pniedzwiedzinski/pl-wiki-printsyn · Datasets at Hugging Face

id int32 3.5k 6k	text stringlengths 29 508	file_name imagewidth (px) 385 1.28k
3,560	Atropina (łac. atropinum) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów tropanowych, ester 3-hydroksytropanu i kwasu 3-hydroksy-2-fenylopropanowego. Antagonista pozazwojowych receptorów muskarynowych M1-M2. Nie wykazuje istotnego działania na pozostałe receptory muskarynowe. Stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice.
3,560	Przez powierzchnię rogówki do wnętrza organizmu mogą wnikać liczne substancje chemiczne podawane w postaci kropli do worka spojówkowego, np.: kokaina, atropina, ezeryna, pilokarpina, o czym świadczy ich oddziaływanie na źrenicę. Ponadto w rogówce można wyróżnić rąbek rogówki (łac. "limbus corneae").
3,560	Technika badania. Przed badaniem należy rozszerzyć źrenicę poprzez dospojówkowe podanie tzw. "mydriatyków" czyli leków rozszerzających źrenicę (tropikamid, neosynefryna). Po rozszerzeniu źrenicy i zniknięciu reakcji źrenicy na światło (jej zwężania) do badanego oka stopniowo przybliża się oftalmoskop. Początkowo oświetla się gałkę oczną z ok. 15 centymetrów obserwując czerwony odblask z dna oka. Badanemu poleca się patrzeć na ucho badającego i stopniowo przybliża się oftalmoskop w kierunku oka.
3,560	Galantamina (łac. galantaminum) – organiczny związek chemiczny, alkaloid izochinolinowy, inhibitor acetylocholinoesterazy, występujący naturalnie w cebulach przebiśniegu. Działa parasympatykomimetycznie, zwiększając napięcie mięśni szkieletowych, powoduje skurcz oskrzeli, nasila wydzielanie potu i soków trawiennych oraz zwęża źrenice. Przenika do ośrodkowego układu nerwowego i ułatwia przewodnictwo nerwowe.
3,560	Mechanizm działania. Cyklopentolat powoduje porażenie mięśnia rzęskowego. Maksymalne rozszerzenie źrenicy występuje po 15–45 minutach, utrzymuje się przez 20 minut i powoli ustępuje do 20 godzin. wziernikowanie dna oka w diagnostyce okulistycznej, diagnostyka i leczenie zapalenia tęczówki i ciała rzęskowego diagnostyka i leczenie zapalenia naczyniówki owrzodzenie i zapalenie rogówki
3,560	Poza tym obficie występują takie alkaloidy jak: galantamina, galantyna, leukoina, leukocystyna, niwalidyna i narcyklozyna. W największym stężeniu występują one w cebulkach (tylko w nich stwierdzono lektynę). Spożycie cebul wywołuje odruch wymiotny, a także biegunkę i zwężenie źrenic. U osób wrażliwych kontakt cebul ze skórą może wywołać reakcję alergiczną. Spożyte przebiśniegi działają trująco na zwierzęta domowe (bydło, świnie, owce) powodując utratę przytomności, przyśpieszenie tętna i oddechu.
3,560	do wziernikowania dna oka w diagnostyce okulistycznej, w stanach przedoperacyjnych, wymagających zastosowania krótko działającego środka rozszerzającego źrenicę.
3,561	Wełna może być także pozyskiwana w wyniku zbierania sezonowo traconej przez zwierzęta okrywy włosowej (np. wełna wielbłądzia i z dzikich kóz) albo wyczesywania (np. wełna kóz hodowlanych, włókno z królików angorskich). Wysokiej jakości wełnę, bardzo miękką, puszystą, o cienkich włóknach, długości od 4 do 12 cm, otrzymuje się z owiec rasy merynos. Ma ona jednocześnie największą zdolność do spilśniania. Grubszą wełnę uzyskuje się z ras owiec długowełnistych i nizinnych.
3,561	Dopiero w latach 30. XIX wieku udało się zaprowadzić hodowlę kóz angorskich w Afryce Południowej, która do dziś pozostała ważnym producentem moheru. Inni wielcy producenci to Turcja, Australia, Stany Zjednoczone (stan Teksas). Moher charakteryzuje się długim włóknem, dużą lekkością i puszystością oraz połyskiem. Łatwo się farbuje na różne kolory. Wadą jego jest natomiast łatwe mechacenie się. Moher służy obecnie do wyrobu swetrów, kamizelek, szalików oraz nakryć głowy.
3,561	Wełna – włókno naturalne białkowe uzyskiwane z okrywy włosowej (sierści) owiec i jagniąt. Mianem wełny określa się także sierść takich zwierząt jak lamy, wielbłądy, kozy, króliki i inne, przy czym w międzynarodowych klasyfikacjach towarowych ten rodzaj włókien pochodzenia zwierzęcego klasyfikowany jest jako cienka sierść zwierzęca.
3,561	Pościel wełniana – pościel wykonana z naturalnych włókien – wełny strzyżonej z żywych zwierząt. Jej trzy najczęstsze odmiany, od najpopularniejszej po najbardziej ekskluzywną, to: z merynosa australijskiego (owcza) – pochodzi od owiec, hodowanych w Australii i Nowej Zelandii. Wahania temperatury w tych regionach wynoszą od 0° do 40° C w ciągu doby, dzięki czemu włosie charakteryzuje się dużą dynamiką z kóz kaszmirskich – żyjących w Mongolii i Himalajach, na wysokości ponad 5000 m n.p.m.
3,561	Zwierzęce futra używane do produkcji części garderoby i wykończeń mogą być barwione na intensywne kolory lub we wzory, które często imitują egzotyczne skóry zwierząt: ewentualnie można je pozostawić w oryginalnym wzorze i kolorze. Futro może zostać ostrzyżone tak, aby przypominało w dotyku aksamit, tworząc tkaninę zwaną .
3,561	Moher używany jest także do wyrobu imitacji włosów u lalek i innych zabawek dla dzieci.
3,561	Dopiero w latach 30. XIX wieku udało się zaprowadzić hodowlę kóz angorskich w Afryce Południowej, która do dziś pozostała ważnym producentem moheru. Inni wielcy producenci to Turcja, Australia, Stany Zjednoczone (stan Teksas). Moher charakteryzuje się długim włóknem, dużą lekkością i puszystością oraz połyskiem. Łatwo się farbuje na różne kolory. Wadą jego jest natomiast łatwe mechacenie się. Moher służy obecnie do wyrobu swetrów, kamizelek, szalików oraz nakryć głowy.
3,561	Koza angorska – rasa kóz wywodząca się z Azji Mniejszej, hodowana głównie dla wełny. Jedna z dwóch ras kóz, z których włosia pozyskuje się moher (druga rasa to koza radziecka wełnista). Wysokość w kłębie dochodzi do 50-55 cm. Całe ciało, z wyjątkiem pyska, uszu i nóg, pokryte cienkimi, zazwyczaj białymi włosami puchowymi, długości do 30 cm. Rocznie pozyskuje się około 2,4 kg wełny. Sierść tej rasy odrasta szybko, toteż strzyżone być mogą dwa razy w roku.
3,561	Nazewnictwo. Niektóre nazwy stosowane w odniesieniu do włókien wełnianych i wyrobów z tych włókien: owcza – merynos, szewiot, szetland wielbłądzia – wikunia, kamel, wigonia lam – alpaka kozia – moher, kaszmir królicza – angora
3,561	Angora – miękka tkanina z wełny królików angorskich. Nie należy mylić angory z moherem, który jest produkowany z wełny kóz angorskich.
3,561	Moher (ang. "mohair") – wełna z kóz angorskich. Pochodzenie nazwy jest sporne. Np. Władysław Kopaliński podaje etymologię z arabskiego "muchajjar" (ﻤﺨﻴّﺭ, dosł. doborowy, wyborny). "The Collaborative International Dictionary of English" sugeruje też pochodzenie z fr. "moire" – przypominający marmur.
3,561	Moher (ang. "mohair") – wełna z kóz angorskich. Pochodzenie nazwy jest sporne. Np. Władysław Kopaliński podaje etymologię z arabskiego "muchajjar" (ﻤﺨﻴّﺭ, dosł. doborowy, wyborny). "The Collaborative International Dictionary of English" sugeruje też pochodzenie z fr. "moire" – przypominający marmur.
3,561	Jest uważana za groźny chwast, prawie na wszystkich typach łąk i pastwisk. Tworzy duże, nierówne i luźne kępy, utrudniające jej sprzęt i pielęgnację. Z powodu wełnistego owłosienia jest niechętnie zjadana przez zwierzęta. Zjadana przez zwierzęta w zbyt dużych ilościach, powoduje u zwierząt nieżyt układu pokarmowego. Siano jest puszyste i trudne do wysuszenia. Gatunek ten zwalczany jest na użytkach zielonych za pomocą wczesnego i niskiego koszenia, wałowania oraz użytkowania kośno-pastwiskowego.
3,565	Wojciech Brydziński − Adam Mickiewicz Stanisław Knake-Zawadzki − Sędzia Soplica Jan Szymański − Jacek Soplica (ksiądz Robak) Mariusz Maszyński − Hrabia Leon Łuszczewski − Tadeusz Soplica Helena Sulimowa − Telimena Zofia Zajączkowska − Zosia Paweł Owerłło − Podkomorzy Helena Górska-Brylińska − Podkomorzyna Rena Hryniewiczówna − Podkomorzanka Mura Starkówna − Podkomorzanka Wiesław Gawlikowski − Wojski Hreczecha Janina Klimkiewiczowa − Wojszanka Marian Jednowski − Gerwazy Rębajło Ludwik Fritsche −
3,565	W latach 1969–2003 pracował w Instytucie Botaniki PAN w Krakowie, skupiając się na grzybach. Jest autorem około 300 publikacji naukowych, w tym monografii. Największe jego dokonania to: Monografia występujących w Polsce grzybów należących do rzędów "Auriculariales" i "Tremellales", "Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski", "Czerwona lista zagrożonych grzybów wielkoowocnikowych Polski", "Grzyby wielkoowocnikowe Korei Północnej".
3,565	Stanisław Tarnawski (ur. ok. 1480. zm. w 1564 roku) – ksiądz rzymskokatolicki, kanonik przemyski, kustosz katedralny, uczony, w swoje prywatnej bibliotece zgromadził ponad kilka tysięcy ksiąg, na których zakup przeznaczył większość swojego majątku. Miał brata Mikołaja. Studiował w Krakowie w 1518 roku. Bartosz Paprocki, "Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584 wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego", Kraków 1858
3,565	Wojski Hreczecha – jedna z postaci w epopei Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz". Był dalekim krewnym Sędziego Soplicy, przyjacielem jego domu. Do kanonów literackich przeszedł opis jego gry na rogu zaczynający się od słów: "Natenczas Wojski chwycił na taśmie przypięty..." W I Rzeczypospolitej wojski sprawował opiekę nad rodzinami szlachciców w czasie pospolitego ruszenia. W "Panu Tadeuszu" tytuł ten nadany jest Hreczesze zgodnie ze zwyczajem i tradycją, i nie świadczy o sprawowaniu opisanej funkcji.
