pniedzwiedzinski/pl-wiki-printsyn · Datasets at Hugging Face

id int32 3.5k 6k	text stringlengths 29 508	file_name imagewidth (px) 385 1.28k
5,989	W 1917 roku, po rewolucji lutowej, obaleniu caratu i powstaniu Rządu Tymczasowego harcerstwo polskie wyszło z podziemia. W tych okolicznościach wiosną 1918 roku drużyna Pileckiego dokonała napadu na magazyny wojskowe pod Orłem, zaopatrując się w niezbędne mundury i broń celem przebicia się do I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego.
5,989	Pierwsze organizacje obozowego ruchu oporu zaczęły powstawać już w drugiej połowie 1940 – zakładali je głównie Polacy, działacze socjalistyczni: Stanisław Dubois, Norbert Barlicki, Julian Wieczorek, Juliusz Rydygier, Stefan Bratkowski. Bardzo aktywni byli osadzeni w Auschwitz żołnierze zawodowi. W październiku 1940 rotmistrz Witold Pilecki (w obozie przebywał pod nazwiskiem Tomasz Serafiński) zorganizował grupę pod nazwą Związek Organizacji Wojskowej (ZOW). Pilecki trafił do obozu 22 września 1940.
5,989	Raporty Pileckiego (zwane także raportami Witolda) – nazwa raportów z obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau autorstwa Witolda Pileckiego, który na polecenie Armii Krajowej stworzył w obozie ruch oporu pod nazwą Związek Organizacji Wojskowej (ZOW). Napisane po ucieczce Pileckiego z obozu, były jednocześnie podsumowaniem działalności polskiego ruchu oporu w Auschwitz. Obok raportów Karskiego są pierwszym źródłem na temat Holokaustu na świecie oraz cennym świadectwem dokumentalnym.
5,989	Witold Pilecki herbu Leliwa ps. „Witold”, „Druh”; nazwiska konspiracyjne „Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold Smoliński”; kryptonim T-IV (ur. 13 maja 1901 w Ołońcu, zm. 25 maja 1948 w Warszawie) – rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście, tzw. Raportów Pileckiego.
5,989	Witold Pilecki herbu Leliwa ps. „Witold”, „Druh”; nazwiska konspiracyjne „Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold Smoliński”; kryptonim T-IV (ur. 13 maja 1901 w Ołońcu, zm. 25 maja 1948 w Warszawie) – rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście, tzw. Raportów Pileckiego.
5,989	Za swoją działalność konspiracyjną Pilecki jeszcze jako więzień obozu, w listopadzie 1941 został awansowany przez gen. Stefana „Grota” Roweckiego do stopnia porucznika.
5,989	Za swoją działalność konspiracyjną Pilecki jeszcze jako więzień obozu, w listopadzie 1941 został awansowany przez gen. Stefana „Grota” Roweckiego do stopnia porucznika.
5,989	Związek Organizacji Wojskowej – konspiracyjna organizacja utworzona przez podporucznika Witolda Pileckiego w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau w 1940 roku. Witold Pilecki znalazł się w KL Auschwitz na polecenie kierownictwa podziemnego ruchu oporu. Początkowo w zamiarach wywiadowczych, w miarę upływu czasu stworzył tam organizację konspiracyjną, której głównym celem było zbrojne opanowanie obozu i uwolnienie więźniów.
5,990	Dotyczyła utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych (głosiła konieczność powołania organizacji dostępnej dla wszystkich krajów miłujących pokój i opartej na ich suwerennej równości, oraz stawiającej sobie za cel utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa). Deklaracja moskiewska zawierała także ustęp na temat hitlerowskich zbrodni wojennych (którego nie podpisały Chiny).
5,990	Do 1971 roku Republika Chińska była jednym z członków-założycieli w Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zbliżenie Chin Ludowych i USA na początku lat 70. XX w. oraz naciski władzy ChRL spowodowały, że Republika Chińska uznawana jest obecnie tylko przez 14 państw (m.in. Watykan, Paragwaj oraz słabo rozwinięte ekonomicznie wyspiarskie kraje rejonu Pacyfiku, kraje Ameryki Środkowej i Morza Karaibskiego).
5,990	O ile wcześniej budowała ona swoją tożsamość w relacji do ZSRR, to po rozłamie i rewolucji kulturalnej zaczęła ją budować w odniesieniu do USA, które wcześniej uznawano za kraj imperialistyczny i głównego wroga Chin. W 1979 roku Chiny potępiły radziecką interwencję w Afganistanie, a rok później zbojkotowały igrzyska olimpijskie w Moskwie. Ta polityka umożliwiła ChRL wywalczenie miejsca ONZ co udało się ostatecznie w 1971 roku gdy ChRL zastąpiła Republikę Chińską na Tajwanie.
5,990	联合国, "Liánhéguó") – uniwersalna (z wyjątkiem narodów niereprezentowanych) organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powstała 24 października 1945 roku w wyniku wejścia w życie podpisanej 26 czerwca 1945 w San Francisco Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ jest następczynią Ligi Narodów. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka.
5,990	Chiny w ONZ. Republika Chińska na Tajwanie do 1971 roku zajmowała w ONZ, w tym w Radzie Bezpieczeństwa, miejsce reprezentanta Chin. W latach 70. XX wieku doszło do zbliżenia Stanów Zjednoczonych i komunistycznych Chin skierowanego przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Wówczas to większość krajów wycofało swoje poparcie dla Tajwanu i nawiązało stosunki dyplomatyczne z Chińską Republiką Ludową.
5,990	Członkowie. Rada Bezpieczeństwa składa się z pięciu stałych członków oraz dziesięciu niestałych, wybieranych na dwa lata zgodnie z kluczem regionalnym (5 miejsc dla Afryki i Azji, 2 Ameryki Łacińskiej, 2 Europy Zachodniej i 1 Europy Wschodniej). Chińska Republika Ludowa została członkiem stałym Rady Bezpieczeństwa w 1971 roku. Do tego czasu Chiny były reprezentowane przez Republikę Chińską (Tajwan). Do 1991 roku członkiem stałym RB był Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
5,990	Obecni członkowie. Obecnie członkami ONZ są 193 państwa.
5,990	Historia. Chiny są członkiem pierwotnym ONZ. Podpisały i ratyfikowały Kartę NZ w 1945. Do 1971 Chiny w Organizacji Narodów Zjednoczonych reprezentowała Republika Chińska. W tym roku ONZ wycofała uznanie dla Republiki Chińskiej i za legalne władze Chin uznała władze Chińskiej Republiki Ludowej.
5,990	Organizacja Narodów Zjednoczonych, ONZ (ang. "United Nations", "UN"; fr. "Organisation des Nations Unies"; hiszp. "Organización de las Naciones Unidas"; ros. Организация Объединённых Наций, "Organizacyja Objedinionnych Nacyj"; arab. الأمم المتحدة, "al-Umam al-Muttahida"; chiń.
5,990	także zawarł porozumienia z niektórymi organizacjami i instytucjami międzynarodowymi działającymi na polu humanitarnym. Watykan pozostaje jedynym w pełni suwerennym i powszechnie uznanym na arenie międzynarodowej państwem, które nie należy do Narodów Zjednoczonych.
