text
stringlengths 2
31k
|
|---|
Ямар юумэнүүдые хаана хэдыгээр абаһанаа олон зоной анхаралда дэлгээдэг заншалтай. |
Чегүүдэй, абтаһан хубсаһанай дұрэ зурагуудыень буулгаад эльгээнэ. |
Мүн баһа Крым дотор Буряад ороной волонтёрнуудай тусхайта палатка нээгдэнхэй юм. |
Москваһаа эльгээгдэһэн посылканууд тэндэ согсолборилогдожо, сэрэгэй частьнуудаар тараагдадаг хаш. |
Палаткануудта мяха хүргэдэг түхеэрэлгэ табигданхай. |
Мүнөө үедэ Цырегма гэжэ эхэнэр бууза шанадаг юм. |
Дүтэ байһан сэрэгшэд энэ палатка ерэжэ амардаг, арадайнгаа эгээл дуратай хоол эдижэ, бэеэ угаажа, хубсаһаяа һэлгэжэ үрдидэг хаш. |
Эрхүү можоһоо гарбалтай айл өөһэдынгөө ургуулһан огородой эдеэ долоон хоног бүхэндэ палаткада асаржа үгэнэ. |
Эдэ үдэрнүүдтэ талха худхадаг түхеэрэлгэ абаашагдаа. |
Эхэнэрнүүд талхаар элдэб эдеэ хоол буйлуулжа, сэрэгшэдые халуун эдеэгээр хооллуулна. |
Буряад оронһоо волонтёрнууд Крым, Донбасс руу ошодог гэжэ мэдээжэ. |
Һаяхана Золто Жамсуев гэжэ залуу буряад эдэбхитэн бүлэг зонтой хамта нютагтамнай суглуулагдаһан гуманитарна ашаа палаткада буулгаһан байна. |
Мүнөө манай ороной хүндэ хүшэр байдалда ороод байхада, нигүүлэсхы сэдьхэлтэй эхэнэрнүүд Вайбер соо бүлгэмүүдые байгуулаад,буян үйлэдэлгын ажал ябуулжа байна гээшэ. |
Телеграм-канал соо Александр Гармаев гэжэ сэрэгэй фотокорреспондент дайн байлдаанай һонинуудаар үдэр бүри шахуу хубаалдадаг юм. |
Долоон һара шахуу боложо байһан сэрэгэй тусхай операци түргэн дүүрэжэ, эжынэрэй зүрхэ сэдьхэл үбдэхэеэ болижо, гэр бүлэнүүд амгалан тэнюун байдалтай энэ наһандаа ажаһуухамнай болтогой! |
Оюна ЦыденоваФото: Авторай дурадхаһан гэрэл зурагуудбуянтай хэрэг фото: Буряад Үнэнэй архивһаа 2021 оной октябриин 1 -нэй байдалаар, эхэнэрнүүдэй тоо 60,9 мянгаар бүhэтэй хүнүүдhээ олон гэжэ статистикын хүтэлбэри мэдээсэнэ. |
Харин 2010 ондо тус тоо 47. |
4 мянган байгаа. |
Энэ хадаа ажал хэхэ шадалтай наhанай бүhэтэй зоной олоороо наhа барадаг ушарhаа шалтагтай. |
Yнгэрэгшэ жэлдэ 1000 бүhэтэйшүүлдэ 1133 эхэнэрнүүд байгаа, харин 2010 ондо эхэнэрнүүдэй тоо 1102 гэжэ тоологдоно. |
Тиихэдэ 25 - hаа дээшэ наhатай эхэнэрнүүдэй тоо бүhэтэйшүүлhээ олон болоно гэhэн мэдээтэй. |
Мүн бүридхэн бэшэлгын дүнгүүдээр, уласай ажаhуугшадай дунда зэргын наhан 1,8 жэлээр дээшэлжэ, 36,8 жэл гэжэ тоологдоно (2010 ондо 35 жэл байгаа). |
Эгээл «залуу» наhатайшуул Ивалгын аймагта (32,4 жэл),Ахада (33 жэл), Яруунада (35,4 жэл) ажаhуудаг. |
Харин эгээл «хүгшэн» дунда наhатан Кабанскын (40,7 жэл), Хойто – Байгалай (40,5) ба Бэшүүрэй аймагуудаар ажаhуудаг гэжэ тэмдэглэгдэнэ. |
Статистикын мэдээгээр, Буряад Уласта ажал хэхэ шадалтай наhанай ажаhуугшадай тоо үсөөржэ, ажал хэхэ шадалгүй наhанай зоной тоо олошороо. |