3,565	Ciekawostki. To właśnie sekret drugi - najsłynniejszy przepis kuchmistrza Czernieckiego, który rozsławił w "Panu Tadeuszu" Adam Mickiewicz. Wspomniał on o recepturze podczas ,ostatniej uczty staropolskiej” podczas zajazdu na Litwie w Soplicowie. Wojski podał na stół szczupaka przyrządzonego wedle receptury z "Compendium ferculorum", lecz Mickiewicz przez pomyłkę posłużył się "Kucharzem doskonałym", dziełem Wojciecha Wincentego Wielądki.
3,565	Marcin Portasz (słow. "Martin Portaš") alias Dzigosik (ur. ???, zm. 1689 w Krakowie lub Żywcu) – postać historyczna, zbójnik, grasujący w XVII wieku na terenie południowej Małopolski, w tym na Żywiecczyznie.
3,565	Nikita Rykow Jerzy Bińczycki − Maciej Dobrzyński „Rózeczka” Marian Kociniak − Protazy Baltazar Brzechalski Jerzy Trela − Podkomorzy Jerzy Grałek − Wojski Hreczecha Piotr Gąsowski − Rejent Bolesta Andrzej Hudziak − Asesor Krzysztof Globisz − mjr Płut Marek Perepeczko − Maciej Dobrzyński „Chrzciciel” Cezary Kosiński − Bartłomiej Dobrzyński „Brzytewka” Władysław Kowalski − Jankiel Piotr Cyrwus − Maciej „Konewka” Stefan Szmidt − Bartłomiej „Prusak”
3,565	Wojski Hreczecha – jedna z postaci w epopei Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz". Był dalekim krewnym Sędziego Soplicy, przyjacielem jego domu. Do kanonów literackich przeszedł opis jego gry na rogu zaczynający się od słów: "Natenczas Wojski chwycił na taśmie przypięty..." W I Rzeczypospolitej wojski sprawował opiekę nad rodzinami szlachciców w czasie pospolitego ruszenia. W "Panu Tadeuszu" tytuł ten nadany jest Hreczesze zgodnie ze zwyczajem i tradycją, i nie świadczy o sprawowaniu opisanej funkcji.
3,565	Był autorem cennych materiałowo szkiców popularyzatorskich: "„Wycieczka na Podlasie”" (Biblioteka Warszawska 1857) "„Legenda o osiczynie i leszczynie”" (Tygodnik Ilustrowany 1862) "„O Kaszubach”" (Czytelnia Niedzielna 1863) "„O św. Marynusie”" (Tygodnik Ilustrowany 1863) "„Drzewa podaniowe”" (Tygodnik Ilustrowany 1863) "„O podaniach słowiańskich, a w szczególności o naszych”" ("Koło Polskie"1866) "„Sklepienie niebios w podaniach ludowych" (Kalendarz Ungra 1867) "„Kilka pieśni wojackich”" (
3,565	Zanim, w 1680 roku, przeszedł ze swoją 25-osobową bandą na tereny polskie, grasował w Austrii, Czechach, na Węgrzech i Śląsku. Napadał i rabował przede wszystkim dwory i folwarki szlacheckie, szczególnie upodobawszy sobie tereny pomiędzy Suchą Beskidzką, Makowem Podhalańskim a Żywcem.
3,566	Wykupienie zwłok św. Wojciecha – książę Bolesław Chrobry wraz z towarzyszami jest obecny przy ważeniu wykupu, który skarbnik nakłada na szale wagi, trzymanej przez jednego z Prusów. Przeniesienie zwłok św. Wojciecha – na czele konduktu idzie biskup z akolitą w szatach liturgicznych. Za ciałem świętego idzie książę w towarzystwie małżonki. Pod noszami widać dwóch kalekich, podnoszących ręce w geście błagalnym. Złożenie ciała św. Wojciecha do grobu – dwóch duchownych składa ciało do sarkofagu.
3,566	Pochowano tam w 997 roku ciało św. Wojciecha, wykupione przez Bolesława Chrobrego. Dobudówkę wykonano w pośpiechu – ławę fundamentową nie tworzyły warstwy kamieni, lecz wylana wprost do wkopu fundamentowego zaprawa, na której po stwardnieniu układano ścianę z płytek kamiennych. Wewnątrz aneksu, przy wewnętrznej stronie ściany na osi długiej całej rotundy, widoczny jest spąg kamiennego fundamentu, który jest pozostałością pierwotnej, kamiennej, przedromańskiej konfesji św. Wojciecha z roku 997.
3,566	Legenda o kamieniach świętego Wojciecha – legenda związana jest z głazami narzutowymi znajdującymi się w pobliżu Kłecka, na których, według lokalnej legendy, miał głosić kazania święty Wojciech gdy odwiedzał miasto i apostołował w okolicy.
3,566	W 1000 roku Otton III przybył z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie najprawdopodobniej w celu uzyskania całości ciała św. Wojciecha. Jednak od Bolesława Chrobrego uzyskał jedynie relikwiarz z ramieniem Wojciecha, które potem częściowo złożono w Akwizgranie, a część w Rzymie w kościele na Tybrze.
3,566	23 sierpnia – z archikatedry gnieźnieńskiej skradziono relikwiarz z głową św. Wojciecha.
3,566	chrześcijaństwa w poświęconych mu klasztorach niech świadczy wywiezienie tychże relikwii do Pragi przez księcia Brzetysława I (pochodzącego przecież z wrogiej rodowi Sławnikowiców dynastii Przemyślidów), który splądrował Gniezno ponad 40 lat po śmierci misjonarza, po tzw. reakcji pogańskiej.
3,566	Relikwie. Wykupione przez Bolesława Chrobrego ciało znalazło się w Gnieźnie, gdzie było przechowywane w katedrze gnieźnieńskiej jako relikwia. Tuż po śmierci Wojciecha, w 998 roku, cesarz Otton III ufundował w Rzymie, na wyspie na Tybrze kościół mający być miejscem jego kultu, dziś znany jako bazylika św. Bartłomieja na Wyspie Tyberyjskiej (pierwotnie "Sancti Adalbertus et Paulinus", świętych Wojciecha i Paulina).
3,566	Dążąc do ekspansji na tereny Prusów, popierał misje chrystianizacyjne, między innymi misję wygnanego biskupa Pragi Wojciecha z rodu Sławnikowiców, która miała miejsce w 997 roku. Gdy Wojciech został zabity, Chrobry wykupił jego zwłoki za równą wadze jego ciała ilość złota i złożył je w kościele w Gnieźnie.
3,566	Głowę z pala zdjął potajemnie i przewiózł do Gniezna nieznany Pomorzanin. Wkrótce potem Chrobry wykupił resztę ciała Wojciecha na wagę złota i rozkazał pochować w Gnieźnie. Do jego grobu w 1000 roku pielgrzymował Otton III (patrz: zjazd gnieźnieński). W czasie jego wizyty w Gnieźnie założono metropolię arcybiskupią, której Wojciech został patronem, a jego brat bł. bp Radzim Gaudenty OSB stanął na czele.
3,566	W 1000 roku Otton III przybył z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie najprawdopodobniej w celu uzyskania całości ciała św. Wojciecha. Jednak od Bolesława Chrobrego uzyskał jedynie relikwiarz z ramieniem Wojciecha, które potem częściowo złożono w Akwizgranie, a część w Rzymie w kościele na Tybrze.
3,566	Cele zjazdu. Otton III przybył do Gniezna, aby pomodlić się przy grobie pierwszego polskiego męczennika – św. Wojciecha, który zginął trzy lata wcześniej z rąk pogańskich Prusów. Cesarz spotkał się tam również z księciem Bolesławem – ówczesnym władcą Polski.
3,566	Głowę z pala zdjął potajemnie i przewiózł do Gniezna nieznany Pomorzanin. Wkrótce potem Chrobry wykupił resztę ciała Wojciecha na wagę złota i rozkazał pochować w Gnieźnie. Do jego grobu w 1000 roku pielgrzymował Otton III (patrz: zjazd gnieźnieński). W czasie jego wizyty w Gnieźnie założono metropolię arcybiskupią, której Wojciech został patronem, a jego brat bł. bp Radzim Gaudenty OSB stanął na czele.
3,566	Dobudówkę tę ze względu na ukształtowanie przestrzenne i wielkość można interpretować jako aneks grobowy, w którym pochowano ciało świętego Wojciecha. Między 7 a 15 marca 1000 roku do Gniezna przybył cesarz Otton III, aby pomodlić się przy grobie św. Wojciecha. Odbył się wtedy tzw. Zjazd gnieźnieński, na którym książę Polski Bolesław Chrobry i cesarz omawiali plany utworzenia wspólnego królestwa Niemiec, Francji, Rzymu, Anglii i Państw Słowiańskich.
3,566	Relikwie. Wykupione przez Bolesława Chrobrego ciało znalazło się w Gnieźnie, gdzie było przechowywane w katedrze gnieźnieńskiej jako relikwia. Tuż po śmierci Wojciecha, w 998 roku, cesarz Otton III ufundował w Rzymie, na wyspie na Tybrze kościół mający być miejscem jego kultu, dziś znany jako bazylika św. Bartłomieja na Wyspie Tyberyjskiej (pierwotnie "Sancti Adalbertus et Paulinus", świętych Wojciecha i Paulina).
3,577	Bitwa pod Kockiem – bitwa kampanii wrześniowej, stoczona od 2 do 6 października 1939 pomiędzy oddziałami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddziałami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Taktycznie bitwa była zwycięska dla Polaków, jednak strategicznie wygrali Niemcy. Była to ostatnia bitwa kampanii wrześniowej stoczona przez regularne wojsko.
3,577	Bitwa pod Kockiem – bitwa kampanii wrześniowej, stoczona od 2 do 6 października 1939 pomiędzy oddziałami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddziałami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Taktycznie bitwa była zwycięska dla Polaków, jednak strategicznie wygrali Niemcy. Była to ostatnia bitwa kampanii wrześniowej stoczona przez regularne wojsko.
3,577	W czasie trwania walk, wozami konnymi i koleją dostarczana była amunicja dla walczących oddziałów. Dowódca SGO Polesie generał brygady Franciszek Kleeberg wydał rozkaz marszu na Dęblin, aby zdobyć zapasy wojskowe zgromadzone w Centralnej Składnicy Uzbrojenia w Stawach. Nie wiedział jednak, że w połowie września składnica została celowo zniszczona na rozkaz dowódcy Frontu Północnego, gen. Stefana Dęba-Biernackiego przez żołnierzy rezerwowej 39 Dywizji Piechoty dowodzonej przez gen. bryg.
3,577	W kampanii wrześniowej w okolicach Kocka działała Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” pod dowództwem gen. Franciszka Kleeberga, a pod samym miastem stoczona została ostatnia bitwa tej kampanii. Starcie SGO Polesie z niemieckimi 13. DP Zmot. i 29. DP Zmot. nastąpiło w dniach 2–6 października 1939 roku. Okupacja przyniosła masową deportację żydowskich mieszkańców do obozów zagłady (głównie do Treblinki). W Kocku i w jego najbliższych okolicach działał ruch oporu.
