Sentence,Label
उसको मुहार चन्द्रमा जस्तै उज्यालो थियो।,1
बालकको मन पानी जस्तै सफा थियो।,1
उनी सिंह जस्तै बहादुर छन्।,1
उसको आवाज शंख जस्तै गुन्जायमान थियो।,1
उनका आँखा हिरा जस्तै चम्किला थिए।,1
माछा पानीमा जस्तै रमायो।,1
यो किताब ज्ञानको सागर हो।,1
उनी ढुंगाको मुटु भएका व्यक्ति हुन्।,1
उनको आत्मा सूर्य जस्तै उज्यालो छ।,1
प्रेम फूल जस्तै कोमल हुन्छ।,1
"जीवन नदी जस्तै छ, निरन्तर बगिरहन्छ।",1
उनको विचार आकाश जस्तै विशाल छ।,1
शिक्षक दीप जस्तै ज्ञान छर्दछन्।,1
निन्द्रा पखेटा भएको पंक्षी जस्तै उड्यो।,1
किताबहरू समयको झ्याल हुन्।,1
उनको बोली मह जस्तै मीठो थियो।,1
समय नदी जस्तै बग्दछ।,1
उनको मन तारा जस्तै चम्किलो थियो।,1
भोक आगो जस्तै बलिरहेको थियो।,1
"विद्यार्थीहरू माटो जस्तै हुन्छन्, जसलाई मूर्तिमा परिणत गर्न सकिन्छ।",1
जीवन एउटा यात्रा हो।,1
समय सुन हो।,1
जीवन फूलजस्तै कोमल छ।,1
जीवन पातझैँ चञ्चल छ।,1
मन अन्धकारमा हराएको बाटो हो।,1
जीवन गङ्गाजस्तो पवित्र हो।,1
हाम्रो सपना बादलझैँ परिवर्तनशील छ।,1
समय चन्द्रमाजस्तो कहिल्यै स्थिर हुँदैन।,1
जीवन एउटा भ्वाङ हो।,1
मेरो जीवन एउटा सुकेको खोला हो।,1
माया आँधीझैँ बहन्छ।,1
तिम्रो हाँसो घाम जस्तै छ।,1
तिम्रो मुटु हिमालको चुचुरोजस्तै सफा छ।,1
"माया आगो हो, जसले मन जलाउँछ।",1
प्रेम फूलजस्तै सुगन्धित छ।,1
तिम्रो शब्द संगीतको झङ्कारजस्तै लाग्छ।,1
तिम्रो आँखामा आकाशको निलो छ।,1
हाम्रो सम्बन्ध पातझैँ कमजोर छ।,1
मायाले मन समुन्द्रजस्तै गहिरो बनाउँछ।,1
तिमी मेरो जीवनको जून हौ।,1
बादलको पर्दाले सूर्य लुकायो।,1
जङ्गल आत्माको ऐना हो।,1
पानी खडेरीमा परेको अमृत हो।,1
पहाडले आफ्नो गर्व देखायो।,1
हावाको गीत पातमा झुल्कियो।,1
नदीको धारा जीवनको प्रवाह हो।,1
बस्ती खोला किनारमा बसेको कथा हो।,1
आकाशको बादल सपना बोकेर उड्छ।,1
हिमाल सगरमाथाको हृदय हो।,1
रात तारा भरेको सपना हो।,1
दु:ख पत्थरलाई कुँदेर बनाइएको मूर्ति हो।,1
मेरो जीवन आगोमा फूलिरहेको फूलजस्तो छ।,1
पसिना सफलताको सिँढी हो।,1
संघर्ष अन्धकारबाट उज्यालोतर्फको यात्रा हो।,1
मेरो लक्ष्य बादलभन्दा टाढा छ।,1
"डर कुहिरो हो, जसले मनलाई ढाक्छ।",1
संघर्ष एक मझधार हो।,1
दु:ख नदीको बाढीजस्तो जीवनमा पस्छ।,1
आँसु आत्माको बर्खा हो।,1
संघर्षले मान्छेलाई हिउँजस्तै कठोर बनाउँछ।,1
सपना तारा झैँ टाढा छ।,1
मेरो सपना बादलमा हरायो।,1
सपनाको संसार चित्रजस्तै सुन्दर छ।,1
कल्पनाको बाटो अनन्त छ।,1
सपना आत्माको झिल्को हो।,1
सपना तुषारोको थोपा हो।,1
मन सपनाको महल हो।,1
हाम्रो सपना हराएको मानचित्र हो।,1
सफलताको यात्रा सपनाबाट सुरु हुन्छ।,1
सपना माटोमा फूलेको गुलाफ हो।,1
आशा बिहानको किरण हो।,1
भरोसा जीवनको डोरी हो।,1
आशाको जून कहिल्यै अस्ताउँदैन।,1
विश्वास समुन्द्रको गहिराइ हो।,1
आशा दियोको ज्वाला हो।,1
भरोसाले आत्मामा उज्यालो ल्याउँछ।,1
मनको विश्वास हिमालझैँ बलियो छ।,1
आशाले जिन्दगीको भित्ता ठड्याउँछ।,1
आशा पत्थरमा उम्रिएको बिरुवा हो।,1
विश्वास स्वर्णझैँ अमूल्य छ।,1
खुशी चरीझैँ उड्छ।,1
दु:ख हिउँको भारीजस्तै हुन्छ।,1
डर अँध्यारो गुफा हो।,1
रोदन बादलको गर्जन हो।,1
क्रोध ज्वालामुखी हो।,1
सन्तोष चन्द्रमाको शीतलता हो।,1
पीडा काँडाको गहना हो।,1
खुशीको रंग इन्द्रेणी हो।,1
दु:खको छायाँ हरियो घाँसमा पस्छ।,1
क्रोध आँधीझैँ विस्फोटक हुन्छ।,1
पुस्तक ज्ञानको दीप हो।,1
स्कूल भविष्यको बाटो हो।,1
शिक्षक आत्माको बत्ती हो।,1
बालबालिका भविष्यका बिरुवा हुन्।,1
शिक्षा सुनजस्तै अमूल्य हो।,1
स्वास्थ्य जीवनको सम्पत्ति हो।,1
काम मेहनतको काँचो फल हो।,1
पैसा रुखको पात हो।,1
शहर धुवाँले भरिएको जंगल हो।,1
भाषा आत्माको आवाज हो।,1
तिहार उज्यालोको पर्व हो।,0
दशैँ खुशीको झिल्को हो।,1
होली रंगहरूको उत्सव हो।,0
छठ सूर्यको पूजा हो।,0
लोसार आत्मीयताको बन्धन हो।,1
पर्व संस्कृति झल्काउने ऐना हो।,1
जात्रा समुदायको सुमधुर आवाज हो।,1
नाच नेपालीको आत्मा हो।,1
गीत मनको कथा हो।,1
भजन आत्माको शुद्धता हो।,1
मन्दिर शान्तिको सागर हो।,1
हिमाल नेपालीको गर्व हो।,1
भाषा पहिचानको पर्खाल हो।,1
पाटी र पौवा इतिहासको कापी हुन्।,1
तामाङ नाच संस्कृति झल्काउने ऐना हो।,1
मेला आत्मीयताको रंग हो।,1
शिक्षाले विद्यार्थीमा ज्ञानको खोजी गरी सिकाइ र वास्तविक जीवनबिच सम्बन्ध स्थापित गर्छ ।,0
शिक्षाले सिकाइ र वास्तविक जीवनबिच पुल बनेर सम्बन्ध स्थापित गर्छ ।,1
शिक्षाले सिकाइ र वास्तविक जीवनबिच सम्बन्ध स्थापित गर्छ ।,0
शिक्षाले विद्यार्थीमा ज्ञानको खोजी गर्छ ।,0
शिक्षाले उज्यालो हो जस्ले विद्यार्थीमा ज्ञानको खोजी गर्छ ।,1
शिक्षाले सिकाइमा प्राप्त ज्ञानलाई वास्तविक जीवनमा उपयोगी बनाउँछ।,0
पाठ्यपुस्तकलाई शिक्षण सिकाइको महत्वपुर्ण साधनका रुपमा लिइन्छ ।,0
पाठ्यपुस्तकलाई सकेसम्म क्रियाकलापमुखी र रुचिकर बनाउने प्रयत्न गरिएको छ ।,0
वीर पुर्खाहरूको रगत नेपालीको नसा नसामा छ।,1
वीर पुर्खाको गतिलाई खोला र आँधीले छेक्न सक्दैन ।,1
काँगडा र कलङ्गाले नेपालको इतिहास बोलेको छ ।,1
पुर्खाको पौरखले नेपालको पहाड र तराईलाई जोडेको छ ।,1
वेत्रावतिको किनारमा नेपालीको पौरखको चिनो छ । ,1
"यसले गर्दा इतिहासको वास्तविकता के हो, पहिल्याउनसमेत गाह्रो पर्थ्यो । ",0
इसापुर्व पाँचौं शताब्दीतिरका केही चिन्तकहरू इतिहासलाई तथ्यपूर्ण बनाउन प्रयत्नशील थिए ।,0
ग्रिक विद्वान्‌ हेरेडोटसको नाम यस प्रसङ्गमा विशेष उल्लेखनीय छ।,0
उनी इतिहासका प्रथम सिद्धान्तकारका रूपमा पनि चिनिन्छन्‌ ।,0
अरिस्टोटलले इतिहासलाई दार्शनिक चिन्तनका रुपमा लिएका  थिए ।,0
सोरौँ सत्रौँ शताब्दीमा यूरोपमा आएको पुनर्जागरणले भने इतिहास लेखनमा ठुलै परिवर्तन ल्यायो ।,0
आधुनिक युगमा इतिहास लेखनको वैज्ञानीक पद्धतिको विकास थयो ।,0
भाषा सामाजिक वस्तु हो र यो एक प्रकारको परम्परा पनि हो |,0
कुनै पनि व्यक्ति भाषाको आर्जन गर्न सक्दछ तर पूर्णरुपले उत्पादन गर्न सक्दैन ।,0
भाषा पुर्णतः पैत्रीक सम्पति नभई मानिसको आर्जित सम्पत्ति हो ।,0
भाषा परिवर्तनशील हुने भएकाले यसको कुनै अन्तिम स्वरूप हुँदैन। ,0
भाषाको भौगोलिक र ऐतिहासिक सीमा हुन्छ।,0
प्रत्येक भाषाको आफ्नै प्रकारको सरचना  हुन्छ। ,0
स्वाभाविक रुपमा हरेक भाषा जटिलताबाट सरलतातर्फ यात्राशील रहन्छ।,1
सबै भाषाको आफ्नो मानक रुप हुन्छ ।,0
"माटो जीवन हो, माटो नै हो माया ।",1
लगभग दुई वर्षपछि गाउँतिर फर्केको थिए ।,0
यी दुई वर्षका बिचमा धेरै पटक प्रयास गरेँ गाउँतिर जाउँ भनेर ।,0
हरेक पटक एउटा अल्झो आइपर्थ्यो र प्रयास केवल प्रयासै रहन जान्थ्यो ।,0
यस पटक बल्लतल्ल उम्केर आउन सकेको थिएँ ।  ,0
बाटाभरि आँखामा गाउँ नै नाचिरहयो ।,1
मानसपटलभरि गाउँ नै सलबलाइइरहयो ।,1
"एक समय गाउँका यी घटना, भिडभाड, चहलपहलको म प्रत्यक्षदर्शी थिएँ ।",0
"त्यति मात्र होइन, म पनि तिनमै थिएँ ।",0
अहिले आएर ती सबको पृथक्ताबोध कता कता च्वास्स बिझाउँछ आफैँलाई।,1
गाउँमा बस्न नपाउनुको पीडाबोध हलक्क मौलिन्छ छातीभरि ।,1
आहा! चिठी पढेर म कति खुसी भएको थिए।,0
तिमीहरू त लेखपढ गरेर  ठुला मान्छे भयौ ।,1
गाई हाम्री आमा हुन् । ,1
"सँगैका साथी हामी, लाग्छ, धेरै पछाडि छुटिसक्यौँ।",1
म गाउँ नजिक आइपुगिसकेको थिएँ ।  ,0
चैते बतास उन्मुक्त भई छारो उडाउँदै थियो।,1
घाम लगभग चर्किँदै थियो । ,0
"घाम लगभग चर्किँदै थियो र म, कृष्ण गाउँ पुग्ने लालसमा एकोहोरो एक सुरमा तर्कनाहरुबिच रम्दै धुलौटे सडक नाप्दै थिएँ।",1
"म, कृष्ण गाउँ पुग्ने लालसमा एकोहोरो एक सुरमा तर्कनाहरुबिच रम्दै धुलौटे सडक नाप्दै थिएँ।",1
"“जय रामृगीकी, किसन भाइ!” सुनेर सहसा म झस्केँ।",0
सुनेर सहसा म झस्केँ।,0
"वरपर हेरेँ, कताबाट आयो यो परिचित स्वर?",1
 हरि पो  हो कि?,0
अथवा बुध्दिचरण पो हो कि?,0
अथवा राम पो हो कि?,0
स्वर छुट्याउन गाह्रो भइरहेको थियो।,0
"हुन सक्छ, यतै कतै हलो जोतिरहेको होला अथवा घाँस काटिरहेको होला।",0
"नभन्दै, सिमलको आडबाट परिक्षण टुप्लुक्क देखा पर्‍यो, जोत्दाजोत्दैको हलगोरु अड्याएर उ हस्याङफस्याङ गर्दै मतिर लम्किँदै थियो।",0
"""आउन बसौँ, सिँयालमा केहीबेर।""",0
घाममा हिँड्दा थाकेर आइयो।,0
घाममा धापिएर आयौ। ,1
कहाँबाट - यति बेला?,0
किन यति धेरै दिनमा?,0
कुनै चिठीपत्र पनि छोडेनौ?,0
म नजिक आइपुग्दा परिक्षणले मेरा सामु थुप्रै प्रश्नहरू ओइर्‍यायो।,1
"जमाना थियो, म र परिक्षण लँगोटिया यार थियौँ।",0
"गाई चराउँथ्यौँ, सँगसँगै।",0
"सिजनमा बदाम, मकै चोरेर ओडारमा खान्थ्यौँ र जितको अनुभव लिँथ्यौँ।",0
ती दिन अब धेरै पछाडि छुटिसके।,0
"त्यही जित, अहिले परिक्षणको छोराले अनुभव गर्दैछ, गोठालो लागेका बेला।",0
परिक्षणको छोरो पनि बाउको जिम्मेवारी सम्हाल्दैछ।,0
"पछि, अलि उमेरदार भएपछि हलो जोत्ने जिम्मेवारी लिनेछ।",0
"परिक्षण पनि पहिले गोठालो थियो, करिब छ-सात वर्षकै उमेरदेखि।",0
"चौध-पन्ध्रको किशोर उमेर नहुँदै कमाउन थाल्यो र पछि हलो जोत्न थाल्यो, सायद ज्याला मृगदूरीमा।",0
"छोरालाई पनि त्यही काम सिकाउँछ, र पछि छोराले पनि आफ्ना सन्तानलाई त्यही काम सिकाउनेछ।",0
यसरी परम्परागत रूपले यो जिम्मेवारी परिक्षण जस्ता बलिया पाखुरीहरूसँगै हस्तान्तरण हुँदै रह्यो।,1
"हुन त सायद म पनि त्यस्तै भएको हुन्थेँ होला, तर कुनैबेला केही मौका वा संयोगले मैले अक्षरहरूसँग नाता गाँस्न सकेँ।",1
मैले काला अक्षरहरूसित मितेरी  गाँसे ।,1
"विद्यालय पठाइदिनुस्, भविष्य राम्रो हुन्छ ।",0
म काठको पाटी बोकेर विद्यालय जान थालेँ  ।,0
खोलो अचेल फेरि गाउँतिर सोझिएको रहेछ ।,1
यो खोलाले पनि गाउँलाई धुएक्कै रुवायो ।,1
हुन त रुवायो मात्रै भन्नु खोलाप्रति अन्याय ठहर्ला ।,1
यो खोलाले गाउँलाई पालेको पनि छ। ,1
विगतको लगभग आधा उमेर यही खोलाको डिल र बगरमा बितेको थियो।,0
खोलामा बाढी आउने बेला हामी गाईको पुच्छर समातेर बाढी तर्ने गर्थ्यौँ ।,0
यस्तो काममा खास रामकै विशेष रुचि थियो।,0
"“यहीँ नजिक कुवा छ, गए सालको वर्षामा मूल फुटेको एकदम चिसो र मिठो पानी छ।” ",0
उ पानी ल्याएर आइसकेको थियो।,0
पानी पिउँदै गर्दा लगभग उदास उसको स्वर मेरो कानमा गुन्ज्यो ।,1
उसले अँध्यारो मुखमुद्रामा बिनाभुमिका मलाई यो खबर सुनायो ।,1
तिमीलाई कुरामा जित्न सकिँदैन ।,1
गाउँका घटना राखेर एउटा खुब राम्रो नाटक लेखिदेउ।,0
यसपछि हामी छुटयौ ।,0
मेरो मानसपटभरि परिछनको स्वर मडारिँदै थियो ।,1
गाउँमा टेक्न पनि नपाउँदै परिछनले ममाथि गहन जिम्मेदारी सुम्पिदिएको थियो ।,1
उसको मनमा एक दिनको दृश्य झलक्क झिल्कयो।,1
झ्यालबाट हेर्यो ।,0
देख्यो कुनै सज्जन फलफूल बाँडिरहेछन्‌ ।,0
अन्न उत्पादनका दृष्टिले नेपालमा जमिनलाई दुई वर्गमा बाँडिन्छ ।,0
समतल वा गरा गरामा बाँडिएको र आली लगाई पानी जमाएर धानको उत्पादन गरिने जमिनलाई खेत भनिन्छ ।,0
पाखाबाली मात्र लाग्ने आबादी जग्गालाई बारी भनिन्छ ।,0
"बारीमा धान नउब्जाए पनि मकै, कोदो, आलुलगायतका खाद्यान्न उब्जाइन्छ ।",0
"उर्वरशक्तिका आधारमा जमिन अब्बल, दोयम, सिम र चाहार गरी चार किसिमका हुन्छन्‌ ।",0
सिँचाइको प्रशस्त सुविधा भएको र दुई वा त्यसभन्दा बढी बाली लाग्ने मलिलो भूमिलाई अब्बल भनिन्छ |,0
अब्बलभन्दा अलि कमसल किसिमको र अब्बलभन्दा अलि कम उब्जाउ हुने भूमिलाई दोयम भनिन्छ ।,0
सिम चाहिँ दोयमभन्दा पनि कमसल हुन्छ ।,0
यस्तो कतिपय जमिनमा धान  त फल्छ तर सिम जमिन ओसिलो र धापिलो हुन्छ ।,0
यस्तो भूमि गजगजे पनि हुन्छ ।,0
सिँचाइ सुविधा नहुने र आकासे पानीको भर पर्नुपर्ने सुक्खा माटो भएको जग्गा चाहार हो ।,0
सिँचाइ उपलब्ध भए पनि यस्तो जमिन रुखो हुने हुँदा अनाज फल्दैन वा फलिहाले पनि अत्यन्त कम मात्र फल्छ ।,0
यो दुईतीन बरसमा गाउँमा धेरै उथलपुथल भयो ।,0
गए साल रोपाइँको बेलामा हामीले चार किलो बनीको कुरालाई लिएर हडताल गर्यौँ ।,0
सुरुमा त सब राम्रै थियो । ,0
तीन दिनसम्म काम ठप्प भयो ।,0
झलकमानले बालक कालमा लेखपढ गर्न पाएनन् ।,0
झलकमानको आठ वर्षसम्मको बाल्यकाल त्यत्तिकै बित्यो ।,0
नौ वर्षको उमेरदेखि झलकमान पुर्खाले जस्तै गाउन बजाउन थाले।,0
विद्यालय महाविद्यालयमा पढ्न नपाए पनि झलकमानले आफ्नो परिश्रममा संगीतको सिप बढाउँदै लगे ।,0
उनी आफूले गाउने गीत आफैँ सङ्कलन गर्थे र रचना पनि गर्थे ।,0
उनी आफूले गाउने गीतमा आफैँ संगीत भर्थे ।,0
उनका गीत मिठा छन्‌ ।,0
म कर्नालीमा जन्मेँ ।,0
मेरो अनुभूतिमा म जुम्ला देख्छु र तिला नदी मेरो हृदयमा दौडिन्छ।,1
नेपाली सभ्यताको यात्रा सिँजाबाट सुरु भएको मानिन्छ।,1
म त्यहीँ सिँजामा जन्मेँ र हुकैँ ।,0
मेरो हिमाल चित्ताकर्षक छ ।,1
मेरो समाज भावनात्मक छ । ,1
म सिँजालाई प्यारो जन्मभूमिका रूपमा देख्छु र यस भूमिबाट सिङ्गो नेपाललाई हेर्छु ।,1
रात अँध्यारो थियो। ,0
म लालटिन बोकेर खेततिर लागेँ।,0
उताबाट जर्नेल साहेब पनि आइपुग्नुभयो।,0
उहाँको हातमा रेडियो थियो।,0
उहाँ मोबाइलको लाइट बालेर बाटो काट्दै आउनुभयो।,0
उहाँको काँधमा झोला थियो।,0
थर्मसमा चिया थियो।,0
जाडाले काप्दै गाउँका अरू मानिसहरू पनि आएका थिए।,0
राति वन्यजन्तुको शिकार गर्न सिकारीहरू आएका थिए।,0
हामी सबै भेला भएर सिकारीलाई धपायौँ र जङ्गलका जन्तुलाई बचायौँ।,0
"नेपाली व्यञ्जन वर्णलाई उच्चारण स्थान, उच्चारण प्रयत्न, घोषत्व र प्राणत्वका आधारमा वर्गिकरण गरिन्छ ।",0
अन्य केही भाषामा लेख्य परम्पराको विकास हुँदै छ ।,0
नेपालका कतिपय भाषा अहिले पनि कथ्य परम्परामा नै सीमित छन्‌ ।,0
"लेख्य परम्परा भएका भाषाहरूमा नेपाली, मैथिली, नेवारी, तामाङ, मृगर, लिम्बु, भोजपुरी, अवधी आदि हुन्‌ ।",0
उसका हातमा एउटा सादा लिफाफा र एक पाना कागज थियो।,0
हल्ला मच्चाएर मेरो शान्ति भङ्ग गरिदिएको हुनाले आगन्तुक उपर मलाई अलिअलि रिस उठिराखेको थियो। ,0
"झर्केर सोधेँ, “के बाबु बाबु चिच्याइरहेको ? को बाबुलाई खोज्छौ तिमी ।”",0
कुनै पनि भाषाका शब्द सङ्ग्रह गरेर व्यवस्थित रूपले त्यसको अर्थ विधान गरिएको ग्रन्थलाई शब्दकोश भनिन्छ ।,0
शब्दकोशमा शब्दका अर्थ मात्र हुँदैनन्‌ ।,0
"यसमा शीर्ष शब्द, शब्दको हिज्जे, शब्दको उच्चारण, व्याकरण निर्देश, शब्दको स्रोत, शब्दको अर्थविधान, शब्दको जौण र उपप्रविष्टि, व्युत्पादक सर्ण, पर्याय, विपर्याय, उखानटुक्काको प्रयोग, उदाहरण, चित्राङकन आदि हुन्छन्‌।",0
यस्ता विषयलाई शब्दकोशमा प्रसङ्गअनुसार व्यवस्थित गरिएको  हुन्छ ।,0
शब्दकोशमा कुनै शब्द चढाउनुलाई प्रविष्टि भनिन्छ ।,0
शब्दकोशमा शब्दहरू वर्णानुक्रममा राखिन्छ ।,0
शब्दकोशमा विभिन्न सङ्क्षिप्त शब्द र सङ्केत चिन्ह दिइएका हुन्छन्‌ ।,0
शब्दकोश हेर्नुभन्दा पहिले यस्ता सङ्केतका बारेमा थाहा पाउनुपर्छ ।,0
शब्दकोशमा वर्णानुक्रममा शब्दहरूको प्रविष्टि गरिएको हुन्छ ।,0
बाल्यकालको दशैको स्मृति मेरो हृदयमा अझसम्म ताजै छ । ,0
पूर्वी नेपालको पहाडमा जन्मेकी म मेरो गाउँ झन्डै झन्डै दसैँको एकल संस्कृतिमा जम्थ्यो र त्यसमै रमाउँथ्यो ।,1
एक वर्षको दसैँ सकिएको चारपाँच महिनापछि म अर्को पटकको दसैँ कहिले आउला भन्ने जिज्ञासामा हुन्थेँ ।,0
"आमाबुबाको ""भ्याउँकिरी कराएको तीन महिनापछि' भन्ने उत्तर पाएपछि म भ्याउँकिरी कहिले कराउला र दसैँ आउला भन्ने सोचमा मृग्न हुन्थेँ ।",0
"नभन्दै कुनै साँझ भ्याउँकिरी पनि कराउँथ्यो, वर्षाले सिङ्गो पहाडलाई छोप्थ्यो ।",1
कलकल गर्दै बग्ने झरना र निलो कोसी नदी उर्लन थाल्थे र बिस्तारै यी सेलाउँथे ।,1
"लेखनाथ पौड्यालले भने झरी, बाढी र हिलो पनि हट्दै शारदीय शोभामा रमाउँदै धर्तीमा दसैँ आउँथ्यो।",1
पुर्खाले बनाएको यो प्राकृतिक र सांस्कृतिक समन्वय मलाई अति प्रिय लाग्थ्यो।,0
"बाल्यकालको यो मेरो दसैँ लुगा, पिङ, मिठो खाना, केरा, कुराउनी, सेलरोटी, मासुचिउरा र अन्य परिकार र दक्षिणासमेत बोकेर आउँथ्यो।",1
"वास्तवमा, एउटा बालिकाको रूपमा यो मेरो बाल्ययात्राको सुखद प्राप्ति थियो।",0
दसैँ र त्यसपछि आउने तिहार मेरा खुसीका थलो थिए।,1
यी खुसी मेरा जीवनकला र शैलीसँग जोडिएका थिए।,0
"जब मैले ""यो नै मेरो संस्कृति हो"" भनेर बुझ्न थालेँ, त्यस बेलासम्म यी पर्वहरू मेरो जीवन र मनोविज्ञानमा सदैव रहिरहेकै छन्।",0
जीवन एउटा प्रवाहशील नदी हो।,1
"जीवन सामुद्रिक नाविकहरूको यात्रा जस्तै हो, जसलाई हामी निरन्तर दौडाइरहेका हुन्छौँ।",1
"जीवन मनुष्यको गतिशील यात्रा हो, जसलाई हामी भोग्ने, बुझ्ने, सम्झने र विचार गर्ने क्रममा हुन्छौँ।",1
जीवन यात्राकै सिलसिलामा मैले पहाड छाडेर काठमाडौँ पुगेँ।,1
"म प्रकृतिको काखमा रमाउने मान्छे, केही समय त सहरमा घुलमिल हुन पनि कठिन भयो।",1
"बिस्तारै सहरका गल्ली, कोलाहल र भिडभाडसँग परिचित हुन थालेँ।",1
एउटा कन्या विद्यालयमा भर्ना भएर पढ्न थालेपछि मलाई थाहा भयो कि नेपाल त अत्यन्तै व्यापक रहेछ।,1
"यही व्यापकतामा मैले त्यहाँ तामाङ, गुरुङ, मृगर, लिम्बू, राई, झा, यादव, नेवार आदि साथीहरू पाएँ।",0
"त्यहाँ हामी कोही शरद ऋतुमा दसैँ मनाउँथ्यौँ, तर कोही भने अर्कै समय र अर्कै दिनलाई दसैँ मनाउँथे।",0
"कोही बुद्ध पूर्णिमाको कुरा गर्थे, कोही उँधौली उँभौलीको कथा सुनाउँथे।",0
"कोही क्रिसमसको उत्सव मनाउँथे, कोही ल्होसारलाई आफ्नो मूल चाडका रूपमा मनाउने कुरा गर्थे।",0
"कोही ईदको चर्चा गर्थे, कोही माघीको परिकार बताउँथे, र कोही देउडाको भाका गाउँथे।",0
त्यसपछि मात्रै म सिङ्गो नेपाल चिन्ने भएँ।,1
म महाकाली र मेचीको सीमाभित्र रहेको विविध नदीनव संस्कृतिको अनुभव गर्न थालेँ।,0
"भिन्न धर्म, भिन्न संस्कृति, भिन्न पहिरन, र भिन्न पहिचानको सुन्दर साङ्लो नै नेपाली जीवन रहेछ भन्ने मलाई थाहा भयो।",1
नेपाल त मेचीदेखि महाकाली र उत्तर हिमालयदेखि दक्षिण तराई मधेससम्मको उदात्त चेतना र भावनामा फैलेको रहेछ।,1
"यही विद्यालयीय जीवनमा मैले काठमाडौँको नेवार संस्कृति, मुस्ताङको थकाली संस्कृति, पूर्वको लिम्बू संस्कृति बुझ्न पाएँ।",0
"मैले शेर्पा संस्कृति, तराई-मधेसको मधेसी संस्कृति, पश्चिमको मृगर र थारु संस्कृति बुझ्न पाएँ।",0
यसरी मैले काठमाडौँ उपत्यकादेखि कञ्चनजङ्घाको काखसम्मको संस्कृति र कलासँग परिचित हुने अवसर प्राप्त गरेँ।,1
नेपालको लामो इतिहास र सभ्यताले निर्माण गरेका यी साझा संस्कृतिहरू मेरै संस्कृति थिए।,0
"यी मेरा देशका सम्पत्ति थिए, र ती सबै साथीहरू हाम्रो साझा फूलबारीका विविध फूलजस्ता थिए।",1
"म पनि त्यही फूलबारीको एउटा बिरुवा थिएँ, फल्न र फूल्न तयार भएँ।",1
मानव जीवनको सार्थकता भनेकै चेतना हो।,1
"गरिब वा धनी हुनु के हो, र मानिस किन गरिब वा धनी हुन्छ?",0
"यो प्रश्न मैले विद्यालयमा कहिल्यै पढ्न पाइनँ, किनभने त्यो समय यस्ता विषय पढाउने परिपाटी नै थिएन।",0
यस प्रकारको चेतना विस्तारको वातावरण पनि थिएन।,0
त्यस बेला क्याम्पसमा पनि यस्ता कुरा पढ्न पाइँदैनथ्यो।,0
निजी अध्ययन मेरो जीवनबोधका लागि सार्थक समय थियो।,0
वास्तविक ज्ञानको खोजीकै लागि म निजी अध्ययनतर्फ तानिएँ।,0
"मैले त्यहाँ पढेँ कि मानिस जन्मँदा जुन शरीर लिएर आउँछ, त्यो प्राकृतिक रहेछ।",0
त्यो शरीर सामान्य विषय रहेछ।,1
जन्मेपछि मानिस विविध कारणले धनी वा गरिब हुँदो रहेछ।,0
यही आधारमा हामी केही व्यक्तिलाई सभ्य र बौद्धिक भन्दै रहेछौँ।,0
हामी मानिस नै अर्को मानिसलाई असभ्य र मूर्ख भन्दै रहेछौँ।,0
यस्तो भन्नु गलत संस्कृति हो भन्ने कुरा मैले बुझेँ।,0
समाजमा धनी र गरिबको भेद गर्ने संस्कृति खराब हो भन्ने बोध भयो।,0
श्रमिक वर्गको आफ्नै संस्कृति हुँदो रहेछ।,0
"त्यस्तो संस्कृति श्रममा नै फल्ने, फूल्ने र फक्रने रहेछ।",1
"लोकजीवन, लोकसंस्कृति, लोककथा, र तिनका जीवनका संस्कार संस्कृति हुन् भन्ने पनि बुझेँ।",0
श्रम तिनका जीवनको मात्र नभई राष्ट्रकै प्रतिष्ठा पनि थियो भन्ने कुरा मैले थाहा पाएँ।,1
म यी प्रश्नमा घोरिन थालेँ ।,0
श्रमका आधारमा मान्छेमा भेद हुँदैन भन्ने संस्कार मैले सिकेँ।,0
श्रम गर्ने कुरा महत्त्वपूर्ण संस्कृति हो भन्ने मैले बुझेँ।,0
"आज विश्वमा श्रम, सिप, र जाँगरले नै मान्छेले प्रगति गरेको छ भन्ने कुरा थाहा पाएँ।",0
महिला विषयमा मेरो बोध बिस्तारै बढ्दै गयो।,0
महिला हुनुको कारण म किन उत्पीडित हुन्छु? यो मेरो मनमा सधैँ उठ्ने प्रश्न थियो।,0
किन महिलालाई छाउपडी जस्तो कुप्रथामा राखिन्छ?,0
"प्राकृतिक शारीरिक परिवर्तन, रजस्वला, र त्यसमा सुरक्षा आवश्यकताको नाममा किन महिलालाई कमजोर ठानिन्छ?",0
किन समाजमा पुरुष र महिलाको सामाजिक भूमिका फरक बनाइन्छ?,0
किन मैले रातदिन काम गर्दासमेत मेरो श्रमको मूल्य दिइँदैन?,0
म किन बोल्न सक्दिनँ? म किन पहिचानविहीन महसुस गर्छु?,0
प्रश्न गर्नु आलोचनात्मक हुनु हो भन्ने कुरा मैले बुझेँ।,0
"प्रश्नले मानिसलाई विवेकी, तार्किक, र बुद्धिमान बनाउँछ।",0
प्रश्न नगर्ने भए ग्यालिलियो ग्यालिलियो हुन सक्दैन थिए।,1
समानतामूलक समाज बनाउन अलिकति विद्रोह आवश्यक हुन्छ।,0
"मदनकुमारी सिंह, साहना प्रधान, राजराजेश्वरी, यज्ञमाया, र विद्रोही महिलाहरूको सम्झना मैले गरें।",0
महिलासँग मिलेर न्यायपूर्ण साझा संस्कृतिको निर्माण गर्न चाहने पुरुषहरूको पनि सम्झना गरें।,0
महान् स्वतन्त्रताको यात्रालाई पूर्णता दिन सबैको आवाज आवश्यक हुन्छ।,1
"देशमा लोकतन्त्र आयो, गणतन्त्र आयो।",0
संविधानले सांस्कृतिक पहिचानलाई स्थापित गर्‍यो।,0
"तर, हामीले न्याय खोज्न बाँकी छ, संविधानको कार्यान्वयन खोज्न बाँकी छ।",0
नयाँ नेपालको सांस्कृतिक दिशा र न्यायका विषयमा हाम्रो ध्यान केन्द्रित हुनुपर्छ।,0
"म बारम्बार सम्झन्छु, घोरिन्छु र चिन्तित पनि हुन्छु।",0
भावुकता मेरो दिमागमा सधैं किन यसरी खेल्छ र खेलिरहन्छ?,1
समाजमा किन यस्तो संस्कृति बन्यो र बनाइयो?,0
मान्छेको भेद किन जन्म्यो?,0
"रङको भेद, वर्णको भेद, जातिको भेद, लिङ्गको भेद—यी भेदबाट मुक्त समाज कसरी बन्ने र बनाउने?",0
सभ्य र विकसित भनिएका कतिपय देशमा पनि आजसम्म जातिले रङको आधारमा अर्को जातिमाथि दमन गरेको समाचार सुनिइरहेकै छ।,0
हामी पनि कहाँ मुक्त छौं र?,0
किन यस्तो भएको होला?,0
समाजमा श्रम विभाजनले मान्छेलाई भिन्न-भिन्न काम गर्ने बनायो।,0
हामीले त्यही आधारमा जात बनायौं।,0
त्यसकै आधारमा विभेदको परम्परा सुरु भयो।,0
"कोही दलित भयौं, कोही बाहुन, कोही जनजाति।",0
"हाम्रा आफ्ना संस्कार छन्, हाम्रा आफ्ना परम्परा छन्, हाम्रा आफ्ना खानपान छन्, हाम्रा आफ्ना वेशभूषा छन्।",0
"हाम्रो रङ फरक छ, कोही काला छौंला, कोही गोरा।",0
"हाम्रो अनुहार भिन्न छ, कसैको नाकको उचाइ फरक होला, कसैको आँखाको आकार र स्वरूप फरक होला।",0
"म फेरि घोरिन्छु, सोच्छु, यही आधारमा मानिसमा भेद किन ? ",0
मनुष्यको मनुष्यत्व र मानवको मानवता नै सबैभन्दा ठुलो कुरा हो।,0
"धर्म पनि यही हो, कर्तव्य पनि यही हो।",0
"समाजले सामाजिक, सांस्कृतिक विषयलाई भेदको विषय बनायो।",0
"हामी छुट्टियौँ, हामी टुक्रियौँ, हामी भिन्न भयौँ र हामी मानिसले नै यी भेद जन्मायौँ।",0
"भिन्नता मान्छेले जन्माएको भिन्नता हो, नत्र मानिस एउटै हो।",0
"हामी सबै प्रकृतिका साझा सन्तान हौँ, साझा वरदान हौँ।",1
"संस्कृति हाम्रो परिचय हो, हाम्रो पहिचान हो र हाम्रो अनुभूति हो।",0
"संस्कृति हाम्रो बोल्ने, विचार गर्ने र बाँच्ने तरिका पनि हो।",0
"हाम्रो संस्कृति बाँच्नुपर्छ, त्यसैले हाम्रा सांस्कृतिक मूल्यहरू बाँच्नुपर्छ।",0
"दसैँ हाम्रो संस्कृति हो, तिहार हाम्रो संस्कृति हो।",0
"तीज, बुद्ध पूर्णिमा, छठ, उँधौली, उँभौली, ल्होसार, जीरा, माघी, सिरुवा, क्रिसमस, इद सबै हाम्रा संस्कृति हुन्।",0
"सभ्यताको यस यात्रामा म बारम्बार सोध्छु र सोच्छु, यस्ता सुन्दर अवसरलाई हामीले सदुपयोग गर्नैपर्छ।",1
"संस्कृतिका नाममा लिङ्ग, वर्ण, रङ, भूगोल, जाति, धर्मका आधारमा हुने भेद विकृति हुन्।",0
ती विकृतिहरू हट्नुपर्छ र संविधानले यसको सुनिश्चितता पनि गरेको छ।,0
"म बाँचेको पृथ्वी साझा छ, हाम्रा भावना साझा छन्‌ र मन पनि साझा छ।",0
"सभ्यताको यात्रामा कोहीलाई दमित बनाइयो, कोही दासित जस्ता भइयो र बनाइयो।",1
"कोही मूलमा परे, कोही बहिष्कारमा परे जस्ता पनि भइयो।",0
यस्तो संस्कृति वास्तवमा संस्कृति नभएर विकृति हो।,0
हामी न्यायपूर्ण समाजको निर्माणको यात्रामा छौँ।,1
यस यात्राको निरन्तरतामा पनि हामी अघि बढिरहेका छौँ।,0
"म त यस यात्राकी साक्षी मात्र हुँ, अबको नयाँ पुस्ताले नयाँ बाटो बनाओस्।",1
नयाँ पुस्ता नयाँ उज्यालो हो र तिनका आँखामा मैले देखेको उज्यालो ज्योति यही हो।,1
"संस्कृतिभित्र कुनै जातजातिका लवाइखवाइ, वेशभुषा, भाषा, दर्शन, मान्यता र विश्वास लुकेका हुन्छन्।",0
जातीय विविधताभित्र सांस्कृतिक विविधता हुन्छ।,0
संस्कृतिको विशेषता जातीय पृथकता पनि हो।,0
बहुजातीय मुलुकमा बहुसांस्कृतिक सम्पन्नता पाइन्छ अनि यसको समन्वय गर्ने मुलुक सौन्दर्यमा श्रेष्ठ ठहर्छ।,1
"जहाँ फूल फूल्छन्, त्यहाँ भमराहरू लट्ठिलट्ठि झुल्छन्।",0
"हाम्रो सांस्कृतिक उन्नयन सुमनकुञ्ज बन्न सके, अभ्याणत मौरी र भमरा बनी झुस्मिन्छन्।",1
हामी पर र मधुरस बटुल्न सक्छौँ।,1
मौरीको लगनशीलता सापटी लिएर मह जम्मा गर्न सक्छौँ।,1
महको रस सुक्दैन।,0
"संस्कृति मधुरस हो, सभ्यता घार हो।",1
"हामी सुन्दर विश्वबाजमा हृदयाकर्षक घार बनाउन सक्छौँ, हृदय केन्द्रमा सांस्कृतिक मधुरस जम्मा जर्न सक्छौँ।",1
"विगत हाम्रो अनुभव हो, वर्तमान यथार्थ हो, भविष्य कल्पना हो।",0
आफ्नो परम्परालाई संरक्षण गर्दै भावी पुस्ताका लागि जीवन्त सख्नु वर्तमानको कर्तव्य हो।,0
"पुर्खाको विगत, हाम्रो वर्तमानको व्यवहार नै भोलि सन्तानको सांस्कृतिक भविष्य हुनेछ।",0
"जन्मदिने आमाबुबालाई 'मातदेवो भवः पितृदेवो भवः', शिक्षा दिने जुरुलाई 'आचारदिवो भवः', घरमा आएका पाह्रनालाई 'अतिथिदेवो भवः', प्राण रक्षा जर्ने वनस्पतिलाई 'वनस्पतिदेवो भवः' भनेर देवत्वकरण गरी आदर गर्ने संस्कृति हाम्रो अमुल्य निधि हो।",0
छोराछोरीलाई संस्कारयुक्त शिक्षा दिनु आजको पहिलो आवश्यकता हो।,0
"सन्तानलाई सम्पत्ति नदिएर केही समयसम्म मात्र सन्चिन्छ, तर संस्कार दिन सकिएन भने जीवनभरि रहनेछ।",0
हामीले अएको देखासिकी नगरी आफ्नो संस्कार र संस्कृतिको निरन्तर संरक्षण गर्नुपर्छ।,0
निरन्तर बगिरहेको पानी विभिन्न आकार बनाइदिन्छ।,1
हामी आफूले आफैंलाई पूजा गरेर आत्मपूजाको नमुना प्रस्तुत गर्न सक्छौँ।,0
आफूभित्रको म तत्वलाई नियन्त्रित गरेर परोपकारी बन्न प्रेरित गर्ने हाम्रा संस्कृति लोप भए भने हामी पनि मरेजस्तो हुन्छौँ।,1
"त्यसैले बलियो बनौँ तर असभ्य नबनौँ, दयालु बनौं तर कमजोर नबनौँ, गर्व गरौँ तर घमन्ड कहिल्यै नगर्नौँ।",0
"संस्कार र संस्कृति व्यक्तिको प्राण हो, त्यसैले यसको संरक्षण गरौँ।",1
एक हुल भिक्षु हाम्रो अगाडिबाट स्तूपको परिक्रमा गर्न थाले।,0
“आहा! कति राम्रो सहर!”,0
उ: त्यो पर देखिएको भीमसेन स्तम्भ होइन?,0
मञ्जुले स्वयम्भूको प्राङ्गणबाट देखिन् र सेतो स्तम्भ देखाउँदै बुबासँग खुसी व्यक्त गरिन्।,0
"साँच्चै त्यहाँबाट नारायणहिटी दरबार, सिंहदरबार, हनुमानढोका दरबार, स्यरपोर्ट, कीर्तिपुर सबै प्रस्ट देखिँदो रहेछ।",0
महिमा स्वयम्भूबाट देखिने काठमाडौँको दृश्य नियालिरहेकी थिइन्।,0
उसको हातमा भएको प्रसादको झोला बाँदरले लुछेर लियो।,0
नेपालमा विभिन्न पर्व मनाइन्छ।,0
तिनै महत्त्वपूर्ण पर्वमध्ये सुदुरपश्चिममा नारीहरूले विशेष रूपमा मनाउने पर्व गौरा हो ।,0
यस पर्वमा महिलाहरू व्रत बस्छन् र शिवपार्वतीको पूजा गर्छन्।,0
यो पर्व पारिवारिक सदभाव र सुख समृद्धिको कामना गरेर मनाइने पर्व हो।,0
"यस पर्वमा पोखरी, नदी आदिमा बनुहार र घरको सरसफाइ तथा घासासामृग्री तयार गरिन्छ।",0
"सानो केराउ, चना, गहत, गहुँ वा कुनै बीज राखी पञ्चबीज बनाइन्छ।",0
यसरी तयार पारिएको बीजलाई पानीमा भिजाइन्छ।,0
गौरालाई नवदुर्गाको रूपमा पनि पूजा गर्नुपर्ने भनाइ छ।,0
"तिलको बोट, दुबो, कुश, बलु, अपमार्ज, तितेपाती, धानको बोट र दाडिमलाई जीरा देवीको रूपमा सिँगारिन्छ।",0
यसपछि घोखो कपडा र साते ढाकेर जीरा पूजा गरिन्छ।,0
यस पर्वमा महिलाहरू लय मिलाएर गीत गाउँछन्।,0
माणल र फाजहरूका माध्यमबाट आफ्ना मनका कुरा बाहिर निकाल्ने महत्वपूर्ण अवसरका रूपमा गीत गाइन्छ।,0
"गीतका माध्यमबाट सामाजिक उत्पीडन, विकृति, विसङ्गति, पीडा, वेदना पोखिन्छ।",0
पुरुष समान रूपमा पङक्तिबद्ध भएर देउड्ड नाघेको दृश्य साँचिकै मनमोहक देखिन्छ।,0
आमाबुबाले छोराछोरीलाई पढ्नका लागि धनुषा पठाउनु भयो।,0
छोराछोरी त्यहाँ बसी धेरै पढे।,0
छोरी पढिसकेपछि जान्छिन्।,0
छोरोले गाउँमा एउटा विद्यालय खोली।,0
केही वर्षपछि छोरो पनि गाउँमै फर्कियो।,0
छोराले पनि त्यस विद्यालयमा पढाउन थाल्यो।,0
आमाबुबा खुसी हुनुभयो।,0
मेरी छोरी ज्ञानुले व्यवस्थापनमा स्नातक गरिन्।,0
ज्ञानु आफ्नो गाउँमा गइन्।,0
ज्ञानुले गाउँमा उद्योग खोलिन्।,0
उद्योगमा धेरै मानिसले जागिर पाए।,0
धेरै मानिसको आर्थिक स्थिति सुध्रियो।,0
म र भाइ बजार गयौँ।,0
हामीले बजारमा तिमीलाई देख्यौ।,0
तिमी उमेश र राजीवसँग थियौँ।,0
उनीहरूले गितार बोकेका थिए।,0
"उमेशले हामीलाई देखेर सोध्यो, “तपाईंहरू को को बजार आउनुभएको ?”",0
"मैले भने, “भाइ र म मात्र हो।”",0
"त्यस कुरा सुनेर तिसी उमेशसँग रिसाई भन्यौ, “जोसुकैसँग आओस् न। तँलाई किन चाहियो ?”",0
“यसलाई के भयो आज?”,0
तिम्रो पारा देखेर उमेश आफै छक्क पर्यो।,0
एक दिन दुइटा मृग पानी खान खोलामा पुगे।,0
त्यस खोलामा एउटा ठुलो ब्वाँसो पनि पानी खान आयो।,0
चलाख ब्वाँसो कमजोर मृगहरूसँग निहुँ खोज्न थाल्यो।,0
“प्रिय मामा ! सफा पानी त तपाइँले पो धमिलो बनाउनुभयो त। हामी त पानीमै पसेका छैनौँ।”,0
सानो मृगले जवाफ दियो।,0
"नेपालमा सेता हिमाल, हरिया पहाड र उर्वरशील तराई छ।",0
"यहाँ विविध जातजाति, अनेक संस्कृति र सयौँ भाषा छन्।",0
मेहनती मानिस बसोबास गर्ने यस देशमा आफू मरेर अरूलाई बचाउने वीर पुर्खा जन्मेका थिए।,0
स्वच्छ हावापानी र प्राकृतिक सभ्यतालाई जोगाइसकेको वातावरण नेपालको पहिचान हो।,0
हामीभित्रको सभ्य बन्ने रहरले बाबुबाजेका शिर झुके।,1
बाबुका अर्ती बन्दी बने।,1
बाजेका प्रिय वस्तु सङग्रहालयका शोभा बन्न सकैनन् न त घरमा सजिए।,1
"पुर्खाका पहिरन, पाइतालाका डोब र पसिनाका दाना हाम्रा बनेनन्।",1
हामी पुर्खाका साथी बन्न सकेनौँ।,1
"हाम्रा सँजिनी, बालुन र शेदी पेलिए, धर्मकर्म विरूप चित्र बने।",1
"विश्वास बदलिए, वाद बहकिए।",1
बाबुहरू ड्याड र आमाहरू मम्मी बने।,0
"हाम्रो बोलीमा बालुवाका कण मिसिए, जिब्रो लरबरियो पश्चिमी पारामा।",1
आखिर यस्तो हुनुमा कसको भूमिका रह्यो?,0
पानी पर्दै छ।,0
मन चञ्चल छ।,0
झरीले बाढी र पहिरो ल्यायो।,0
बाढी र पहिरोले  मनको शान्ति हरायो।,0
जाजरकोटमा पहि जरुर घरबास बजायो।,0
ताप्लेजुङमा तमोर खोलाले धानखेत पुन्यो।,0
कोसीमा पनि बाढी आयो।,0
रेडियो सुन्छु र टेलिभिजन हेर्छु।,0
यस समाचारले प्रत्येक नेपालीलाई छुन्छ।,1
यस समाचारले पहिरो पीडितलाई त रुवाउँछ।,1
छिमेकीहरू पनि पीडामा पर्दछन्।,0
हरियो वन सुक्खा पहाड बन्छ।,0
पहिरामा परेर मानिस घाइते हुन्छन्।,0
डाक्टर रमेश सक्रिय हुनुहुन्छ।,0
नेपाललाई बाढी र पहिरोबाट जोगाउनुपर्छ।,0
यसका लागि वृक्षारोपण गर्नुपर्छ।,0
नेपाली भूणोल ससाना झारपातदेखि ठुला ठुला तर विविधतामय वनस्पतिले भरिपूर्ण छ।,0
हिमाली भूखण्ड जडीबुटी र दुर्लभ वृक्ष तथा वनस्पतिले ढाकिएको छ।,0
"यहाँ मृतसञ्जीवनी बुटी छन्‌, शक्तिवर्द्धक यार्सागुम्बा, प्राणवर्द्धक पाखनबेत, ठुलो ओखती र चिराइतो छन्।",0
"देवदार, धुपी सल्ला, णोब्रे सल्ला, गुराँसलगायतका अनेकौँ कोणधारी रुखहरू यस भूखण्डमा पाइन्छन्।",0
"पहाडी भूभागमा घना र सदाबहार जङ्गल छन्‌, झयास र झाडी छन्।",0
एक्काइसौँ शताब्दीमा पनि प्राकृतिक सभ्यतालाई बचाइ राख्न सक्ने अनेक फलफूल र कन्दमूल छन्।,0
"यस भूखण्डमा चाँप, ओखर, कटुस, सल्ला, उत्तिस, चिलाउने, बिलाउने, बाँस, पैयुँ, चिउरीलगायतका रुखहरू पाइन्छन्।",0
त्यस्तै तराईको चारकोसे झाडी त संसारप्रसिद्ध छ।,0
"साल, सिसौ, खयर, आँप, सिमल जस्ता महत्त्वपूर्ण वृक्षहरू पाइने तराईमा घोडताप्रे, काणे घाँस, तितेपाती, वनमारालगायतका औषधीय गुणयुक्त वनस्पति पनि पाइन्छन्।",0
वानस्पतिक विविधताले नेपाल भरिपूर्ण छ।,0
राम्रो स्वास्थ्यबाट मात्र सुखी जीवन सम्भव छ ।,0
जीवन र मृत्यु मानिसका स्वाभाविक प्रक्रिया हुन्।,0
मान्छेको जीवनको सार्थकता उसको गतिशीलता र रूपान्तरणबाट सिद्ध हुन्छ।,0
योगमाया यस्तै गतिशील महिला हुन्।,0
"भोजपुर जिल्लाको नेपाले डाँडाको सिम्ले भन्ने सानो गाउँमा जन्मेर देश विदेशको यात्रा तय गर्दै विद्यमान कुरीति, महिला विभेद र जातीय कुरीतिका विरुद्ध बोल्ने प्रखर महिलाका रूपमा चिनिन्छिन्।",0
"विद्यालयीय शिक्षाको अवसर नपारुर पनि स्वअनुभवर स्वसिकाइका माध्यमबाट अध्यात्म, मानवता र सामाजिक सांस्कृतिक परिवर्तनको पक्षमा आवाज उठाउने योगमायालाई नेपाली समाजमा प्रेरणादायी महिलाका रूपमा लिने गरिन्छ।",0
"जीवनमा काम, क्रोध, लोभ मोहबाट मुक्त भएर वैराग्यलाई अँगालेर विद्रोहको नयाँ शैलीलाई अपनाउने योगमाया नेपाली समाजकी एक्ली महिला हुन्।",1
विद्रोहको अग्नि समाधि र जल समाधिको त्यो शैली वर्तमान समयमा उपयुक्त नभए पनि तत्कालीन राणा शासनको विरुद्धमा एउटा आन्दोलनको स्वरूप थियो।,1
योगमायाको जन्म वि.सं. १९२४ मा श्रीलाल न्यौपाने र चन्द्रकला न्यौपानको पहिलो सन्तानका रूपमा भएको हो।,0
योगमाया पुष्पलाल र अज्ञानीधर नामका दुई भाइकी दिदी थिइन्।,0
सामाजिक परम्पराअनुसार सात वर्षको कलिलो उमेरमा नै उनको विवाह भयो।,1
पति भनेर चिन्न नपाउँदै विवाह गरेको दुई वर्षमा उनी विधवा भइन्‌ र पीडादायी अवस्थामा पुगिन्।,0
बाल स्वभाव र गुणका आधारमा उनले घरपरिवार र समाजको तिरस्कार भोग्नुपर्‍यो।,0
यही कारण उनी शारीरिक र मानसिक यातनाको समेत सिकार भइन्।,1
यसरी अत्याचारका सबै खाले स्वरूपलाई सहँदै उनी चौध वर्षको उमेरसम्म घरमै बसिन्।,0
तत्कालीन सामाजिक परिवेशमा सासू र नन्दको प्रताडना सहन नसकेपछि उनी भागेर माइत गइन्।,0
माइतीमा पनि उनले घर नरोखी खान नसकेको भनेर प्रशस्त निन्दा सहनुपर्‍यो।,0
आमाबुबा र माइतीतिरका सबैले त्यस बेलाको सामाजिक प्रचलअनुसार उनलाई आफ्नै घर फर्काउन प्रयत्न गरियो।,0
यसरी माइती र घर दुबैतिरबाट उपेक्षित योगमायामा बिस्तारै विद्रोहको चेतना पलाउन थाल्यो।,1