Хэрбэеэ 2010 ондо 1000 ажаhуугшадай 610 – иинь ажал хэхэ шадалгүй наhанай байhан hаа, 2021 ондо тиимэ зоной тоо 788 хүрэтэр ургаа гэhэн баримта мэдээтэй. |
Автор: Баярма БАТОРОВАФото: Буряад Үнэнэй архивһааажаһуугшадай тоо бүридхэл Манай эртын урдахи 209 он багаар болоһон хүннүүдэй түүхэ домог уянгата хүгжэмөөр, дуу бүжэгөөр, һаргама гоё хубсаһаар, артистнарай абьяас бэлигээр халин хайлашаба. |
Монгол угсаатанай эртэ урдын үндэһэн байһан Модун хаан (Европодо Модэ Шаньюй гэжэ алдаршаһан) Хүннү Уласай Хуянь нэрэтэ обог гарбалтай. |
Модэ “Хүннын дуута һомон” гэжэ алдаршаһан түмэр зэбэтэй эшхэрдэг годлёороо ямар нэгэ шагаалса руу гэнтэ харбадаг байгаа. |
Тиихэдэнь хажуудань ябаһан сэрэгшэд нэгэн доро тэрэл зүг руу харбаха ёһотой һэн. |
Үлэжэ харбаһан хүн толгойн саазада хүртэхэ гэһэн шанга зарлиг үгтэбэ. |
Энэнь мориной гүйдэл дунда, нэгэн доро харбажа, дайсанай сэрэгтэ маша ехэ хороолто үзүүлхэ хэрэгтэ тон ехэ һайн һургуули болоо. |
Удангүй Модэйн сэрэг аймшагтайхан, түмэр мэтэ бата хүсэн болоо бэлэй. |
Эгээл энэ үедэ Хүннү Уласай зүүн талаар нютагладаг Дунху Уласай элшэд ерэжэ, наартай һайханаар хилэ залган байхын тэмдэг болгон, түмэн газарта эсэхэгүй мориёо үгэхыень дурадхаба. |
Зүблөөн дээрэ түшэмэлнүүд нэгэ дуугаар арсаба. |
Теэд Модэ хаан тэдэнэй үгэ тоонгүй, тэрэ суута мориёо үгэжэ ябуулба. |
Удангүй Дунху Уласһаа дахяад элшэд ерэжэ, тэрэнэй хайрата хатанииень эрибэ. |
Энэшье удаа түшэмэдтэеэ һанал таарангүй, хатанаа үгэбэ. |
“Амташаһан хирээ гурба эрьехэ” гэһэн үгөөр Дунхугай элшэд гурбадахи удаагаа ерэхэдээ, хоёр уласай хилэ шадар байһан хүнэй байдаггүй, хооһон газараа үгэхыень баадхаба. |
Модэ түшэмэдөө суглуулан зүблэхэдэнь, олонхинь: ”Суута мориёо, хайрата хатанаа үгөөд байхадаа, тэрэ муухан бага газарые үгэхэдэ яахаб”, -гэлдэн, зүбшөөхэ тээшээ болобо. |
Тиихэдэнь Модэ ехээр уурлажа, мунхаг түшэмэлнүүдые саазалха зарлиг буулгаба. |
“Адуун һүрэгэй байгаа сагта морин олдохо, улас ороной байгаа сагта хатан олдохо. |
Харин элинсэгүүдэйнгээ газар нютагай багаханшье хуби алдажа болохогүй. |
Газар уһаяа бурханайшье эреэ һаа, үгэжэ болохогүй. |
Газар бол уласын үндэһэн юм”, - гэжэ баһа зарлиг гаргаһан юм. |
Манай Ород Уласта шэрүүн түгшүүрилтэ сагай ерээд байхада, олон хүбүүдэй сэрэгэй газарта мордожо байхада, “Модэ” зүжэг амин гол шухала болоно гэжэ хэлэхэ байнаб. |
Хүнэй хүл гэшхээгүй газар дайда хүйтэн Сибирьтэ байна. |
Манай уудам газар уһанда, ашагта малтамал баялигта хорхойтоһон хобдог һанаата хариин гүрэнүүд байна гэжэ ойлгоноб. |
Нютаг нугаяа, газар дайдаяа хамгаалхаяа хүбүүднай эрэлхэг зоригтой жагсаалда зогсоно. |
Модэ хаанай сэрэг мэтэ хатуу шанга хүсэтэй байха ёһотойбди гэһэн бодолдо абтанабди. |