3,577	Brał udział w bitwie pod Kockiem stoczonej 5 października 1939 pod dowództwem generała Kleeberga. Był kawalerzystą, dowódcą 8 kompanii III batalionu SGO „Polesie". Po wojnie był inicjatorem sprowadzenia prochów generała Kleeberga do Polski i złożenia ich wśród żołnierzy poległych w ostatniej bitwie kampanii wrześniowej na cmentarzu wojennym w Kocku (5 października 1969 roku - w trzydziestą rocznicę walk). Przewodniczył zorganizowanej z tej okazji manifestacji antywojennej.
3,577	Przed bitwą. SGO „Polesie”, która zorganizowana została w połowie września z nadwyżek rezerwistów i ochotników oraz poleskich oddziałów, otrzymała zadanie osłaniania od północy sił koncentrujących się we wschodniej części Polski. Drugim zadaniem była osłona Polesia. Po walkach z niemiecką 2 DZmot pod Kobryniem, toczonych w dniach 16–18 września grupa ruszyła w okolice Kamienia Koszyrskiego, skąd zamierzała przez Włodawę dotrzeć do oblężonej Warszawy.
3,577	17 września 1939 Polska zaatakowana została również przez Armię Czerwoną, której natarcie było skutkiem tajnego porozumienia pomiędzy III Rzeszą a ZSRR. Walki trwały do początków października 1939 – 28 września skapitulowali obrońcy Warszawy, a 6 października zakończyła się bitwa pod Kockiem – ostatnia, przegrana przez Polaków bitwa kampanii wrześniowej.
3,577	Dowodząc dywizją usiłował w walkach przebić się na południe, celem połączenia z pozostającymi siłami polskimi. W ostatnich dniach września 1939, podporządkował Dywizję Samodzielnej Grupie Operacyjnej „Polesie”, dowodzonej przez gen. bryg. Franciszka Kleeberga. W składzie SGO „Polesie” wziął udział w ostatnich walkach kampanii wrześniowej, pod Kockiem. Po kapitulacji 6 października 1939, gen. Zygmunt Podhorski dostał się do niewoli niemieckiej.
3,577	Bitwa pod Kockiem (1939) – stoczona 2 – 6 października 1939 w czasie kampanii wrześniowej.
3,577	pod Kockiem Samodzielna Grupa Operacyjna Polesie pod dowództwem gen. bryg. Franciszka Kleeberga stoczyła ostatnią bitwę z Niemcami, a następnie złożyła broń. rozstrzelano 38 obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. 8 października: Adolf Hitler podpisał w Berlinie dekret o włączeniu do III Rzeszy polskich ziem zachodnich i północnych. hitlerowcy utworzyli getto w Piotrkowie Trybunalskim. 9 października – wieczorem ORP Orzeł sforsował Sund (przeszedł wąską cieśniną pomiędzy Helsingør a Hälsingborg).
3,577	6 października, po ostatniej bitwie kampanii – bitwie pod Kockiem złożyły broń oddziały Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga.
3,577	Bitwa pod Kockiem – bitwa kampanii wrześniowej, stoczona od 2 do 6 października 1939 pomiędzy oddziałami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddziałami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Taktycznie bitwa była zwycięska dla Polaków, jednak strategicznie wygrali Niemcy. Była to ostatnia bitwa kampanii wrześniowej stoczona przez regularne wojsko.
3,577	6 października, po ostatniej bitwie kampanii – bitwie pod Kockiem złożyły broń oddziały Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga.
3,577	W korespondencji urzędowej występował w dalszym ciągu jako dowódca Okręgu Korpusu Nr IX. 27 września zarządził reorganizację podległych mu wojsk oraz ustanowił we Włodawie władze cywilno-administracyjne. Od tego dnia występował jako dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” (SGO). Pod Jabłoniem i Milanowem pobił wysunięte kolumny oddziałów Armii Czerwonej.
3,580	Herb Wellington – herb stolicy Nowej Zelandii, Wellington. Herb przedstawia lwa, strusia i rybę walczących o tarczę, której wygląd jest związany z herbem Hrabiów Wellington. Złoty krzyż i pięć srebrnych kropek pochodzi z herbu rodu Wellesleyów (Arthur Wellesley był pierwszym Hrabią Wellington). Od czasu, gdy Wellington jest stolicą Nowej Zelandii, herb zawiera również symbole narodowe: statek, sukmanę oraz róg. Zwierzęta widoczne w herbie to brytyjski lew i moa.
3,580	Stolica Nowej Zelandii. Stolicą Nowej Zelandii Wellington stał się w 1865 roku (wcześniejszą stolicą było Auckland, ustanowione stolicą przez Williama Hobsona w 1841 r.). Pierwsze obrady parlamentu nowozelandzkiego w Wellingtonie miały miejsce 7 lipca 1862 (jeszcze w czasie, gdy stolicą formalnie był Auckland; sam fakt odbywania posiedzeń parlamentu w danym mieście nie dawał mu prymatu w państwie i tytułu stolicy).
3,580	Pierwsze obrady parlamentu w Wellington jako stolicy Nowej Zelandii odbyły się 26 lipca 1865 roku. W mieście mieszkało wtedy 4900 ludzi. Wellington uzyskał prawa miejskie w 1886 r. Na zjeździe w Wellington w 1893 r. zdecydowano o nadaniu kobietom praw wyborczych, co uczyniło Nową Zelandię pierwszym krajem na świecie, który dopuścił do głosowania kobiety.
3,580	Wellington – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kentucky, w hrabstwie Jefferson.
3,580	Wellington – stolica Nowej Zelandii Wellington – jeden z 16 regionów Nowej Zelandii Uskok Wellington – uskok tektoniczny w Nowej Zelandii książę Wellington – brytyjski tytuł arystokratyczny (najbardziej znany: Arthur Wellesley Książę Wellington)
3,580	Wellington – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Wisconsin, w hrabstwie Monroe.
3,580	Stolica Nowej Zelandii. Stolicą Nowej Zelandii Wellington stał się w 1865 roku (wcześniejszą stolicą było Auckland, ustanowione stolicą przez Williama Hobsona w 1841 r.). Pierwsze obrady parlamentu nowozelandzkiego w Wellingtonie miały miejsce 7 lipca 1862 (jeszcze w czasie, gdy stolicą formalnie był Auckland; sam fakt odbywania posiedzeń parlamentu w danym mieście nie dawał mu prymatu w państwie i tytułu stolicy).
3,580	Herb Wellington. Parlament nowozelandzki zatwierdził Herb Wellington w 1878, jednak nigdy nie zrobiono tego oficjalnie. Herb przedstawia lwa, strusia i rybę walczących o tarczę. Złoty krzyż i pięć srebrnych kropek pochodzi z herbu rodu Wellesley (ku pamięci Arthura Wellesleya). Od czasu, gdy Wellington jest stolicą Nowej Zelandii, herb zawiera również symbole narodowe: statek, sukmanę oraz róg. Zwierzęta widoczne w herbie to brytyjski lew i wymarły ptak moa.
3,580	Wellington – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Teksas, w hrabstwie Collingsworth. W 2000 roku liczyło 2 275 mieszkańców.
3,580	Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Wellington (ang. "Embassy of the Republic of Poland in Wellington") – polska misja dyplomatyczna w stolicy Nowej Zelandii. Ambasadorem Nadzwyczajnym i Pełnomocnym Rzeczypospolitej Polskiej w Nowej Zelandii od 2020 jest Grzegorz Kowal.
3,580	hrabstwie Minnehaha Wellington (ang. "Wellington Town") – gmina w stanie Wisconsin, w hrabstwie Monroe
3,580	Wellington – miasto w Australii, w stanie Nowa Południowa Walia.
3,580	Wellington (maor. "Te Whanga-nui-a-Tara") – stolica Nowej Zelandii, trzecie pod względem wielkości i liczby ludności miasto w tym państwie (po Auckland i Christchurch), najgęściej zaludniona stolica w Oceanii i najbardziej wysunięta na południe stolica na świecie. Znajduje się na terenie regionu Wellington, na Wyspie Północnej, w pobliżu geograficznego środka Nowej Zelandii. Ma rozbudowany system przedmieść, na który składa się ponad 60 dzielnic o ogólnej liczbie 192 800 mieszkańców.
3,580	Wellington (maor. "Te Whanga-nui-a-Tara") – stolica Nowej Zelandii, trzecie pod względem wielkości i liczby ludności miasto w tym państwie (po Auckland i Christchurch), najgęściej zaludniona stolica w Oceanii i najbardziej wysunięta na południe stolica na świecie. Znajduje się na terenie regionu Wellington, na Wyspie Północnej, w pobliżu geograficznego środka Nowej Zelandii. Ma rozbudowany system przedmieść, na który składa się ponad 60 dzielnic o ogólnej liczbie 192 800 mieszkańców.
3,580	W skład Nowej Zelandii (a dokładniej w skład królestwa stowarzyszeniowego Nowej Zelandii, połączonego unią personalną z Wielką Brytanią i innymi królestwami stowarzyszeniowymi) wchodzą również terytoria stowarzyszone z Nową Zelandią lub od niej zależne: Wyspy Cooka i Niue, które są samorządne oraz Tokelau i Dependencja Rossa. Stolicą jest Wellington, natomiast największym miastem jest Auckland, w którym mieszka 1,5 mln osób (ok. 29% ludności państwa).
3,581	Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodensee", fr. "lac de Constance", ret. "lai da Constanza", wł. "lago di Costanza") – jezioro u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii, trzecie pod względem wielkości w Europie Środkowej (po Balatonie na Węgrzech i Jeziorze Genewskim na granicy szwajcarsko-francuskiej). Jezioro Bodeńskie jest rezerwuarem wody pitnej dla ok. 4,5 mln ludzi (roczny pobór: ok. 180 mln m³).
3,581	Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodensee", fr. "lac de Constance", ret. "lai da Constanza", wł. "lago di Costanza") – jezioro u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii, trzecie pod względem wielkości w Europie Środkowej (po Balatonie na Węgrzech i Jeziorze Genewskim na granicy szwajcarsko-francuskiej). Jezioro Bodeńskie jest rezerwuarem wody pitnej dla ok. 4,5 mln ludzi (roczny pobór: ok. 180 mln m³).
3,581	Jeziora noszące tę nazwę: Untersee – część Jeziora Bodeńskiego w Niemczech Untersee – jezioro w Szwajcarii Untersee – jezioro na Antarktydzie