उनी घर र माइतीका बीचमा विद्रोह गर्दै आसाम पुगिन्।,0
आसाम पुगेर उनले स्वतन्त्रता र शान्तिको अनुभव गरिन्।,0
पतिको सतीत्वमा बसिरहनुपर्ने मृत्यु संस्कारका विरुद्ध कँडेल थरका व्यक्तिसँग विवाह गरिन्।,0
केही वर्षपछि उनका पतिको मृत्यु भयो।,0
पतिको मृत्यु पछि उनी भावविह्वल भइन्।,0
अकस्मात्‌ उनका जीवनमा डोटेल थरका व्यक्ति आइपुगे।,0
यी व्यक्तिले उनीसँग विवाहको प्रस्ताव गरे।,0
उनी पनि राजी भइन्।,0
उनीहरूबाट नैनकला नामकी छोरी जन्मिन्।,0
योजमाया अब सामाजिक क्रियाकलापमा सहभागी हुन थालिन्।,0
"त्यस समयमा सबैभन्दा प्रचलित सामाजिक गतिविधिका रूपमा पूजा, प्रार्थना आदि रहेका थिए।",0
उनले यस्ता क्रियाकलापमा सक्रिय सहभागिता जनाउँदै नेतृत्वको भूमिका निर्वाह गरिन्।,0
"यस्ता सामाजिक, धार्मिक कार्य, आर्यसमाजीहरूको सुधार चेतना र साधुसन्तहरूको संगतले योजमायामा जीवन र समाजलाई हेर्ने नयाँ चेतना सृजना भइरहेको थियो।",0
यसबाट उनी बिस्तारै प्रभावित हुँदै गइन्।,0
अंग्रेज विरोधी आन्दोलन र धार्मिक आध्यात्मिक क्रियाकलापको सहभागिताले उनको चेतना अभिवृद्धि हुँदै गयो।,0
बाल्यकालदेखिका आफ्ना भोगाइ र आफू बाँचेको समाजका विसङ्गतिका कारण उनी आर्थिक र सामाजिक सञ्जालको मोहबाट मुक्त हुँदै गइन्।,0
यसले उनीमा वैराग्यपन जागृत गरायो।,0
यही चेतलाई सार्थकता प्रदान गर्ने हौसला पनि जागृत भयो।,0
यसका लागि उनले तपस्या गर्ने योजना बनाइन्।,0
तपस्याका लागि आफ्नो जन्मथलो नै उनलाई उपयुक्त लाग्यो।,0
आफ्ना भाइलाई लिन आउने सन्देश पठाएर भाइकै साथमा उनी आफ्नो जन्मथलो भोजपुर आइपुगिन्।,0
वि.सं. १९७३ को एक साँझ उनी आफ्नी छोरी नैनकला र भाइका साथ मझुवाबँसी आइपुगिन्।,0
मझुवाबँसीमा योगमायाको आगमन त्यहाँका मान्छेका लागि उत्सुकताको विषय बन्यो।,0
त्यही उत्सुकतालाई समेट्दै योगमायाले गाउँलेहरूलाई साथी बनाउन थालिन्।,0
"सामाजिक रूपमा समावेश हुँदै घरमा हुने पूजा, पुराण र चौतारीहरूमा सामूहिक सहभागिता जनाउँदै गइन्।",0
सानो डुङ्गा छालहरूमा वरिपरि हाम फालिरहेको पिङ-पङ बल थियो।,1
"हवाइजहाजबाट हेर्दा, भीड बिस्तारै घरतिर गइरहेको कमिलाहरूको फौज देखियो।",1
"हतार थिएन, त्यसैले हामीले चिठी सुस्त हुलाकमार्फत् पठायौं।",0
माइकल चुप लाग्यो र केही भन्न अस्वीकार गर्यो।,0
स्विच थिच्ने बित्तिकै थिएटर संगीतले भरिएर बाँच्न थाल्यो।,1
कार कडा घुमाउरो मोड नजिकिँदै गर्दा बिस्तारै हिँड्न थाल्यो।,0
म दिनभरि धेरै मिहिनेत गर्छु जसले गर्दा राति म सोफामा बस्ने आलसी मान्छे बन्छु।,0
उसले आफ्नी साथीलाई सुरक्षित देख्दा उसको आँखा उज्यालो भयो।,1
पिपलको रुख हावामा नाचिरहेको थियो।,1
कुहिरो उपत्यकाको जमिन ढाक्ने कम्बल बनेको थियो।,1
ताराहरू आकाशमा चम्किरहेको हिरा थिए।,1
उसको मुटु दयाले भरिएको थियो।,1
ऊ यति लजालु थिई कि उसले आफ्ना विचारहरू बोतलमा जसरी थुनिराखी।,1
रघुविरको भुकाइ टोकाइभन्दा कडा छ।,1
एयर कन्डिसन यति चिसो थियो कि कोठा बरफको बाकसजस्तो भयो।,1
"त्यो कार डायनोसर हो, अब नयाँ कार किन्नु पर्ने समय आएको छ।",1
"त्यो सानो बच्चा, आमामा अड्किएको घण्टिझैँ थियो।",1
ती बच्चाहरू तालको छेउमा हुर्किएकाले पानीमा माछाजस्तै पौडिँदै थिए।,1
आमाले मेरा खराब अंक देखेर मुखैले झटारो हान्न थाल्नुभयो।,1
मेरो कोठाको झ्यालमा रुखका हाँगाका नङले कोट्याइरहेका थिए।,1
विद्यार्थीहरू नयाँ परियोजनाको बारेमा यति उत्साहित थिए कि उनीहरू विचारहरूको फोहरा भए।,1
बढ्दो उमेरको केटाको पेट पिँध विनाको भाँडो हो।,1
उसको मुस्कान घामझैं उज्यालो छ।,1
उसको मुस्कान नै घाम हो।,1
कक्षा कोठा चिडियाखाना भयो।,1
उनीहरू रातका उल्लुहरू हुन्।,1
उसको कपाल सुनको खोला थियो।,1
कुकुरको पुच्छर हेलिकप्टरको पंखा थियो।,1
बिरालोका आँखा अँध्यारोमा चम्किरहेका पन्ना थिए।,1
हिउँ जमिन ढाक्ने कम्बल थियो।,1
उसको स्वर उनीहरूको कानका लागि संगीत थियो।,1
आकाश रङले रंगिएको क्यानभास थियो।,1
उसको रिस फुट्न तयार ज्वालामुखी थियो।,1
हावा रुखहरूभित्र सुस्साएको कुहिरो थियो।,1
समय चोर हो।,1
ताराहरू आकाशमा भएका हिराहरू हुन्।,1
उसको हाँसो एक धुन थियो।,1
किताब अर्को संसारको ढोका थियो।,1
गाडी राजमार्गमा भएको रकेट थियो।,1
उसको दिमाग स्पञ्ज हो।,1
बिस्कुटहरू मिठासका बादल थिए।,1
जुस गिलासभित्रको घाम थियो।,1
ऊ सोफामा भएको आलु हो।,1
आँखा आत्माको झ्याल हुन्।,1
यो केकको माथिको आइसिङ हो।,1
आशा क्षितिजमा छ।,1
जीवनमा अगाडि खाली खुला आकाशहरू छन्।,1
उसको मुटु सुनको हो।,1
उसको मधुर स्वर उसको कानका लागि संगीत थियो।,1
अमेरिका एक पगाल्ने भाँडो हो।,1
तिमी यति ठूलो स्वर्गदूत हौ।,1
ऊ रातको उल्लु हो।,1
ऊ भावनाहरूको रोलरकोस्टरमा गइरहेकी छ।,1
उसँग असफलताको गन्ध छ।,1
संसार एउटा मञ्च हो।,1
उसको स्वभाव यति फुर्तिलो र बबलिजस्तो छ।,1
म दु:खको समुद्रमा डुबिरहेको छु।,1
तिमी मेरो जीवन उज्यालो बनाउँछौ।,1
म निलो महसुस गरिरहेको छु।,1
ऊ सम्झनाहरूको आँधीमा हरायो।,1
तिमीका शब्दहरू चक्कुभन्दा गहिरो काट्छन्।,1
ऊ साँच्चिकै चिसो मुटुको हो।,1
ऊ रिसले रातो आगो झैं भइसकेकी छ।,1
नराम्रो खबरले म चकनाचुर भएँ।,1
"जब मैले उसलाई देखेँ, मेरो रिस भड्कियो।",1
म बिस्तारै निद्रामा हराएँ।,1
ऊ प्रशंसाको लागि माछा मारिरहेकी थिई।,1
ऊ खराब बीउ हो।,1
म चीनियाँ भाँडावाल पसलमा पसेको साँढेजस्तो हुँ।,1
तिमीले गोली टोक्नै पर्छ।,1
यो त जंगली हाँसको पछाडि दौडिएको हो।,1
हामी त बिरालाहरूलाई समेटिरहेजस्तो गरिरहेका छौँ।,1
हामी प्रेममा टाउकोदेखि खुट्टासम्म लड्यौं।,1
उसलाई क्युपिडको बाणले हानेको थियो।,1
म तिमीलाई मेरो मुटुको गहिराइबाट माया गर्छु।,1
माया काँडासहितको गुलाफ हो।,1
हाम्रो प्रेम आँधीझैं चक्रवात थियो।,1
उसले मेरो सास नै रोकिदिई।,1
उसको मुटु टुक्रिएको थियो।,1
म आफ्नो मुटु बाहिरै लगाएर हिँड्छु।,1
चिसो हावाले उसको छाला छेड्यो।,1
न्यानोपनले क्षेत्रलाई कम्बलले ढाक्यो।,1
शान्त ताल ऐना थियो।,1
रातको पर्दा हामीमाथि झर्यो।,1
आज बिहान घास काटिएपछि त्यो आँगन हरियो कार्पेट भयो।,1
ताराहरू आकाशका चम्किला हीरा हुन्।,1
बादलहरू कपासका गोला हुन्।,1
जुन सहरमाथि तैरिरहेको सेतो बेलुन थियो।,1
अगाडिको सडक मरुभूमिमा तन्किएको रिबन थियो।,1
चट्याङ आकाशमा पड्किएका पटाका थिए।,1
गोहीका दाँत सेता खुकुरीहरू थिए।,1
बेनको रिस फुट्न तयार ज्वालामुखी थियो।,1
आरामको समयमा खेलमैदान सर्कस बन्छ।,1
"मेरो शिक्षक ड्रागन हो, जो जसलाई हेर्छ उसलाई गाली गर्न तयार हुन्छ।",1
मेरीको आँखा झिलिमिली किराबत्तीहरू थिए।,1
"म यति उत्साहित छु, मेरो नाडी रेस कार हो।",1
ती मिल्ने साथीहरू एउटै बोटका दुई मटर थिए।,1
विद्यालयका कम्प्युटरहरू पुराना डाइनोसरहरू हुन्।,1
मारिया कुखुरा हो।,1
ऊ हिँड्दो शब्दकोश हो।,1
तिम्रो दिमाग कम्प्युटर हो।,1
हावा कराउने ब्वाँसो थियो।,1
"बलरिना हाँस थी, मञ्चभरि चिप्लिँदै हिंडिरहेकी।",1
जमाल रातिको खानामा सुँगुर थियो।,1
मेरो दाइ सोफामा बस्ने आलु हो।,1
बच्चाहरू जंगल जिममा बाँदरहरू थिए।,1
आँधी आएको समुद्र रिसाएको साँढे थियो।,1
गर्जन ठूलो सिंह थियो।,1
यो गर्मीमा ती बच्चाहरू आलसी कुकुरहरूको समूह थिए।,1
बाहिर खेलिसकेपछि उसका औंलाहरू बरफका सुस्केरा थिए।,1
उसका ग्रेडहरूले यो सेमेस्टर उसलाई तानाको डोरीमा नचाउँदै छन्।,1
क्रोधको भुँइचालो नबन।,1
"उ हाम्रा परिवारको चट्टान थिई, अडिग, अविचल, र आँधीबेहरीमा पनि नटुट्ने।",1
"उ परिवारको मेरुदण्ड थिई, हर संकटमा उभिरहने शक्ति।",1
किशोरको भित्रको आगो एकाएक विस्फोट भयो।,1
किशोर क्रोधको ज्वालामुखी बन्यो।,1
किशोर क्रोधको बारुद बन्यो र झट्किनै बल्यो।,1
"आगोले भरिएको क्षणमा उसले चिसोको आकार लिई, शान्त, कठोर, निर्भीक। ",1
"उ आफ्नै बाजामा नाच्न थाली, संसार मौन भयो।",1
मेरो मुटु प्रेमको अथाह समुद्र हो।,1
भोकले म एउटा नअघाउने राक्षस बनेको छु।,1
यो हेल्मेट पीडाको जेल बनेको छ।,1
चिसोले यति अराजकता मच्चाएको थियो कि हिमभालुहरूले पनि लुगा खोज्न थाले।,1
"आजको दिन कामको सुनामी हो, कहाँबाट थालूँ, थाहा छैन।",1
गृहकार्यले मेरो डेस्क पुस्तकको पहाड बनाइदिएको थियो।,1
त्यो ड्रेस नपाए मेरो जीवन नै अन्धकार बन्छ जस्तो छ।,1
उसको नयाँ गाडी पैसाको समुद्रमा बनेको छ।,1
त्यो जोक त यति पुरानो छ कि सुनिरहँदा म डायनोसरको पीठमा थिएँ।,1
उनीहरू बिजुलीको चपेटाभन्दा पनि अघि दौडिए।,1
"उसको धन गन्ने हो भने, बैंकको कम्प्युटर नै पड्किन्छ।",1
त्यो खबरले म यति हल्का बनेँ कि बतासले पनि उडाउँथ्यो।,1
फिटनेसमा ऊ सारंगीजस्तै छ।,1
ऊ सिपुजस्तै खुसी छ।,1
त्यो नुनपानीजस्तो नै फीका छ।,1
त्यो मान्छे सुँगुर हो।,1
ऊ पुरानो प्रेम हो।,1
चिहानजस्तो शान्त छ।,1
समय पैसा हो।,1
ऊ पिनजस्तै तेज छ।,1
तिमी मेरो घाम हौ।,1
तिमी मेरो जीवनको उज्यालो हौ।,1
त्यो राजनीतिज्ञ लंगडो हाँस हो।,1
इँटाको पर्खालसँग कुरा नगर्नू।,1
उसको पाइन्टभित्र कमिलाहरू छन्।,1
डरले ध्यान खाएर बाँच्छ।,1
डिप्रेसन अँध्यारो छायाँ हो।,1
खुसी उपहार हो।,1
जीवन यात्रा हो।,1
ऊ ढिलो फूल्ने फूल हो।,1
"म तातो हावाको बेलुन हुँ, जुन अन्तरिक्षसम्म जान सक्छ।",1
"जाडोको गहिराइमा, अन्ततः मैले सिकेँ कि मेरो भित्र अजेय गर्मी लुकेको छ।",1
पुस्तकहरू आत्माको ऐना हुन्।,1
"रिस त्यो हावा हो, जसले मनको दियो निभाइदिन्छ।",1
मर्नु एक जंगली रात र नयाँ बाटो हो।,1
खुशी माटोको भाँडापसल हो र प्रेम छाडा साँढे हो।,1
जीवन एउटा ठीकठाक नाटक हो।,1
धर्म एक भ्रमपूर्ण घाम हो जुन मानिसले आफैलाई नबुझ्दासम्म उसकै वरिपरि घुमिरहन्छ।,1
"असफलता त्यो मसला हो, जसले सफलताको स्वाद जन्माउँछ।",1
"म परमेश्वरको हातमा भएको एउटा सानो पेन्सिल हुँ, जो संसारलाई प्रेमपत्र पठाइरहनु भएको छ।",1
जीवन हिउँले ढाकिएको बाँझो मैदान हो।,1
"आशा त्यो पंख भएको वस्तु हो, जो आत्मामा बसेको हुन्छ, र शब्दबिनै धुन गाउने गर्छ,र कहिल्यै रोकिन्न।",1
बुद्धिमानको शिक्षा जीवनको झरना हो।,1
"तिमीहरू पृथ्वीको नून हौ। तर यदि नूनले आफ्नो नुनपन हरायो भने, त्यसलाई फेरि कसरी नुनिलो बनाउन सकिन्छ?",1
"म जीवनको रोटी हुँ; जो मेरोमा आउँछ, ऊ भोकाउने छैन, र जो ममाथि विश्वास गर्छ, ऊ कहिल्यै तिर्खाउने छैन।",1
"हे प्रभु, तपाईं हाम्रो पिता हुनुहुन्छ, हामी माटो हौं, र तपाईं हाम्रा कुम्हार हुनुहुन्छ; हामी सबै तपाईंको हातको सिर्जना हौं।",1
"प्रभु मेरो गोठालो हुनुहुन्छ, मलाई कुनै कमी हुनेछैन।",1
"म संसारको उज्यालो हुँ; जो मेरो पछाडि लाग्छ, ऊ अन्धकारमा हिँड्ने छैन, तर उससँग जीवनको उज्यालो हुनेछ।",1
"म असल गोठालो हुँ, र म भेडाहरूको लागि आफ्नो जीवन अर्पण गर्छु।",1
"म दाखको बोट हुँ; तिमीहरू हाँगाहरू हौ। यदि तिमीहरू मेरामा रह्यौ र म तिमीहरूमा रहेँ भने, तिमीहरूले धेरै फल फलाउनेछौ।",1
"पश्चिमतिरको घाम जलिरहेको सुनको एउटा थोपा थियो, जो संसारको किनारतर्फ झन् झन् नजिकिँदै सरिरहेको थियो।",1
उसको बोली आनन्दको झरना थियो।,1
"हरेक शब्द चरीको गीत थियो, जादूको झलक, मिठासले भरिएको एउटा अनमोल स्वाद।",1
म चरीले गाउने तरिकामा चित्र कोर्न चाहन्छु।,1
"भगवानले पातहरूमा फुक्नुहुन्छ, ती सुनमा परिणत हुन्छन्, र हामी त्यसलाई शरद भन्छौं।",1
जीवन एक आँधी हो।,1
"म आफूलाई एउटा समुद्रमा पाएँ, जहाँ खुसी र दुखको छालहरू एकअर्कासँग ठोक्किइरहेका थिए।",1
पानीले बिरालोका बच्चाहरूले चाटेजस्तो आवाज निकाल्यो।,1
"उसको प्रेमी मन रहस्यमय पेटी बनिसकेको थियो, जुन जति खोल्यो, त्यति नै पर गहिरिन्थ्यो।",1
कम्प्युटरहरू पुरानो करारका देवताजस्तै छन्; धेरै नियमहरू छन् तर कुनै दया छैन।,1
"कम्प्युटर पुराना देवता हुन् ; नियमले भरिएका, तर करुणाशून्य।",1
प्रेम हिउँको मैदानमा कुदेको उन्मत्त सवारी हो जुन पल्टिएर शरीर थिच्छ अनि अँध्यारो आएपछि हिमप्यालाहरू झुम्मिन्छन्।,1
"माया एउटा हिमस्कूटर हो जुन टुन्ड्रा पार गर्दै दौडिन्छ, अनि अचानक त्यो पल्टिन्छ र तिमीलाई तल च्यापिदिन्छ।",1
तिमी मरेको घोडालाई पानी खान लगाउन सक्दैनौ।,1
"तिमी घोडालाई पानीसम्म लैजान सक्छौ, तर त्यसलाई पानी खान बाध्य बनाउन सक्दैनौ।",1
सहर आएका गाउँका रामु शहरमा माछा बाहिरको पानी जस्तै अल्मलिएको थियो।,1
"शान्ता सधैं अरूलाई सहयोग गर्न तत्पर हुन्छे, उसँग त सुन जस्तो मन छ।",1
"उसले सधैं रिसाएको जस्तो देखिन्थ्यो, मानौँ उसको काँधमा अझै पुरानो घाउको बोझ छ।",1
"उसले परिवर्तन भएको अभिनय त गर्‍यो, तर सत्य के हो भने चितुवाको दाग कहिल्यै मेटिँदैन।",1
घण्टौं सोचिसकेपछि अचानक उसको दिमागमा बत्ती बल्यो र समस्या समाधान गर्‍यो।,1
त्यो पुरानो फोटो फेला पार्न त घाँसको थुप्रोमा सुई खोजेजस्तै भयो।,1
पुरानो परिवारको फोटो हेर्दा तस्वीरले त हजार शब्द बोलेझैँ लाग्यो।,1
"हामीले उसलाई साथी ठानेका थियौं, तर ऊ त घाँसमा लुकेको सर्प रहेछ।",1
उसलाई त्यो अफिसको जागिरमा राख्नु त गोल घेरा भित्र चौकोश जस्तो हो।,1
"त्यो योजना त कहिल्यै सफल हुनेवाला छैन, अब त्यसमा जोड दिँदा त मरेको घोडा कुटेजस्तो हो।",1
"ऊ बिहान अफिस जान्छ, राति अध्ययन गर्छ, उसले त दुवैतिरबाट मैनबत्ती जलाइरहेजस्तो छ।",1
हाम्रो प्रशिक्षक त एक इन्च पनि नघटाएर सबै काम किताब अनुसार नै गर्छ।,1
"मैले उस्को शरीर छोएँ, उ त पहिल्यै चिसो भइसकेको रहेछ।",1
"रात एक अदृश्य कलाकार हो, जसले आकाशको क्यानभासमा तारा र चन्द्रको चित्र कोर्छ।",1
"धेरै नकरा, अहिले तोरीको फूल देख्लास!",1
"म सँग झगडा गर्न आइस् भने, तेरो बाउको बिहे देखाइदिन्छु!",1
कस्तो जङ्ग बहादुर रहेछ यो त!,1
"यस्तो भीरको बाटो गाडी कुदाउने, त्यो त जङ्ग बहादुर नै हो।",1
यो त हिम्मतमा जङ्ग बहादुरको बाउ पो हो।,1
तेत्रो मान्छेलाई एक्लै पछार्‍यो! यो त जङ्ग बहादुरको अवतार हो कि के हो!,1
"म घण्टी हुँ, जसले पनि आउँछ, बजाउँछ र जान्छ ।",1
यो सूचना दुईधारे तरवार हो।,1
समय नै धन हो।,1
उसको मुटु पत्थर हो।,1
त्यो मान्छे त घाँसमा लुकेको साँप हो।,1
पुस्तकहरू संसारका झ्याल हुन्।,1
शहर आफैँ एक जङ्गल हो।,1
यो सेमेस्टर उसलाई उसका ग्रेडहरूले तानाको डोरीमा नचाउँदै छन्।,1
"त्यो केटा त अरिङ्गालको गोलो हो, त्यसलाई नचला।",1
"ऊ मीठा कुरा गर्छ, तर ऊ त भेँडाको छाला ओढेको ब्वाँसो हो।",1
"ऊ धेरै गाली गर्छ, तर अन्त्यमा केही गर्दैन, केबल भुक्ने कुकुर मात्रै हो।",1
"ब्रान्डेड लुगा किन्न मलाई हातखुट्टा नै बेच्नुपर्ने जस्तो लाग्यो, कस्तो महँगो!",1
योजना असफल भएपछि हामी फेरि घुम्दै फिर्दै रुम्झाटारमै फर्कियौं।,1
"जागिर छोड्ने कि सहेर बस्ने, म त दुई ढुङ्गा बीचको तरुल भइसके।",1
उसलाई यो परीक्षा पास गर्न दाँतबाट पसिना आयो।,1
दुईटा डुङ्गामा खुट्टा राखेर चाहिँ कतै पुगिँदैन भाइ!,1
भाग्य छ भन्दैमा दूध डोकोमा दुहुन मिल्दैन।,1
उसको मनमा आगो लागेको छ।,1
यो समस्या मेरो टाउकोमा भारी भएको छ।,1
उसको आँखा तारा जस्तै चम्किरहेको छ।,1
यो कुरा मेरो मुटुमा घोचेको छ।,1
उसको बोली मधुरो संगीत जस्तै छ।,1
यो समय मेरो लागि कठिन परीक्षा हो।,1
उसको मुस्कान फूल जस्तै खिलेको छ।,1
यो काम मेरो लागि पहाड चढ्नु जस्तै छ।,1
उसको आँखामा समुद्र जस्तै गहिराई छ।,1
यो समस्या मेरो लागि काँडा हो।,1
उसको मनमा बादल छायो।,1
यो कुरा मेरो मुटुमा घर बनाएको छ।,1
उसको बोली मधुरो मिठाई जस्तै छ।,1
यो समय मेरो लागि अन्धकार हो।,1
उसको मुस्कान सूर्यको किरण जस्तै छ।,1
यो काम मेरो लागि समुद्र पार गर्नु जस्तै छ।,1
उसको आँखामा आकाश जस्तै नीलोपन छ।,1
यो समस्या मेरो लागि काँडे झाडी हो।,1
उसको मनमा हिमाल जस्तै शान्ति छ।,1
उसको मन पत्थर बनेको छ।,1
मेरो सपना पखेटा फिजाएर उडिरहेको छ।,1
उसको शब्दहरूले मेरो मुटु चिरे।,1
जिन्दगी एउटा युद्ध हो।,1
समयले मेरो अनुहारमा कथा लेखेको छ।,1
उसको आँखामा आँधी लुकेको छ।,1
मेरो विचारहरू आगो बनेका छन्।,1
उसको मन एउटा बन्द कोठा हो।,1
मेरो हृदय बगिरहेको नदी हो।,1
उसको जीवन एउटा बन्द किताब हो।,1
उसको बोलीले मेरो आत्मालाई जलायो।,1
मेरो मनमा ज्वालामुखी फुटेको छ।,1
उसको क्रोध आगो हो।,1
जिन्दगी एक रंगमञ्च हो।,1
उसको मनमा अन्धकार छ।,1
मेरो विचारहरू बादल बनेका छन्।,1
उसको आँसु नदी बनेर बग्यो।,1
मेरो सपना एउटा महल हो।,1
उसको शब्दहरू विष बनेका छन्।,1
मेरो मनले पर्खाल बनाएको छ।,1
जिन्दगी एउटा यात्रा हो।,1
उसको क्रोधले संसार जलायो।,1
मेरो विचारहरू पखेटा फिजाएका छन्।,1
मुटुमा काँडा उम्रिएका छन्।,1
उसको आँखाले मेरो आत्मा खायो।,1
समयले मेरो जीवनलाई चक्रमा पारेको छ।,1
उसको हाँसोले मेरो मनलाई चुम्यो।,1
जिन्दगी एउटा किताब हो।,1
उसको शब्दहरूले मेरो मुटु चिरेका छन्।,1
मेरो सपना एउटा बगैंचा हो।,1
मुटुमा आगो बलिरहेको छ।,1
उसको आँखामा समुद्र लुकेको छ।,1
समयले मेरो जीवनलाई चित्र बनायो।,1
उसको बोलीले मेरो आत्मालाई छोयो।,1
मेरो विचारहरू ज्वालामुखी बनेका छन्।,1
जिन्दगी एउटा रहस्य हो।,1
उसको मनमा आँधी चलिरहेको छ।,1
समयले मेरो जीवनलाई गीत बनायो।,1
उसको क्रोधले आकाश चिरेको छ।,1
जिन्दगी एक युद्धभूमि हो।,1
मुटुमा फूल उम्रिएका छन्।,1
उसको आँखाले मेरो आत्मालाई चुम्यो।,1
उसको शब्दहरूले संसार हल्लायो।,1
उसको मन एउटा बन्द ढोका हो।,1
मेरो सपना एउटा जादू हो।,1
समयले मेरो जीवनलाई पत्ताका खेल बनायो।,1
उसको शब्दहरू तीर बनेर प्रहार गरे।,1
जिन्दगी एउटा नदी हो।,1
मेरो मनमा आँधी चलिरहेको छ।,1
उसको आँखाले मेरो आत्मालाई चोर्यो।,1
समयले मेरो जीवनको पुस्तकको पाना पल्टायो।,1
उसको मनमा विष भरिएको छ।,1
जिन्दगी एउटा बन्द कोठा हो।,1
समयले मेरो जीवनलाई जादू बनायो।,1
उसको बोली विष बनेर बग्यो।,1
मेरो सपना एउटा ज्वालामुखी हो।,1
मुटुमा काँडे झाडी उम्रिएका छन्।,1
समयले मेरो जीवनलाई कथा लेखेको छ।,1
उसको क्रोधले आकाश जलायो।,1
जिन्दगी एक रहस्यपूर्ण यात्रा हो।,1
मुटुमा फूल फूलेका छन्।,1
उसको शब्दहरूले मेरो आत्मालाई जलायो।,1
समयले मेरो जीवनको पाना पल्टायो।,1
जिन्दगी एक युद्ध हो।,1
मुटुमा विष भरिएको छ।,1
उसको आँखाले संसार बगायो।,1
समयले मेरो जीवनलाई नचायो।,1
जिन्दगी एउटा रहस्यपूर्ण बाटो हो।,1
म बिहान छ बजे उठ्छु।,0
उसले मलाई किताब दियो।,0
हामी विद्यालय जान्छौं।,0
आज मौसम राम्रो छ।,0
मलाई चिया मन पर्छ।,0
उसले आफ्नो काम सक्यो।,0
हामी पार्कमा खेल्न गयौं।,0
उसको घर ठूलो छ।,0
मलाई नेपाली साहित्य पढ्न मन पर्छ।,0
बिहान सूर्य उदाउँछ।,0
पानी पिउनु स्वास्थ्यका लागि राम्रो हो।,0
उसले खाना पकायो।,0
हामीले सिनेमा हेर्यौं।,0
बिरालो कुर्सीमा बसिरहेको छ।,0
मलाई नयाँ कपडा चाहिन्छ।,0
आज म बजार जान्छु।,0
हाम्रो कक्षामा बीस विद्यार्थी छन्।,0
उसले मलाई पत्र लेख्यो।,0
मेरो हातमा किताब छ।,0
हामीले फुटबल खेल्यौं।,0
बाहिर पानी परिरहेको छ।,0
उसको नाम रमेश हो।,0
मलाई गणित सिक्न मन पर्छ।,0
हाम्रो गाउँ धेरै सुन्दर छ।,0
पृथ्वी गोलो छ।,0
उसले मलाई फोन गर्‍यो।,0
म बिहान दौडन जान्छु।,0
हामीले नयाँ कार किन्यौं।,0
मेरो दिदी शिक्षक हुन्।,0
बच्चाहरू बगैंचामा खेलिरहेका छन्।,0
यो पुस्तक धेरै रोचक छ।,0
मलाई संगीत सुन्न मन पर्छ।,0
आज मेरो जन्मदिन हो।,0
उसले मलाई उपहार दियो।,0
हाम्रो देशमा चार ऋतुहरू छन्।,0
मलाई हिन्दी चलचित्र मन पर्छन्।,0
पानी चिसो छ।,0
हामीले बिरामीलाई अस्पताल लग्यौं।,0
मेरो भाई विद्यालय जान्छ।,0
सूर्य पश्चिमतिर अस्ताउँछ।,0
हाम्रो घर पहाडको नजिक छ।,0
कुकुर भोकाएको छ।,0
मैले आज बिहान फलफूल खाएँ।,0
उनको घर सेतो रंगको छ।,0
मैले मेरो साथीलाई भेटें।,0
पानी उमाल्नु पर्छ।,0
चन्द्रमा राति चम्किन्छ।,0
मेरो बुबा किसान हुन्।,0
हामीले नयाँ फिल्म हेर्यौं।,0
कक्षा कोठा सफा छ।,0
उसको घरमा ठूलो बगैंचा छ।,0
हामीले नयाँ विद्यालय निर्माण गर्‍यौं।,0
मेरो दिदीले मलाई पुस्तक उपहार दिइन्।,0
बाहिर हावा चलिरहेको छ।,0
उसले मलाई आफ्नो समस्या सुनायो।,0
हाम्रो गाउँमा धेरै रूखहरू छन्।,0
मलाई नेपाली खाना मन पर्छ।,0
हामीले नदीमा पौडी खेल्यौं।,0
उसको कुकुर धेरै मिलनसार छ।,0
मैले मेरो कोठा सफा गरें।,0
आज मौसम धेरै गर्मी छ।,0
हाम्रो देशमा हिमालहरू छन्।,0
मेरो साथीको नाम सुमन हो।,0
तारादेवी नेपालकी एक प्रसिद्ध गायिका थिइन्।,0
पृथ्वी आइसक्रिमृगस्तै पग्लिरहेको छ।,1
हाम्रा सैनिकहरू युद्धका सिंहहरू थिए।,1
मेरो शिक्षकको मुटु ढुंगाजस्तो छ।,1
उ अग्लो रुख हो। ,1
"जब ऊ बाइक चलाउँदै थियो, बतासले उसको अनुहारमा करायो।",1
"हिँड्न जाऊ, नभए तिमी सोफामा बसिरहने आलु बन्छौ।",1
उसकी आमाले उनलाई संसारका राक्षसहरूबारे चेतावनी दिइन्।,1
ऊ सिसाको समुद्रभित्रको हिरा थियो।,1
तिमी जित्ने लटरीमाथि बसेका छौ।,1
तिमी धुलोमा छोडिने छौ।,1
प्राध्यापक उनका लागि मार्गदर्शक प्रकाश थिए।,1
जीवनको पर्दा झर्यो।,1
जीवन एउटा भूलभुलैया हो।,1
हाम्रो बीचमा एउटा मुसो छ।,1
डर लाग्दो समाचार सुन्दा उनको मन डुब्यो।,1
हाँसो सबैभन्दा राम्रो औषधि हो।,1
भारतको संस्कृति एउटा सलादको कचौरा हो।,1
उसको मुटु सुनको बनेको थियो।,1
उनी शोकमा डुबिरहेकी थिइन्।,1
मन एउटा समुद्र हो।,1
उनलाई देख्दा उनको मन पग्लिन्छ।,1
तिम्रा शब्दहरूले चक्कु भन्दा गहिरो काट्छ।,1
उसको वकिल सार्क हो।,1
उसलाई लाग्छ कि संसार उसकै वरिपरि घुम्छ।,1
मन एउटा कम्प्युटर हो।,1
तारादेवी नेपालकी कोइली चरी हुन्।,1
सरोजिनी नायडु भारतकी सुगंधी चरी हुन्।,1
साथी एउटा खजाना हो।,1
माया एउटा गुलाब हो।,1
घाम एउटा बालक जस्तै थियो जसले सुत्न जान्न चाहँदैनथ्यो।,1
जीवन एक दौड हो र हामी कहिल्यै बुझ्दैनौं कि हामी केही नगएको तर्फ दौडिरहेका छौं।,1
उ मेरो जीवनको प्रकाश हो।,1
"यस पुरै वर्ष, यो कोठा मेरो कारागार बनेको छ।",1
माया एक राम्रो मादक पदार्थ हो।,1
मेरो मुटु एउटा रेडियो हो र यसले तिमीका लागि धड्किन्छ!,1
"जब म ध्यान गर्छु, मेरो मन शान्त लहरहरू भएका समुद्र जस्तो बनिन्छ।",1
"उ फिट छिन्, जस्तो एउटा बाँसुरी!",1
उ एक पुरानो आगो हो!,1
संसार एउटा क्यानभास हो।,1
उ एउटा हिँड्ने विश्वकोष हो।,1
आकाश तारा हरुमा लुकेको एउटा ओछ्यान हो।,1
उसको आँखाहरू उसको आत्माको झ्याल हुन्।,1
आँधी एउटा सिंहको गर्जन हो।,1
पहाड एउटा विशालकाय हो जुन उपत्यकाको रक्षा गर्दै थियो।,1
चन्द्रमा एउटा चाँदीको सिक्का हो।,1
उसको मन एउटा बगैंचा हो।,1
उहाँको आवाज मखमल कपडा  हो।,1
महासागर एउटा विशाल मरुभूमि हो।,1
सहर एउटा मधुमाखीको बासो हो।,1
उसको हाँसो कोठाको संगीत हो।,1
उसको रिस एउटा ज्वालामुखी हो।,1
भान्साघर एउटा युद्ध क्षेत्र थियो।,1
उसको आत्मा एउटा खजाना बाकस हो।,1
बतास एउटा अशान्त आत्मा हो।,1
सडक चन्द्रमाको रिबन जस्तो थियो।,1
तिमी त लामो रेसको घोडा हौ।,1
तिमी एउटा उज्जवल भविष्यको सन्देश हौ।,1
उसकी बहिनी निर्वाचन समितिमा बस्दिनन्‌ रे।,0
धेरै बेरपछि मनलाई दरो पारी ऊ आँगन तिर गई ।,0
आज बिहान हिडेको मान्छे छिटै नै दार्चुला पुगेछ ।,0
गाउँमा तिम्रो पहिरन गजबको देखिन्छ।,0
ज्ञान बिना सफलता सम्भव छैन।,0
मेरो भाइ विद्यालय गयो।,0
मेरी बहिनी पनि विद्यालय गई।,0
भाइ सरासर कक्षामा पस्यो।,0
बहिनी चाहिँ बाटामा साथीसँग कुरा गर्न थाली।,0
भान्जाले बाटैमा बहिनीलाई भेटे।,0
आमाले पनि बहिनीलाई बाटैमा भेट्नुभयो।,0
मैले गाउँमा मेरो पुरानो साथीलाई भेटेँ। ,0
हामीले धेरै बेर कुराकानी गर्‍यौँ। ,0
साथीले आफ्नो प्रगतिको कथा सुनायो। ,0
तिमी पनि एकछिनमा आइपुग्यौ। ,0
"आउनुहोस्, धरतीमा ऊर्जा थपौँ।",1
"आउनुहोस्, हातेमालो गरौँ।",0
रारामा पर्यटक पुर्याऔँ।,0
राराको रमिता विश्वलाई देखाऔँ।,1
"कर्णालीको लम्बाइ, गण्डकीको गहिराइसँगै कोसीको विशालतामा नेपाली जनमनलाई फैलाऔँ।",1
अन्य वक्ताले पनि आफ्नो वक्तव्य राख्नुहुन्छ।,0
निर्णायकले निर्णय सुनाउनुहुन्छ।,0
सभाध्यक्षको भूमिकामा रहनुभएका प्रधानाध्यापकले पुरस्कार वितरण गरिसकेपछि आफ्नो मन्तव्यसहित कार्यक्रम टुङ्ग्याउनुहुन्छ।,0
यहाँका उर्वर भूमिमा सिँचाइको व्यवस्थापन गरेर यहाँ उत्पादित अर्गानिक फलफूल तथा खाद्यान्न विश्व बजारमा बेच्नुपर्छ।,0
युवाको पसिना स्वदेशमै पोख्नुपर्छ।,1
"यहाँको माटो, यहाँको पाटो, यहाँको बाटो सुन्दर छ, पवित्र छ, अनमोल छ।",1
"मात्र यसलाई सजाउने, सिँगार्ने, सदुपयोग गर्ने सिप, प्रविधि, कला, र ज्ञान हामीलाई चाहिएको छ।",0
"यो स्वच्छ हावापानीमा हुर्केका फलफूल, बगरमा फल्ने तरबुजा, पहाडमा कागती, सुन्तला, स्याउ, नास्पाती लगायतका फलफूलको अझ बढी उत्पादन जलस्रोतको सही सदुपयोगबाट सम्भव छ।",0
हामीले आफ्ना घरका हजारौँ सम्भावना लत्याएर मरुभूमिमा भेडा चराउन दौडिनुपर्ने बाध्यताबाट मुक्ति दिलाउन जलस्रोतको उपयोगितालाई बढाउनुपर्छ।,0
"यदि जलस्रोतको सदुपयोग गर्न सके विश्वका बेरोजगारहरू यहाँका फाँटमा भेडा, बाख्रा, च्याङ्ग्रा चराउन आउने छन्।",0
जलपर्यटनका लागि पर्यटक आउने छन्।,0
"आउनुहोस्, जलस्रोतको सही सदुपयोगमा लागौँ।",0
उर्वराभूमि भए पनि सिँचाइका आधुनिक प्रविधि अपनाउन नसक्दा जमिन बाँझै छन्।,0
जनता भोकभोकै छन्।,0
युवाशक्ति बिदेसिन बाध्य छन्।,0
विकास निर्माणले विश्वलाई चकित पार्ने छिमेकीलाई टुलुटुलु हेरेर बस्न बाध्य छौँ।,0
वासकै समस्यामा पिल्सिन बाध्य छ हाम्रो समाज।,0
यस अवस्थालाई बदल्न र विश्व प्रतिस्पर्धामा होमिन सक्ने क्षमता जलस्रोतमा मात्र छ।,0
हामी अमृत समान हिमालको कञ्चन पानी बोतलमा बेचेर विश्वका मानिसको तिर्खा मेटाउन सक्छौँ।,1
कर्णालीमा जलविहार सञ्चालन गर्न सक्छौँ।,0
कोसी र तामाकोसीमा सिँचाइका उचित व्यवस्था गरेर धर्ती उर्वर बनाउन सक्छौँ।,0
"आज सुनदेखि लसुनसम्म, गहुँदेखि प्याजसम्म अर्को देशबाट किनेर उपभोग गर्ने हाम्रो स्वभाव परिवर्तन हुनुपर्छ।",0
परिश्रम र पसिनालाई विवेकमा परिवर्तन गरेर विकासको पहाड बन्न सक्छौँ।,1
"जलका विभिन्न रूप हुन्छन्—पग्लिने, जम्ने, र वाष्प बन्ने।",0
"पग्लिने, अग्लिने र उड्न सक्ने क्षमता पानीमा हुन्छ।",1
हिउँ पग्लिएर नदी बन्छ।,0
नदीको पानी बाफ बन्छ।,0
हिमालका थाप्लामा हिउँ जम्छ।,1
"पानी केवल ठोस, तरल, र ग्यास मात्र होइन।",0
पानीमा आगो उकाल्ने ऊर्जा हुन्छ।,1
विद्युत् पानीबाटै निकालिन्छ।,0
यस्तो महत्वपूर्ण चमत्कारी पानी सदुपयोग गरे सुखी जिन्दगी बन्दछ।,0
पानीको दुरुपयोग भए जिन्दगी दुःखमै बित्छ।,0
"ठोस, तरल, राप, ताप, र तेजसँगैको ऊर्जाले विश्वमा विकासका सारा स्वरूपलाई चुनौती दिइरहेको छ।",0
रोजगारी तथा सम्पन्नता को ढोका खोल्न सकिन्छ।,1
आज हामी आफैँसँग भएको बिना नचिनेर भौँतारिइरहेको कस्तूरीझैँ भएका छौँ।,1
जलस्रोतमा धनी भए पनि उचित पूर्वाधार विकास योजनाको अभावले अँध्यारमा बस्न बाध्य छौँ।,0
मिथिला लोककला अत्यन्त प्राचीन र लोकप्रिय कला हो।,0
यस कलामा मिथिला लोकमानस अनेक माध्यमबाट अभिव्यक्त हुँदै आएको छ।,0
"यसको सुरुआत, संवर्धन र संरक्षणमा महिलाहरूको योगदान उल्लेखनीय छ।",0
"सामान्यतः विभिन्न मङ्गलिक अवसरहरूमा घरको भित्तामा, चोक आँजनमा, भाँडाहरूमा तथा लुगाकपडामा समेत यस्ता कलाकृतिको निर्माण गर्ने गरिन्छ।",0
"मैथिल लोककलालाई भित्तेचित्र, भ्रूमिचित्र, पटचित्र, काष्ठचित्र, वास्तुचित्र, भागडचित्र र व्यक्तिचित्रका रूपमा अध्ययन गरिन्छ।",0
मैथिल कलाकृतिमा सङ्घटबाट सुरक्षा र भविष्यका लागि कल्याणको कामना तथा स्वास्थ्य र समृद्धिको शुभकामना अभिव्यक्त गरिएको हुन्छ।,0
मैथिल लोककलामा अल्पना निकै प्रसिद्ध छ।,0
"यो मैथिली महिलाद्वारा विभिन्न मङ्गलिक अवसरमा आआफ्ना घरआँजन, ढोकाचोक आदि ठाउँहरूमा चित्रित विभिन्न आकारका रेखाचित्र हो।",0
अल्पनालाई घरमा आउँदा र निस्कँदाको शुभसाइतको द्योतक मानिन्छ।,0
"यो पानीमिश्रित चामलको पिठाबाट घटकोण, अष्टकोण र स्वस्तिक जस्ता विभिन्न आकारमा पनि बनाइन्छ।",0
यसका साथै पर्यटकीय र धार्मिक महत्त्व फैलिँदै गएको छ।,0
संरक्षण समितिको रेखदेखमा स्थानीय जातका गाईहरू पाल्ने गौशाला पनि यहाँ रहेको छ।,0
नरेशले अत्याचार सहन सकेन।,0
उ सुर्योदय हुनुअगावै बौद्ध गुम्बामा गयो र दैनिक भेट हुने गुरुलाई भेट्यो।,0
उसले गुरुलाई सँदै साहुको अत्याचारको कुरा सुनायो।,0
उसको रुवाइले गुएको मन छोयो।,1
गुरुले साहुलाई सम्झाएपछि साहुले नरेशको दुई महिनाको कमाइ दियो।,0
उसले सम्पूर्ण कार्यको चौथाइ काम पनि सकेको छैन।,0
उसले कहिल्यै निष्काम कर्म गरेन।,0
सधैँ दुराशय राख्यो र चाहिने किताबसिताबको खोजी पनि कहिल्यै गरेन।,0
"औद्योगिक क्षेत्रमा जाने, छरछिमेकका मान्छेसँग भेट्ने, पसलमा जरुर केही सरसामान किनमेल गर्ने त कुरै छोडौं।",0
ऊ त बिरामी परेर धैर्य गुमाएकी दिदीको घरमा पनि जाँदोरहेनछ।,0
मानवोचित व्यवहार नगरी कसरी सभ्य बन्न सकिन्छ र?,0
अर्काेपट्टि प्रतियोगी विद्यार्थी बस्नुभएको छ।,0
एक जना शिक्षक समयपालकको भूमिकामा हुनुहुन्छ।,0
समय अझै मरीसकेको छैन ।,1
यो दुर्व्यसनको जरो उखेल्ने काम एउटा व्यक्तिले मात्र गर्न सक्दैन ।,1
"यो अभियान असल छोराछोरीको, कर्तव्यनिष्ठ अभिभावकको सामूहिक अभियान हो ।",0
यो अभियान सचेत नागरिकको हो ।,0
यो अभियान तपाईं र हाम्रो हो ।,0
"त्यसैले, यो काम सबै मिलेर गरौँ, मिलेर अघि बढौँ ।",0
"ठिक भन्नुभयो, बाबा ।",0
सन्तानको सुख र शिक्षाका लागि भन्दै म रातदिन खटिएँ ।,0
तर मैले मेरो छोरालाई समय दिन सकिनँ ।,0
ऊ सँग बसेर उसको पढाइबारे कहिल्यै कुरा गरिनँ ।,0
उसका साथीहरू को हुन् भनेर कहिल्यै सोधखोज गरिनँ ।,0
"ऊ कहाँ गयो, के गर्‍यो, के खायो भनेर ख्याल गरिनँ ।",0
"म त खालि मेरो व्यवसाय, बैठक, जिम्मेवारी भन्दै दौडधुप गरिरहेँ ।",0
उसले मलाई धेरै संकेत दिइसकेको थियो ।,0
तर म त धेरै पहिलेदेखि नै अन्धो भइसकेको रहेछु ।,1
आज मैले यो कठोर वास्तविकता भोग्नुपऱ्यो ।,1
केही क्षण मौनता । बाबा रोइरहन्छन्‌ । ,0
तपाईंहरू सबैलाई मेरो बिन्ती छ ।,0
अहिल्यै खोज्नुहोस् आफ्ना छोराहरू । उपचार गर्नुहोस्‌ ।,0
आवश्यक परे सुधारगृहमा लगेर राख्नुहोस्‌ ।,0
"तर ढिला नगर्नुहोस्‌, नत्र सबथोक बर्बाद हुनेछ ।",0
बाबा रुन थाल्छन्‌ । ,0
सबैजना गोलाकार बन्दै कुमारका बुबाको काँधमा सान्त्वना दिँदै हात राख्छन्‌ ।,0
"लै आयो, आजको ताजा खबर!",0
तिमी हाम्रो देशमा चेतनाको बिहानी लिएर उदाउँछौ ।,1
हाम्रा युवाशक्ति दुर्व्यसनबाट मुक्त भएको खबर लिएर आउँछौ ।,0
अनि मात्र तिम्रो पत्रिकाको खबर ताजा र स्वच्छ हुन्छ ।,1
"हैन भने, तिम्रो पत्रिकाको खबर बासी नै हुन्छ!",1
सबै जना हाँस्छन्‌ । ,0
दृश्य समाप्त हुन्छ ।,0
राराको सौन्दर्यपान गर्ने खुसीले मन भने हर्षित थियो।,1
आज पनि सबै जना बिहान पाँच बजे नै उठ्यौँ।,0
हामी हाम्रो सपनाको गन्तव्य राराको आँगनीमा पुग्यौँ।,1
टकटकी लगाएर सारा रारालाई आँखाका साना गेडीभित्रै अटाउन खोज्यौँ।,1
"बिहानै र्मिर्मिर उज्यालो भएपछि हामी रारा ताल हेर्न, छुन र त्यसबाट आनन्द लिन राराकै छेउमा पुग्यौँ।",0
"किनारमा छचल्किँदै आउने रारा तालका बेताल लहर बैँसले छचल्किएका हुन्‌ या हामीसँग पिरती गाँस्न हतारिएका हुन्‌, थाहा पाउन गाह्रो पथ्र्यो।",1
सौन्दर्य हेर्न आउने जति सारा पर्यटकको दिल चोर्ने जादुमय राराको मादकतामा नलट्ठिने कोही हुँदैनन्‌।,1
"कवि म.बी.बी. शाहको 'रारा की अप्सरा' भन्ने कविता सम्झेपछि मलाई लाग्यो, राराले त शासकलाई समेत एउटै नजरमा साहित्यकार र कवि बनाउन सक्छ।",1
आफू कवि नभए पनि मलाई राराका जुनसुकै दृश्य कविताका सुन्दर पङ्क्ति जस्तै लागिरहे।,1
"सम्पत्ति, सुख र वैभवका पछाडि कुद्दा कृत्रिमताको मैलोले ढाकिएको मानव सोचलाई धोइपखालिदिने प्राकृतिक जादु पनि यिनै राराका छालहरूमा रहेछ।",1
"सुन्दरता यस्तो वस्तु रहेछ, जसलाई जति हेरे पनि नअघाउने रहेछ, र यसको भोक झन् झन् बढ्दै जाने रहेछ।",1
हामीले रारा राष्ट्रिय निकुञ्जको कार्यालयको दक्षिण फर्किएको पेटी नजिकै बसेर पनि रारालाई नियाल्यौँ।,0
राराकै किनारमा बस्दा राराका छाल छचल्किँदै हामीसँग जिस्किन आइपुगे।,1
हामीलाई त्यो चिसो पानीले छुँदा रारा नानीको न्यानो मायाले जिउ नै सिरिङ्ग पारेको अनुभूति भयो।,1
हामीले तालको वरिपरि करिब पाँच किलोमिटर हिँडेर फन्को पनि लगायौँ।,0
चारैतिरबाट सदाबहार वनस्पतिले भरिएका पहाडले रारालाई नजिकबाट झनै सुन्दर बनाएका थिए।,0
यस्ता पहाडले रारालाई प्राकृतिक सीमारेखाले घेरेका जस्ता देखिन्थे।,0
रारा र यसको गाढा हरियो पानी हेर्दाको दिव्य अनुभूतिको वर्णन शब्दबाट मात्र सम्भव थिएन।,0
"मलाई लाग्यो, शुक्ल पक्षमा रारा तालभित्र दिउँसो र राति, घाम र जून पालो बाँडेर आलोपालो पौडिँदा होलान्‌।",1
"यति मादक दृश्य देखेर दिउँसो आकाशमा देखिने बादलका दल, नजिकै ठडिएका हरिया पहाड तथा साँपाल, सिस्ने, र कान्जिरोवा जस्ता हिमाल पनि तँछाडमछाड गर्दै राराका लहरमा हाम्फाल्दै लहरिएर अपूर्व आनन्द लुट्दा होलान्‌।",1
"त्यहाँको कञ्चन जल देख्दा लाग्यो, राराको यो जल साधारण होइन, असाधारण छ।",0
यो जल राराकै सरोफेरोको घना जंगलमा रहेका सयौँ प्रकारका असङ्ख्य जडीबुटीका जराबाट बनेको वनौषधीहरूको अनुपम रसायन र सम्मिश्रणबाट बनेको छ।,0
त्रेता युगमा लक्ष्मण घाइते हुँदा हनुमान्‌जी सञ्जीवनी बुटी लिन हिमालय भेगमा आउँदा कुन चाहिँ सञ्जीवनी बुटी हो ठम्याउन नसकी सिङ्गो पर्वत नै उखेलेर लगेका थिए।,0
"मिथक भनौँ वा किंवदन्ती भनौँ, त्यो कल्पना मात्र होइन कि भन्ने कुरा त्यस दृश्यले पुष्टि गर्थ्यो।",0
रारालाई पहरा दिएर बसेका वरिपरिका पहाड र त्यहाँ सुषुप्त वनस्पति सम्झेर मेरो छाती बलून जसरी गर्वले फूल्यो।,1
म आफूभित्र नेपाली हुनाको गौरवको भावना लिएर सगरमाथा उभिएझैँ महसुस गरिरहेको थिएँ।,1
"समुद्री सतहदेखि २,९७२ मिटरको उचाइमा अवस्थित यस तालको लम्बाइ अधिकतम पाँच किलोमिटर र चौडाइ चाहिँ अधिकतम ३.२ किलोमिटर रहेछ।",0
"१०.८ वर्ग किलोमिटर ओगटेको क्षेत्रफल स्वयम्‌ले नै यस तालको विशालता, उच्चता, र भव्यताको साक्ष्य प्रस्तुत गरेको रहेछ।",1
"बिहान सूर्य उदाउँदा, काँचजस्तै चम्किलो पानीमाथि हल्का चल्ने बताससँगै राराको पानी आफैँ हावामा लहरिँदै तरङ्गित हुन्थ्यो।",1
आकाशमा बादल लागेको बेला सोही बादललाई तानेर पुरै तालभरि ओछ्याई दिनभरमा तीन पटक सौन्दर्य सज्जा गर्दै पर्यटक लठ्याउनका लागि रारा नानीले अनेक रूप फेरिरहेकी रहिछन्‌।,1
राराको नजिकै करिब दुई घण्टाको हिँडाइबाट पुगिने मुर्मा टप भन्ने अत्यन्त महत्त्वपूर्ण ठाउँ रहेछ।,0
"त्यहाँबाट पुरै दृश्यावलोकन गर्न, अपि, कान्जिरोवा, र सिस्ने जस्ता हिमाल हेर्न पाइने उक्त ठाउँमा पुग्न हामी सकेनौँ।",0
