text
stringlengths 15
900k
| id
stringlengths 2
6
| url
stringlengths 31
141
| title
stringlengths 1
112
|
|---|---|---|---|
# Халопеничы (Глуский районы)
Халопеничы (белар. Халопенічы) — Белоруссиянең Могилёв өлкәсе Глуский районында урнашкан авыл.
# Халопеничы (Глуский районы)
## Климаты
Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Гыйнварның уртача температурасы — минус 5 °C, июльнеке — плюс 18,3 °C. Кышын көньяк җилләр, җәен көнчыгыш һәм төньяк-көнчыгыш җилләр исә. Җилнең уртача тизлеге 3 м/сек. Еллык явым-төшем күләме 550—650 мм. | 564999 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Халопеничы_(Глуский_районы) | Халопеничы (Глуский районы) |
# Урыс Волчья Бистәсе
Рус Волчья Бистәсе — Татарстан Республикасының Яңа Чишмә районындагы авыл.
Почта индексы — 423194.
# Урыс Волчья Бистәсе
## Климат
Тәүлек буена һаваның уртача температурасы :
| Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| -11.1 °C | -10.9 °C | -5.7 °C | 4.4 °C | 13.4 °C | 18.7 °C | 20.4 °C | 17.7 °C | 12.1 °C | 4.3 °C | -4.9 °C | -10.3 °C | 4.0 °C |
Климат уртача континенталь. Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе буенча климатның коды: Dfb. Уртача еллык һава температурасы 4.0 °C.
# Урыс Волчья Бистәсе
## Танылган шәхесләр
* Сергей Жданов (1900-1972), ТАССРның атказанган фән эшлеклесе (1960).
* Борис Чекин (1922-2009), Сәвитләр Берлеге Каһарманы. | 39911 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Урыс_Волчья_Бистәсе | Урыс Волчья Бистәсе |
# HD142990
HD142990 — Гакрәп йолдызлыгында урнашкан B5V спектраль класслы химик пекуляр йолдыз, күренмә йолдызча зурлыгы 5,43 тәшкил итә.
Шул ук спектраль класслы гадәти йолдызлардан спектрдагы мөһим үзенчәлекләре белән аерылып тора. Әлеге химик пекуляр йолдыз баш эзлеклелек янучы йолдызлары арасында урнашкан.
Гадәттә, баш эзлеклелек кайнар йолдызларында күзәтелә торган өслекнең аерым составы йолдыз барлыкка килгәннән соңгы процесслардан гыйбарәт дип санала. Бу процесслар кайбер элементларны, аерым алганда, He, N һәм O, атмосфераның түбән катламнарында утырырга мәҗбүр итә, шул ук вакытта Mn, Sr, Y һәм Zr кебек башка элементлар эчтән тышка таба очалар, нәтиҗәдә, спектраль үзенчәлекләр күзәтелә. Йолдызның үзәге һәм йолдызның төп составы нормаль химик катнашмаларга ия, моның шулай булуын йолдызны барлыкка китергән газ болытлары составы чагылдыра. Мондый диффузия һәм левитация, ягъни каты яки сыек таяныч өслегенә кагылмыйча, киңлектә очып гравитацияне җиңү барсын һәм барлыкка килгән катламнар кагылгысыз булып калсын өчен, йолдыз атмосферасы конвекция өчен шактый тотрыклы булырга тиеш. Мондый тотрыклылыкны барлыкка китерә торган механизм булып гадәти булмаган зур магнит кыры тора, һәм ул, гадәттә, әлеге типтагы йолдызларда күзәтелә. | 398405 | https://tt.wikipedia.org/wiki/HD142990 | HD142990 |
# Асташына
Асташына (белар. Асташына) — Белоруссиянең Гродно өлкәсе Навагрудский районында урнашкан авыл.
# Асташына
## Климаты
Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Гыйнварның уртача температурасы — минус 6,6–5 °C, июльнеке — плюс 17–18,2 °C. Кышын көньяк җилләр, җәен көнчыгыш һәм төньяк-көнчыгыш җилләр исә. Җилнең уртача тизлеге 3 м/сек. Еллык явым-төшем күләме 520—640 мм. | 559897 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Асташына | Асташына |
# Эль Тепамал (Саламанка)
Эль Тепамал — Мексиканың Гуанхуато штатында урнашкан торак пункт. Саламанка муниципалитеты составына керә.
# Эль Тепамал (Саламанка)
## Географиясе
Эль Тепамал Мексиканың үзәк өлешендә урнашкан.
# Эль Тепамал (Саламанка)
## Климаты
Җирлеккә йомшак җылы климат хас, еллык уртача температура 16 — 22 °C.
Явым-төшем аз күләмдә, уртача 400 мм — 700, һәм күбесенчә җәй көне төшә, кыш коры.
# Эль Тепамал (Саламанка)
## Тарихы
Безнең эрага кадәр 800-300 елларда бу җирләрдә чупикуарио халыклары яшәгән. X һәм XI гасырлар чикләрендә корылык аркасында бу халыклар биредән күченергә мәҗбүр була. Соңрак чичимеклар килеп урнаша башлый. 1520 елларда җирлеккә испаннар керә. Чичимек кабиләләре Испания басып алучыларына кадәр төп халык булган.
1824 елның 14 октябреннән Гуанхуато штаты составында. | 688166 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Эль_Тепамал_(Саламанка) | Эль Тепамал (Саламанка) |
# Вимислув (Кутновский повяты)
һәм
Вимислув — Польшаның Лодзь воеводалыгы Кросневице гминаcында урнашкан авыл.
# Вимислув (Кутновский повяты)
## Климаты
Климаты уртача, йомшак кыш һәм җылы җәй белән характерлана. Гыйнварның уртача температурасы -1 °C — -5 °C, июльдә +17 °C — +19 °C. Явым-төшем 500-800 мм. | 452924 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Вимислув_(Кутновский_повяты) | Вимислув (Кутновский повяты) |
# Упленген
Упленген — Алманиянең Түбән Саксония җирендә урнашкан коммуна.
# Упленген
## Географиясе
Коммуна мәйданы — 148,81 км² (31 декабрь 2017). Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 6 метр биеклектә урнашкан. | 301811 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Упленген | Упленген |
# 50-еллар (б. э. к.)
1 меңьеллык (б. э. к.) :
III гасыр (б. э. к.) — II гасыр (б. э. к.) — I гасыр (б. э. к.) — I гасыр — II гасыр :
Хронологик таблица :
50-еллар (б. э. к.) — б. э. к. 59 елда башланган һәм б. э. к. 50 елда тәмамланган унъеллык. | 131823 | https://tt.wikipedia.org/wiki/50-еллар_(б._э._к.) | 50-еллар (б. э. к.) |
# Гавриил Державин
Гавриил Державин, Гавриил (Гаврила) Роман улы Державин (рус. Гавриил Романович Держа́вин, (1743 елның 3 (14) июле, РИ, Казан губернасы, Лаеш өязе, Сокуры ― 1816 елның 8 (20) июле, Новгород губернасы, Новгород өязе, Званка утары) — шагыйрь, сенатор, Россия империясе юстиция министры (1802―1803).
# Гавриил Державин
## Тәрҗемәи хәле
1743 елның 3 (14) июлендә Казан губернасы Лаеш өязе (хәзерге Лаеш районы) Сокуры авылында туган. XV гасырда Мәскәү кенәзе Василий IIгә хезмәткә күчкән Олы Урда татар морзасы Бәһрамнан килүче асылзат Державиннар Казан губернасында Мишә буенда җир биләмәләренә хуҗа булган.
Г. Р. Державин Казанда 1763, 1774-1775, 1778 елларда була. Соңгы тапкыр — әнисе вафат булгач.
1758-1861 Казанда Беренче ир балалар гимназиясендә укый.
Болгарга археологик экспедициягә бара.
Чабаксар шәһәренең планын төзүдә катнаша.
Яхшы укыганы өчен кондуктор дәрәҗәсе ала.
# Гавриил Державин
## Хезмәт юлы
* 1762 елда хәрби хезмәткә алына һәм Петербургка китә.
* 1784 елда Казан губернаторы урынын сорый, ләкин Олонец шәһәре (Карелия) губернаторы итеп билгеләнә.
* 1786—1788 — Тамбов наместниклыгы хакиме.
* 1791—1793 — Екатерина IIнең кабинет-сәркатибе.
* 1793 елдан ― сенатор, тайный советник.
* 1795-1796 — Коммерц-коллегия президенты.
* 1802—1803 — Россия империясе юстиция министры.
# Гавриил Державин
## Гаиләсе
* I хатыны (1778-1794) — Екатерина Яков кызы Бастидон.
* II хатыны — Дарья Алексей кызы Дьякова.
# Гавриил Державин
## Иҗаты
Әсәрләрендә Казан мотивлары чагылыш таба. Шигырьләрендә Екатерина IIгә, гаскәр башлыкларына мәдхия җырлый, тәкәббер түрәләрне, патша сарае даирәсенең әхлаксызлыгын фаш итә.
* 1779 «Кенәз Мещерский үлеменә мәрсия» (Ода на смерть князя Мещерского)
* 1782 «Фелица»
* 1784 «Ходай» (Бог)
* 1789 «Морза хыялы» (Видение Мурзы, 1791 елда басылган)
* 1791-1794 «Шарлавык» (Водопад, 1798 елда басылган)
* 1779 «Императрицаның Казанга килүе уңае белән» (На шествие императрицы в Казань)
* 1779 «Казанда императрицага күрсәтелгән маскарад уңаеннан» (На маскарад, бывший перед императрицей в Казани)
* 1811-1813 «Язмалар» (Записки, 1859 елда басылган)
* 1814 «Явыз Иван, яки Казанны буйсындыру» (Грозный, или Покорение Казани) опера либреттосы.
# Гавриил Державин
## Өземтәләр
* Афина кебек үк, минем туган шәһәрем Казан үзенең иң яхшы тел-әдәбият укуханәләре белән дан казанырГ. Державин
* ... Ул даһиның фикер йөртүе дә татарча идеА.С. Пушкин
* Их, бу алтын вакытның Казанда тәгәрәве!
* И минем тәүге көннәремнең бишеге!
* Минем пакьлегемнең һәм яшьлегемнең мәркәзе!
* Кабат синең таң яктысын күргәндә,
* Мин һаман да казанлы булырмынмы?
* Миңа мирастан күчкән көтүләремне,
* Карт Чулман имәннәрен кайчан күрермен икән?
* Кайчан Идел буйлап авыллар арасыннан җилкән кебек очып барырмын
* Һәм әти-әни каберен кочып җылармын?
* И арфа, җырла миңа гел Казан турында!
* Анда Павел пәйда булгандай җырла!
* Туган як турындагы яхшы хәбәр безгә бик кадерле:
* Туган якның төтене дә безгә татлы һәм хуш исле.«Арфа» (1798)
# Гавриил Державин
## Әсәрләре
* Сочинения, с объяснительными примечаниями Я.К. Грота. В 9 т. СПб., 1864-1883.
* Стихотворения. М., 1963.