3,581	Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodensee", fr. "lac de Constance", ret. "lai da Constanza", wł. "lago di Costanza") – jezioro u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii, trzecie pod względem wielkości w Europie Środkowej (po Balatonie na Węgrzech i Jeziorze Genewskim na granicy szwajcarsko-francuskiej). Jezioro Bodeńskie jest rezerwuarem wody pitnej dla ok. 4,5 mln ludzi (roczny pobór: ok. 180 mln m³).
3,581	Powierzchnia: 538,5 km² Długość linii brzegowej: 273 km Głębokość maksymalna: 254 m Wysokość: 395,23 m n.p.m. Zasoby wodne: 48 km³ Części jeziora: "Obersee", "Überlinger See", "Zeller See" i "Untersee". Wyspy: "Mainau", "Reichenau" i "Lindau". Przez Jezioro Bodeńskie przepływa rzeka Ren. niemieckie: Konstancja ("Konstanz") Friedrichshafen Lindau (Bodensee) Überlingen Meersburg szwajcarskie: Kreuzlingen Rorschach Romanshorn austriackie: Bregencja ("Bregenz")
3,581	Międzynarodowa Konferencja Jeziora Bodeńskiego (niem. "die Internationale Bodenseekonferenz IBK)" jest organizacją skupiającą regiony nadgraniczne czterech państw: Republiki Federalnej Niemiec, Konfederacji Szwajcarii, Republiki Austrii oraz Księstwa Liechtenstein. Regiony te leżą bezpośrednio nad Jeziorem Bodeńskim lub w jego okolicach. Badenia-Wirtembergia Szafuza, Zurych, Turgowia, St. Gallen, Appenzell Ausserrhoden, Appenzell Innerrhoden, Księstwo Liechtenstein, Vorarlberg Bawaria.
3,581	Geografia: Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodensee") – jezioro u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodenseekreis") – powiat w Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia Inne: Jezioro Bodeńskie – film Janusza Zaorskiego Jezioro Bodeńskie – powieść Stanisława Dygata
3,581	Geografia. Powiat leży nad Jeziorem Bodeńskim (całe austriackie wybrzeże znajduje się na jego terenie), w Lesie Bregenckim i Alpach Algawskich, południowo-wschodnie krańce powiatu leżą w paśmie Lechquellengebirge. W okolicach Hard znajduje się ujście Renu do Jeziora Bodeńskiego. Gmina Mittelberg obejmująca dolinę Kleinwalsertal należy do niemieckiego obszaru celnego. Wynikło to z niemożliwości przeprowadzenia połączenia drogowego z gminą, jedyna droga krajowa B201 prowadzi z Niemiec.
3,581	Obersee – jezioro na pograniczu Austrii, Niemiec i Szwajcarii, część Jeziora Bodeńskiego. Powierzchnia jeziora wynosi 473 km². Jezioro rozciąga się na długości 63 km od Bregencji do Bodman-Ludwigshafen. Szerokość jeziora wynosi maksymalnie 14 km. W okresie rzymskim jezioro bywało nazywane "Lacus Venetus", "Lacus Brigantinus" i "Lacus Constantinus". W średniowieczu dominującą nazwą stała "Lacus Bodamicus" (niem. "Bodensee").
3,581	Obersee – jezioro na pograniczu Austrii, Niemiec i Szwajcarii, część Jeziora Bodeńskiego. Powierzchnia jeziora wynosi 473 km². Jezioro rozciąga się na długości 63 km od Bregencji do Bodman-Ludwigshafen. Szerokość jeziora wynosi maksymalnie 14 km. W okresie rzymskim jezioro bywało nazywane "Lacus Venetus", "Lacus Brigantinus" i "Lacus Constantinus". W średniowieczu dominującą nazwą stała "Lacus Bodamicus" (niem. "Bodensee").
3,581	Geografia: Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodensee") – jezioro u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodenseekreis") – powiat w Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia Inne: Jezioro Bodeńskie – film Janusza Zaorskiego Jezioro Bodeńskie – powieść Stanisława Dygata
3,582	Partenon (gr. Παρθενών, "Parthenṓn") – świątynia poświęcona Atenie Partenos (pol. Atenie Dziewicy) na akropolu ateńskim, wzniesiona w połowie V w. p.n.e. według planów Iktinosa i Kallikratesa pod nadzorem Fidiasza, który wykonał również elementy rzeźbiarskie. Zbudowana z białego marmuru pentelickiego w zgodzie z porządkiem doryckim, uważana za najdoskonalszy jego przykład. W 1987 roku akropol ateński wraz z Partenonem został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
3,582	górne kanony przedstawienia Zeusa i Ateny w Partenonie Zeus Olimpijski – chryzelefantynowy posąg kultowy Zeusa (13 m wysokości), wykonany ok. 437-432 p.n.e. dla świątyni w Olimpii przez Fidiasza, przy współpracy malarza Panajnosa i toreuty Kolotesa, zaliczany do siedmiu cudów świata. Przedstawiał boga siedzącego na tronie w płaszczu i z wieńcem oliwnym na głowie, trzymającego w lewej dłoni złote berło, w prawej - posążek Nike.
3,582	Artemizjon – mianem tym nazywano każde miejsce kultu greckiej bogini Artemidy, jednakże najczęściej stosuje się tę nazwę w odniesieniu do następujących miejsc i obiektów: Artemizjon w Efezie (jeden z siedmiu cudów świata) Przylądek na Eubei ze świątynią Artemidy (miejsce bitwy pod Artemizjonem) Pasmo górskie między Argolidą i Arkadią (również ze świątynią Artemidy) Do znanych artemizjonów zalicza się także świątynia w Brauron.
3,582	świątynie Akropolu zostały zamienione w kościoły chrześcijańskie – Partenon stał się kościołem dedykowanym Matce Boskiej, Erechtejon – kościołem Zbawiciela, świątynia Ateny Nike kaplicą a propyleje siedzibą episkopatu. W XI w. Partenon pełnił funkcję katedry. W okresie frankokracji (1204–1456) w propylejach rezydował możnowładca. Po zajęciu Aten przez Turków w 1458 roku Partenon został zamieniony w meczet – w jego południowo-zachodnim narożniku wzniesiono minaret.
3,582	Odkrycie. Została odkryta 7 stycznia 1976 roku w Obserwatorium Palomar przez Eleanorę Helin. Nazwa pochodzi z mitologii egipskiej od egipskiego boga o imieniu Aton lub Aten.
3,582	Zbiory. Na czterech piętrach, muzeum prezentuje fragmenty budowli, rzeźby, posągi oraz artefakty znalezione na wzgórzu akropolu ateńskiego.
3,582	Pośrodku fryzu po wschodniej stronie widnieje postać kapłanki Ateny z dwoma dziewczynami. Oryginalne fragmenty fryzu znajdują się w zbiorach muzealnych – 50 m w Muzeum Akropolu w Atenach, 80 m w British Museum, jeden blok w Luwrze a pojedyncze fragmenty w muzeach w Palermo, Watykanie, Würzburgu, Wiedniu, Monachium i Kopenhadze. Fryz w Muzeum Akropolu ukazuje nie tylko oryginalne fragmenty w zbiorach muzeum, lecz także kopie oryginalnych fragmentów z innych muzeów.
3,582	Ok. 432 roku został oskarżony w sfingowanym procesie o zawłaszczenie mienia publicznego (złota kość słoniowa) i bezbożność (umieszczenie własnego portretu na tarczy kultowego posągu Ateny Partenos). Według Plutarcha skazany Fidiasz wkrótce zmarł w więzieniu w Atenach z powodu choroby lub został otruty. Natomiast zdaniem Filochorosa rzeźbiarz uciekł do Elidy, w związku z tym trudno stwierdzić czy Fidiasz wykonał największe swoje dzieło, zaliczane do siedmiu cudów świata, posąg Zeusa Olimpijskiego.
3,582	Muzeum Akropolu w Atenach. Artefakty znalezione na Akropolu prezentowane są w Muzeum Akropolu, które od 2009 roku znajduje się w nowym gmachu w bezpośrednim sąsiedztwie wzgórza. Na parterze prezentowane są znaleziska ze zboczy wzgórza, na pierwszym piętrze m.in. 5 z 6 kariatyd podtrzymujących dach Erechtejonu, a na ostatnim znaleziska z Partenonu, m.in. fragmenty fryzu panatenajskiego dłuta Fidiasza zdobiącego Partenon oraz 92 metopy z Partenonu.
3,582	Na parterze prezentowane są znaleziska ze zboczy wzgórza, na pierwszym piętrze m.in. 5 z 6 kariatyd podtrzymujących dach Erechtejonu a na ostatnim znaleziska z Partenonu, m.in.: Fragmenty fryzu panatenajskiego dłuta Fidiasza zdobiącego Partenon – fryz składał się z 115 bloków i miał 160 m długości, tematem były Panatenaje – święto upamiętniające narodziny bogini Ateny. Na fryzie ukazano procesję, w której przedstawiono 378 postaci ludzkich i boskich oraz 200 zwierzęcych, głównie koni.
3,583	Historia. CRICOTEKA jest samorządową instytucją kultury wyodrębnioną pod względem prawnym i ekonomiczno-finansowym, której organizatorem jest Województwo Małopolskie. Przez wiele lat spełniała podwójną funkcję, ośrodka Teatru Cricot 2 oraz archiwum teatralnego. W podziemiach domu kapitulnego przy ulicy Kanoniczej 5 odbywały się próby, działała też galeria.
3,583	Oddziały. Oddziałem Cricoteki jest Galeria-Pracownia Tadeusza Kantora (znana także jako Muzeum Tadeusza Kantora) w dawnym mieszkaniu artysty przy Siennej 7 m. 5 w Krakowie, w którym Tadeusz Kantor mieszkał w latach 1987–1990. Wstęp do galerii jest bezpłatny. Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora „Cricoteka”
3,583	Galeria-Pracownia Tadeusza Kantora – galeria sztuki w Krakowie poświęcona Tadeuszowi Kantorowi, założona w 1995 w dawnym mieszkaniu artysty. Oddział Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA.
3,583	Natalia Zarzecka (ur. 30 sierpnia 1977 w Krakowie) – polska menadżer kultury, kurator wystaw i muzealnik. Od 2004 dyrektor Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA.
3,583	Po śmierci Tadeusza Kantora do najważniejszych zadań „Cricoteki” należy upowszechnianie dzieła artysty, zarówno w dziedzinie teatru jak i sztuk plastycznych. Służy temu prowadzona na szeroką skalę organizacja sesji naukowych, jak również działalność wystawiennicza. Wystawy odbywają się w placówkach „Cricoteki” oraz w Galerii Krzysztofory, organizowane są także w wielu galeriach i muzeach w Polsce i za granicą. Do 2014 siedziba instytucji znajdowała się przy ul. Szczepańskiej 2 w Krakowie.
3,583	W budynku, w lokalu nr 5 znajduje się część Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka, działająca od 1995 "Galeria-Pracownia Tadeusza Kantora". W tym mieszkaniu i zarazem pracowni, artysta w latach 1987-1990 tworzył ostatnie dzieła swojego życia. Obok tego jak go nazywał "Biednego Pokoiku Wyobraźni", funkcjonuje niewielka galeria.