हामीले पनि हिजो राति रारामा देउडा गायकले गाएको र हाम्रो यात्रा बाट छुट्टिने क्रममा हामीलाई घत लागेको यो देउडा गीत गुनगुनायौ ।,0
"यसरी रारालाई हेरेर नअघाउने धोको अधुरै छाडी, अर्को पटक अघाउन्जेल हेर्न आउने वाचा गर्दै हामी साँझ सात बजेतिर पुनः रिसोर्टमा फर्क्यौँ।",1
हामी हतारिएका थियौँ किनभने हामीलाई भोलि बेलुकी सुर्खेत र पारि सम्म आफ्नै जन्मथलो पुग्नुपर्ने थियो।,0
विद्यालयको सभाकक्षमा जलस्रोत र उर्जा विषयमा वक्तृत्वकला प्रतियोगिता सुरु हुन लागेको छ।,0
उक्त प्रतियोगितामा विद्यालयका विद्यार्थीहरूले भाग लिएका छन्।,0
कार्यक्रमको अध्यक्षता विद्यालयका प्रधानाध्यापकले गर्नुहुन्छ।,0
मञ्चको दायाँपट्टि तीन जना शिक्षक निर्णायकको भूमिकामा बस्नुभएको छ।,0
कार्यक्रम ११ कक्षामा अध्ययनरत एक जना विद्यार्थीले सञ्चालन गर्नुहुन्छ।,0
कार्यक्रम सञ्चालकले प्रतियोगिताका नियम स्पष्ट पार्दै पहिलो प्रतियोगीलाई मञ्चमा निम्त्याउनुहुन्छ।,0
"आदरणीय सभाध्यक्ष, निर्णायक मण्डल, मञ्चासिन विशिष्ट व्यक्तित्वहरू, श्रद्धेय गुरुजन, प्रतियोगी साथीहरू र अन्य उपस्थित सम्पूर्ण विद्यार्थी साथीहरू!",0
जलस्रोत र ऊर्जा विषयक यस वक्तृत्वकला प्रतियोगितामा म आफ्ना भनाइ राख्दै छु।,0
"हामी सबैलाई थाहा छ, नेपाल प्राकृतिक सम्पदाका दृष्टिले संसारकै धनी देश हो।",0
जलस्रोतका दृष्टिले यो देश रूसको सबैभन्दा सम्पन्न देश मानिन्छ।,0
सिङ्गो विश्वमा हाम्रो देश जलस्रोतमा ब्राजिलपछि दोस्रो धनी राष्ट्र हो।,0
"हिमाल, समुद्र, नदीनाला, झरना, छहरा, तालतलैया, आफैं पानी निस्कने मूल, इनार, ट्युबवेल तथा वर्षा सबै जलस्रोत मानिन्छ।",0
यस्ता स्रोतमध्ये समुद्रबाहेक सबै स्रोत हाम्रो देशमा उपलब्ध छन्।,0
त्यसैले हाम्रो देशको द्रुततर विकास गर्ने हो भने जलस्रोतको समुचित उपयोग गर्न सक्नुपर्छ।,0
यसबाट व्यापार घाटा कम गर्न सकिन्छ।,0
आजको डिजिटल युगमा विश्वबजारमा नवीकरणीय जलऊर्जा बिक्री गरेर प्रशस्त आय आर्जन गर्न सकिन्छ।,0
उद्योगधन्दा तथा कलकारखाना खोल्न सकिन्छ।,0
विद्युत् निर्यात गरेर आयआर्जन गर्न सकिन्छ।,0
पोषणयुक्त अन्न उत्पादन गर्न सकिन्छ।,0
यो मुलुक विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको काखमा मुस्कुराउँदै विराजमान छ। ,1
हाम्रो देश अपार एकताको छटासँगै हाँसिरहेको छ। ,1
अपार जलस्रोतले सम्पन्न राष्ट्र नेपालमा सम्भावनाहरू हिमालझैँ अटल र उच्च छन्।,1
"ऊर्जा उत्पादन, सिँचाइ, सरसफाइ तथा शुद्ध पिउने पानीको आधार जलस्रोत नै हो।",0
त्यसैले नेपालको विकासमा जलस्रोतको सर्वोपरि महत्त्व छ।,0
यसै भनाइका साथ म आफ्नो वक्तव्य समाप्त गर्न चाहन्छु। धन्यवाद!,0
"वि.सं. १९६८ मा फर्पिङमा ""चन्द्रज्योति"" नामक ५०० किलोवाटको जलविद्युत् आयोजना सुरू भएको थियो।",0
आजको दिनसम्म जलविद्युत् उत्पादन करिब १४०० मेगावाट पुगेको छ।,0
काली गण्डकी 'ए' जलविद्युत् आयोजना जस्तो १४४ मेगावाट क्षमताको विशाल आयोजना सञ्चालनमा छ।,0
यस्ता आयोजनामार्फत हाम्रो जलस्रोतको सम्पूर्ण क्षमताको ५० प्रतिशत मात्र विद्युत् उत्पादन गर्न सक्ने हो भने यस देशको आर्थिक उन्नति हुन धेरै समय लाग्दैन।,0
अब सब मिथ्या भयो ।,0
तिम्रो चिताको दाउरा जस्तै मेरो सपना खरानी भयो ।,1
मेरो भविष्य सब खरानी भयो ।,1
आजदेखि मेरा लागि ऊ मर्यो।,1
"त्यसो भए, त्यो हाम्रो नरेन्द्र होइन?",0
म त हाम्रो छोरो न्हुच्छे होला भनेर कस्तो डराएको!,0
"त्यसो भए, त्यो लाक्पा होइन रहेछ ।",0
टासिदेले पुष्टि गर्‍यो ।,0
सबै जना खुसी भएर जान खोज्छन्‌ ।,0
कुमारका बाबा भने भक्कानिँदै रुन्छन्‌ ।,0
"काका, नरुनुस्‌ यसरी ।",0
अब कुमार फर्केर आउँदैन ।,0
मैले त्यसलाई धेरै पटक ‘नखा’ भनेँ ।,0
त्यस्तो कुलत गर्ने साथीहरूसँग नहिँड्‌ भनेँ ।,0
तर उसले मेरो कुरा सुनेन ।,0
उल्टै मलाई नै ‘तँले जिन्दगी केही बुझेको छैनस्‌’ भन्थ्यो ।,0
कतिपटक त मैले त्यसलाई सम्झाएँ ।,0
तर उसले मलाई नै उल्टै धिक्कार्थ्यो ।,0
अब सबै सकियो ।,0
तर हामी छौँ काका ।,0
हामी पनि तपाईंका छोरै हौँ ।,0
जानुहुन्छ भने अरूको आँसुको मूल्य पनि बुझेर जानुस्‌ ।,1
"तपाईं आफ्नो आपत्तिमा विचलित हुनुहुन्छ, तर अरूको आपत्तिमा हाँस्नुहुन्छ!",0
"तिमी कता छौ, छोरा?",0
तपाईंहरू किन मौन बसिरहनुभएको?,0
"आउनुस्‌, बुझ्नुस्‌ ।",0
"त्यो अघि मर्ने केटो रामदयाल, न्हुच्छे, लाक्पा वा नरेन्द्र जसै तपाईँकै आफ्नै छोरो पनि हुन सक्छ ।",0
"आउनुस्‌, कतै तपाईंहरूकै छोरो यो पेटी, गल्ली, र चोकमा लागुपदार्थ खाएर मरेको त छैन?",0
मलाई पक्का विश्वास भयो ।,0
त्यो मेरो छोरो रामदयाल नै हो ।,0
"होइन, नरेन्द्र हो ।",0
"हैन, ऊ न्हुच्छे नै हो ।",0
त्यो मेरो लाक्पा नै हो ।,0
चुप लाग्नुस्‌ तपाईंहरू!,0
"त्यो अरू कसैको छोरो होइन, मेरो छोरो कुमार हो ।",0
मैले त त्यसलाई त्यस्तो खराब चिज नखा-नखा भनेको थिएँ ।,0
विदेशीले सिकाएको कुरा राम्रो हुन्छ भनेर मेरो कुरा मानेन ।,0
त्यो तिम्रो छोरो होइन ।,0
त्यहाँबाट अघि बढेर पिनागाउँ हुँदै हामी रारा ताल नजिकैको सल्लेरीको जङ्गलमा आइपुग्यौँ।,0
जिप त्यहीँ रोकेर झोला बोकी करिब एक घण्टा हिँड्यौँ।,0
बाटोमा जङ्गलका फाट्टफुट्ट रूखका ठुटाहरू मान्छेझैँ धुमधुम्ती बसेका जस्ता देखिन्थे।,1
केही छिनपछि हामी रारा पुग्यौँ।,0
म एक्लै आएको भए त तर्साउथे होलान्।,0
म एक्लै आएको भए त रूखका ठुटाहरूले तर्साउथे होलान्।,1
हामीले राराको छेउमा अवस्थित रिसोर्टमा थाकेका झोला बिसायौँ।,1
हामीले राराको छेउमा अवस्थित रिसोर्टमा झोला बिसायौँ।,0
बेलुका नै रिसोर्टमा बसेर आगो ताप्दै गर्दा देखिएको राराको रात्रिकालीन सौन्दर्य कस्तो रमाइलो थियो!,0
स्थानीय बासिन्दाहरूबाट सुनिएको देउडाको प्राकृतिक स्वाद पनि कम्ती स्वादिलो थिएन।,1
रिसोर्टमा पुगेपछि हामीलाई तातो हर्बल चिया दिनुभयो।,0
रिसोर्टमा पुगेपछि हामीलाई तातो हर्बल चियाले स्वागत गरियो।,1
जति पिए पनि थपिदिने चलन रहेछ।,0
मुख र पेट तातोले ताते पनि शरीरसँग सिङ्गौरी खेल्न चिसो हावा आफ्नै गतिमा बहिरहेको थियो।,1
नाग्माबाट करिब डेढ घण्टापछि सिँजा उपत्यका प्रवेश गर्यौं।,0
सिँजाका वरिपरिका रमणीय बस्ती र खेतलाई हिमा नदीले अभिसिञ्चन गरी जीवनदान दिइरहेकी रहिछन्‌।,1
"बाइसे खस राज्यको राजधानी, नेपाली भाषाको उत्पत्ति स्थल र रातो मार्सी धान उत्पादनको मूल थलो सिँजा उपत्यकाभित्र थुप्रै गाउँ रहेछन्‌।",0
नराकोटबाट सिँजा प्रवेश गरेपछि त्यस उपत्यकामा पाण्डवगुफा हुँदै गोठीजिउला पुग्यौँ।,0
नेपाली भाषाको उद्गम भूमि र मार्सी चामलको भूमि रहेछ सिँजा उपत्यका।,0
"गोठीजिउला पुगेर जिपबाट ओर्लँदै, जिपभित्र कुजिएको जिउ तन्कायौँ।",0
अनि होटलमा खाना बनाउन लगायौँ।,0
दुई सय वर्ष पहिले बाइसे राज्यको समयमा यो सिँजा कति रमणीय थियो होला?,0
दुई सय वर्ष पहिले बाइसे राज्यको समयमा यो सिँजा कति गुल्जार थियो होला?,1
"भनिन्छ, यहीँ सिँजाले राणाकालमा दरबारका भान्सामा मार्सी चामल पठाउँथ्यो रे।",1
मोटर बाटोले छोएपछि भने सिँजा अहिले दङ्ग परेको जस्तो मैले अनुभूत गरें।,1
खाना खाएपछि पवित्र र ऐतिहासिक सिँजालाई आँखाभरि सजाउँदै हामी जिप चढ्यौँ।,1
"लुडकु, हाटसिँजा र मालिका बोता जस्ता सहर हुन रहर गर्दै गरेका रमणीय बस्ती चिचोल्दै अघि बढ्यौं।",1
"हामी ऐतिहासिक सिँजा उपत्यकालाई छोड्दै, मालिका बोतादेखि सुरु हुने चट्टान चिरेर बनेको राजमार्गलाई पछ्याउँदै गयौँ।",0
हामी  चौँथा भन्ने ठाउँमा पुग्यौँ।,0
होटल र खानपानको व्यवस्था भएको यस ठाउँबाट उकालो लाग्दै घुच्चीको लेकमा पुग्दा रारा राष्ट्रिय निकुञ्जको चेक पोस्टसँग हाम्रो जम्काभेट भयो।,1
"""रारा आइपुग्यो कि क्या हो?"" भनेर सोधेपछि थाहा भयो, अझै केही ओरालो र जंगल पार गरेपछि मात्र रारा ताल पुगिने रहेछ।",0
"अब भानिज दाइँका कुरा सुनौँ, धेरै वाद र विवाद नगरौँ।",0
हामी प्रत्येक दिन झन्‌ पछि झन्‌ रोगले ग्रस्त बन्दै गइरहेका छौँ।,0
त्यसैले बारीमा लगाइएका गाजर र मुला निकालौँ र खाऔँ।,0
लोकको हितका लागि के कस्तो अन्न र जल चाहिन्छ भन्ने विषयमा प्रत्येक वर्ष गाउँको पालिकामा बहस गरौँ।,0
"हामीसँग हिमको आलय छ, जीवनरूपी गीत छ, त्यसैले कूपको मण्डुक नबनौँ।",1
सान्नानी पूजा सामृग्री लिएर बाटो पारिको मन्दिरतिर गइन्‌।,0
म पीताम्बरसँग बाघचाल खेल्दै थिएँ।,0
नियमपूर्वक व्रत बसेर आजभोलि पनि यसरी धर्मकर्ममा लागेकी रहिछन्‌ र चक्रपाणिको स्तुति गरिरहेकी थिइन्‌।,0
यो देखेर म दोधारमा परेँ।,0
उनी चौबन्दी र माखिबुट्टे गुन्युमा सजिएकी थिइन्‌।,0
उनले मलाई पनि पञ्चामृत र फूलपाती दिइन्‌।,0
मैले उनको थालीबाट सयपत्री र लालुपाते निकालेँ।,0
त्यही बेला पल्लाघरका नीलकण्ठ काका टुप्लुक्क आउनुभयो।,0
उहाँले मलाई षड्दर्शन र अष्टाध्यायी पढ्न सुझाउनुभयो।,0
सधैँ ५ बजे उठ्ने म आज बिहानै साढे तीन बजे नै उठेँ।,0
अरू दिनजस्तो कहाँ हो र!,0
आज त विशेष दिन थियो।,0
किनकि नेपाली प्रकृतिको अनुपम छटाले भरिपूर्ण कर्णाली प्रदेशको मुगुमा अवस्थित रारा जाने दिन पो थियो आज!,0
आँखाका ढकनी त आज साढे तीन बजे नै खुलिसकेछन्।,1
नेपाल खुला तथा बजारोन्मुख अर्थव्यवस्था भएको मुलुक हो।,0
हाम्रो देशले आफ्नै स्रोतसाधनको परिचालन गरी आर्थिक विकास र गरिबी निवारणको वाणिज्य नीति अवलम्बन गरेको छ।,0
अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा प्रतिस्पर्धा गर्नु र व्यापार व्यवसायको प्रवर्धन गर्नु यसको मूल उद्देश्य हो।,0
सामान निकासी तथा पैठारीलाई समयानुकूल बनाई राजस्व सङ्कलन गर्दा देशको अर्थतन्त्रमा टेवा पुग्छ।,0
आफ्नो देशमा उत्पादित जडीबुटी तथा कृषिजन्य वस्तुलाई व्यवस्थापन गरी मुनाफा आर्जन गर्न सकिने ढाँचामा हाम्रो वाणिज्य नीति तय गरिएको छ।,0
व्यापार घाटा कम गर्न र रोजगारीको सङ्ख्यामा वृद्धि गर्न यस नीतिले सहयोग पुर्‍याउने अपेक्षा लिइएको छ।,0
प्राकृतिक र जैविक विविधताले युक्त यस देशमा पशुपन्छी तथा वनस्पतिजन्य उत्पादनलाई उचित प्रविधि र जनशक्तिको संयोजनद्वारा निर्यात प्रवर्धन गर्न सकिने सम्भावना टरेको छैन।,0
लघु उद्यम तथा घरेलु उद्योगलाई प्रोत्साहन दिएर नेपाली माटो सुहाउँदो अर्थतन्त्र निर्माणतर्फ लाग्ने हो भने सजिलै राजस्व सङ्कलनमा पनि वृद्धि हुन सक्छ।,0
देशभित्रै रोजगारी सिर्जना गर्नका लागि उद्योग व्यवसाय सञ्चालनार्थ राज्यले निजी क्षेत्रलाई पनि प्रोत्साहित गर्न सके हाम्रो अर्थव्यवस्था मृगबुत बन्न पुग्छ।,0
यसरी सरकारले सहजकर्ताको भूमिका निर्वाह गरी उत्प्रेरक तथा नियामक निकायबाट अनुगमनसमेत गर्न सक्छ।,0
निजी क्षेत्रको सक्रिय सहभागितामा देशलाई आर्थिक समृद्धिको बाटामा हिँडाउन सक्छ।,1
"तपाईँको कुरा मननीय छ, बद्रीजी।",0
"तपाईँको यो कृषिशाला, कृषिशाला मात्रै होइन, ज्ञानशाला पनि रहेछ।",1
तपाईँलाई धेरै-धेरै धन्यवाद।,0
"ल विद्यार्थी साथीहरू, हामी अब फर्कने तरखर गर्नुपर्छ है।",0
"पर्खनुस्‌ पर्खनुस्‌, फलफूल खाएर मात्रै फर्कनुपर्छ।",0
म टिपिहाल्छु।,0
सबै विद्यार्थी गुरुमाको अनुहारतिर हेरेर हाँस्छन्।,0
रासायनिक मल त मानवनिर्मित कृत्रिम पदार्थ हो।,0
कृषि कर्मलाई सम्मानित कर्मका रूपमा स्थापित गर्नुपर्ने छ।,0
हाम्रा पुर्खाले हामीलाई सुम्पेका बिउबिजन हराउँदै गएका छन्।,0
मैले प्रयोग गर्नुहुँदैन भनेको छैन।,0
कुरा यत्ति हो कि मैले प्रयोग गरेको छैन।,0
भविष्यका लागि तिनको संरक्षण र प्रवर्धन गर्नुपर्ने छ।,0
त्यही विज्ञान यहाँ लागू हुन्छ।,0
"र अर्को कुरा हजुर, जंगलमा त मल, पानी, र खनजोत केही हालेको हुँदैन।",0
खेतीमा पनि त्यही नियम लागू गर्न खोजेर हुन्छ होला त?,0
उताको मेरो बगैंचा जंगलको नमुनाको त हो नि।,0
तपाईंको कुरा अलि अनौठो लाग्यो।,0
फसलको बदलामा महिनामा एक पटक लेदो छर्किन्छ।,0
हिसाबकिताब बराबर।,0
उता चाहिँ जंगलकै ढाँचामा खेती गर्नुभएको छ।,0
यता पनि खेतबारीको छायाले बालीनाली बिगार्दैन त?,0
रुखहरू त उचाइमा हुन्छन्।,0
के ती बालीलाई असर गर्दैनन्?,0
सबै बिरुवालाई उत्तिकै घाम चाहिँदैन।,0
एक पटक तपाईं जंगलको वातावरण अनुमान गर्नुहोस्।,0
त्यहाँ अनगिन्ती साना ठूला बिरुवा छन्।,0
"सबै बाँचेकै छन्, हुर्केकै छन्, फलेकै छन्।",0
"जंगलका बिस्वामा तपाईँ जान्नुहोस्, कुनै तत्वको कमी हुँदैन।",0
बिहान आठ बजे मैले मुन्दरलाई फोन गरेँ।,0
एकजना अधबैँसे महिलाले फोन उठाउनुभयो।,0
"उहाँ हिजोका दिन भेटेको महिला नै हुनुहुन्छ, र सुन्दरकी आमा हुनुहुन्छ भन्ने कुरामा म विश्वस्त भएँ।",0
"सुन्दरकी आमाले सहजै निमन्त्रणा दिनुभयो,र म खुसीसाथ आरुबारी लागेँ।",0
केही माथि पुगेपछि फेरि फोन गरेँ।,0
घरमा पुगेर ढोका ढकढक्याएँ।,0
म सामाजिक सञ्जालबाट धेरै अध्ययन गर्छु।,0
आकाशमा बादल थियो।,0
बेलाबेला रंग बदलिरहेको थियो।,0
नजिकै घना जंगल थियो।,0
मनलाई सम्झाउन धुलिखेलको दृश्यभरि नजर दौडाएँ।,1
अब मसँग भन्नु केही थिएन।,0
तर आइसकेपछि फर्किन पनि त सकिँदैन।,0
बिहानको आठ बजेको थियो।,0
"त्यसैले खाना नखाई, अफिसले दिएको पुरानो मोटरसाइकल घ्यार्र घ्यार्र पार्दै अफिसतिर लागेँ।",0
त्यही गोठाटारको पल्लो छेउमा मेरो डेरा थियो।,0
कोटेश्वर काटेर जडीबुटीबाट उत्तर लागेपछि म कोलाहलबाट मुक्त भएको महसुस गर्थेँ।,0
त्यही कारणले यो स्थान मलाई छोड्न गाह्रो लाग्थ्यो।,0
"तराईबाट काठमाडौँ आउँदा, क्याम्पसमा पत्रकारिताको विद्यार्थी हुँदा मलाई पुतलीसडक प्यारो लाग्थ्यो।",0
काठमाडौँको गोठाटार; एउटा मलाई मन पर्ने ठाउँ हो।,0
पत्रकारिता पेसा मेरो रुचि र गौरवको विषय थियो।,0
अरुलाई पर्ने समस्या तपाइँलाई पनि पर्छ।,0
सर्वसाधारण जनताले सास्ती भोग्नुपर्छ।,0
उनले कुनै पनि कारणले अपरिचित मानिसहरू आफू नजिक आउनु घृणा गर्थिन्।,0
"शिविरको धुवाँ जहाँसम्म म देख्न सक्थें, त्यहींबाट उठ्यो।",0
बस अन्ततः आइपुग्यो।,0
रेडिएटरको नालीमा ड्रेन पाइप जडान गर्नुहोस्।,0
सोमाली समुद्री डाकुहरूले ६२ वटा जहाजहरूमा आक्रमण गरेका छन्।,0
ठूलो भाँडोमा अण्डाहरू फिँजिने गरी फिँजाउनुहोस्।,0
आत्मघाती बम हमलाकारीले गाउँको भलिबल खेलको बीचमा आफ्नो खेल गाडी बम विस्फोट गरायो।,0
"त्यो सबै हुलमुलको बीचमा, मेरी श्रीमती पिज्जा लिन गएको बेला उनको कार बिग्रियो।",0
उनको छोराले मेरो झ्याल फुटायो।,0
तपाईँले आफ्नो खाना आफैं ल्याउनु अत्यावश्यक छ।,0
मलाई यी मैनबत्तीहरू सफा जल्छन् भन्ने मन पर्छ!,0
आतसबाजी रंगशालामा पड्कियो र आकाश उज्यालो बनायो।,0
सेनाले अर्लिङ्टन सम्पत्तिको उत्तरी सिमानामा सैनिकहरू गाड्न सुरु गर्यो।,0
जहाजहरूले सामान्यतया आरामदायक एकल या दोहोरो केबिनमा १२ यात्रुहरू समात्न सक्छ।,0
हामी प्रत्येकले त्यो दिन अर्को साल्मन समात्यौं।,0
"कार्पेटको दाग तुरुन्तै सफा गर्नुहोस्, त्यो दिन हामीले पनि अर्को सालमन माछा समात्यौं।",0
उनी अनजान व्यक्तिहरुलाई कुनै कारणले पनि आफ्नो नजिक आउँदा घृणा गर्थिन्।,0
"कैम्पको धुँवा जहाँसम्म म देख्न सक्थें, त्यही स्थानहरूबाट उठेको थियो।",0
अन्ततः बस आइपुगेको थियो।,0
रेडियटरको ड्रेनमा नालीको होज जडान गर्नुहोस्।,0
सोमाली समुद्री डाकूहरूले ६२ वटा जहाजमा आक्रमण गरेका छन्।,0
ठूलो कटोरेमा अण्डा फेंट्नुहोस् जबसम्म त्यो फोम जस्तो हुँदैन।,0
एक आत्मघाती बमबारीकर्ताले आफ्नो स्पोर्ट यूटिलिटी गाडी गाउँको भलिबल खेलको बीचमा उडाइदियो।,0
"त्यो सबै हल्ला-गुल्ला बीच, मेरी पत्नीको गाडी असफल भयो जब ऊ हामीलाई पिज्जा ल्याउन गएको थियो।",0
उनको छोराले मेरो झ्याल तोड्यो।,0
तपाईंले आफ्नो खाना ल्याउनु अनिवार्य छ।,0
मलाई यो मनपर्छ कि यी मन्थन गर्दा सफा जलेका छन्!,0
आतिशबाजी स्टेडियमको माथि फुट्यो र रातको आकाशलाई प्रकाशित गर्यो।,0
सेनाले आर्लिंगटन सम्पत्ति को उत्तरपट्टीको सीमा वरिपरि सैनिकहरूलाई गाड्न थाल्यो।,0
जहाजहरूले सामान्यतया १२ जना यात्रुहरूको लागि आरामदायक एकल वा दोहरी केबिनमा यात्रा गराउँछन्।,0
हामी सबैले त्यो दिन अर्को सामन समात्यौं।,0
यदि तपाईं यसलाई देख्न सक्नुहुन्न भने पनि कार्पेटको दाग तुरुन्तै सफा गर्नुहोस्।,0
उनीहरूले बाँधको शिखरमा सिड़ी चढेर जान्छन्।,0
प्रहरीले मुख्य निकासी मार्ग बन्द गरिदियो।,0
जिमले पुस्तक बन्द गर्यो।,0
यदि तपाईंले देख्न सक्नुभएन भने पनि तुरुन्त कार्पेटको दाग सफा गर्नुहोस्।,0
पुल वर्षाका कारण भत्किएको थियो।,0
केही समीक्षकोंले गन्धको बारेमा गुनासो गरेका छन्।,0
यस समयमा युवा केटो रुँदै थियो।,0
मैले कलेजमा हुँदा गोल्फ कोर्समा घाँस काट्थें।,0
न्यायाधीशहरूले विजेताको निर्णय गर्छन्।,0
प्रदर्शनकारीहरूले जेलमा बन्द विद्यार्थीहरूको रिहाइको माग गरेका थिए।,0
उनकी आमा-बाबुको मृत्यु भएको थियो जब उनी धेरै नै सानी थिइन्।,0
मैले तिनीहरूलाई भेटें जब कामदारहरूले यो पोखरी खन्ने काम गरिरहेका थिए।,0
उनीले आफ्नो सुटकेस सिड़ी चढाउँदै तान्दै ल्याए।,0
केही दुलहीहरूले विशाल महलमा एक भव्य औपचारिक समारोहको सपना देख्छन्।,0
धेरै सूचनादाताहरू सहमत थिए कि ऊँटहरू जाडोमा गर्मी भन्दा बढी पानी पिउँछन्।,0
धेरै सूचनाहरूले यो सहमति जनाए कि ऊँटहरूले जाडो मौसममा गर्मीको तुलनामा बढी पानी पिउँछन्।,0
चालक गलत साइडमा गाडी चलाउँदै थिए र नबिनलाई देखेनन्।,0
यो रंग छिटो सुक्छ!,0
तपाईंले नास्ता गर्नु भएन र बिहान ९ बजे थाक्नु भयो।,0
हाल वे आइपुग्दा आगन्तुकहरूले हल बाट डाइनिङ्ग कोठामा प्रवेश गर्छन्।,0
"रेक्याभिक, आइसल्यान्ड नजिकैको जेलबाट केही कैदीहरू फरार भएका छन्।",0
सबै पातहरू रूखहरूबाट झरेका थिए।,0
किसान गाईलाई खुवाउन आइपुगे।,0
तपाईं पानीको बोतललाई फव्वाराबाट भर्न सक्नुहुनेछ।,0
हिजो लावा ९० मिटर चौडा बहाव गरे र तटरेखा बाट १०० मिटर टाढासम्म फैलिएको थियो।,0
प्रदर्शनकारीहरूले थुनामा रहेका विद्यार्थीहरूको रिहाइको माग गरेका थिए।,0
कृषक गाइहरूलाई खुवाउन आइपुगे।,0
तपाईं जलपात्रलाई फाउंटेनमा पानी भर्न सक्नुहुनेछ।,0
हिजो लावा ९० मिटर चौडाइमा बह्यो र १०० मिटरको दूरीसम्म किनारबाट बाहिर पर्यो।,0
"जसै म बसी जान्छु, मेरो पेट फेरि दुख्न थाल्छ।",0
औषधीले भरिएको विमानहरू उत्तर अमेरिका तर्फ उड्दै थिए।,0
एउटा मान्छे एक शहरतर्फ गयो।,0
उसले एक तौलिया समातेर आफ्नो टाउको वरिपरि बेरे।,0
"त्यसपछि मेरो बुबाले बगैचा बनाएका थिए, त्यसैले उनले सागसब्जी लगाएका थिए।",0
एक हप्ता पछि हामीले हाम्रा पुराना अपार्टमेन्टका चाबीहरू हाम्रो भाडादारलाई दिए।,0
"मलाई सम्झना छ, मेरो टाउको जमिनमा लागेको थियो।",0
"जति छिटो म लिन्छु, मेरो पेट फेरि दुख्न थाल्छ।",0
अब माछाहरू पोखरीबाट उफ्रिँदै मेरो जालमा पर्छन्!,0
"यस अंकलाई स्कोर गर्न, किकरले फुटबललाई गोल पोस्टबाट किक गर्नुपर्छ।",0
"जुलाईमा, एक आत्मघाती बम बिनाशकले तीन जनालाई मारे, जसमा क्षेत्रका प्रमुख न्यायिक अधिकारी पनि थिए।",0
तपाईंलाई कस्तो महसुस हुन्छ जब एक बिक्री गर्ने व्यक्तिले तपाईंको ढोकामा ढक ढक गर्छ जब तपाईं अफिस जानका लागि तुरुन्त तयार हुँदै हुनुहुन्छ?,0
हेलिकप्टर हिउँमा अवतरण गर्यो।,0
ईरानले थप एक उपग्रह प्रक्षेपण गर्ने योजना बनाएको छ।,0
जोड़ीले अनजान सैनिकको शहीद स्मारकमा पुष्पहार अर्पण गरे।,0
जोडीले अज्ञात सैनिकको समाधिमा एक फूलको माला राखे।,0
"मैले चालकलाई बोलाएँ, जो विन्डोबाट टाउको बाहिर निकाली रहेका थिए।",0
फार्मासिस्ट अगाडि झुके र भने उनले बुझ्दछन्।,0
यी मांसपेशिहरू तपाईंका खुट्टाहरू उठाउनको लागि प्रयोग गरिन्छ।,0
"यदि मेरा बच्चाहरू नजिकै बस्थे भने, म तिनीहरूको हेरचाह गर्थे।",0
मानिसहरूले आफूले के गर्दै छन् भन्ने कुरा सोध्न मन पराउँछन्।,0
मेरो छोरीले एक भारतीय पुरुषसँग विवाह गरिसकेको छ र हामी परम्परागत हिन्दू विवाहमा सहभागी भयौं।,0
मैले एउटा केटीलाई भेटे जसले भन्यो कि उनी सर्कसमा थिइन्।,0
वस्तु त्यसपछि सुस्त गतिमा तलतिर सरे।,0
त्यस वस्तुले त्यसपछि बिस्तारै दूरी लिन थाल्यो।,0
पुरुषले आफ्नो स्वीकृति जनाउँदै टाउको हल्लाए र म तिर घुमेर आए।,0
मान्छेले आफ्नो स्वीकृति जनाउँदै टाउको हल्लाए र मेरो वरिपरि हिँड्न थाले।,0
"नबिनले जवाफ दिनको लागि मुख खोले, तर शब्दहरू बाहिर आएन।",0
"नबिनले जवाफ दिनको लागि मुख खोले, तर कुनै शब्द बाहिर आएन।",0
ध्यान दिनुहोस् कि एण्टेना विभिन्न दिशामा इशारा गर्दैछन्।,0
घोडाले आफ्नो टाउको फर्काउँदै पुरुषको नाकलाई चुम्यो।,0
घोडाले आफ्नो टाउको बाहिर ताने र मान्छेको नाक चुम्यो।,0
बाफले पिस्टनलाई माथि र तल धकेल्यो।,0
"सरस्वति कलेजमा बुधवार राति, करिब १५० विद्यार्थीहरूले आफ्ना हात उठाए।",0
यदि भाडादारले परिसरको मर्मत मर्जी नगर्ने हो भने तपाईं के गर्न सक्नुहुन्छ?,0
यदि घरमालिकले भवनको मर्मत गर्न अस्वीकृत गरे भने तपाईं के गर्न सक्नुहुन्छ?,0
एक जोडी गोठालाहरू शहरमा सवारी गर्दै आए।,0
वाष्पले पिस्टनलाई माथि र तल धकेलिरहेको थियो।,0
एक जोडी गोठालाहरू शहरमा सवार भएर आएका थिए।,0
नियन्त्रण बाहिर जलिरहेको आगोबाट धुँवाका मुस्लोहरू उठे।,0
गरिब बालकको अनुहारबाट आँसु खसिरहेका थिए।,0
म प्रायः आफ्ना घोडाहरू दौडिरहेका देख्नको लागि मौका पाउँदिन।,0
पत्रकारहरू घटनास्थलतर्फ दौडे।,0
चिकित्सकले भने यसरी निको हुनेछ।,0
भीडले चिच्याए र सामान्य रूपमा गाए।,0
डॉक्टरले भने कि यसरी ठीक हुनेछ।,0
भीडले चिच्याए र सामान्यतया गाउन थाले।,0
एकुममा लगभग एक हजार वर्ष पहिले आप्रवासीहरूले बस्ती गरेका थिए।,0
युवाले आफ्नो टाउको हल्लाए।,0
उसले आफ्नो काँध झकझकाए।,0
जहाज पानीमा डुब्यो।,0
उसको बिरालो अहिले उसको खुट्टामा आशाले बसिरहेको थियो।,0
धेरै शिशुहरू महिनौंसम्म प्रायः आफ्ना आमाबाबुको कोठामा सुत्छन्।,0
माथिल्लो दायाँतर्फको दराज एकैछिनमा खुल्यो।,0
नबिनको खुट्टा चिप्लो ढुंगामा चिप्लियो।,0
हरिले आफ्ना हातमा रहेको छुरीलाई म्यानमा हाल्दछ।,0
मनोज रुंदारुदै बीचमा हाँस्न थाले।,0
मनोज आँसुको बीचमा हाँस्न थाले।,0
अण्डामा गम् फैलाउनको लागि सानो ब्रश प्रयोग गर्नुहोस्।,0
"केही समयको लागि, टाउकोविहीन मूर्ति छिमेकीको घरको अगाडिको बगैंचामा उभिएको थियो।",0
नबिनले आफ्नो हातमा रहेको ढुंगा केही समयसम्म नियालेर हेर्यो।,0
सुदेशले केही क्षणसम्म आफ्नो हातमा रहेको ढुंगामा ध्यान दिए।,0
चोरले ललितपूरको संग्रहालयबाट फोटो चोरे।,0
इन्जिनियरले बोइङका व्यापारको गुप्त जानकारी चोरे।,0
नबिन कारबाट बाहिर निस्केर उसलाई भेट्न गयो।,0
बेथले आफ्नो टाउको घुमाएर मसँग जिब्रो निकाल्यो।,0
सन्तोशले आफ्नो हात बेंचको पछाडि लम्बाइसम्म फैलायो।,0
केही महिलाहरूलाई बिल्कुल पनि पीडा हुँदैन।,0
बारले व्यक्तिको सम्पूर्ण वजनलाई समर्थन गर्दछ।,0
के मान्छेहरू पानी बिना जीवित रहन सक्छन्?,0
वृद्ध पुरुष भुईँ सफा गर्दै थिए।,0
हामीसँग वरिपरि दर्जन भन्दा बढी व्हेल शार्क तैरिरहेका थिए।,0
तपाईंले कहिल्यै टेलिभिजनमा एक राजनेताको धनी व्यक्तिसँग कुरा गर्दै देख्नुभएको छ?,0
के तपाईले कहिल्यै टेलिभिजनमा एक राजनीतिज्ञलाई धनी व्यक्तिसँग कुरा गर्दै देख्नुभएको छ?,0
"वैज्ञानिकहरूले सोच्छन् कि तिनीहरूले पृथ्वी बाहेकको पहिलो तरल समुद्र पत्ता लगाएका छन् जुन शनि ग्रहको सबैभन्दा ठूलो चन्द्रमा, टाइटनमा छ।",0
लेबनानीहरूले इजरायली सैनिकहरूलाई ढुङ्गा हान्छन्।,0
त्यसपछि तपाईं कार्डको वरिपरि एक रिबन बाँधेर त्यस्लाई सुन्दर बनाउन सक्नुहुन्छ।,0
त्यसपछि तपाईं कार्डलाई राम्ररी देखिने बनाउनका लागि रिबन पनि बाँध्न सक्नुहुन्छ।,0
दुई सीढीहरू मध्ये लामो सीढीले जमिनमा छुँदैन।,0
"सबै यात्रुहरू केबिनमा यात्रा गर्छन्, र सबै केबिनमा निजी शौचालय हुन्छ।",0
नितेश घुमेर प्रतिक्षालयको कोठामा प्रवेश गर्यो।,0
"एउटा बिहान, गडगडाहट सुनेर ऊ उठ्यो।",0
मिशाले आफ्ना कुकुरहरूलाई पार्कमा सँगै हिंडाउँछन्।,0
पैदलयात्रीहरू क्याफे र अन्य साना होटलहरूको बीचमा हिंड्छन्।,0
"जब हामी साइकल चलाउँछौं, हामी सधैं हेलमेट लगाउँछौं ।",0
आज स्वयंसेवकहरूले आगन्तुक र सबै समूहहरूलाई स्वागत गर्दछन्।,0
बीसौँ शताब्दीकाले नयाँ प्रविधिहरूको गहिरो विकास देख्यो।,1
"हाम्रो वार्ता ""जिब्रो"" विषयमा बदलियो।",0
विद्यालयको सुचारुले हजारौं बालबालिकालाई राहत बोकेर ल्यायो।,1
नेपालको अर्थव्यवस्था सही दिशामा अगाडि बढ्दै छ।,1
हाम्रो सेवाले तपाईंको अपेक्षालाई भेट्नेछ।,1
"तीन वर्ष पछि, बेरोजगारीको सङ्ख्या ८.२ प्रतिशतमा उभिएको छ।",1
कर्महरूले शब्दभन्दा अझ बढी बोल्छन्।,1
यो भनाइ सामाचारको यो पाटोमा अजीब तारिकाले बसेको देखिन्छ।,1
व्यक्तिगत आय कल्याण कार्यक्रमहरूको कारण तल झरेको होइन।,1
"मौनताले धेरै कुरा भन्यो, उसले सुन्न नचाहेका कुरा पनि भन्यो।",1
"हाम्रो गाडीले शुक्रबार अनौठो व्यवहार गर्ने निर्णय गर्यो, हामीले यसलाई मर्मतको लागि ल्याउनु पर्‍यो।",1
मेरो घडीको ब्याट्री मरेको छ।,1
कम्पनीले पैसा ढोकाबाट निकाल्दै छ।,0
कम्पनीले हातमा परेकी लक्ष्मीलाई ढोकाबाट लखेट्दै छ।,1
तिनीहरू दुर्घटनाहरू हुन् जुन घट्नको लागि पर्खिरहेका छन्।,1
चितवन वासीहरूले यस महिना तेस्रो पटक विद्युत मागको लागि आफ्नै रेकर्ड तोडे।,0
"दुई शुक्रबार पहिले, पोखरामा तापमानले १०० डिग्री नाघ्यो।",1
के बीमाले मेरो हेरचाहको खर्च ढाक्नेछ?,0
उनी पनि भन्छन् कि राज्यले मेडिकेसनमा खर्च कटौती गर्न आवश्यक छ।,0
चितवनले घरेलु ऊर्जा ऋणको प्रस्ताव अस्वीकृत गर्यो।,1
भाग्यले ती व्यक्तिहरू मन पराउँछ जो यसलाई आशा गर्छन्।,1
किशोरहरूले आफ्नो स्वाभिमान एक युनिफर्म जसरी लगाउँछन्।,1
उनी सम्मेलनमा सहभागी हुन न्यू योर्कको उडान समातिरहेका थिए।,1
ईर्ष्याले तपाईंको आत्मालाई खान्छ अनि खोक्रो बनाउँछ।,1
उनीहरू चाँडै इजिप्सियनहरूसँग सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्न चाहन्थे।,0
प्रहरीले अनुसन्धान बन्द गरिदियो।,0
साइकलले ठूलो क्षति भोगेर सिकिस्त भयो।,1
साइकलमा ठूलो क्षति भयो।,0
साइकलले ठूलो क्षति भोग्यो।,1
छोरीले आक्रोश पोखेर आफ्नो टाउको भुइँमा हानिन।,1
उनीले अन्य व्यापार अवसरहरू खोज्न सुरु गरे र चाँडै भाग्यले उसलाई मुस्कान देखायो।,1
टुँडिखेल र सिनामङ्गलका सडकहरू उत्साहले भरिएका छन्।,1
हामी तपाईंको समुदायमा भोकमरी बिरुद्ध लडाईँ गर्नेछौं।,1
प्रतिस्पर्धाले मूल्यहरू घटाउँदैछ।,1
दुर्गेशको गीतले बजार खायो।,1
गगनले कंग्रेसमा कानूनी प्रस्ताव ल्याउँदैछन्।,0
सिटबेल्टका बोल्टमध्ये एक बोल्ट हल्लिन चाहँदैन।,1
"तर, मूर्ख पुरुषहरूले निर्दोष कुकुरहरूमा दोष लगाइदिए।",0
हाम्रो यातायात प्रणालीको भविष्य तराजुमा झुण्डिरहेको छ।,1
प्रशिक्षणमा आएको परिवर्तनले चर्चप्रतिको आत्मविश्वास हल्लायो।,1
अफवाह फैलियो कि यो राजावादी समूह फेरि आउँदैछ।,0
विभिन्न परिस्थितिहरूले फरक अनुवादको माग गर्छ।,1
यो समस्या को अवस्थामा समाधान ले प्रधानमन्त्री को मुख ताकेर बसेको छ।,1
"आइतबार, चीनको निर्माण तथ्यांकले अपेक्षाहरूलाई हरायो।",1
व्यापक समाधानहरूले एक पार्टीको रुचाइएका विचार र अर्को पार्टीका विरोधी विचारलाई मिलाउँछन्।,1
"त्यसैले कसैले प्रस्तावहरू खारिज गर्न अघि, म सोच्दछु कि हामीले सुन्नु पर्छ।",0
यी ट्रकहरू सकेसम्म धेरै पानी पिउँछन् र खुशीसाथ हावामा कार्बनको बोझ फ्याँक्छन्।,1
डरले गर्दा उसको छातीमा ज्वरोको पीडा बसेको थियो।,1
तपाईंको मनपर्ने कुनै पनि सम्बन्ध प्रयोग गर्नुहोस्।,0
पछिका युद्धले केहि त्रासदी ल्याएको र सानो समुदायमा संकट आएको थियो।,0
"वास्तवमा, मिस्टर ओबामाले स्पष्ट पारेका छन् कि जहाँ जहाँ अवसर देखिन्छ, त्यहाँ उनी फाइदाहरूको प्रयोग गर्नेछन्।",0
धेरै विवाहहरू प्रारम्भिक समस्याहरूबाट बाँचिसकेका छन्।,1
जर्मनीले पादरिहरूको आदेशमा प्रतिबन्ध हटाइदिएको छ।,0
उनको दयाले मलाई साँच्चिकै छोयो।,1
"भलै कंग्रेस सुतिरहेको होस्, दुवै दलका केही व्यक्तिहरू यसका खतराहरूलाई पहिचान गर्छन्।",1
स्याल चलाख थियो।,0
ति मान्छे स्याल छन्।,1
उनी स्याल जस्तै चलाख थिइन्।,1
त्यो चक्कु धारिलो छ।,0
त्यो चक्कु जस्तै धारिलो छ।,1
कुकुर बिरामी छ।,0
उनी कुकुर जस्तै बिरामी छन्।,1
त्यो हात्ती ठुलो छ।,0
ऊ हात्ती जस्तै ठूलो थियो।,1
उनी बरफ जस्तै चिसो छिन्।,1
यो पुरानो जुत्ता जस्तै कडा छ।,1
उनी सुन जस्तै असल छन्।,1
बाहिर हड्डी जस्तै सुक्खा छ।,1
गाडी सिठी जस्तै सफा छ।,1
उनी सुँगुर जस्तै खान्छिन्।,1
उनी बिजुलीझैं दौडिइन्।,1
उनी पानीबाट निकालिएको माछा जस्तै देखिन्छन्।,1
उनी काठको लट्ठी जस्तै सुतिन्।,1
यो मखमल जस्तै नरम थियो।,1
जिवन चकलेटको बाकसजस्तै हुन्छ।,1
यो चालनी जस्तै चुहियो।,1
यसले घिउ जस्तै काट्छ।,1
विमान गरुड जस्तै उड्यो।,1
शार्कको दाँत चक्कु जस्तै धारिला थिए।,1
"हामी सबै नतिजा घोषणा हुनु अघि आत्तिरहेका थियौं, तर रुपा काँक्रा जस्तै शान्त थिइन्।",1
युद्ध लड्दा सैनिक बाघजस्तै बहादुर थियो।,1
"उसको शब्दहरूमा विश्वास नगर, ऊ स्याल जस्तै चलाख छ।",1
उनको अनुहारको अभिव्यक्ति बरफ जस्तै चिसो थियो।,1
बिहान मेरी श्रीमती मौरी जस्तै व्यस्त हुन्छिन्।,1
"कामदारले राम्रो काम गरिन्, र हल सिटी बजाए जस्तै सफा छ।",1
म मेरो नयाँ सिरक मन पराउँछु; यो मखमल जस्तै सफा छ!,1
७५ वर्षभन्दा बढी उमेर भए पनि मेरी हजुरआमाको दिमाग कुश जस्तै तिखो छ।,1
उनले लगाएको कपडा हिउँ जस्तै सेतो थियो।,1
घरभित्र चोर देखेपछि उनको अनुहार भूतजस्तै सेतो भयो।,1
सबै काम सकेपछि पनि तिमी दुबो जस्तै ताजा देखिन्छौ!,1
म पक्का छु कि ऊ धेरै नर्भस छ; ऊ मञ्चमा काठको फलेक जस्तै ठाडो भएर उभिएको छ।,1
नाटकमा मुख्य भूमिकाका लागि छनोट भएपछि उनी मयूर जस्तै मख्ख भइन्।,1
"मेरो हजुरआमा अरूलाई डर लाग्दो लाग्न सक्छिन्, तर उनी भेँडाको पाठाजस्तै कोमल छिन्।",1
उनी बटन जस्तै चम्किली देखिन्छिन्!,1
"उनले केही तौल घटाएका छन्, तर अझै पनि साँढे जस्तै बलियो छन्।",1
तिमी कसरी यस्तो मौसममा बाहिर जान सक्छौ? यो नर्कजस्तै तातो छ!,1
मेरो भाइले तिमीलाई सबै फर्निचर सार्न मद्दत गर्न सक्छ; ऊ छालाजस्तै कडा छ!,1
आफ्नो जन्मदिनको उपहार पाएपछि उनको आँखा जुनजस्तै चम्कियो।,1
तिमी यति धेरै खान्छौ र पनि बाँस जस्तै पातलो छौ।,1
यो समस्या गाह्रो देखिन्छ! तिमीले यसलाई केवल काग जस्तै बुद्धिमान भए मात्र समाधान गर्न सक्छौ!,1
"उनी पहाडको माथि रहेको ताल घुम्न मन पराउँथिन्, जसको पानी क्रिस्टलजस्तै सफा थियो।",1
उनको आवाज रेशमृगस्तै मिठो छ।,1
उसको मन परिवर्तन गर्ने कुनै उपाय छैन; त्यो मान्छे खच्चरजस्तै हठी छ।,1
उनले केही गडबड भएको थाहा पाए जब उनले आफ्ना साथीहरूलाई चिहानजस्तै शान्त भेटे।,1
यो पछ्यौरा प्वाँखजस्तै हल्का सामृग्रीबाट बनेको छ।,1
यो पछ्यौरा धेरै नै राम्रो सामृग्रीबाट बनेको छ; यो प्वाँखजस्तै हल्का छ!,1
उनकी हजुरआमाको प्रेम कहानी पहाड जस्तै पुरानो थियो।,1
तिमी उसलाई विश्वास गर्न सक्छौ; ऊ वाणजस्तै सोझो छ।,1
उनको आवाज महजस्तै मिठो थियो।,1
कक्षा कोठा पुस्तकालयजस्तै शान्त थियो।,1
उनी हावाजस्तै द्रुत र अटुट रूपमा दौडिन्छन्।,1
ताल घामको किरणमा ऐनाजस्तै चम्कियो।,1
उनका ठट्टाहरू मरुभूमिजस्तै सुक्खा छन्।,1
उनी बतासमा पातजस्तै नाचीन्।,1
शिशुको गाला बादलजस्तै नरम छन्।,1
तारा रातको आकाशमा हीराजस्तै चम्किए।,1
बुढो मान्छेको हाँसो दन्किरहेको आगोजस्तै जोशिलो थियो।,1
नयाँ किताबमा वसन्तका फूलहरूजस्तै ताजा गन्ध आयो।,1
"प्रेम कोमल चीज हो र? यो धेरै कडा, धेरै रुखो, धेरै उग्र छ, र काँडाजस्तै घोच्दछ।",1
बुढो बिर्खे किलाजस्तै मर्यो।,1
पानीको आवाज बिरालाका बच्चाहरूले दूध चुस्दाजस्तै सुनिन्थ्यो।,1
यो फूल घाममा सुकेका किसमिस जस्तै ओइलाउँछ ।,1
मनको दु:ख घाउजस्तै पाक्छ अनि बग्छ।,1
म अन्धकार रातमा जल्दै गरेको बेला तिम्रो बोलीले मलाई सूर्यको किरणझैं हान्यो।,1
मेरो हृदय जसरी ठूलो आवाजमा नबोल।,1
"हीराझैं चम्क,सुन्दर समुद्रमा उज्यालो खोज,म खुसी हुन चाहन्छु।",1
"यदि यसले केवल पीडा निम्त्याउने हो भने,मेरा सत्य र झूटहरू अहिले पानीजस्तै झरिरहेछन्, त्यसैले खोलालाई बग्न देऊ। ",1
उसको ढाड पहाडको गोरेटो बाटो जस्तै छ।,1
राम कोठाभित्र हिँडे।,0
राम कोठाभित्र लडाइँमा जान तयार भएजसरी हिँडे।,1
तिमी स्वर्गदूत जस्तो नाच्छौ।,1
तिमी परि जसरी नाच्छौ।,1
तिमी राम्रो नाच्छौ।,0
तिमी नाच्छौ।,0
तिमी यो पृथ्विमा झरेको स्वर्गदूत हौ।,1
तिमी स्वर्गदूत जस्तो राम्रो छौ।,1
तिमी राम्रो छौ।,0
यो ज्यानमारा खुर्सानीले पागल बनायो।,1
ऊ पढाइमा गोबरगणेश निस्कियो।,1
उसको चरिचुच्चे नाक ठूलो र राम्रो आकारको छ।,1
"सुबोध चैतेबाँदर हो, चक्चक् मात्र गर्छ।",1
श्यामले त डाक्टरलाई केही नभनी औषधी सुलुक्क निलेछ ।,0
लौकाको लहरो त सलक्क बढेछ ।,0
काम गर्न दिएको त सीता टाउको दुख्यो भनेर सरक्क पन्छिन्।,0
"टाउकामा जुम्रा परेर हो कि, सकसक लाग्दै छ ।",0
गाली गर्दा गर्दै रीता त लुसुक्क भागिछ ।,0
भाइ जाडोले लुगलुग काम्दै छ ।,0
खेतमा धान लहलह भएको देखेर ऊ मख्ख पर्यो ।,0
यस पटक त आँप लटरम्म फलेको छ ।,0
अपराधीले रविको पेटमा छुरी रोप्यो ।,1
आज त सरसर हावा चलेको छ ।,0
मेरो कुरो सुनेर ऊ रनक्क रिसायो ।,0
पुतली देखेर रमा मख्ख परी ।,0
चरो भुर्र उड्यो र रूखमा बस्यो ।,0
मेरो किताब देखेर हरि भुतुक्क भयो ।,0
आँखा भतभती पोलेर म त मर्न आटें ।,0
टाउको दुख्यो भनेर रिदिमा सुँक्कसुँक्क रुँदै छिन् ।,0
"ल, यो दुध स्वाट्ट पार् त ।",0
छोरो बिरामी भएकोले दिदी हस्याफ्स्याङ गर्दै अस्पताल हिँडिन् ।,0
तरकारी पकाउँदा पानी ह्वाल्ल पोखियो ।,0
धेरै बेर पकाएको त फर्सीको तरकारी फतक्क गलेछ ।,0
मलाई देख्ने बित्तिकै बिराज ङिच्च हाँस्यो ।,0
भर्खरकी नयाँ बेहुली चिटिक्क परेर बस्छिन् ।,0
चर्को घामले गर्दा बुबालाई चिटचिट पसिना आयो ।,0
शिक्षकले विद्यार्थीलाई पढाइमा ध्यान नदिएर प्याट्ट पिटे ।,0
दुध भकभकी उमालेर सेलाएपछि मात्र पिउनुपर्छ ।,0
मेरो आँखा घोचेर बरर्र आँसु आयो ।,0
शिवले खरदारमा फ्याट्ट नाम निकाल्यो ।,0
रमेश फटाफट हिँडेर काठमाडौँ पुग्यो ।,0
चोरले झ्यालतिर मान्छे पल्याकपुलुक हेर्यो र भाग्यो ।,0
औंसीको निस्पट्ट रातमा बाघ आयो ।,0
भाइ पानीमा निश्एक्क भिज्यो ।,0
विद्यार्थीहरू धमाधम लेख्दै छन् ।,0
दियोमा बत्ती धपक्क बल्यो ।,0
वनमा डढेलो लागेकाले रूखहरू दन्दन्ती बले ।,0
उमेश हिँड्न नसकेर पर्खाल माथि बस्यो ।,0
ठेकीबाट मोही तपतप चुहिँदै छ ।,0
मेरो मुटु डरले ढुकढुक भइरहेछ ।,0
झ्याल ढोका ढपक्क लगाएर मात्र सुत ।,0
रविनको पेट भोज खाएर डमडम भएको छ ।,0
बाटामा मरेको सर्प फालेकाले डुङडुङती गनाउँदै छ ।,0