# Гавриил Державин
## Хәтер
* 1847 елда «Рус әдәбиятын сөючеләрнең Казан җәмгыяте» Казан император университеты ишегалдында татарлар «Бакыр бабай» дип атый торган Державин һәйкәлен куюны оештыра. Шунда ук Державин исемен йөртүче бакча утыртыла.
* 1997 елның 16 августында Лаешта Г. Р. Державин исемендәге Лаеш төбәге музее ачылган.
* 2000 елда Татарстан язучылар берлеге һәм Лаеш районы хакимияте рус телендәге күренекле әсәрләр өчен ел да бирелә торган Державин исемендәге әдәби премия булдыра.
* 2003 елда Лаеш районы Сокуры авылында Державинга бюст куела.
* 2003 елда Казандагы һәйкәле торгызыла.
* ТРның Милли музеенда Державинның әйберләре (сәгать, өстәл, кәнәфи, язу өстәле), хатынының арфасы һәм Казандагы Державин һәйкәлендәге грация фигурасының башы саклана.
* РФдә Державин исеме белән шәһәр дәрәҗәсендәге һәм иҗтимагый премияләр булдырылган.
* Казан шәһәре башкарма комитетының 2015 елның 23 сентябрендәге 3532 санлы карары белән Залесный районындагы яңа формалашкан урамга шагыйрь исеме бирелгән.
* 2018 елда Лаеш районы Сокуры урта мәктәбенә Гавриил Державин исеме бирелде. | 174501 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Гавриил_Державин | Гавриил Державин |
# Сент-Андеоль-де-Валь
Сент-Андеоль-де-Валь (фр. Saint-Andéol-de-Vals) — Франциядә урнашкан коммуна, Ардеш департаментында урнашкан. | 289670 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Сент-Андеоль-де-Валь | Сент-Андеоль-де-Валь |
# Усть-Люга
Усть-Люга (рус. Усть-Люга) — Киров өлкәсенең Нократ Аланы районында урнашкан авыл.
# Усть-Люга
## Климат
Биредә климат уртача-континенталь. Төньяк Боз океаны якын булганлыктан һәм төньяктан исүче җилләрне тоткарлаучы таулар булмаганга, кыш озын һәм суык булып тора, шулай ук җәй көне дә нык суыта, кырау еш төшә ала.
# Усть-Люга
## Сәгать поясы
Усть-Люга Мәскәү вакыты (Moscow Time Zone, MSK) сәгать поясында урнашкан. UTC белән аермасы +3:00 сәгать тәшкил итә.
# Усть-Люга
## Халык
Халык саны динамикасы:
2002 елгы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: руслар (70%), татарлар (27%), арлар (2%). | 121367 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Усть-Люга | Усть-Люга |
# Питтсфилд (Вермонт)
Питтсфилд — Америка Кушма Штатларының Вермонт штатында урнашкан зур булмаган шәһәр (ингл. town).
# Питтсфилд (Вермонт)
## Географиясе
Шәһәрчек мәйданы — 20,1 квадрат миль. Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 891 Фут биеклектә урнашкан. | 497429 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Питтсфилд_(Вермонт) | Питтсфилд (Вермонт) |
# Подвини
Подвини (чех. Podviní) — Чехиянең Устецк крае Трновани районында урнашкан авыл.
# Подвини
## Географиясе
Мәйданы — 1,077 км². Диңгез дәрәҗәсе өстеннән биеклектә урнашкан.
# Подвини
## Климаты
Биредә климат уртача континенталь, җәй чагыштырмача җылы, кыш — салкын, болытлы, дымлы.
# Подвини
## Тарихы
Авыл җирләре элек Богемия тарихи төбәгенә караган.
# Подвини
## Демография
Халык саны динамикасы:
| Ел | Халык саны |
| 1869 | 186 |
| 1880 | 146 |
| 1890 | 178 |
| 1900 | 202 |
| Ел | Халык саны |
| 1910 | 217 |
| 1921 | 186 |
| 1930 | 210 |
| 1950 | 126 |
| Ел | Халык саны |
| 1961 | 126 |
| 1970 | 115 |
| 1980 | 163 |
| 1991 | 172 |
| Ел | Халык саны |
| 2001 | 174 |
| 2011 | 234 |
| 2021 | 300 | | 600703 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Подвини | Подвини |
# Түрешле
Түрешле — Башкортстанның Стәрлетамак районында урнашкан авыл. 2010 ел җанисәбен алу буенча биредә 917 кешенең яшәве мәгълүм.
ᴨyчᴛьı индексы — 453144, ГАТОБК коды — 80249888001.
# Түрешле
## Демография
Халык саны динамикасы: | 25636 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Түрешле | Түрешле |
# Бикәсаз
Бикәсаз — Татарстан Республикасының Әлмәт районындагы авыл.
Халык саны — 169 тирәсендә. Почта индексы — 423427.
# Бикәсаз
## Тарих
1907 елда нигезләнгән.
# Бикәсаз
## Демография
Төп милләтләр (1989 елгы җанисәп буенча): татарлар.
# Бикәсаз
## Климат
Тәүлек буена һаваның уртача температурасы :
| Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| -11 °C | -10.8 °C | -5.7 °C | 4.8 °C | 13.9 °C | 19 °C | 20.7 °C | 18.2 °C | 12.6 °C | 4.6 °C | -4.6 °C | -10.2 °C | 4.3 °C |
Климат уртача континенталь. Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе буенча климатның коды: Dfb. Уртача еллык һава температурасы 4.3 °C. | 38425 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Бикәсаз | Бикәсаз |
# Морейра-Салис
Морейра-Салис — Бразилиядә урнашкан муниципалитет, Парана штатына карый.
# Морейра-Салис
## Географиясе
Муниципалитет мәйданы — 353,892 км². | 345468 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Морейра-Салис | Морейра-Салис |
# Конфокаль сканлаучы лазерлы томография
Гейдельбергның ретиналь томографы (ГРТ) сканлаган лазерлы офтальмоскоптан гыйбарәт, ул КНД һәм нерв җепселләренең перипапилляр профилендә аермаларны аңлата ала, бу санаклы өч үлчәмле топография картасын төзәргә мөмкинлек бирә. Төшерелгән кисемне регрессион анализ ысулы ярдәмендә алынган үрнәк профиле белән чагыштыралар.
# Конфокаль сканлаучы лазерлы томография
## Күрсәтмәләр
* КНД-да глаукомалы зарарлануының дифференциаль диагностикасы.
* Чирнең көчәюен күзәтү.
# Конфокаль сканлаучы лазерлы томография
## Эш экраны
* Экранның өске өлешендә КНД һәм челтәркатлауның перипапилляр өлкәсенең рәсеме бирелгән (рәс. 2.29).
* Топография картасының сул өске ягында экскавация касәсе кызыл белән аерылган, нейроретиналь билбау — яшел, ә сөзәклек — зәңгәр төстә күрсәтелгән.
* Уң өске почмакта чагылган рәсем 6 секторга бүленгән. Сектор эчендәге яшел билге мәгънәсе сәламәт чигендә, сары өндәү билгесе — куркыныч билгесе, кызыл хач — патологияне күрсәтә.
* Өстә үзәктә һәм сул якта уртада ике асма кисем рәсеме асма һәм ятма яссылыкларда экскавация тирәнлеген күрсәтә. Ике кара сызык КНД кырыен, ә кызыл сызык - ирекле үрнәк яссылыгын күрсәтә, ул гадәттә челтәркатлауның яссылыгыннан 50 мм түбән урнаша.
График (экранның уң ягы үзәгендә) яшел чик сызыгы буенча челтәркатлау өслегенең профилен күрсәтә. Астарак урнашкан кызыл референт сызык экскавация һәм нейроретиналь билбау арасындагы бүлүче өслекнең урнашуын күрсәтә. Бу яссылык перипапиляр өлкәдә челтәркатлауга параллель ята һәм аның өслегеннән 50 мкм түбәнрәк чик сызыгы һәм перипапиляр бәйләмендә урнаша. Шулай итеп, ул нерв җепселләре катламының аскы чиге биеклегендә урнашкан. Чик сызыгы буенча челтәркатлауның өслеге профиле чигә ягыннан 0° башлап чагыла. Профиль уң күз өчен сәгать угы буенча, сул якта сәгать угына каршы сызыла. График КНД кырые буенча нерв җепселләре катламы калынлыгы белән туры килә.
* Экранның аскы уң почмагында 7 баганалы, һәр бүлек өчен берәү һәм гомуми график өчен бер булган гистограмма формасында Moorfield-ның регрессион анализы. Әгәр дә яшел баганаларның очлары фаразланган аралыкның 95% эчендә булса, КНД-ның тиешле бүлеге гадәти күрсәткечләр чигендә классификацияләнә; 95 дән 99,9% аралык куркынычлык өлкәсенә туры килә, 99,9%-тан түбәнрәк патология булып санала.
Җентекле стереометрик мәгълүмат җәдвәлнең аскы сул почмагында китерелгән. Гадәти күрсәткечләрдән тыш урнашкан саннар йолдыз белән билгеләнә (рәс. 2.30). | 483117 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Конфокаль_сканлаучы_лазерлы_томография | Конфокаль сканлаучы лазерлы томография |
# Серецень (коммуна, Яломица)
Серецень — Румыниянең Яломица жудецында урнашкан авыл. Яломица коммунасына карый.
# Серецень (коммуна, Яломица)
## Географиясе
Диңгез дәрәҗәсе өстеннән биеклектә урнашкан. | 374778 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Серецень_(коммуна,_Яломица) | Серецень (коммуна, Яломица) |
# Эль Тепалкате (Калвильо)
Эль Тепалкате — Мексиканың Агваскальентес штатында урнашкан торак пункт. Кальвильо муниципалитеты составына керә.
# Эль Тепалкате (Калвильо)
## Географиясе
Бу җирлеккә йомшак дала климаты хас, еллык уртача температура 17 — 18 °C (62.6 — 64.4 °F), шул ук вакытта май һәм июнь айларында уртача температура 22 — 23 °C (71.6 — 73.4 °F). Алар кызу айлар булып саналалар, һәм бу айларда температура 30 °C-тан (86.0 °F) артып китә ала. Гыйнвар — иң салкын ай, уртача 13 — 14 °C (55.4 — 57.2 °F) булса, температураның 4 °C-ка (39,2 °F) кадәр түбәнәюе белән билгеле. Салкыннар ноябрьдән февральгә кадәр бара. Явым-төшем аз күләмдә, уртача 526 мм (яки 20,7 дюйм), һәм күбесенчә җәй көне төшә, кыш коры.
# Эль Тепалкате (Калвильо)
## Тарихы
Бу җирләрдә испан басып алучыларына кадәр чичимек кабиләләре яшәгән, 1530-1531 елларда җирлеккә испаннар керә.
1789 елның 24 апреленнән Сакатекас штатына кергән, 1835 елның 23 маеннан Агваскальентес штаты составында. | 663530 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Эль_Тепалкате_(Калвильо) | Эль Тепалкате (Калвильо) |
# Пайн-Гилл (Алабама)
Пайн-Гилл — Америка Кушма Штатларының Алабама штатында урнашкан зур булмаган шәһәр (ингл. town).