5,990	członkami ONZ, aby postępowały zgodnie z jej zasadami w stopniu koniecznym do utrzymania bezpieczeństwa i pokoju Zgromadzenie Ogólne – składa się z przedstawicieli wszystkich krajów członkowskich. Rada Bezpieczeństwa – składa się z 5 stałych członków (Rosja, Chiny, USA, Wielka Brytania, Francja) i 10 członków niestałych wybieranych na 2 lata. Odpowiada za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie.
5,990	Mimo to Polska wspierała wniosek Chińskiej Republiki Ludowej o uzyskanie stałego miejsca Organizacji Narodów Zjednoczonych. Premier Zhou Enlai odwiedził Polskę dwukrotnie w 1950 roku. Spośród polskich prezydentów Chiny odwiedzili Aleksander Zawadzki (1959),
5,990	Stałe Przedstawicielstwo Chińskiej Republiki Ludowej przy Narodach Zjednoczonych (ang. "The Permanent Mission of the People's Republic of China to the United Nations") – misja dyplomatyczna Chińskiej Republiki Ludowej przy Organizacji Narodów Zjednoczonych z siedzibą w Nowym Jorku. Stały Przedstawiciel Chin przy ONZ zasiada w Radzie Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, gdzie posiada prawo weta.
5,993	Dwa księżyce mają jednak mniejszych towarzyszy w dwóch punktach Lagrange'a położonych na orbicie (satelity Saturna: Tetyda i Dione). Księżyce planet przeważnie nie posiadają atmosfer, wyjątkiem jest Tytan krążący wokół Saturna; bardzo rozrzedzoną atmosferę ma też Tryton, satelita Neptuna. Kilka innych spośród największych księżyców posiada przy powierzchni egzosfery o znikomym ciśnieniu.
5,993	Artykuł zawiera podstawowe dane dotyczące wszystkich 82 znanych naturalnych satelitów Saturna (stan na 16 października 2019). Pierścienie Saturna rozciągają się od 66 do 480 tysięcy kilometrów od środka planety i wiele księżyców krąży w ich obrębie.
5,993	Fornjot (Saturn XLII) – drugi pod względem największej odległości ze znanych księżyców Saturna (stan w październiku 2019), odkryty w połowie grudnia 2004 roku przez Davida Jewitta, Scotta Shepparda i Jana Kleynę za pomocą teleskopu naziemnego. Elementy orbity wyliczył Brian Marsden. Jest jednym z kilkunastu satelitów Saturna odkrytych w 2004 roku, po 23 latach od przelotu sondy Voyager 2 przez system tej planety.
5,993	Pod względem budowy i składu atmosfery bardzo przypomina on Jowisza. Ma jednak bardzo małą gęstość; przy średnicy równej ok. 84% średnicy Jowisza jest ponad trzykrotnie mniej masywny. Ma 82 znane satelity. Największe spośród nich są zbudowane w dużym stopniu z lodu. Z tej grupy Tytan i Enceladus wykazują oznaki aktywności geologicznej (kriowulkanizm).
5,993	Artykuł zawiera podstawowe dane dotyczące wszystkich 82 znanych naturalnych satelitów Saturna (stan na 16 października 2019). Pierścienie Saturna rozciągają się od 66 do 480 tysięcy kilometrów od środka planety i wiele księżyców krąży w ich obrębie.
5,993	Jest jednym z najmniejszych satelitów Saturna o regularnym, sferycznym kształcie, ponieważ wszystkie mniejsze księżyce, z wyjątkiem Mimasa, mają nieregularny kształt. Dokładniej, Enceladus ma kształt spłaszczonej elipsoidy o rozmiarach, obliczonych na podstawie zdjęć wykonanych przez sondę Cassini, 513 na 503 na 497 km.
5,993	Epimeteusz (Saturn XI) – naturalny satelita Saturna. Nazwa księżyca pochodzi od Epimeteusza, brata Prometeusza i męża Pandory w mitologii greckiej.
5,993	Nazwa. Tytan został odkryty w 1655 roku przez Christiaana Huygensa, jako pierwszy z satelitów Saturna. Nazwa pochodzi od tytanów z mitologii greckiej.
5,993	Księżyce. Saturn ma 82 księżyce o potwierdzonych orbitach, 53 z nich mają nadane nazwy. Siedem największych księżyców lodowych (ponad 380 km średnicy) posiada wystarczająco silną grawitację, aby nadała im kształt zbliżony do kulistego. Kolejne sześć o nieregularnych kształtach ma średnicę większą od 50 km. Największy księżyc, Tytan, jest większy od planety Merkury, a jego masa stanowi ponad 90% masy znajdującej się na orbicie Saturna, licząc łącznie z pierścieniami.
5,993	Jowisz i Saturn posiadają dużą liczbę księżyców, z których część prawdopodobnie powstała z dysków gazu w podobny sposób jak planety wokół Słońca. Należą do nich między innymi Io, Europa, Ganimedes i Tytan. Na takie pochodzenie tych satelitów wskazują ich duże rozmiary i niewielka odległość od planety. Tych własności nie można wyjaśnić przechwyceniem, podczas gdy gazowa natura ich macierzystych planet wyklucza uformowanie się tych księżyców na skutek zderzeń.
5,993	Saturn – szósta planeta Układu Słonecznego Saturn – w mitologii rzymskiej bóg rolnictwa i zasiewów Saturn – typ rakiety Saturn – amerykańska marka samochodów osobowych Saturn – nagroda filmowa Saturn – turnia w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Saturn – kopalnia węgla kamiennego Saturn – niemiecka sieć sklepów RTV i AGD Saturn – amerykański samolot pasażerski zaprojektowany i wybudowany w wytwórni Lockheed Corporation
5,993	Albioriks (Saturn XXVI) – naturalny satelita Saturna, odkryty przez M.J. Holmana i T.B. Spahra w 2000 roku za pomocą teleskopu w Obserwatorium Whipple’a w Arizonie. Jego nazwa pochodzi z mitologii celtyckiej, od jednego z głównych bogów galijskich – Albioriksa, utożsamianego z rzymskim Marsem.
5,993	Według danych z października 2019 roku znane są 82 naturalne satelity Saturna, co czyni go liderem wśród planet z największą liczbą księżyców. Promień Saturna jest około 9 razy większy od promienia Ziemi. Chociaż jego gęstość to tylko jedna ósma średniej gęstości Ziemi, ze względu na wielokrotnie większą objętość masa Saturna jest dziewięćdziesiąt pięć razy większa niż masa Ziemi. We wnętrzu Saturna panują ciśnienie i temperatura, których nie udało się dotąd uzyskać w laboratoriach na Ziemi.
5,993	Enceladus ("Saturn II" ) – księżyc Saturna, odkryty w 1789 przez Williama Herschela. Enceladus jest szóstym pod względem wielkości naturalnym satelitą Saturna. Ma średnicę około 500 kilometrów.
5,994	Po wybuchu I wojny światowiej prywatny przedsiębiorca, od którego Wisła podnajmowała stadion i budynek klubowy wynajął te obiekty obiekt Legionom Polskim, wielu piłkarzy pierwszej drużyny wyruszyło na fronty wojenne. „Biała Gwiazda” zawiesiła działalność aż do 1918 roku. W 1936 roku, podczas klubowego jubileuszu, ustanowiono nowy herb klubu (Biała Gwiazda na czerwonym tle, przepasana niebieską wstęgą) oraz oficjalne, czerwono-biało-niebieskie barwy.