पढ्न छोडेर मोबाइलतिर किन ट्वाल्ल परेर हेरेको बाबु ?,0
आमा मामाघरबाट टुप्लुक्क आइपुग्नु भयो ।,0
आज मन्दिरमा बिहान सबेरै टिनिन्न घण्टी बज्यो ।,0
पूर्णिमाको रातमा टहटह जून लाग्छ ।,0
उमाले घाँसको भारी टनक्क कसी ।,0
पूर्वबाट बिहान सबेरै घाम झुल्कन्छ ।,0
आज दिउँसो बैङ्क जानुपर्ने मैले त अहिले पो झल्याँस्स सम्झें ।,0
सपनामा पहिरो गएको दृश्य देखेर सीता झसङ्ग भस्की ।,0
बर्खा याममा सबै ठाउँमा झमझम पानी पर्छ ।,0
हामी घर पुग्दा झमक्क साँझ परेको थियो ।,0
शिशिरको काम देखेर मलाई झनक्क रिस उठ्यो ।,0
मैले निदाएको बच्चालाई जुएक्क उचालेर भित्र लगें ।,0
बेन्चमा बसिराखेका विद्यार्थीहरू जऱ्याकजुएक उठे ।,0
अचारमा खुर्सानी बढी भएछ ओठमा लागेर भतभती पोल्दै छ ।,0
एँसेलु टिपुँभन्दा काँडाले पो च्वास्स घोच्यो ।,0
प्रवेश काठमाडौँ जाने बाटो नचिनेर अकमक्क पर्यो ।,0
बाबाले ल्याइदिनुभएको मिठाई मैले क्वाम्म खाए ।,0
त्यति साह्रो कसार पनि भाइले किटिक्क टोक्यो ।,0
त्रिशूली नदी गोसाँइकुण्डबाट कलकल बगिरहेछ ।,0
काठमाडौँमा भोटो जात्रा हेर्न मानिसहरू खचाखच भरिएछन् ।,0
खेम त गृहकार्य खुरुखुरु गर्दै छ ।,0
म त देवकोटाको रचनामा चुर्लुम्म डुबेंछु ।,1
मेरो भाषा सुनेर धेरै जना छक्क परेका छन् ।,0
गुरुले पढाएको पाठ मैले छर्लङ्ग बुझें ।,0
सरला चिटिक्क परेर कलेज जान्छिन् ।,0
मेरो गोडामा काँडा बिझेर चसचसी घोच्दै छ ।,0
भाइ सपनामा घुँक्कघुँक्क रुँदै थियो ।,0
मेरो घर अगाडि कार घ्याच्च रोकियो ।,0
गर्मी भएकाले मलाई खलखली पसिना आयो ।,0
रूखमा भ्याउँकिरी किरिरी करायो ।,0
मलाई नयाँ शिक्षकको परिचय सोध्न खसखस लाग्यो ।,0
लठ्ठीले हानेको त सर्प खुत्एक्क भएछ ।,0
तिमी खुएक्क मसँग हिँड त ।,0
प्रमोद प्रथम भएको कुरा रमाले मलाई खुसुक्क सुनाइन् ।,0
मैले सुगालाई ढुङ्गाले हानेको कुरा बाबालाई प्वाक्क भनेर गाली खाएँ ।,0
मैले काठमाडौँको महत्त्व राष्ट्रपतिलाई देखेर देश विकासको कुरा झलक्क सम्झिएँ ।,0
दुई हजार बहत्तर वैशाख बाह्रको भूकम्पले धरहरा गल्गर्त्यामृगुर्लुम ढल्यो ।,0
एस.ई.ई. को परीक्षाफल प्रकाशित भएको दिन भोला र कृष्ण निकै बेरसम्म गुनगुन गरिरहे ।,0
बहिनीले अचार खाएको देखेर मैले घुटुघुटु थुक निलें ।,0
नेपालको जागिर चटक्क छोडेर दाजु विदेश गए ।,0
मोबाइल बिग्रेपछि बुबाको डरले चिटचिट पसिना आयो ।,0
बहुमूल्य सामान चोरेकाले चोरलाई पुलिसले भ्याँइकुटी पार्दै लगे ।,0
पोखरामा बस्दा गाउँको सम्झना झलझली आइरहन्छ ।,0
नौ कक्षामा प्रथम भएकाले उमेश गमक्क परेको छ ।,0
अँध्यारोमा हिँड्दा छम्राकछुस्एक गरे पनि निकै डर लाग्छ ।,0
केटाहरू चौरमा खेल्छन् ।,0
विमल भकुन्डो खेलोस् ।,0
तिमी कोठा सफा गर ।,0
हामी सुर्खेतको बुलबुले ताल जाउँला ।,0
सेवक घर गयो ।,0
सरोज पोखरा जाँदै थिए ।,0
कविताले तरकारी किनेकी थिइन् ।,0
लेखनाथ लम्जुङ घुम्थे ।,0
सुकन्याले शेर्पिनीलाई बोलाइछे ।,0
शारदा आज घरै आउँछिन् ।,0
गुरुले 'जय भुँडी' पढाउँदै हुनुहुन्छ ।,0
हामी विद्यार्थीले चौरमा खेलेका छौं ।,0
कक्षा दशका दाजुदिदी शैक्षिक भ्रमण जाने छन् ।,0
उनीहरूले मन पर्ने भाइ बहिनीलाई लाँदै हुने छन् ।,0
सम्पूर्ण गुरुजन वनभोज जानुभएको हुने छ ।,0
तँ खाना खा ।,0
तिमी खेल खेल ।,0
तपाईं घर आउनुहोस् ।,0
हजुर किताब किन्नुहोस् ।,0
हजुरहरू छिट्टै दौडेर आउनुहोस् ।,0
तपाईंहरू एउटै समूहमा खेल खेल्नुहोस् ।,0
कर्ता नाम राखेर पनि आज्ञार्थ बनाउन सकिन्छ ।,0
राम विद्यालय जाऊ ।,0
गुरुआमा कक्षामा आउनुहोस् ।,0
दिलाशा बाहिर ननिस्क ।,0
सुहाना यता पढ्न ध्यान देऊ ।,0
योगेश गणेशको पूजा गर ।,0
"चाँदनी मिलेका उत्तरहरू सार, नमिलेका फेरि लेख ।",0
योगेन्द्र गुरु आज गणितमा अभ्यास सिकाइदिनुहोस् न ।,0
तिम्री आमालाई यो उपहार देऊ ।,0
ज्ञानमाला पुस्तकका शब्दार्थ मुखाग्र कण्ठ गर ।,0
म समाज सेवा गर्छु ।,0
मैले समाज सेवा गरे हुन्छ ।,0
दीपकले दीनदुःखीको सेवा गरे ।,0
दीपकले दीनदुःखीको सेवा गरे हुन्थ्यो ।,0
हजुर घरतिर आउँदै हुनुहुन्थ्यो ।,0
हजुर घरतिर आए हुन्थ्यो ।,0
उनी टाउकामा तेल लगाउँछिन् ।,0
उनले टाउकामा तेल लगाए हुन्छ ।,0
श्यामाले सधैं खेलमा हारी ।,0
श्यामाले सधैं खेलमा हारे हुन्थ्यो ।,0
उसले खाना खाएको हुनेछ ।,0
उसले खाना खाए हुनेछ ।,0
तिमी रुद्राक्षको माला लगाऊ ।,0
तिमीले रुद्राक्षको माला लगाए हुन्छ ।,0
तिमीले रुद्राक्षको माला लाए हुन्थ्यो ।,0
तिमी सामाजिक नागरिक बन्यौ ।,0
तिमीले सामाजिक नागरिक बने हुन्थ्यो ।,0
आमाले लुगा सुकाउनुभयो ।,0
आमाले लुगा सुकाउनुभए हुन्थ्यो ।,0
तपाईं धेरै पढ्नुहुन्थ्यो ।,0
तपाईंले धेरै पढे हुन्थ्यो ।,0
पानीमा फोहोर नपार ।,0
पानीमा फोहोर नपारे हुन्छ ।,0
पानी छिटो पिऊ ।,0
पानी छिटो पिए हुन्थ्यो ।,0
शिवले जागिर खाला ।,0
उनीहरू छिट्टै आउलान् ।,0
हरिकला मेरो साथी बन्लिन् ।,0
तिमी चाँडो घरतिर हिँड्लाऊ ।,0
बहिनी तीन बजि नसकी आउली ।,0
कविर तँ एक्लै हिँड्लास् ।,0
नाच्तानाच्तै मञ्चमा लड्लिस् ।,0
हामी पोखरा घुम्न जाऔंला ।,0
मैले योगमाया उपन्यास पढें ।,0
सुनैना धान काट्न गई ।,0
सुकृति दिनमा तीन लिटर पानी पिउँथी ।,0
तपाईं योग्यताको कदर गर्नुहुन्छ ।,0
म भविष्यको राजनेता बन्छु ।,0
ऊ पिर्कामा बस्छ ।,0
उसले जागिर पाउँछ ।,0
चोरले पैसा लुटेन ।,0
पैसा मिहिनेतीले कमाउँछ ।,0
सबैले आमाबुबाको इच्छा पूरा गर्नुपर्छ ।,0
तिमी दूध पिउँछौ ।,0
तिमी त्रिशूल चलाउँछौ ।,0
ईश्वरको लीला अपरम्पार छ ।,0
सन्तवीरलाई पालाको पैंचो तिरौं ।,0
अवगुणको बदला गुण तिरौं ।,1
द्रौपदीको परापूर्व कालमा चिरहरण भयो ।,0
तँ कलाकार बन्छस् ।,0
तपाईं आदर्श पात्र बन्नुहुन्छ ।,0
तिमी कत्तिपनि धेरै रिमोट चलाउँदैनौ ।,0
कसैले देह त्याग गर्दैनन् ।,0
म ठुला मान्छे बन्छु ।,1
तिमी शिक्षाको क्षेत्रमा काम गर्छौं ।,0
तिमी काम गर्दैनौ ।,0
आज पनि घर गएनौ ।,0
लेखकले विद्रोहको कलम चलाए ।,1
आफ्नो प्रचार आफैँ नगर ।,0
हामीले बाँचेर केही गर्न सक्छौं ।,0
भोलि दीक्षान्त समारोह होला ।,0
उसले पढे हुन्थ्यो नि ।,0
पकलीमा चोर समातियो ।,0
जुरेलीले फूल खायो ।,0
चराले डालीडाली चहार्छ ।,0
फकिरले घुम्ने काम गर्यो ।,0
तिम्रा दृष्टि भ्रमित भएका छन् ।,0
आज बाहिर जाँदैनौँ ।,0
थलाभरि गाईहरू पालिएका छन् ।,0
तिमी आली लाउन जान्छौ ।,0
देशमा संविधान बन्छ ।,0
ईश्वरले सबैको कल्याण गर्छन् ।,0
तँ गुएको निर्देशन पालना गर्लास् ।,0
राम्रो मान्छेले असल काम गर्छ ।,0
म घुम्न जान्छु ।,0
राम देशको लागि लड्छ ।,0
विद्यार्थीहरू गृहकार्य गर्दै छन् ।,0
गुरुआमा हामीलाई पढाउनुहुन्छ ।,0
हामी पनि एउटा गीत गाउँछौँ ।,0
सीता किताब पढ्छे ।,0
आस्था झोलाभित्र किताब हाल्छे ।,0
राम परीक्षामा उत्तीर्ण हुन्छ ।,0
तिमीले आफ्नो इच्छा पूरा गर ।,0
हामी आजै पढ्न थालौं ।,0
सीता र गीता खेल्न गएछन् ।,0
उसले योग्यता परीक्षा देओस् । ,0
यसपाली त हामी सबै उत्तीर्ण हुन्छौं ।,0
गुरुदेव आउनुहोला ।,0
वाद्यवाधकले ढोलक बजाए ।,0
हरिगोपालले योगाभ्यास गर्छ ।,0
ऊ हाम्रो समूहमा एकताबद्ध होला ।,0
कमल हिलामा फूलेको हुन्छ ।,0
राम पुस्तक पढ्छन् ।,0
सीताले रामलाई पुस्तक पढाउँछिन् ।,0
हरि देशको नेता बन्यो ।,0
जनताले हरिलाई नेता बनाए ।,0
सानो भाइ निदायो ।,0
दिदीले सानोभाइलाई सुताउनुभयो ।,0
उनले सामान किनिन् ।,0
पसलेले उनलाई सामान किनायो ।,0
हरि गीत गाउँछ ।,0
निर्देशकले हरिलाई गीत गाउन लगाउँछन् ।,0
ऊ सामाजिक सेवा गर्छ ।,0
हरिले उसलाई सामाजिक सेवा गर्न लगाउँछ ।,0
म पुस्तक च्यात्तिन ।,0
उसले मलाई पुस्तक च्यात्न लगाएन ।,0
आजभोलि आउँदै छ ।,0
राजुले उसलाई आजभोलि बोलाउँदै छ ।,0
कमलले खेल जित्यो ।,0
खेल निर्देशकले कमललाई खेल जिताए ।,0
तिमीले उसलाई काम गर्न लगाउने छौ ।,0
कोशेलीले तिमीबाट उसलाई काम गर्न लगाउने छौ ।,0
गीताले खेल जितेकी छिन् ।,0
पुष्पाले गीतालाई खेल जिताएकी छिन् ।,0
पम्फा खाना खाँदै छिन् ।,0
आमाले पम्फालाई खाना खान लगाउँदै हुनुहुन्छ ।,0
श्याम घर गयो ।,0
शारदा शीतलमा बसेकी छे ।,0
सीताराम ज्ञानी बनेकी थिई ।,0
कमलले पुस्तकालयबाट पुस्तक ल्यायो ।,0
तिमी विद्यालय जाऊ ।,0
सुजाता बिहानै आई ।,0
महेश गाडी चढेको थियो ।,0
बबिता साथीसँग विद्यालय जान्थी ।,0
ऊ नगरकोट जाने छ ।,0
आजबाटै पढ्न थाल्यो ।,0
ऊ आएर गयो ।,0
श्यामा नक्कल पार्ने छे ।,0
नेपालको विकास हुने छ ।,0
प्रभुले कृष्णलाई बोलाए ।,0
राजन विहानै हिँडेका हुने छन् ।,0
बुबा आउनुभएछ ।,0
सालो हिजै आएछ ।,0
तिमी हर दिन आउने छौ ।,0
तिम्रो रक्तचाप बढ्ने छ ।,0
ऊ आयो ।,0
आमाले तरकारी ल्याउनुभयो ।,0
बहिनी सुतेकी छे ।,0
उसले समाजसेवा गर्यो ।,0
तिमी काम गर ।,0
उसले भविष्य सपार्यो ।,0
मलाई आमाले खाना दिनुभयो ।,0
सर्वेन्द्र शिक्षक भयो ।,0
तपाईं कार्यालय जानुहुने छ ।,0
छोरीले आमालाई बोलाएकी छे ।,0
ज्ञानीले दुध पिई ।,0
म खाजा खान्थें ।,0
आमा मामाघर पुग्नुभयो ।,0
तपाईं हाइकु लेख्नुहुन्थ्यो ।,0
तिमी फटाफट हिँडिछ्यौ ।,0
छोरी गृहकार्य गर्ने छे ।,0
बुनू दिनभरि खेल्छिन् ।,0
डाक्टरले रोगको उपचार गरेका हुने छन् ।,0
अजय अरूको गृहकार्य सार्छ ।,0
ऊ भाइसँग सुत्यो ।,0
ऊ गल्ती नगर्ने कसम खान्छ ।,0
रमेशले उमालाई पुस्तक दिलायो ।,0
भाइले बहिनीलाई पढाउँदै छ ।,0
उसले दिलाशालाई चिठी लेखाएको छ ।,0
रविले हरिबाट रिमालाई उपहार दिलायो ।,0
प्रहरीले ऊबाट चोरलाई कर्तुत ओकल्न लगाउँछ ।,1
उसले रविन्द्रलाई पानी पियायो ।,0
साथीले उसलाई शिष्टाचार सिकाएको हुने छ ।,0
स्मृतिले धनेलाई बनतिर पठाई ।,0
आमाले ठुलेलाई दाउरा कटाउनुहुन्थ्यो ।,0
विजयले श्यामलाई कुर्सीबाट लडाएछ ।,0
म श्यामालाई मैना चरी पाल्न लगाउने छु ।,0
दिदीले उनलाई खाजा खुवाउनुभएछ ।,0
रबीले भाइद्वारा बहिनीलाई उपहार दिलाउनुहुन्थ्यो ।,0
बिमलले इन्दिरालाई पानी पोख्न लगाएको छ ।,0
साधु कमलद्वारा आमालाई डाक्न लगाउँछन् ।,0
श्याम खाना खान्थ्यो ।,0
कमलले उनलाई माटो खन्ने कोदालो दिए ।,0
म त विस्तारै हिँडेको छु ।,0
रमा चारधाम गई ।,0
ठुलेले रूख लडाएछन् ।,0
पुकार ऐना हेर्दै छ ।,0
ऊ त सरासर भित्र पसेछ ।,0
म तिहारमा धेरै रोएको थिएँ ।,0
लेखनाथ बेगनास घुम्न जाँदै हुने छन् ।,0
जनता देशको विकासमा लाग्छन् ।,0
तपाईं कहाँ कहाँ जानुभएको छ ?,0
निलिमा धुरुधुरु रोइछे ।,0
सपना सपना देख्तै हुने छे ।,0
हामी त हिँड्यौँ वनभोजतिर ।,0
तिमी सारी लगाउँछ्यौ ।,0
तिम्रो छोराले आज थालमा भात ग्वाम्ग्वाम् खायो ।,0
"सीताको काम अबदेखि नगर, उसले ज्यालादारीलाई पारिश्रमिक नै दिन्न ।",0
कविताले कवितामा जीवन पाई र त्यही प्रेरणाले सत्कर्ममा लागी ।,0
म उसको साथी हुँ ।,0
"तिमी कोसँग वनमा बस्यौ, यत्रोबेर ? अबदेखिन् नजानू नि ।",0
चराको गुँडमा बचेराले आँ गरेर चारा खोज्दै छन् तर त्यसका बाआमा सिकारीले गुलेलीले मारिसकेछ ।,0
"विहान ६ बजेबाट नै परीक्षा सुरु हुने कार्यतालिका आएको छ, म पनि तयारीमा जुटेकी छु ।",0
हाम्रा कामहरू भोलिदेखि फत्ते हुन्छन् तर नयाँ कामको जोहो कहिलेदेखि हुने हो खै ।,0
कपालका जुम्राले सकसक गरेजस्तै नेताले सदनमा उत्तिकै चहलपहल गरेका छन् ।,1
बाख्राका पाठापाठी खोरमा म्याँम्याँ ! गरेदेखि उसले घाँस हाल्ला नत्र कानमा तेल हालेर बस्छ ।,1
उसलाई जति बोलाएनि काम नगरी कानमा तेल हालेर बस्छ ।,1
नेताहरुले जनताको कुरा नसुनि कानमा तेल हालेर बस्छन्।,1
आज मस्त घाम लागेको रहेछ कानमा तेल हालेर सुत्नु पर्यो।,0
आमाले मेरो कानमा तेल हालेर मृग्जाले मिच्दिनुभयो।,0
म साइकलमा तेल हालेर आँउछु।,0
टेबुलमाथि राखेको किताबले कति ज्ञान दिन्छ भनेर तुलना गर्नभन्दा त्यसका ज्ञान व्यवहारमा उतार्नु नै कल्याण हुन्छ ।,0
नेपाली सेनाले देशका लागि बलिदान दिन पछि परेका छैनन् तर आवश्यक परे बन्दुकले युद्ध गर्न पनि तयार छन् ।,0
ती किताबमा किराले किताबमा पसेर कुटुकुटु किताब नै खाएपनि ती किरा विद्वान् हुनका लागि लायक हुँदैनन् ।,0
हनुमान ढोकामा प्रहरीले केही फटाहा लिएर एउटा बाटो खन्ने काम ठेक्का लिएका छन् ।,0
घरको काम एक डल्लो ढिँडो र रोटी खाएर पनि गर्नुपर्छ ।,0
पैसाको मूल्य जसले गर्छ त्यहाँ अरूको पनि आनन्द र सुखचैनमा सहयोगी बन्न सक्छ ।,0
तेरो कुरा मानेर उसले विहानदेखि नै पुस्तक खोलेर कुर्सीमाथि बसेर पढ्न बस्दा हातबाट किताब भुइँमा खस्यो ।,0
एक दिनमा मानिसले धेरै कुरामा बुद्धि पुऱ्याएर काम गर्न सक्छ किनकि यो कम्प्युटरको जमाना हो ।,0
तिम्रा साथी र उसका साथी मिलेर गाउँमा विकासका लहर नै ल्याएका छन् रे भन्ने मैले नि अस्तिबाट थाहा पाएको ।,0
कमलबाट भएको गल्ती सरोजले सुधार्न सहयोग गरेपछि कमलले सरोजलाई बधाई तथा धन्यवाद ! दियो ।,0
तँ मसँग खेल्दैनथिस् ।,0
म खाना फ्याल्दिनथें ।,0
ऊ खेल हार्दैनथ्यो ।,0
उनीहरू पहाड चढ्दैनथे ।,0
हामी वनबाट चाँडो फर्कदैन्थ्यौं ।,0
तिमीहरू पास हुँदैनथ्यौ ।,0
खेलाडीहरू मिहिनेत गरी खेल्दैनथे ।,0
भाइ आज सुतेनछ ।,0
चोरले आत्मसमर्पण गरेनछन् ।,0
हामीले त्यो बेला खेल जितेनछौँ ।,0
तँ शिक्षालय गइनछस् ।,0
तँ शिक्षालय गइनछेस् ।,0
हामीले दीक्षा दिएनछौं ।,0
प्यास लाग्दा पानी पिएनछौँ ।,0
तिमीहरूले फाटेका नाना सिएनछौ ।,0
सरोज खेत जाँदैन ।,0
उनीहरू घर आउँदैनन् ।,0
भाइ छिट्टै आउँदैन ।,0
ऊ अब आउँदिन ।,0
तपाईं मेरो घर आउनुभएको छैन ।,0
उनी खेताला आउँदिनन् ।,0
हजुरहरू रोपाइँमा जानुहुन्न ।,0
उसले सीतालाई हरेन ।,0
उनीहरूले पानी पिएनन् ।,0
सुन्तु आज आइन् ।,0
सविनाले दुःखीलाई सहयोग गरिनन् ।,0
घाम सधैं पूर्वबाट झुल्किन्छ ।,0
घाम कहिल्यै पूर्वबाट झुल्किँदैन ।,0
गाई घाँस खान्छ ।,0
गाई घाँस खाँदैन ।,0
ईश्वरले सबैलाई प्रेम गर्छन् ।,0
ईश्वरले कसैलाई प्रेम गर्दैनन् ।,0
हावा सधैं वहने गर्छ ।,0
हावा कहिल्यै वहने गर्दैन ।,0
कवि कविता लेख्छन् ।,0
कवि कविता लेख्तैनन् ।,0
मानिसले खाना खान्छन् ।,0
मानिसले खाना खाँदैनन् ।,0
पत्रकारले समाचार लेख्छन् ।,0
पत्रकारले समाचार लेख्तैनन् ।,0
वृद्धवृद्धाले अक्सर खोक्छन् ।,0
वृद्धवृद्धाले कहिल्यै खोक्तैनन् ।,0
पानी उत्तरबाट दक्षिण हुँदै बग्छ ।,0
पानी उत्तरबाट दक्षिण हुँदै बग्दैन ।,0
विद्यार्थी सधैं पढ्छ ।,0
विद्यार्थी कहिल्यै पढ्दैन ।,0
घाम पश्चिममा अस्ताउँछन् ।,0
घाम पश्चिममा अस्ताउँदैनन् ।,0
गुरुले चेलालाई ज्ञान बाँड्नुहुन्छ ।,0
गुरुले चेलालाई ज्ञान बाँड्नुहुन्न ।,0
पृथ्वीले सूर्यको परिक्रमा गर्छ ।,0
पृथ्वीले सूर्यको परिक्रमा गर्दैन ।,0
आकाश निराकार छ : ज्ञान सर्वव्यापक छ ।,0
आकाश निराकार छैन : ज्ञान सर्वव्यापक छैन ।,0
ऊ ताजा दुध पिउँथ्यो ।,0
जुनैबेला गाडी आउन सक्छ ।,0
ऊ सधैं डेस्क सफा गर्न कापी च्यात्छ ।,0
सधैं बिहान योगीले योगा सिकाउनुभयो ।,0
उसले मर्कटाशन गर्यो ।,0
म नेपाली पुस्तक ३ दिनमा पढेर सक्छु ।,0
उहाँले शान्तिपाठ गर्नुभएछ ।,0
मेरी आमाले मलाई माया गर्नुहुन्छ ।,0
मानवले मानवलाई बुझ्न सक्नुपर्छ ।,0
योगा गरे शरीर स्वस्थ हुन्छ ।,0
म आमालाई धेरै आदर र सम्मान गर्छु ।,0
आज विहानै घाम दखिएलान् ।,0
म त जुनबेला पनि पढ्छु ।,0
थालेपछि जुन काम पनि सकिन्छन् ।,0
जुन काम पनि गाह्रो भए मलाई ।,0
तेरी आमा आउनुभयो ।,0
ईश्वर सबैका एक हुन् ।,0
जताततै हिँड्नु राम्रो कुरा हो ।,0
ऊ पानी औधि पिउँछ ।,0
मेरो नाम गोकर्ण हो ।,0
जताततै हिँड्दा भाइ हराएको थियो ।,0
गोविन्द पढ्दा जहिल्यै ध्यान दिन्छ रे ।,0
उसलाई सबैले माया गर्छन् नि ।,0
"मैले सबै काम थालेको छु, सक्छु ।",0
म अब त घर बाहिर सधैं निस्किन्छु ।,0
"पढेपछि पास होइन्छ, होइन्छ ।",0
गुरुले बिग्रँदा मलाई बारम्बार सम्झाउनुभयो ।,0
तिमी जहिल्यै पनि पढ्ने बेला हिँड्छौ रे नि ।,0
पढे जुन विषय पनि सजिलो हुन्छ ।,0
भाइ त विहानै कलङ्की आउँछ ।,0
ईश्वरका नजरमा सबै बराबर हुन्छन् ।,0
जुन लुगा पनि तिमीले नै लगाउने ?,0
काँडाले फूल तथा वागको संरक्षण गर्छ ।,0
एउटा कामले अर्को काम गर्ने प्रेरणा दिन्छ ।,0
मानवले पाप र पुण्य दुवै कर्म गर्छन् ।,0
"थोरै खाऊ, मिठो खाऊ ।",0
ती सबै काम तिमीले गरे हुन्थ्यो ।,0
नेता जी ! देश खोक्रो बनाउनुहोस् ।,1
पूर्खाका कर्मले हामीलाई सधैं अघि बढ्न प्रेरणा मिल्छ ।,0
म नौ कक्षाबाट उत्तीर्ण भएर आएको हुँ ।,0
प्रत्येक मन मुटुमा देश दुखेको हुन्छ ।,0
भाषाले जुनै पनि नागरिकलाई भाषिक एकीकरण गर्छ ।,0
"माया, प्रेम, स्नेह, प्यार पर्याय शब्द हुन् ।",0
जुनै काम गर फाइदाजनक हुन्छन् ।,0
तिमी जुनै पनि मुढामा बस्न सक्छौ ।,0
"जुन पुस्तक भेट्टायौ, त्यो मेरो रहेछ ।",0
जहिल्यै पनि रेडियोले समाचार दिन्छ ।,0
म मानव अधिकारकर्मी होइन ।,0
आकाशमा ताराहरू छैनन् ।,0
म अब कहिल्यै पनि रुन्न ।,0
ती सुकाएका लुगा कुनै पनि तिम्रा होइनन् ।,0
रोगले राज्यलाई स्वस्थ बनाउँदैन ।,1
मलाई पानीको र ज्ञानको प्यास लागेको छ ।,1
कोही जनताले खाना लाउन नपाऊन् ।,0
कुनै पनि प्राणी निरोगी नबनून् ।,0
कुनै पनि बाटा साँघुरा छैनन् ।,0
कुनै पनि छातीमा देश लुकेको हुँदैन ।,1
फुटले कुनै पनि देश बन्दैन ।,0
हामी कोही मित्रहरू छुटेका थिएनौं ।,0
जहाँ माटो छैन त्यहाँ नेपाली पुगुन् ।,0
जीवन नगर्नका लागि पाइएको होइन ।,0
देशले मलाई केही पनि दिएको छैन ।,1
"शहीदहरूले देशका लागि रगत, पसिना दिएका थिएनन् ।",1
पाप नगरे पाप हुँदैन ।,0
तपाईंले कर्म नगरे फल कसरी पाउनुहुन्छ ।,0
आफू त भाइसँग वनतिर गइँदैनथ्यो ।,0
उनीहरूले सजाय पाएनछन् ।,0
खराब कर्म गरे खराबै फल मिल्छ ।,0
तृषा' उपन्यास त्यति राम्रो लागेन ।,0
योगमाया नारी आन्दोलनकी कमजोर योद्धा हुन् ।,1
तपाईंहरू तामसी भोजन नगर्नुहोस् ।,0
सत असतको बाटो कर्मले छुट्याउँछ ।,0
म सही र गलत छुट्याउनै सक्तिनँ ।,0
नराम्रो सङ्गत कसरी त्याग्ने आमा ?,0
नराम्रो नराम्रो कर्ममा कहिल्यै उद्धत हुनु हुँदैन ।,0
खान नपाएपछि कोही नबाँच्लान् ।,0
अब पापको कर्म नहोस् ।,0
कुनै पनि काम गर्न नसिक ।,0
मेहेनत नगरे फल प्राप्त हुँदैन ।,0
बाँच्नै नपाउनु नागरिकको अधिकार हुन सक्तैन ।,0
पुराना रुढी छोड्दै जानुहोस् ।,0
उहाँहरू नङ र मासु जस्तै हुनुहुन्थ्यो ।,1
पुस्तिका लेखेर सकिएका छैनन् ।,0
स्याउला कत्ति नकाटे बन मासिँदैन ।,0
दाम्पत्य जीवनबाट घृणा उत्पन्न हुँदैन ।,0
तँ फुटबल खेल्छस् ।,0
उहाँ घर आउनुभयो ।,0
छोरी गनगन गर्नेछे ।,0
ऊ घरबाट आयो ।,0
तपाईं के भन्दै हुनुहुन्छ ।,0
सञ्जयले मलाई बतायो ।,0
भाइ धुरुधुरु रोयो ।,0
तपाईं कहिले आउनुभयो ।,0
तिमी गीत गाउँछौ ।,0
हजुरले पहिले बताइबक्सियो ।,0
त्यो यतै आयो ।,0
मानिस सामाजिक प्राणी हो।,1
तिमी र म घर जान्छौं ।,0
हरि आयो र आइते गयो ।,0
कविता कविता लेख्छिन् अनि वाचन पनि गर्छिन् ।,0
रमेश पटक पटक लड्यो तथापि उठ्न जानेन ।,0
तपाईं गोरखा जानू तथापि गोरखाकालीको दर्शन गर्न नबिर्सनू ।,0
तिमी पुस्तक किन या कापी किन अनि पढ ।,0
कर्महरू त सबैले गरुन् ताकि कर्मका नाममा कुनै पाप नगरुन् ।,0
"बुबा संखुवासभा त जानुभयो किन्तु, असला माछाको सिल ल्याउन बिर्सनुभएछ ।",0
मानिसहरू धर्म गर्छु भन्छन् परन्तु शास्त्रका कुरा अबलम्बनचाहिँ गर्दैनन् ।,0
जहिल्यै पुस्तक पुस्तिका लिएर फिंजाई बस्थ्यो त्यसैले ऊ अनुत्तीर्ण भयो ।,0
गीता तिमी खाना वा खाजा जे खाऊ तर चाँडै आऊ ।,0
आउन त भाइ अथवा उसको साथी जो आए पनि हुन्छ ।,0
कमल पनि आओस् श्याम कृष्ण पनि आओस् ।,0
"कि त्यो पुस्तक मलाई देऊ कि नोटकापी देऊ, पढ्नु छ ।",0
राधे आई कि आइनँ ?,0
"न त आमा आउनुभयो न त बुबा, घरै सुन्ने भयो ।",0
समय खेर नफ्याल अन्यथा जीवनमा हुने प्राप्ति सबै गुम्छन् ।,1
बेलामा कर्म गरौं नत्र दुःख पाइन्छ ।,0
मेरा बुबाआमा पशुपति दर्शन गर्न जानुभयो परन्तु मेरो सँगै जाने सपना साकार भएन ।,0
"जीवन केवल वसन्त होइन, तुसारे शिशिर पनि हो ।",1
उहाँ अनुभवि प्राध्यापक हुनुहुन्छ अन्यथा कसैले औंला उठाउँदैनन् ।,1
तिमी फुकी फुकी पाइला चाल ताकि ठेस नलागोस् ।,1
"फिरन्ते, घुमन्ते आए नत्र यो घर मानव विहीन हुन्थ्यो ।",0
जिजुबाजेले रोपेका वर तथा पीपल अमरत्व प्राप्त गर्ने सत्कर्म हुन् ।,1
वर एवं वधूको जोडी ठ्याक्कै मिल्छ ।,0
तिमीहरू झट्टै आओ नभए तिमीहरूको खाजा अर्कैले खाला ।,0
सानामा बनेको एउटा साथीको नाम हरि थियो ।,0
आज त बसेर चिसो बतासमा सुस्ताउँछु ।,1
एकता पढेपछि जागिर खानेछे ।,0
हरिकुमार आउनासाथ कमला जुएक्क उठी ।,0
सरोज गुरुले अध्यापन गराउने वित्तिकै कृष्ण गुरु आउनुभयो ।,0
सपनामा रोएको कुरा कसैलाई भन्दिनँ ।,0
एकताको स्वरले सधैं मानिसलाई मजबुत बनाउँछ ।,1
पढेजति पढाइलाई व्यवहारमा उतार्ने नै संसारको सबैभन्दा महान् मानव हो ।,1
फूल छ र पो सुगन्ध छ नभए सबै दुर्गन्ध हुन्छ ।,0
सम्झिन होइन रहेछ बिर्सन पो उसले पिएको रहेछ ।,0
संसार जित्न मैले धेरै पटक हारेको छु ।,0
पानी परेर बाली डुव्यो ।,0
हाम्रा दाजु गायक हुनुहुन्थ्यो ।,0
तितो औषधी हितकारी हुन्छ ।,0
सीतास्मा आएर फूलपाती टिपी भगवानलाई चढाई ।,0
कस्तुप विहानै उठेर चिया पिएपछि गाडी चढ्नासाथ शहर पुग्यो ।,0
अबेरसम्म नअस्ताएका घाम अहिले टुप्लुक्क डुबेछन् ।,1
संयोगले पाएको जीवन नगुमाएर असल कर्ममा लगाई सदुपयोग गर्नू ।,0
आमा रोटी पकाउनुहुन्थ्यो ।,0
आमाद्वारा रोटी पकाइन्थ्यो ।,0
केदारले कुटो कोदालो किने ।,0
केदारद्वारा कुटोकोदालो किनिए ।,0
उसले सामानहरू किनेछ ।,0
ऊ द्बारा सामानहरू किनिएछन् ।,0
रीताले पुस्तकहरू किनून ।,0
रीताद्वारा पुस्तकहरू किनियून ।,0
हजुर फलाहार खानुहोस् ।,0
हजूरद्वारा फलाहार खाइयोस् ।,0
म ज्ञान जान्ने छु ।,0
आफू ज्ञान जानिने छ ।,0
हरिकृष्णले पाउरोटी पकाएका छन् ।,0
हरिकृष्णद्वारा पाउरोटी पकाइएको छ ।,0
सेवक सेवा गर्दै थियो ।,0
सेवकद्वारा सेवा गरिंदै थियो ।,0
भाइले धानमा पानी लगाएछ ।,0
भाइद्वारा धानमा पानी हालिएछ ।,0
उनीहरूले फूल टिपून् ।,0
उनीहरूद्वारा फूल टिपियून् ।,0
तिमी क्रिकेट बल किन ।,0
तिमीद्वारा क्रिकेट बल किनियोस् ।,0
तिमी कोदालोले बारी खन्छौ ।,0
तिमीद्वारा कोदालाले बारी खनिन्छ ।,0
श्यामकली दौडिएर आई।,0
श्यामकलीद्वारा दौडिएर आइयो।,0
गोश्वामी सरासर हिँडेछन्।,0
गोश्वामीद्वारा सरासर हिँडिएछ।,0
म त मस्तसँग सुत्छु।,0
आफू त मस्तसँग सुतिन्छ।,0
तिमी उकालोतिर हिँड्दै छौ।,0
तिमीद्वारा उकालोतिर हिँडिंदै छ।,0
म घरमा छु।,0
मेरो नाम श्याम हो।,0
तिमी कहाँ छौ?,0
म दिदीको घरमा छु।,0
म स्वाभिमानी नेपाली हुँ।,0
कमल चिठी लेख्छन्।,0
कमलद्वारा चिठी लेखिन्छ।,0
मैले कामहरू सकें।,0
आफूद्वारा कामहरू सकिए।,0
मैले आकाशमा जून र तारा देखेको छु।,0
आफूले आकाशमा जून र तारा देखिएका छन्।,0
सरोज कमलको फूल टिप्दै थियो ।,0
सरोजद्वारा कमलको फूल टिपिँदै थियो ।,0
उनीहरूले आँप खाएका थिए ।,0
उनीहरूद्वारा आँप खाइएको थियो ।,0
हजुर आँप किन्नुहुने छ ।,0
हजुरद्वारा आँप किनिने छ ।,0
गीताञ्जली कपाल कोर्दै हुने छे ।,0
गीताञ्जलीद्वारा कपाल कोरिँदै हुने छ ।,0
उसले रेल कुदाएको हुने छ ।,0
ऊ द्बारा रेल कुदाइएको हुने छ ।,0
दाजुको छोरो दौडन्थ्यो ।,0
दाजुको छोराद्वारा दौडिइन्थ्यो ।,0
उहाँहरू धुरुधुरु रुनुभएछ ।,0
उहाँहरूद्वारा धुरुधुरु रोइएछ ।,0
उनीहरू सरासर आए ।,0
उनीहरूद्वारा सरासर आइयो ।,0
म त मज्जाले नाच्छु ।,0
आफू त मज्जाले नाचिन्छ ।,0
कोइलीले पिरती गाँसेकी हुने छे ।,1
कोइलीद्वारा पिरती गाँसिएको हुने छ ।,1
तिमी छिट्टै घर आऊ है।,0
तिमीद्वारा छि‌ट्टै घर आइयोस् है।,0
दाजुले स्याउ र सुन्तला ल्याउनुहोला।,0
दाजुद्वारा स्याउ र सुन्तला ल्याइएलान्।,0
उनीहरूले घाँस दाउरा गरुन् ।,0
उनीहरूद्वारा घाँसदाउरा गरियून् ।,0
म त मृग्जाले नाच्छु।,0
तिमीले केही पनि खाएनछौ।,0
मैले आकाशमा घाम देखें ।,0
भाइले हरिलाई बोलाएको थियो ।,0
सीतास्मा परीक्षामा उत्तीर्ण भई ।,0
सुकृति आउँदै छिन् ।,0
श्यामले हरिलाई कलम दिएका थिए ।,0
तिमी उसलाई बोलाऊ ।,0
मैले दाजुलाई बोलाएँ ।,0
सुमनले कथाहरू लेखेको छ ।,0
ऊ पुस्तक पढ्दैनथ्यो ।,0
कस्तुप कापीहरू किन्थ्यो ।,0
गोठालाले गाईहरू चराएछ ।,0
हामीले सरसामानहरू किने छौं ।,0
उसले तँलाई चिन्ने छ ।,0
तिमी सकेसम्म साथीहरूलाई नपिट ।,0
तिर्थ दुध पिऊ ।,0
केदार सबै कलमहरू ल्याऊ ।,0
हजुर विस्तारै जानुहोस् ।,0
ऊ जत्ति पनि खाना खान्छ ।,0
उसले कसैलाई छोडेन ।,0
तँ कत्तिपनि नहाँस् ।,0
दावा दिल खोलेर हाँसेको थियो।,1
म मस्त घुम्छु ।,0
हामी त घुम्न जान्छौं नि ।,0
तँ कहिले आइस् त ?,0
हरिकला हिँड्दै थिइन् ।,0
तपाईं त्यहीँ बस्नुहोस् ।,0
म त ८ बजेसम्म सुतेछु ।,0
तँ कोठामा जा र सुत् ।,0
म त पोखरा जान्न नि ।,0
आज तपाईं कति बजे उठ्नुभयो ?,0
भोलि त्यो कहाँ पुग्ला है ?,0
उनीहरू त घर गएछन् नि ।,0
म त कत्ति पनि रुन्न ।,0
उसले देखेको कुरा ल्यायो ।,0
आउँछु र जान्छु ।,0
त्यहाँ तपाईं जानुहोस् र नाच्नुहोस् ।,0
आज तिमी कतिबजे घर छिौ ?,0
म त बजार जान्छु ।,0
"म त यहीँ बस्छु, बस्छु ।",0
आमाले नानीलाई रुवाउनुभयो ।,0
हामी नाच्तै र गाउँदै थियौँ ।,0
म त लेख्तालेख्तै झकाएँछु ।,0
यसपालि हामी घुम्न जाने छौं ।,0
सुमन दिल खोलेर हाँस्यो।,1
भाववाच्यलाई कर्तृवाच्यमा परिवर्तन गर्नुहोस् ।,0
नेपालमा धेरै जातका चराहरू पाइन्छन् ।,0
नेपालगञ्जमा निक्कै धान रोपिएको छ ।,0
इलाममा साथीहरू छोडिए ।,0
पाठ योजनामा घरेलु सामान प्रयोग गरिन्छ ।,0
कोठामा सामानहरू छरिएका छन् ।,0
राघवद्वारा राम कुटिए ।,0
आफू त छि‌ट्टै सुतिँदैन ।,0
आजभोलि आइँदै छ ।,0
बहिनीद्वारा सिसाकलमहरू किनिएका हुने छन् ।,0
आमाद्वारा तिमी माया गरिन्छौ ।,0
मबाट बुवा बोलाइनुभएको थियो ।,0
नानीलाई धुरुधुरु रुवाइएछ नि ।,0
बृद्धाहरूलाई लुगा कपडाहरू दिइँदै थियो ।,0
यसपालि मुस्ताङ पुग्न सकिने छैन ।,0
गुरुद्वारा कथाहरू पनि सुनाइन्थ्यो है ।,0
"त्यहाँ नभइयोस्, नचाहियोस्, ननाचियोस् ।",0
कवि कवयित्रीद्वारा लेख रचना वाचन गरिँदै हुने छ ।,0
पापीहरूद्वारा देश बिगारियो ।,0
जनताद्वारा तिरेको कर नेताबाट खाइएको छ ।,1
आफू त गइँदैन ।,0
तिमीद्वारा हिँड्दै गइएला हैन ।,0
ऊ द्बारा खित्का छोडी छोडी हाँसिएको हुने छ ।,1
सपनाद्वारा अहिल्यै आइँदै छ ।,0
केटाहरूद्वारा छमछम नाचियोस् ।,0
तिमीहरूद्वारा कामहरू गरियून् ।,0
त्यहाँ कहिले गइयो ?,0
केटाहरू बोलाइयून् ।,0
कहिलेदेखि जागिर खाइयो ?,0
ऊ बाट पापयोग्य काम गरिएको छ ।,0
हामीबाट देश विकास गरिएको छ ।,0
तिमीबाट सही कुरा सुन्न नछोडिएला ।,0
अब दुख सुख बाँडेर बसिन्छ कि !,0
अब त देशको विकासमा लागिन्छ नि ।,0
जनताद्वारा निराश भइएको छ ।,0
त्यहाँ बस्ने गुन्द्री बिछ्याइएला नि हैन !,0
अब त पढ्न पछि परिँदैन नि ।,0
रामले दावालाई कलम दियो।,0
सीताले मलाई सुख दियौ।,0
राम पोखरा जान्छ ।,0
ऊ पुस्तक पढ्छ ।,0
हरिले कृष्णलाई बोलाए ।,0
तिमीबाट गल्तीहरू गरिए ।,0
उनले गृहकार्य सकेछन् ।,0
दाजुबाट गरेका कामहरू सकिए ।,0
म भाइलाई बोलाउँछु ।,0
तिमी उनलाई पत्रिका बेच्छौ ।,0
सेवकले पुस्तक पढ्यो ।,0
किसानले बारी खने ।,0
तिमी पानी ल्याउँछौ ।,0
हरि साथीलाई पाठ पढाउँछ ।,0
तिमी उसलाई सहयोग गर ।,0
किसानले गोरुलाई घाँस दिए ।,0
चुलेसीले तरकारी काट ।,0
हरिले कैंचीले कपाल काट्यो ।,0
ऊ गाडीबाट आयो ।,0
गुरुले फटाहा शिक्षार्थीलाई हातले पिट्नुभयो ।,0
तिमीलाई ज्वरोले सतायो ।,0
गाईलाई लौराले नपिट ।,0
प्रीतिले कमललाई नङले कोतरी ।,0
कामनाले उसलाई कलम दिइन् ।,0
मैले तिम्रा लागि उपहार ल्याइदिएँ ।,0
सुमनाले पूजाका निम्ति फूल टिपिन् ।,0
युवतीले शङ्करलाई चिठी दिइन् ।,0
मैले भाइलाई कपडा किनिदिएँ ।,0
श्यामा नारायणगोपालबाट छुट्टिइन् ।,0
म पोखराबाट फर्किएँ ।,0
आजदेखि वार्षिक परीक्षा सुरु रे ।,0
पूर्वदेखि पश्चिम कति किलोमिटर छ ?,0
लिपुलेकदेखि कालापानी नजिकै पर्छ ।,0
पेयपदार्थ पिएदेखि कमलाले धनवीरलाई त्यागी ।,0
छानामा फर्सी छ ।,0
तिमीमाथि नजर परे ।,0
छतमा गट्टा खेल्दा क्या मज्जा आउँछ ।,0
पुस्तकमा पानाहरू छन् : पानामा जीवनका अक्षरहरू छन् ।,1
आँखाबाट टिल्पिलाएका आँसु आँखैमा बिलाए।,1
उनमा जीवनको भर भेटेको छु ।,1
मनमा माया हुन्छ रे आकाशमा बादल मादलमा खरी ।,1
छोरो कता गएछ ?,0
तैंले आज के काम गरिस् ।,0
तिमी घरमा गएर पढ् ।,0
तपाई किताब पढ्दै हुनुहुन्छ ।,0
केटो कता हरायो ।,0
ऊ कहिले आउँछ ?,0
केटी राम्री छिन् ।,0
उहाँ कता जानुभएछ ?,0
हरि बेसरी हाँस्यो ।,0
केटी बिरामी छिन् ।,0
हजुर सवारी होस् ।,0
तैंले फूल टिपिस् ।,0
मन्त्रीज्यू आउँदै हुनुहुन्छ ।,0
तिमी भोलि आइपुग्छौ ।,0
गीता मिठो गीत गाउँछिन् ।,0
हजुर आज फर्किबक्सिन्छ ।,0
तिमी के खान्छौ ?,0
तपाईं के गर्नुहुन्छ ।,0
उनीहरू घर जाँदैनन् ।,0
"जब उसले काम गर्यो, फल प्राप्त गयो। ",0
जो आउँदै छ त्यो मेरो छोरो हो ।,0
जो खेतमा कोदालो मच्चाउँछ त्यो मेरो कर्मशील पति हो ।,1
जुन काम थाल्यौ त्यो काम सकेर छाड्नु ।,0
"जहाँ तिमी पुग्छौ जहाँ तिमी केही गर्छौं त्यहाँ तिम्रो कर्म फूल्छ, फल्छ ।",1
जसरी आयौ त्यसरी नै जाऊ ।,0
जोसँग हिँड्छौ जोसँग काम गर्छौं त्योसँग जीवन चल्छ भन्ने छैन ।,0
बुबा आउनुभयो भने म अवश्य गोठ जान्छु ।,0
तिमीले थालेको पढाइ पूरा गर्छौं भन्ने मलाई विश्वास थियो ।,0
"जतिबेला तिमी आउँछौ, त्यतिबेला म ठिक्क परिरहन्छु ।",0
त्यो सामान जेकालागि ल्याइयो त्यसैका लागि खर्च गर्नू ।,0
जेका लागि त्यो फूल ल्यायौ त्यहीका लागि प्रयोग गर ।,0
"पापीहरूले आमा, जन्मभूमि आदिको तिरस्कार गर्छन् ।",1
बिहानीको घामले उज्यालो छरून् ।,0
बिहानीको घामले तिम्रा बस्ती र संघारमा उज्यालो छरून् ।,0
विहान सबेरैको घामले तिम्रा बस्ती र संघारमा उज्यालो छरून् ।,0
विहान सबेरै उठेका घामले तिम्रा बस्ती र संघारमा उज्यालो छरून् ।,1
अगम यातायातको नियमको पालना नगर्नाले दुर्घटना परेको थियो ।,0
तिहारमा भाइटीका लाएर हामी देउसी खेल्न जान्छौँ ।,0
आमातुल्य मातृभूमिको आदर सम्मान गर्नु सम्पूर्ण नेपालीको कर्तव्य हो ।,1
मातृभूमिको आदर सम्पूर्ण नेपालीको कर्तव्य हो ।,0
मातृभूमिको आदर गर्नु नेपालीको कर्तव्य हो ।,0
मातृभूमिको सम्मान गर्नु नेपालीको कर्तव्य हो ।,0
मातृभूमिको आदर सम्मान गर्नु नेपालीको कर्तव्य हो ।,0
मातृभूमिको आदर सम्मान गर्नु सम्पूर्ण नेपालीको कर्तव्य हो ।,0
संसारमा जित्नेभन्दा हार्नेले जिन्दगीको दिगो जित खोज्न सक्छ ।,0
पुस्तकको हरेक शब्द ज्ञानले जीवनको अगाडि बढ्ने सार्थक माथि चढ्ने काम गरेका हुन्छन् ।,0
पुस्तकको हरेक शब्द ज्ञानले जीवनको अगाडि बढ्ने सार्थक माथि चढ्ने सोपानको काम गरेका हुन्छन् ।,1
गल्ती गर्ने भन्दा पश्चात्ताप नगरी नसुधार्ने बढी घातक हुन्छन् ।,0
"सीताले धान रोपी, गोडमेल गरी त्यसैले धेरै फलाई ।",0
जयकृष्ण इमान्दार छन् तर बदमास छैनन् ।,0
पूजारीले पूजा सामान खरिद गरे अनि छिमेकीलाई बोकाएर पठाए ।,0
उनी ढिलो बजार जान्छिन् तर चाँडो फर्कन्छिन् ।,0
न ऊ पोखरा बस्न सक्यो न काठमाडौँ ।,0
सिनेमा हेर्नुभन्दा जो उपन्यास पढ्छ त्यसले जीवनलाई दशगुणा बढी सहज निर्वाह गर्न र बुझ्न सक्छ ।,0
दिनाङ्क धेरै अल्छी छ तर कर्मशील छ ।,0
केशव हिँड्दै छ त्यसैले छिटो घर पुग्छ ।,0
खेलाडीले खेल खेल्यो अनि सबैको मन जित्यो ।,0
युद्ध रोकियो तैपनि देशको भौतिक सुधार भएन ।,0
घरमा मेरी सेतै फूलेकी बुढी आमा छिन् ।,1
बुढी आमाको कपाल सेतै फूलेको छ ।,0
घरमा बुढी आमाको कपाल सेतै फूलेको छ ।,0
घरमा मेरी बुढी आमा छिन् ।,0
"युद्धमा मारिएका युवाहरू शहरबाट यसरी हराए, मानौं कसैले वर्षबाट वसन्त नै चोरेको हो।",1
युद्धमा मारिएका युवाहरू शहरबाट हराए ।,0
"युद्धमा मारिएका युवाहरू शहरबाट यसरी हराए, शहर नै सुनसान भयो।",0
संसार एउटा झारै झारले भरिएको बगैँचा हो। ,1
मेरो प्रेम रातो गुलाफजस्तै हो।,1
"ए गधा, छिटो भात खान आइजा!",1
"सुङ्गुरले जस्तो खाछ, बस्याछ!",1
यो कोठा हो कि सुङ्गुरको खोर हो?,1
कक्षाकोठा डाङ्ग्रे चरा बस्ने बाँसघारी बनेको छ।,1
भलिबल मेरो मन पर्ने खेल हो ।,0
मेरो प्रिय मित्र सुस्मा हो ।,0
मलाई आँप मन पर्छ ।,0
मलाई पानीपुरी र म:म मन पर्छ।,0
मलाई कमल फूल मन पर्छ ।,0
"आकाश कसरि निलो भयो, सुस्मा?",0
आहा ! कस्तो राम्रो कविता भनेकी सुस्मा ।,0
"स्याबास ! सधै यसरी प्रगति र उन्नति गर्दै जानु है, सुस्मा ।",0
विष्णु सरले हामीलाई किताब बाहेक बाहिरी कुराहएको बारेमा समेत छलफल गराइ प्रष्ट पार्नु हुन्छ। ,0
विष्णु सएको बोली नम्र र शिष्ट छ ।,0
उहाँले सबैलाई समान व्यवहार गर्नुहुन्छ ।,0
तिमी कता हिडेकी सुस्मा नानी।,0
सुस्मात कति राती वि।,0
हाम्रो कक्षाको गफाडी पार्वती हो र?,0
वन जङ्‌गल हामीले संरक्षण गर्नुपर्छ।,0
चर्फी र वरपरका वातावरण स्वच्छ र सफा राख्नु पर्छ।,0
कक्षा कोठाको नियम खे कसले बनाएको रासिका ?,0
नेपालमा पर्यटकीय स्थलको सम्भावना छ।,0
अस्मिता किन हिजो विद्यालय नआएको?,0
म मेरो परिवारलाई अत्यन्तै माया गर्छु।,0
मेलमीलापको बारेमा सामाजिक किताबमा प्रष्ट रुपले छापीएको हुन्छ।,0
रसिकाको कपाल कसरी खैरो रङको भयो ?,0
शान्तिको नङ कसरि लामो भयो ?,0
"सुस्मा तिमीलाई कालो, खैरो, निलो र सेतोमा कुन रङ्ग मन पर्छ?",0
म भाइलाई धेरै माया गर्छु ।,0
म बिहान उठेर स्कुल जान्छु ।,0
मलाई भलिबल खेल मन पर्छ ।,0
म र बहिनी बारिमा फूल टिप्न गयौँ।,0
म खाना पकाउछु।,0
म साथीहरुसँग खेल्छु ।,0
हामीहरु घुम्न जान्छौँ ।,0
बहिनी र म धारामा पानी थाप्न गयौँ।,0
हामीहरु कक्षा आठमा पढ्छौँ।,0
म विद्यालयबाट घर आउछु ।,0
म बिहान उठेर फूललाई पानी हाल्छु।,0
म हजुर आमा र हजुर बुबालाई धेरै माया गर्छु।,0
म बिहान उठेर खाना पकाउँछु ।,0
मेरी बहिनी कक्षा पाँचमा पढ्छे।,0
हामीहरु सबैजना मिलेर काम गर्छौँ।,0
म बहिनीलाई धेरै माया गर्छु।,0
म काठमाण्डु जाँदै छु।,0
मैले बहिनीलाई खोलौना किनिदिएको छु।,0
मलाई मनपर्ने किताब विज्ञान हो।,0
मलाई मनपर्ने विषय विज्ञान हो।,0
"हाम्रो देश बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक छ।",0
म आफ्नो साथीसँग मिलेर बस्छु।,0
मेरो देशलाई धेरै माया गर्छु।,0
सानालाई माया गर्ने र ठुलालाई आदर गर्ने बानी बसाल्नुपर्छ।,0
हामीले हाम्रो धर्म सस्कृति र सम्पदा संरक्षण गर्नको लागि जनचेतनामुलुक कार्यक्रम सन्चालन गर्यौँ।,0
नेपालको राष्ट्रिय फूल लालीगुराँस हो।,0
म मेरी दिदीलाई धेरै माया गर्छु ।,0
मलाई फुल धेरै मन पर्छ ।,0
मेरी विद्यालय ठुलो छ ।,0
हाम्रो कक्षामा दश जना विद्यार्थीहरु छन् ।,0
मलाई मन पर्ने साथीहरू धेरै छन्।,0
हामी कक्षामा सबैसँग मिलेर बस्छौँ।,0