# Пайн-Гилл (Алабама)
## Географиясе
Шәһәрчек мәйданы — 9,885074 км², 9,885075 км² (1 апрель 2010). Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 34 ± 1 метр һәм 34 метр биеклектә урнашкан. | 496798 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Пайн-Гилл_(Алабама) | Пайн-Гилл (Алабама) |
# NGC 7224
NGC 7224 — Томанлыклар һәм йолдыз тупланмалары яңа гомуми каталогында теркәлгән галактика.
# NGC 7224
## Тарихы
Әлеге галактика 1863 елда Алмания астрономы Albert Marth тарафыннан, яктылык җыючы элемент буларак көзге кулланучы, 121.92 см (48 дюйм) зурлыктагы оптик телескоп ярдәмендә ачылган. | 254476 | https://tt.wikipedia.org/wiki/NGC_7224 | NGC 7224 |
# Чайкәнд (Гәдәбәй)
Чайкәнд (әзери. Çaykənd) — Әзербайҗанның Гәдәбәй районына караган авыл. | 569183 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Чайкәнд_(Гәдәбәй) | Чайкәнд (Гәдәбәй) |
# Ламасон
Ламасон (исп. Lamasón) — Испаниянең Кантабрия провинциясендә урнашкан муниципалитет.
# Ламасон
## Географиясе
Муниципалитет мәйданы — 71,23 км². Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 240 ± 1 метр биеклектә урнашкан. | 330375 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Ламасон | Ламасон |
# Дессау-Рослау
Дессау-Рослау (алман. Dessau-Roßlau) — Алманиянең Саксония-Анһалт җирендә урнашкан шәһәр.
Халык саны — 83061 кеше (2014).
# Дессау-Рослау
## Сәгать поясы
Халыкара стандарт буенча Дессау-Рослау Үзәк Европа вакыты (Central European Time, CET) сәгать поясында урнашкан. Бу сан, UTC системасы буенча исәпләгәндә, +1:00 гә тигез.
# Дессау-Рослау
## Тарих
2007 елда Дессау һәм Рослау шәһәрләрен берләштерү нәтиҗәсендә пәйда булган.
# Дессау-Рослау
## Кардәш шәһәрләр
* Аржантёй, Франция (12 октябрь 1959)
* Гливитсе, Польша (1992)
* Иббенбүрен, Германия (1990)
* Клагенфурт, Австрия (9 июнь 1971)
* Лүдвигсһафен-ам-Рейн, Германия (1988)
* Неменчине, Литва (1995)
* Роуднитсе-над-Лабем, Чехия (2004)
# Дессау-Рослау
## Рәсми сайт
* https://verwaltung.dessau-rosslau.de/ | 177515 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Дессау-Рослау | Дессау-Рослау |
# Зар (Кәлбәҗәр)
Зар (әзери. Zar) — Әзербайҗанның Кәлбәҗәр районына караган авыл. | 570057 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Зар_(Кәлбәҗәр) | Зар (Кәлбәҗәр) |
# Мерҗимекли (Мидьят)
Мерҗимекли (төр. Mercimekli) — Төркия Җөмһүриятенең Көньяк-Көнчыгыш Анатолия бүлгесе Мардин иле Мидьят илчесенә караган бер мәхәллә (төр. mahalle). | 518419 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Мерҗимекли_(Мидьят) | Мерҗимекли (Мидьят) |
# (4355) Мемфис
(4355) Мемфис (лат. Memphis) — Кояш системасының Марс һәм Юпитер орбиталары арасындагы өлкәсендә урнашкан Кояш тирәли әйләнеп йөрүче астероид.
# (4355) Мемфис
## Тарихы
1960 елның 17 октябрендә К. Й. ван Хоутен, И. ван Хаутен-Груневельд,Том Герельс тарафыннан Паломар обсерваториясендә ачыла. Астероидның вакытлыча атамасы булып баштан «3524 P-L» саналган. | 236569 | https://tt.wikipedia.org/wiki/(4355)_Мемфис | (4355) Мемфис |
# Идел Кыямов
Идел Илдар улы Кыямов — актёр, эстрада артисты, журналист, нәфис сүз остасы, конферансье.
# Идел Кыямов
## Биография
Кыямов Идел Илдар улы 1995 елның 3 гыйнварында Казан шәһәрендә журналист, артист гаиләсендә туып үскән. Әтисе — Кыямов Илдар Әгъләметдин улы, «Татарстан — Яңа Гасыр» (ТНВ) телерадиокомпаниясендә редактор, алып баручы булып эшли. Әнисе-Кыямова Мөршидә Галләм кызы шулай ук танылган журналист. Хатыны Сөмбел Марсель кызы — опера җырчысы.
2001 елда Ш.Мәрҗани исемендәге 2нче татар гимназиясенә укырга керә. Уку белән параллель рәвештә йөзү, татар көрәше белән шөгыльләнә, музыка мәктәбенә йөри.
Унбиш яшендә Казанның «Илдан-Лик» мода театрында ике курс тәмамлый һәм моделинг белән шөгыльләнә башлый. 10 сыйныфта «Татар егете — 2010» шәһәр конкурсында катнашып беренче урын яулый. 2011 елда Казан театр училищесына татар эстрадасы бүлегенә укырга керә һәм аны 2015 елда тәмамлый. Бер ел укыгач, 2012 елның җәендә Токиога «ACTIVA management» модель агентлыгы чакыруы буенча ике айга эшләргә китә. Беренче курстан Казан мәдәният һәм сәнгать университетының кино сәнгате һәм телевидение факультеты дипломантларының кыска метражлы фильмнарында төшә башлаган. 2012 елда талантлы яшьләр өчен каралган дәүләт ярдәме буенча «Мәгариф» милли проекты призеры булган. (В. В. Путин Гранты). Училище дирекциясе талантлы студентның укуындагы уңышларын югары бәяләп, 2013 елда аны Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгының шәхси стипендиясенә тәкъдим итә. 2013 елда К. Тинчурин исемендәге драма һәм комедия театрына диктор-тәрҗемәче вазифасына эшкә урнаша. Рус телле тамашачы өчен текстларны синхрон рәвештә тәрҗемә итеп барган. Театрда 3 сезон эшли. 2014 елда, бу театрның яшь режиссеры Резидә Гарипова И.Кыямовка Э. М. Ремаркның «Якыннарыңны сөю» романы буенча куелган «Без барыбыз да — кешеләр» спектаклендә төп рольне башкарырга тәкъдим иткән. Әлеге куелыш зур уңыш белән барган. 2015 елның ноябреннән алып бер ел Калининград өлкәсе Балтийск шәһәрендә диңгез пехотасы гаскәрендә хәрби хезмәттә. Кече сержант. 2016 елдан «Татарстан» Дәүләт телерадиокомпаниясендә иҗтимагый-сәяси тапшырулар алып баручысы һәм диктор. 2017 елдан бүгенге көнгә кадәр КФУның медиакоммуникацияләр һәм журналистика Югары мәктәбе студенты. Актер һәм нәфис сүз остасы буларак та эшли. 2018 елдан «Анна Каренина» иммерсив спектаклендә катнаша — төп роль Вронскийны уйный.
# Идел Кыямов
## Дискография
* «Анна Каренина» иммерсив спектаклендә Вронский ролен башкара. Режиссер Д.Сәфәрова. Спектакль «Тантана-2019» театраль премиясенә лаек булган.
* Д/ф « Дөнья тарихында татарлар. Садри Максуди» (2019) реж. Р. Рәшитов
* «Туган ил буйлап. Актаныш.»(2018) реж. А. Нургалиев
* «Диңгез серләре» (ШаянТВ) (2019) ,
* «Дагом Гарднер белән фотохоту» (ШаянТВ) (2019),
* «Дүртайлы дускаем» (ШаянТВ) (2019).
* Татар китап нәшрияты өчен:
* Татар халык әкиятләре (2018)
* Һади Такташ Шигырьләре (2018)
* Гомәр Бәширов «Туган ягым-яшел бишек» (2019)
* «Азан» — «Миллият сүзлеге» мөселман радиосы өчен автор Адлер Тимергалин.
# Идел Кыямов
## Фильмография
Кыска метражлы фильмнар:
* Актер (Дима роле) «Первооснова» (2013) реж. Л. Хәбибрахманова
* Актер (баш герой) " Крутая гора "(2013) реж. Р. Һадиуллин
* Актер (Михаил роле) «Пароль» (2014) реж. С.Белов
* Актер (Семинарист, аның игезәге «Уныние») «Братство» (2015) реж. Жирицкий
* Актер (Иннополис студентының роле) «Татарстан. Мәхәббәт белән» (2015) реж. А. Бәдретдинов һәм И. Гафаров
* Актер (Кәрим Тинчуринның роле) «ТАССРның 100 еллыгына» фильмы. (2019) реж. Ю. Захарова
* Кыска метражлы " солдат бүреге "фильмында Актер (Муса роле) (2019) реж. Москвин П.
Тулы метражлы фильмнар:
* Актер (баш мөхәррир роле), «кире» (2019) тулы метражлы фильмда «локейшн менеджер» .Реж. И. Дамаскин һәм Р. Рәшитов.
* «Плацебо» (2019) тулы метражлы фильмда Актер (Әмир роле) реж. М. Мәхмүтов һәм Л.Сәлахетдинова.
Республиканың беренче затлары катнашында хөкүмәт һәм республика чараларын алып бара. Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгының ведомство буйсынуындагы учреждениеләре белән актив хезмәттәшлек итә
# Идел Кыямов
## Бүләкләр
* Казан шәһәре Мәскәү районы буенча Казан шәһәре Башкарма комитетының мәгариф идарәсенең Рәхмәт хаты, 2011 ел.
* Россия Федерациясе Президенты Указы белән билгеләнгән талантлы яшьләргә ярдәм итү буенча премия лауреаты дипломы
* («Мәгариф» милли проекты призеры) Мәскәү шәһәре, 2012 ел.;
* КДВМА «татар мәдәнияте көне» традицион Студентлар бәйрәмендә актив катнашканы өчен рәхмәт хаты. Бауман шәһәре, 2013 ел.
* Россия Федерациясе Оборона министрлыгының «Җиңү көне» хәрби парадында катнашкан өчен " медале белән бүләкләнгән.
* 2016 елның 29 нчы «Тайфун» бөтенроссия диңгез пехотачылары иҗтимагый оешмасының «Җиңү парадында катнашучы» истәлек билгесе белән бүләкләнде;
* «Татарстан» ДТРК директорының Рәхмәт хаты, 2017 ел.;
* Татарстан Республикасы Мәдәният министрының Рәхмәт хаты, 2020 ел. | 390551 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Идел_Кыямов | Идел Кыямов |
# NGC 5971
NGC 5971 — Томанлыклар һәм йолдыз тупланмалары яңа гомуми каталогында теркәлгән галактика.