3,560

Atropina (łac. atropinum) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów tropanowych, ester 3-hydroksytropanu i kwasu 3-hydroksy-2-fenylopropanowego. Antagonista pozazwojowych receptorów muskarynowych M1-M2. Nie wykazuje istotnego działania na pozostałe receptory muskarynowe. Stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice.

3,560

Przez powierzchnię rogówki do wnętrza organizmu mogą wnikać liczne substancje chemiczne podawane w postaci kropli do worka spojówkowego, np.: kokaina, atropina, ezeryna, pilokarpina, o czym świadczy ich oddziaływanie na źrenicę. Ponadto w rogówce można wyróżnić rąbek rogówki (łac. "limbus corneae").

3,560

Technika badania. Przed badaniem należy rozszerzyć źrenicę poprzez dospojówkowe podanie tzw. "mydriatyków" czyli leków rozszerzających źrenicę (tropikamid, neosynefryna). Po rozszerzeniu źrenicy i zniknięciu reakcji źrenicy na światło (jej zwężania) do badanego oka stopniowo przybliża się oftalmoskop. Początkowo oświetla się gałkę oczną z ok. 15 centymetrów obserwując czerwony odblask z dna oka. Badanemu poleca się patrzeć na ucho badającego i stopniowo przybliża się oftalmoskop w kierunku oka.

3,560

Galantamina (łac. galantaminum) – organiczny związek chemiczny, alkaloid izochinolinowy, inhibitor acetylocholinoesterazy, występujący naturalnie w cebulach przebiśniegu. Działa parasympatykomimetycznie, zwiększając napięcie mięśni szkieletowych, powoduje skurcz oskrzeli, nasila wydzielanie potu i soków trawiennych oraz zwęża źrenice. Przenika do ośrodkowego układu nerwowego i ułatwia przewodnictwo nerwowe.

3,560

Mechanizm działania. Cyklopentolat powoduje porażenie mięśnia rzęskowego. Maksymalne rozszerzenie źrenicy występuje po 15–45 minutach, utrzymuje się przez 20 minut i powoli ustępuje do 20 godzin. wziernikowanie dna oka w diagnostyce okulistycznej, diagnostyka i leczenie zapalenia tęczówki i ciała rzęskowego diagnostyka i leczenie zapalenia naczyniówki owrzodzenie i zapalenie rogówki

3,560

Poza tym obficie występują takie alkaloidy jak: galantamina, galantyna, leukoina, leukocystyna, niwalidyna i narcyklozyna. W największym stężeniu występują one w cebulkach (tylko w nich stwierdzono lektynę). Spożycie cebul wywołuje odruch wymiotny, a także biegunkę i zwężenie źrenic. U osób wrażliwych kontakt cebul ze skórą może wywołać reakcję alergiczną. Spożyte przebiśniegi działają trująco na zwierzęta domowe (bydło, świnie, owce) powodując utratę przytomności, przyśpieszenie tętna i oddechu.

3,560

do wziernikowania dna oka w diagnostyce okulistycznej, w stanach przedoperacyjnych, wymagających zastosowania krótko działającego środka rozszerzającego źrenicę.

3,561

Wełna może być także pozyskiwana w wyniku zbierania sezonowo traconej przez zwierzęta okrywy włosowej (np. wełna wielbłądzia i z dzikich kóz) albo wyczesywania (np. wełna kóz hodowlanych, włókno z królików angorskich). Wysokiej jakości wełnę, bardzo miękką, puszystą, o cienkich włóknach, długości od 4 do 12 cm, otrzymuje się z owiec rasy merynos. Ma ona jednocześnie największą zdolność do spilśniania. Grubszą wełnę uzyskuje się z ras owiec długowełnistych i nizinnych.

3,561

Dopiero w latach 30. XIX wieku udało się zaprowadzić hodowlę kóz angorskich w Afryce Południowej, która do dziś pozostała ważnym producentem moheru. Inni wielcy producenci to Turcja, Australia, Stany Zjednoczone (stan Teksas). Moher charakteryzuje się długim włóknem, dużą lekkością i puszystością oraz połyskiem. Łatwo się farbuje na różne kolory. Wadą jego jest natomiast łatwe mechacenie się. Moher służy obecnie do wyrobu swetrów, kamizelek, szalików oraz nakryć głowy.

3,561

Wełna – włókno naturalne białkowe uzyskiwane z okrywy włosowej (sierści) owiec i jagniąt. Mianem wełny określa się także sierść takich zwierząt jak lamy, wielbłądy, kozy, króliki i inne, przy czym w międzynarodowych klasyfikacjach towarowych ten rodzaj włókien pochodzenia zwierzęcego klasyfikowany jest jako cienka sierść zwierzęca.

3,561

Pościel wełniana – pościel wykonana z naturalnych włókien – wełny strzyżonej z żywych zwierząt. Jej trzy najczęstsze odmiany, od najpopularniejszej po najbardziej ekskluzywną, to: z merynosa australijskiego (owcza) – pochodzi od owiec, hodowanych w Australii i Nowej Zelandii. Wahania temperatury w tych regionach wynoszą od 0° do 40° C w ciągu doby, dzięki czemu włosie charakteryzuje się dużą dynamiką z kóz kaszmirskich – żyjących w Mongolii i Himalajach, na wysokości ponad 5000 m n.p.m.

3,561

Zwierzęce futra używane do produkcji części garderoby i wykończeń mogą być barwione na intensywne kolory lub we wzory, które często imitują egzotyczne skóry zwierząt: ewentualnie można je pozostawić w oryginalnym wzorze i kolorze. Futro może zostać ostrzyżone tak, aby przypominało w dotyku aksamit, tworząc tkaninę zwaną .

3,561

Moher używany jest także do wyrobu imitacji włosów u lalek i innych zabawek dla dzieci.

3,561

Dopiero w latach 30. XIX wieku udało się zaprowadzić hodowlę kóz angorskich w Afryce Południowej, która do dziś pozostała ważnym producentem moheru. Inni wielcy producenci to Turcja, Australia, Stany Zjednoczone (stan Teksas). Moher charakteryzuje się długim włóknem, dużą lekkością i puszystością oraz połyskiem. Łatwo się farbuje na różne kolory. Wadą jego jest natomiast łatwe mechacenie się. Moher służy obecnie do wyrobu swetrów, kamizelek, szalików oraz nakryć głowy.

3,561

Koza angorska – rasa kóz wywodząca się z Azji Mniejszej, hodowana głównie dla wełny. Jedna z dwóch ras kóz, z których włosia pozyskuje się moher (druga rasa to koza radziecka wełnista). Wysokość w kłębie dochodzi do 50-55 cm. Całe ciało, z wyjątkiem pyska, uszu i nóg, pokryte cienkimi, zazwyczaj białymi włosami puchowymi, długości do 30 cm. Rocznie pozyskuje się około 2,4 kg wełny. Sierść tej rasy odrasta szybko, toteż strzyżone być mogą dwa razy w roku.

3,561

Nazewnictwo. Niektóre nazwy stosowane w odniesieniu do włókien wełnianych i wyrobów z tych włókien: owcza – merynos, szewiot, szetland wielbłądzia – wikunia, kamel, wigonia lam – alpaka kozia – moher, kaszmir królicza – angora

3,561

Angora – miękka tkanina z wełny królików angorskich. Nie należy mylić angory z moherem, który jest produkowany z wełny kóz angorskich.

3,561

Moher (ang. "mohair") – wełna z kóz angorskich. Pochodzenie nazwy jest sporne. Np. Władysław Kopaliński podaje etymologię z arabskiego "muchajjar" (ﻤﺨﻴّﺭ, dosł. doborowy, wyborny). "The Collaborative International Dictionary of English" sugeruje też pochodzenie z fr. "moire" – przypominający marmur.

3,561

Moher (ang. "mohair") – wełna z kóz angorskich. Pochodzenie nazwy jest sporne. Np. Władysław Kopaliński podaje etymologię z arabskiego "muchajjar" (ﻤﺨﻴّﺭ, dosł. doborowy, wyborny). "The Collaborative International Dictionary of English" sugeruje też pochodzenie z fr. "moire" – przypominający marmur.

3,561

Jest uważana za groźny chwast, prawie na wszystkich typach łąk i pastwisk. Tworzy duże, nierówne i luźne kępy, utrudniające jej sprzęt i pielęgnację. Z powodu wełnistego owłosienia jest niechętnie zjadana przez zwierzęta. Zjadana przez zwierzęta w zbyt dużych ilościach, powoduje u zwierząt nieżyt układu pokarmowego. Siano jest puszyste i trudne do wysuszenia. Gatunek ten zwalczany jest na użytkach zielonych za pomocą wczesnego i niskiego koszenia, wałowania oraz użytkowania kośno-pastwiskowego.

3,565

Wojciech Brydziński − Adam Mickiewicz Stanisław Knake-Zawadzki − Sędzia Soplica Jan Szymański − Jacek Soplica (ksiądz Robak) Mariusz Maszyński − Hrabia Leon Łuszczewski − Tadeusz Soplica Helena Sulimowa − Telimena Zofia Zajączkowska − Zosia Paweł Owerłło − Podkomorzy Helena Górska-Brylińska − Podkomorzyna Rena Hryniewiczówna − Podkomorzanka Mura Starkówna − Podkomorzanka Wiesław Gawlikowski − Wojski Hreczecha Janina Klimkiewiczowa − Wojszanka Marian Jednowski − Gerwazy Rębajło Ludwik Fritsche −

3,565

W latach 1969–2003 pracował w Instytucie Botaniki PAN w Krakowie, skupiając się na grzybach. Jest autorem około 300 publikacji naukowych, w tym monografii. Największe jego dokonania to: Monografia występujących w Polsce grzybów należących do rzędów "Auriculariales" i "Tremellales", "Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski", "Czerwona lista zagrożonych grzybów wielkoowocnikowych Polski", "Grzyby wielkoowocnikowe Korei Północnej".

3,565

Stanisław Tarnawski (ur. ok. 1480. zm. w 1564 roku) – ksiądz rzymskokatolicki, kanonik przemyski, kustosz katedralny, uczony, w swoje prywatnej bibliotece zgromadził ponad kilka tysięcy ksiąg, na których zakup przeznaczył większość swojego majątku. Miał brata Mikołaja. Studiował w Krakowie w 1518 roku. Bartosz Paprocki, "Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584 wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego", Kraków 1858

3,565

Wojski Hreczecha – jedna z postaci w epopei Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz". Był dalekim krewnym Sędziego Soplicy, przyjacielem jego domu. Do kanonów literackich przeszedł opis jego gry na rogu zaczynający się od słów: "Natenczas Wojski chwycił na taśmie przypięty..." W I Rzeczypospolitej wojski sprawował opiekę nad rodzinami szlachciców w czasie pospolitego ruszenia. W "Panu Tadeuszu" tytuł ten nadany jest Hreczesze zgodnie ze zwyczajem i tradycją, i nie świadczy o sprawowaniu opisanej funkcji.