“Модэ” зүжэг хэд гайхамшаг гоёор бүтээгээ гээшэб? |
Уран зохёолшон Алексей Тенчой либреттэ зохёогоо юм, тэрэнииень "Амар сайн" театрай олониитэтэй харилсаанай талаар ахамад мэргэжэлтэнээр хүдэлдэг Оюна Базарова буряад хэлэн дээрэ оршуулһан байна. |
Олег Юмов - найруулан табигша, хореограф Павел Окунев - бүжэг уралан бүтээгшэ. |
Бэлигтэй хүгжэм зохёогшо Саран-Туя Жалцанова-Дмитриева түргэнөөр түшэгэнэжэ, хатууханаар дайража байһан мэтэ, бүжэглэгшэд хиигээр ниидэжэ байһандал, мүнөө сагай маяг хэлбэритэй жэгтэйхэн хүгжэм зохёогоо байна. |
Тайзанай ара талада ханада тайзан дээрэ боложо байһан үйлэ хэрэг дэлбэлэн ойлгуулһан зурагууд сахилгаан түргэнөөр зуралзан зурагдажа байна. |
Энээниие Алина Лыгденова бүтээгээ юм байна. |
Уран зурааша Ася Лыгденова “Модэ” зүжэгые уран гоёор шэмэглэбэ. |
Гайхамшаг уран бүтээл “Амар сайн” театрай тайзан дээрэ мүндэлбэ. |
Намжилма БАЛЬЖИНИМАЕВАФото: Оюна Будаевагай дурадхаһан гэрэл зурагуудсоёл уралиг «Буряадуудай Монгол руу нүүжэ ошохо тухай Барнашка гэжэ мэдэлшэнэй үни урдын сагта хэлэhэн айладхалынь хүсэлдэжэ эхилбэ», - гэhэн hүрɵɵтэй үгэ хүүр таража, зоной сэдьхэл улам ехээр хүлгɵɵнэ. |
Энэ асуудалаар манай сурбалжалагша Баярма Баторова багахан асуулта үнгэргэhэн байна. |
«Һүүлэй үедэ Монгол руу зɵɵжэ ошоhон хүнүүдэй ябадал тушаа hанамжаараа хубаалдыт. |
Та тэдэниие зүбшɵɵнэ гүт, али буруушаана гүт? » - гэhэн асуудалда үгтэhэн харюунуудтай танилсагты. |
Дымбрыл Дашибалданов, Буддын шажанай гүн ухаанай эрдэмэй доктор, Дамба-Даржа Заяевай нэрэмжэтэ «Даши Чойнхорлин» гэжэ Буддын шажанай ехэ һургуулиин ректор:- Би тэдэ зоной ябадалда hайншье, муушье гэжэ сэгнэлтэ үгэхэ аргагүйб. |
Хүн бүхэн хуби заяагаа ɵɵрɵɵ шиидхэн зохёохо аргатай. |
Буряадуудай урагшаа нүүжэ ошохо мэдэлшэнэй хэлэһэндэ этигэнэгүйб. |
Тэрэ ямаршье удхагүй, хооhон хɵɵрэлдɵɵн. |
Мүнɵɵ тиимэ үзэгдэл бүтэхэгүй. |
Өөр тухайгаа хэлэбэл, би заяандаашье нютагhаа гаража ошохогүйб. |
Хариин газарта хэн маанадые хүлеэжэ байнаб? |
Зугадажа гарагшадта гансал харгы – богоол болохо. |
Хариин газарта богоол болоод ябанхаар, түрэл нютагтаа hайншье, муушье сагта байрлажа, hайниие hанаад, hайн тээшэ тэгүүлээд, хуби заяагаа hайн тээшэнь эрьюулхые оролдохо хэрэгтэй. |
Би ямаршье сагта нютагhаа гаража ошохогүйб, эндээ буянта хэрэгүүдээ үйлэдэжэ, олоной түлɵɵ оролдохоб. |
Энгельсина Гармаева, Монгол Зурхайн академиин профессор, доктор, ирагуу найрагша, хүгжэм зохёогшо: - Мүнɵɵнэй сагта хүнүүдэй нүгэл хилэнсэгынь хизааргүй ехээр үдхэгдэhэн ушараар дайн дажар эхилжэ, шуhан адхарна, дэлхэй дээрэ сэмүүн саг тогтобо. |
Бидэ, буряадууд, Ород Уластай хэдэн зуугаад жэлнүүдэй туршада ажаhуухадаа, үйлын үреэр холбоотой болоhон заяатайбди. |