# NGC 5971
## Тарихы
Әлеге галактика 1885 елда Америка астрономы Lewis Swift тарафыннан, яктылык җыючы элемент буларак көзге кулланучы, 40.64 см (16 дюйм) зурлыктагы оптик телескоп ярдәмендә ачылган. | 253219 | https://tt.wikipedia.org/wiki/NGC_5971 | NGC 5971 |
# Элгин (Орегон)
Элгин — Америка Кушма Штатларының Орегон штатында урнашкан шәһәр.
# Элгин (Орегон)
## Тарихы
Элгин шәһәре 1891 елда нигезләнгән.
# Элгин (Орегон)
## Географиясе
Шәһәр мәйданы — 2,559056 км², 0,99 квадрат миль, 2,562788 км² (1 апрель 2010). Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 813 метр һәм 2670 Фут биеклектә урнашкан. | 419013 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Элгин_(Орегон) | Элгин (Орегон) |
# Старий Бронишев
һәм
Старий Бронишев — Польшаның Силезия воеводалыгы Мыканув гминасында урнашкан авыл.
# Старий Бронишев
## Климаты
Климаты уртача, йомшак кыш һәм җылы җәй белән характерлана. Гыйнварның уртача температурасы -1 °C — -5 °C, июльдә +17 °C — +19 °C. Явым-төшем 500-800 мм. | 478524 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Старий_Бронишев | Старий Бронишев |
# Кампо д'Адоро (Фрозиноне)
Кампо д'Адоро — Италиянең Лацио төбәге Пофи өязендә урнашкан торак пункт.
# Кампо д'Адоро (Фрозиноне)
## Географиясе
Кампо д'Адоро Апеннин ярымутравының урта өлешендә, Үзәк Апеннин тауларыннан көнбатышка таба урнашкан.
# Кампо д'Адоро (Фрозиноне)
## Климаты
Биредәге җирләргә Урта диңгез климаты хас, җәй чагыштырмача коры һәм кызу, эссе, ә кыш — йомшак. | 626982 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Кампо_д'Адоро_(Фрозиноне) | Кампо д'Адоро (Фрозиноне) |
# (4440) Tchantchès
(4440) Tchantchès (лат. Tchantchès) — Кояш системасының Марс һәм Юпитер орбиталары арасындагы өлкәсендә урнашкан Кояш тирәли әйләнеп йөрүче астероид.
# (4440) Tchantchès
## Тарихы
1984 елның 23 декабрендә F. Dossin тарафыннан Верхний Прованс обсерваториясендә ачыла. Астероидның вакытлыча атамасы булып баштан «1984 YV» саналган. | 236826 | https://tt.wikipedia.org/wiki/(4440)_Tchantchès | (4440) Tchantchès |
# Торело (Салерно)
Торело — Италиянең Кампания төбәге Монтекорвино-Пульяно өязендә урнашкан торак пункт.
# Торело (Салерно)
## Географиясе
Торело Апеннин ярымутравының көньяк өлешендә, Италия башкаласы Римнан көньякка таба урнашкан.
# Торело (Салерно)
## Климаты
Биредәге җирләргә Урта диңгез климаты хас, җәй чагыштырмача коры һәм кызу, эссе, ә кыш — йомшак. | 655830 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Торело_(Салерно) | Торело (Салерно) |
# Таштүбә (Әлшәй районы)
Таштүбә — Башкортстанның Әлшәй районында урнашкан авыл.
Почта индексы — 452112, ГАТОБК коды — 80202858004.
# Таштүбә (Әлшәй районы)
## Демография
Халык саны динамикасы:
2010 ел җанисәбен алу буенча биредә 191 кешенең яшәве мәгълүм. | 42387 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Таштүбә_(Әлшәй_районы) | Таштүбә (Әлшәй районы) |
# Эйвазханбәйли
Эйвазханбәйли (әзери. Eyvazxanbəyli) — Әзербайҗанның Агдам районына караган авыл. | 568170 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Эйвазханбәйли | Эйвазханбәйли |
# Һәмеэнлинна
Һәмеэнлинна (фин. Hämeenlinna) — Финляндиянең Канта-Һәме төбәгендә урнашкан шәһәр.
# Һәмеэнлинна
## Тарих
Шәһәр статусын 1639 елдан башлап йөртә. | 214863 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Һәмеэнлинна | Һәмеэнлинна |
# Хакасия
Хака́с Республикасы (Хака́сия, хак. Хакас Республиказы, рус. Республика Хакасия) — Россия Федерациясе эчендәге республика (дәүләт), РФ субъекты, Себер федераль бүлгесена керә. Башкаласы — Абакан шәһәре.
Кемерово өлкәсе, Красноярск крае, Тыва һәм Алтай республикалары белән чиктәш.
Республика 1992 елда төзелә.
# Хакасия
## Географик урыны
Хакасия Көнчыгыш Себернең көньяк-көнбатышында Енисей елгасының сулъяк ярында, Саян-Алтай калкулыгы һәм Минусин сөзәк чокыры территорияләрендә урнашкан. Көньяк-Себер магистралендә, Минусин уңъякъярлыгын Иркутск өлкәсе һәм Кузбасс белән тоташтыручы аның географик торышы уңышлы. Енисей буенча республика Үзәк-Красноярск регионы һәм Енисей төньягы белән бәйләнештә.
Зур елгалары — Енисей, Абакан, Томь, Ак Июс, Кара Июс (Об бассейны). Енисейдә Саяны-Шушенское ГЭСы һәм Майна ГЭСы.
# Хакасия
## Географик урыны
### Файдалы казылмалар
Хакасиядә тимер (2 млрд тонна запас, зур табу урыннары — Тейск, Абакан), молибден (Сорск), алтын, ташкүмер (Аскизское, Бейск), неметаллик файдалы казылмалар: барит, бентонит, йөзлек мрамор һәм грәнит, төзелеш материаллары табышы бара. Бакыр, полиметаллар, фосфоритлар, азбис, гипс, бөерташ, жадеит табу урыннары тикшерелгән. Тикшерелгән чыганакларда РФ буенча ташкүмер — 3 %, тимер рудасы — 1 %, молибден — 11 %, барит — 27 %, бентонит — 6,5 %, өслек таш — 13 %.
# Хакасия
## Тарих
Себердә беренче дәүләт б.э.к. IV — III гасырларда барлыкка килә. Борынгы кытай елъязмаларында бу дәүләтне төзүчеләр «динлиннар»(Калып:Lang-ch}}, ә дәүләтнең үзен «Динлинго» (丁零国) дип язылган.
Б.э.к. 201 еллар тирәсендә бу дәүләтне һуннар басып ала. Хакас-Минусин сөзәк чокырына төрки телле кыргызлар килә. Кытайлылар моны болай сүрәтлиләр: "динлиннар кыргызлар ырулары белән буталдыдар". Кыргызлар яңа этнополитик җәмгыятьнең хәрби-аристократ башына әйләнәләр.
Кыргызлар, агрессив күршеләре (төрек һәм уйгур каһанлыклары) белән авыр көрәштә, үзләренең мөстәкыйльлекләрен безнең чорның XIII гасырына кадәр саклыйлар.
XIII Саян-Алтайның мөстәкыйль үсешендә халиткеч була. Чынгызхан җитәкчелегендә Бөек Монгол Олысы Енисей кыргызларының бәйсезлеген җимерәләр. Халык юань Кытайы тарафыннан юк ителүләргә һәм депортацияләүләргә дучар була. XVII гасырга хатле Хакасия турында бик аз мәгълүмат сакланган.
XVII гасырда монда руслар киләләр. Ул вакытта Хакасия, хакаслар һәм шорлар нәселләре торган 4 кенәзлек-олыска таркалган була.
Руслар һәм хакаслар арасында бәйләнеш 1604 елда, кыргыз бәкләренә салым түләүче Әүштә татарлары җирендә Тум бастругы төзелгәч, барлыкка килә. Хакасларны Россия империясенә кушу бик авыр һәм авыртулы бара.
Рәсми рәвештә Хакасия Россиягә 1727 елның 20 августында, Россия белән Кытай арасында чикләрне бүлү трактаты кабул ителгәч, кушылдырыла. Килешү буенча Саяннан төньяк җирләр Россиягә, ә көньяк җирләр Кытайга күчә.
Чынлыкта, Хакасия Россиягә соңрак кушыла. 1758 елда кытай гаскәрләре Алтайга керәләр һәм Джунгарияне җимерәләр. Рәсми кабул ителгән чикләрне бозу куркынычы туа. Патша хөкүмәте кызу рәвештә биредә казак частьләрен урнаштыра.
Хакас автономияле өлкәсе 1930 елның 20 октябрендә барлыкка килә, күп еллар Красноярск краенә керә; 1990 елда Хакас АССРына, 1991 елда Хакас ССРына үзгәртелә, һәм Красноярск краеннән чыга.
# Хакасия
## Археология
Афанасьев мәдәнияте | Окунев мәдәнияте | Андронов мәдәнияте | Карасук мәдәнияте | Тагар мәдәнияте | Таштык мәдәнияте | Салбык курганы | Бояр язуы
# Хакасия
## Халык
Хакасиядә халык саны — 532 319 кеше (2010 ел), тыгызлыгы — 8,65 кеше/км², шәһәр халкы — 71,1 %.
# Хакасия
## Халык
### Торак урыннары
5 меңнән артык халкы булган торак урыннары 2008 елның 1 гыйнварына :
| Абакан | 163,2 | Ак Яр | 9,1 (2003) |
| Черногорск | 74,2 | Черёмушки | 9,0 |
| Саяногорск | 48,6 | Аскиз | 7,0 (2003) |
| Абаза | 17,1 | Таштып | 6,5 (2003) |
| Усть-Абакан | 15,5 | Майна | 5,9 |
| Сорск | 13,0 | Бея | 5,4 (2003) |
| Шира | 9,2 | Бельтирское | 5,2 (2003) |
5 меңнән артык халкы булган торак урыннары :
| Абакан | 163,6 | Черемушки | 8,9 |
| Черногорск | 75,5 | Аскиз | 7,1 (2004) |
| Саяногорск | 48,5 | Таштып | 6,5 (2003) |
| Абаза | 16,9 | Майна | 6,0 |
| Усть-Абакан | 15,9 | Бея | 5,4 (2003) |
| Сорск | 13,0 | Бельтирское | 5,2 (2003) |
| Шира | 9,1 (2009) |
# Хакасия
## Административ бүленеше
06.10.2003 кабул ителгән 131-ФЗ «Россия Федерациясендә җирле үзидарәне башкару өчен гомуми принциплар турында» карарны тормышка ашыру өчен кертелгән республика карарлары буенча, Хакасиядә:
* 100 муниципаль бүленмә, шулардан:
** 5 шәһәр округы,
** 8 муниципаль район,
** 9 шәһәр,
** 78 село һәм авыл барлыкка китерелгән.
Яңадан 8 шәһәр һәм 77 авыл ясалган.