मेरी दिदी धेरै राम्री हुनुहुन्छ ।,0
म ठूलालाई आदर गर्छु र सानालाई माया गर्छु ।,0
मेरो विद्यालय राम्रो छ।,0
हाम्रो विद्यालयमा १२ कक्षासम्म पढाई हुन्छ ।,0
म मेरी साथीहरुसँग भलिबल धेरै खेल्छु ।,0
मेरो बहिनी भाई छैन ।,0
म पढ्ने विद्यालयमा २१ जना शिक्षक शिक्षिकाहरु हुनुहुन्छ ।,0
मलाई फूलको माला गास्न धेरै मन पर्छ।,0
हाम्रो देश नेपाल हो।,0
"मलाई रातो, कालो र निलो रङ असाध्यै मन पर्छ।",0
म अग्लेश्वर मन्दिर गएकी छु ।,0
हामी सबै जना मिलेर कक्षा कोठा सफा राख्छौ ।,0
मेरो घर परिवारमा पाँच जना सदस्यहरू हुनुहुन्छ ।,0
मेरो विद्यालयको नाम श्री कृष्ण वर्णेश्वर माध्यमिक विद्यालय हो।,0
म फूलबारीमा फूल टिप्छु ।,0
मलाई कमलको फूल मन पर्छ ।,0
मलाई विज्ञान विषय मन पर्छ ।,0
हामीलाई भलिबल खेल्न असाध्यै मन पर्छ ।,0
हामी विद्यालयको पोसाक अनिवार्य लगाउछौँ।,0
हाम्रो विद्यालय सफा छ ।,0
अनुशासन विद्यार्थीको गहना हो ।,1
म ठुलालाई आदर र सानालाई माया गर्छु।,0
म कहिल्यै कसैसँग झगडा गर्दिन ।,0
मेरो बहिनी राम्रोसँग नाच्छे ।,0
विश्वको सबै भन्दा अग्लो हिमाल सगरमाथा हाम्रो देश नेपालमा पर्छ।,0
"नेपाल बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक र बहुजातिय देश हो।",0
मानपुरको सबैभन्दा अग्लो स्थान अग्लेश्वर हो।,0
मलाई कबड्डी खेल खेल्न आउदैन ।,0
मेरो साथीको अक्षर राम्रो छ ।,0
नेपालमा मात्र पाइने चरा काँडेभ्याकुर हो।,0
हाम्रो विद्यालय वरपर सुन्दर र रमणीय ठाउँ छ।,0
शैलुङमा विभिन्न प्रकारका गुराँसहरु फुलेका छन् ।,0
रामेछाप जिल्लामा धेरै जुनार र सुन्तला फल्छ ।,0
मलाई निलो रङ्ग मन पर्छ ।,0
हाम्रो राष्ट्रिय फूल लालीगुराँस हो ।,0
मेरो परिवार सानो छ ।,0
हामी विद्यार्थी भनेको काँचो माटो हो।,1
मेरा सोँच आकाश भन्दा फराकिलो छ।,1
म आमाको आँशु अनि बुवाको पसिना पुछ्ने नरम रुमाल बन्न सकुँ।,1
साथी भनेको सिरानी जस्तो होस्।,1
मेरो घर मेरो लागि दरवार हो।,1
अनुशासन विद्यार्थिको गहना हो।,1
मेरो दाइ मेरो घरको खम्बा हो।,1
अरुको लाख आमाको काख।,1
सबैभन्दा ठूलो शिक्षक समय हो।,1
आँखाले देखेको सबै सत्य हुदैन।,0
हामी विद्यार्थी विद्यालयका फूल हौँ।,1
मलाइ आमाको काख घामको पार भन्दा न्यानो लाग्छ।,1
एउटी आमा सय शिक्षक बराबरकी हुन्छिन्।,1
हरेकदिन घामसँगै जिन्दगी पनि ढल्किएको हुन्छ।,1
साथीको सम्बन्ध नङ्ग र मासुको जस्तो हुनुपर्छ।,1
म शान्तिलाई माया गर्छु ।,0
म भात खान्छु ।,0
म गृहकार्य गर्छु।,0
म मेरो बहिनीलाई माया गर्छु ।,0
म मेरो साथी भाईलाई सम्मान गर्छु।,0
म आफ्नो घरमा सबैको प्यारो दिदी बन्छु।,0
म ममि र बुबालाई समान रुपले हेर्छु ।,0
मलाई सबै खेल मन पर्छ।,0
मलाई कक्षाकोठामा सबैभन्दा धेरै सुस्मा र युनिसा दिदीले माया गर्नुहुन्छ।,0
मलाई कक्षामा सबै साथी मन पर्छ।,0
मलाई लालीगुराँस फूल अत्यन्त राम्रो लाग्छ।,0
भीम जहिल्यै आफ्नो खाना अथवा प्रसाद खाएर मात्र आउछ।,0
मलाई हेला गर्ने कोहि पनि छैन ।,0
हाम्रो कक्षामा सबैलाई गणित विषय मनपर्छ ।,0
आज हाम्रो स्कुलमा कार्यक्रम छ।,0
म आफ्नो साथीसँग मिलिजुली बस्छु ।,0
म आफ्नो बुबाआमाले भनेको कुरा परिपालन गर्छु ।,0
"हामीले हाम्रो देशलाई बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक र बहुजातीय देश भनेर चिनाउनुपर्छ।",0
सबै भन्दा ठुलो भगवान भनेको हाम्रो आमाबुबा हुन ।,1
हामीले आँफु भन्दा ठूलोलाई सम्मान र सानोलाई माया गर्नुपर्दछ ।,0
"हामीले हाम्रो धर्म, संस्कृति र सम्पदा संरक्षण गर्नको लागि जनचेतनामुलक कार्यक्रम सञ्चालन गर्नु पर्दछ ।",0
मेरो मिल्ने साथीहरूले मलाई सहयोग गर्छन।,0
हामी स्वस्थ रहनको लागि शरीरलाई सरसफाई र सन्तुलित खानेकुरा खानुपर्छ।,0
मलाई मनपर्ने शिक्षक भनेको विष्ण सर हो।,0
सङ्गीता मिठो गीत गाउँछे।,0
युनिसा मिहिनेती छात्रा हुन्।,0
मलाई मनपर्ने विषय सामाजिक हो।,0
मलाई बुवाले काठमाडौँबाट कापी ल्याइदिनु भयो।,0
मलाई असाध्यै पर्न पर्ने खेल भलिबल हो।,0
श्याम दाइले मलाई धेरै माया गर्नुहुन्छ।,0
दिदीले मलाई काठमाडौँबाट कपडा पठाउनुभयो ।,0
अमृत मेरा दाइ हो ।,0
काकी हिजो शहरबाट आउनुभयो।,0
रामले मिठो गित गाउँछ।,0
म चैत्रमा काठमाडौं जान्छु ।,0
म साथीसँग झगडा गर्दिन।,0
मलाई विष्णु सरले पढाएको मनपर्छ।,0
राम र हरि मिल्ने साथी हुन्।,0
करिस्मा मेरो प्यारी बहिनी हुन्।,0
हामीसँगै सबै मिलेर भलिबल खेल्छौँ ।,0
म र युनिसा घर जादा सँगै जान्छौँ।,0
आज हाम्रो घरमा फुपू आउनुभयो ।,0
मेरो विद्यालयको नाम श्री कृष्ण माध्यमिक विद्यालय हो ।,0
मेरो विद्यालयमा 22 जना शिक्षक-शिक्षिका हुनुहुन्छ ।,0
शान्तिले राम्रो चित्र बनाउछिन ।,0
मलाई कालो र निलो रङ मनपर्छ ।,0
म बहिनी र भाइलाई धेरै माया गर्छु ।,0
म घर जान्छु ।,0
मलाई खेल्न मन पर्छ ।,0
हामी कक्षा आठमा पढ्छौ ।,0
हाम्रो कक्षाकोठा सफा छ ।,0
हामी मिलेर बस्छौं।,0
म साथीसित खेल्छु ।,0
मेरो मिल्ने साथीहरू धेरै छन्।,0
हाम्रो कक्षाकोठामा एउटा सेतोपाटी पनि छ।,0
म पन्ध्र वर्षकी भएँ।,0
विद्यालयमा मसँग रस्मिता बस्छे।,0
हाम्रो कक्षाको शिक्षक विष्णु सर हो।,0
मेरी कक्षामा दशजना विद्यार्थीहरू छन्।,0
मेरो भाइ र बहिनी पनि छ।,0
हाम्रो कक्षामा सात वटा विषयहरू पढाइ हुन्छ।,0
मलाई मन पर्ने विषय सबै हो ।,0
प्रत्येक शुक्रबार हामी सरसफाई गर्छौँ।,0
मेरो घर सानो छ।,0
मलाई फूलमध्ये गुलाफ र गुराँस मन पर्छ।,0
मसँग धेरै कलमहरू छ ।,0
मेरो कक्षामा एउटा सुन्दर दराज पनि छ ।,0
मेरो घरमा धेरै सदस्यहरू हुनुहुन्छ।,0
म घरायसी खानेकुरा मात्र खान्छु ।,0
मलाई साथीहरूसँग झगडा गर्न मनपर्दैन।,0
मेरो विद्यालयमा विभिन्न सुविधाहरू उपलब्ध छन्।,0
म दैनिक दाँत माझ्छु ।,0
म विद्यालय जान्छु ।,0
म काठमाडौँ जादै छु।,0
मैले भाइलाई खेलौना किनिदिएको छु ।,0
रामले राम्ररी पढेर असल शिक्षा र ज्ञान प्राप्त गरेको थियो।,0
हामी मिलिजुली भलिबल खेल्थ्यौँ ।,0
उनीहरू विज्ञान विषय पढ्दै थिए।,0
म भविष्यमा डाक्टर बन्नेछु।,0
हामी भविष्यमा समाजसेवा जस्तो राम्रा कार्यहरू गर्दै हुनेछौँ ।,0
"हामीले हाम्रो देशलाई बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक र बहुजातिय देश भनेर चिनाएको हुनेछौँ।",0
उसले नसालु पदार्थ सेवन गरेपछि बेस्सरी बौलायो।,0
रक्सी चढेपछि उसलाई आकाश चढेको जस्तो लाग्यो।,1
"ऊ सधैं माथि जानु चाहन्छ, तर बाटोचाहिँ सही रोज्दैन।",1
टुप्पोबाट पलाएको बोटले जति हुर्किए पनि जराविनाको हुन्छ।,0
धेरै रक्सी खाँदा ऊ बौलाउनु थाल्यो।,0
उसले कहिल्यै आफ्नै माटो बिर्सेन।,1
उसले घरको भित्तामा चुना लगायो।,0
सपना पूरा नहुँदा उसको आशा खरानी भयो।,1
बालक अब ठुलो भइसकेको छ।,0
त्यो चोखो माया कहिल्यै भुल्न सकिँदैन।,1
"उसले भाउ खाइरहेछ, मानौं ऊ साँचिकै ठूलो मान्छे हो।",1
त्यो चिज यति चोखो थियो कि छुन पनि सकिएन।,0
उसको घमण्ड आकासीदै भयो।,1
"ऊ ठाँडो भएर उभिएको थियो, डर नलागेझैं।",0
दौडँदा दौडँदै ऊ लड्यो।,0
परीक्षा हुँदैन भनेर ऊ माछा मार्न गएछ।,0
"उसले आफूलाई चुपचाप राख्यो, तर भित्रभित्रै रिसले मार्यो।",1
खोला किनारमै त्यो पुरानो पुल गिर्यो।,0
तिमीले भनेको कुरा सुन्दा उसको अनुहार गल्यो।,0
थकानले ऊ बाटैमा ढल्यो।,0
सट्टेबाजीमा उसले हात पार्यो।,1
उसले मिठो परिकार खायो।,0
उसको मनमा रिसको आगो बलिरहेको थियो।,1
त्यो निर्णयले देशभरी हावा चलायो।,1
उनी समुन्द्रपारी पुगेर अध्ययन गरिन्।,1
उसले आफूलाई राक्षस ठान्न थाल्यो।,1
तिमी त मेरो आँखाको नानी हौ।,1
विकासका नाममा डाँडा काट्न थालिएको छ।,0
उसको शब्दहरूले मुटु पोल्यो।,1
ऊ काम नगर्ने गधा जस्तै भयो।,1
गलत कामले कुलको नाक काट्यो।,1
उसले आफ्नो दोष अरूलाई थोपर्दै बोका बनायो।,1
झगडामा उसले कुकुरजस्तो व्यवहार गर्‍यो।,1
भोकाएको उसले भात घिच्यो।,0
"अपमानले ऊ नाङ्गियो, इज्जत गयो।",1
सबै कुरा त्यागेर ऊ जोगी भयो।,0
उसले मायामा हारेर जीवन बदल्यो।,1
बालक बाँदरझैं उफ्रिरहेको थियो।,1
ऊ साथीहरूसँग चिलिम खान गयो।,0
हराएको सामान उसले फेला पर्यो।,0
उसको जीवन आफैंमा एउटा नाटक भयो।,1
उसले खेतमा गोरु लगाएर जोत्नुपर्‍यो।,0
उसले पागलझैं हाँसिरह्यो।,1
त्यो जमीन नापीले नापेको थियो।,0
उसको जीवन घामपानी जस्तै भयो।,1
उसको कुराले रातो न पिरो भयो।,1
उसले रिस पोख्दै सबै सामान फाल्यो।,1
उसकी आमाको मृत्यु हुनु उसको रिस उडाउनु जस्तै भयो।,0
परिस्थिति यति कठिन भयो कि मन नै आगो भयो।,1
"यो औषधि नसालु छ, त्यसैले सावधानी अपनाउनुहोस्।",0
तिम्रो आँखा नसालु छ।,1
ऊ रुखमा चड्यो।,0
यो केटालाई जवानी चड्यो।,1
हामी डाँडाको टुप्पो माथि जानु पर्छ।,0
हजुरबुवा रोगकै कारणले माथि जानु भयो।,1
रूखको टुप्पोबाट नयाँ हाँगा पलायो।,0
यो मान्छेले आँफु टुप्पोबाट पलाए जस्तो कुरा गर्छ।,1
उसले आफ्नै माटोमा घर बनायो।,1
खेतमा माटो मलिलो छ।,0
पर्खालमा चुना लगाइएको छ।,0
झोला बोक्दै आएको केटोले कमसल सामान बेचेर मलाई चुना लगायो।,1
आगोले सबै खरानी भयो।,0
तिम्रो एक वचनले मेरो बिश्वास खरानी भयो।,1
बच्चा ठुलो हुँदैछ।,0
ऊ त हामीसँग बोल्दै नबोल्ने ठुलो भएछ।,1
यो पानी एकदम चोखो छ।,0
म तिमीलाई चोखो माया गर्छु।,1
ऊ सधैं भाउ खान्छ।,1
टमाटरको भाउ बढ्दै गयो।,0
त्यो तार छुन नसकिने उचाइमा छ।,0
उसको सपना आकासिएको छ।,1
टमाटरको भाउ आकासिदै गयो।,1
आज मौसम जाडो छ।,0
ऊ बाटोमा लड्यो।,0
हिमेशले चुनाब लड्यो।,1
हिजो हामीले खोला किनारमा माछा मार्यौं।,0
उसले लामखुट्टे मार्यो।,0
उसले हसाएरै मार्यो।,1
रूखको हाँगा भाँचिएर गिर्यो।,0
उसको सोच सुनेपछि ऊ मेरो नजरबाट गिर्यो।,1
चिसोले उसको हात गल्यो।,0
पुरानो घर ढल्यो।,0
नेपालमा राजतन्त्र ढल्यो।,1
मेरो किताबमा पानीको हात पर्यो।,1
चिट्टामा तिमीलाई ठुलै हात पर्यो।,1
बिरालोले माछा खायो।,0
उसले परिक्षामा आलु खायो।,1
जंगलमा आगो लाग्यो।,0
मेरो मनमा आगो लाग्यो।,1
आज हावा कति शीतल छ।,0
कस्तो हावा मान्छे रहेछ!,1
उसले समुन्द्रपारी पढ्न गयो।,1
पानीजहाज समुन्द्रपारी पुग्यो।,0
कथामा राक्षस आयो।,0
कति खाएको राक्षस जस्तो।,1
छोरी बुबाको आँखाको नानी हो।,1
आँखाको नानी बेला बेला सफा गर्नुपर्छ।,0
बाटो बनाउन डाँडा काट्नु पर्‍यो।,0
हामीले ति चोरहरुलाई खेदेर डाँडा कटायौँ।,1
अब त मेरो उमेरले पनि डाँडा काटिसक्यो।,1
उसको कुरा सुनेर मेरो मुटु पोल्यो।,1
गधा भारी बोकेर हिँड्दैछ।,0
ए गधा! भात खान आईजा।,1
झुट बोलेर उसले आफ्नो नाक काट्यो।,1
दाह्री काट्दा काट्दै हजामले मेरो नाक काट्यो।,0
बोकाले घाँस खायो।,0
यो त बोका केटा हो।,1
कुकुर घरको सुरक्षा गर्छ।,0
दिनभरि कुकुर जसरि डुलेर पुगेन?,1
उसले मेरो हात थिच्यो।,0
रूखको पात झरेर नाङ्गियो।,1
ऊ नुहाउनलाई नाङ्गियो।,0
ऊ लुगा हराएकोेले नाङ्गियो।,0
उसले सबै छोडेर जोगी भयो।,0
जुवाले मलाई जोगी बनायो।,1
ऊ मायामा हार्यो।,1
म तिम्रो मायामा हारेँ।,1
बाँदर रूखमा झुन्डिएको छ।,0
मेरो बाबु बाँदर जसरि चक्चक गर्छ।,1
केही मानिसहरू चिलिम खान्छन्।,0
रोगी बुढाले हिजै राति चिलिम खाएछन्।,1
हराएको सामान फेला पर्यो।,0
आज स्कूलमा नाटक छ।,0
किसानले हलो जोते।,0
हरिले नयाँ भर्ना भएका भाईहरुलाई धेरै गफ जोते।,1
ऊ पागल जस्तो व्यवहार गर्छ।,1
म तिम्रो मायामा पागल भैसकेँ।,1
नापी कार्यालयमा काम गर्छु।,0
आज घामपानी छ।,0
"जिन्दगी घामपानी हो, कहिले दुख हुन्छ, कहिले सुख हुन्छ।",1
जिन्दगी घामपानी हो।,1
राती पिरो खान मन लाग्छ।,0
मैलेे गाली गरेसी ऊ त रातो न पिरो भयो।,1
उसले साथीमाथि रिस पोख्यो।,1
ऊ साथीसँग रिसायो।,0
रिस गर्नु राम्रो होइन।,0
उसको बोलीमा आगो छ।,1
उसले रुख चढ्यो।,0
हामी पहाडको माथी जान्छौं।,0
उसले घरको टुप्पोबाट करायो।,0
उ बौलाएर हिँड्छ।,0
म आफ्नै माटोमा फर्किन्छु।,1
उसले घरमा चुना लाउँदैछ।,0
बाटो खरानी भयो।,1
यो घर धेरै ठुलो छ।,0
यो पानी चोखो छ।,0
मैले त्यो वस्तु छुन सकिनँ।,0
उ आराम गर्न तम्सियो।,0
आज हावा ठाडो छ।,0
ती दुईजना लडिरहेका छन्।,0
उ नदीमा माछा मार्न गयो।,0
बाघले बाख्रा मार्यो।,0
बरफ घाममा गल्यो।,0
उ पानीमा ढल्यो।,0
चोर पुलिसको हात पर्यो।,1
मैले भात खाएँ।,0
आगो बढ्दैछ।,0
हावा चलिरहेको छ।,0
उ समुन्द्रपारी पढ्न गएको छ।,1
"कथा अनुसार, त्यो गाउँमा राक्षस बस्थ्यो।",0
छोरी उसको आँखाको नानी हो।,1
किसानले डाँडा काट्यो।,0
उसको कथा सुनेर मुटु पोल्यो।,1
गधा बिस्तारै हिड्छ।,0
उसले जथाभावी बोलेर मेरो नाक काट्यो।,1
बोकाले हरियो घाँस खायो।,0
कुकुर भुकिरहेको छ।,0
केटा नाङ्गियो।,0
उ जोगी भयो।,0
उ मायामा हार्यो।,1
बाँदरले केरा खायो।,0
मैले मोइ खाएँ।,0
बुढाले चिलिम खान्छ।,0
उसको घडी फेला पर्यो।,0
हामीले नाटक हेर्यौं।,0
किसानले खेत जोत्यो।,0
उ पागल जस्तो छ।,1
आजको घामपानी राम्रो छ।,0
उसलाई पिरो लाग्छ।,0
उसले रिस पोख्यो।,1
उ आगो भएर बोल्यो।,1
मेरो भाइ हिजो साँझतिर पारि गयो र भर्खर मात्र फर्क्यो।,0
मैले उ त्यता जाने र फर्कने कारण सोधेँ।,0
"उ ज्यादै बिस्तारै र डराइडराइ बोल्यो, ""म पढ्न गइरहेको थिएँ।""",0
अस्ति म निकै ढिलो घर फर्कें।,0
"बाटो खुला थियो, तापनि मैले बेतोडले गाडी कुदाइनँ।",0
गल्लीमा यत्रतत्र भुस्याहा कुकुरहरू थिए।,0
कुकुरहरू बिनसित्ती भुकिरहेका थिए।,0
पसलहरू अबेरसम्म खुलेका थिए।,0
केही बटुवा लडखडाउँदै हिँडिरहेका थिए।,0
मलाई त्यहाँ छुट्टै दुनियाँ छ जस्तो लाग्यो।,1
गल्ली ज्यादै साँघुरो नभए पनि राम्ररी फैलिन पाएको थिएन।,0
उसले घर र बारी किन्यो।,0
"बोटमा काँडा थिए, तापनि फूल सुन्दर थियो।",0
तिम्रो भाइ मेरो छोरो सँगै बस्छन् रे।,0
मैले त्यो नयाँ घर वा यो पुरानो गाडी किन्ने विचार गरेको छु।,0
उनीहरू घर गएर पढ्न थालिहाले।,0
"केटाहरू त्यहाँ पुगे, तर केटीहरू भागिसकेका रहेछन्।",0
आहा! कति सुन्दर हिमाल।,0
हरे! यो कस्तो देख्नु पर्यो।,0
छ्या! कति जिस्किन सकेको।,0
आत्त! कस्तो तातो पानी।,0
स्याबास! तिमीले ठूलो साहस गर्यौ।,0
तिमीलाई पो सब थोक आउँछ।,0
म त हैरान छु।,0
एउटा गाँउमा लालु नाम गरेको मान्छे बस्थ्यो रे।,0
"लौ, आजलाई बिदा चाहन्छु।",0
मलाई केही थाहा छैन ।,0
स्याबास! तिमी नै प्रथम हुन्छौ भन्ने मलाई पूरा विश्वास थियो भनेर गुरुले त्यो दिन भन्नुभएको कुरा म अझै झलझली सम्झन्छु।,0
अनौठो अनिल आकाशतिर फर्केर घण्टौँ हेरिरहन सक्छ तर अरूहरूले उसको यस्तो अनौठो बानीलाई कहाँ मन पराउँछन् र!,0
"प्राकृतिक सम्पदा प्रचुर मात्रामा छन्, तापनि यिनको राम्ररी उपयोग गर्न नसक्दासम्म हाम्रो देशको उन्नति हुने कुरामा शङ्का नै मान्नुपर्छ।",0
गरिबको आर्थिक स्तर माथि नउठाएसम्म सुन्दर नेपालको कल्पना गर्नु त असम्भव योजना बन्ला नि।,0
हामी गरिबीसँग लड्न सक्ने नै छैनौँ।,1
"बाटाभरि हाम्रै सामल खायो, अनि यहाँ आइपुगेर त हामी दुवैलाई छोडेर कहाँ भाग्यो भाग्यो।",0
"नेपालका हिमशिखर, कलकल बग्ने नदीनाला, छङ्छङ नर्ने छहरा, नौरङ्गी डाँफे, मुनाल तथा कस्तूरी र मुनालसँग साइनो गाँस्न आउने सबै पर्यटकलाई हामी स्वागतम् गर्दैनौँ र?",1
"आफ्ना मन पूरा गर्न अरूलाई सास्ती दिनु सर्वथा अन्याय नै हुन्छ, तर पनि इमानदारीपूर्वक यो कुरा मान्न यिनलाई किन गाह्रो हुन्छ हँ?",0
आहा! यहाँले त असाध्यै मिठो कविता पो सुनाउनुभयो भनेर उनले मलाई फुर्क्याइन्।,0
भान्जा बजार गयो।,0
उनले त्यहाँ साथीहरूलाई भेटे।,0
साथीहरूसँग धेरै बेर कुराकानी गरे।,0
कुराकानीकै क्रममा उनले समय बितेको थाहा पाएनन्।,0
उनी हतार हतार किनमेल गरेर घर फर्किए।,0
हामी समयमै विद्यालय पुग्यौँ।,0
विद्यालयमा पुगेर तिमीले सबै सामानको निरीक्षण गर्नुपर्यो।,0
त्यसपछि शिक्षकको निर्देशनअनुसार हामीले परियोजना कार्य गर्न थाल्यौँ।,0
यस क्रममा हामीले नयाँ नयाँ वैज्ञानिक तथ्यहरू फेला पारेका थियौँ।,0
तपाईँले पठाउनु भएको पत्र पाएँ।,0
पत्रमार्फत गाउँघरमा तीव्र रूपमा हुँदै गरेको विकासको कुरा थाहा पाउन अत्यन्त हर्षित छु।,0
पत्र पढ्दा खुसी पनि लागेको छ।,0
"मित्र सुरज, धन कमाउने रहरमा गाउँघर छोडेको पनि लगभग नौ वर्ष जति भइसक्यो।",0
मैले बाइस वर्षको लक्का जवानीमा गाउँ छोडेर विदेश जाँदा मलाई तपाईँले पढाइ छोडी विदेश नजान आग्रह गर्नु भएको थियो।,0
मलाई तपाईँले अलिकति धैर्य र सकारात्मक सोच राख्न सुझाव दिनु भएको थियो।,0
म भने परदेशमा सुनको बोट हुन्छ र त्यो सुन टपाटप टिपेर धनी बनिन्छ भन्ने सपना देखेको थिएँ।,1
तपाईँको सुझावलाई लत्याई यता हिँडेँ।,0
अहिले मलाई मेरो जीवनको त्यो निर्णय सबैभन्दा दुःखद हो भन्ने लागेको छ।,0
"सुरजजी! तपाईँले भन्नु भएकोै थियो, ""परदेश देश जस्तो कहिल्यै हुँदैन।""",0
सुरु सुरुमा त मलाई तपाईँको भनाइ सही जस्तो लागेन।,0
"काम कठिन नै थियो, तर महिना मर्नासाथ आठ सय रिङ्गेट जति हातमा पर्दा खुसीले सगरमाथा नै चढे जस्तो अनुभूति भयो।",1
"आमाबुबा, अभिभावक, छरछिमेक वा चिनेजानेका मान्छेबाट टाढा हुँदा केही भन्नै नहुने अवस्था पनि थियो।",0
त्यसैले स्वतन्त्रताको सही नाम यही रहेछ भन्ठानेर म खुब मस्तीमा थिएँ।,0
मैले काम गरिराखेका आमाबुबाको एक्लो छोरो र आशाभरोसाको केन्द्र म नै हुँ भन्ने कुरा पनि महसुस गरें।,1
मैले उहाँहरूलाई चिठीपत्र पठाइनँ।,0
फोन सम्पर्क पनि गरिनँ र खर्चपर्च पनि पठाइनँ।,0
केवल मन लागेको समयमा सुको सिद्धि पछि मात्र काम गरें।,0
म सधैँ रमाइलोमा थिएँ।,0
दिनहरू नभएका रूपमा बितिरहे।,0
उमेर पनि उकालो चढिरह्यो।,1
घरबाट पनि चिठीपत्र र फोन सम्पर्क हुन छाड्यो।,0
एक दिन अचानक काम गर्दागर्दै तेस्रो तलाबाट भुइँमा बजारिएँ।,0
मेरो दायाँ हात र बायाँ खुट्टा भाँचियो।,0
अस्पतालमा करीब महिना बस्नुपर्‍यो।,0
खर्च पनि सकियो।,0
चिनेका साथीसँग क्रेडिट सापटी माग्नुपर्यो।,0
अलि महिनासम्म यही क्रमले जीवन चलिरह्यो।,0
दुई महिना पछि काममा फर्कंदा कम्पनीले पनि राखेन।,0
कम्पनीको व्यवस्थापकसँग रोइकराइ गर्दा पनि फेरि काममा फर्कन दिइन।,0
"त्यति वेला मात्र मलाई थाहा भयो, देश र परदेशको अन्तर।",0
नागरिक हुनु र गैरनागरिक हुनुको अन्तर।,0
यति कुरा बुझ्न धेरै ढिला भइसकेको थियो।,0
त्यसपछि घर फर्कने इच्छा तीव्र हुन थाल्यो।,0
तर कुन मुखले घर फर्कने अब?,1
मोजमस्तीमा लागेर पैसा सकियो।,0
फेरि घाइते भएपछि त्रास पनि लागेको थियो।,0
"जीवनप्रति वितृष्णा पलाइरहेको थियो, मनमा उथलपुथल मच्चिरहेको थियो।",1
यस्तैमा म जस्तै केही दुखिया साथीको सहयोगले अर्को कम्पनीमा काम पाएको थिएँ।,0
त्यो काम चाहिँ पहिलेको भन्दा अझ कठिन थियो र ज्याला चाहिँ थोरै।,0
हातमुख जोड्न र साथीहरूको ऋण तिर्न पनि यस्तो काम गर्नै पर्यो।,1
अब विदेशमा यसरी धेरै दुःख गर्नु छैन।,0
अब छिट्टै नेपाल फर्केर आफ्नै माटोमा परिश्रम गरी जीवन निर्वाह गर्ने विचारमा छु।,1
अबको तीन महिनाभित्र म आफ्नो जन्मथलोमा हुने छु।,0
अबको तीन महिनाभित्र म आफ्नो आमाबुबाको काखमा हुने छु।,1
अबको तीन महिनाभित्र म मेरो प्रियजनको हातमा हुने छु।,1
अवश्य नै पढाइ छोडेर धन कमाउन परदेशिने मेरो निर्णय अत्यन्त गल्त थियो।,0
"धन कमाउन नसके पनि आफ्नो गाउँ, आफ्नो परिवार, इष्टमित्र, समाज र देश सम्झेर घर फर्कने यो मेरो निर्णय हुनेछ।",0
त्यसो त निर्णय आफैंमा सही वा गलत हुँदैन।,0
त्यसलाई सही या गलत बनाउने त हामी आफैंले हो।,0
त्यसैले घर फर्कने मेरो निर्णयलाई म जसरी पनि सही साबित गर्छु।,0
ओहो! घर फर्कन पाउने सपना चाँडै नै साकार हुने कुराले उत्साहित भएको मन शब्दमा पोखिँदै जाँदा चिठी त निकै लामो भयो।,1
तपाईंलाई भन्न चाहेका कुराहरूको सबै कुरा यहाँ लेख्न सकिनँ।,0
"आजलाई यत्ति नै, बाँकी कुरा भेटमै गरौँला।",0
त्यही कुराको खुसी छ; हिम्मत त किन हारिन्थ्यो र!,0
"अरे, यो साल भर्न त अर्को साल कहाँ जाला!",0
पछाडि हट्न कसरी सम्भव छ।,0
एउटा कुराको दुःख छ।,0
"तिमी पनि गाउँमा हुँदा हामीलाई धेरै आडभरोसा मिल्थ्यो, बल मिल्थ्यो।",1
आखिर हामी त मूर्ख र जँड्याहा नै हौँ।,0
तिमी लेखपढ गरेको मान्छे।,0
"तिमी गाउँको अभिमान हौ, हाम्रो इज्जत हौ।",1
तर तिमी पनि परदेशी भइदिँदा गाउँ मालिकहरूको लुटतन्त्र रजाइँमा पर्छ।,1
"ओहो, भोलि त परिणाम प्रकाशित हुने दिन हो। ",0
मेरो जिपिए कति आउने होला?,0
व्यर्थै परीक्षा आउने बेलामा फुटबल खेलेँ।,0
"बुबाले त सम्झाउँदै हुनुहुन्थ्यो, ""पढाइ पहिलो कुरा हो, र अनि मात्र अरू कुरा आउँछन्।""",0
तर त्यतिखेर वास्ता गरेन।,0
राम हरि गोपाल र शिवले कर गरेपछि खेल्नै पर्यो।,0
"न त फुटबल नै जितियो, न त पढाइमा नै ध्यान दिन सकियो।",0
"कोल्टे पर्दै धत्, अब चिन्ता गरेर के फाइदा?",0
निर्णय गर्न गल्ती गरे पछुताउनुपर्छ।,0
"खैर, जे भयो भयो, अब चाहिँ यस्तो गर्नुहुँदैन।",0
बत्ती निभाउँछ र सुत्छ।,0
"क्रमशः अग्लो हुँदै गइरहेको कष्टप्रद, कठोर, दुर्गम पहाडको क्षीण पथलाई आँखाले भेटेपछि हेर्दा मान्छे पो हो कि भ्रम पार्ने धब्बा जस्तो केही पनि देखिँदैन।",1
सूर्यले पश्चिमतर्फको पर्वतपछाडि आफ्नो मुख लुके पनि तिनको लाली कालो पहाडका टुप्पाहरूमा फैलिँदै थियो। ,1
खोला आफ्नो अविराम गीत गाउँदै थिए। ,1
"खोलाहरूलाई जगत्‌को चिन्तामा केही रस, अनुरक्ति थिएन। ",1
धमिलोपना अन्धकारतिर डुब्दै गइरहेको थियो।,1
"मधेसबाट आउन लागेको एक यात्रीले, यौवनको सिँढीमा खुड्का अडाई घरको द्वारमा उभिएकी सानीसँग सोध्यो, “यहाँ वास पाइन्छ?”",1
"“कुन्नि, आमासँग सोध्नुपर्छ।”",0
“आमा! तिम्री आमा कता छिन्? को हुन्? मैले त चिनेको छैन। कोसँग सोध्ने?”,0
पुष्ट कण्ठबाट निस्केको यो मिठो र तीव्र स्वर पर्वतको कुना-कुनामा प्रवेश गर्‍यो।,1
तर कोही पनि आएनन्।,0
"केही समय प्रतीक्षा गरेपछि, “पर्खनुहोस् है! म अहिल्यै आमालाई बोलाएर ल्याउने छु,” भन्दै सानी दौडेर गइन्।",0
अलि बेरमै एक बूढी सानीको पछि-पछि हिँड्दै यात्रीको अगाडि आइन्।,0
"“लौ, आमा यिनै हुन्। तपाईँका भरिया कता छन्?”",0
"त्यो पनि बूढो छ, हिँड्नै नसक्ने!",0
त्यसैले गर्दा त यहाँ बस्नुपर्‍यो।,0
नत्र आज चित्लाङ पुग्ने विचार गरेको थिएँ।,0
त्यहाँ चिनजानका पसले पनि छन्।,0
वास पनि राम्रै ठाउँमा पाइन्थ्यो।,0
तर... खोइ! यो त भट्टी पसल पो हो क्यारे?,0
"“हो...,” स्वरलाई अलि तान्दै, आश्चर्य र उपेक्षा मिश्रित स्वरमा उत्तर दिइन्।",1
"“भट्टी पसल भए के हुन्छ? चित्लाङमा पनि त त्यही हो नि। छेउको कोठा त सफा छ,” सानीले तुरुन्त भनी।",0
"बूढीले सोधिन्, “हैन... केही खानपिन पनि गर्नुहुन्छ कि?”",0
"“पिउने त होइन, खान मात्रै। भाँडाकुँडा सँगै छन्‌।”",0
"परको कोठामा भान्छा छ, र छेउको कोठामा सुते भइहाल्यो नि।”",0
"“किन हुन्नथ्यो! हेर्नुस्‌, कोठामा के छ र? भर्खर लिपिराखेको कोठा, चाहियो भने एउटा सुकुल पनि ओछ्याइदिउँला।",0
"लौ, भरिया पनि आइपुग्यो। बस्नुहुन्छ कि?”",0
"“ए सानी, आइज,” भन्दै बूढी माथि उक्लिन्।",0
आइपुगेको भरियाले मुखबाट एउटा सुस्केरा हाली भारी बिसाउँदै भन्यो।,0
"चुपचाप उभिरहेकी सानीको अनुहारमा छचल्किरहेको जिज्ञासामा पनि आशा, विश्वास र सन्तोषको आभा देखियो।",1
कोठा हेरिसकेपछि यात्रीले त्यहीँ वास बस्ने निर्णय गर्‍यो र सानी पनि अलि स्वस्थ झैँ देखिइन्।,0
भरियाको सहायताले एउटा कोठामा सुकुल हाली भुइँमै आफ्नो ओछ्यान ओछ्याए।,0
त्यसले अलि-अलि निश्चिन्तताको सास फेर्न लागेको थियो।,1
"भरियाले भन्यो, “अब जाउँ हजुर, थाकिरहेको छु, केही खानपिन पनि गर्नुपर्ला।”",0
“ला!” भनेर यात्रीले चार पैसा फ्याँकिदियो।,0
एउटा सन्तोषको दृष्टि हाल्दै बूढो भरियाले भुइँबाट पैसाहरू टिप्दै जान लागेकै थियो।,1
"फेरि त्यो सानीले सोधी, “भान्छालाई के के ल्याउनुपर्ला, भन्नोस्‌ न!",0
"रात पर्न लाग्यो, तपाईँसित लालटिन छँदै छ, मटितेल पनि चाहिन्छ कि?”",0
"यस प्रश्नको उत्तर नदिई त्यसले जान लागेका भरियालाई भन्यो, “ए बुढा, डोकोबाट भाँडाहरू झिकेर खोलामा पखाली ल्याउ!”",0
"अनि सानीतिर फर्केर भन्यो, “पानी ल्याउन एउटा गाग्री त दिनुपर्ला।""",0
अब यो पनि खानपिनमा लाग्ने छ।,0
"अहिल्यै ठीक हुन्छ, म अहिल्यै माथिबाट ल्याइदिन्छु।",0
प्राणपर्यन्तलाई तीव्रताका साथ तानिने एउटा भयानक लोभ त्यसको भित्र मुटुको धड्कनसँगै हान्न थाल्यो।,1
"त्यसका साथै अव्यक्त उल्लास, सान्त्वना, डर, र पीडाको भन्न नसकिने मिश्रण त्यसको नसानसामा दौडिन थाल्यो।",1
"त्यसका साथै अव्यक्त उल्लास, सान्त्वना, डर, र पीडा त्यसको नसानसामा दौडिन थाल्यो।",1
त्यसका साथै अव्यक्त उल्लास र सान्त्वना त्यसको नसानसामा दौडिन थाल्यो।,1
त्यसका साथै अव्यक्त उल्लास त्यसको नसानसामा दौडिन थाल्यो।,1
अव्यक्त उल्लास र सान्त्वना त्यसको नसानसामा दौडिन थाल्यो।,1
उल्लास र सान्त्वना त्यसको नसानसामा दौडिन थाल्यो।,1
डर त्यसको नसानसामा दौडिन थाल्यो।,1
रगत त्यसको नसानसामा दौडिन थाल्यो।,1
रगत त्यसको नसानसामा बग्न थाल्यो।,0
माथि पुगेर आफ्नै मैलो ओछ्यानमा लड्यो।,0
यात्री बिहानै उठेर जान तयार भयो।,0
"सानीको आँखामा आएका र छचल्किरहेका मूक मोह र कुन्नि कस्ता अव्यक्त आकाङ्क्षाहरूले उसलाई निकै टाढा, पहाडको टुप्पामा पुर्‍याए।",1
"कुन्नि केले हो, उसको मन भारी हुँदै आयो।",1
हृदयमा आर्द्र भावनाहरूले प्रवाह ल्याउन थाले।,1
"उसको भित्र मनमा लगातार एउटा प्रश्न उम्लिन थाल्यो, “त्यो फेरि फर्कला?”",1
तर सानीको त्यस प्रश्नको समाधान भइसकेको थियो।,0
 त्यो यात्री फर्केर आउन सकेन।,0
केही दिनपछि सानीको विवाह पनि भयो। ,0
उनी आफ्नै घर गइन्।,0
"घरका गहस्थीका कर्तव्य र लोग्नेको प्रेम, माया, ममता इत्यादि पनि साधारण नियमजस्तै हो।",0
उनीहरूको कार्यमा सानीबाट कुनै अस्वाभाविकता पनि देखिएन।,0
"सानीको मनमा ममता, प्रेमको वरदान जस्तो त्यो प्रश्न, “त्यो फेरि फर्कला?” दिनमा दुईचार पटक अवश्यै चियाउने प्रयास गरिरहेको थियो।",1
"लोग्नेको घरमा रहेका बेला कहिलेकाहीं एउटा शङ्काले भयानक अन्तर सङ्ग्रामको साँचो कुरा दिन्थ्यो, “म यहाँ छु, यात्री फर्केर जानेछ?”",1
त्यस प्रश्नको विश्लेषण गर्ने साहस त्यस समयसम्म सानीसँग थिएन।,0
"कस्तो भयानक, कस्तो पीडादायक शङ्का थियो!",0
"त्यो तृष्णा, अनन्तकालीन प्रतीक्षाको अनुभव, दिनहुँको अभ्यस्त निस्साशको धक्का यसका सासमा मिसिइरहेको थियो।",1
"त्यसैलाई समातेर यसले आफ्नो गहस्थीको जीवन जारी राख्यो, आफ्नो सासुकी बुहारी र पोइकी जोडीको रूपमा।",0
कुन हृदयबाट यस्तो आशा गर्ने?,0
"त्यहाँ पत्नीत्वमा कुनै छल थियो, कतै त्यसमा छिद्र थियो, र यो कुरा भन्नेलाई भयानक श्राप दिने शक्ति पनि सानीमा अवश्य थियो।",1
"नारीको विशाल हृदयमा बालकप्रति, आमाबुबा प्रति, साथीभाइको प्रति, र पतिलाई सासु, ससुरो, जेठाजु, देवर, भतिजा आदि सबैको प्रति ममता रहन सक्छ भने, सानीको हृदयमा त्यही यात्रीप्रति पनि केही प्रतिध्वनि थियो।",1
नारी चाहिँ स्वाभाविक रूपमा निस्वार्थी हो। ,0
यो कुरा सूर्य झैं सत्य हो।,1
तर नारी केवल पत्नी मात्र होइन। ,0
"त्यो बहिनी हो, बुहारी हो, दिदी हो, भाउजू हो, आमा हो। ",0
यी सबैभन्दा पर नारी ममतामय मुर्ति हो।,1
नारीहरू बिना यो विशाल विश्वरुख निर्जीव काठ मात्र रहन जान्थ्यो।,1
एकै छिनपछि सानीले सबै थोक ल्याई र माथि उक्ली।,0
"आफ्नी आमासँगै केही गरेपछि पन्द्र–बिस मिनेटभित्रै आफ्नो सुत्ने कोठामा पसी, भित्रबाट ढोका थुनिहाली।",0
"अहिले साँझको साढे सात मात्रै बजेको थियो, तैपनि निकै अँध्यारो थियो।",0
"सघन र विशाल पर्वतहरूको अङ्कमा रहेका ती पुतलीजस्ता दुई-चारवटा घर यस्तरी स्तब्ध उभिएका थिए, मानौँ शरीरभित्रको प्राण निस्किसकेको छ।",1
"ती पुतलीजस्ता दुई-चारवटा घर यस्तरी स्तब्ध उभिएका थिए, मानौँ शरीरभित्रको प्राण निस्किसकेको छ।",1
"खोलाको शृङ्खलाबद्ध गर्जनले ध्वनित भइरहे पनि, त्यो शून्यताको भयानकता झन् बढिरहेको थियो।",1
"ओछ्यानमा पल्टेकी सानी कुन्नि के सोचिरहेकी थिई, अचानक यात्रीको कोठाबाट आएको खटपट आवाजले उसको ध्यान तान्यो।",1
"त्यो सुनेर सानी सोच्न लागी, “अहिलेसम्म त्यसले खानपिन त गर्न सकेकै छ कि छैन क्यारे।",0
खाना पकाउन जान्दो हो कि होइन? ,0
पकाइसकेको तिहुन त चुल्होबाट उतार्दा खसाल्यो पो होला कि!,0
लोग्ने मान्छे भात पकाउन कहाँ जान्दो हो र!,0
त्यो त सधैँ मधेसमै बसिरहेको मान्छे हो।,0
कसले भात पकाई खुवाउँदो हो नि!,0
अथवा कोही भान्से राखेको होला।,0
तर यसो हेर्दा यो कुनै साहु-महाजन जस्तो पनि देखिँदैन।,0
"यतातिर धमाधम आउने ठूला मान्छेका ठूला-ठूला टिनका भरिभराउ बाकसहरू, छालाका साना–ठूला झोला, भाँचिने खाट, नोकरचाकर र धेरै जना भरिया हुनुपर्ने।",0
तिनीहरू आफैँ तासदान वा कार्पेटमा बसेर आउँछन्।,0
"तर, यो यात्रीको त केही पनि छैन।",0
यस्तो देख्दा यो मधेसमा कतै जागिरे पो होला जस्तो छ।,0
आफू नै नोकरी गर्नेले भान्से कहाँ राख्न सक्छ र!”,0
"विचारधारा अर्कैतिर मोडियो, “त्यसो भए, त्यसकी स्वास्नी होली।”",1
यो कुराले मुटुमा प्याट्ट सट्किएजस्तो लाग्यो।,1
च्याप परेझैँ त्यो आफ्नो अन्तरमनमै निस्तब्ध भई।,1
बाहिर त्यही अविराम स्वरले खोलाको गर्जनजस्तो हर्रर ध्वनि दिइरहेको थियो।,1
जम्मा भइरहेका विचारहरू अलि खोलाजस्ता भए।,1
एकछिन पछि लोभ्याइराखेका मधुर कल्पनाले दिमाग फेरि छोप्न थाले।,1
तलबाट केही आवाज सुनिएन।,0
“त्यसो भए त्यो सुत्यो।”,0
तर फेरि त्यही खटपट सुनियो।,0
"“मुसाहरू होलान्‌। होइनन्‌, त्यो यात्री अझ जागै छ क्यारे।”",0
तर पहिले नै तर्सिसकेका ती मूक सहानुभूतिहरूलाई विचारहरूले समात्न साहस जुटाएनन्।,1
केही छिनपछि सानी ओछ्यानबाट जुरुक्क उठी।,0
सलाई कोर्दै चुल्हो तिरको खोपामा राखिएको टुकी बाली।,0
धूम्रयुक्त क्षीण प्रकाशले अन्धकारलाई छोप्न थाल्यो।,1
टुकी लिएर सानी तल ओर्ली।,0
उसको छाती धड्किरहेको थियो।,0
उसलाई एइटा अव्यक्त र क्षीण डरले अन्तरमनको धेरै गहिरो ठाउँबाट चियाउन प्रेरित गर्‍यो।,1
यात्रीको कोठामा लालटिनको मन्द प्रकाश थियो।,0
उसले झट्ट हेरी आँखा फर्काई।,0
"त्यो यात्री आफ्नो सेतो ओछ्यानमा सुतिरहेको थियो; निश्चिन्त, निरुद्विग्न, निर्विकार।",0
“तर गाग्री सफा छ?”,0
बालिकाको अनुहारमा आत्मविश्वास झल्किएको देखिन्थ्यो।,1
भरियाले डोकाबाट भाँडा झिकिसकेको थियो।,0
सानीले माथिबाट तुरुन्तै एउटा सानो गाग्री ल्याइदिई।,0
त्यो समेत लिएर भरिया खोलातिर गयो।,0
त्यसपछि युवा यात्रीले सन्ध्याको धमिलो प्रकाशमा हेर्यो।,0
"त्यो भट्टी पसल्नीकी छोरीको परिचय, बाह्य आवरण मैलो र दरिद्रताको विज्ञापन भए पनि त्यसको अनुहार नराम्रो थिएन।",1
"जिउमा पार्वत्य वायु र परिश्रमको उपहार, स्वाभाविक लाली र यौवनको सिँढीमा उक्लिरहेको त्यसको बैँस थियो।",1
आँखा उज्यालो र भित्रका नानी निकै काला र चञ्चल थिए।,0
तिनीहरूमा अपार जिज्ञासा र उत्सुकता खेलिरहेको थियो।,1
“ए... भान्साका निम्ति के के ल्याउँ?” प्रश्न संकोचयुक्त मधुर स्वरमा थियो।,0
कुरा सुनेर सानी माथि उक्ली र अलि बेरमै भने जति जस्ताको तस्तै थोक ल्याइदी।,0
भरियाले पनि भाँडा र पानी त्यो कोठामा राखी गएको थियो।,0
त्यस कोठामा लिपपोत गरिएको घुलो र ठाउँ दुवै सफा थिए।,0
"चामल हेर्दै यात्रीले भन्यो, “खोइ राम्रो चामल भनेको?”",0
“तर यसभन्दा राम्रो चामल त यहाँ कतै पनि पाइन्न। ,0
तरकारी पनि आलुबाहेक अरू केही पाइँदै पाइन्न।”,0
"अलि हाँसेर यात्रीले भन्यो, “र, त्यसो हो भने के लाग्छ, पाए जत्तिकैमा सन्तोष गर्नुपर्ला।”",0
"“ए, म जाउँ त?” सानीले सोधी।",0
"“हुन्छ,” भन्दा भन्दै युवकलाई कुन्नि किन फेरि सानिको अनुहारमा दृष्टि फेर्ने आवश्यकताको अनुभव भयो।",1
दुवैका आँखा भेट भए।,1
बालिका लजाएर माथि उक्लन लागी।,0
"तुरुन्तै फर्केर त्यसले अलि साहसको स्वरमा स्वाभाविकता ल्याएर सोधी, “तरकारी पकाउनलाई भुटुन र दाउरा चाहिन्यै छ।",1
"नुन, मसला र लालटिनमा मटितेल पनि ल्याउनुपर्छ, हैन?”",0
"यो त बिर्सेकै रहेछु। तरकारी त घिउमै भुटिहालुँला, मसला चाहिन्न।",0
एक पैसाको अलिकति बेसार र नुन दुवै ल्याऊ।,0
"अनि तिम्रो के रे, चार पैसाको दाउरा।",0
लालटिनमा चाहिँ छ पैसाको तेल भर्यो भने पुग्छ।”,0
जाने बखतमा यात्रीले पन्ध्र दिनमा फेरि फर्कनुपर्ला भन्ने कुरा भनेको थियो।,0
त्यस दिनको प्रतीक्षा सानीलाई अझसम्म पनि याद छ।,0
"छ सात दिन एउटा भयानक उदासीनता, महान शून्यतामा समाप्त भएको थियो।",1
आठौँ दिनदेखि अन्यका दिनमा त्यो फेरि फर्केला भनेर आशाले अलि अलि जिउने प्रयत्न गरिरहेको थियो।,1
घाँसको भारि भुइँमा राखी एउटा ढुङ्गामा बसी आफ्नो अन्तरमनको सुखद कल्पनामा मग्न भएको थिई।,0
आँखा एकाग्र भएर नेपालबाट आउने बाटो हेरिरहेका थिए।,1
त्यतातिरबाट आउनेहरूलाई देख्दा त्यसको भित्री कल्पना र उत्साह भरिन जान्थ्यो।,0
"अत्यन्त सुखद, प्राणप्रद, त्यस्तै आजैका दिन त्यो पनि संसारको प्रसन्नता आफ्ना अङ्ग प्रत्यङ्गमा सञ्चित गरी आउला।",1
आफ्नो पूर्वपरिचयको प्रसन्नता अलि अलि हाँसोमा छरिदेला र फेरि एक दिन त्यहीँ वास बस्ला।,1
मैले जम्मै काम गर्न थालिसकेको थिएँ।,0
किन नबस्नु! यस्तै प्रकारले नित्य नयाँ कल्पनाले त्यसको आशालाई प्रदीप्त तुल्याउँदै दिनलाई बिताउँदै थियो।,1
अन्ततः त्यो दिन पनि आयो।,0
"सानीलाई सम्झना छ, त्यस दिन बिहान हुन भन्दा तीन घण्टा अघिको राति नै त्यसको निद्रा खुलिहाल्यो।",0
ढोका खोलेर एकपल्ट बाहिरतिर हेर्दा रात धेरै बाँकी थियो।,0
जुन टहटह लागिरहेका र आकाश स्वच्छ थियो।,0
"खोलाको ""हर्रर"" ध्वनि उत्फूल्लताको स्वरमा गुञ्जिरहेको जस्तो लाग्यो।",1
भगवान्‌को वास गर्ने आकाश आफ्नो निर्मल जूनमा हाँसिरहेको जस्तो प्रतीत भयो।,1
"दुईतीन घण्टामा प्रदीप्त सूर्य निस्कने थिए, पहाडका टुप्पामा तिनका सुनौला किरणहरू फैलिन जान्थे।",1
यही दिन त्यसको आउने शुभ अवसर हुनेछ।,0
"त्यो आउला, भोलि नै त्यो आउला, बिहान हुनेबित्तिकै त्यो हिँड्छ र सुखको भण्डार भइ क्रूर सानीलाई भेट्टाउला!",1
"धेरै बेरसम्म त्यो त्यसै विचारमा मग्न, सुखकल्पना विभोर भएर बसिरही अनि एउटा आत्तिङ जस्तो लामो सास फेरेर आफ्नो कोठामा गएर ओछ्यानमा ओल्टेकोल्टे पर्न थाली।",1
"त्यसपछि बिहान पनि भयो, सूर्य पनि उदायो, सानीले उद्विग्न प्रतीक्षा पनि गरी, साँझ भयो, रात पनि पर्यो।",0
"पन्ध्र दिनको अत्यन्त उत्तेजक प्रतीक्षाको परिणामस्वरूप सानीले पाई, “त्यो आएन।”",1
"आँखामा आँसु, हृदयमा वेदना, प्राणमा अन्धकार, कणमा भक्कानो र आर्द्र रुदन भरेर त्यस यात्रीको सट्टामा सानीले यही घार अक्षरको स्वीकृति गरी आफ्नो मुटुमा बसाली।",1
त्यस्ता कैयौँ पन्ध्र दिन बिते। ,1