5,994	Przedstawiciele typu. Najbliższą Słońcu gwiazdą typu F (11,4 ly) jest Procjon A. Jest to ósma pod względem jasności obserwowanej gwiazda na niebie. Składnik A układu potrójnego Alfa Ursae Minoris (która jest obecnie Gwiazdą Polarną) jest cefeidą, która w maksimum blasku należy do typu F7. Składnik B układu jest gwiazdą ciąg główny typu F6. Gwiazdy typu F stanowią około 11% gwiazd na niebie i około 0,2% gwiazd w naszej galaktyce.
5,994	Włochy. Biała gwiazda symbolizuje południe Włoch w godle państwowym. Wisła Kraków. Biała gwiazda jest potocznym określeniem i symbolem krakowskiego klubu sportowego Wisła Kraków, nieprzerwanie od 1906 r. Nazwa wywodzi się od herbu klubu, w którym elementem centralnym jest biała pięciopromienna gwiazda, na czerwonej tarczy z niebieską wstęgą.
5,994	Andrzej Gowarzewski, "BIAŁO-CZERWONI. Dzieje piłkarskiej reprezentacji Polski 1921-2018", Wydawnictwo GiA, Katowice 2018.
5,994	Runda jesienna. 28 listopada zarząd Wisły poinformował o zwolnieniu Artura Skowronka z funkcji trenera pierwszej drużyny po 380 dniach pracy. Obowiązki związane z prowadzeniem treningów seniorów Białej Gwiazdy, do czasu zakontraktowania nowego trenera, przejęli Kazimierz Kmiecik i Grzegorz Mokry, duet dotychczasowych asystentów.
5,994	Jest to efekt przedsięwzięcia kibiców Wisły u władz Krakowa, którzy chcieli by symbol ich klubu widniał na jednej z trybun. Biała Gwiazda jest symbolem klubu, który często stawał się motywem w jego herbach. Białą Gwiazdą jest nazywana także drużyna Wisły Kraków.
5,994	Po wybuchu I wojny światowiej prywatny przedsiębiorca, od którego Wisła podnajmowała stadion i budynek klubowy wynajął te obiekty obiekt Legionom Polskim, wielu piłkarzy pierwszej drużyny wyruszyło na fronty wojenne. „Biała Gwiazda” zawiesiła działalność aż do 1918 roku. W 1936 roku, podczas klubowego jubileuszu, ustanowiono nowy herb klubu (Biała Gwiazda na czerwonym tle, przepasana niebieską wstęgą) oraz oficjalne, czerwono-biało-niebieskie barwy.
5,994	Polar – rodzaj układu kataklizmicznego, czyli bardzo ciasnego układu dwóch gwiazd (gwiazdy podwójnej) o bardzo silnym polu magnetycznym. W większości układów kataklizmicznych materia z gwiazdy znajdującej się na ciągu głównym (nazywanej "towarzyszem" w układzie), jest grawitacyjnie przyciągana przez białego karła (który nazywany jest "gwiazdą główną" układu), tworząc dysk akrecyjny. W polarach pole magnetyczne białego karła jest zbyt silne, aby możliwe było powstanie takiego dysku.
5,994	Barwy klubowe. Barwy klubu ustalono w momencie powstania klubu w 1920 roku. Były to kolory niebieski i biały . Przez wiele lat (co najmniej od 1922) charakterystyczną cechą strojów zawodników były pionowe biało-niebieskie pasy.
5,994	Jest to efekt przedsięwzięcia kibiców Wisły u władz Krakowa, którzy chcieli by symbol ich klubu widniał na jednej z trybun. Biała Gwiazda jest symbolem klubu, który często stawał się motywem w jego herbach. Białą Gwiazdą jest nazywana także drużyna Wisły Kraków.
5,994	Od sezonu 2013/14 Biała Gwiazda powróciła na koszulki Wisły zastępując logo spółki.
5,994	Odznaczenia. W 2012 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. "Była drużyna", „Gazeta Wyborcza” z 9 i 16 września 1999.
5,994	Jest to efekt przedsięwzięcia kibiców Wisły u władz Krakowa, którzy chcieli by symbol ich klubu widniał na jednej z trybun. Biała Gwiazda jest symbolem klubu, który często stawał się motywem w jego herbach. Białą Gwiazdą jest nazywana także drużyna Wisły Kraków.
5,994	Nazwa. Gwiazda historycznie była nazywana Pherkad Minor (z łac. „mniejsza”), jako że znajduje się na niebie blisko jaśniejszej gwiazdy Pherkad.
5,998	Potop szwedzki, Wojna polsko-szwedzka (1655–1660) (VI wojna polsko-szwedzka) – najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660 będący jedną z odsłon II wojny północnej. Formalnie zakończył go pokój w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667.
5,998	Zaskakujący atak Szwedów. Ponieważ Karol X Gustaw obawiał się, że Duńczycy nie zechcą realizować haniebnego dla nich traktatu z Roskilde, nie wypowiedziawszy wojny wylądował 17 lipca w Korsør na Zelandii i w sierpniu 1658 roku w celu całkowitego rozgromienia Danii ponownie uderzył na Kopenhagę.
5,998	II wojna północna – konflikt zbrojny w latach 1655–1660 pomiędzy Szwecją sprzymierzoną przejściowo z Brandenburgią, Siedmiogrodem i magnatem litewskim Januszem Radziwiłłem a Polską (potop szwedzki) oraz później także Austrią, Danią, Holandią i Brandenburgią. Wojna toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667. Przez pewien czas Rosja występowała także przeciwko Szwecji atakując bez powodzenia szwedzkie Inflanty.
5,998	Norwegia, którą rządził zięć Chrystiana IV królewski namiestnik Hannibal Sehested, niechętnie brała udział w tej wojnie. Ludność Norwegii była przeciwna atakowi na Szwecję, słusznie sądząc, że taka akcja może spotkać się ze srogim odwetem. Opozycja wobec rządów duńskiego namiestnika była coraz większa, a samą wojnę traktowano w Norwegii lekceważąco, zwąc ją "wojną Hannibala".
5,998	W 1654 roku po ugodzie perejasławskiej i przejściu Hetmanatu pod berło cara moskiewskiego nastąpił atak rosyjski na Rzeczpospolitą, a w rok później od północnego zachodu została ona zaatakowana przez Szwecję (tzw. potop szwedzki (1655–1660)). Obce wojska zalały 90% obszaru kraju i spustoszyły go, a król Jan Kazimierz został zmuszony tymczasowo do ucieczki na Śląsk. Szwedzi zostali ostatecznie wyparci z terytorium kraju.
5,998	Zaangażowana w wojnę z najazdem rosyjskim i osłabiona powstaniami kozackimi Rzeczpospolita nie zdołała odeprzeć militarnie najazdu Szwedów w 1655 roku, czego wyrazem było poddanie się wojsk pospolitego ruszenia, a nawet przypadki współpracy i podporządkowania się królowi szwedzkiemu. Od wiosny 1656 roku zaczął wzrastać opór armii koronnej, pojawiły się pierwsze sukcesy militarne, co zaczęło powoli doprowadzać do równowagi pomiędzy przeciwnikami.
5,998	Do najazdu wojsk szwedzkich doszło, gdy Rzeczpospolita prowadziła wyniszczającą wojnę obronną z Rosją, która wiosną i latem 1654 roku najechała ponad połowę jej terytorium ("potop rosyjski") i wsparła trwające od 1648 roku powstanie Chmielnickiego. Zajęcie przez Rosjan Ukrainy i większości terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego stanowiło zagrożenie dla szwedzkich wpływów nad Bałtykiem i było bezpośrednią przyczyną wkroczenia Szwedów do Polski i na Litwę w 1655 roku.