# Хакасия
## Административ бүленеше
### Шәһәр округлары
* Абаза
* Абакан
* Саяногорск
* Сорск
* Черногорск
# Хакасия
## Административ бүленеше
### Муниципаль районнар
* Алтай районы
* Аскиз районы
* Бей районы
* Боград районы
* Орджоникидзе районы
* Таштып районы
* Усть-Абакан районы
* Ширин районы
# Хакасия
## Икътисад
### Сәнәгатьнең төп тармаклары
Бөтен икътисадның нигезе булып технологик бәйләнешкән гидроэнергетика һәм аллюминий җитештерү тора. Хакасиянең энергосистемасына керәләр:Саян-Шушен ГЭС ( ГЭС Енисей каскадына керә, Россиядә иң күәтлесе — 6400 МВт), Майнск ГЭС (егәрлеге 321 МВт) и өч ТЭЦ гомуми егәрлеге — 300 МВт. На территории Республика территориясендә Саяногор һәм Хакас әлүмин заводлары, шулай ук ОАО «Саянская фольга (барысы да «Российский алюминийга керәләр»).
Шулай уук регтонда ташкүмер табу да бара (ООО ««Разрез Степной» ташкүмер компаниясе һәм ОАО «Сибирская угольная энергетическая компания»нең Черногор филиалы). Ташкүмер табу 6 млн тонна еллык күләме булган ике шахта (Енисей шахтасы, Хакас шахтасы) һәм 5 киселеш тарафыннан башкарыла. Төсле металлургиянең башка берләшмәләре — ООО «Сорский ГОК» (молибден һәм бакыр концентратлары), ООО «Туимский завод по обработке цветных металлов» сайт 2014 елның 4 гыйнвар көнендә архивланган. (бакыр прокаты).
# Хакасия
## Икътисад
### Авыл хуҗалыгы
Хакасия — Көнчыгыш Себернең алга киткән авыл хуҗалыклы районы. Көтүлекләр һәм печәнлекләр алып торган зур мәйданнар, терлекчелекнең (нечкә йонлы сарыкчылык, сөт төрлекчелеге) үсешенең нигезен тәшкил итә. Атчылык та зур урын алып тора. Үсемлекчелектә төп культуралар — бодай, солы, арпа, тары. Техник культуралардан — көнбагыш, шикәр чөгендере. Терлекчелекнең кеше башына җитештерүе — 1,2 2006 елның 3 июнь көнендә архивланган.. Авыл хуҗалыгында республика мәйданының 20 %тан азрагы.
# Хакасия
## Икътисад
### Эчке аермалар, аерым шәһәрләрнең специализациясе
Абакан төене — машина төзүчелек (Россия буенча йөк вагоннары җитештерүенең 5 %ын алып торучы “Абаканвагонмаш”, тәҗрибә-механик, корыч эретү, контейнер заводлары),авыл хуҗалыгы чималларын эшкәртү (ит комбинаты, сыра кайнату һәм сөт заводлары), аяк киемнәре һәм трикотаж эшләнмәләр җитештерү буенча специализация.
Черногор төене — Минусин ташкүмер бассейнының («Хакас», «Енисей», Черногор ташкүмер киселеше) үзәге, «Степной» киселеше. Шәһәр икътисадының нигезе — Себер ташкүмер энергетик компаниясенең филиалы, шулай ук өй җиһазы фабрикасы, өйтөзү комбинаты. Элегрәк җиңел һәм текстиль сәнәгате берләшмәләре эшләгән.
Саяногор төене — биредә Россиянең өч иң эре әлүмин заводының берсе төзелгән — Саян әлүмин заводы. Саяногорскта төзелеш индустриясе берләшмәләре төркеме төзелгән («Саянмрамор», өй төзелеше, комбинаты, җыелма-сүтелмә биналар комбинатлары) Енисей буенча өстәрәк — Саян-Шушь һәм Майнск ГЭСы. | 14065 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Хакасия | Хакасия |
# Рот-ам-Зее
Рот-ам-Зее (алман. Rot am See) — Алманиянең Баден-Вюртемберг җирендә урнашкан коммуна.
# Рот-ам-Зее
## Географиясе
Коммуна мәйданы — 74,81 км² (1991). Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 419 метр биеклектә урнашкан. | 291092 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Рот-ам-Зее | Рот-ам-Зее |
# Орвиль (Югары Гаронна)
Орвиль (фр. Aureville) — Франциянең Югары Гаронна департаментында урнашкан коммуна. | 323120 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Орвиль_(Югары_Гаронна) | Орвиль (Югары Гаронна) |
# Свиди
Свиди — Польшаның Люблин воеводалыгы Сусец гминаcында урнашкан авыл.
# Свиди
## Климаты
Климаты уртача, йомшак кыш һәм җылы җәй белән характерлана. Гыйнварның уртача температурасы -1 °C — -5 °C, июльдә +17 °C — +19 °C. Явым-төшем 500-800 мм. | 459558 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Свиди | Свиди |
# Баһчыван (Ипекйолу)
Баһчыван (төр. Bahçıvan) — Төркия Җөмһүриятенең Көнчыгыш Анатолия бүлгесе Ван иле Ипекйолу илчесенә караган бер мәхәллә (төр. mahalle). | 508324 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Баһчыван_(Ипекйолу) | Баһчыван (Ипекйолу) |
# Мәрьям Вәлиева
Мәрьям Вәлимехәммәт кызы Вәлиева – Балык Бистәсе районында беренче тракторчы-кыз.
# Мәрьям Вәлиева
## Тормыш юлы
1917 елда Татарстан Республикасының Балык Бистәсе районы Биектау авылында Хуҗагарипов Вәлимехәммәт мулла гаиләсендә дөньяга килә. Әтисе Хуҗагарипов Вәлимехәммәт Хуҗагариф улы, мулла буларак репрессиягә дучар була, 1931 елның 4 апрелендә ул кулга алына һәм биш елга концлагерьга җибәрелә. Әнисе Гәндәлиб Мирхайдарҗан кызы (Хәсән Фәтхетдиновның сеңеле) алты баласы белән кыен шартларда кала. Авылга 1934 елда «Фордзон» маркалы беренче трактор кайта һәм күрше Котлы Бөкәш авылында машина-трактор станциясе (МТС) ачыла. Моның белән бәйле тракторчылар курсларын ачалар. Гаиләгә терәк булыр дип, Вәлимехәммәтнең өлкән кызы Мәрьям хатын-кызлар арасыннан беренчеләрдән булын шул курсларга йөри һәм чорына карата катлаулы да, абруйлы да булган тракторчы һөнәрен үзләштерә. Паша Ангелина кебек Мәрьям Вәлиева да Балык Бистәсе районында беренче тракторчы-кыз була, «Универсал У-2» һәм СТЗ-15/30 тракторларында эшли. Ул 1934 елдан алып 1958 елга кадәр тракторчылар бригадасын җитәкли, бригада һәрвакыт алдынгылар рәтендә була. Мәрьям Вәлиева күп мәртәбә коммунистлар партиясе үткәргән чараларда делегат буларак катнаша. Билгеле ки, алдынгы рәтләрдә булу җиңел бирелми. Сугыш алды, сугыш һәм сугыш арты елларына туры килә аның хезмәте. Язгы карларны ярып агучы гөрләвекләрне чабата кигән килеш ерып чыгып, ул иптәш кызлары белән Кама аша урнашкан Чистайдан җилкәсенә салынган биштәрләргә төяп запас частьләр алып кайта торган була. Трактор кабызганда, двигатель кирегә әйләнеп китеп аның кулын сындыра, кул сөякләре дөрес ялганмыйча кала. Шуннан соң Мәрьям Вәлиева тракторда эшли алмый һәм башка эшкә күчә. Яшьли кичергән авырлыклар эзсез калмый, гомеренең азагында Мәрьям Вәлиеваның күзләре күрми башлый. 1998 елның 17 апрелендә вафат. Биектау районы Константиновка зиратында җирләнгән.
# Мәрьям Вәлиева
## Бүләкләнү
Мәрьям Вәлиева «1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында фидакяр хезмәт өчен», «1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында җиңү», «Хезмәт ветераны» һәм башка медальләр белән бүләкләнә.
# Мәрьям Вәлиева
## Мәңгеләштерү
Мәрьям Вәлиева турында материаллар Котлы Бөкәш һәм Биектау җирлеге музейларында тупланган. Мәрьям Вәлиева «Канлы гасыр» исемле поэмада искә алына.
* Фотографияләр
* Тракторчы-кызлар
* СТЗ-15/30 тракторы | 125470 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Мәрьям_Вәлиева | Мәрьям Вәлиева |
# Акимецешть
Акимецешть — Румыниянең Алба жудецында урнашкан авыл. Аврам-Янку (коммуна, Алба) коммунасына карый.
# Акимецешть
## Географиясе
Диңгез дәрәҗәсе өстеннән биеклектә урнашкан. | 375549 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Акимецешть | Акимецешть |
# Митроки
Митроки (рус. Митроки) — Киров өлкәсенең Богородское районында урнашкан авыл.
# Митроки
## Климат
Биредә климат уртача-континенталь. Төньяк Боз океаны якын булганлыктан һәм төньяктан исүче җилләрне тоткарлаучы таулар булмаганга, кыш озын һәм суык булып тора, шулай ук җәй көне дә нык суыта, кырау еш төшә ала.
# Митроки
## Сәгать поясы
Митроки Мәскәү вакыты (Moscow Time Zone, MSK) сәгать поясында урнашкан. UTC белән аермасы +3:00 сәгать тәшкил итә.
# Митроки
## Халык
Халык саны динамикасы:
2010 елгы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: руслар (100%). | 122849 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Митроки | Митроки |
# Мацеюв (Люблин воеводалыгы)
Мацеюв — Польшаның Люблин воеводалыгы Сенница-Ружана гминаcында урнашкан авыл.
# Мацеюв (Люблин воеводалыгы)
## Климаты
Климаты уртача, йомшак кыш һәм җылы җәй белән характерлана. Гыйнварның уртача температурасы -1 °C — -5 °C, июльдә +17 °C — +19 °C. Явым-төшем 500-800 мм. | 458790 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Мацеюв_(Люблин_воеводалыгы) | Мацеюв (Люблин воеводалыгы) |
# Силани (Верона)
Силани — Италиянең Венеция төбәге Кастельнуово-дель-Гарда өязендә урнашкан торак пункт.
# Силани (Верона)
## Географиясе
Силани Италиянең төньягында, Падан тигезлегендә, Италия башкаласы Римнан төньяк-көнчыгышка таба урнашкан.
# Силани (Верона)
## Климаты
Биредәге җирләргә Урта диңгез климаты хас, җәй чагыштырмача коры һәм кызу, эссе, ә кыш — йомшак. | 652824 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Силани_(Верона) | Силани (Верона) |
# Аппер-Фрутленд (Нью-Мексико)
Аппер-Фрутленд — Америка Кушма Штатларының Нью-Мексико штатында урнашкан халык санын алу урыны (ингл. census-designated place, CDP).
# Аппер-Фрутленд (Нью-Мексико)
## Географиясе
Аппер-Фрутленд халык санын алу урыны мәйданы — 19,809905 км², 19,809928 км² (1 апрель 2010). Статистик яктан аерымланган урынның чикләре хокукый статуска ия түгел.
Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 1593 ± 1 метр биеклектә урнашкан. | 493110 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Аппер-Фрутленд_(Нью-Мексико) | Аппер-Фрутленд (Нью-Мексико) |
# 1230-еллар
2 меңьеллык :
XI гасыр — XII гасыр — XIII гасыр — XIV гасыр — XV гасыр :
Хронологик таблица :
1230 нчы еллар — 1230 елда башланган һәм 1239 елда тәмамланган унъеллык.
# 1230-еллар
## Төп вакыйгалар
1237-1240 елларда татар-маңгул гаскәрләре борынгы рус кенәзлекләрен буйсындырганнар. | 117003 | https://tt.wikipedia.org/wiki/1230-еллар | 1230-еллар |
# Залахово
Залахово — Польшаның Куявия-Диңгез буе воеводалыгы Лабишин гминаcында урнашкан авыл.
# Залахово
## Климаты
Климаты уртача, йомшак кыш һәм җылы җәй белән характерлана. Гыйнварның уртача температурасы -1 °C — -5 °C, июльдә +17 °C — +19 °C. Явым-төшем 500-800 мм. | 450331 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Залахово | Залахово |
# Гоув (округ, Канзас)
Гоув — Америка Кушма Штатларының Канзас штатында урнашкан округ (өлкә). Үзәге - Гоув-Сити шәһәре.
# Гоув (округ, Канзас)
## Тарихы
Округ рәсми рәвештә 1855 елда оештырыла.
# Гоув (округ, Канзас)
## Территориясе
Округ мәйданы 2776 км² тәшкил итә. | 256942 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Гоув_(округ,_Канзас) | Гоув (округ, Канзас) |
# Франка-Сан Роко (Лоди)
Франка-Сан Роко — Италиянең Ломбардия төбәге Санто-Стефано-Лодиджано өязендә урнашкан торак пункт.
# Франка-Сан Роко (Лоди)
## Географиясе
Франка-Сан Роко Апеннин ярымутравының урта өлешендә, Италия башкаласы Римнан төнякка таба урнашкан.
# Франка-Сан Роко (Лоди)
## Климаты
Биредәге җирләргә Урта диңгез климаты хас, җәй чагыштырмача коры һәм кызу, эссе, ә кыш — йомшак. | 658499 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Франка-Сан_Роко_(Лоди) | Франка-Сан Роко (Лоди) |
# Опытный (Чиләбе өлкәсе)
Опытный (рус. Опытный) — Чиләбе өлкәсенең Троицк районы составына керүче авыл.
# Опытный (Чиләбе өлкәсе)
## Климат
Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып Урал таулары тора. Монда алар биек булмаса да, Россиянең Европа өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын Арктика һавасы да, кызу Урта Азия һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә.
# Опытный (Чиләбе өлкәсе)
## Сәгать поясы
Опытный (Чиләбе өлкәсе) Екатеринбург вакыты (Yekaterinburg Time Zone, YEKT) сәгать поясында урнашкан. UTC белән аермасы +5:00 сәгать тәшкил итә. Мәскәү вакыты белән аермасы +2 сәгатьне тәшкил итә һәм Россиядә MSK+2 итеп күрсәтелә.
# Опытный (Чиләбе өлкәсе)
## Халык
Халык саны динамикасы:
2002 елгы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: руслар (58%), татарлар (16%), украиннар (11%), казахлар (15%). | 107467 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Опытный_(Чиләбе_өлкәсе) | Опытный (Чиләбе өлкәсе) |
# Эмирбагы (Меҗитөзү)
Эмирбагы (төр. Emirbağı) — Төркия Җөмһүриятенең Карадиңгез бүлгесе Чорум иле Меҗитөзү илчесенә караган бер авыл (төр. köy). | 533636 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Эмирбагы_(Меҗитөзү) | Эмирбагы (Меҗитөзү) |
# Пустиня (Карпатасты воеводалыгы)
һәм
Пустиня — Польшаның Карпатасты воеводалыгы Дембица гминасында урнашкан авыл.
# Пустиня (Карпатасты воеводалыгы)
## Климаты
Климаты уртача, йомшак кыш һәм җылы җәй белән характерлана. Гыйнварның уртача температурасы -1 °C — -5 °C, июльдә +17 °C — +19 °C. Явым-төшем 500-800 мм. | 445369 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Пустиня_(Карпатасты_воеводалыгы) | Пустиня (Карпатасты воеводалыгы) |
# Рандаллстаун (Мэриленд)
Рандаллстаун — Америка Кушма Штатларының Мэриленд штатында урнашкан халык санын алу урыны (ингл. census-designated place, CDP).
# Рандаллстаун (Мэриленд)
## Географиясе
Рандаллстаун халык санын алу урыны мәйданы — 26,503551 км², 26,495764 км² (1 апрель 2010). Статистик яктан аерымланган урынның чикләре хокукый статуска ия түгел.
Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 176 ± 1 метр биеклектә урнашкан. | 491400 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Рандаллстаун_(Мэриленд) | Рандаллстаун (Мэриленд) |
# Хәким Мөхетдинов
Хәким Мөхетдинев (Хәким Галиәкбәр улы Мөхетдинев, 22 июль 1922(1922-07-22), Сәфәр, Тамъян-Катай кантуны, Кече Башкортстан, РСФСР — 26 май 1988(1988-05-26) (65 яшь), Учалы, Учалы районы, БАССР, РСФСР, СССР) — Социалистик Хезмәт Каһарманы (1951). | 193093 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Хәким_Мөхетдинов | Хәким Мөхетдинов |
# BARD1
BARD1 (ингл. BRCA1 associated RING domain 1 һәм BRCA1 associated RING domain 1 isoform phi) — кешенең 2-нче хромосомасы аксымы, шул ук исемдәге ген тарафыннан кодлана торган югары молекуляр органик матдә. | 358488 | https://tt.wikipedia.org/wiki/BARD1 | BARD1 |
# Налҗыкуюҗагы (Кастамону)
Налҗыкуюҗагы (төр. Nalcıkuyucağı) — Төркия Җөмһүриятенең Карадиңгез бүлгесе Кастамону иле Кастамону илчесенә караган бер авыл (төр. köy). | 539613 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Налҗыкуюҗагы_(Кастамону) | Налҗыкуюҗагы (Кастамону) |
# Альме
Альме — Италиянең Ломбардия төбәгендә урнашкан коммуна. Бергамо провинциясе составына керә.
# Альме
## Географиясе
Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 294 ± 1 метр биеклектә урнашкан. Вилла-д'Альме, Альменно-Сан-Бартоломео, Соризоле, Альменно-Сан-Сальваторе һәм Паладина коммуналары белән чиктәш. | 355656 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Альме | Альме |
# О-Галле (Сент-Круа, Висконсин)
О-Галле — Америка Кушма Штатларының Висконсин штатында урнашкан зур булмаган шәһәр (ингл. town).
# О-Галле (Сент-Круа, Висконсин)
## Географиясе
Шәһәрчек мәйданы — 33,8 квадрат миль. Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 379 ± 0 метр биеклектә урнашкан. | 498527 | https://tt.wikipedia.org/wiki/О-Галле_(Сент-Круа,_Висконсин) | О-Галле (Сент-Круа, Висконсин) |
# Кузанс-ле-Форж
һәм
Кузанс-ле-Форж (фр. Cousances-les-Forges) — Франциянең Мёз департаментында урнашкан коммуна. | 311372 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Кузанс-ле-Форж | Кузанс-ле-Форж |
# Әнүр Вахитов
Әнүр Вахитов (Әнүр Хисмәт улы Вахитов, баш. Әнүр Хисмәт улы Вахитов) — язучы, филология фәннәре кандидаты, Җәлил Киекбаев исемендәге премия лауреаты (2002, вафатыннан соң), ССРБ (БАССР) язучылар берлеге әгъзасы (1965).
# Әнүр Вахитов
## Тәрҗемәи хәле
1932 елның 20 декабрендә БАССР Красноусольский районы (1940 елдан Гафури районы) Тугай авылында туган. Сәетбаба урта мәктәбен (1951), А.К. Тимирязев исемендәге Башкорт дәүләт педагогия институтының (1958 елдан Башкорт дәүләт университеты) тел һәм әдәбият факультетын (1958), ССРБ ФА БФ Тарих, тел һәм әдәбият институтында аспирантураны (1964) тәмамлаган. «Хәзерге башкорт романы» темасына филология фәннәре кандидатлыгына диссертация яклаган (1965). «Башкорт совет прозасының жанр һәм стиль үсеше закончалыклары» (Закономерности жанрово-стилевого развития башкирской советской прозы) темасына докторлык диссертациясе әзерләп бетергән (монографиясе 1982 елда, авторефераты 1984 елда Алматыда басыла).
# Әнүр Вахитов
## Хезмәт юлы
* 1951 БАССР Гафури районы Тулпар мәктәбендә укыта.
* 1952 Уфада «Октябрьский натиск» басмаханәсендә корректор булып эшли.
* 1958-1961 елларда БДПИ (1958 елдан БДУ)ның башкорт әдәбияты кафедрасында укыта.
* 1964 елдан Уфада ССРБ ФА БФ Тарих, тел һәм әдәбият институтында өлкән гыйльми хезмәткәр булып эшли.
# Әнүр Вахитов
## Иҗаты
«Үрләү» исемле беренче шигыре 1955 елда «Ленинсы» газетасында басыла. Аннан соңгы хикәяләре, шигырьләре БАССР газета-журналларында һәм «Яшь көчләр» альманахында урын ала. «Салават күпере» исемле хикәятләр җыентыгы, «Каен чуклары» исемле лирик хикәяләр җыентыгы нәшер ителә. Мифтахетдин Акмулланың юлда йөрүләрен тасвирлаган «Самавыр рәтләүче» хикәясен (1960) яза Әдәбият белгече, тәнкыйтьче буларак та билгеле. «Эпик киңлекләрдә», «Талантның асылы», «Иҗади портретлар» китапларында проза жанры , башкорт романы, башкорт повесте үсеше мәсьәләләрен күтәрә. Салават турындагы халык җырларын темаларга аера. Казакъ язучыларының хикәяләреннән төзелгән «Абай җире» китабын (1977) төзүдә тәрҗемәче буларак катнаша.
# Әнүр Вахитов
## Китаплары
* Салават күпере. Уфа, 1963.
* Каен чуклары. Уфа, 1966.
* Эпик киңлекләрдә. Уфа, 1968.
* Шәҗәрә, хикәятләр. Уфа, 1969.
* Талантның асылы. Уфа, 1972.
* Иҗади портретлар. Уфа, 1976 (Динис Исламов, Хәким Гыйләҗев, Яныбай Хамматов иҗаты турында).
* Башкорт совет романы. М., 1978. (рус.)
* Офыклар киңәйгәндә. Уфа, 1979.
* Зәйнәп Биишева иҗаты. Уфа, 1980 (И. Вәлитов белән бергә).
* Якты күңел. Уфа, 1981.
* Башкорт прозасында жанр һәм стиль. Уфа, 1982. (рус.)
* Әдәбият шоңкары. Уфа, 1984 (Г. Сәләм иҗаты һәм тормышы).