"यस यात्राको विराम कहाँ छ, लक्ष्य कहाँ छ र अन्त कहाँ छ, जीवनको शेषमा कि त्यसभन्दा पनि पारि?",1
उसलाई कुर्दाकुर्दै युगैको परिवर्तन भयो। ,1
सानिले आफ्नो माइति घरमा त्यही पुरानी व्यवसाय थामी बसी। ,0
त्यो लोग्नेकै घरमा भएका बखत “यात्री गइहालेछ कि?” भन्ने सानीको साह्रै सम्भावनीय शङ्काको टुङ्गो थियो।,1
त्यसपछि नेपालबाट लाखौँ यात्री त्यही बाटो भई तल मधेसतिर ओर्ले तर “त्यो यात्री” कहिल्यै त फर्कला!,0
"कति सुकुमार, कस्तो सुन्दर, कस्तो लोभ्याउने र कति लामो हुन्छ यो निराश आशाको मसिनो धागो।",1
प्रेम जीवनको बाटो हो र उत्सर्ग त्यसको अन्तिम लक्ष्य।,1
त्यस लक्ष्यसम्म पुगेपछि पाइन्छ आफ्नो अस्तित्वको विलुप्ति।,1
एक दिन साँझको बखत सानी आफ्नो पसल उठाइसकेपछि ढोकामा उभिरहेकी थिई।,0
"यस्तै उभिरहेको अवस्थामा, यस्तै शान्त सन्ध्याको धमिलोपनामा, अनुरागको प्रतीक झैँ आएको थियो ""त्यो यात्री""।",1
एउटा बज्रप्रहार झैँ अतीतको मुड्कि हानिन गयो “धक्क”।,1
आउनेको मुख हेरेको हेरकै भइछ त्यो सानी।,0
“यहाँ वास पाइन्छ कि पाइँदैन?” फेरि प्रश्न भयो।,0
सानीको मुख एकपल्ट प्रदीप्त भएर तत्क्षण कालो निर्जीव झैँ भइहाल्यो।,1
त्यसले अन्तरिक्षतिर हेर्दै अत्यन्त कष्टसाथ भनी।,0
"यात्रीले एउटा ढुङ्गामा बसेर भन्यो, “धेरै दिन भइसक्यो मधेसबाट नेपाल फर्कनै सकिनँ।",0
"आज बल्ल फर्कन लागेको छु, देख्छु, बाटो, पहाड जम्मै नयाँ जस्ता भइसकेका रहेछन्।",0
नेपाल जान लागेको बखत पनि यसै घरमा वास बसेको थिएँ । ,0
"उफ्‌ मानव! सानीको यस्तो जीवनव्यापी समस्त आकाङ्क्षा, आशा, पीडा, रुदन, मैराश्य, कल्पना, सुख, दुःख र समस्त आह्वानको प्रतीक जम्मै तिमी नै हौ, यो तिमीलाई थाहापर्यन्त पनि छैन।",1
"तिम्रो यो सजिलो प्रश्नमा तिम्रो यो अप्रत्याशित आजसम्ममा, यो जीवनव्यापी कथा समष्टिमा एउटा नारी हृदयको के के कति कति चूर्ण विचूर्ण भइसकेको छ, तिमी किन, कसरी अनुमान गर्न सक्तछ!",1
आउनेले मुसुमुसु हाँस्दै भन्यो।,0
बल्ल सानीका आँखा उघ्रे।,1
त्यसलाई आफ्नो अंगप्रत्यङ्को कसी खुस्किन लागेको छाला देखेर बितेको दीर्घ समयको सम्झना भयो।,0
आशा समाप्तिको साथसाथै जीवनसन्ध्या पनि आइपुगेको रहेछ।,1
"दुनियाँ अर्कै भएको रहेछ, यस वर्तमानसँग त्यस सानीमा कुनै प्रकारको सामञ्जस्यतासम्म रहेनछ!",1
"आशाले अझसम्म बुद्धिलाई धोखा दिइरहेको थियो, सानी शिथिल, क्लान्त झैँ हुन गई।",1
उभिइरहनमा शरीर साह्रै नै गलेको जस्तो भान हुन लाग्यो ।,0
त्यसै द्वारमा थचक्क बसी।,0
बिहान हुनेबित्तिकै त्यहीँ अतीतकै जस्तो यात्री फेरि हिँडिहाल्यो।,0
त्यसै दिनदेखि त्यसको जीवनको उद्देश्यै हरायो।,0
"त्यसले अझसम्म आफ्नो अन्तरमा समाती, आफ्नो आशामा झुन्ड्याइराखेका त्यसका उमङ्ग, उत्साह र यौवनपर्यन्तलाई यात्रीको त्यही एउटै वाक्यले खाइदियो, “तर तिमी त बुढी भइसकिछौ!”",1
"त्यसपछि त्यो नारी, त्यो जीवनपर्यन्तको मूक आशा, त्यो आफैँमा निहित अज्ञात वेदना, त्यो सानी, आफ्नो दीर्घ प्रतीक्षामा आफैँमा समाप्त भइहाल्ली।",1
"त्यति मात्रै होइन, आह! प्राणभन्दा पनि बढ्ता माया गरी तह लाइराखेको त्यसको जीवनव्यापी परिचित, प्रिय त्यो प्रश्न पनि एउटा भयानक विषादको अन्धकारमा विलुप्त हुन गयो, “त्यो फेरि फर्कला?”",1
वरपरको वातावरण बदलिइसकेको थियो।,0
पर्यटक तितरबितर भइसकेका थिए।,0
सौराहा चोक नजिक आइपुग्दा अकस्मात आफ्नो सामुन्ने हातमा दुवाली लिएर हरिया उभिएको देख्यो।,0
कन्दै सातोपुत्लो उडेको थियो उसको।,0
"उसलाई लाग्यो, हरियाले सब कुरा चाल पाइसकेको छ।",0
"""हेर बुधन, मलाई नसोधी मेरै सलमानसँग मिलाइस् आफ्नो करिस्मालाई?""",0
यही भनेर उसको गर्दनमा भरिया झम्टिने छ।,1
यसै भन्ला भन्ने डरले निलो भयो बुधन।,1
"अत्तालिँदै दाहिने हातले आफ्नो घाँटी समाउँदै भन्यो, ""राम कसम, हरिया चाचा""।",0
डराएर पूरा वाक्य बोल्नै सकेन बुधनले।,0
"हडबडाएको स्वरमा बोलेको देखेर आश विपरीत, हरियाले उसको काँध थपथपाउँदै भन्यो।",0
किन यसरी डराएको? मलाई भूत देखिस् कि के हो?,1
मैले त केवल सलमानलाई देखिस् कि भनेर सोध्न खोजेको थिँ।,0
मैले अच्छा खासा सवारी भेटेको छु।,0
हरिया र बुधन विपरीत दिशातिर लागे।,0
बल्ल बुधनको सास आयो।,1
"बित्थामा म पनि यति धेरै डराएको रहेछुँ, बुधनले भन्यो।",0
"त्यसपछि त पच्चिस सय होइन, तीन हजारमै दिन्छु रै’!""",0
ढुक्क हुन खोज्यो बुधन।,0
घरसम्म पुग्दा उसले बाटोभरि केही र कसैलाई देखेन।,0
सामान्य रूपमा बुझ्दा मनको विज्ञानलाई मनोविज्ञान भनिन्छ।,0
"तर, आधुनिक मनोविज्ञानले मानिसको व्यवहारको अध्ययन गर्छ।",0
अनुहार हेरेर मनको कुरा थाहा पाइन्छ।,0
व्यक्तिको व्यवहार र उसले गर्ने प्रतिक्रियाका आधारमा उसका बारेमा अवधारणा बनाउनु मनोविज्ञान हो।,0
व्यक्ति वातावरणमा बस्छ।,0
व्यक्ति र वातावरणबिच सधैँ क्रियाप्रतिक्रिया चलिरहन्छ।,0
व्यक्ति आफ्नो चाहनाको तृप्तिमा लागेको हुन्छ।,0
उसको चाहनाअनुकूल वातावरण नहुन सक्छ।,0
व्यक्ति भने जहिल्यै उसको चाहनाअनुसार वातावरणमा परिवर्तन ल्याउन खोज्छ।,0
यस्तो वातावरण निर्माण गर्न व्यक्तिले देखाउने क्रिया व्यवहार हो।,0
मनोविज्ञानले व्यक्तिले आफ्नो चाहनाअनुसारको वातावरण निर्माण गर्न कस्ता प्रतिक्रिया जनाउँछ भन्ने कुराको अध्ययन गर्छ।,0
व्यक्तिको व्यवहारमा असर पर्ने वातावरण तीन किसिमका हुन्छन्।,0
"घर, खेत, पहाड, आवाज, गन्ध, जाडो, गर्मी, बाटोघाटो, हाटबजार आदि भौतिक वातावरण हुन्।",0
"परिवार, छिमेक, नीतिनियम, कानुन, पेसा, व्यवसाय, व्यक्ति व्यक्तिबिचको आपसी सम्बन्ध आदि सामाजिक वातावरण हुन्।",0
"व्यक्तिका आफ्नै कल्पना, भावना, चाहना, इच्छा, आकाङक्षा, कुण्ठा, संवेग आदि मानसिक वा आन्तरिक वातावरण हुन्।",0
यी वातावरणले उत्तेजनाको काम गर्ने भएकाले मानिसले उसमा पर्ने प्रभावका आधारमा फरक फरक प्रतिक्रिया देखाउँछ।,0
मनोविज्ञानले यी वातावरण र तज्जन्य परिस्थितिले उत्पन्न गरेको मानिसको व्यवहारलाई सिलसिलाबद्ध रूपमा अध्ययन गर्छ।,0
अनि शान्तिको आकाङ्क्षामा गाँठो पर्दै आयो।,1
हातको स्वेटर चपक्क समातिन्।,0
रोग लागेपछि औषधी गर्नुभन्दा रोगको बाटो छेक्नु जाती।,1
किनभने स्वेटर अहिले उनको कब्जामा छ।,0
यस्तो सोच्दा शान्तिको मनमा संवेदना उपर अलिकति पनि सहानुभूति आएको भन्न सकिन्न।,0
त्यसैले त उनको ईर्ष्या तत्काल अर्को रूप धारण गर्छ।,1
शान्ति बिस्तारै बिस्तारै स्वेटर उधार्न थालिन्।,0
केही क्षणपछि नै उनको यो क्रिया यसरी बढ्दै गयो कि मानौँ कुनै मेसिनको तेज गतिले स्वेटर उधारिरहेछ।,1
उधारिएको स्वेटरको छेउ फराकिलो हुँदै गइरहेको थियो।,0
अकस्मात्‌ यस दौडमा शान्तिको हातले सविताको पिठ्यूँमा धक्का लगायो।,0
सविता ब्युँझिइ।,0
उसले दिदीलाई हेरी।,0
"डरले काँपेको सानो आवाजमा सविताले सोधी, ""के भयो दिदी, किन उधार्नुभयो यो?""",0
आफ्नो जीवनमा आइपर्ने विभिन्न घटनाले प्रत्येक मानिसलाई कुनै न कुनै मनोवैज्ञानिक समस्यामा पार्छ।,0
यस्तो बेला कोही कुनै कुरामा ध्यानपूर्वक काम नै गर्न नसक्ने हुन्छन्।,0
कोही आक्रामक र रिसाहा बन्छन्।,0
कोही चिन्तामा पर्छन्।,0
कोही अति खुसीले चिच्याउँछन्।,0
कोही अति दुःखी हुन्छन्।,0
"मान्छे, प्रकृति र वातावरणबिचको सम्बन्ध र सन्तुलनलाई लिएर आजभोलि थुप्रै शब्द प्रयोग हुन थालेका छन्।",0
इकोटुरिजम' (इकोटुरिजम) आदि 'इको' उपसर्ग जोडिएका लवजहरू पनि त्यसमध्येमा पर्दछन्।,0
यस्ता अभिव्यक्तिको आधार 'इकोलोजी' र 'इकोसिस्टम' शब्द हुन्।,0
सन् १८६९ मा अर्नस्ट हिकेल नामक जर्मन वैज्ञानिकले 'इकोलोजी' शब्द प्रयोगमा ल्याएका हुन्।,0
यसमा ग्रिक भाषाका “ओइकस” र “लोजस” दुई शब्द समाविष्ट छन्।,0
शाब्दिक अर्थमा घरलाई बुझाउने “ओइकस” लाई अङ्ग्रेजीमा “इको” लेखिन थालियो।,0
"त्यस्तै अध्ययन, अनुसन्धान, चर्चा, परिचर्चा हुने विद्यालाई जनाउने शब्द 'लोजस' ले 'लोजी' प्राप्त गरेर 'इकोलोजी' शब्द निर्माण भयो।",0
"यो विद्या अर्थात् 'इकोलोजी' अनुसार हामी बस्ने घर अर्थात् वासस्थानका विषयमा अध्ययन, अनुसन्धान, चर्चा, परिचर्चा हुन्छ।",0
"त्यहाँको प्राकृतिक परिवेशभित्रको सम्पूर्ण जैविक पदार्थ (जीव, प्राणी र वनस्पति) तथा निर्जीव पदार्थ (जल, जमिन, हावापानी, घामपानी, सुवर्ण रासायनिक द्रव्यहरू) को आपसी सम्बन्धबारे बुझ्ने काम हुन्छ।",0
कुनै वासस्थानको प्रणाली निरन्तर चलिरहनका लागि त्यहाँ सृष्टि र उत्पादनसँगै तिनको खपत र सम्भारको प्रक्रिया पनि निरन्तर चलिरहनुपर्छ।,0
"अर्थात्, जन्म र जीवनको चक्रसँगै मृत्यु र संहार पनि चल्दै गर्नुपर्छ।",0
संहार कार्यले पुनः सृष्टिलाई सघाइरहेको हुन्छ।,0
"सृष्टि, पालन र संहारको कार्य सम्पादन प्रणालीलाई वातावरण विज्ञानले 'इकोसिस्टम' अर्थात् पारिस्थितिक प्रणाली भन्छ।",0
"कुनै पोखरी, ताल वा सिमसारको पारिस्थितिक प्रणालीमा वनस्पति, सूक्ष्म जीव, जीवाणु र सौर्य शक्तिको सहायतामा खाद्य पदार्थ निर्माण भइरहेको हुन्छ।",0
ती खाद्यवस्तु खपत गरेर जलचर प्राणी र माछाहरू मौलाउँछन्।,0
माछा र अन्य किराफट्याङग्रा खान चराचुरुङ्गी वा सर्पहरू त्यहाँ विचरण गरिरहेका हुन्छन्।,0
यसो विचार गर्दा सम्पूर्ण पृथ्वी एउटा घर हो।,1
"यहाँ जल, स्थल, वायु, आकाश र तेज (प्रकाश) यी पाँच तत्व (पञ्चतत्त्व)का बीच जलचर, स्थलचर, नभचर र सबै चराहरू आफ्नो जीवन बिताउँछन्।",0
पृथ्वीलाई छोडेर अन्य ग्रहमा जीवात्माको अस्तित्व भेटिसकेको छैन।,0
"त्यसैले हामी सबैले यहीँ बाँच्नुपर्छ, यहीँ मर्नुपर्छ।",0
यो सिवाय अरू जाने ठाउँ छैन।,0
पृथ्वीको पारिस्थितिक प्रणालीलाई विथोलिदिए भने हाम्रै अस्तित्व सङ्कटमा पर्छ।,0
हालका दिनमा जलवायु परिवर्तनका विषयमा विशेष चिन्ता र चासो हाम्रा सामु छन्।,0
वायुमण्डल प्रदूषणका कारण पृथ्वी सतह अप्रत्याशित ढङ्गले तात्ने क्रमलाई विशेष चिन्ता र चासो हाम्रा सामु तेर्सिएको छ।,0
पृथ्वी एउटा जीवन्त ग्रह हो।,0
यसको पारिस्थितिक प्रणालीभित्र विभिन्न उपप्रणाली छन्।,0
पृथ्वीको भूगोलमा यी प्रणालीलाई सञ्चालन गर्ने जलवायुका प्रमुख चार कटिबन्ध छन्।,0
"ममध्यरेखाको उत्तर तथा दक्षिणतिर क्रसैले उष्ण, उपउष्ण, शीतोष्ण र हिमाच्छादित धुवीय कटिबन्ध रहेका छन्।",0
पृथ्वीमा जलवायुको विविधता अक्षांशका आधारमा वर्गीकरण गरिन्छ।,0
पर्वतीय परिवेशमा भने जलवायु विविधता उचाइअनुसार कायम हुन्छ।,0
"हिमालय क्षेत्रमा 1000 मिटरभन्दा होचो भागमा उष्ण जलवायु, त्यसभन्दा उच्च भूभागमा 2000 मिटरसम्म उपउष्ण जलवायु, त्यसभन्दा उच्च क्षेत्रमा 3000 मिटरसम्म शीतोष्ण कटिबन्ध, त्यसभन्दा माथिको शीतप्रधान कटिबन्ध उन्नत 4000 मिटरसम्म र त्यहाँबाट 5000 मिटरसम्म लेकाली हावापानी हुन्छ।",0
4000 मिटरभन्दा उच्च भागमा हिमाच्छादित क्षेत्र हुन्छ।,0
त्यसैले हिमालयलाई तेस्रो ध्रुव पनि भनिन्छ।,0
जलवायुका कटिबन्धभित्र विभिन्न प्रकारका पारिस्थितिक प्रणाली पहिचान गर्न सकिन्छ।,0
"पारिस्थितिक प्रणालीको पहिचानमा वन्य पारिस्थितिक प्रणाली, घाँसे मैदान अर्थात्‌ तागप्रधान पारिस्थितिक प्रणाली, सिमसार पारिस्थितिक प्रणाली र कृषि पारिस्थितिक प्रणाली छुट्याउन सकिन्छ।",0
पर्यापर्यटनको प्रमुख दायित्व पर्यावरणलाई शुद्ध राख्ने र तिनलाई बिथोल्ने कुनै क्रियाकलाप नगर्ने जिम्मेवारी वहन गर्नु हो।,0
यस व्यवसायले प्रकृति संरक्षण कार्यलाई आर्थिक स्रोत साधन जुटाएर सहयोजन गर्नु पर्छ।,0
त्यसका अतिरिक्त स्थानीय जनसमुदायको जीविकामा आर्थिक टेवा पनि अनिवार्य हुन्छ।,0
प्रकृति संरक्षण र पर्यटन बीच सामाजिक सद्भाव कायम गरेन भने पर्यापर्यटन विफल हुन्छ।,0
यो व्यवसाय प्रकृति र पर्यावरणको आकर्षणमा आधारित हुनु आवश्यक हुन्छ।,0
त्यो सम्पदा सगरमाथा पनि हुन सक्छ वा सारस पनि हुन सक्छ।,0
यस उद्योगको दीर्‍घोपनलाई पर्यावरणले सघाउनुपर्छ।,0
"जल, जमिन र स्वच्छ वातावरण कायम हुनुपर्छ।",0
"यसका क्रियाकलाप प्रकृति, प्राकृतिक सम्पत्ति र स्थानीय सांस्कृतिक निधि संरक्षण गर्ने हुनुपर्छ।",0
संरक्षण शिक्षामा यसको योगदान कायम हुनुपर्छ।,0
पर्यटक अनुपम अनुभव र नयाँ चेतना लिएर फर्कन पाउनुपर्छ।,0
यस उद्योगले स्थानीय अर्थतन्त्रलाई टेवा पुगाउनु पर्छ।,0
यार्सागुम्बा उच्च पहाडी तथा हिमाली भेकमा पाइने अनौठो किसिमको शक्तिवर्धक जडीबुटी हो।,0
"यार्सागुम्बा यस कारणले पनि अनौठो छ, जुन हिउँदभरि सक किसिमको भुसिल्किराको रूपमा रहन्छ र वर्षा लाग्न थालेपछि त्यस भुसिल्किराको शरीरमा ढुसी आउँछ।",0
त्यो ढुसी नै वनस्पतिमा रूपान्तरित हुन्छ।,0
"यो तीन हजार पाँच सय मिटरदेखि पाँच हजार मिटर उचाइसम्मको चिसो हावापानी भरका रसुवा, जोस्खा, मुस्ताङ, मनाङ, जुम्ला, हुम्ला, कालिकोट, मुजु, डोल्पा, बझाङ, दार्चुला जिल्लामा पाइन्छ।",0
"नेपालका अतिरिक्त भारत, भुटान र चीनको तिब्बत प्रदेशमा पनि यसको उपलब्धता छ।",0
चीनमा यसको प्रयोग शक्तिवर्धक जडीबुटीका रूपमा दुई हजार वर्ष अघिदेखि नै हुँदै आएको छ।,0
नेपालमा भने केही वर्ष अघिसम्म हिमाली भेगका बासिन्दाले चाँशलाई ताकत बढाउने ओखतीका रूपमा मात्र प्रयोग गर्दै आएका थिए।,0
अब भने यसको अत्यन्त बहुमूल्य जडीबुटीका रूपमा मानिसहरूले यसको प्रयोग गर्न थालेका छन्।,0
यसको सङ्कलन र खरिदबिक्रीबाट सज्यलाई ठुलो सजस्व प्राप्त हुन थालेको छ।,0
"राज्यस्तरबाटै यसको उचित संरक्षण, व्यवस्थित सङकलन र तस्करहरूबाट हुने चोरी निकासीलाई नियन्त्रण गर्न सके देशलाई ठुलो आम्दानी प्राप्त हुने कुरामा दुई मत छैन।",0
आधुनिक भौतिक विज्ञानले विश्वमा एउटा नयाँ क्रान्तिको जन्म दिएको छ।,1
भौतिक विज्ञानका प्रणेता न्युटनलाई मानिन्छ।,0
न्युटन मात्र नभएर ज्यालिलियो र आइन्स्टाइन यी तीनै जना भौतिक विज्ञानका प्रणेता मानिन्छन्।,0
"न्युटनले घातको नियम, ज्यालिलियोले खगोल विज्ञान र आइन्स्टाइनले सापेक्षता (आफू स्वतन्त्र नभएर अर्कासित सम्बद्ध हुने जुग वा अवस्था) को नियम पत्ता लगाएका छन्।",0
आधुनिक विज्ञानको आरम्भ प्राचीन ग्रिकबाट भएको मानिन्छ।,0
यसले शक्ति र बलसँग सम्बन्धित समय र स्थानबाट चाल र पदार्थको अध्ययन गर्छ।,0
अर्थात् यसले वस्तुको चाल र त्यसमा बलको असरका बारेमा अध्ययन गर्दछ।,0
त्यति मात्र नभएर यसले विद्युत् तरंग र त्यसको असरको पनि अध्ययन गर्छ।,0
विद्युत् तरङ्गकै माध्यमबाट सात समुद्रपारिका मानिससँग प्रत्यक्ष कुराकानी गर्न सकिन्छ।,0
यसको अध्ययनको क्षेत्र असीमित छ।,0
भौतिक विज्ञानकै माध्यमबाट प्रकृति र जीवनका विभिन्न पक्षको अध्ययन गरिन्छ।,0
"यस विज्ञानले स्थान, काल, गति, विद्युत्, प्रकाश, ऊर्जा, भुगर्भ तथा खगोल आदि अनेक विषयको प्रामाणिक अध्ययन गर्छ।",0
"समग्रमा प्रकृति, जीवन र बहुसंख्यक विषयको अध्ययन यसले समेटेको छ।",0
नेपालको भूमिमा प्रशस्त खनिज सम्पदा छन्।,0
"नेपाली भूगोलको सतह तथा भूगर्भभित्र सुन, चाँदी, फलाम, तामा, अभ्रक, सिसा, जस्ता, खश, स्लेट, मार्बल, जेरु, कोइला, ज्याँस, पेट्रोलियम, युरेनियम, सोडा, बिरेनुन आदि अनेकौँ खनिज छन्।",0
"सुनकोसी, बुढी मण्डकी, काली जणडकी, रिउ खोला, कोसी आदिमा सुन पाइन्छ।",0
यसका साथै कर्नालीको बजरमा पनि सल माछा पाइन्छ।,0
"चिसापानी जडी, बाजलुङ र फूलचोकीमा चाँदी पाइन्छ भने छोसे, फलचोकी, चितवन, कुलेखानी, भैँसे, फर्पिङ, डोटी आदिमा प्रशस्त फलाम पाइन्छ।",0
"तामाखानी, कुलेखानी, बुद्ध खोला, कप्सा, मार्फा, इलाम, म्याण्दी आदिमा तामा र भोजपुर, सिन्धुली, लसजुङ, जोसाइँकाएड, सुन्दरीजल जस्ता ठाउँमा अभ्रक भन्ने खनिज पाइन्छ।",0
"चोभार, भैँसे, धनकुटा, मोरङ जस्ता ठाउँमा चुनहुङणा र जगश हिमाल, फूलचोकी, मकवानएर, माजेर खोला आदि ठाउँमा सिमा जस्ता पाइन्छन्।",0
"त्यसै गरी चिसापानी गढी, जोसाइँकाडमा गब्धक तथा खोटाङ, सिन्धुपाल्चोक, भोजपुरमा खरी पाइन्छन्।",0
"दाङ, सल्यान, चौतारा, ठमाडौँ उपत्यका आदि ठाउँमा कोइला र नेपालजन्जण, मुक्तिनाथ, दैलेख, प्युठान, कोइलाबास, दाङलजायतका धेरै ठाउँमा पेट्रोलियम पाइने सम्भावना छ।",0
अत्यन्त बहुमुल्य मानिने युरेनियम मुक्तिनाथलजायतका केही ठाउँमा पाइने कुरा अनुसम्धानले देखाएको छ।,0
"यस्ता खनिजको आधुनिक तरिकाले उत्खनन, प्रशोधन र प्रयोग गर्न आवश्यक छ।",0
"आधारभुत रूपमा अनुच्छेद दुई किसिमका हुन्छन्, आत्परक अनुच्छेद र वस्तुपरक अनुच्छेद।",0
यसलाई प्रस्तुति वा शैलीका आधारमा गरिने वर्गिकरण पनि मानिन्छ।,0
आत्मपरक अनुच्छेदमा लेखकका विचार व्यक्त हुन्छ।,0
"यसमा लेखकले कुनै वस्तु, घटना वा भावमाथिका आफ्ना निजी विचार राख्छ।",0
लेखकले राखेका यस्ता विचारमाथि पाठक सहमत हुन पनि सक्छ र नहुन पनि सक्छ।,0
यस किसिमको अनुच्छेदको दृष्टिबिन्दु प्रायजसो प्रथमत: पुरुषात्मक हुन्छ।,0
वस्तुपरक अनुच्छेदमा लेखकले तथ्यमाथि बढी जोड दिन्छ।,0
"वस्तु, घटना वा भावको अनुच्छेद तयार पार्ने सिलसिलामा लेखक सामान्य सत्यमाथि निर्भर रहन्छ र तथ्यमाथि जोड दिन्छ।",0
यस्ता तथ्य प्रायः सबैका लागि स्वीकार्य हुन्छ।,0
यस किसिमको अनुच्छेदको दृष्टिबिन्दु मूलतः तृतीय पुरुषात्मक हुन्छ।,0
उपसंहारमा के प्रस्ट हुन्छ भने विचार प्रधान रचना आत्परक र तथ्य प्रधान रचना वस्तुपरक हुन्छ।,0
सोही अनुच्छेदमा पनि विचार र तथ्यको उपस्थिति हुन सक्छ।,0
"मेरो गाउँ, सहरी सभ्यताबाट टाढा छ।",0
"मेरो गाउँ छलछाम, छक्कापञ्जा, जालझेल, धुँताधुलो, होहल्ला, कोलाहल, विष, हड्तालभन्दा अलग छ।",1
प्राकृतिक सौन्दर्यको अनुपम उदाहरण मेरो गाउँमा पाउन सकिन्छ।,0
"कञ्चनजङ्घा हिमाललाई शिरमा बोकी, पहाडी टारलाई टेकेर रहेको मेशे जाउँ फरक छ, शान्त छ र सौम्य प्रकृतिको छ।",1
छेउमा बहने सबर खोलाले मेरो गाउँलाई र गाउँले जीवनलाई सङ्गीतमय बनाइरहन्छ।,1
"हिउँ परेपछि बज्दै, दर्शनढुङ्गासँग लडिबडी गर्दै, आएको पानीलाई धारामा समेटेर गाउँको बीचमा ल्याइपुर्याउछ, र पुनः पानीले तृष्णा मात्र होइन, मनको सारा प्यास पनि मेटाइदिन्छ।",1
"लाग्छ, त्यो धाराको पानी अञ्जुलीमा वा गाभाको पातमा थापेर पिउँदा पानी होइन, अमृत पिइरहेको छु।",1
त्यसैले मलाई मेरो गाउँ स्वर्गको एउटा टुक्रा झैं लाग्छ।,1
आजको मानिसको अभिन्न अङ्ग बनिसकेको सूचना प्रविधिको आफ्नै इतिहास छ।,1
पहिले पहिलेका मानिस परेवा वा बाजलाइ तालिम दिने चिठी ओसारपसार गर्ने कार्यमा व्यस्त थिए।,0
"त्यस्तै कतिपय सूचना आदानप्रदानका लागि कर्नाल फुक्ने, दमाहा वा ढोल बजाउने चलन थियो।",0
"यस्तो प्रक्रिया पछि यातायातको विस्तारसँगै घट्यो, र यस्ता चलन अझै पाइन्छ।",0
पछी हुलाक सेवाको विस्तारसँगै सूचना आदानप्रदान पनि अझ द्रुततर र सरल हुन थाल्यो।,0
पत्रपत्रिकाको प्रकाशनले यसलाई अझ बढी विस्तार दियो।,0
"रेडियो, टेलिफोन र टेलिभिजनको आविष्कार पछि त सूचना प्रविधिको क्षेत्रमा मानव सभ्यताले कोल्टे नै फेर्यो।",1
बिसौं शताब्दीको अन्त्यदेखि सुरु भएको इन्टरनेट र त्यससँगै सम्बन्धित इमेल सेवापश्चात्‌ सिङ्गो मानव सभ्यता नयाँ मोडमा प्रवेश गर्‍यो।,1
"अहिले प्रचलित इन्टरनेटसँग सम्बन्धित फेसबुक, ट्विटर, भाइबर, स्काइप जस्ता साइबर सुविधाहरू सूचना प्रविधिका नवीन रूप हुन्।",0
नेपाल प्राकृतिक विलक्षणका दृष्टिले सम्पन्न मुलुक हो।,0
यसको चौहददीभित्र विशिष्ट भौगोलिक संरचना छ।,0
जलस्रोतको अपार भण्डार छ।,0
विभिन्न किसिमका रुखपात र जडिबुटी छन्।,0
सुलभ दुर्लभ वन्यजन्तु र अनेक किसिमका खनिज पदार्थ पनि छन्।,0
प्रकृति प्रदत्त यस्ता वस्तु नै नेपालका प्राकृतिक सम्पदा हुन्।,0
त्यसैले प्राकृतिक सम्पदाका दृष्टिले नेपाल अत्यन्त समृद्ध मुलुक हो।,0
वर्तमान तथ्याङ्कले प्रतिवर्ष लगभण ११ लाख विदेशी पर्यटक नेपाल भित्रिने गरेको देखाउँछ।,0
नेपाल सरकारले त्यसलाई अझ वृद्धि गर्ने लक्ष्य राखेको छ।,0
"पर्यटक ती हुन्, जो नेपालको पुरातात्त्विक, प्राकृतिक र सांस्कृतिक पक्षको अवलोकन गर्न र मनोरञ्जन लिन आउँछन्।",0
"जे जस्तो लक्ष्य लिएर आएतापनि हामी अतिथिको स्वागत गर्छौँ, हाम्रो वासस्थान अर्थात्‌ हाम्रो घर नेपालमा।",0
हाम्रो घर व्यवस्थापन अर्थात्‌ हाम्रो पारिस्थितिक प्रणालीभित्र तिनको स्वागत हुन्छ।,0
तिनको उपस्थितिले हाम्रो वातावरणलाई प्रतिकूल प्रभाव पर्न र पार्न दिनुहुँदैन।,0
पर्यटन व्यवसायमा घरधनी र पाहुना दुवै सचेत हुनुपर्छ।,0
पर्यावरणसम्मत क्रियाकलापका आधारमा सम्पन्न हुने पर्यटन व्यवसायलाई पर्यापर्यटनको दायराभित्र व्याख्या गर्न सकिन्छ।,0
रङ्गमञ्चको पर्दा खोल्ने क्रमसँगै नेपथ्यमा एम्बुलेन्सको साइरनको आवाज सुनिन्छ।,0
रङ्गमञ्चमा छरिएको मधुरो प्रकाश चहकिलो हुन्छ र रङ्गमञ्च सज्जा स्पष्ट देखिन थाल्छ।,0
रङ्गमञ्चको बायाँपद्टि बिजुलीको खम्बा देखिन्छ।,0
खम्बाको तारमा चङ्गा झुन्डिएको देखिन्छ।,0
रङ्गमञ्चको मध्य भागको भित्तामा विभिन्न किसिमका पोस्टर पम्पलेट टाँगिएको देखिन्छ।,0
बायाँपद्टिको भित्तासँगै चौतारीसहितको चौतारीको जोर वरपिपल राखिएका छन्।,0
चौतारीको एकापद्टि सानो कुटी देखिन्छ।,0
चौतारीको अर्कोपद्टि 'बस बिसौनी' लेखिएको बोर्ड देखिन्छ।,0
चौतारीमा बसेर बस बिसौनीतिर हेर्दै देखिन्छन्।,0
इच्छाशक्ति भए जुनसुकै काम गर्न सकिन्छ।,0
अरुलाई पर्ने समस्या तपाईँलाई पनि पर्छ।,0
शिक्षण सिकाइको अभिन्न अङ्गका रूपमा मूल्याङ्कनलाई लिइन्छ।,0
"योजना निर्माण, पाठ्यक्रमको निर्माण तथा कार्यान्वयन र सिकाइ सहजीकरण क्रियाकलाप आदि शैक्षिक प्रणालीअन्तर्गत सँगसँगै अगाडि बढ्छन्।",0
"सामान्यतया मूल्याङ्कनभित्र विद्यार्थी मूल्याङ्कन, कार्यक्रम मूल्याङ्कन, पाठ्यक्रम मूल्याङ्कन, शिक्षक मूल्याङ्कन आदि पर्छन्।",0
"यसका अतिरिक्त कार्यक्रम उत्पादन, नीति नियम, कार्यदक्षता व्यवस्थापन आदि क्षेत्रलाई पनि मूल्याङ्कनभित्र समेट्न सकिन्छ।",0
"सामान्यतया मापन, परीक्षण र मूल्याङ्कनलाई एउटै अर्थका रूपमा लिइन्छ तापनि मूल्याङ्कन अधिक व्यापक छ।",0
मूल्याङ्कनभित्र मापन र परीक्षण पर्छन्। ,0
परीक्षणका आधारमा मापन गरिन्छ।,0
"मापनले विद्यार्थीको गुण, क्षमता तथा विशेषताको संख्यात्मक वर्णन गर्दछ।",0
"मूल्याङ्कनले संख्यात्मक, गुणात्मक व्याख्याका साथै मूल्य निर्धारण गर्दछ।",0
मूल्याङ्कनकै आधारमा कुनै विद्यार्थी वा कार्यक्रमको अन्तिम निर्णय गरिन्छ।,0
विद्यार्थी मूल्याङ्कन गर्दा निर्माणात्मक र निर्णयात्मक गरी दुई किसिमले गर्न सकिन्छ।,0
सुधारात्मक मूल्याङ्कन निर्माणात्मक मूल्याङ्कन हो।,0
यो कार्यक्रम सञ्चालनसँगसँगै गरिन्छ र निरन्तर मूल्याङ्कन गर्दै पृष्ठपोषण दिन मिल्छ।,0
निर्माणात्मक मूल्याङ्कन जुनसुकै समयमा औपचारिक वा अनौपचारिक रूपमा गर्न सकिन्छ।,0
निर्णयात्मक मूल्याङ्कन भने शिक्षण कार्यक्रमको अन्त्यमा गरिन्छ।,0
यो मूल्याङ्कनले प्रमाणपत्र दिने काम गर्दछ।,0
निरन्तर मूल्याङ्कन गर्दै पृष्ठपोषण दिन मिल्ने यो मूल्याङ्कन जुनसुकै समयमा औपचारिक वा अनौपचारिक रूपमा गर्न सकिन्छ।,0
निर्माणात्मक मूल्याङ्कनका अंशलाई पनि समावेश गर्दै शैक्षिक कार्यक्रमका अन्त्यमा गरिने निर्णयात्मक मूल्याङ्कनले प्रमाणपत्र दिने काम गर्दछ।,0
यस्तो मूल्याङ्कन शिक्षण सिकाइ कार्यक्रम वा शैक्षणिक कार्यक्रमको अन्त्यमा गरिन्छ।,0
"तपाईं नेपालको साहित्य, संस्कृति, इतिहासको अध्ययन, अनुसन्धान तथा अन्वेषणका प्रतिमूर्ति हुनुहुन्छ।",1
"तपाईं अथक साधक, राष्ट्र र राष्ट्रियताको उद्बोधक तथा नयाँ पुस्ताका लागि अनुपम उत्प्रेरक पनि हुनुहुन्छ।",1
"कविता, नाटक, निबन्ध तथा सांस्कृतिक खोजका माध्यमबाट नेपाल र नेपालीका लागि तपाईंले दिनुभएको योगदान अतुलनीय छ।",0
यो पवित्र माटोले तपाईंको योगदानको उच्च मूल्याङ्कन गरेको छ।,1
"एक शताब्दीको यात्रामा पनि तपाईंको सक्रियता, सशक्तता, जीवन्तता र अनवरत साधनाले हामीलाई गौरवान्वित बनाएको छ।",0
"तपाईंको अद्वितीय, अनुपम र अव्यक्त दीर्घ साधनाप्रति नतमस्तक हुँदै, सुस्वास्थ्य र सक्रिय दीर्घजीवनका लागि हार्दिक शुभकामना व्यक्त गर्दछौँ।",0
तपाईंलाई हार्दिक सम्मानका साथ यो अभिनन्दन पत्र प्रदान गर्दछौँ।,0
यस विद्यालयमा रिक्त रहेको लेखा सहायक पद स्थायी रूपमा पूर्ति गर्नुपर्ने भएकाले यो सूचना प्रकाशित गरिएको हो।,0
पद पूर्तिका लागि खुला प्रतियोगिताको माध्यमबाट योग्य उम्मेदवार छनोट गरिनेछ।,0
देहायबमोजिमका योग्यता पुगेका नेपाली नागरिकले दरखास्त दिन सक्नेछन्।,0
यो सूचना प्रकाशित भएको मितिदेखि ३५ दिनभित्र दरखास्त बुझाउनु पर्नेछ।,0
म्याद सकिएको मितिबाट थप सात दिनसम्म दोब्बर दस्तुर तिरी दरखास्त दिन सकिनेछ।,0
दरखास्तका साथ पासपोर्ट साइजको फोटो दुई प्रति र शैक्षिक योग्यताका प्रमाण पत्र तथा नागरिकताको प्रमाणित प्रतिलिपि दुई दुई प्रति पेस गर्नुपर्ने छ।,0
"दरखास्तबापत लाग्ने दस्तुर रु. १००० (रु. एक हजार रुपियाँ मात्र) यसै विद्यालयको नेपाल बैङ्क, चामे, मनाङ शाखामा रहेको खातामा जम्मा गरी सक्कल भौचर पेस गर्नुपर्ने छ।",0
रित नपुगेका दरखास्त उपर कुनै कारबाही हुने छैन।,0
यस संस्थाका आजीवन सदस्य चन्द्रनगर गाउँपालिका ५ सर्लाहीका श्री रनवन कार्कीको असामयिक निधन भएकोमा हरिवन सुधार समाज स्तब्ध भएको छ।,0
यस दुःखद घडीमा दिवङ्गत आत्माको चिर शान्तिको कामना गर्दै भावपूर्ण श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्नुका साथै शोकसन्तप्त परिवारजनमा गहिरो समवेदना व्यक्त गर्दछ।,0
"त्यहाँ पशुपन्छी वा वनस्पति मरेर, सडेर जल र जमिनलाई पोषण गरिरहेका हुन्छन्।",0
यसैगरी समुद्रको पारिस्थितिक प्रणालीमा पनि सूक्ष्म वनस्पति र अन्य भयाउले सौर्य शक्तिको सहायतामा माछाको आहारा निर्माण गर्छन्।,0
माछालाई आहारा बनाएर ह्वेल माछाजस्ता विभिन्न प्राणी बाँचिरहेका हुन्छन्।,0
विश्वको सबभन्दा ठुलो प्राणी ह्वेलको आहाराको आधार ससाना माछामा निहित हुन्छ।,0
"सानो पोखरी होस् वा विशाल सागर, त्यहाँको पारिस्थितिक प्रणालीभित्र आहारको सञ्जाल निकै जटिल हुन्छ।",0
सबै एक-अर्कासँग जोडिएका हुन्छन्।,0
"त्यस्तै, कुनै वनजङ्गलभित्रको पारिस्थितिक प्रणाली अध्ययन गर्दा सौर्य शक्ति र वनस्पतिले आहाराको प्रारम्भिक आधार खडा गरेपछि तिनलाई खपत गर्ने शाकाहारी हरिण र मृगहरू त्यहाँ जीवन निर्वाह गर्न आइपुग्छन्।",0
तिनलाई आहारा बनाउने बाघ र चितुवा हुन्छन्।,0
"बाघ, चितुवा तथा अन्य पशुपन्छी र वनस्पति सरेपछि सडेर वा जलेर फेरि माटो र हावामा लीन हुन्छन्।",0
पारिस्थितिक प्रणाली यसरी नै चलिरहन्छ।,0
"यही प्रणालीलाई आफ्नो वासस्थान बनाएर जीवात्माहरू पृथ्वीमा जन्मन्छन्, बाँच्छन् र मर्छन्।",0
लेकाली क्षेत्रमा बुट्यान पारिस्थितिक प्रणाली पनि पहिचान हुन्छ।,0
वन पनि विभिन्न प्रकारका हुन्छन्।,0
चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जभित्रको वन्य पारिस्थितिक र अन्नपूर्ण संरक्षित क्षेत्रमा वन्य पारिस्थितिक बिल्कुलै भिन्न हुन्छ।,0
चितवनको घाँसे मैदान र मुस्ताङको घाँसे मैदान उस्तै हुँदैन।,0
रारा दहको सिमसार र बेगनास तालको सिमसार पनि विभिन्न प्रकृतिका हुन्छन्।,0
नेपालको पर्यावरण र यसका पारिस्थितिक प्रणालीलाई सरलसँग बुझ्न र बुझाउन नेपाललाई बार्दलीसहितको एउटा पाँच तले घर कल्पना गर्न सकिन्छ।,0
"भुइँतलामा तराई, पहिलो तलामा चुरे मधेस तथा टारबँसी, दोस्रो तलामा पहाडी प्रदेश, तेस्रो तलामा पर्वतीय (उपलेकाली) क्षेत्र, चौथो तलामा उच्च पर्वतीय (लेकाली) भाग र त्यसको शिरमा हिमाच्छादित छानाका रूपमा हिमाल रहेका छन्।",0
पर्वतीय धरातलले गर्दा यस घरको पर्यावरणीय जटिलतालाई पर्वतीय पारिस्थितिक प्रणाली भन्ने चलन छ।,0
पर्वतीय धरातलले प्रदान गरेको प्राकृतिक विविधता र तिनका विलक्षण छटाहरूको आकर्षणका कारण विश्व समुदायबाट नेपाल आउने पर्यटकहरूको घुइँचो बढ्दो छ।,0
"पर्यावरण, प्राकृतिक सम्पदा र सांस्कृतिक विविधताको आकर्षणमा मौलाउने पर्यटनलाई विशेष प्रकारको व्यवस्थापन आवश्यक हुन्छ।",0
त्यसलाई चलनचल्तीमा पर्यापर्यटन भनिन्छ।,0
जीवविज्ञानका विषयमा सर्वप्रथम आफ्ना विचार प्रकट गर्ने महान्‌ युनानी दार्शनिक अरस्तु हुन्‌।,0
उनकै पालादेखि नै जीवविज्ञानको क्रमबद्ध रूपमा विकास भएको हो।,0
उनले नै जीवजन्तुका विभिन्न पक्षका विषयमा आफ्ना विचार प्रकट गरेका छन्‌।,0
जीवविज्ञानको एउटा शाखा प्राणीविज्ञान वा प्राणीशास्त्र हो।,0
अङ्ग्रेजीमा यसलाई जूलोजी भनिन्छ।,0
यसले जीवलाई सङ्केत गर्छ।,0
जीव पनि प्राणी र वनस्पति आदि विभिन्न प्रकारका हुन्छन्‌।,0
"विज्ञानको एक शाखा जसले प्राणीको सूक्ष्म अध्ययन गर्छ, त्यो नै प्राणीविज्ञान हो।",0
यसअन्तर्गत विभिन्न प्राणीका बारेमा अध्ययन तथा अनुसन्धान गरिन्छ।,0
प्राणीशास्त्रको अध्ययन विभिन्न क्षेत्रसँग गाँसिएको हुन्छ।,0
यसको अध्ययन शाखा पनि बृहत्‌ छ।,0
"यसले चिकित्सा विज्ञान, नर्सिङ विज्ञान, आयुर्वेद विज्ञान, प्रयोगशाला विज्ञान आदि विभिन्न विषयको गहन अध्ययन गर्छ।",0
यो त हाम्रो दैनिक जीवनसँग पनि जोडिएको हुन्छ।,0
प्राणीशास्त्रको अध्ययनले हामीलाई प्रकृतिसँग नजिक बनाउँछ।,0
यसले गर्दा मानिस र प्रकृतिबीचको दूरी कम गर्छ।,0
हरेक प्राणी यस धर्तीका अभिन्न अङ्ग हुन्‌।,0
हामीले तिनीहरूको सुरक्षा गर्नुपर्छ भन्ने ज्ञान लिन सकिन्छ।,0
यदि प्राणीको दोहन भयो भने जैविक विविधतामा ह्रास आइ पृथ्वी नै सङ्कटमा पर्न सक्छ।,0
किनकि प्रत्येक प्राणी हाम्रो पारिस्थितिक चक्रका लागि आवश्यक छन्‌।,0
"तसर्थ, प्राणीशास्त्र जीवन जगतको महत्वपूर्ण अङ्ग हो।",0
अब त्यो केटाको लासमाथि पनि राजनीति चल्छ होला।,1
"एउटा पार्टीले भन्ला, ""त्यो फलानो पार्टीको निन्दनीय कार्य हो।""",0
"अर्को पार्टीले थप्ला, ""हैन, यो त ढिस्काना पार्टीको घिनलाग्दो षड्यन्त्र हो।""",0
"यसै विषयलाई लिएर नारा, जुलुस बन्द, हडताल हुन्छ।",0
सत्तामा पुग्ने र सरकार परिवर्तन गर्ने खेल हुन थाल्छ।,0
"मर्ने मरिसके, अब यही विषयमा हजारौँ मारिन्छन्‌।",0
दैनिक ज्यालादारी गरी भोकभोकै बस्नुपर्ने हुन्छ।,0
यस घटनाले गर्दा पार्टीहरू चलायमान हुन्छन्‌।,0
एउटा चेतनशील मान्छे भएर पनि तपाईँभित्र खै अपनत्वको भावना?,0
अरूलाई खाने बाघले तपाईँलाई पनि खान सक्छ।,1
देश नबने हामी कोही बन्दैनौँ।,1
यो देश कुनै एक व्यक्तिको मात्र होइन।,0
तपाईँ हामी सबैको देश हो।,0
मिलेरै समस्यासँग लडौँ।,1
"होइन भने भोलि यही पेटीमा तपाईँको रामदयाल, तपाईँको नरेन्द्र अनि तपाईँको लाक्पा भेटिने छन्‌।",0
यो दुर्व्यसनको जडलाई उखेल्ने काम एउटा व्यक्तिले मात्र सक्दैन।,1
यो अभियान असल छोराछोरीको अनि कर्तव्यनिष्ठ अभिभावकहरूको सामूहिक अभियान हो।,0
यो अभियान एक सचेत नागरिकको हो।,0
यो अभियान तपाईं र हाम्रो हो।,0
त्यसैले यो काम सबै मिलेर गरौँ।,0
"श्री जनता माध्यमिक विद्यालय, सुन्दर बजार, लमजुङ ले आफ्नो स्थापनाको स्वर्ण महोत्सवको अवसर पारेर त्यस नगरपालिकाका सातओटा माध्यमिक विद्यालयका विद्यार्थीबीच हाजिरीजवाफ प्रतियोगिताको आयोजना गरेको थियो।",0
"२०७७ साल साउन २६ गते बुधबार आयोजना गरिएको उक्त कार्यक्रमको व्यवस्थापन तथा संयोजन लमजुङ मैत्री समाज, काठमाडौँ ले गरेको थियो।",0
विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्षद्वारा कार्यक्रमको अध्यक्षता गरिएको र नगर प्रमुखको प्रमुख आतिथ्य रहेको उक्त कार्यक्रमको सञ्चालन मैत्री समाजका सचिवले गर्नुभएको थियो।,0
उक्त हाजिरीजवाफ प्रतियोगितामा सहभागी विद्यालय धेरै भएकाले छनोट चरण र फाइनल चरण गरी दुई चरणको व्यवस्था गरिएको थियो।,0
"फाइनल चरणलाई सामान्य ज्ञान चरण, पाठ्यक्रम चरण, श्रव्यदृश्य चरण गरी खेलाइएको सो प्रतियोगितामा विभिन्न विद्यालयका शिक्षक तथा विद्यार्थीका साथै त्यस क्षेत्रका समाजसेवी तथा शिक्षाप्रेमीहरूको उल्लेखनीय सहभागिता थियो।",0
"अत्यन्त कडा प्रतिस्पर्धा जारी रहेको सो कार्यक्रममा श्री सरस्वती माविले प्रथम, श्री सहिद माविले द्वितीय, र श्री भक्ति नमुना माविले तृतीय स्थान हासिल गरेका थिए।",0
११ बजेको निर्धारित समयमै सुरु भएको सो कार्यक्रम साढे दुई घण्टा अनवरत चलेको थियो।,0
"अन्त्यमा, कार्यक्रममा प्रथम, द्वितीय, तृतीय तथा सान्त्वना पुरस्कार प्राप्त गर्ने विद्यालयका विद्यार्थीलाई प्रमुख अतिथिले प्रमाणपत्र, ट्रफी र नगदले पुरस्कृत गर्नुहुँदै छोटो मन्तव्य पनि दिनुभएको थियो।",0
"अन्त्यमा, कार्यक्रम सफल बनाउन योगदान पुर्याउने महानुभावलाई सभाध्यक्षले धन्यवाद दिँदै कार्यक्रम विसर्जन गर्नुभयो।",0
कार्यक्रमपछि जलपानको पनि व्यवस्था गरिएको थियो।,0
यस कार्यक्रमले विद्यार्थीको समग्र बौद्धिक क्षमताको अभिवृद्धि गर्नुका साथै सहभागिता र सहकार्यको भावना पनि विकास गरेको देखियो।,0
यस कार्यक्रमले प्रतिस्पर्धात्मक क्षमताको पनि प्रदर्शन गरेको छ भने सामाजिकीकरणको प्रक्रियालाई पनि सहयोग पुर्याएको छ।,0
भविष्यमा यस्ता खालका कार्यक्रम स्थानीय स्तरमा मात्र नभई जिल्ला र प्रदेश स्तरमा समेत गर्न आवश्यक देखिन्छ।,0
महान्‌ पत्रकारका जीवनीहरू पढेर त झन्‌ उत्साहित हुन्थेँ।,0
यस पेसाप्रतिको गौरवले म झन्‌ बढी समर्पित हुन थालेको थिएँ।,0
"काममा डुब्दा भोक, तिर्खा र थकाइ बिर्सनु मेरो दिनचर्या नै भइसकेको थियो।",0
"कहिले पहिरोको कथा बनाउने सिन्धुपाल्चोक पुग्थेँ, त कहिले बालबालिका गृहको निर्माणको व्यथा लेख्न विराटनगर दौडन्थेँ।",0
समय मसँगै दौडिरहेको भए पनि त्यसको लयलाई समात्न म सधैँ लालायित रहन्थेँ।,1
विमानस्थल नजिक भएकाले सायद यहाँको दृश्य मन परेको हुन सक्छ।,0
तर हिजोसम्मको गाउँ अहिले विस्तार भइसकेको छ।,0
काठमाडौँको एउटा छेउ मलाई मन पर्ने ठाउँ हो; गोठाटार।,0
तर समयकै बहावमा बगेर म गोठाटार पुगेँ।,1
"पहिलो पटक गोठाटार जाँदा मलाई तान्ने त्यहाँको सानो वन, केही पर रहेको पशुपतिको जङ्गल, र प्रतीकस्वरूप उभिएका पिपलका रुखहरू थिए।",1
हिजोआज यहाँका सबै कुरा मलाई अझ प्यारा लाग्न थालेका छन्।,0
"पत्रकार भए पनि म लेखक हुँ, र लेखक भएकाले नै पत्रकार पनि हुँ।",0
यही लेखकीय भावनाले मेरो गोठाटार मोह बढाएको जस्तो लाग्छ।,0
यही गोठाटारको पिपलको रुखमुनि टहलिँदै गर्दा अचानक अफिसबाट फोन आयो।,0
शरीर जता भए पनि मन पत्रकारितामै रम्ने।,0
"“तपाईं स्वास्थ्यसम्बन्धी कथा लेख्न धुलिखेल जानुपर्ने भयो, अमितजी,” हाकिमले भन्नुभयो।",0
"“अफिसमा राम्रो फिचर स्टोरी बनाउने त तपाईं नै हुनुहुन्छ,” उहाँले थप्नुभयो।",0
स्वास्थ्यसम्बन्धी समाचारमा त मेरो त्यति रुचि थिएन।,0
तर स्टोरी भन्नेबित्तिकै भने स्वाभाविक रूपमा म तानिएँ।,0
मैले “खाना खाएको छैन” भन्ने साहस पनि गर्न सकिनँ।,0
केही समयपछि आफैंलाई झोक चल्यो।,0
"लाग्यो, चाहिनेभन्दा बढी विनम्रताले अरूलाई होइन, आफूलाई नै दुःख दिन्छ।",0