5,998	Rok 1808. 1 kwietnia 1808 roku oddziały szwedzkie dowodzone przez Johana Bergenstråhle wkroczyły z Jämtland do Norwegii, gdzie zostały po krótkim oporze powstrzymane i zmuszone do odwrotu. W tej sytuacji oczekujący kolejnego ataku szwedzkiego książę Christian August, postanowił wstrzymać decyzję o ataku na prowincję Skania.
5,998	Najazd Szwedów na Rzeczpospolitą Obojga Narodów w 1655 roku nie spotkał się początkowo z większym oporem i wojska szwedzkie zajęły w krótkim czasie prawie całe terytorium Korony Królestwa Polskiego i część Wielkiego Księstwa Litewskiego. Prawie wszystkie województwa koronne porzuciły króla Jana II Kazimierza Wazę i przeszły na stronę króla Szwecji Karola X Gustawa.
5,998	Potop szwedzki, Wojna polsko-szwedzka (1655–1660) (VI wojna polsko-szwedzka) – najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660 będący jedną z odsłon II wojny północnej. Formalnie zakończył go pokój w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667.
5,998	Potop szwedzki, Wojna polsko-szwedzka (1655–1660) (VI wojna polsko-szwedzka) – najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660 będący jedną z odsłon II wojny północnej. Formalnie zakończył go pokój w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667.
5,998	W 1655 roku nastąpił najazd Szwecji na Rzeczpospolitą (potop szwedzki), którego ważnym epizodem było oblężenie Jasnej Góry. Leszczyński w okresie kierowania zespołem zgromadził pokaźny zbiór instrumentów muzycznych oraz wzbogacił repertuar o własne kompozycje. Świadectwem tego jest decyzja kapituły zakonu – 15 stycznia 1685 roku wyznaczono specjalną komisję, która miała się zająć zabezpieczeniem spuścizny po Leszczyńskim.
5,998	Król Danii 2 maja uzyskał zgodę parlamentu na zaatakowanie szwedzkich posiadłości w Niemczech i 11 czerwca sygnował dokument usprawiedliwiający wybuch formalnie nigdy niewypowiedzianej wojny. W czerwcu, po zakończeniu przygotowań duński król zaatakował Skanię. Najazd ten nie był dla Szwedów zaskoczeniem, którzy już w poprzednim roku mieli świadomość zagrożenia ze strony Danii i dlatego od grudnia 1656 roku zaczęli ściągać oddziały z obszaru Polski.
5,998	Potop szwedzki, Wojna polsko-szwedzka (1655–1660) (VI wojna polsko-szwedzka) – najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660 będący jedną z odsłon II wojny północnej. Formalnie zakończył go pokój w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667.
6,000	Nazewnictwo atomów egzotycznych nie było ściśle ustalone, więc słowo „pionium” mogło też oznaczać stan związany pionu i elektronu.
6,000	Anion prosty – anion zbudowany z atomów wyłącznie jednego pierwiastka chemicznego.
6,000	Czym większy ładunek ujemny posiada dany anion, tym jego promień jest większy, a czym większy ładunek dodatni ma kation, tym jego promień jest mniejszy. Zjawisko to może być uzasadnione wzorem na „siłę przyciągania” elektronów przez jądra atomów.
6,000	Anion – jon o ładunku ujemnym. Anion to każde indywiduum chemiczne, w którym występuje nadmiar elektronów w stosunku do protonów. Podczas elektrolizy anion podąża do elektrody dodatniej, zwanej anodą. Przeciwieństwem anionu jest jon dodatni, czyli kation. Aniony mogą być otrzymywane poprzez: redukcję niemetali, redukcję kwasów, jonizację cząstek polarnych. Aniony dzielą się na: aniony proste – np. , ; aniony złożone – np. , , , ; aniony kompleksowe – np.
6,000	Takie rozmieszczenie elektronów powoduje, że jest ona stosunkowo mało reaktywna. Anionorodnik ponadtlenkowy ma dodatkowy niesparowany elektron obsadzony na orbitalu *2p, który nadaje mu cechę wolnego rodnika. Warto zwrócić uwagę, iż takie rozmieszczenie elektronów w anionorodniku czyni go paramagnetykiem. Do pełnej redukcji cząsteczki tlenu O2 konieczne jest przyłączenie 4 elektronów oraz 4 protonów H+. Schemat 2 przedstawia kolejne etapy redukcji cząsteczki tlenu.
6,000	Mechanizm. Anion octanowy (CH3COO–) odrywa proton grupy CH3 cząsteczki bezwodnika octowego (tzw. α-proton) tworząc kwas octowy (CH3COOH) oraz formę enolową tego bezwodnika. Choć równowaga tej reakcji przesunięta jest silnie w przeciwnym kierunku (co nie zostało zaznaczone na poniższym rysunku), gdyż enole są związkami nietrwałymi, to jednak ich tworzenie się jest możliwe. Następnie zachodzi atak nukleofilowy elektronów wiązania п enolu na karbonylowy atom węgla aldehydu.
6,000	Anion – jon o ładunku ujemnym. Anion to każde indywiduum chemiczne, w którym występuje nadmiar elektronów w stosunku do protonów. Podczas elektrolizy anion podąża do elektrody dodatniej, zwanej anodą. Przeciwieństwem anionu jest jon dodatni, czyli kation. Aniony mogą być otrzymywane poprzez: redukcję niemetali, redukcję kwasów, jonizację cząstek polarnych. Aniony dzielą się na: aniony proste – np. , ; aniony złożone – np. , , , ; aniony kompleksowe – np.
6,000	Jon (ze "ion" „idące, biegnące [od elektrody do elektrody]”) – atom lub grupa atomów połączonych wiązaniami chemicznymi, która ma niedomiar lub nadmiar elektronów w stosunku do protonów. Obojętne elektrycznie atomy i cząsteczki związków chemicznych posiadają równą liczbę elektronów i protonów, jony zaś są elektrycznie naładowane dodatnio lub ujemnie. Jony naładowane dodatnio nazywa się kationami, zaś ujemnie – anionami.
6,000	Anion kompleksowy ma wysokospinową konfigurację elektronową typu t2g, a jego magnetyczny moment dipolowy wynosi 3,88 μB.
6,000	Kation − jon o ładunku dodatnim (+), w którym występuje nadmiar protonów w stosunku do elektronów. W środowisku elektrycznie obojętnym takie indywiduum chemiczne występuje zawsze w obecności jonu o ładunku przeciwnym, czyli anionu (zasada zachowania ładunku). Kationy mogą być zarówno organiczne, jak i nieorganiczne. Podczas elektrolizy stopionych soli, jak i roztworów ze zdysocjowaną substancją jonową, kationy podążają do elektrody ujemnej (o dodatnim potencjale) zwanej katodą.
6,000	Czym większy ładunek ujemny posiada dany anion, tym jego promień jest większy, a czym większy ładunek dodatni ma kation, tym jego promień jest mniejszy. Zjawisko to może być uzasadnione wzorem na „siłę przyciągania” elektronów przez jądra atomów.
6,000	Mionium (symbol Mu) – nazwa egzotycznego atomu zbudowanego z antymionu i elektronu (μ+ i e–). Mionium strukturą przypomina atom wodoru; antymion, którego masa jest 207 razy większa od elektronu, zajmuje w nim miejsce protonu. Ze względu na dużą różnicę mas cząstek mionium przypomina atom wodoru także pod względem energii jonizacji i promienia atomu w modelu Bohra. Stan podstawowy mionium ma energię -13,54 eV, bardzo bliską wartości -13,64 eV dla wodoru.