Yйлын үриhɵɵ хайшаашье холо тэрьедэжэ ошохын аргагүй. |
Мүнɵɵ хүн бүхэн дотор сэдьхэлээрээ hайн тээшээ хубилха ёhотой: буян үйлэдэхэ, энэрхы сэдьхэл дэлгэрүүлхэ. |
Гансал тиимэ аргаар мүнɵɵ сагай муу муухайе дараха аргатайбди. |
Тиигээд Эхэ оронойнгоо хатуу шэрүүн байдалда ороод байхада, аршалан хамгаалха гээшэ хүн бүхэнэй нангин уялга. |
Буряадуудай урагшаа Монгол руу нүүхэ тухай урдын айладхал бии, харин мүнɵɵ тэрэ саг үшɵɵ ерээдүй гэжэ тэмдэглэхэнь шухала. |
Любовь Дармаева, Улаан-Yдын ажаhуугша, эмшэн:- Сэрэгтэ таталгын эхилхэдэ, би ехээр хүлгэжэ, элдэб янзын хүндэ бодолнуудта абтаа hэм. |
Наhанайнгаа нүхэрэй, хүбүүдэйнгээ түлɵɵ hанаагаа зобожо, түрүүшээр тэрьедэхэ, Монгол руу зɵɵхэ тухай hанаа бодолнууд зүрхэ сэдьхэлыемни эзэлээ. |
Тиигээд удаан бодожо үзɵɵд, иигэжэ hанааб: «Би энэ гүрэн соо муу байнагүйб. |
Дунда hургуулиин удаа эмнэлгын дээдэ hургуулида гүрэн намайе түлбэригүйгɵɵр, миинтээр hургаа. |
Мүнɵɵ гэртэй бараатай - түбхинэhэн, hайн байдалтай hуунабди. |
Хүүгэднай баhал дээдэ hургуулинуудые дүүргэhэн, hайн ажалтайнууд. |
Yнэн дээрээ түрэл нютагhаа hайхан газар үгы. |
Тиимэhээ аюулай үедэ тон түрүүн онгосоhоо тэрьедэдэг үхэр хулганаануудта адли бү болоё! |
Цыденжапов Донир, Эрхүүгэй гүрэнэй техническэ университедэй оюутан:- Тэрьедэжэ ошоhон хүнүүдые би ойлгоногүйб. |
Бидэ Эхэ ороноо бүхы арга шадалаараа аршалха ёhотойбди. |
Би мүнɵɵ Украинада алба хэжэ байhан ахайгаараа омогорхоноб! |
Мүнɵɵ зугадажа, ондоо гүрэнүүд руу ошоhон хүнүүд хэзээб даа гэртээ бусаха. |
Теэд эрэлхэгээр тулалдаад бусаhан нүхэдэйнгɵɵ урдаhаа ямар нюдɵɵр харахаб? |
Бүхы танил түрэлэйнгɵɵ зоной урда тэдэнэртэ эшхэбтэр байха гэжэ hананаб. |
Автор: Баярма БАТОРОВАФото: Баярма Баторовагай дурадхаһан гэрэл зурагууднүүдэл фото: Буряад Уласай засагай сайтһаа - Буряад Уласай түлэбүүд федеральна хэмжээндэ амжалта туйлажа байхадань аятай зохид байна. |
Командын гэшүүдые үнэн зүрхэнһөө амаршалнаб. |
Энэ илалта олон тоото илалтануудай нэгэн болог гэжэ хүсэнэб,- гэжэ Буряад Уласай аяншалгын сайд Алдар Доржиев хэлэбэ. |
Буряад ороной онсо соёлдо аяншалагшадые шунган оруулха зорилготой “Байгалай нүүдэлшэд” түлэб “Үндэһэн арадуудай соёлой аяншалга” янзада Гран-при абажа шадаа. |
Аяншалагшад Россиин эгээл эртэ урдын хотонуудай нэгэн болохо хүннүүдэй хото хүрэжэ хараха, мянган жэлнүүдэй унда – сэгээ амталха, морёор сэнгэхэ, элинсэг хулинсагуудайнгаа заншалнуудтай танилсаха аргатай. |
Бүхэроссиин урилдаанда 1-дэхи һуури эзэлһэн түлэб «Байгалай дархан газарай миһэрэл» гэжэ нэрэтэй. |
Түлэбэй ёһоор, аяншалагшад байгаали хамгаалгын замаар долоон хоногой туршада аятай зохидоор ябаха. |