3,565

Ciekawostki. To właśnie sekret drugi - najsłynniejszy przepis kuchmistrza Czernieckiego, który rozsławił w "Panu Tadeuszu" Adam Mickiewicz. Wspomniał on o recepturze podczas ,ostatniej uczty staropolskiej” podczas zajazdu na Litwie w Soplicowie. Wojski podał na stół szczupaka przyrządzonego wedle receptury z "Compendium ferculorum", lecz Mickiewicz przez pomyłkę posłużył się "Kucharzem doskonałym", dziełem Wojciecha Wincentego Wielądki.

3,565

Marcin Portasz (słow. "Martin Portaš") alias Dzigosik (ur. ???, zm. 1689 w Krakowie lub Żywcu) – postać historyczna, zbójnik, grasujący w XVII wieku na terenie południowej Małopolski, w tym na Żywiecczyznie.

3,565

Nikita Rykow Jerzy Bińczycki − Maciej Dobrzyński „Rózeczka” Marian Kociniak − Protazy Baltazar Brzechalski Jerzy Trela − Podkomorzy Jerzy Grałek − Wojski Hreczecha Piotr Gąsowski − Rejent Bolesta Andrzej Hudziak − Asesor Krzysztof Globisz − mjr Płut Marek Perepeczko − Maciej Dobrzyński „Chrzciciel” Cezary Kosiński − Bartłomiej Dobrzyński „Brzytewka” Władysław Kowalski − Jankiel Piotr Cyrwus − Maciej „Konewka” Stefan Szmidt − Bartłomiej „Prusak”

3,565

Wojski Hreczecha – jedna z postaci w epopei Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz". Był dalekim krewnym Sędziego Soplicy, przyjacielem jego domu. Do kanonów literackich przeszedł opis jego gry na rogu zaczynający się od słów: "Natenczas Wojski chwycił na taśmie przypięty..." W I Rzeczypospolitej wojski sprawował opiekę nad rodzinami szlachciców w czasie pospolitego ruszenia. W "Panu Tadeuszu" tytuł ten nadany jest Hreczesze zgodnie ze zwyczajem i tradycją, i nie świadczy o sprawowaniu opisanej funkcji.

3,565

Był autorem cennych materiałowo szkiców popularyzatorskich: "„Wycieczka na Podlasie”" (Biblioteka Warszawska 1857) "„Legenda o osiczynie i leszczynie”" (Tygodnik Ilustrowany 1862) "„O Kaszubach”" (Czytelnia Niedzielna 1863) "„O św. Marynusie”" (Tygodnik Ilustrowany 1863) "„Drzewa podaniowe”" (Tygodnik Ilustrowany 1863) "„O podaniach słowiańskich, a w szczególności o naszych”" ("Koło Polskie"1866) "„Sklepienie niebios w podaniach ludowych" (Kalendarz Ungra 1867) "„Kilka pieśni wojackich”" (

3,565

Zanim, w 1680 roku, przeszedł ze swoją 25-osobową bandą na tereny polskie, grasował w Austrii, Czechach, na Węgrzech i Śląsku. Napadał i rabował przede wszystkim dwory i folwarki szlacheckie, szczególnie upodobawszy sobie tereny pomiędzy Suchą Beskidzką, Makowem Podhalańskim a Żywcem.

3,566

Wykupienie zwłok św. Wojciecha – książę Bolesław Chrobry wraz z towarzyszami jest obecny przy ważeniu wykupu, który skarbnik nakłada na szale wagi, trzymanej przez jednego z Prusów. Przeniesienie zwłok św. Wojciecha – na czele konduktu idzie biskup z akolitą w szatach liturgicznych. Za ciałem świętego idzie książę w towarzystwie małżonki. Pod noszami widać dwóch kalekich, podnoszących ręce w geście błagalnym. Złożenie ciała św. Wojciecha do grobu – dwóch duchownych składa ciało do sarkofagu.

3,566

Pochowano tam w 997 roku ciało św. Wojciecha, wykupione przez Bolesława Chrobrego. Dobudówkę wykonano w pośpiechu – ławę fundamentową nie tworzyły warstwy kamieni, lecz wylana wprost do wkopu fundamentowego zaprawa, na której po stwardnieniu układano ścianę z płytek kamiennych. Wewnątrz aneksu, przy wewnętrznej stronie ściany na osi długiej całej rotundy, widoczny jest spąg kamiennego fundamentu, który jest pozostałością pierwotnej, kamiennej, przedromańskiej konfesji św. Wojciecha z roku 997.

3,566

Legenda o kamieniach świętego Wojciecha – legenda związana jest z głazami narzutowymi znajdującymi się w pobliżu Kłecka, na których, według lokalnej legendy, miał głosić kazania święty Wojciech gdy odwiedzał miasto i apostołował w okolicy.

3,566

W 1000 roku Otton III przybył z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie najprawdopodobniej w celu uzyskania całości ciała św. Wojciecha. Jednak od Bolesława Chrobrego uzyskał jedynie relikwiarz z ramieniem Wojciecha, które potem częściowo złożono w Akwizgranie, a część w Rzymie w kościele na Tybrze.

3,566

23 sierpnia – z archikatedry gnieźnieńskiej skradziono relikwiarz z głową św. Wojciecha.

3,566

chrześcijaństwa w poświęconych mu klasztorach niech świadczy wywiezienie tychże relikwii do Pragi przez księcia Brzetysława I (pochodzącego przecież z wrogiej rodowi Sławnikowiców dynastii Przemyślidów), który splądrował Gniezno ponad 40 lat po śmierci misjonarza, po tzw. reakcji pogańskiej.

3,566

Relikwie. Wykupione przez Bolesława Chrobrego ciało znalazło się w Gnieźnie, gdzie było przechowywane w katedrze gnieźnieńskiej jako relikwia. Tuż po śmierci Wojciecha, w 998 roku, cesarz Otton III ufundował w Rzymie, na wyspie na Tybrze kościół mający być miejscem jego kultu, dziś znany jako bazylika św. Bartłomieja na Wyspie Tyberyjskiej (pierwotnie "Sancti Adalbertus et Paulinus", świętych Wojciecha i Paulina).

3,566

Dążąc do ekspansji na tereny Prusów, popierał misje chrystianizacyjne, między innymi misję wygnanego biskupa Pragi Wojciecha z rodu Sławnikowiców, która miała miejsce w 997 roku. Gdy Wojciech został zabity, Chrobry wykupił jego zwłoki za równą wadze jego ciała ilość złota i złożył je w kościele w Gnieźnie.

3,566

Głowę z pala zdjął potajemnie i przewiózł do Gniezna nieznany Pomorzanin. Wkrótce potem Chrobry wykupił resztę ciała Wojciecha na wagę złota i rozkazał pochować w Gnieźnie. Do jego grobu w 1000 roku pielgrzymował Otton III (patrz: zjazd gnieźnieński). W czasie jego wizyty w Gnieźnie założono metropolię arcybiskupią, której Wojciech został patronem, a jego brat bł. bp Radzim Gaudenty OSB stanął na czele.

3,566

W 1000 roku Otton III przybył z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie najprawdopodobniej w celu uzyskania całości ciała św. Wojciecha. Jednak od Bolesława Chrobrego uzyskał jedynie relikwiarz z ramieniem Wojciecha, które potem częściowo złożono w Akwizgranie, a część w Rzymie w kościele na Tybrze.

3,566

Cele zjazdu. Otton III przybył do Gniezna, aby pomodlić się przy grobie pierwszego polskiego męczennika – św. Wojciecha, który zginął trzy lata wcześniej z rąk pogańskich Prusów. Cesarz spotkał się tam również z księciem Bolesławem – ówczesnym władcą Polski.

3,566

Głowę z pala zdjął potajemnie i przewiózł do Gniezna nieznany Pomorzanin. Wkrótce potem Chrobry wykupił resztę ciała Wojciecha na wagę złota i rozkazał pochować w Gnieźnie. Do jego grobu w 1000 roku pielgrzymował Otton III (patrz: zjazd gnieźnieński). W czasie jego wizyty w Gnieźnie założono metropolię arcybiskupią, której Wojciech został patronem, a jego brat bł. bp Radzim Gaudenty OSB stanął na czele.

3,566

Dobudówkę tę ze względu na ukształtowanie przestrzenne i wielkość można interpretować jako aneks grobowy, w którym pochowano ciało świętego Wojciecha. Między 7 a 15 marca 1000 roku do Gniezna przybył cesarz Otton III, aby pomodlić się przy grobie św. Wojciecha. Odbył się wtedy tzw. Zjazd gnieźnieński, na którym książę Polski Bolesław Chrobry i cesarz omawiali plany utworzenia wspólnego królestwa Niemiec, Francji, Rzymu, Anglii i Państw Słowiańskich.

3,566

Relikwie. Wykupione przez Bolesława Chrobrego ciało znalazło się w Gnieźnie, gdzie było przechowywane w katedrze gnieźnieńskiej jako relikwia. Tuż po śmierci Wojciecha, w 998 roku, cesarz Otton III ufundował w Rzymie, na wyspie na Tybrze kościół mający być miejscem jego kultu, dziś znany jako bazylika św. Bartłomieja na Wyspie Tyberyjskiej (pierwotnie "Sancti Adalbertus et Paulinus", świętych Wojciecha i Paulina).

3,577

Bitwa pod Kockiem – bitwa kampanii wrześniowej, stoczona od 2 do 6 października 1939 pomiędzy oddziałami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddziałami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Taktycznie bitwa była zwycięska dla Polaków, jednak strategicznie wygrali Niemcy. Była to ostatnia bitwa kampanii wrześniowej stoczona przez regularne wojsko.

3,577

Bitwa pod Kockiem – bitwa kampanii wrześniowej, stoczona od 2 do 6 października 1939 pomiędzy oddziałami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddziałami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Taktycznie bitwa była zwycięska dla Polaków, jednak strategicznie wygrali Niemcy. Była to ostatnia bitwa kampanii wrześniowej stoczona przez regularne wojsko.

3,577

W czasie trwania walk, wozami konnymi i koleją dostarczana była amunicja dla walczących oddziałów. Dowódca SGO Polesie generał brygady Franciszek Kleeberg wydał rozkaz marszu na Dęblin, aby zdobyć zapasy wojskowe zgromadzone w Centralnej Składnicy Uzbrojenia w Stawach. Nie wiedział jednak, że w połowie września składnica została celowo zniszczona na rozkaz dowódcy Frontu Północnego, gen. Stefana Dęba-Biernackiego przez żołnierzy rezerwowej 39 Dywizji Piechoty dowodzonej przez gen. bryg.

3,577

W kampanii wrześniowej w okolicach Kocka działała Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” pod dowództwem gen. Franciszka Kleeberga, a pod samym miastem stoczona została ostatnia bitwa tej kampanii. Starcie SGO Polesie z niemieckimi 13. DP Zmot. i 29. DP Zmot. nastąpiło w dniach 2–6 października 1939 roku. Okupacja przyniosła masową deportację żydowskich mieszkańców do obozów zagłady (głównie do Treblinki). W Kocku i w jego najbliższych okolicach działał ruch oporu.