5,989

W 1917 roku, po rewolucji lutowej, obaleniu caratu i powstaniu Rządu Tymczasowego harcerstwo polskie wyszło z podziemia. W tych okolicznościach wiosną 1918 roku drużyna Pileckiego dokonała napadu na magazyny wojskowe pod Orłem, zaopatrując się w niezbędne mundury i broń celem przebicia się do I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego.

5,989

Pierwsze organizacje obozowego ruchu oporu zaczęły powstawać już w drugiej połowie 1940 – zakładali je głównie Polacy, działacze socjalistyczni: Stanisław Dubois, Norbert Barlicki, Julian Wieczorek, Juliusz Rydygier, Stefan Bratkowski. Bardzo aktywni byli osadzeni w Auschwitz żołnierze zawodowi. W październiku 1940 rotmistrz Witold Pilecki (w obozie przebywał pod nazwiskiem Tomasz Serafiński) zorganizował grupę pod nazwą Związek Organizacji Wojskowej (ZOW). Pilecki trafił do obozu 22 września 1940.

5,989

Raporty Pileckiego (zwane także raportami Witolda) – nazwa raportów z obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau autorstwa Witolda Pileckiego, który na polecenie Armii Krajowej stworzył w obozie ruch oporu pod nazwą Związek Organizacji Wojskowej (ZOW). Napisane po ucieczce Pileckiego z obozu, były jednocześnie podsumowaniem działalności polskiego ruchu oporu w Auschwitz. Obok raportów Karskiego są pierwszym źródłem na temat Holokaustu na świecie oraz cennym świadectwem dokumentalnym.

5,989

Witold Pilecki herbu Leliwa ps. „Witold”, „Druh”; nazwiska konspiracyjne „Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold Smoliński”; kryptonim T-IV (ur. 13 maja 1901 w Ołońcu, zm. 25 maja 1948 w Warszawie) – rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście, tzw. Raportów Pileckiego.

5,989

Witold Pilecki herbu Leliwa ps. „Witold”, „Druh”; nazwiska konspiracyjne „Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold Smoliński”; kryptonim T-IV (ur. 13 maja 1901 w Ołońcu, zm. 25 maja 1948 w Warszawie) – rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście, tzw. Raportów Pileckiego.

5,989

Za swoją działalność konspiracyjną Pilecki jeszcze jako więzień obozu, w listopadzie 1941 został awansowany przez gen. Stefana „Grota” Roweckiego do stopnia porucznika.

5,989

Za swoją działalność konspiracyjną Pilecki jeszcze jako więzień obozu, w listopadzie 1941 został awansowany przez gen. Stefana „Grota” Roweckiego do stopnia porucznika.

5,989

Związek Organizacji Wojskowej – konspiracyjna organizacja utworzona przez podporucznika Witolda Pileckiego w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau w 1940 roku. Witold Pilecki znalazł się w KL Auschwitz na polecenie kierownictwa podziemnego ruchu oporu. Początkowo w zamiarach wywiadowczych, w miarę upływu czasu stworzył tam organizację konspiracyjną, której głównym celem było zbrojne opanowanie obozu i uwolnienie więźniów.

5,990

Dotyczyła utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych (głosiła konieczność powołania organizacji dostępnej dla wszystkich krajów miłujących pokój i opartej na ich suwerennej równości, oraz stawiającej sobie za cel utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa). Deklaracja moskiewska zawierała także ustęp na temat hitlerowskich zbrodni wojennych (którego nie podpisały Chiny).

5,990

Do 1971 roku Republika Chińska była jednym z członków-założycieli w Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zbliżenie Chin Ludowych i USA na początku lat 70. XX w. oraz naciski władzy ChRL spowodowały, że Republika Chińska uznawana jest obecnie tylko przez 14 państw (m.in. Watykan, Paragwaj oraz słabo rozwinięte ekonomicznie wyspiarskie kraje rejonu Pacyfiku, kraje Ameryki Środkowej i Morza Karaibskiego).

5,990

O ile wcześniej budowała ona swoją tożsamość w relacji do ZSRR, to po rozłamie i rewolucji kulturalnej zaczęła ją budować w odniesieniu do USA, które wcześniej uznawano za kraj imperialistyczny i głównego wroga Chin. W 1979 roku Chiny potępiły radziecką interwencję w Afganistanie, a rok później zbojkotowały igrzyska olimpijskie w Moskwie. Ta polityka umożliwiła ChRL wywalczenie miejsca ONZ co udało się ostatecznie w 1971 roku gdy ChRL zastąpiła Republikę Chińską na Tajwanie.

5,990

联合国, "Liánhéguó") – uniwersalna (z wyjątkiem narodów niereprezentowanych) organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powstała 24 października 1945 roku w wyniku wejścia w życie podpisanej 26 czerwca 1945 w San Francisco Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ jest następczynią Ligi Narodów. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka.

5,990

Chiny w ONZ. Republika Chińska na Tajwanie do 1971 roku zajmowała w ONZ, w tym w Radzie Bezpieczeństwa, miejsce reprezentanta Chin. W latach 70. XX wieku doszło do zbliżenia Stanów Zjednoczonych i komunistycznych Chin skierowanego przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Wówczas to większość krajów wycofało swoje poparcie dla Tajwanu i nawiązało stosunki dyplomatyczne z Chińską Republiką Ludową.

5,990

Członkowie. Rada Bezpieczeństwa składa się z pięciu stałych członków oraz dziesięciu niestałych, wybieranych na dwa lata zgodnie z kluczem regionalnym (5 miejsc dla Afryki i Azji, 2 Ameryki Łacińskiej, 2 Europy Zachodniej i 1 Europy Wschodniej). Chińska Republika Ludowa została członkiem stałym Rady Bezpieczeństwa w 1971 roku. Do tego czasu Chiny były reprezentowane przez Republikę Chińską (Tajwan). Do 1991 roku członkiem stałym RB był Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.

5,990

Obecni członkowie. Obecnie członkami ONZ są 193 państwa.

5,990

Historia. Chiny są członkiem pierwotnym ONZ. Podpisały i ratyfikowały Kartę NZ w 1945. Do 1971 Chiny w Organizacji Narodów Zjednoczonych reprezentowała Republika Chińska. W tym roku ONZ wycofała uznanie dla Republiki Chińskiej i za legalne władze Chin uznała władze Chińskiej Republiki Ludowej.

5,990

Organizacja Narodów Zjednoczonych, ONZ (ang. "United Nations", "UN"; fr. "Organisation des Nations Unies"; hiszp. "Organización de las Naciones Unidas"; ros. Организация Объединённых Наций, "Organizacyja Objedinionnych Nacyj"; arab. الأمم المتحدة, "al-Umam al-Muttahida"; chiń.

5,990

także zawarł porozumienia z niektórymi organizacjami i instytucjami międzynarodowymi działającymi na polu humanitarnym. Watykan pozostaje jedynym w pełni suwerennym i powszechnie uznanym na arenie międzynarodowej państwem, które nie należy do Narodów Zjednoczonych.

5,990

członkami ONZ, aby postępowały zgodnie z jej zasadami w stopniu koniecznym do utrzymania bezpieczeństwa i pokoju Zgromadzenie Ogólne – składa się z przedstawicieli wszystkich krajów członkowskich. Rada Bezpieczeństwa – składa się z 5 stałych członków (Rosja, Chiny, USA, Wielka Brytania, Francja) i 10 członków niestałych wybieranych na 2 lata. Odpowiada za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie.