"तैपनि, मैले बिस्तारै भोक बिर्सें र कथा मात्रै सम्झेर धुलिखेलतिर लागेँ।",0
“कस्तो कथा होला?” मनमा स्मृतिहरू दौडन थाले।,1
स्मृति भन्ने कुरा पनि अचम्मको हुन्छ।,0
स्मृतिले शब्दहरू जोड्छ र भत्काउँछ।,1
स्मृतिले मानिसलाई मानिस बनाउँछ र कहिलेकाहीँ पीडा पनि दिन्छ।,1
म सानो छँदा बुवालाई नै क्यान्सरले खोसेको थियो।,1
"त्यो बेला मेरो लागि संसार एउटा सानो झ्यालजस्तै थियो बाहिरको संसार विशाल, तर भित्र अथाह मौनता।",1
म आजको कथाका पात्रबारे सोच्दै थिएँ ।,0
"तर आँखाको सीमित परिधिमा न म कथाका पात्रलाई भेट्न सक्थेँ, न उसको कथा महसुस गर्न सक्थेँ।",1
मेरो स्मृतिमा त केवल मौनता मात्र थियो।,0
कुनै अधबैँसे महिलाले छेउबाट सोध्नुभयो।,0
मैले छोटो जवाफ दिएँ र आफैंसँगै हराएँ।,1
कार्यक्रम स्वास्थ्यसम्बन्धी विषयमा थियो।,0
कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि एउटा युवा व्यक्ति थिए।,0
श्याम वर्णका ती युवक सुन्दर देखिन्थे।,0
बिस्तारै उद्घोषकले प्रमुख अतिथि बोलाए।,0
"कार्यक्रम स्वास्थ्यसम्बन्धी भए पनि मैले मनमनै सोचें “ठिकै छ, तर म किन आइरहनुपर्ने?”",0
त्यहाँको मौनताले अनौठो चमक बोकेको थियो।,1
"त्यो प्रकृतिले मलाई छुन्छ जस्तो, बोलाउँछ जस्तो लाग्थ्यो।",1
तर अचानक कार्यक्रमको स्वरले म झसङ्ग भएँ।,0
त्यो मौनताबाट म पुनः वास्तविकतामा फर्किएँ।,1
पत्रकार भए पनि कार्यक्रमको औपचारिकताले मलाई त्यति तान्दैन।,1
यस्ता औपचारिकता मलाई समयको बर्बादी जस्तो लाग्छ।,1
"यही कारण साथीहरू मलाई जिस्काउँछन् “कहाँको भवानी भिक्षु बन्नुपर्ने मान्छे, अमित ठाकुर बनेर हिँड्छ।”",1
कार्यक्रममा अतिथिको लामो ताँती देखेपछि कहिलेकाहीँ त झोलाबाट पुस्तक निकालेर पढुँजस्तो पनि लाग्छ।,1
त्यही भएर कसैकसैले मलाई ‘दर्शनशास्त्रको प्राध्यापक हुनुपर्ने पत्रकार’ भन्छन्।,0
"यी कुराहरू मलाई वास्ता छैन, तर समयको महत्त्वचाहिँ बुझ्नुपर्छ भन्ने लाग्छ।",0
"योग, ध्यान, र स्वास्थ्यप्रति मेरो रुचि सानैदेखि नै थियो।",0
"पहिलो पटक ठमेलको घरमा छँदा, एउटा बौद्ध भिक्षुले ध्यान र मनको सम्बन्धबारे दिएको प्रवचन मेरो मनमा अझै ताजै छ।",0
त्यही प्रवचनले मलाई लुम्बिनीका स्तूप र चैत्य घुम्न प्रेरित गर्यो।,0
अहिले त सामाजिक सञ्जालबाट पनि ध्यान र योगसम्बन्धी शिक्षा पाइन्छ।,0
"पिपलको रूखमुनि गरिने प्राणायाम, निकट मन्दिरको खुला मैदानमा गरिने योगासन यी मेरा दिनचर्या नै बनिसकेका छन्।",0
कहिलेकाहीँ पशुपतिनाथ मन्दिरछेउको मैदानमा जाने आकर्षण पनि योग हो।,0
यही कारणले गर्दा म आजको धुलिखेल कार्यक्रममा थिएँ।,0
डाक्टर सुरेन्द्र कार्कीले आफ्नो भनाइ “हजारौँ माइलको यात्रा एउटा सानो पाइला चालेर सुरु हुन्छ” भन्ने उखानबाट सुरु गर्नुभयो।,0
"“योग र ध्यानको यात्रा पनि यस्तै हो,” उहाँले थप्नुभयो।",1
योग साधनाले उहाँको जीवन परिवर्तन गर्यो।,0
आज उहाँ योग र स्वास्थ्यका बारेमा प्रवचन दिन सक्ने अवस्थामा हुनुहुन्छ।,0
"युवाहरूले समयमै स्वास्थ्यप्रति सचेत हुनुपर्छ, यही उहाँको मुख्य सन्देश हो।”",0
त्यसपछि वक्ताहरूको लामो ताँती सुरु भयो।,1
कार्यक्रमका अन्तिम वक्ता सुन्दर छन्त्याल थिए।,0
"उहाँले थोरै बोले, तर मिठो बोले।",1
मनको शान्ति खोज्न टाढा जानुपर्दैन।,0
शान्ति तपाईंभित्रै छ।,0
योगमार्फत् तपाईं यसलाई प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ।,0
"म त्यही कथाको नायक हुँ, जसले निराशालाई जित्यो,मृत्युलाई समेत परास्त गर्यो।",1
आज म तपाईंहरूलाई आफ्नो सम्पूर्ण कथा सुनाउन सक्दिन ।,0
तर यति भन्छु योगले मलाई जीवन दियो।,1
यसको सम्पूर्ण श्रेय आयुर्वेद र योगका आचार्य गुरु सुरेन्द्र झालाई जान्छ।,0
पत्रकार भएर पनि म भाषणको भुमरीमा हराएँ।,1
सुन्दर छन्त्यालको कथा नै मैले खोजिरहेको कथा थियो।,0
"मैले उहाँको फोन नम्बर लिँदै, हल्का खिन्नताका साथ गोठाटार फर्किएँ।",0
रात परिसकेको थियो।,0
आकाश स्वच्छ थियो।,0
"म कोठामा पुगेपछि, पुनः त्यही पिपलको फेदमा गएर ध्यान गर्न बसेँ।",0
"वरिपरि हेरेँ, चन्द्रागिरि पहाड साँझको प्रकाशमा टल्कँदै थियो।",1
"अन्धकार गहिरिँदै जाँदा, वरिपरिका पहाड अभिव्यक्तिहीन रेखाचित्रझैँ लाग्न थाले।",1
मलाई लाग्यो उनीहरूको मौनता मेरो मौनतासँग मेल खाँदैछ।,0
"आकाश तल झरिरहेको जस्तो, धरतीलाई छोला जस्तो अनुभूति भइरहेको थियो।",1
धरती अद्भुत चित्रलाई छातीमा समेटेर वात्सल्यशयी बन्दै सारा प्राणीलाई आफ्ना वक्षस्थलमा लपेटेर सुतेको थियो।,1
म भने भोलिको कथाको चित्र र पात्रको रेखा कोरिरहेको थिएँ।,1
"भित्र पस्दा, सुन्दर ध्यानमा मग्न थिए।",0
"आमाले मेरो आगमनको खबर गर्नासाथ, उनी ध्यान छाडेर मलाई नजिकैको कुर्सीमा बस्न इशारा गरे।",0
मैले हल्का हतार महसुस गरिरहेको थिएँ।,0
"बाबु, चिया खाउँ है।",0
मैले विनम्रतापूर्वक ‘हुन्छ’ भनेर संकेत गरें।,0
अब कथा सुरु गरौँ।,0
मैले सुन्दरलाई अनुरोध गरें।,0
म स्याङ्जाको गाउँमा जन्मेको हुँ।,0
उनी कथाको सुरुवात गर्दै बोले।,0
हाम्रो परिवार मध्यमवर्गीय थियो।,0
"बुबा सरकारी अधिकृत, आमा माध्यमिक तहकी शिक्षिका।",0
जीवन सुखी नै थियो।,0
मैले काठमाडौंको प्रतिष्ठित विद्यालयबाट माध्यमिक शिक्षा पुरा गरें।,0
त्यसपछि विज्ञान संकाय लिएर उच्चमाध्यमिक शिक्षा उत्तीर्ण गरें।,0
"त्यही बेला, आमाले चिया ल्याएर आइपुग्नुभयो।",0
"उहाँ पनि छेउमै बस्नुभयो, र हामी चिया पिउँदै कथा अगाडि बढाउन थाल्यौँ।",0
“स्नातक कहाँबाट गर्नुभयो?” मैले सोधेँ।,0
थापाथली क्याम्पसबाट सिभिल इन्जिनियरिङ पुरा गरें।,0
उनी सम्झँदै बोले।,0
"स्नातकोत्तरका लागि पनि फारम भरेको थिएँ, र नाम पनि निस्कियो।",0
"ओहो, बाबु! सुन्दरको नाम निस्किएको दिन, उनका बुबाले गाउँभर खुसी बाँड्नुभयो!",0
"""कति गर्व गर्नुभएको थियो उहाँले!"", आमाले भावुक हुँदै थप्नुभयो।",0
मैले झ्यालबाट परको पहाडी चुचुरो हेरेँ।,0
घामको प्रकाशले उज्यालिएको आँपबारी नियाल्दै हेरेँ।,0
मैले सुन्दरलाई कथाको शृङ्खला बढाउन आग्रह गरें।,0
तर सुन्दरको जीवनमा अचानक पहिरो गयो।,1
"काठमाडौंमा पढाइ सुरु गरेको तेस्रो दिन, उनका बुबाको हृदयाघातका कारण मृत्यु भयो।",0
सुन्दर तत्कालै गाउँ फर्किए।,0
बुबाको किरिया सकेपछि उनलाई काठमाडौं फर्कनै मन लागेन।,0
"मैले कति सम्झाएँ बाबु, तर मानेनन्।",0
आमाले आँखाभरि सम्झनाका ढल्का बोकेर भन्नुभयो।,1
"गाउँमा आमा विद्यालय जान्थिन्, तर सुन्दर घरमै बस्न थाले।",0
"""हजुरलाई दाइ भन्न मिल्छ?"" सुन्दरले मुस्कुराउँदै सोधे।",0
"‘दाइ’ शब्द सुनेर, म पनि केही बेर मौन भएँ।",0
"यसबेला मलाई सुन्दर आफ्नै भाइझैँ लाग्यो, र उनकी आमा आफ्नै आमाझैँ।",1
"मैले पनि आफ्नो कथा सम्झें, र एकछिन रुन मन लाग्यो।",0
"तँ साहित्यकार होस्, पग्लिन्छस्।",1
"त्यसैले, मन दह्रो बनाएर सुन्दै बसेँ।",1
"“दाइ, म यस्तै उदासीमा थिएँ,” सुन्दरले आफ्नो कथा सुनाउन थाले।",0
अचानक आमा बिरामी पर्नुभयो।,0
काठमाडौं ल्याएर डाक्टरलाई देखायौँ।,0
क्यान्सर भएको रहेछ।,0
"डाक्टरले भने, धेरै आत्तिनुपर्दैन, तर नेपालमा उपचार सम्भव छैन, दिल्ली लैजानुपर्छ।”",0
म त छानाबाट खसेझैँ भएँ।,1
आमाको उपचारका लागि सर्वस्व जुटाएँ ।,0
म पीडाको आहालमा चुर्लुम्म डुबेछु।,1
त्रासको आहालमा फस्यो नि मेरो छोरो।,1
त्यसैले सुन्दरलाई डिप्रेसन भयो।,0
"मैले सम्झाउने पाराले भनें, “डिप्रेसन त अहिले उपचार योग्य छ नि, आमा!”",0
"आमाले टिठ लाग्दो स्वरमा भनिन्, “त्यही त बाबु, मेरो छोरो त त्यसैमा झन् फस्दै गयो।”",0
दिल्लीबाट फर्किएपछि झन् उदास बन्न थाल्यो।,0
"मैले सोधेँ, “यो कहिलेको कुरा हो, आमा?”",0
“अस्ति चैतमा ठीक पाँच वर्ष भयो।”,0
त्यो असारको महिना थियो।,0
"मैले मनमनै हिसाब गरें, पाँच वर्ष!",0
"त्यसपछि आमाले भनिन्, “त्यतिबेलादेखि हामीले नेपाल मेडिकल कलेजका मनोचिकित्सकलाई देखायौँ।""",0
सामान्य उपचार हुँदै थियो।,0
"एकदिन डाक्टर सुरेन्द्र झा को चिकित्सा केन्द्र, नयाँ बानेश्वर जाने कुरा भयो।",0
आमाछोरा सँगै गयौँ।,0
"सुन्दरले थपे, “उहाँले योग र ध्यानका विधि सिकाउनुभयो, गर्न लगाउनुभयो।“",0
आयुर्वेदिक औषधि पनि दिनुभयो।,0
मनोचिकित्सकले पनि “यो राम्रो उपाय हो” भन्दै योगलाई निरन्तरता दिन सल्लाह दिनुभयो।,0
"साँच्चै, बिस्तारै मेरो मन शान्त हुन थाल्यो।",0
योगको ज्ञान लिन थालें।,0
"यसमा यम, नियम, आसन, प्राणायाम, प्रत्याहार, धारणा, ध्यान, र समाधि जस्ता चरणहरू हुन्छन् भन्ने बुझेँ।",0
यस ज्ञानले मेरो मनका विकार हटाउँदै लग्यो।,0
जीवनमा बाँच्ने इच्छाशक्ति फेरि जागृत भयो।,0
"“अनि त, मैले झन् गहिरो रूपमा योग र ध्यान सिक्न थालेँ।”",0
म प्रशिक्षक बनेँ।,0
"मैले उत्सुकतासाथ सोधेँ, “तिमी कसरी यति धैर्यवान भयौ, भाइ?”",0
"सुन्दर मुस्कुराए, र गम्भीर हुँदै भने ।",0
"जस्तो परिस्थिति छ, त्यसलाई स्वीकार गरेर अघि बढ्न सके, जीवन स्वाभाविक रूपमा चल्छ।",0
"तर, स्वीकार गर्न नसक्दा नै मानसिक तनाव सुरु हुन्छ।",0
‘आफ्नो मन आफैँ मिलिहाल्छ’ भनेर हुँदैन।,0
यसका लागि संलग्नता र एकाग्रता आवश्यक हुन्छ।,0
मनलाई शान्त र स्थिर पार्नुपर्ने रहेछ।,0
मनको स्थिरता नै शान्तिको आधार हो।,0
"गहिरो शान्ति ध्यानबाट प्राप्त हुन्छ, र शारीरिक शान्ति योगाभ्यासबाट।",0
"त्यसैले, सुखी र निरोगी जीवनका लागि योगाभ्यास अनिवार्य छ।",0
सुन्दरले सबै कुरा एकै स्वरमा समाप्त गरे।,0
"""अनि ऋण कसरी तिर्ने त अब?"" मैले सोधेँ।",0
"पहाडको जग्गा केही बेचियो, केही तिरियो।",0
धेरै त तिर्न सकिरहेको छैन।,0
"""हेरौँ, सकिन्छ भने केही पौरख गर्न,"" सुन्दरले भने।",0
म एउटा युवाको नयाँ जीवनको कथा बोकेर फर्कने तयारी गर्दै थिएँ।,0
"खाना नखाई जान पाइन्न भन्ने आग्रह टार्न नसकी, खाना खाएर कार्यालय फर्के।",0
दिनभरि कार्यालयमा बसेर शनिबारको लागि सुन्दरको कथा तयार पारेँ ।,0
बेलुका डेरामा फर्के।,0
शीर्षक के राख्ने भन्ने पिरलोले मलाई रातभर छाडेन।,1
भोलिपल्ट बिहान मेरो मोबाइलको घन्टी बज्यो।,0
"हेरेँ, सुन्दरको फोन थियो।",0
"""दाइ, म पास भएँ नि?"" उनले भने।",0
"""केमा पास भयौ नि भाइ?"" मैले सोधेँ।",0
"अब त म ऋण तिर्न सक्छु दाइ र , समाज सेवा पनि गरिरहन्छु। ",0
म योगको प्रशिक्षक पनि भएँ ।,0
"त्यसपछि म बिहानका साथीहरू, ती पिपल र चौतारातर्फ लागें।",0
मनमा भने कथाको शीर्षक के दिउँ भन्ने कुरा खेलिरहेको थियो।,1
दिउँसो कार्यालय पुगेँ।,0
"हाकिमले सोधे, ""तपाइँको कथाको शीर्षक के राख्ने अमितजी?""",0
"अनायास मेरो मुखबाट निस्क्यो, ""सफलताको कथा।""",0
तपाईंको सफलतामा खुशी छु।,0
तपाईले यो प्रयासमा धेरै संघर्ष गर्नु भएको थियो ।,0
अब तपाईंको मेहनतको फल पाउनु भएको छ।,0
रिपोर्ताज समसामयिक विषयमाथि तयार पारिन्छ।,0
यस्तो तयारीको क्रममा लेखक स्वयम्‌को संलग्नता र प्रत्यक्षदर्शिता आवश्यक हुन्छ।,0
"यो साहित्यको नयाँ विधा हो, जसमा लेखक प्रत्यक्षदर्शी वा भोक्ता हुन्छ।",0
कुनै पनि विषयलाई प्रस्तुत गर्नुपूर्व त्यसलाई सतर्कतापूर्वक अध्ययन वा विश्लेषण गर्नु पर्छ।,0
"यसमा उठाइने विषय वास्तविक हुन्छ र पत्रकार वा लेखकको व्यक्तिगत अनुभव र धारणासँग सम्बन्धित हुन्छ, जसले शैलीलाई सकारात्मक किसिमको बनाउँछ।",0
यसलाई समाचार र साहित्यको मिलनबिन्दु पनि मानिन्छ।,1
रिपोर्ताज सर्जकले आफ्ना अनुभव र कल्पनालाई पत्रकारिताको शैलीमा प्रस्तुत गर्ने हुँदा आकारगत दृष्टिले यो लामो वा छोटो दुवै हुन सक्छ।,0
"विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनको परिभाषाअनुसार राम्रो स्वास्थ्य भनेको केवल रोग वा दुर्घटनाको अभाव मात्र होइन, शारीरिक, मानसिक र सामाजिक रूपले पूर्ण तन्दुरुस्तीको अवस्था हो।",0
"जुन देशका नागरिक स्वस्थ हुन्छन्, त्यस्तो देशको प्रगति पनि समृद्ध हुन्छ।",0
यस्ता सुचकका आधारमा संसारकै सबैभन्दा राम्रो स्वास्थ्य स्थिति भएको देशको रूपमा स्वीडनलाई लिइन्छ।,0
२००९ को दशकको इतिहास अनुसार चिकित्सा विज्ञान मानव सभ्यताको महत्त्वपूर्ण उपलब्धि हो।,0
"स्वास्थ्य विज्ञानमा रोकथाम, निदान र निवारणको तीनवटा विधिमा ध्यान दिइन्छ।",0
"यी विधिहरू मध्ये चिकित्सा विज्ञान मुख्यतया निदान र उपचारमा आधारित छ, तर रोकथाम र निवारणलाई कम महत्त्व दिइन्छ।",0
अर्थात चिकित्सा विज्ञानमा रोकथामभन्दा उपचार गर्ने परिपाटीलाई बढी महत्त्व दिइन्छ।,0
"यद्यपि पछिल्लो समयमा विभिन्न किसिमको खोप, जनहितमा जारी हुने विभिन्न जनस्वास्थ्यसम्बन्धी सूचना, जानकारी, तालिम आदिको प्रभावले चिकित्सा विज्ञानमा रोकथामको क्षेत्रलाई पनि प्राथमिकता दिइन थालेको छ।",0
"पतञ्जलीका अनुसार निर्तिचार अवस्थामा स्थित रहने अभ्यास जसले पर्याप्त मात्रामा गरेको हुन्छ, त्यसले परमानन्द पनि प्राप्त गर्दछ।",0
"जो व्यक्ति आवश्यकभन्दा बढी विषयी कुरामा ध्यान नदिई, उसले सजिलैसँग निर्बिचार अवस्था प्राप्त गर्न सक्छ।",0
"यो अवस्था प्राप्त गर्दैमा जिम्मेवारी चाहिँ सकिँदैन, यसको निरन्तर अभ्यास चलिरहनुपर्छ।",0
"ती विचारबाहेक, मनलाई खाली राखी राम्रो र नराम्रो कुनै विचार आउन नदिई, प्रशान्तिको अभ्यास गर्नुपर्छ।",0
दुखदायी विचारले यदाकदा गर्ने आक्रमणबाट यो संस्कारले साधकलाई सुरक्षित राख्छ।,1
"जसरी खोलामा बाढी आउनु भन्दा अघि खोलाछेउको आफ्नो घरको पर्खाललाई मजबुत बनाइयो भने बाढी आउने डरबाट सुरक्षित भइ व्यक्ति अविरल झरीको रातमा पनि आनन्दको निद्रा लिन्छ, त्यस्तै गरी भयानक दुखको परिस्थितिमा पनि यस्तो साधकले धैर्य नहारेको हुन्छ।",1
"""य आगणच्छति सः णच्छति"" अर्थात्‌ आएको जुनसुकै तत्त्व फर्किएर जान्छ भन्ने सत्य कुरा हो।",0
अतः दुश्चिन्ताग्रस्त हुनुपर्ने कारण छैन।,0
"उसलाई थाहा छ, आएको दुःख अवश्य नै जान्छ।",0
"लेखक, पाठक र भावक एक अर्काका पूरक हुन्।",0
"यिनीहरू आदरणीय मात्र होइन, सम्माननीय पनि हुन्छन्।",0
भौगोलिक रूपमा जहाँ भए पनि उनीहरूको आपसी सम्बन्ध सुदृढ रहन्छ।,0
उनीहरू समाजमा सम्मानित र शिक्षित व्यक्ति मानिन्छन्।,0
प्राचीन कालदेखि आधुनिक कालसम्म नवीन चेतना फैलाउन तल्लीन देखिन्छन्।,0
लेखकमा रहेको स्वच्छ भावनाका कारण उसको लेखन पूजनीय र माननीय हुन्छ।,0
बालकदेखि जेष्ठसम्म सबै मानिस उसका निम्ति प्रिय हुन्छन्।,0
लेखकका काव्य कृतिको ख्यातिका कारण उ श्रेष्ठतम जीवन जिउन सक्षम हुन्छ।,0
"जहाँ रवि पुर्ण गर्दैनन्, त्यहाँ पुर्ण गर्दछन् कवि भने झैँ लेखकको गन्तव्य सीमित हुँदैन।",1
"गद्य, पद्य र हास्यसम्मका वक्ता बन्ने हुनाले उसको बुद्धि प्रतिभाशाली हुन्छ।",0
लेखकको व्यक्तित्व जे जस्तो भए पनि कवित्व र लेखकत्वका कारण सिद्धत्व प्राप्त गर्छन्।,0
क्षमतावान् र बुद्धिमान् हुनाले उ कीर्तिमान कायम गर्छ।,0
भावमय र रहस्यमय लेखकत्व भएको कवि मनको दयालु पनि हुन्छ।,0
नमस्कार बद्रीजी।आराम हुनुहुन्छ?,0
हामी त आयौँ फेरि।,0
आराम छु हजुर।,0
बेलैमा आउनुभएको छ त।,0
"ल, है, यताउता मिलेर बसौँ।",0
"किसानको घरमा बस्ने ठाउँ साँघुरो, काम गर्ने ठाउँ फराकिलो हुन्छ क्यारे।",0
"नास्पाती खाउँ है त, म टिपेर ल्याउँछु।",0
अहिले पर्दैन बद्रीजी।,0
पहिला घुमौँ न।,0
खानेकुरा त पछि खाउँला फेरि।,0
जाने त?,0
लौ हिँड्नुहोस् त उसो भए।,0
"जाऔँ, जाऔँ।",0
"सुन्नुहोस् त विद्यार्थी भाइबहिनीहरू, बद्रीजीले अर्थशास्त्र विषयमा स्नातकोत्तर तहसम्मको अध्ययन गर्नुभएको छ।",0
अध्ययनपछि उहाँले दश वर्षजति सरकारी सेवामा काम गर्नुभयो।,0
अहिले चाहिँ जानेर छोडेर उहाँ यतातिर लाग्नुभएको हो।,0
उहाँसँग दुवै समूहका प्रतिनिधिले आआफ्ना जिज्ञासा राख्नुहोला।,0
पूरक प्रश्न चाहिँ अन्य विद्यार्थीले पनि गर्न सक्नुहुनेछ।,0
"अँ साँच्चै, कति वर्ष भयो बद्रीजी तपाईँले कृषि कार्य गर्न थाल्नुभयो?",0
"भयो नि, छ सात वर्ष।",0
"अनि तपाईँ त यत्रो पढेलेखेको मान्छे, सरकारी जागिर पनि रहेछ।",0
"पक्कै राम्रै हुँदो हो, यतातिर लाग्ने सोच कसरी बनाउनुभयो?",0
सायद म महत्त्वाकाङ्क्षी मान्छे रहेछु क्यारे।,0
मेरो स्वभावसँग त्यो जागिर त्यति मिलेन।,0
त्यसैले म कुनै सार्थक काम गरेर बाँकी जीवन बिताउन चाहन्थेँ।,0
त्यसका लागि मैले धेरैतिर खोजेँ।,0
अन्ततः कृषिकर्मले मलाई आकर्षित गर्‍यो।,1
तपाईँले कृषिलाई नै महत्व दिनुको कारण चाहिँ के होनि?,0
"हेर्नुस्, व्यक्तिलाई कृषक बन्ने कि नबन्ने भनी छान्ने छुट होला तर मानव जातिलाई कृषि गर्ने कि नगर्ने भनी छान्ने छुट छैन।",0
"जुन दिन वैज्ञानिकहरूले नखाईकन पनि बाँच्ने मानिसहरू जन्माउन थाल्लान्, त्यसपछि मात्रै कृषि मानव जातिका लागि वैकल्पिक पेसा हुने छ।",0
"आजका दिनमा चाहिँ सोचे जस्तो नगरे अर्काले, अर्काले भनेको, कसै न कसैले त किसान हुनेछन्।",0
"त्यसैले कृषिकर्म रुचिको कुरा मात्रै होइन, यो मानव जातिको अस्तित्वसँग जोडिएको आधारभूत काम हो।",0
"हेर, मानिसलाई बाँच्नका लागि आवश्यक पर्ने सम्पूर्ण पोषणको मुख्य स्रोत नै खाद्य पदार्थ हो।",0
"खाद्य पदार्थ नै हामीलाई बचाउने औषधी हो, अमृत हो।",1
कृषि नभई खाद्य पदार्थको उत्पादन कसरी हुन्छ र?,0
"त्यसैले कृषि पेसा त आफूलाई मात्र होइन, संसारलाई पालन गर्ने कर्म पनि हो।",0
डोल्माजीले भन्नुभएको कुरा सही हो।,0
"अर्कोतिर, अहिले खेतियोज्य जमिन बाँझो हुने क्रम बढिरहेको छ।",0
प्राकृतिक र जैविक विविधतायुक्त उर्वर जमिन भए पनि खाद्य पदार्थ विदेशबाट किन्नुपर्ने बाध्यता छ।,0
कृषि उपजमा समेत वैदेशिक व्यापार घाटा छ।,0
यस्तो बेलामा तपाईँ हामी पढेलेखेका मान्छेले यस विषयमा नसोच्ने हो भने कसैले सोच्छ र?,0
"मलाई लाग्छ सामान्य जागिर खानभन्दा बाँझो जमिनमा अन्न, फलफूल, तरकारी फलाउनु बढी महत्वको कुरा हो।",0
यसबाट जैविक र पर्यावरण संरक्षणको क्षेत्रमा योगदान हुन्छ।,0
कृषि पेसालाई दुःखी पेसा भन्छन्।,0
दुःख त तपाईँले पनि पाउनुभै रहेको होला।,0
"हेर्नुहोस्, आनन्द भन्ने कुरा पनि सापेक्षित हुन्छ।",0
स्वस्थ जीवनका लागि शारीरिक श्रमको महत्त्व नबुझेको खण्डमा पसिना बगाउँदा मलाई दुःख लाग्थ्यो होला।,0
आफूले रोपेको बिरुवा हुकिँदा मलाई आफ्नै सन्तान हुर्काउँदै गरेको जस्तो लाग्थ्यो।,1
"पछि, परन्तुको कुरा होइन, अहिले तत्कालै म हुर्काउँदै गरेको बिरुवा हेरेर रोमाञ्चित हुन्छु।",0
फूल्दै गरेका फूल र फल्दै गरेका फलले मेरो जीवन सार्थक बनाउँछन् जस्तो लाग्छ।,0
साँच्चै भनूँ भने संसारको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण काम गर्ने अवसर मलाई यहीँ मिलेको जस्तो लाग्छ।,0
"यो त भावनात्मक कुरा भयो, खासमा खेतीपाती गरेर जिन्दगी चलाउन गाह्रो हुँदैन र?",0
जीवनको चुनौती सामान्यतया भावनासँगै जोडिने कुरा हो।,0
"फेरि मैले जुन पद्धतिको खेतीपाती गरिरहेको छु, त्यसबाट हाम्रो परिवार मज्जाले चलेको छ।",0
"सामान्यतः हामी मल, बीउ, औषधि बजारबाट किन्दैनौं।",0
रसायनिक खेती गर्छ भने किसानको धेरै पैसा बजारतिर जान्छ।,0
यो त प्राकृतिक खेती हो।,0
"त्यसैले हामी उत्पादन कार्यका लागि प्रायः केही किन्दैनौं, उपज भने छिट्टै बेच्न सकिन्छ।",0
उत्पादनमा लागत कम छ तर उत्पादित वस्तुको मूल्य चाहिँ धेरै पाइन्छ।,0
"स्वास्थ्यमैत्री हुनाले हाम्रो उत्पादन सजिलैसँग यहींबाटै बिक्छ, बजारमा कुनै समस्या छैन।",0
अनि मल र औषधी नहालीकन पनि राम्रो उत्पादन हुन्छ त?,0
मैले मल र औषधी भनेको हाल्दिनँ होइन।,0
मैले आफूलाई चाहिने मल र औषधी यहीं बनाउँछु।,0
मल र औषधी मैले बजारबाट किनेर हाल्दिनँ।,0
मल बनाउने सजिलो तरिका छ।,0
"यी हेर्नुहोस्, यस भाँडामा 900 लिटर पानी, दश लिटर जहुँत, दश किलो जोबर, एक किलो गुँड, एक किलो दालको पिठो र वरपिपलको फेदको एक मुठी माटो राम्रोसँग मिसाइन्छ।",0
यसलाई मैले आज बिहान तयार पारेको हुँ।,0
पर्सि बिहानसम्म यसलाई यसरी नै ढाकेर राख्नुपर्छ।,0
साँझ र बिहान लौराले चलाउनुपर्छ।,0
त्यसपछि यो लेदोलाई मलका रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।,0
महिनामा एक पटक सर्सती बोटबिरुवाका फेदमा छर्किसकेपछि त बिरुवालाई मलैमल भइहाल्छ नि।,0
औषधी कसरी बनाउनुहुन्छ त?,0
औषधी पनि सजिलै बनाउन सकिन्छ।,0
सामान्यतः गाईवस्तुले नखाने खालका दशबाह्र थरी रुखका पातको रस गहुँतसँग मिसाएर बोटबिरुवामा छर्ने हो भने अधिकांश रोगको नियन्त्रण गर्न सकिन्छ।,0
"त्यसमा खुर्सानी, निम, लसुन, बेसार, बोझो जस्ता जडीबुटी मिसाउने हो भने त सुनमा सुगन्ध भइहाल्छ।",1
त्यसो भए तपाईँले रसायनिक मल र औषधिको प्रयोग फिटिक्कै गर्नुभएको छैन त?,0
"छैन, त्यसैले हाम्रो उत्पादन वास्तवमा स्वास्थ्यका लागि हानिकारक छैन।",0
"अघि गुरुआमाले खाद्यान्न अमृत हो भन्नुभएको थियो नि, त्यो चाहिँ यस्तै उत्पादनलाई भन्नुभएको हो।",0
"हैन, तपाईले त खेतबारीलाई पुरै जङ्गल जस्तो पो बनाउनुभएको छ त?",0
"हो त, यो वनजङ्गलकै पारामा गरिने खेती प्रणाली हो।",0
हामीले यहाँ विशेषतः फलफूल र औषधिका बोटहरू लगाएका छौँ।,0
यहाँ यो उचाइमा पाइने सबै अग्लाहोचा रुखलाई पञ्चस्तरीय ढाँचामा व्यवस्थित गरिएको छ।,0
बीचमा जलप्रबन्धनका लागि नाली पनि छन्।,0
"हेर्नुहोस्, मैले गरेको कुषिमा बोटबिरुवाको सहअस्तित्वलाई स्वीकार गरिएको छ।",0
यहाँ एउटा फसलले अर्का फसललाई सहयोग गर्छ।,0
एउटाले नचाहिने भनेर माटामा फ्याँकेको तत्व अर्को बिरुवाले मलका रूपमा लिन्छ।,0
एउटा बिरुवाको बासनाले अर्को बिरुवामा रोग लाग्दैन।,0
"केही न केहीको उत्पादन बर्सैभरि भइरहन्छ, बेचिरहन पनि पाइन्छ।",0
भनेपछि फलफूल बेच्ने अनि अन्न र तरकारी चाहिँ बजारबाट किन्ने?,0
"होइन, मैले अन्न र तरकारीका लागि उः परको ठाउँ छानेको छु।",0
त्यहाँ वरिपरि ठुला ठुला रुख छन् जसले हावाको गति र वेगको आक्रमणलाई रोक्नका साथै अन्न र तरकारीको उत्पादनका लागि उपयुक्त खालको प्राकृतिक वातावरण तयार पार्छन्।,0
सबै जना त्यतैतिर लाग्छन् ।,0
भर्खर रोपेका बेर्नाका फेदमा सुकेका पातपतिङ्गर किन हाल्नुभएको नि?,0
तिमी मसँग भएपछी सुनमा सुगन्ध भइहाल्छ।,1
"यो, मैले यसलाई आच्छादन भन्ने गरेको छु।",0
यसो गरेपछि बालीमा अनावश्यक झारपात पनि आउदैनन्।,0
अनि जमिनको चिसोपन पनि सुक्न पाउँदैन।,0
अघि देखाएको लेदो हल्का छरिदिएपछि बिस्तारै यो कुहिन्छ।,0
माटोमा पोषण हुन्छ।,0
हामीले खाने उत्पादन फसलबाहेक बाँकी रहेका सबै जैविक वस्तु यसरी नै आच्छादन गरेपछि बिरुवालाई मलको अभाव नै हुँदैन नि।,0
"माटामा जति पोषण थियो, त्यति नै रहन्छ।",0
त्यसो भएदेखि नै रासायनिक मल र विषादीको प्रयोग गरेर खेती गर्नै हुँदैन त?,0
प्रयोग नगरी पनि यसै विधिबाट उत्पादन गर्न सकिन्छ भने किन प्रयोग गर्नुपर्‍यो र?,0
"यदि कसैले प्रयोग नै गर्ने विचार गर्छ भने कृषिविद्को सल्लाहमा माटो, हावा, पानी नबिग्रने गरी गर्नुपर्छ।",0
मानव स्वास्थ्यलाई विचार गरेर गर्नुपर्छ।,0
"जमिनलाई उर्वर बनाउन जरुरी छ, बन्जर बनाउन होइन।",0
खासमा कृषि क्षेत्रमा जथाभावी रूपमा रासायनिक मल र विषादीको प्रयोग गर्दा हामीले खाद्यपदार्थसँगै विष खाइरहेका छौँ।,0
"त्यति मात्रै होइन, रासायनिक मल तथा विषादीहरूको अत्यधिक प्रयोगले पानीका स्रोत र सास फेर्ने हावासमेत विषाक्त बनाएका छौँ।",0
खेतको माटोसमेत बर्बाद बनाएका छौँ।,0
असङ्ख्य जलचर र स्थलचर जीवहरूको हत्या गरिरहेका छौँ।,0
प्राणीहरूको जीवन संरक्षणको आदर्शलाई भुलेर विषादी प्रयोग गर्नु अपराध कर्म होइन?,0
"मलाई लाग्छ, यो राम्रो भइरहेको छैन।",0
"त्यसैले त बेला-बेलामा प्रकृतिले अनेकौं रूपका नाममा हामीलाई पनि सजाय दिइरहेको छ, हैन र?",0
"ठिक कुरा हो बद्रीजी, रासायनिक मल र विषादीको प्रचुर प्रयोगबाट गरिने उत्पादन प्राकृतिक उत्पादन नै होइन।",0
"खासमा, त्यो खानेकुरा नै होइन, खानेकुरा जस्तै देखिने विषालु वस्तु हो।",0
"हेर्नुस्‌ डोल्माजी, हामीले नेपालको कृषि क्षेत्रमा रहेका परम्परागत ज्ञान र अनुभवलाई जोड्नुपर्ने छ।",0
नेपालको करिब दुई तिहाइ जनसङ्ख्या कृषि क्षेत्रमा आश्रित छन्।,0
"तैपनि, आजका प्रायः विद्यार्थीले आफूलाई भोलिको किसान भन्ने सोचेका छैनन्।",0
"कृषिकै अध्ययन र अनुसन्धानमा लागेका कृषि वैज्ञानिक, नीति निर्माता, जिम्मेवार पदाधिकारी तथा कर्मचारी वा कृषि अभियन्ताले पनि आफ्ना सन्तानलाई किसान बनाउन खोजेका छैनन्।",0
पढेलेखेको मान्छेले ‘म अब कृषि कर्म अपनाउँछु’ भनी निर्णय लियो भने त्यसलाई अर्कै नजरले हेर्ने वातावरण छँदै छ।,0
यो मनोविज्ञानलाई नबदलेसम्म हामी कसरी समृद्ध बन्न सक्छौँ र?,0
झटपट नित्यकर्म सकेर म जिपतर्फ लागेँ ।  ,0
जिप मलाई नै पर्खेर बसिरहेको थियो।,1
गुल्मी आँपचौर तल्लाफाँटको 'राष्ट्रिय कफी विकास केन्द्र' अगाडि कुरेर बसेको जिपमा पुग्दा अन्य साथीहरू आइसकेका रहेछन्।,0
आँपचौरको तल्लाफाँटबाट सुर्खेत पुग्न बिहान चार बजे नै हाम्रो जिप निकै हतारिँदै थियो।,1
किनकि आज जिपलाई करिब चार सय किलोमिटर लामो बाटो गुड्नुपर्ने थियो।,1
राराका घुमक्कड टोली बोकेर जिप तल्लाफाँटबाट सुर्खेततर्फ कुद्यो।,1
ढोरपाटनबाट बग्दै आएको रुद्रावती नदीका काखमा अवस्थित तल्लाफाँटबाट रुद्रावती नदीलाई दाहिने पारेर हामी किनारै किनार अघि बढ्यौँ।,1
अर्धकच्ची बाटाका जोल्ठिङमा हाम्रो जिप हल्लाउँदै हुइँकिँदै थियो।,1
"किसमिसे, मजुवा, चोरकाटे, उल्लीखोला हुँदै हामी बिहान साढे पाँच बजे रिडी पुग्यौँ।",0
तल्लाफाँटबाट हामीसँगै बगेको रुद्रावती नदी र मुस्ताङको दामोदर कुण्डदेखि बगेको कालीगण्डकी यहाँ आएर समाहित हुन्छ।,1
झरनाको ठाउँ हो रुद्रवेणी।,0
"त्यहाँबाट स्याङ्जा, गुल्मी, र पाल्पा जिल्लाको मिलन विन्दुका रूपमा प्रसिद्ध तीर्थस्थल तथा पर्यटकीय गन्तव्य रिडी पुग्यौँ।",1
हाम्रो जिप पाल्पा तानसेन पुग्दा साढे सात बजिसकेको थियो।,0
तानसेनको बतासेडाँडादेखि ‍घुम्तीहरू पार गर्दै हाम्रो जिप पर्वत पुग्यो।,0
तानसेनको बतासेडाँडादेखि नागबेली बाटाको घुम्तीहरू पार गर्दै हाम्रो जिप पर्वत पुग्यो।,1
"हामीले पाल्पाको जोरधारामा पुगेर पकौडा, चुकाउनी, र चिया खायौँ।",0
हामी नौ बजे बुटवल पुगिसकेका थियौँ र हाम्रो जिप बुटवलबाट पश्चिमतर्फ मोडियो।,0
"गोरुसिङ्गे, चनौटा, भालुवाङ, लमही हुँदै हामी साँझ चार बजे कोहलपुर पुग्यौँ।",0
"कोहलपुरबाट बिदा भएर कर्नाली राजमार्गतर्फ अघि बढेको हाम्रो टोली चिसापानी, हात्तिसार हुँदै छिन्चु पुग्यो।",0
हाम्रो जिप भेरी नदी तरेर कोहलपुरदेखि करिब ७४ किलोमिटरको यात्रा पार गर्दै सुर्खेत पुग्यो।,0
साँझ नौ बजे सुर्खेत बसपार्क नजिकैको 'रक होटल' मा बसेर आराम गर्यौँ।,0
हिजो दिनभरि जिपमा कुदिरहँदा र जिपले हुइँक्याउँदा थाकेर लखतरान भई राति दस बजे सुतेका हामी बिहान चार बजे नै उठ्न बाध्य भयौँ।,0
किनकि हाम्रो जिपका चालकले हामीलाई पाँच बजे तयार हुन सङ्केत गरिसकेका थिए।,0
२४ गते बिहान ठीक पाँच बजे सुर्खेतबाट गमगढीतर्फ हाम्रो यात्रा सुरु भयो।,0
सुर्खेतको सुन्दर उपत्यका हेर्ने रहर हुँदाहुँदै पनि यस पटक हाम्रो गन्तव्य गमगढी भएकाले हामी त्यसलाई छोडेर अघि बढ्न विवश थियौँ।,0
"हाम्रो जिप बड्डीचौर, पाताल खोला हुँदै तल्लो डुङ्गेश्वर पुग्यो।",0
हामीले त्यहाँ चिया नास्ता गर्‍यौँ।,0
चिसो हिमाली जल बोकेर तातो तराई झर्दै गरेको कर्नाली नदीको किनारैकिनार हामी अघि बढ्यौँ।,1
त्यहाँको प्रकृति यस्तो लाग्थ्यो मानौँ कर्नाली तलतल झर्दै छ र हामी शीतलताको खोजीमा माथिमाथि सर्दै छौँ।,1
"गमगढी कर्नाली, खिद्की जिउला हुँदै हामी जितेझाडे पुग्यौँ।",0
सिन्जाबाट र जुम्लाबाट बगेका दुई बहिनीजस्ता हिमा र तिला नदी जितेझाडेमा मिसिएर सुसेली हाल्दै कर्नालीमा समाहित भएका थिए।,1
त्यही दोभानबाट हामी कालिकोटको सदरमुकाम मान्म हुँदै पिली पुग्यौँ।,0
तिला र हिमा नदी मिसिएको यो ठाउँबाट हामी हिमा नदीको किनारैकिनारको राजमार्गलाई नछाडी सिँजा उपत्यकातर्फ उकालो लाग्यौँ।,0
तीव्र गतिमा बग्ने नेपाली नदीहरूमा राफ्टिङको विस्तारले साहसिक पर्यटनमा विदेशी पर्यटकलाई निम्तो दिइरहेको छ।,0
"यसका साथै, विभिन्न ठाउँमा स्विमिङ पुल तथा पानीसम्बन्धी खेलहरू खेल्ने ठाउँ विकास गर्ने हो भने आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटन विस्तार हुनेछ।",0
यसले देशको विकासका नयाँ सिँढीहरू थपिन्छन्।,1
नेपालको जलस्रोत देशको समृद्धिको आधार हो।,0
यसको सदुपयोग गर्न सके हाम्रो अर्थतन्त्र बलियो बन्छ।,0
आज हाम्रो देशले ऊर्जा सङ्कट बेहोरिरहेको छ।,0
यस्तो ऊर्जा सङ्कटले हाम्रा दैनिक गतिविधि प्रभावित बनाउँछ।,0
पेट्रोलियम ऊर्जा खरिदका लागि दैनिक करोडौँ रुपैयाँ खर्च हुन्छ।,0
विश्वबजारमा दिनप्रतिदिन बढिरहेको पेट्रोलियम पदार्थको भाउका कारण हाम्रो देशको अर्थतन्त्रले थाम्नै नसक्ने अवस्था आउन सक्छ।,0
यस्तो महासङ्कटबाट हामीलाई सेतो सुनका रूपमा परिभाषित हाम्रै जलस्रोतको सही सदुपयोग मात्र मुक्ति दिन सक्छ।,0
कार्यक्रम सञ्चालकले अर्का प्रतियोगी राजन सार्कीलाई आफ्नो वक्तृताका लागि मञ्चमा निम्त्याउनुभयो।,0
हाम्रो देश मनोरम प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिएको छ।,0
"प्रकृतिको काखमा बगिरहेका कोसी, सेती, बुढीगण्डकी, तिनाउ र कर्णाली नदीहरू हाम्रो देशको सुन्दरता झलमल्ल पार्छन्।",1
"कञ्चन जलप्रवाह, जिउँदो शक्ति, र कर्मयोगी प्रवृत्तिका प्रतीक यी नदीहरू हाम्रा जलस्रोतका अमूल्य धरोहर हुन्।",1
"मेचीको महानता, कालीको मौनता, तिलिचो, गोक्याे र राराको उच्चता, फेवाको फैलावट, बेगनासको सालिनता, तमोरको तमासा हाम्रो जलसम्पदाको अनुपम विशेषता हुन्।",1
यिनीहरूको सही सदुपयोगले हाम्रो धरती हरियाली हुन्छ।,0
जलस्रोतको सहायताले बिजुली उत्पादन गरेर धरती झलमल्ल पार्न सकिन्छ।,0
नेपालका भूगर्भमा रहेका जीवनदायिनी नदीहरूबाट उत्पादित जलविद्युत् ऊर्जा उपयोग गरेर पेट्रोलियम पदार्थको खपत घटाउन सकिन्छ।,0
"यसले रोजगारीका अवसर सिर्जना गर्ने मात्र होइन, देशलाई सम्पन्नताको दिशामा अघि बढाउनेछ।",0
प्रकृतिको काखमा,1
नदिको काखमा,1
गहुँगोरो,1
हाडेओखर,1
सिहंनाद,1
विद्याधन,1
भवसागर,1
चरणकमल,1
ज्ञानामृत,1
मृगनयनी,1
चन्द्रमुखी,1
चैतेबाँदर,1
नाङ्गलाकाने,1
चरिनङ्ग्रे,1
चरिचुच्चे,1
सुनमा सुगन्ध,1
नेपालमा जलस्रोतको अत्यधिक उपयोग जलविद्युत्को माध्यमबाट गर्न सकिने कुरा विभिन्न सर्वेक्षणले देखाएका छन्।,0
"हामी सबैलाई थाहा छ, बाह्रै महिना परिरहने हिउँ, नित्यनिरन्तर बगिरहने अथाह जलराशि र भिरालो भौगोलिक बनोटको सहमिलनबाट ८३ हजार मेगावाटभन्दा बढी ऊर्जा उत्पादन गर्ने सामर्थ्य नेपाली जलस्रोतमा सुरक्षित छ।",0
भर्खरैसम्म लोडसेडिङ र विभिन्न किसिमको कर्जा संकट बेहोर्दै आएको हाम्रो देशलाई त्यसबाट मुक्त गर्न सक्ने सामर्थ्य केवल जलस्रोतसम्बद्ध विद्युत् आयोजनाले मात्र राख्छ।,0
"त्यसैले हाम्रो देशको उज्यालो भविष्य देख्न चाहने जुनसुकै निकायले जलविद्युत् आयोजनाको निर्माण, सञ्चालन र विस्तारमा ध्यान दिनु जरुरी छ।",0
यसका लागि आवश्यक नीति तथा नियम तयार पार्नु वा आवश्यक परे सुधार गर्नु अनिवार्य छ।,0
जलविद्युत्मा लगानी गर्ने वातावरण बनाउनुपर्छ।,0
जलविद्युत्सँग सम्बद्ध उद्योग तथा कलकारखाना खोल्ने वातावरण बनाउन जरुरी छ।,0
घरायसी रूपमा पनि जलविद्युत्को खपत बढाउन प्रेरित गर्ने नीति अख्तियार गर्नुपर्छ।,0
"अझ बढी, हाम्रो देशमा उत्पादित जलविद्युत् विदेशसम्म पुर्याएर बेच्ने वातावरण तयार गर्नुपर्छ।",0
जलस्रोतको परम्परागत उपयोग सिँचाइसँग सम्बद्ध छ।,0
"नेपाली जलस्रोत केवल नेपाली भूमिसँग मात्र होइन, छिमेकी मुलुकको भूमिको उर्वरासँग पनि जोडिएको छ।",0
नेपाली भूगोलभित्र करिब छ हजार जति नदीनाला छन्। तीमध्ये छ सयभन्दा बढी नदी बाह्रै महिना निरन्तर बगिरहन्छन्।,0
"यस्ता नदीनालाबाट कुलो, पैनी वा नहर निर्माण गरेर खेतीयोग्य जमिनमा सिँचाइ सुविधा पुर्याइएको छ।",0
त्यही जमिनमा उब्जिएको अन्न खाएर हामी बाँचिरहेका छौँ।,0
यसरी भूमिको उर्वरा बढाउँदै राष्ट्रको कृषिजन्य उत्पादन वृद्धि गर्न हाम्रो जलस्रोतको उपयोग भइरहेको छ।,0
यो कार्यले हाम्रो विकासको फाँट अझ बढी फराकिलो हुनेमा कुनै शङ्का छैन।,1
नेपाली जलस्रोतको उपयोग पर्यटन र मनोरञ्जनका क्षेत्रमा पनि गर्न सकिन्छ।,0
हाम्रो देशमा संसारकै सबैभन्दा अग्लो स्थानमा रहेको तिलिचो ताल छ।,0
यसका साथै सुन्दर प्राकृतिक वातावरणले भरिएका हिमताल तथा अन्य तालतलैया छन्।,0
त्यस्ता तालतलैयालाई पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा विकास गरेर बर्सेनि लाखौँ पर्यटक भित्र्याउन सकिन्छ।,0
"फेवाताल, वेगनास ताल, बुलबुले ताल लगायतका तालतलैयाको प्रचार-प्रसार गरी तिनको सौन्दर्यलाई खलल नपुर्याउने गरी विस्तार गर्नुपर्छ।",0
नौका विहार जस्ता सुविधाले नेपालको पर्यटन क्षेत्रलाई अझ दरिलो बनाउँछ।,0
"यस भ्रमणमा आएका विदेशी मात्रै होइन, स्वदेशी पर्यटक आआफ्नै समूहहरू रिसोर्ट क्षेत्रभित्रै नाचगान र ख्यालठट्टा गर्दै रमाइरहेका दृश्य पनि कम्ती आकर्षक थिएनन्‌!",0
चिसिएको शरीरलाई बलिरहेको आगोको रापमा सेकाउँदै आआफ्नै भाषा र संस्कृतिपरक प्रस्तुति दिइरहेका दृश्यले यस स्थानलाई सिङ्गो विश्वकै सांस्कृतिक केन्द्र बनाइरहेको थियो।,0
यसको प्रत्यक्षदर्शी म आफैँ बनिरहेको थिएँ।,0
गर्मीमा बाफिँदै उकालो हिँडेको हाम्रो जिउ रारामा आइपुग्दा पुरै चिसिएको थियो।,0
हामी गुल्मीको भन्दा कैयौँ धेरै जाडो ठाउँमा पुगिसकेका थियौँ।,0
अघिसम्म आगोको कृत्रिम तातो र राराको प्राकृतिक चिसोको तीव्र द्वन्द्व अनि लामो यात्राको थकानले लखतरान भएको अनुभव गरिरहेको थिएँ।,1
वाह! दुनियाँमा केवल दुईटा मात्र मान्छे राम्रा हुँदा रहेछन् ।,0
"एउटा मरेको मान्छे, अनि अर्को नजन्मेको मान्छे ।",0
अधिसम्म मैले त्यो मर्ने केटालाई अभागी हुन सक्छ भन्ने सोचेको थिएँ ।,0
तर त्यो अहिले गलत साबित भयो ।,0
अहिले त उसका तीन-तीन जना बाउ नै निस्किसके ।,0
एउटी आमा पनि प्रकट भइसकिन् ।,0
"के थाहा, दिनभरिमा अझै कति बाउआमाहरू आउने हुन्?",0
ओ! तिमीले हाम्रो लाक्पा मरेको देख्यौ?,0
"मरेको त देखेँ, तर त्यो मर्ने केटो तिम्रो लाक्पा हो कि, ऊ त्यो दिदीको न्हुच्छे हो कि, अथवा ती दाइहरूको रामदयाल वा नरेन्द्रमध्ये को हो?",0
मैले चाहिँ छुट्याउन सकिनँ ।,0
"त्यसको हातमा इन्जेक्सन जस्तो वस्तु थियो, देख्यौ?",0
हिजो मर्नुभन्दा अघि उसको हातमा इन्जेक्सन लगाउने सुई देखेको थिएँ ।,0
"हो, ऊ इन्जेक्सन लगाउँदै थियो ।",0
केही छिनपछि कालो-निलो भएर त्यही पेटीमा ढल्यो ।,0
हो । त्यो पक्का मेरो लाक्पा नै हो ।,0
"आज खत्तम भयो, मेरो लाक्पा ।",0
"लु, अब म मैच्याङ लाई कसरी मुख देखाउने?",0