* Чияле түбә. Уфа, 1985.
* Тамырларым. Уфа, 1992.
* Башкорт прозасында жанр-стиль кануннары. Уфа, 2007.
# Әнүр Вахитов
## Бүләкләре, мактаулы исемнәре
* 2002 Җәлил Киекбаев премиясе (вафатыннан соң) — Җәлил Киекбаевның «Туганнар һәм якыннар» китабын нәшер итүгә әзерләгән өчен.
# Әнүр Вахитов
## Хәтер
* Гафури районы үзәге Красноусольский бистәсендә һәм Сәетбаба авылында урамнарга исеме бирелгән.
* Язучының улы кинорежиссер Салават Вахитов Ә. Вахитов турында «Шәҗәрә» фильмы төшергән.
# Әнүр Вахитов
## Шигыреннән өзек
* Народам всем в душе найду я место, Но в сердце сердца, ты, родной народ ! | 169856 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Әнүр_Вахитов | Әнүр Вахитов |
# Лобрессель
Лобрессель (фр. Laubressel) — Франциянең Об департаментына караган коммуна, Вандёвр-сюр-Барс кантонына карый. | 273654 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Лобрессель | Лобрессель |
# Парду Ноу III
Парду Ноу III — Италиянең Сарденья төбәге Сиамаджоре өязендә урнашкан торак пункт.
# Парду Ноу III
## Климаты
Биредәге җирләргә Урта диңгез климаты хас, җәй чагыштырмача коры һәм кызу, эссе, ә кыш — йомшак. | 641794 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Парду_Ноу_III | Парду Ноу III |
# Оминьяно Скало (Салерно)
Оминьяно Скало — Италиянең Кампания төбәге Оминьяно өязендә урнашкан торак пункт.
# Оминьяно Скало (Салерно)
## Географиясе
Оминьяно Скало Апеннин ярымутравының көньяк өлешендә, Италия башкаласы Римнан көньякка таба урнашкан.
# Оминьяно Скало (Салерно)
## Климаты
Биредәге җирләргә Урта диңгез климаты хас, җәй чагыштырмача коры һәм кызу, эссе, ә кыш — йомшак. | 640684 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Оминьяно_Скало_(Салерно) | Оминьяно Скало (Салерно) |
# Поройна-Маре
Поройна-Маре — Румыниянең Мехединць жудецында урнашкан авыл. Поройна-Маре (коммуна) коммунасына карый.
# Поройна-Маре
## Географиясе
Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 293 ± 1 метр биеклектә урнашкан. | 384245 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Поройна-Маре | Поройна-Маре |
# Никифоровка
Никифоровка — Татарстан Республикасының Тәтеш районындагы авыл.
Почта индексы — 422373.
# Никифоровка
## Климат
Тәүлек буена һаваның уртача температурасы :
| Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| -10.1 °C | -10.3 °C | -5.3 °C | 5.5 °C | 14.2 °C | 18.9 °C | 20.7 °C | 18.4 °C | 12.8 °C | 5 °C | -3.8 °C | -9.3 °C | 4.7 °C |
Климат уртача континенталь. Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе буенча климатның коды: Dfb. Уртача еллык һава температурасы 4.7 °C. | 39156 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Никифоровка | Никифоровка |
# Глинице-Доманево
Глинице-Доманево — Польшаның Мазовия воеводалыгы Винница гминасында урнашкан авыл.
# Глинице-Доманево
## Климаты
Климаты уртача, йомшак кыш һәм җылы җәй белән характерлана. Гыйнварның уртача температурасы -1 °C — -5 °C, июльдә +17 °C — +19 °C. Явым-төшем 500-800 мм. | 464788 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Глинице-Доманево | Глинице-Доманево |
# Майский (Яраң районы)
Майский (рус. Майский) — Киров өлкәсенең Яраң районында урнашкан авыл.
# Майский (Яраң районы)
## Климат
Биредә климат уртача-континенталь. Төньяк Боз океаны якын булганлыктан һәм төньяктан исүче җилләрне тоткарлаучы таулар булмаганга, кыш озын һәм суык булып тора, шулай ук җәй көне дә нык суыта, кырау еш төшә ала.
# Майский (Яраң районы)
## Сәгать поясы
Майский (Яраң районы) Мәскәү вакыты (Moscow Time Zone, MSK) сәгать поясында урнашкан. UTC белән аермасы +3:00 сәгать тәшкил итә.
# Майский (Яраң районы)
## Халык
Халык саны динамикасы:
2010 елгы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: руслар (100%). | 121832 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Майский_(Яраң_районы) | Майский (Яраң районы) |
# Старкоч (Студнице)
Старкоч (чех. Starkoč) — Чехиянең Кралове Градец крае Студнице районында урнашкан авыл.
# Старкоч (Студнице)
## Географиясе
Мәйданы — 1,973 км². Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 327 метр биеклектә урнашкан.
# Старкоч (Студнице)
## Климаты
Биредә климат уртача континенталь, җәй чагыштырмача җылы, кыш — салкын, болытлы, дымлы.
# Старкоч (Студнице)
## Тарихы
Авыл җирләре элек Богемия тарихи төбәгенә караган.
# Старкоч (Студнице)
## Демография
Халык саны динамикасы:
| Ел | Халык саны |
| 1869 | 200 |
| 1880 | 184 |
| 1890 | 183 |
| 1900 | 209 |
| Ел | Халык саны |
| 1910 | 222 |
| 1921 | 270 |
| 1930 | 308 |
| 1950 | 306 |
| Ел | Халык саны |
| 1961 | 314 |
| 1970 | 311 |
| 1980 | 303 |
| 1991 | 278 |
| Ел | Халык саны |
| 2001 | 268 |
| 2011 | 301 |
| 2021 | 295 | | 602798 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Старкоч_(Студнице) | Старкоч (Студнице) |
# Саут-Ван-Горн (Аляска)
һәм
Саут-Ван-Горн — Америка Кушма Штатларының Аляска штатында урнашкан халык санын алу урыны (ингл. census-designated place, CDP).
# Саут-Ван-Горн (Аляска)
## Географиясе
Саут-Ван-Горн халык санын алу урыны мәйданы — 22,089973 км², 22,089976 км² (1 апрель 2010). Статистик яктан аерымланган урынның чикләре хокукый статуска ия түгел.
Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 418 Фут биеклектә урнашкан. | 487176 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Саут-Ван-Горн_(Аляска) | Саут-Ван-Горн (Аляска) |
# Балле (Майенн)
Балле (фр. Ballée) — Франциянең Майенн департаментында урнашкан коммуна. | 310657 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Балле_(Майенн) | Балле (Майенн) |
# Енишеһир (Артуклу)
Енишеһир (төр. Yenişehir) — Төркия Җөмһүриятенең Көньяк-Көнчыгыш Анатолия бүлгесе Мардин иле Артуклу илчесенә караган бер мәхәллә (төр. mahalle). | 512891 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Енишеһир_(Артуклу) | Енишеһир (Артуклу) |
# Нерги-Яха
Нерги-Яха — Россия территориясеннән ага торган елга. Ямал-Ненец АО биләмәләрендә ага. Елга Вэнга-Яха елгасы кушылдыгы булып тора. Елга озынлыгы 18 км.
# Нерги-Яха
## Су реестры мәгълүматы
Россия дәүләт су реестры мәгълүматы буенча елга Түбән Об бассейн округында урнашкан. Кече елга бассейны — Асбассейн юк, елга бассейны — Пур.
Су ресурсларының федераль агентлыгы мәгълүматы буенча:
* Дәүләт су реестрында су объектының коды — 15040000112115300056360
* Гидрологик өйрәнү (ГӨ) буенча коды — 115305636
* Бассейн коды — 15.04.00.001
* ГӨ буенча саны — 15
* ГӨ буенча чыгарылышы — 3 | 83914 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Нерги-Яха | Нерги-Яха |
# Энджеево (Куявия-Диңгез буе воеводалыгы)
Энджеево — Польшаның Куявия-Диңгез буе воеводалыгы Льняно гминаcында урнашкан авыл.
# Энджеево (Куявия-Диңгез буе воеводалыгы)
## Климаты
Климаты уртача, йомшак кыш һәм җылы җәй белән характерлана. Гыйнварның уртача температурасы -1 °C — -5 °C, июльдә +17 °C — +19 °C. Явым-төшем 500-800 мм. | 452210 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Энджеево_(Куявия-Диңгез_буе_воеводалыгы) | Энджеево (Куявия-Диңгез буе воеводалыгы) |
# CAPN2
CAPN2 (ингл. Calpain 2) — кешенең 1-нче хромосомасы аксымы, шул ук исемдәге ген тарафыннан кодлана торган югары молекуляр органик матдә. | 359193 | https://tt.wikipedia.org/wiki/CAPN2 | CAPN2 |
# Пирбәйли
Пирбәйли (әзери. Pirbəyli) — Әзербайҗанның Шамахы районына караган авыл. | 571584 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Пирбәйли | Пирбәйли |
# Гизоначча
Гизоначча (фр. Ghisonaccia) — Франциянең Югары Корсика департаментына караган коммуна, Гизоначча кантонына карый.
# Гизоначча
## Географиясе
Коммуна мәйданы — 68,25 км². | 267732 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Гизоначча | Гизоначча |
# Антон (Техас)
Антон — Америка Кушма Штатларының Техас штатында урнашкан шәһәр.
# Антон (Техас)
## Тарихы
Антон шәһәре елда нигезләнгән.
# Антон (Техас)
## Географиясе
Шәһәр мәйданы — 2 км², 2,024396 км² (1 апрель 2010). Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 1033 метр биеклектә урнашкан. | 419441 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Антон_(Техас) | Антон (Техас) |
# Велико Мрашево
һәм
Велико Мрашево — Словениянең Кршко (община) җәмгыятендә урнашкан авыл.
# Велико Мрашево
## Географиясе
Мәйданы — 3,05 км². Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 151 ± 1 метр һәм 179 метр биеклектә урнашкан. | 430325 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Велико_Мрашево | Велико Мрашево |
# Залахвенне
Залахвенне (белар. Залахвенне) — Белоруссиянең Могилёв өлкәсе Быхавский районында урнашкан авыл.
# Залахвенне
## Климаты
Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Гыйнварның уртача температурасы — минус 5 °C, июльнеке — плюс 18,3 °C. Кышын көньяк җилләр, җәен көнчыгыш һәм төньяк-көнчыгыш җилләр исә. Җилнең уртача тизлеге 3 м/сек. Еллык явым-төшем күләме 550—650 мм. | 563198 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Залахвенне | Залахвенне |
# Вильядеканес
Вильядеканес (исп. Toral de los Vados) — Испаниянең Леон провинциясендә урнашкан муниципалитет.
# Вильядеканес
## Географиясе
Муниципалитет мәйданы — 24,13 км². Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 530 метр биеклектә урнашкан. | 331270 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Вильядеканес | Вильядеканес |
# Локалита Буси (Мачерата)
Локалита Буси — Италиянең Марке төбәге Фьюмината өязендә урнашкан торак пункт.