5,990

Mimo to Polska wspierała wniosek Chińskiej Republiki Ludowej o uzyskanie stałego miejsca Organizacji Narodów Zjednoczonych. Premier Zhou Enlai odwiedził Polskę dwukrotnie w 1950 roku. Spośród polskich prezydentów Chiny odwiedzili Aleksander Zawadzki (1959),

5,990

Stałe Przedstawicielstwo Chińskiej Republiki Ludowej przy Narodach Zjednoczonych (ang. "The Permanent Mission of the People's Republic of China to the United Nations") – misja dyplomatyczna Chińskiej Republiki Ludowej przy Organizacji Narodów Zjednoczonych z siedzibą w Nowym Jorku. Stały Przedstawiciel Chin przy ONZ zasiada w Radzie Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, gdzie posiada prawo weta.

5,993

Dwa księżyce mają jednak mniejszych towarzyszy w dwóch punktach Lagrange'a położonych na orbicie (satelity Saturna: Tetyda i Dione). Księżyce planet przeważnie nie posiadają atmosfer, wyjątkiem jest Tytan krążący wokół Saturna; bardzo rozrzedzoną atmosferę ma też Tryton, satelita Neptuna. Kilka innych spośród największych księżyców posiada przy powierzchni egzosfery o znikomym ciśnieniu.

5,993

Artykuł zawiera podstawowe dane dotyczące wszystkich 82 znanych naturalnych satelitów Saturna (stan na 16 października 2019). Pierścienie Saturna rozciągają się od 66 do 480 tysięcy kilometrów od środka planety i wiele księżyców krąży w ich obrębie.

5,993

Fornjot (Saturn XLII) – drugi pod względem największej odległości ze znanych księżyców Saturna (stan w październiku 2019), odkryty w połowie grudnia 2004 roku przez Davida Jewitta, Scotta Shepparda i Jana Kleynę za pomocą teleskopu naziemnego. Elementy orbity wyliczył Brian Marsden. Jest jednym z kilkunastu satelitów Saturna odkrytych w 2004 roku, po 23 latach od przelotu sondy Voyager 2 przez system tej planety.

5,993

Pod względem budowy i składu atmosfery bardzo przypomina on Jowisza. Ma jednak bardzo małą gęstość; przy średnicy równej ok. 84% średnicy Jowisza jest ponad trzykrotnie mniej masywny. Ma 82 znane satelity. Największe spośród nich są zbudowane w dużym stopniu z lodu. Z tej grupy Tytan i Enceladus wykazują oznaki aktywności geologicznej (kriowulkanizm).

5,993

Artykuł zawiera podstawowe dane dotyczące wszystkich 82 znanych naturalnych satelitów Saturna (stan na 16 października 2019). Pierścienie Saturna rozciągają się od 66 do 480 tysięcy kilometrów od środka planety i wiele księżyców krąży w ich obrębie.

5,993

Jest jednym z najmniejszych satelitów Saturna o regularnym, sferycznym kształcie, ponieważ wszystkie mniejsze księżyce, z wyjątkiem Mimasa, mają nieregularny kształt. Dokładniej, Enceladus ma kształt spłaszczonej elipsoidy o rozmiarach, obliczonych na podstawie zdjęć wykonanych przez sondę Cassini, 513 na 503 na 497 km.

5,993

Epimeteusz (Saturn XI) – naturalny satelita Saturna. Nazwa księżyca pochodzi od Epimeteusza, brata Prometeusza i męża Pandory w mitologii greckiej.

5,993

Nazwa. Tytan został odkryty w 1655 roku przez Christiaana Huygensa, jako pierwszy z satelitów Saturna. Nazwa pochodzi od tytanów z mitologii greckiej.

5,993

Księżyce. Saturn ma 82 księżyce o potwierdzonych orbitach, 53 z nich mają nadane nazwy. Siedem największych księżyców lodowych (ponad 380 km średnicy) posiada wystarczająco silną grawitację, aby nadała im kształt zbliżony do kulistego. Kolejne sześć o nieregularnych kształtach ma średnicę większą od 50 km. Największy księżyc, Tytan, jest większy od planety Merkury, a jego masa stanowi ponad 90% masy znajdującej się na orbicie Saturna, licząc łącznie z pierścieniami.

5,993

Jowisz i Saturn posiadają dużą liczbę księżyców, z których część prawdopodobnie powstała z dysków gazu w podobny sposób jak planety wokół Słońca. Należą do nich między innymi Io, Europa, Ganimedes i Tytan. Na takie pochodzenie tych satelitów wskazują ich duże rozmiary i niewielka odległość od planety. Tych własności nie można wyjaśnić przechwyceniem, podczas gdy gazowa natura ich macierzystych planet wyklucza uformowanie się tych księżyców na skutek zderzeń.

5,993

Saturn – szósta planeta Układu Słonecznego Saturn – w mitologii rzymskiej bóg rolnictwa i zasiewów Saturn – typ rakiety Saturn – amerykańska marka samochodów osobowych Saturn – nagroda filmowa Saturn – turnia w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Saturn – kopalnia węgla kamiennego Saturn – niemiecka sieć sklepów RTV i AGD Saturn – amerykański samolot pasażerski zaprojektowany i wybudowany w wytwórni Lockheed Corporation

5,993

Albioriks (Saturn XXVI) – naturalny satelita Saturna, odkryty przez M.J. Holmana i T.B. Spahra w 2000 roku za pomocą teleskopu w Obserwatorium Whipple’a w Arizonie. Jego nazwa pochodzi z mitologii celtyckiej, od jednego z głównych bogów galijskich – Albioriksa, utożsamianego z rzymskim Marsem.

5,993

Według danych z października 2019 roku znane są 82 naturalne satelity Saturna, co czyni go liderem wśród planet z największą liczbą księżyców. Promień Saturna jest około 9 razy większy od promienia Ziemi. Chociaż jego gęstość to tylko jedna ósma średniej gęstości Ziemi, ze względu na wielokrotnie większą objętość masa Saturna jest dziewięćdziesiąt pięć razy większa niż masa Ziemi. We wnętrzu Saturna panują ciśnienie i temperatura, których nie udało się dotąd uzyskać w laboratoriach na Ziemi.

5,993

Enceladus ("Saturn II" ) – księżyc Saturna, odkryty w 1789 przez Williama Herschela. Enceladus jest szóstym pod względem wielkości naturalnym satelitą Saturna. Ma średnicę około 500 kilometrów.

5,994

Po wybuchu I wojny światowiej prywatny przedsiębiorca, od którego Wisła podnajmowała stadion i budynek klubowy wynajął te obiekty obiekt Legionom Polskim, wielu piłkarzy pierwszej drużyny wyruszyło na fronty wojenne. „Biała Gwiazda” zawiesiła działalność aż do 1918 roku. W 1936 roku, podczas klubowego jubileuszu, ustanowiono nowy herb klubu (Biała Gwiazda na czerwonym tle, przepasana niebieską wstęgą) oraz oficjalne, czerwono-biało-niebieskie barwy.

5,994

Przedstawiciele typu. Najbliższą Słońcu gwiazdą typu F (11,4 ly) jest Procjon A. Jest to ósma pod względem jasności obserwowanej gwiazda na niebie. Składnik A układu potrójnego Alfa Ursae Minoris (która jest obecnie Gwiazdą Polarną) jest cefeidą, która w maksimum blasku należy do typu F7. Składnik B układu jest gwiazdą ciąg główny typu F6. Gwiazdy typu F stanowią około 11% gwiazd na niebie i około 0,2% gwiazd w naszej galaktyce.