3,577

Brał udział w bitwie pod Kockiem stoczonej 5 października 1939 pod dowództwem generała Kleeberga. Był kawalerzystą, dowódcą 8 kompanii III batalionu SGO „Polesie". Po wojnie był inicjatorem sprowadzenia prochów generała Kleeberga do Polski i złożenia ich wśród żołnierzy poległych w ostatniej bitwie kampanii wrześniowej na cmentarzu wojennym w Kocku (5 października 1969 roku - w trzydziestą rocznicę walk). Przewodniczył zorganizowanej z tej okazji manifestacji antywojennej.

3,577

Przed bitwą. SGO „Polesie”, która zorganizowana została w połowie września z nadwyżek rezerwistów i ochotników oraz poleskich oddziałów, otrzymała zadanie osłaniania od północy sił koncentrujących się we wschodniej części Polski. Drugim zadaniem była osłona Polesia. Po walkach z niemiecką 2 DZmot pod Kobryniem, toczonych w dniach 16–18 września grupa ruszyła w okolice Kamienia Koszyrskiego, skąd zamierzała przez Włodawę dotrzeć do oblężonej Warszawy.

3,577

17 września 1939 Polska zaatakowana została również przez Armię Czerwoną, której natarcie było skutkiem tajnego porozumienia pomiędzy III Rzeszą a ZSRR. Walki trwały do początków października 1939 – 28 września skapitulowali obrońcy Warszawy, a 6 października zakończyła się bitwa pod Kockiem – ostatnia, przegrana przez Polaków bitwa kampanii wrześniowej.

3,577

Dowodząc dywizją usiłował w walkach przebić się na południe, celem połączenia z pozostającymi siłami polskimi. W ostatnich dniach września 1939, podporządkował Dywizję Samodzielnej Grupie Operacyjnej „Polesie”, dowodzonej przez gen. bryg. Franciszka Kleeberga. W składzie SGO „Polesie” wziął udział w ostatnich walkach kampanii wrześniowej, pod Kockiem. Po kapitulacji 6 października 1939, gen. Zygmunt Podhorski dostał się do niewoli niemieckiej.

3,577

Bitwa pod Kockiem (1939) – stoczona 2 – 6 października 1939 w czasie kampanii wrześniowej.

3,577

pod Kockiem Samodzielna Grupa Operacyjna Polesie pod dowództwem gen. bryg. Franciszka Kleeberga stoczyła ostatnią bitwę z Niemcami, a następnie złożyła broń. rozstrzelano 38 obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. 8 października: Adolf Hitler podpisał w Berlinie dekret o włączeniu do III Rzeszy polskich ziem zachodnich i północnych. hitlerowcy utworzyli getto w Piotrkowie Trybunalskim. 9 października – wieczorem ORP Orzeł sforsował Sund (przeszedł wąską cieśniną pomiędzy Helsingør a Hälsingborg).

3,577

6 października, po ostatniej bitwie kampanii – bitwie pod Kockiem złożyły broń oddziały Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga.

3,577

Bitwa pod Kockiem – bitwa kampanii wrześniowej, stoczona od 2 do 6 października 1939 pomiędzy oddziałami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddziałami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Taktycznie bitwa była zwycięska dla Polaków, jednak strategicznie wygrali Niemcy. Była to ostatnia bitwa kampanii wrześniowej stoczona przez regularne wojsko.

3,577

6 października, po ostatniej bitwie kampanii – bitwie pod Kockiem złożyły broń oddziały Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga.

3,577

W korespondencji urzędowej występował w dalszym ciągu jako dowódca Okręgu Korpusu Nr IX. 27 września zarządził reorganizację podległych mu wojsk oraz ustanowił we Włodawie władze cywilno-administracyjne. Od tego dnia występował jako dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” (SGO). Pod Jabłoniem i Milanowem pobił wysunięte kolumny oddziałów Armii Czerwonej.

3,580

Herb Wellington – herb stolicy Nowej Zelandii, Wellington. Herb przedstawia lwa, strusia i rybę walczących o tarczę, której wygląd jest związany z herbem Hrabiów Wellington. Złoty krzyż i pięć srebrnych kropek pochodzi z herbu rodu Wellesleyów (Arthur Wellesley był pierwszym Hrabią Wellington). Od czasu, gdy Wellington jest stolicą Nowej Zelandii, herb zawiera również symbole narodowe: statek, sukmanę oraz róg. Zwierzęta widoczne w herbie to brytyjski lew i moa.

3,580

Stolica Nowej Zelandii. Stolicą Nowej Zelandii Wellington stał się w 1865 roku (wcześniejszą stolicą było Auckland, ustanowione stolicą przez Williama Hobsona w 1841 r.). Pierwsze obrady parlamentu nowozelandzkiego w Wellingtonie miały miejsce 7 lipca 1862 (jeszcze w czasie, gdy stolicą formalnie był Auckland; sam fakt odbywania posiedzeń parlamentu w danym mieście nie dawał mu prymatu w państwie i tytułu stolicy).

3,580

Pierwsze obrady parlamentu w Wellington jako stolicy Nowej Zelandii odbyły się 26 lipca 1865 roku. W mieście mieszkało wtedy 4900 ludzi. Wellington uzyskał prawa miejskie w 1886 r. Na zjeździe w Wellington w 1893 r. zdecydowano o nadaniu kobietom praw wyborczych, co uczyniło Nową Zelandię pierwszym krajem na świecie, który dopuścił do głosowania kobiety.

3,580

Wellington – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kentucky, w hrabstwie Jefferson.

3,580

Wellington – stolica Nowej Zelandii Wellington – jeden z 16 regionów Nowej Zelandii Uskok Wellington – uskok tektoniczny w Nowej Zelandii książę Wellington – brytyjski tytuł arystokratyczny (najbardziej znany: Arthur Wellesley Książę Wellington)

3,580

Wellington – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Wisconsin, w hrabstwie Monroe.

3,580

Stolica Nowej Zelandii. Stolicą Nowej Zelandii Wellington stał się w 1865 roku (wcześniejszą stolicą było Auckland, ustanowione stolicą przez Williama Hobsona w 1841 r.). Pierwsze obrady parlamentu nowozelandzkiego w Wellingtonie miały miejsce 7 lipca 1862 (jeszcze w czasie, gdy stolicą formalnie był Auckland; sam fakt odbywania posiedzeń parlamentu w danym mieście nie dawał mu prymatu w państwie i tytułu stolicy).

3,580

Herb Wellington. Parlament nowozelandzki zatwierdził Herb Wellington w 1878, jednak nigdy nie zrobiono tego oficjalnie. Herb przedstawia lwa, strusia i rybę walczących o tarczę. Złoty krzyż i pięć srebrnych kropek pochodzi z herbu rodu Wellesley (ku pamięci Arthura Wellesleya). Od czasu, gdy Wellington jest stolicą Nowej Zelandii, herb zawiera również symbole narodowe: statek, sukmanę oraz róg. Zwierzęta widoczne w herbie to brytyjski lew i wymarły ptak moa.

3,580

Wellington – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Teksas, w hrabstwie Collingsworth. W 2000 roku liczyło 2 275 mieszkańców.

3,580

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Wellington (ang. "Embassy of the Republic of Poland in Wellington") – polska misja dyplomatyczna w stolicy Nowej Zelandii. Ambasadorem Nadzwyczajnym i Pełnomocnym Rzeczypospolitej Polskiej w Nowej Zelandii od 2020 jest Grzegorz Kowal.

3,580

hrabstwie Minnehaha Wellington (ang. "Wellington Town") – gmina w stanie Wisconsin, w hrabstwie Monroe

3,580

Wellington – miasto w Australii, w stanie Nowa Południowa Walia.

3,580

Wellington (maor. "Te Whanga-nui-a-Tara") – stolica Nowej Zelandii, trzecie pod względem wielkości i liczby ludności miasto w tym państwie (po Auckland i Christchurch), najgęściej zaludniona stolica w Oceanii i najbardziej wysunięta na południe stolica na świecie. Znajduje się na terenie regionu Wellington, na Wyspie Północnej, w pobliżu geograficznego środka Nowej Zelandii. Ma rozbudowany system przedmieść, na który składa się ponad 60 dzielnic o ogólnej liczbie 192 800 mieszkańców.

3,580

Wellington (maor. "Te Whanga-nui-a-Tara") – stolica Nowej Zelandii, trzecie pod względem wielkości i liczby ludności miasto w tym państwie (po Auckland i Christchurch), najgęściej zaludniona stolica w Oceanii i najbardziej wysunięta na południe stolica na świecie. Znajduje się na terenie regionu Wellington, na Wyspie Północnej, w pobliżu geograficznego środka Nowej Zelandii. Ma rozbudowany system przedmieść, na który składa się ponad 60 dzielnic o ogólnej liczbie 192 800 mieszkańców.

3,580

W skład Nowej Zelandii (a dokładniej w skład królestwa stowarzyszeniowego Nowej Zelandii, połączonego unią personalną z Wielką Brytanią i innymi królestwami stowarzyszeniowymi) wchodzą również terytoria stowarzyszone z Nową Zelandią lub od niej zależne: Wyspy Cooka i Niue, które są samorządne oraz Tokelau i Dependencja Rossa. Stolicą jest Wellington, natomiast największym miastem jest Auckland, w którym mieszka 1,5 mln osób (ok. 29% ludności państwa).

3,581

Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodensee", fr. "lac de Constance", ret. "lai da Constanza", wł. "lago di Costanza") – jezioro u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii, trzecie pod względem wielkości w Europie Środkowej (po Balatonie na Węgrzech i Jeziorze Genewskim na granicy szwajcarsko-francuskiej). Jezioro Bodeńskie jest rezerwuarem wody pitnej dla ok. 4,5 mln ludzi (roczny pobór: ok. 180 mln m³).

3,581

Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodensee", fr. "lac de Constance", ret. "lai da Constanza", wł. "lago di Costanza") – jezioro u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii, trzecie pod względem wielkości w Europie Środkowej (po Balatonie na Węgrzech i Jeziorze Genewskim na granicy szwajcarsko-francuskiej). Jezioro Bodeńskie jest rezerwuarem wody pitnej dla ok. 4,5 mln ludzi (roczny pobór: ok. 180 mln m³).

3,581

Jeziora noszące tę nazwę: Untersee – część Jeziora Bodeńskiego w Niemczech Untersee – jezioro w Szwajcarii Untersee – jezioro na Antarktydzie

3,581

Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodensee", fr. "lac de Constance", ret. "lai da Constanza", wł. "lago di Costanza") – jezioro u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii, trzecie pod względem wielkości w Europie Środkowej (po Balatonie na Węgrzech i Jeziorze Genewskim na granicy szwajcarsko-francuskiej). Jezioro Bodeńskie jest rezerwuarem wody pitnej dla ok. 4,5 mln ludzi (roczny pobór: ok. 180 mln m³).