# Локалита Буси (Мачерата)
## Географиясе
Локалита Буси Апеннин ярымутравының урта өлешендә, Италия башкаласы Римнан көнчыгышка таба урнашкан.-->
# Локалита Буси (Мачерата)
## Климаты
Биредәге җирләргә Урта диңгез климаты хас, җәй чагыштырмача коры һәм кызу, эссе, ә кыш — йомшак. | 634549 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Локалита_Буси_(Мачерата) | Локалита Буси (Мачерата) |
# Оклук (Арач)
Оклук (төр. Okluk) — Төркия Җөмһүриятенең Карадиңгез бүлгесе Кастамону иле Арач илчесенә караган бер авыл (төр. köy). | 539841 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Оклук_(Арач) | Оклук (Арач) |
# Федешть
Федешть — Румыниянең Васлуй жудецында урнашкан авыл. Шулетя (коммуна) коммунасына карый.
# Федешть
## Географиясе
Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 241 ± 1 метр биеклектә урнашкан. | 387080 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Федешть | Федешть |
# Холбенешть
Холбенешть — Румыниянең Вранча жудецында урнашкан авыл. Фитионешть (коммуна) коммунасына карый.
# Холбенешть
## Географиясе
Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 240 ± 1 метр биеклектә урнашкан. | 387646 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Холбенешть | Холбенешть |
# Манасия (коммуна)
Манасия — Румыниянең Яломица жудецында урнашкан авыл. Яломица коммунасына карый.
# Манасия (коммуна)
## Географиясе
Диңгез дәрәҗәсе өстеннән биеклектә урнашкан. | 374073 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Манасия_(коммуна) | Манасия (коммуна) |
# Поранга
Поранга — Бразилиядә урнашкан муниципалитет, Сеара штатына карый.
# Поранга
## Географиясе
Муниципалитет мәйданы — 1309,274 км². | 346181 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Поранга | Поранга |
# Ареа Артиҗанале Вия Кунео (Кунео)
Ареа Артиҗанале Вия Кунео — Италиянең Пьемонт төбәге Бовес өязендә урнашкан торак пункт.
# Ареа Артиҗанале Вия Кунео (Кунео)
## Географиясе
Ареа Артиҗанале Вия Кунео Альп тауларының көньяк-көнбатыш өлешендә, Италия башкаласы Римнан төньяк-көнбатышка таба урнашкан.
# Ареа Артиҗанале Вия Кунео (Кунео)
## Климаты
Биредәге җирләргә Урта диңгез климаты хас, җәй чагыштырмача коры һәм кызу, эссе, ә кыш — йомшак. | 611352 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Ареа_Артиҗанале_Вия_Кунео_(Кунео) | Ареа Артиҗанале Вия Кунео (Кунео) |
# Брдарица
Брдарица (серб. Брдарица) — Сербиянең Мачва округы Котселева җирлегендә (серб. општина) урнашкан торак пункт.
# Брдарица
## Географиясе
Балкан ярымутравының төньяк өлешендә, диңгез дәрәҗәсе өстеннән 179 метр биеклектә урнашкан.
# Брдарица
## Климаты
Биредә кышлар кыска һәм карлы, җәйләр җылы. Иң салкын ай – гыйнвар, иң җылы ай – июль. Урта температура - 11 °C. Уртача еллык явым-төшем саны – 896 мм. | 606692 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Брдарица | Брдарица |
# Сан Бенедето (Бьела)
Сан Бенедето — Италиянең Пьемонт төбәге Черрионе өязендә урнашкан торак пункт.
# Сан Бенедето (Бьела)
## Географиясе
Сан Бенедето Апеннин ярымутравының урта өлешендә, Италия башкаласы Римнан көнчыгышка таба урнашкан.-->
# Сан Бенедето (Бьела)
## Климаты
Биредәге җирләргә Урта диңгез климаты хас, җәй чагыштырмача коры һәм кызу, эссе, ә кыш — йомшак. | 648812 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Сан_Бенедето_(Бьела) | Сан Бенедето (Бьела) |
# Виктор Лазаренко
Виктор Анатольевич Лазаренко (26 апрель 1956, Сумы) — Россия галиме, хирургия өлкәсендә белгеч, медицина фәннәре докторы, профессор, 2009 елдан Курск дәүләт медицина университеты ректоры. Россия Федерациясенең атказанган табибы. Россия ангиолог һәм кан тамырлары хирурглары җәмгыяте, Аурупа кан тамырлары хирурглары җәмгыяте, Россия Федерациясе хирург-гепатологлары ассоциациясе әгъзасы. Халыкара экология фәннәре, кеше һәм табигать хәвефсезлеге академиясе, Россия медик-техник фәннәр академиясе, Россия Табигый фәннәр академиясе, Россия табигать белеме академиясе академигы.
# Виктор Лазаренко
## Биографиясе
Лазаренко Виктор Анатольевич 1956 елда Сумы шәһәрендә туган. 1979 елда Курск дәүләт медицина институтының дәвалау факультетын тәмамлый. Белгород өлкәсенең Шебекинский кала дәваханәсендә балалар хирургы булып эшли. 1988 елда «Функциональное состояние глубоких вен при первичной варикозной болезни и послевоенных рецидивах этого заболевания» темасына кандидатлык диссертациясе яклый. Ул варикоз авыруын диагностикалау һәм аны дәвалау ысулының берничә классификациясен тәкъдим итә, ул безнең илдә һәм чит илләрдә киң кулланыла. Клапаннарны экстравазаль коррекцияләүнең тәкдим ителгән ысулы 1990 елда ССРБ ВДНХ-да күрсәтелә.
1996 елда «Клапанная недостаточность глубоких вен нижних конечностей, диагностика и хирургическое лечение» темасына докторлык диссертациясе яклый.
1996 елдан — хирургик авырулар кафедрасы профессоры.
2001 елдан 2003 елга кадәр — өлкә клиник дәваханәсенең йөрәк-кан тамырлары хирургиясе бүлеге мөдире, Курск өлкәсенең йөрәк-кан тамырлары хирургы.
2002 елдан — дипломнан соң белем бирү факультеты деканы.
2004 елдан — фәнни — тикшеренү эшләре буенча проректор
2009 елның августында Курск дәүләт медицина университетының ректоры вазифасына тәгаенләнә.
# Виктор Лазаренко
## Фәнни эшчәнлеге
Фәнни кызыксынулары: варикоз һәм тромбоздан соң авыру проблемалары; критик артериаль ишемияне дәвалау; йөрәк ритмын, деструктив панкреатит, бавыр, сепсис, обтурацияле сары авыруын, корсак куышлыгының локаль җилкенсенү; пешү авыруларын дәвалау. Өч фәнни ачыш, 900-дән артык фәнни басма, 95 уйлап табу авторы. В. А. Лазаренко җитәкчелеге астында 23 кандидатлык һәм 7 докторлык диссертациясе якланган.
# Виктор Лазаренко
## Мактаулы исемнәре һәм бүләкләре
* «Россия Федерациясенең атказанган табибы» (2003 й.) мактаулы исеме
* «Россия Федерациясенең Сәламәтлек саклау отличнигы» күкрәк билгесе.
* «Малайзия халыкара университет колледжының мактаулы докторы» (2012 г.)
* Курск өлкә Думасының мактаулы грамоталары — күп еллык намуслы хезмәте, югары профессиональлеге һәм мәгариф үсешенә шактый зур өлеш кертүе өчен (2013 г.)
* Россия Федерациясе Федераль җыелышының Дәүләт Думасы мактау грамотасы — Русия Федерациясе кануниятен үстерүгә зур өлеш керткәне өчен (2013 г.)
* «GEOMATIKA университет колледжы фәннәре докторы » (Kuala-Lumpur, Малайзия) мактаулы исеме (2014 й.)
* Бәйрут MATN университетының мактаулы профессоры (Ливан) (2015 г.)
* 2014 елда «Сочи каласындагы кышкы XXII олимпия уеннарына һәм кышкы XI паралимпия уеннарының» истәлекле медале (2014 г.) | 481745 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Виктор_Лазаренко | Виктор Лазаренко |
# Дордзишки
Дордзишки (белар. Дордзішкі) — Белоруссиянең Гродно өлкәсе Смаргонский районында урнашкан авыл.
# Дордзишки
## Климаты
Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Гыйнварның уртача температурасы — минус 6,6–5 °C, июльнеке — плюс 17–18,2 °C. Кышын көньяк җилләр, җәен көнчыгыш һәм төньяк-көнчыгыш җилләр исә. Җилнең уртача тизлеге 3 м/сек. Еллык явым-төшем күләме 520—640 мм. | 560935 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Дордзишки | Дордзишки |
# Цахенберг
Цахенберг — Алманиянең Бавария җирендә урнашкан коммуна.
# Цахенберг
## Халкы
Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
# Цахенберг
## Географиясе
Коммуна мәйданы — Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).. Диңгез дәрәҗәсе өстеннән 602 метр биеклектә урнашкан. | 296467 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Цахенберг | Цахенберг |
# Анобра
һәм
Анобра — Португалиянең Коимбра округына керә торган фрегезия. Кондейша-а-Нова муниципалитетына карый.
# Анобра
## Географиясе
Мәйданы — 16,38 км². | 341077 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Анобра | Анобра |
# Сен-Реми (Аверон)
Сен-Реми (Аверон) (фр. Saint-Rémy) — Франциянең Аверон департаментына караган коммуна, Вильнёвуа-э-Вильфраншуа кантонына карый.
# Сен-Реми (Аверон)
## Географиясе
Коммуна мәйданы — 8,98 км². | 264332 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Сен-Реми_(Аверон) | Сен-Реми (Аверон) |
# NGC 6681
NGC 6681 — Томанлыклар һәм йолдыз тупланмалары яңа гомуми каталогында теркәлгән галактика.
# NGC 6681
## Тарихы
Әлеге галактика 1780 елда Франция астрономы Charles Messier тарафыннан, яктылык җыючы элемент буларак көзге кулланучы, 8.38 см (3.3 дюйм) зурлыктагы оптик телескоп ярдәмендә ачылган. | 253931 | https://tt.wikipedia.org/wiki/NGC_6681 | NGC 6681 |
# Вийар-Кольмар
Вийар-Кольмар (фр. Villars-Colmars) — Франциянең Югары Прованс Альплары департаментына караган коммуна, Алло-Кольмар кантонына карый.
# Вийар-Кольмар
## Географиясе
Коммуна мәйданы — 40,59 км². | 263971 | https://tt.wikipedia.org/wiki/Вийар-Кольмар | Вийар-Кольмар |
# (12245) 1988 RM7
(12245) 1988 RM7 — Кояш системасының Марс һәм Юпитер орбиталары арасындагы өлкәсендә урнашкан астероид.
# (12245) 1988 RM7
## Тарихы
1988 елның 9 сентябрендә Анри Дебеонь тарафыннан Ла-Силья обсерваториясендә ачыла. Астероидның вакытлыча атамасы булып баштан «1988 RM7» саналган. | 278648 | https://tt.wikipedia.org/wiki/(12245)_1988_RM7 | (12245) 1988 RM7 |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.