मैले आउने ल्होसारमा छोरालाई साथमै लिएर आउँछु भनेको थिएँ ।,0
"लु, के गर्ने? मेरो लाक्पा मासियो ।",0
हा..... हा.... तमासा । घोर तमासा ।,0
सायद कलियुगको चरम बिन्दु यही हो ।,0
जिउँदो हुँदा कसैलाई आफ्नै छोराको ख्याल रहेन ।,0
"छोरो कुन कारणले दुर्व्यसनी बन्यो, सोच्ने फुर्सत नै भएन ।",0
दुई थोपा प्रकृतिले दिएका फोकटका आँसु झार्न जम्मा भए सबै ।,0
भविष्यको लठ्ठी,1
"मैले यही बुढो हातले मेरो सहारा, भविष्यको लठ्ठी कुमारलाई दागबत्ती दिएर आउँदै छु ।",1
मैले कस्ता-कस्ता मिठा सपना साँचेर राखेको थिएँ ।,1
मिठा सपना।,1
त्यो पक्कै मेरो छोरो नरेन्द्र हुनुपर्छ ।,0
"दुई दिन भयो, घर छोडेको ।",0
आज संसार नै छोडेर गयो ।,1
वह अपना छोरा रमदयाल नै हो ।,0
"हैन, के तमासा हो यो ?",0
मैले त केही बुझिनँ ।,0
अब बुझ्ने नै के बाँकी रह्यो ?,0
"आमाले चाहिँ भन्थिन्, छोरो लागुपदार्थ खाएर हिँड्छ भनेर ।",0
"तर के गर्नु, कामको बेफुर्सदीले त्यतातिर ध्यानै दिन पाइनँ ।",0
सुरुमा त आफ्नो छोरो यस्तोसम्म गर्न सक्छ भन्ने पत्यार पनि लागेन ।,0
दाह्री बाबा अचम्म मानेर दुवैलाई नियालेर हेर्छ ।,0
रङ्गमञ्चको बायाँतिरबाट प्रवेश गर्दै ।,0
हाम्रो न्हुच्छे यहीँ मरेको हो ?,0
"अरे, त्यो तिम्रो छोरो पो !",0
हिजोदेखि यही सडकको फुटपाथमा सडिरहँदा उसको आफन्त भन्नेहरू कोही आएनन् ।,0
यो त ज्यादै भयो बा...!,0
ऊ पनि घरमा नआएको दुई दिन भयो !,0
"त्यसैबेला, दोर्जे दायाँतिरबाट प्रवेश गर्छ ।",0
यहाँ हाम्रो लाक्पा मरेको देख्नुभएन ?,0
फेरि अर्को आफन्तको आगमन भयो ।,0
व्यस्तताको कारणले यो सडकमा हिँड्ने मान्छेका हजारौँ आँखाले देखे पनि नदेखेझैँ गरेर हिँडे।,1
अघि नै एम्बुलेन्सले लानुभन्दा अगाडि पनि म उसलाई हेर्दै थिएँ।,0
त्यो केटाको अनुहार सकदमै विक्षिप्त थियो।,0
सायद त्यसका आफन्तले भेट्टाएर पनि चिन्दैनन् होला!,0
अब त चिनेर पनि फाइदा छैन।,0
यतिखेर त उसको शरिर कुनै सरकारी निःशुल्क दाउरासँगै खरानी भइसक्यो होला।,1
बाँचेको भए राष्ट्र र आफ्ना लागि केही गर्न सक्थ्यो।,0
एउटा जीवनको अध्याय नै समाप्त भयो।,1
इतिहासमा अब उसको नाम पनि अस्ताउने होला।,1
लौ आयो ताजा खबर!,1
नरहरि र दीनदयाल हातमा पत्रिका बोकेर हस्याङफस्याङ गर्दै प्रवेश गर्छन् ।,0
अघि बिहान एउटा युवकको लास भेटिएको ठाउँ यही हो?,0
"जस्तो हुनुपर्ने हो, त्यस्तै थियो।",0
"लास अचेत छ, हिउँ जस्तो चिसो, धडकनविहीन, सासविहीन छ ।",1
"हाम्रो मतलब, उसले कस्तो पोसाक लगाएको थियो?",0
"अँ, उसले हिजोआजका युवाले लगाउने खालको पाइन्ट र सर्ट लगाएको थियो।",0
"पाइन्ट कालो थियो अनि सर्ट चाहिँ सेतो थियो, हो?",0
"मैले पाइन्टको त ख्याल गरिनँ, तर सर्ट चाहिँ सेतै थियो।",0
"त्यसो भए, त्यो पक्कै मेरै छोरो हुनुपर्छ!",0
सेतो सर्ट त मेरो छोरोले पनि लगाएको थियो।,0
त्यो पक्कै मेरो छोरो हुनुपर्छ!,0
त्यसको नाकनेर कालो कोठी पनि थियो ।,0
अनुहार एकदमै विक्षिप्त थियो ।,0
मान्छेले एउटा बेवारिसे मान्छेको लास लगे।,0
यिनीहरूले ब्रह्मजीको सिर्जनालाई मसानघाटमा लगेर पोल्ने छन्।,1
त्यसपछि पत्रिकामा छापिने छ।,0
लौ आयो आजको खबर!,0
"राजधानीको मुटुमा, युवकको लास भेटियो।",1
लौ आयो आजको ताजा खबर!,1
"ताजा खबर? हा... हा... अरे, त्यो लास त हिजोदेखि यही सडकको पेटीमा थियो।",1
त्यही बासी लासको खबर छाप्ने तिम्रो अखबार कसरी ताजा हुन्छ हँ?,0
रिसायो कि क्या हो?,0
ठुटो चुरोटमा बढी निकोटिन हुन्छ।,0
अनि सिगरेटमा चाहिँ के हुन्छ नि? प्रोटिन हुन्छ?,0
मलाई आफ्नो काम गर्न दिनुस्।,0
कसले रोकेको छ र?,0
"हेर, काम गर्ने मान्छेले जुनसुकै वातावरणमा पनि काम गरेर छोड्छ।",0
के लेख्या छ पत्रिकामा?,0
त्यो केटाको आफन्त भेटियो?,0
विद्यालय र विश्वविद्यालय बन्द हुन्छन्।,0
कलकारखाना बन्द हुन्छ।,0
लासमाथि राजनीति,1
तपाईँले उसको अनुहार देख्नुभएको थियो?,0
दाइँ गर्दा गाइने गीत पुनर्जीवनको आस गर्दै छन्।,1
यति धेरै राष्ट्रिय झण्डा एकै पटक देख्दा खडेरीमा गुराँस देखेझैं लाग्यो।,1
जेठो छोरो आउँदै छ ।,0
उसकी बहिनी घरमा बसेकी छे ।,0
तिम्रा छोरा असल छन्‌ ।,0
सानी नानी पानी भर्छिन्‌ ।,0
सानो छोरो गयो।,0
तिम्री बहिनी खेल्छिन्।,0
त्यो फूल ओइलियो।,0
असल मान्छेहरू नम्र हुन्छन्।,0
हामीले सर्प र बिच्छी देखेका छौँ। ,0
हजुर किन हाँस्नुभयो?,0
उहाँ राम्रोसँग बोल्नुहुन्छ।,0
हामी ज्यादै दुःखी छौँ। ,0
तिमीहरू होहल्ला गर्दैछौ।,0
हजुर कहिले फर्किनुहुन्छ? ,0
तिमी सबैलाई चिन्छौ।,0
यो वाक्य अस्पष्ट छ।,0
धनीलाल गाउँमा बस्छ।,0
ऊ प्रथम हुन्छ।,0
उनीहरू प्रदर्शनीमा गए। हामी चाहिँ गएनौँ। तिमीहरू पनि जानेछौ नि!,0
उनीहरूले धेरै स्थलहरूको भ्रमण गरेछन्।,0
हामी त त्यत्तिकै बसिरह्यौँ। ,0
नयाँ-नयाँ कुराहरू पनि देखेनौँ।,0
उनीहरू धेरै राम्रा छन्।,0
तिमी कहिल्यै नराम्रो बोल्दैनौ।,0
आज धेरै जाडो होला जस्तो छ।,0
पानी परेन र जाडो भएन।,0
उसले चिनेको मान्छे बाटामा भेट्यो।,0
म घरमै बस्छु।,0
हामी चिठी लेख्छौँ।,0
तँ त्यही बस्छस्?,0
तिमीहरू जहाँ जान्छौ।,0
तपाईँ पोखरा जानुहुन्छ।,0
उनीहरू बजार जान्छन्।,0
तिमी सधैँ हिँड्थ्यौ।,0
नरेशले रुख ढाल्यो।,0
उहाँहरू यहाँ आउनुभएको छ ।,0
उनी गट्टा खेल्थिन्‌ ।,0
सानी पाठ पढ्थिन्‌ ।,0
उनीहरू खेल खेल्छन्‌ ।,0
तिनीहरू बजार जान्छन्‌ ।,0
तपाईँ मिठाई खानुहोला ।,0
तँ फुटबल खेल्छस्‌ ।,0
भाइहरू मजदूरी गर्छन्‌ ।,0
मैले पर्यटकहरू देखेँ ।,0
उनीहरू यतैतिर आउनछन्‌ ।,0
उनीहरूले घर बनाएका छन्‌ ।,0
तिमी कथाहरू पढौला ।,0
ऊ घरमै बसोस्‌ !,0
गुरुले तिमीलाई के के पढाउनुभएको छ ?,0
"हामीले भन्यौँ, “उनीहरू चाँडै आउँछन्‌ ।”",0
मलाई दुई दिन बस्न राजनले आग्रह गर्‍यो ।,0
"तिमीले मलाई भन्यौ, “हामी पनि जाऔँला ।”",0
त्यो मानिस त्यस कामको लागि योग्य छ भनेर सबैले बताए ।,0
मैले उसलाई धन्यवाद दिनुहोस् ।,0
"मैले भने, “उसले परीक्षामा राम्रो गरोस् ।”",0
"पूर्णमानले भन्यो, “समाजको अवस्था दयनीय छ।”",0
"सन्तोषले गम्भीर हुँदै भन्यो, “नेपालमा विकासको नयाँ परिभाषा चाहिन्छ।”",0
"सञ्जीवले चिन्ता मान्दै भन्यो, “परिभाषा बदल्दामात्र समाजको समस्या समाधान हुँदैन।”",0
"विमलाले उत्साहका साथ भनी, “अब म पनि समाज परिवर्तनका लागि खटिन्छु।”",0
के गर्दै छ्यौ भनी आमाले छोरीलाई सोध्नुभयो।,0
छोरीले वक्तृत्वाका लागि सामग्री सङ्कलन गरिरहेको बताइन्।,0
आमाले वक्तृताको विषयमा चासो राख्छु भन्नुभयो।,0
छोरीले आमासँग नेपालको सिँचाइ स्थितिका बारेमा प्रश्न गरिन्।,0
एक जना सिकर्मीले कुनै कारखानामा धेरै वर्ष काम गरेपछि अवकाश लिने विचार गरे।,0
उनी ठेकेदारकहाँ गए र भने।,0
"ठेकदारजी, मैले यस कारखानामा बिस वर्षको उमेरदेखि लगातार चालिस वर्ष काम गरेँ।",0
अब चाहिँ मैले अर्को हप्तादेखि अवकाश लिने निर्णय गरेको छु।,0
आफ्ना कारखानाको सबैभन्दा सिपालु सिकर्मीको कुरा सुनेपछि ठेकेदार आत्तिए। ,0
"ठिक छ त! तर मैले एक घरको ठेक्का लिएको छु, त्यो तीन महिनामा सकिन्छ होला। ",0
त्यो सिध्याउनुस् र अवकाश लिनुस्। ,0
सिकर्मीले केही छिन सोचेर हुन्छ भनिदिए। ,0
उनी त्यस कारखानामा अरू तीन महिना काम गर्न थाले।,0
उनलाई काम छोड्ने निर्णयपछि काममा कुनै जाँगर चलेन। ,0
तीन महिनामा जसोतसो त्यो घर सिध्याएर भोलिदेखि अवकाश लिने भए।,0
त्यही दिन कारखानाका ठेकेदारले उनलाई उक्त घरको साँचो दिए।,0
तपाईँ यस कारखानाको सबैभन्दा पुरानो र सबैभन्दा सिपालु सिकर्मी हुनुहुन्छ।,0
तपाईँको मेहनत र सिपले यस कारखानाले धेरै प्रगति गर्‍यो।,0
म तपाईँले यस कारखानामा पुर्याउनुभएको योगदानको कदर गर्दछु।,0
"अन्तिम पटक तपाईँले तयार गर्नुभएको यो घर, तपाईँलाई नै कारखानाको तर्फबाट मायाको चिनो को रूपमा अर्पण गर्छु। ",0
"ठेकेदारको कुरा सुनेर सिकर्मीले मनमनै भने, “ओहो! यो कुरा मलाई तीन महिनाअघि नै थाहा भएको भए...!”",0
हाम्रो समाज मूर्त र अमूर्त संस्कृतिको मिश्रण हो। ,0
हाम्रा गाउँ तथा सहरमा प्राचीन सभ्यताका धरोहर यत्रतत्र छन्।,0
"साकेला, चासोक, च्याब्गुङ र धान नाचमा रमाउने मन हुड्केली, सोरठी र मारुनीमा त्यत्तिकै रमाउँछ।",0
देउडा र घाटुले भौगोलिक सीमा नाघेर बास्ना छरेका छन्। ,1
"चाँदी, डाँडी, हनुमान र पञ्चबुद्ध नृत्य हाम्रा मुटुका ढुकढुकी बनेका छन्।",1
"शास्त्रीय र लोक नृत्य, संगीत र वादनमा हाम्रा अनन्य सम्पदा छन्।",0
"स्याब्रो र तिजीले सखिया, सन्थाल र सरायसँग मितेरी लाउँछन्।",1
"भुओ, खैँजडी, बालुन, सँगिनी र लाखे पहाडी सौन्दर्य बनेका छन्।",1
"बाली लाउँदा, भित्र्याउँदा, दाइँ गर्दा गाइने गीत पुनर्जीवनको आस गर्दै छन्।",1
"गन्धर्व, चर्या, खाँडो र गाथा कुनाकन्दरामा जीवितै छन्।",0
यहाँ भाषाको भण्डार छ। ,1
"संस्कार, रीतिरिवाज र परम्पराका पारखी हाम्रा गाउँमा भुल्छन्, सहरमा रमाउँछन्।",0
"खानपान र पहिरनमा जातीय, क्षेत्रीय र सामुदायिक विविधता छन्।",0
"मन्दिर, विहार, मस्जिद, गिरजाघर, गुरुद्वारा, थान र मार्गस्थान हाम्रा आस्थाका केन्द्र हुन्।",1
"हामी भाषा, धर्म, संस्कृति र परम्परामा बहुल छौँ तर आपसमा सहिष्णु छौँ।",0
सहयोग र एकता हाम्रो विश्वमा अनुपम पहिचान हो।,0
जयपृथ्वीबहादुर सिंह बहुमुखी प्रतिभाका धनी व्यक्ति हुन्।,0
राजपरिवारमा जन्मेका जयपृथ्वीले आर्ट्ससम्मको औपचारिक शिक्षा हासिल गरेका थिए।,0
उनीलाई नेपालका आधुनिक शिक्षाका जनक पनि भनिन्छ।,1
"नेपालको लामो इतिहास बोकेको पत्रका प्रधानसम्पादक र व्यवस्थापक भई पत्रकार, सम्पादक, र व्यवस्थापनका रूपमा पनि चिनिएका छन्।",0
"त्यस्तै, आफ्नो गाउँठाउँमा गोरेटो, घोडेटो, पुल निर्माण, र विभिन्न व्यक्तिलाई सिप सिक्न सहर पठाउने, पाठशाला खोल्ने, र समाज सुधारका अनेक गतिविधिहरूको नेतृत्व गरेका छन्।",0
"यसका अलावा, संसारका सबै मानिस समान हुन् भन्ने मानवतावादी विचारका पक्षधर सिंहले युद्धभूमिमा गएर घाइतेको उपचारसमेत गरेका छन्।",0
उनी कलकत्तामा रहँदा वकिल र नेपालका तर्फबाट कूटनीतिज्ञका रूपमा काम पनि गरेका छन्।,0
"निष्कर्षमा, जयपृथ्वीबहादुर सिंह नेपाल आमाका महान् सन्तती हुन्।",1
नेपाल आमा,1
रातको बाह्र बजेको थियो।,0
कोठामा म थिएँ।,0
स्वास्नी बिरामी थिइन् । ,0
"म सोच्दै थिएँ, ""अप्रेसनका लागि पाँच लाख रुपियाँ कहाँबाट ल्याउने?""",0
एकाएक भगवान कोठामा प्रकट भए। ,0
"मैले झसकिदै भने, ""के भयो? के यो सत्य हो?""",0
"""छिटो माग्नुहोस्! समय सकिन लागेको छ,"" घडी हेर्दै भनिन्।",0
"नाडी छामेँ, स्वास्नी चिसो भइसकेकी थिइन्।  ",1
"चिच्याउँदै भनें, ""प्रभु, मलाई स्वास्नीको जीवन दिनुहोस्!""",0
त्यहाँ शून्यता थियो।,0
केवल शून्यता थियो। ,0
नोटका बिटाहरू मात्र थिए।,0
कुनै निश्चित भूभागसम्म फैलिएका रुखबिरुवा मात्र भएको भूमिलाई वन वा जंगल भनिन्छ।,0
"वन वा जंगलमा अनेक किसिमका रुखपात, भ्यास र झाडी रहेका हुन्छन्।",0
"यो अनेक किसिमका जंगली जनावर, चराचुरुङ्गी र किराफट्याङ्ग्राको वासस्थल पनि हो।",0
"नेपालको तराईतिरको जंगलमा साल, सतिसाल, टिक, मसला, सिसौ, खयर, सिमल, हर्रो, बर्रो, बकाइनो, निमपत्ती, बयर, कदम, बाँस आदि पाइन्छन्।",0
"पहाडी र हिमाली भेकतिर उतिस, पैँयु, काफल, चिउरी, सुन्तला, नास्पाती, सल्लो, धुपी, देवदार, खनिउँ, चिलाउने आदि पाइन्छन्।",0
"नेपाली जंगलमा स्याल, मृग, बाघ, भालु, चितुवा, हात्ती, बाँदर, ढँडु जस्ता जनावर जंगलमै रहन्छन्।",0
"कोइली, ढुकुर, लाटोकोसेरो, मयूर, काग, डाँफे, मुनाल, काँडे भ्याकुर, मैना, भँगेरो, कर्मी चरा जस्ता अनेकानेक पन्छी पनि जंगलमै रमाउँछन्।",0
सामान्यतः १६ वर्षदेखि ४० वर्ष उमेर समूहका मानिसलाई युवा भनिन्छ।,0
समाजमा देखिएका विकृति र विसङ्गति हटाउन यस समूहका मानिसको महत्त्वपूर्ण भूमिका रहन्छ।,0
"जहाँका युवाहरू शिक्षित र सुसंस्कृत हुन्छन्, त्यहाँ अन्धविश्वास र कुरीतिले स्थान पाउँदैन।",0
शिक्षित युवाले अन्ध रुढिवादी परम्परालाई फाल्न सक्छन्।,0
युवाले समाजमा शिक्षाको ज्योति छर्न सक्छन्।,0
युवाले चेतनाको उज्यालो बाँड्न सक्छन्।,0
"जब समाजमा युवा वर्ग शिक्षित र सुसंस्कृत हुन्छन्, त्यहाँ गरिबी स्वतः हटेर जान्छ।",0
युवाले साङ्गठनिक रूपमा रहेको आपराधिक गतिविधि बढ्न पाउँदैन।,0
युवाले मादक पदार्थको दुर्व्यसन जस्तो युवाघातक विकृतिलाई उनीहरूले मात्र नष्ट पार्न सक्छन्।,0
युवाले समाजमा श्रमप्रति श्रद्धाभाव जगाइ सबै युवालाई आफ्नो क्षमता र दक्षताअनुसारको काम गर्न प्रेरणा प्रदान गर्न सक्छन्।,0
युवाले समाजमा रहेको भ्रष्टाचारको भण्डाफोर गर्न सक्छन्।,0
यसका कारण स्रोत पत्ता लगाई समाजबाट भ्रष्टाचारको जरा उखेलेर सदाका लागि मिल्काउन सक्छन्।,1
युवाले दोषीलाई दण्ड सजाय र असल मानिसलाई पुरस्कृत गर्न सक्छन्।,0
यसका लागि युवा वर्ग सङ्गठित रूपमा काम गर्नुपर्छ।,0
एकले थुकी सुकी सयले थुकी नदी भने जस्तै सबै युवा एकसाथ मिलेर समाजमा विकृति निर्मूल पार्न काम गर्नुपर्छ।,1
अब समाजलाई बर्बाद हुन नदिन सम्पूर्ण युवा यस कार्यमा एकसाथ जुट्न जरुरी छ।,0
"३० अप्रिल, १९९४, मेरो जन्मदिनभन्दा ठीक एक दिन पहिलेको शुक्रवार।",0
म सिक्किमको साडुखेला भन्ने ठाउँमा कुल्ली भएर काम गर्दै थिएँ।,0
त्यहाँ ठाउँमा कुल्लीका रूपमा काम गर्ने अधिकांश मानिस म जस्तै पूर्वी नेपालका विभिन्न ठाउँबाट आएका नै थिए।,0
यसरी परदेशमा पनि प्रायः नेपाली एउटै थलोमा रहेर काम गर्न पाउँदा एक किसिमले रमाइलो थियो।,0
फेरि त्यहाँ वरिपरिको अधिकांश बासिन्दा पनि नेपाली मूलका नै थिए।,0
यसले गर्दा कमसेकम हामीलाई भाषाको समस्या थिएन।,0
"त्यस दिन दिउँसो एकदम चर्को घाम लागिरहेको थियो, दुई ओटा घाम एउटै ठाउँ भए जस्तो।",1
सडकको नयाँ ट्र्याक खोल्ने काममा लागेका हामी घामले आतिएर एकछिन छायामा बस्दै काम गरिरहेका थियौं।,0
तीन बजेतिर आकाश कालो भएर आयो।,0
अनि अचानक असिनापानी पर्‍यो।,0
असिना टाउकामै लागे टाउकै फुटाउने खालका थिए।,0
हामी छेवैको दोकानमा ओत लाग्यौं र असिनापानी रहेपछि हाम्रो छाप्रातिर दौड्यौँ ।,0
"असिनापानीले हाम्रो सिल्पोलिन प्लास्टिकको छानो, स्याउलाको बार तथा बाँसको कप्टेराको खाट भएको छाप्रोको बेहाल बनाएको रहेछ।",0
ठाउँ ठाउँमा ठुला ठुला प्वाल थिए।,0
लुगाफाटाहरू आधासरो भिजेका थियो ।,0
चामलको बोरा पनि अलि अलि भिजेको थियो।,0
त्यसैले हामी आआफ्ना छाप्राको छानो तानतुन पार्न थाल्यौँ।,0
असिनाले प्वाल पारेको ठाउँमा च्युरिको पात र प्लास्टिकका टुक्राहरूले टालटुल पार्न थाल्यौँ।,0
त्यति नै खेर बस्तीबाट एक हुल गाउँले हाम्रो छाप्रातिर आए ।,0
उनीहरू हाम्रो छाप्रातिर आइरहेको देख्ता म मनमनै खुसी भए।,0
हाम्रो दुर्दशामा सहयोग र सहानुभूति प्रकट गर्न आएका होलान्‌ भन्ठानेँ तर वास्तविकता अर्कै रहेछ ।,0
उनीहरू त हाम्रो छाप्रामा आइपुग्नेबित्तिकै हामीलाई जथाभावी गाली गर्न थाले।,0
मनपरि भन्न थाले।,0
कोही त हातपात पनि गर्न थाले।,0
हामीलाई तुरुन्त त्यस ठाउँबाट अन्यत्रै जाओ भन्न थाले।,0
केही समय त म केही नबुझेर रनभुल्लमा परेँ।,0
भएको के रहेछ भने त्यस दिन परेको असिनापानीले उनीहरूको मकै र आलु खेती ध्वस्त पारिदिएछ।,0
उनीहरूका विचारमा त्यस गाउँमा यस्तो प्राकृतिक प्रकोप हुनुमा हाम्रो दोष रहेछ।,0
अर्थात्‌ हामी त्यहाँ नभएको भए यस्तो असिनापानी पर्ने नै थिएन रे।,0
हामी नेपालबाट त्यहाँ गएका हुनाले कुलधर्ममा बिग्रिएका वा चेलीमाइती बिग्रेर त्यहाँ पुगेकाले त्यस्तो प्रकोप उनीहरूको गाउँमा बज्रन पुगेको रे।,0
कस्तो अन्धविश्वास!,0
कति साँघुरो चिन्तन!,1
मलाई उनीहरूको यस्तो कुरा सुन्नुपर्दा र दुर्व्यवहार सहनुपर्दा दुःख त अवश्य लाग्यो।,0
तर त्यो दुःख त्यस्तो गम्भीर थिएन।,0
"अनि मैले चाहेर पनि कुनै पनि व्यक्तिका लागि आफ्नो राष्ट्रियता गरिब, असभ्य र तुच्छ हुँदैन भन्ने कुरा उनीहरूलाई बुझाउन सकिन।",0
त्यस्तो गहिरो दुःखको अनुभूति सत्र बर्से उमेरमै भयो।,0
उनीहरूको अगाडि मैले प्रतिवाद गरेको भए त्यहीँ र त्यति बेलै मेरो दशा समाप्त हुन्थ्यो।,0
किनभने म परदेशमा थिएँ।,0
केही बेरपछि उनीहरूले हाम्रो हाँडाभाँडा मकैबारीमा हुत्याइदिए।,0
"अनि फतफताउँदै, गालीगलौज गर्दै फर्के।",0
मैले भने फर्किरहेका उनीहरूको पिठ्युँ निःशब्द हेरिरहेँ।,0
परिवर्तन शाश्वत प्रक्रिया हो।,0
हिउँदमा जाडो हुनु र बर्खामा गर्मी हुनु परिवर्तनको नियम नै हो।,0
"क्रियाकलापहरू, उचाइअनुसार तापक्रम फरक पर्नु प्राकृतिक नियम नै हो।",0
तर प्रकृतिले सिर्जना गरेको परिवर्तनको स्वाभाविक गतिमा मानवीय गतिविधिले बाधा हाल्नाले हावापानीको स्वाभाविक चक्रमा अस्वाभाविक परिवर्तन देखा परेका छन्।,0
हावापानीको चक्रमा देखा परेका यस्तो अस्वाभाविक परिवर्तनलाई नै जलवायु परिवर्तन भनिन्छ।,0
यस्तो परिवर्तनले पृथ्वीका सम्पूर्ण प्राणी तथा वनस्पति जन्तुहरूका साथै स्वयम् पृथ्वीको जीवनमा ठूलो असर परेको छ।,0
जलवायुको स्वाभाविक गतिमा प्रभाव पर्नुको मुख्य कारण मानवीय गतिविधि नै हो।,0
विकास निर्माणका नाममा वातावरणीय प्रभावको अध्ययन नगरी गरिने गतिविधि नै जलवायु परिवर्तनको मुख्य कारण हो।,0
"यस क्रममा मानिसद्वारा खोलिएका ठूला-ठूला कारखाना, वनविनाश गर्दै बसाइएका मानवबस्ती, आणविक भट्टी आदिको सङ्ख्या वृद्धिसँगै वातावरणीय प्रदूषण बढेको छ।",0
वायुमण्डलमा रहेका कार्बन डाइअक्साइडलगायतका अन्य हरितगृह प्रभावकारक ग्याँसहरूको मात्रामा वृद्धि भएको छ।,0
"वायुमण्डलको संरचनामा मूलतः कार्बन डाइअक्साइडको मात्रा बढ्नाले, पृथ्वीको तापक्रम बढ्न थालेको छ।",0
पृथ्वीको तापक्रममा आएको यस्तो अस्वाभाविक वृद्धि नै जलवायु परिवर्तनको प्रमुख कारण बनेको छ।,0
पृथ्वीको तापक्रममा आएको अस्वाभाविक वृद्धिले हिउँ पग्लिने क्रम बढाएको छ।,0
जलवायु परिवर्तनले हिमाल कालो पत्थरमा रूपान्तरण हुँदै छन्।,0
यसले गर्दा निश्चित हावापानीमा रम्ने जीवजन्तु र वनस्पतिको जीवन सङ्कटग्रस्त भएको छ।,0
"बाढी, पहिरो, अनावृष्टि, अतिवृष्टि, खण्डवृष्टिलगायतका प्राकृतिक प्रकोप बढेका छन्।",0
समुद्रको सतह बढ्दै गएको छ र समुद्री तटीय बस्तीहरूलगायत माल्दिभ्स जस्ता टापुहरू डुबानमा पर्दै छन्।,0
केही नयाँ जीवको जन्म हुँदै छन्‌ र धेरै पुराना जीव लोप हुँदै छन्‌।,0
यसले गर्दा जैविक विविधता कायम नरहने भएकाले वातावरणीय सन्तुलन धरापमा परेको छ।,0
जलवायुमा देखापर्ने यस्तो अस्वाभाविक परिवर्तनले सारा प्राणीका साथसाथै मानवजातिकै अस्तित्व सङ्कटमा पर्न सक्ने स्थिति देखा परेको छ।,0
मानव अस्तित्वका साथै स्वयं पृथ्वीको अस्तित्वलाई जोगाइराख्न मानवीय अतिवादिता रोक्नु अपरिहार्य बनेको छ।,0
त्यसैले जलवायु परिवर्तनले निम्त्याउने यस्ता खतरालाई नियन्त्रण गर्न मानवीय अतिवादिता रोक्नु अपरिहार्य बनेको छ।,0
विकासको नाममा विनाशको महाखाडलतर्फ लम्कने दुष्प्रयासलाई निरुत्साहित गर्नुपर्छ।,1
"यो काम व्यक्ति, समाज, राष्ट्र र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायको संयुक्त प्रयासबाट मात्र सम्भव हुन्छ।",0
आमा हुनुको मूल्य के हो ?,1
आमा हुनुको मूल्य,1
बुवा हुनुको मूल्य,1
मैले कहिल्यै मेरी आमालाई सोधेकी छैन ।,0
न अरू आमाहरूलाई नै सोधेकी छु ।,0
ती आमाहरूले अरू आमालाई पनि पक्कै सोधेका छैनन्‌ यो प्रश्न । ,0
अनि न म आमा भएर यो निर्धारण गर्न सकेकी छु ।,0
"आज ममा यस्तो प्रश्न किन आयो, म आफैंलाई थाहा छैन।",0
"तर आमा हुनुको सोझो मूल्य, असली मूल्य आफ्नै परिचय प्राप्त गर्नु हो।",1
यति चाहिँ मलाई थाहा छ।,0
नारी हुनुको गौरवबोध गर्नु हो।,0
यो पनि मलाई थाहा छ।,0
तर मनभरि अरू कुराहरू पनि आउन थालेका छन्।,0
आमा हुनुको मूल्य नारीको प्राकृतिक अधिकार प्राप्त गर्नु हो।,1
आमा हुनुको मूल्य मूल्यहीन मायामा भरिनु हो।,1
आमा हुनु अनुभूतिको श्रावणमा रुझिरहनु हो।,1
आमा हुनु मायाको सहस्र भेलमा आफूलाई बगाइरहनु हो।,1
आमा हुनु चोटमा नदुख्नु हो।,1
आमा हुनु अभावमा पनि नथाक्नु हो।,1
आमा हुनुको सबैभन्दा ठूलो मूल्य आफ्नै विचारमा महान्‌ हुनु हो।,1
आमा हुनु मुटु रित्याएर माया दिनु हो।,1
आमा हुनु आफू सिधिएर सन्तानलाई भर्नु हो।,1
आमा हुनु आफूलाई उधारेर सन्तानलाई सिउनु हो।,1
आमा हुनुको मूल्य पलपल पोखिएर सन्तानलाई भर्नु हो।,1
आमा हुनु प्रत्येक निराशाका अगाडि आशाको सुनौलो प्रकाश बनेर छरिनु हो।,1
आमा हुनु प्रत्येक हारमा पनि जितको माला उन्न खोजिरहनु हो।,1
मैले आमा हुनुको मूल्य आमाका अनुहार र व्यवहारमा पढेको सत्य हो।,1
मैले आमा हुनुको मूल्य देखेको सत्य हो र अनुभव गरेको सत्य हो।,1
आमा हुनु  सन्तानले दिएका चोटलाई पनि मायालु अनुभूतिमा अनुवाद गर्नु हो।,1
"हो, मैले आमा हुनुको मूल्य यही बुझेकी छु।",1
आमा भएर कसरी भन्न मिल्छ मैले - मेरो बुढ्यौलीको कारण तँ होस्‌!,0
आमा भएर कसरी भन्न सक्छु - मेरो सम्पूर्ण कर्जाहरूको उपयोगकर्ता तँ होस्‌!,0
आमा भएर कसरी आरोप लगाउन सक्छु मेरो कुरूपताको कारण तँ होस्‌!,0
आमा भएर प्रत्येक सन्तानहरू आमाका प्रतिरूपमा लयबद्ध भूमिकामा देखिरहेछु।,0
"सन्तान जन्मिएपछि, आमाको रूप बिग्रिन्छ।",0
"डोलीमा अन्मिएपछि, सन्तान पर नै जान्छन्‌ ।",0
"आमा हुनका लागि म जसरी तयार भएँ, त्यो रूपका लागि पनि भागेदार त मै हुँ नि!",0
त्यो रूपको चाहना म आफैबाट त पलाएको हो।,1
"म जन्मिन्छु आफ्नै रूपहरूसँग पटक-पटक, भने म किन नबनूँ त्यस्तो सिर्जना!",1
आमा हुनु बहुरूपी सिर्जनामा पटक-पटक बाँच्नु हो।,1
आफैलाई धेरै रूपहरूमा बाँड्न मन पर्छ आमाहरूलाई।,0
"छोराछोरीका रूपहरूमा, पटक-पटक बाँडिन्छन्‌ आमाहरू।",0
"जति बाँडिन्छन्‌, विश्वासको एक ढिक्का भएर बाँच्छन आमाहरू।  ",1
"प्राकृतिक प्रकोप भन्नाले बाढी, पहिरो, वर्षा, खडेरी, हिमपात, हुरीबतास जस्ता कुरा पर्दछन्‌।",0
"प्राकृतिक प्रकोप मानिसको बसमा हुँदैन, तर मानिसले चाहेमा यसको न्यूनीकरण गर्न सक्छ।",0
धनजनको क्षतिबाट जोगिन सक्छ।,0
"प्राकृतिक प्रकोपको ख्याल नगर्ने हो भने, यसले धनजनको विनाश गरी मानव जीवनलाई तहसनहस बनाउँछ।",0
नेपालको सन्दर्भमा प्राकृतिक प्रकोपमा सबैभन्दा बढी जनमानसलाई दुःख दिने बाढीपहिरो हो।,0
वर्षा लागेपछि बाढीपहिरोका कारण धेरै धनजनको क्षति भएको समाचार हामी सुन्छौँ।,0
यस्तो बाढीपहिरोलाई न्यूनीकरण गर्न बाढी आउने ठाउँमा वृक्षारोपण गर्नुपर्छ।,0
खोलाका किनारामा तटबन्ध बाँध्नुपर्छ।,0
वनजङ्गलको संरक्षण गर्नुपर्छ।,0
"खोला किनाराबाट अत्यधिक बालुवा, गिट्टी निकाल्नुहुँदैन।",0
पहिरो जाने ठाउँमा पानीको निकास खुला राख्नुपर्छ।,0
पहिरो जाने क्षेत्रमा वर्षाको समयमा खेतीपाती गर्नुहुँदैन।,0
खेतीपातीले गर्दा माटो कमलो भई पहिरो जाने सम्भावना झन्‌ बढी रहन्छ।,0
"अत्यधिक जनसङ्ख्या वृद्धि, वातावरणीय सन्तुलनको अभावमा अत्यधिक वर्षा तथा खडेरी पर्न सक्छ।",0
यस विषयमा हामी मानवले सजग र सचेत भएर सोच्न जरुरी छ।,0
"त्यस्तै, वातावरणीय सन्तुलनको अभावमा हिमपात हुने र हुरीबतास आउने गर्छ।",0
यस्ता प्राकृतिक प्रकोपबाट बच्न सुरक्षित बसाइको व्यवस्था गर्नु जरुरी छ।,0
"यदि बसाइ सुरक्षित छैन भने, मानवको जीवन र धनको क्षति हुन सक्छ।",0
वाक्यमा प्रयुक्त पदको निश्चित क्रम हुन्छ।,0
"कुनै पनि भाषाका नाम, सर्वनाम, विशेषण, क्रिया, क्रियाविशेषण आदि शब्द वाक्यमा प्रयोग भइसकेपछि तिनलाई पद भनिन्छ।",0
यिनै पदको रखाइ क्रम नै पदक्रम हो।,0
"भाषामा धेरै किसिमका पद भए पनि तिनले वाक्यमा प्रयुक्त हुँदा सम्पन्न गर्ने मुख्य कार्यका आधारमा कर्ता, कर्म र क्रिया गरी तीन प्रकारमा राखेर अध्ययन गरिन्छ।",0
"संसारका प्रत्येक भाषाका वाक्यमा प्रयुक्त कर्ता, कर्म, क्रियाको निश्चित क्रम हुन्छ।",0
यसैले पदक्रमका आधारमा संसारका भाषाको वर्गीकरण गर्न सकिन्छ र गरिएको पनि छ।,0
पदक्रमका आधारमा संसारमा छ किसिमका भाषा रहेका छन्।,0
"नेपाली, मैथिली, संस्कृत, हिन्दी, जापानी, कोरियन, मङ्गोलियन आदि भाषा कर्ता, कर्म र क्रियाको क्रम भएका भाषा हुन्।",0
"अङ्ग्रेजी, चाइनिज, रसियन, स्पेनिस, जर्मन, बुल्गेरियन, मेसाडोनियन आदि कर्ता, क्रिया र कर्मको क्रम भएका भाषा हुन्।",0
"वेल्स, आइरिस, फिलिपिनो र बाइबलिक हिब्रु भाषा क्रिया, कर्ता, कर्मको क्रम भएका भाषा हुन्।",0
"फिजियन, मलागसी, तोबा, गिल्बर्टिज आदि भाषामा चाहिँ क्रिया, कर्म र कर्ताको क्रम रहेको हुन्छ।",0
"कर्म र क्रिया, कर्ता र कर्म, कर्ता र क्रियाको क्रम भएका भाषा भने अत्यन्तै कम छन्।",0
"ब्राजिलको हिक्ज्यारियाना भाषा कर्म, क्रिया, कर्ता क्रम भएको भाषा हो।",0
"भेनेजुएलाको बाराओ भाषा कर्म, कर्ता, क्रिया क्रम भएको भाषा हो।",0
यस किसिमको पदक्रमलाई सामान्य पदक्रम वा व्याकरणिक पदक्रम भनिन्छ।,0
साहित्यिक भाषामा व्याकरणिक पदक्रममा आएका पद निश्चित उद्देश्यले राखिएका हुन्छन्।,0
यस्ता पद विशेष गरी स्रष्टाको भनाइमा जोड दिन वा शीर्ष बन्न प्रयोग हुन्छन्।,0
"नेपालीमा कर्ता, कर्म, क्रियाको क्रममा विचलन भएको पदक्रम आलङ्कारिक वा विशिष्ट पदक्रम हो।",0
यस्तो पदक्रममा व्याकरणलाई भन्दा भावलाई प्रधानता दिइन्छ।,0
म र डोल्मा विद्यालय जाँदै थियौँ।,0
हाम्रो घरबाट विद्यालय पुग्न करिब १५ मिनेटको पैदल हिँड्नुपर्थ्यो।,0
बाटामा अकस्मात् पानी पर्यो।,0
डोल्माले पानी पर्न सक्छ भनेर झोलामा छाता राखेकी रहिछन् भन्ने कुरो उनले छाता झिकेपछि मात्र मलाई थाहा भयो।,0
छाताले थाम्न नसक्ने गरी पानी पर्यो।,0
हामी ओत लाग्यौँ।,0
डोल्मासँग यात्रा गर्दा मलाई असाध्यै रमाइलो लाग्छ।,0
उनी पढाइमा मात्र होइन गफ गर्न र कथा भन्न पनि त्यत्तिकै सिपालु छिन्।,0
बाटामा हिँड्दा पनि उनी विभिन्न कथा सुनाउने गर्छिन्।,0
आज पनि आफ्नो देशका बारेमा उनीसित कुराकानी भयो।,0
ज्ञान पुस्तकमा मात्र सीमित हुँदैन र पढ्ने पढाउने कुरा पनि विद्यालयमा मात्र सीमित हुँदैन।,0
काम गराइ र भोगाइबाट जीवनमा ज्ञान प्राप्त हुन्छ।,0
उनको कुराबाट म सधैँ केही न केही प्रेरणा लिइरहेकै हुन्छु।,0
सुदूरपश्चिम चुनावमा एमालेले खाता खोल्यो। ,1
पृथ्वी आइसक्रिमजस्तै पग्लिरहेको छ।,1
खुर्सानी पिरो छ।,0
खुर्सानी पिरो हो।,0
यो फिल्ममा खुर्सानी हिरो हो।,0
खुर्सानी हिरो हो।,1
फूलहरु फक्रक्क फूले।,0
फूलहरु फूले।,0
फूलहरु हाँसे।,1
मान्छेहरु हाँसे।,0
मान्छेहरु रावण जसरी हाँसे।,1
मान्छेहरु रावण जस्तो हाँसे।,1
मान्छेहरु चर्को स्वरमा हाँस्ने रावण हुन्।,1
म गाडीमा छिरे जसरी यो पृथ्विमा छिरेँ।,1
म गाडीमा छिरे जस्तै यो पृथ्विमा छिरेँ।,1
म गाडीमा छिरेझै यो पृथ्विमा छिरेँ।,1
म पृथ्विमा छिरेँ।,0
म पृथ्वि नामको गाडीमा छिरेँ।,1
म गाडीमा छिरेँ।,0
म जस्तो कोइ पनि छैन।,0
जिन्दगीको भवसागर तर्न गाह्रो छ।,1
जिन्दगी जिउन गाह्रो छ।,0
समय पैसा हो।,1
समय धन हो।,1
समय पानी जस्तै हो।,1
समयलेे खेलाउनु खेलायो।,1
पेन्सिल जसरी उभिएको छ घण्टाघर।,1
पेन्सिल बनेर उभिएको छ घण्टाघर।,1
उभिएको छ घण्टाघर।,0
पेन्सिल हो घण्टाघर।,1
यो पेन्सिल घण्टाघर हो।,1
यो घण्टाघर हो।,0
यो मेरो पेन्सिल हो।,0
मेरो पेन्सिल देऊ।,0
यो कस्को पेन्सिल हो?,0
मेरो पेन्सिल सानो छ।,0
जिवन एक यात्रा हो।,1
जिवन के हो।,0
उसको नाम जिवन हो।,0
उसको काम जिवन हो।,1
उसको चन्द्रवदन हेरेर टोलाउँछु।,1
उसको मुख हेरेर टोलाउँछु।,0
उसको चन्द्रमुख हेरेर टोलाउँछु।,1
मलाई भोक लाग्यो।,0
मलाई आकाश खाने भोक लाग्यो।,0
मलाई आकाश खान्छु।,0
म आकाश खान्छु।,0
ऊ त जङ्गबहादुर निस्क्यो।,1
ऊ त जङ्गबहादुर भन्दा कडा निस्क्यो।,1
आजको दिन गधा बनियो।,1
म मालिक हो।,0
म शालिक हो।,1
म पत्रिका हो।,1
पसिनाको खोला बग्यो।,1
रगतको खोला बग्यो।,1
पानीको खोला बग्यो।,0
तपाईं बजार जानुहुन्छ ।,0
उहाँ कता हिँड्नुभएछ ।,0
यहाँ के गर्दै हुनुहन्छ ।,0
तपाईं आज आउनुहुन्छ ।,0
दाजु घुम्न जानुभयो ।,0
मन्त्रीज्यू विदेश जानुभयो ।,0
फूलहरू हावामा नाचे।,1
एक नरम बतासले उनको गाला गिज्यायो।,1
सूर्यले हामीलाई पार्कमा पिकनिक गर्दा मुस्कुराएर हेर्यो।,1
"जब रमाइलो हुन्छ, समय छिटो दौडिन थाल्छ।",1
पुराना सिँढीहरू उनले हरेक पाइला चाल्दा रोईरहेका थिए।,1
"यो लामो थकान पछि, मेरो नरम ओछ्यानले हात फिँजाएर मलाई बोलायो।",1
"चन्द्रमाको उज्यालोले पानीको सतहलाई छाम्यो, प्रत्येक सानो छाललाई कपाल जसरी केलायो।",1
"आँधीले किनारतिर आक्रमण गर्‍यो, अघि जे थियो सबै नष्ट गर्‍यो।",1
अग्ला पहाडहरू तलको उपत्यकाको रक्षा गर्दै गर्वका साथ उभिए।,1
सुरक्षा क्यामेराले उसलाई अपराधमा समात्ने हेतुले उसको हरेक चाल पछ्यायो।,1
भोकाएको छालहरूले किनारालाई बिस्तारै खाइरहे।,1
"धेरैपटक असफल प्रयासपछि, कारको इञ्जिनले बल्ल जिउँदो भएर खोकी लागेझैं आवाज गर्‍यो।",1
जमिनमाथि हमला गर्ने योजना बुन्दै कालो बादलहरू आकाशमा जम्मा भए।,1
टाइपराइटरका बटनहरू उनका छरितो औंलाहरू मुनि उफ्रिए र नाचे।,1
भर्खरै पाकेका परिकारहरूको मिठो बास्नाले सबैलाई भान्सातिर तान्यो।,1
शितले भिजेका फूलहरूलाई अँगालो हाल्दै बिहानीले आफैलाई क्षितिजभरि फैलायो।,1
पातहरूले हावामा बिस्तारै फुसफुसाए।,1
निर्णय गर्न खोज्दा उसलाई शंकाले दायाँ-बायाँबाट आक्रमण गरिरहेका थिए।,1
"कुहिरो बिस्तारै जमिनमाथि फैलियो, प्रत्येक खोँच र खाल्डोमा पस्दै गयो।",1
अनिर्णयको बन्दी,1
यो बगैंचामा केही विद्रोहीपन छ।,1
"हावाको एक झोक चक्रपथ बडार्दै आयो, काफलको हाँगाहरूमा ठोक्कियो, अनि टाढा, अनिश्चित दूरीतिर बरालिँदै गयो, अन्ततः  मर्यो।",1
सबै व्यर्थ भयो; किनकि मृत्युको कालो छायाँले उसलाई घेरिरहेको थियो।,1
पानीजहाज छालहरू माथि नाचिरहेको थियो।,1
"निषेधित किताबका पानाहरू निल्दै, आगोका औंलाहरू फैलिए।",1
"डाँडाकाँडाले आफूसँग भएका रहस्यहरूको भारमा सुस्केरा हाले, प्रेम र बदलाको कथाहरू कानाफुसी गर्दै।",1
"सूर्य उठिरहन्छ, त्यसैले म आफैँलाई उठाउँछु।",1
हे सुन्दर सूर्य अब तिमी उठ र यो ईर्ष्यालु चन्द्रमालाई मारिदेऊ।,1
विजेता कप तिमीलाई चुम्न पर्खिरहेको छ। ,1
म अफिस जाँदा मेरो कुकुरले दिनभरि एक्लै नछोड्न बिन्ती गर्दै दुखद स्वरमा रोयो।,1
गुनगुनाउँदै बग्ने खोल्सो ढुंगामाथि हाम्फाल्दै र उफ्रँदै बाटोको छेउ छेउमा बग्यो।,1
गाईले चन्द्रमामाथि हाम्फाल्यो।,1
सानो कुकुर हाँस्यो।,1
थाल चम्चा सँगै भाग्यो।,1
जब म फोटो खिच्दै थिएँ घामले मलाई चुम्यो ।,1
फूलहरू हावासँगै नाचे।,1
"इस्त्री गरेपछि मेरो लुगा यति ठाडा भएका थिए मानौं कसैले उनीहरूलाई ""सावधान""मा उभिन आदेश दिएको हो।",1
मलाई यस्तो लाग्यो मानौं खाना मलाई बोलाइरहेको छ।,1
तारा चम्किरहेका थिए र हामी सबैलाई आँखा झिम्काइरहेका थिए।,1
अवकास लिनु भनेको फेरि एकपटक स्कुलमा प्रवेश गर्नुजस्तै हो। तपाईंलाई अजीब लाग्छ तर नयाँ अवसरहरूको लागि उत्साहित पनि हुनुहुन्छ।,1
"मलाई यस्तो लाग्छ, मानौं मैले संसारको सम्पूर्ण बोझ आफ्ना काँधमा बोकिरहेको छु।",1
अर्धाङ्गिनी,1
शशिमुख,1
कि पढेर जानिन्छ कि परेर जानिन्छ,1
आफू नमरी स्वर्ग देखिँदैन,1
जहाँ इच्छा त्यहाँ उपाय,0
इन्द्रका अगाडि स्वर्गको बयान,1
आकाशको फल आँखा तरी मर,1
जो होचो उसका मुखमा घोचो,1
नाच्न नजान्ने आँगन टेडो,1
नजिकको तीर्थ हेला,1
धन भनेपछि महादेवको तीन नेत्र,1
हुने बिरुवाको चिल्लो पात,1
लगनपछिको पातेको के काम ?,1
देख्नेको आँखा फुटे सुन्नेको सही,1
खाने मुखलाई जुंगाले छेक्दैन,1
कुरो र कुलो जता लग्यो उतै लाग्छ,1
कालो अक्षर भैंसी बराबर,1
गर्ने भन्ने हनुमान पगरी गुथ्न ढेडु,1
कानो गोरुलाई औंसी न पुर्ने,1
"मुखमा राम राम, बगलीमा छुरा",1
मेरो गोरुको बारै टक्का,1
"जुंगा चल्यो, कुरा बुझ्यो",1
नजाने गाउँको बाटो नसोध्नू,1
"रातभरि करायो, दक्षिणा हरायो",1
"छन् गेडी सबै मेरी, छैनन् गेडी सबै टेढी",1
बाघको छालामा स्यालको रजाइँ,1
"नखाऊँ त दिनभरिको सिकार, खाऊँ भने कान्छा बाबुको अनुहार",1
म ताक्छु मुढो बन्चरो ताक्छ घुँडो,1
नपत्याउने खोलाले बगाउँछ,1
"साँप पनि मरोस्, लठ्ठी पनि नभाँचियोस्",1
"दुधको दुध, पानीको पानी ",1
गोता खानु ,1
धेरै पैसा कमाउँछु भनेर विदेश गएको रमेशले गोता खाएर फर्कियो ।,1
चिसो पस्नु ,1
वीरेको व्यवहारले ऊ नै खराब भन्ने कुरामा सबैको मनमा चिसो पस्यो ।,1
झारा टार्नु ,1
अल्छीहरूले झारा टार्ने काम मात्र गर्दछन् ।,1
टाप कस्नु ,1
चोरहरू चोरी गरेर टाप कसे ।,1
गिदी खानु ,1
कक्षा कोठामा विद्यार्थीहरूले आवश्यकभन्दा बढी बोलेर गिदी खाए ।,1
कुलेलाम ठोक्नु ,1
प्रहरीलाई देखेपछि चोरहरू कुलेलाम ठोकेछन् ।,1
मन फाट्नु ,1
रामे र श्यामेको बिचमा सानो कुराले मन फाट्यो ।,1
हात पसार्नु ,1
सबैका सामु हात पसार्न लाज लाग्नुपर्छ ।,1
जिब्रो टोक्नु ,1
चिन्ताले गर्दा श्यामेको बुबाले जिब्रो टोके ।,1
सामना गर्नु ,0
हरेक मान्छेले अन्यायको सामना गर्नुपर्छ ।,1
धनेले गणितको जाँचमा आलु खाएछ ।,1
विनोद त टुपी काटेर सहर पसेछ नि ।,1
सिनेमा हेर्दाखेरि नै मेरा त आँखा लागेछन् ।,1
ठाडो पुच्छर लगाउनु,1
साप देखेपछि देवीले घरतिर ठाडो पुच्छर लगाई ।,1
इतिश्री हुनु ,1
हाम्रो काम आजै मात्र इतिश्री भयो ।,1
ठाडो घाँटी लगाउनु ,1
राम बेलुका सधैं ठाडो घाँटी लगाएर झगडा गर्छ ।,1
अलप हुनु ,1
आकाशमा हिँड्दै गरेको तारा एकैछिनमा अलप भयो ।,1
कानमा तेल हाल्नु ,1
अहिलेका केटाकेटीहरूलाई जति सम्झाउँदा पनि कानमा तेल हालेर मात्र बस्छन् ।,1
सिल्टिमुर खानु ,1
पल्लो घरे हजुरबाले त आज बिहानै सिल्टिमुर खानुभएछ ।,1
मन हार्नु ,1
सधैं मन हार्ने कुरा मात्र गर्नेहरू जिन्दगीमा सफल हुन सक्दैनन् ।,1
रिसले चुर हुनु ,1
भाइले कोठामा चिया पोखेको देखेर आमा रिसले चुर हुनुभयो ।,1
मणिरामले आज बाटोमा हिँड्दाहिँड्दै ढुङ्गामा ठेस लागेर माछा मार्यो ।,1
मैले बहिनीलाई उच्च शिक्षाका लागि विश्वविद्यालयमा भर्ना गरिदिन आमासँग बिन्ती गरें ।,0
मैले आउँदो वर्ष नयाँ किताब निकाल्छु भनी गुरुलाई वचन दिएँ ।,1
मुख छाड्नु ‍,1
आभाले सानो कुरामा पनि केटाकेटीलाई मुख छाडेर परिवारलाई हैरान पारिसकी ।,1
असल व्यक्तिको चरित्र अनुसरण गरेर हामी पनि असल बन्न सक्छौं ।,0
अजयले एक वर्षसम्म नेतालाई तेल लगाएर भए पनि राम्रै जागिर खायो ।,1
प्रकाश पार्नु,1
गुरुले निबन्ध लेखनका बारेमा विद्यार्थीलाई राम्ररी प्रकाश पार्नुभयो ।,1
नाक राख्नु ,1
सरोजले डाक्टर बनेर आफ्नो परिवारको नाक राख्यो ।,1
आन्द्राभुँडी देख्नु,1
वचन हार्नु,1
आँखाको कसिङ्गर हुनु,1
कागको फुल चोर्नु,1
मुख लाग्नु,1
श्री गणेश गर्नु,1
हरेश खानु,1
हात छोड्नु,1
हृदय छिया छिया हुनु,1
हात बाँध्नु,1
पसिना बगाउनु,1
बाटो हेर्नु,1
मन दुखाउनु,1
नाक राख्नु,1
वायुपङ्खी,1