3,581

Powierzchnia: 538,5 km² Długość linii brzegowej: 273 km Głębokość maksymalna: 254 m Wysokość: 395,23 m n.p.m. Zasoby wodne: 48 km³ Części jeziora: "Obersee", "Überlinger See", "Zeller See" i "Untersee". Wyspy: "Mainau", "Reichenau" i "Lindau". Przez Jezioro Bodeńskie przepływa rzeka Ren. niemieckie: Konstancja ("Konstanz") Friedrichshafen Lindau (Bodensee) Überlingen Meersburg szwajcarskie: Kreuzlingen Rorschach Romanshorn austriackie: Bregencja ("Bregenz")

3,581

Międzynarodowa Konferencja Jeziora Bodeńskiego (niem. "die Internationale Bodenseekonferenz IBK)" jest organizacją skupiającą regiony nadgraniczne czterech państw: Republiki Federalnej Niemiec, Konfederacji Szwajcarii, Republiki Austrii oraz Księstwa Liechtenstein. Regiony te leżą bezpośrednio nad Jeziorem Bodeńskim lub w jego okolicach. Badenia-Wirtembergia Szafuza, Zurych, Turgowia, St. Gallen, Appenzell Ausserrhoden, Appenzell Innerrhoden, Księstwo Liechtenstein, Vorarlberg Bawaria.

3,581

Geografia: Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodensee") – jezioro u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodenseekreis") – powiat w Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia Inne: Jezioro Bodeńskie – film Janusza Zaorskiego Jezioro Bodeńskie – powieść Stanisława Dygata

3,581

Geografia. Powiat leży nad Jeziorem Bodeńskim (całe austriackie wybrzeże znajduje się na jego terenie), w Lesie Bregenckim i Alpach Algawskich, południowo-wschodnie krańce powiatu leżą w paśmie Lechquellengebirge. W okolicach Hard znajduje się ujście Renu do Jeziora Bodeńskiego. Gmina Mittelberg obejmująca dolinę Kleinwalsertal należy do niemieckiego obszaru celnego. Wynikło to z niemożliwości przeprowadzenia połączenia drogowego z gminą, jedyna droga krajowa B201 prowadzi z Niemiec.

3,581

Obersee – jezioro na pograniczu Austrii, Niemiec i Szwajcarii, część Jeziora Bodeńskiego. Powierzchnia jeziora wynosi 473 km². Jezioro rozciąga się na długości 63 km od Bregencji do Bodman-Ludwigshafen. Szerokość jeziora wynosi maksymalnie 14 km. W okresie rzymskim jezioro bywało nazywane "Lacus Venetus", "Lacus Brigantinus" i "Lacus Constantinus". W średniowieczu dominującą nazwą stała "Lacus Bodamicus" (niem. "Bodensee").

3,581

Obersee – jezioro na pograniczu Austrii, Niemiec i Szwajcarii, część Jeziora Bodeńskiego. Powierzchnia jeziora wynosi 473 km². Jezioro rozciąga się na długości 63 km od Bregencji do Bodman-Ludwigshafen. Szerokość jeziora wynosi maksymalnie 14 km. W okresie rzymskim jezioro bywało nazywane "Lacus Venetus", "Lacus Brigantinus" i "Lacus Constantinus". W średniowieczu dominującą nazwą stała "Lacus Bodamicus" (niem. "Bodensee").

3,581

Geografia: Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodensee") – jezioro u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii Jezioro Bodeńskie (niem. "Bodenseekreis") – powiat w Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia Inne: Jezioro Bodeńskie – film Janusza Zaorskiego Jezioro Bodeńskie – powieść Stanisława Dygata

3,582

Partenon (gr. Παρθενών, "Parthenṓn") – świątynia poświęcona Atenie Partenos (pol. Atenie Dziewicy) na akropolu ateńskim, wzniesiona w połowie V w. p.n.e. według planów Iktinosa i Kallikratesa pod nadzorem Fidiasza, który wykonał również elementy rzeźbiarskie. Zbudowana z białego marmuru pentelickiego w zgodzie z porządkiem doryckim, uważana za najdoskonalszy jego przykład. W 1987 roku akropol ateński wraz z Partenonem został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

3,582

górne kanony przedstawienia Zeusa i Ateny w Partenonie Zeus Olimpijski – chryzelefantynowy posąg kultowy Zeusa (13 m wysokości), wykonany ok. 437-432 p.n.e. dla świątyni w Olimpii przez Fidiasza, przy współpracy malarza Panajnosa i toreuty Kolotesa, zaliczany do siedmiu cudów świata. Przedstawiał boga siedzącego na tronie w płaszczu i z wieńcem oliwnym na głowie, trzymającego w lewej dłoni złote berło, w prawej - posążek Nike.

3,582

Artemizjon – mianem tym nazywano każde miejsce kultu greckiej bogini Artemidy, jednakże najczęściej stosuje się tę nazwę w odniesieniu do następujących miejsc i obiektów: Artemizjon w Efezie (jeden z siedmiu cudów świata) Przylądek na Eubei ze świątynią Artemidy (miejsce bitwy pod Artemizjonem) Pasmo górskie między Argolidą i Arkadią (również ze świątynią Artemidy) Do znanych artemizjonów zalicza się także świątynia w Brauron.

3,582

świątynie Akropolu zostały zamienione w kościoły chrześcijańskie – Partenon stał się kościołem dedykowanym Matce Boskiej, Erechtejon – kościołem Zbawiciela, świątynia Ateny Nike kaplicą a propyleje siedzibą episkopatu. W XI w. Partenon pełnił funkcję katedry. W okresie frankokracji (1204–1456) w propylejach rezydował możnowładca. Po zajęciu Aten przez Turków w 1458 roku Partenon został zamieniony w meczet – w jego południowo-zachodnim narożniku wzniesiono minaret.

3,582

Odkrycie. Została odkryta 7 stycznia 1976 roku w Obserwatorium Palomar przez Eleanorę Helin. Nazwa pochodzi z mitologii egipskiej od egipskiego boga o imieniu Aton lub Aten.

3,582

Zbiory. Na czterech piętrach, muzeum prezentuje fragmenty budowli, rzeźby, posągi oraz artefakty znalezione na wzgórzu akropolu ateńskiego.

3,582

Pośrodku fryzu po wschodniej stronie widnieje postać kapłanki Ateny z dwoma dziewczynami. Oryginalne fragmenty fryzu znajdują się w zbiorach muzealnych – 50 m w Muzeum Akropolu w Atenach, 80 m w British Museum, jeden blok w Luwrze a pojedyncze fragmenty w muzeach w Palermo, Watykanie, Würzburgu, Wiedniu, Monachium i Kopenhadze. Fryz w Muzeum Akropolu ukazuje nie tylko oryginalne fragmenty w zbiorach muzeum, lecz także kopie oryginalnych fragmentów z innych muzeów.

3,582

Ok. 432 roku został oskarżony w sfingowanym procesie o zawłaszczenie mienia publicznego (złota kość słoniowa) i bezbożność (umieszczenie własnego portretu na tarczy kultowego posągu Ateny Partenos). Według Plutarcha skazany Fidiasz wkrótce zmarł w więzieniu w Atenach z powodu choroby lub został otruty. Natomiast zdaniem Filochorosa rzeźbiarz uciekł do Elidy, w związku z tym trudno stwierdzić czy Fidiasz wykonał największe swoje dzieło, zaliczane do siedmiu cudów świata, posąg Zeusa Olimpijskiego.

3,582

Muzeum Akropolu w Atenach. Artefakty znalezione na Akropolu prezentowane są w Muzeum Akropolu, które od 2009 roku znajduje się w nowym gmachu w bezpośrednim sąsiedztwie wzgórza. Na parterze prezentowane są znaleziska ze zboczy wzgórza, na pierwszym piętrze m.in. 5 z 6 kariatyd podtrzymujących dach Erechtejonu, a na ostatnim znaleziska z Partenonu, m.in. fragmenty fryzu panatenajskiego dłuta Fidiasza zdobiącego Partenon oraz 92 metopy z Partenonu.

3,582

Na parterze prezentowane są znaleziska ze zboczy wzgórza, na pierwszym piętrze m.in. 5 z 6 kariatyd podtrzymujących dach Erechtejonu a na ostatnim znaleziska z Partenonu, m.in.: Fragmenty fryzu panatenajskiego dłuta Fidiasza zdobiącego Partenon – fryz składał się z 115 bloków i miał 160 m długości, tematem były Panatenaje – święto upamiętniające narodziny bogini Ateny. Na fryzie ukazano procesję, w której przedstawiono 378 postaci ludzkich i boskich oraz 200 zwierzęcych, głównie koni.

3,583

Historia. CRICOTEKA jest samorządową instytucją kultury wyodrębnioną pod względem prawnym i ekonomiczno-finansowym, której organizatorem jest Województwo Małopolskie. Przez wiele lat spełniała podwójną funkcję, ośrodka Teatru Cricot 2 oraz archiwum teatralnego. W podziemiach domu kapitulnego przy ulicy Kanoniczej 5 odbywały się próby, działała też galeria.

3,583

Oddziały. Oddziałem Cricoteki jest Galeria-Pracownia Tadeusza Kantora (znana także jako Muzeum Tadeusza Kantora) w dawnym mieszkaniu artysty przy Siennej 7 m. 5 w Krakowie, w którym Tadeusz Kantor mieszkał w latach 1987–1990. Wstęp do galerii jest bezpłatny. Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora „Cricoteka”

3,583

Galeria-Pracownia Tadeusza Kantora – galeria sztuki w Krakowie poświęcona Tadeuszowi Kantorowi, założona w 1995 w dawnym mieszkaniu artysty. Oddział Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA.

3,583

Natalia Zarzecka (ur. 30 sierpnia 1977 w Krakowie) – polska menadżer kultury, kurator wystaw i muzealnik. Od 2004 dyrektor Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA.

3,583

Po śmierci Tadeusza Kantora do najważniejszych zadań „Cricoteki” należy upowszechnianie dzieła artysty, zarówno w dziedzinie teatru jak i sztuk plastycznych. Służy temu prowadzona na szeroką skalę organizacja sesji naukowych, jak również działalność wystawiennicza. Wystawy odbywają się w placówkach „Cricoteki” oraz w Galerii Krzysztofory, organizowane są także w wielu galeriach i muzeach w Polsce i za granicą. Do 2014 siedziba instytucji znajdowała się przy ul. Szczepańskiej 2 w Krakowie.

3,583

W budynku, w lokalu nr 5 znajduje się część Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka, działająca od 1995 "Galeria-Pracownia Tadeusza Kantora". W tym mieszkaniu i zarazem pracowni, artysta w latach 1987-1990 tworzył ostatnie dzieła swojego życia. Obok tego jak go nazywał "Biednego Pokoiku Wyobraźni", funkcjonuje niewielka galeria.