5,994

Włochy. Biała gwiazda symbolizuje południe Włoch w godle państwowym. Wisła Kraków. Biała gwiazda jest potocznym określeniem i symbolem krakowskiego klubu sportowego Wisła Kraków, nieprzerwanie od 1906 r. Nazwa wywodzi się od herbu klubu, w którym elementem centralnym jest biała pięciopromienna gwiazda, na czerwonej tarczy z niebieską wstęgą.

5,994

Andrzej Gowarzewski, "BIAŁO-CZERWONI. Dzieje piłkarskiej reprezentacji Polski 1921-2018", Wydawnictwo GiA, Katowice 2018.

5,994

Runda jesienna. 28 listopada zarząd Wisły poinformował o zwolnieniu Artura Skowronka z funkcji trenera pierwszej drużyny po 380 dniach pracy. Obowiązki związane z prowadzeniem treningów seniorów Białej Gwiazdy, do czasu zakontraktowania nowego trenera, przejęli Kazimierz Kmiecik i Grzegorz Mokry, duet dotychczasowych asystentów.

5,994

Jest to efekt przedsięwzięcia kibiców Wisły u władz Krakowa, którzy chcieli by symbol ich klubu widniał na jednej z trybun. Biała Gwiazda jest symbolem klubu, który często stawał się motywem w jego herbach. Białą Gwiazdą jest nazywana także drużyna Wisły Kraków.

5,994

Po wybuchu I wojny światowiej prywatny przedsiębiorca, od którego Wisła podnajmowała stadion i budynek klubowy wynajął te obiekty obiekt Legionom Polskim, wielu piłkarzy pierwszej drużyny wyruszyło na fronty wojenne. „Biała Gwiazda” zawiesiła działalność aż do 1918 roku. W 1936 roku, podczas klubowego jubileuszu, ustanowiono nowy herb klubu (Biała Gwiazda na czerwonym tle, przepasana niebieską wstęgą) oraz oficjalne, czerwono-biało-niebieskie barwy.

5,994

Polar – rodzaj układu kataklizmicznego, czyli bardzo ciasnego układu dwóch gwiazd (gwiazdy podwójnej) o bardzo silnym polu magnetycznym. W większości układów kataklizmicznych materia z gwiazdy znajdującej się na ciągu głównym (nazywanej "towarzyszem" w układzie), jest grawitacyjnie przyciągana przez białego karła (który nazywany jest "gwiazdą główną" układu), tworząc dysk akrecyjny. W polarach pole magnetyczne białego karła jest zbyt silne, aby możliwe było powstanie takiego dysku.

5,994

Barwy klubowe. Barwy klubu ustalono w momencie powstania klubu w 1920 roku. Były to kolory niebieski i biały . Przez wiele lat (co najmniej od 1922) charakterystyczną cechą strojów zawodników były pionowe biało-niebieskie pasy.

5,994

Jest to efekt przedsięwzięcia kibiców Wisły u władz Krakowa, którzy chcieli by symbol ich klubu widniał na jednej z trybun. Biała Gwiazda jest symbolem klubu, który często stawał się motywem w jego herbach. Białą Gwiazdą jest nazywana także drużyna Wisły Kraków.

5,994

Od sezonu 2013/14 Biała Gwiazda powróciła na koszulki Wisły zastępując logo spółki.

5,994

Odznaczenia. W 2012 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. "Była drużyna", „Gazeta Wyborcza” z 9 i 16 września 1999.

5,994

Jest to efekt przedsięwzięcia kibiców Wisły u władz Krakowa, którzy chcieli by symbol ich klubu widniał na jednej z trybun. Biała Gwiazda jest symbolem klubu, który często stawał się motywem w jego herbach. Białą Gwiazdą jest nazywana także drużyna Wisły Kraków.

5,994

Nazwa. Gwiazda historycznie była nazywana Pherkad Minor (z łac. „mniejsza”), jako że znajduje się na niebie blisko jaśniejszej gwiazdy Pherkad.

5,998

Potop szwedzki, Wojna polsko-szwedzka (1655–1660) (VI wojna polsko-szwedzka) – najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660 będący jedną z odsłon II wojny północnej. Formalnie zakończył go pokój w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667.

5,998

Zaskakujący atak Szwedów. Ponieważ Karol X Gustaw obawiał się, że Duńczycy nie zechcą realizować haniebnego dla nich traktatu z Roskilde, nie wypowiedziawszy wojny wylądował 17 lipca w Korsør na Zelandii i w sierpniu 1658 roku w celu całkowitego rozgromienia Danii ponownie uderzył na Kopenhagę.

5,998

II wojna północna – konflikt zbrojny w latach 1655–1660 pomiędzy Szwecją sprzymierzoną przejściowo z Brandenburgią, Siedmiogrodem i magnatem litewskim Januszem Radziwiłłem a Polską (potop szwedzki) oraz później także Austrią, Danią, Holandią i Brandenburgią. Wojna toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667. Przez pewien czas Rosja występowała także przeciwko Szwecji atakując bez powodzenia szwedzkie Inflanty.

5,998

Norwegia, którą rządził zięć Chrystiana IV królewski namiestnik Hannibal Sehested, niechętnie brała udział w tej wojnie. Ludność Norwegii była przeciwna atakowi na Szwecję, słusznie sądząc, że taka akcja może spotkać się ze srogim odwetem. Opozycja wobec rządów duńskiego namiestnika była coraz większa, a samą wojnę traktowano w Norwegii lekceważąco, zwąc ją "wojną Hannibala".

5,998

W 1654 roku po ugodzie perejasławskiej i przejściu Hetmanatu pod berło cara moskiewskiego nastąpił atak rosyjski na Rzeczpospolitą, a w rok później od północnego zachodu została ona zaatakowana przez Szwecję (tzw. potop szwedzki (1655–1660)). Obce wojska zalały 90% obszaru kraju i spustoszyły go, a król Jan Kazimierz został zmuszony tymczasowo do ucieczki na Śląsk. Szwedzi zostali ostatecznie wyparci z terytorium kraju.

5,998

Zaangażowana w wojnę z najazdem rosyjskim i osłabiona powstaniami kozackimi Rzeczpospolita nie zdołała odeprzeć militarnie najazdu Szwedów w 1655 roku, czego wyrazem było poddanie się wojsk pospolitego ruszenia, a nawet przypadki współpracy i podporządkowania się królowi szwedzkiemu. Od wiosny 1656 roku zaczął wzrastać opór armii koronnej, pojawiły się pierwsze sukcesy militarne, co zaczęło powoli doprowadzać do równowagi pomiędzy przeciwnikami.

5,998

Do najazdu wojsk szwedzkich doszło, gdy Rzeczpospolita prowadziła wyniszczającą wojnę obronną z Rosją, która wiosną i latem 1654 roku najechała ponad połowę jej terytorium ("potop rosyjski") i wsparła trwające od 1648 roku powstanie Chmielnickiego. Zajęcie przez Rosjan Ukrainy i większości terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego stanowiło zagrożenie dla szwedzkich wpływów nad Bałtykiem i było bezpośrednią przyczyną wkroczenia Szwedów do Polski i na Litwę w 1655 roku.

5,998

Rok 1808. 1 kwietnia 1808 roku oddziały szwedzkie dowodzone przez Johana Bergenstråhle wkroczyły z Jämtland do Norwegii, gdzie zostały po krótkim oporze powstrzymane i zmuszone do odwrotu. W tej sytuacji oczekujący kolejnego ataku szwedzkiego książę Christian August, postanowił wstrzymać decyzję o ataku na prowincję Skania.

5,998

Najazd Szwedów na Rzeczpospolitą Obojga Narodów w 1655 roku nie spotkał się początkowo z większym oporem i wojska szwedzkie zajęły w krótkim czasie prawie całe terytorium Korony Królestwa Polskiego i część Wielkiego Księstwa Litewskiego. Prawie wszystkie województwa koronne porzuciły króla Jana II Kazimierza Wazę i przeszły na stronę króla Szwecji Karola X Gustawa.

5,998

Potop szwedzki, Wojna polsko-szwedzka (1655–1660) (VI wojna polsko-szwedzka) – najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660 będący jedną z odsłon II wojny północnej. Formalnie zakończył go pokój w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667.

5,998

Potop szwedzki, Wojna polsko-szwedzka (1655–1660) (VI wojna polsko-szwedzka) – najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660 będący jedną z odsłon II wojny północnej. Formalnie zakończył go pokój w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667.

5,998

W 1655 roku nastąpił najazd Szwecji na Rzeczpospolitą (potop szwedzki), którego ważnym epizodem było oblężenie Jasnej Góry. Leszczyński w okresie kierowania zespołem zgromadził pokaźny zbiór instrumentów muzycznych oraz wzbogacił repertuar o własne kompozycje. Świadectwem tego jest decyzja kapituły zakonu – 15 stycznia 1685 roku wyznaczono specjalną komisję, która miała się zająć zabezpieczeniem spuścizny po Leszczyńskim.

5,998

Król Danii 2 maja uzyskał zgodę parlamentu na zaatakowanie szwedzkich posiadłości w Niemczech i 11 czerwca sygnował dokument usprawiedliwiający wybuch formalnie nigdy niewypowiedzianej wojny. W czerwcu, po zakończeniu przygotowań duński król zaatakował Skanię. Najazd ten nie był dla Szwedów zaskoczeniem, którzy już w poprzednim roku mieli świadomość zagrożenia ze strony Danii i dlatego od grudnia 1656 roku zaczęli ściągać oddziały z obszaru Polski.

5,998

Potop szwedzki, Wojna polsko-szwedzka (1655–1660) (VI wojna polsko-szwedzka) – najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660 będący jedną z odsłon II wojny północnej. Formalnie zakończył go pokój w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667.

6,000

Nazewnictwo atomów egzotycznych nie było ściśle ustalone, więc słowo „pionium” mogło też oznaczać stan związany pionu i elektronu.

6,000

Anion prosty – anion zbudowany z atomów wyłącznie jednego pierwiastka chemicznego.

6,000

Czym większy ładunek ujemny posiada dany anion, tym jego promień jest większy, a czym większy ładunek dodatni ma kation, tym jego promień jest mniejszy. Zjawisko to może być uzasadnione wzorem na „siłę przyciągania” elektronów przez jądra atomów.

6,000

Anion – jon o ładunku ujemnym. Anion to każde indywiduum chemiczne, w którym występuje nadmiar elektronów w stosunku do protonów. Podczas elektrolizy anion podąża do elektrody dodatniej, zwanej anodą. Przeciwieństwem anionu jest jon dodatni, czyli kation. Aniony mogą być otrzymywane poprzez: redukcję niemetali, redukcję kwasów, jonizację cząstek polarnych. Aniony dzielą się na: aniony proste – np. , ; aniony złożone – np. , , , ; aniony kompleksowe – np.

6,000

Takie rozmieszczenie elektronów powoduje, że jest ona stosunkowo mało reaktywna. Anionorodnik ponadtlenkowy ma dodatkowy niesparowany elektron obsadzony na orbitalu *2p, który nadaje mu cechę wolnego rodnika. Warto zwrócić uwagę, iż takie rozmieszczenie elektronów w anionorodniku czyni go paramagnetykiem. Do pełnej redukcji cząsteczki tlenu O2 konieczne jest przyłączenie 4 elektronów oraz 4 protonów H+. Schemat 2 przedstawia kolejne etapy redukcji cząsteczki tlenu.

6,000

Mechanizm. Anion octanowy (CH3COO–) odrywa proton grupy CH3 cząsteczki bezwodnika octowego (tzw. α-proton) tworząc kwas octowy (CH3COOH) oraz formę enolową tego bezwodnika. Choć równowaga tej reakcji przesunięta jest silnie w przeciwnym kierunku (co nie zostało zaznaczone na poniższym rysunku), gdyż enole są związkami nietrwałymi, to jednak ich tworzenie się jest możliwe. Następnie zachodzi atak nukleofilowy elektronów wiązania п enolu na karbonylowy atom węgla aldehydu.

6,000

Anion – jon o ładunku ujemnym. Anion to każde indywiduum chemiczne, w którym występuje nadmiar elektronów w stosunku do protonów. Podczas elektrolizy anion podąża do elektrody dodatniej, zwanej anodą. Przeciwieństwem anionu jest jon dodatni, czyli kation. Aniony mogą być otrzymywane poprzez: redukcję niemetali, redukcję kwasów, jonizację cząstek polarnych. Aniony dzielą się na: aniony proste – np. , ; aniony złożone – np. , , , ; aniony kompleksowe – np.

6,000

Jon (ze "ion" „idące, biegnące [od elektrody do elektrody]”) – atom lub grupa atomów połączonych wiązaniami chemicznymi, która ma niedomiar lub nadmiar elektronów w stosunku do protonów. Obojętne elektrycznie atomy i cząsteczki związków chemicznych posiadają równą liczbę elektronów i protonów, jony zaś są elektrycznie naładowane dodatnio lub ujemnie. Jony naładowane dodatnio nazywa się kationami, zaś ujemnie – anionami.

6,000

Anion kompleksowy ma wysokospinową konfigurację elektronową typu t2g, a jego magnetyczny moment dipolowy wynosi 3,88 μB.

6,000

Kation − jon o ładunku dodatnim (+), w którym występuje nadmiar protonów w stosunku do elektronów. W środowisku elektrycznie obojętnym takie indywiduum chemiczne występuje zawsze w obecności jonu o ładunku przeciwnym, czyli anionu (zasada zachowania ładunku). Kationy mogą być zarówno organiczne, jak i nieorganiczne. Podczas elektrolizy stopionych soli, jak i roztworów ze zdysocjowaną substancją jonową, kationy podążają do elektrody ujemnej (o dodatnim potencjale) zwanej katodą.

6,000

Czym większy ładunek ujemny posiada dany anion, tym jego promień jest większy, a czym większy ładunek dodatni ma kation, tym jego promień jest mniejszy. Zjawisko to może być uzasadnione wzorem na „siłę przyciągania” elektronów przez jądra atomów.

6,000

Mionium (symbol Mu) – nazwa egzotycznego atomu zbudowanego z antymionu i elektronu (μ+ i e–). Mionium strukturą przypomina atom wodoru; antymion, którego masa jest 207 razy większa od elektronu, zajmuje w nim miejsce protonu. Ze względu na dużą różnicę mas cząstek mionium przypomina atom wodoru także pod względem energii jonizacji i promienia atomu w modelu Bohra. Stan podstawowy mionium ma energię -13,54 eV, bardzo bliską wartości -13,64 eV dla wodoru.