id
stringlengths 5
143
| text
stringlengths 50
6.76k
| code
stringlengths 3
143
|
|---|---|---|
nhn_carlos_salinas_de_gortari
|
# Carlos_Salinas_de_Gortari
Carlos Salinas de Gortari no ihtoca ipan Mexihco, tlahtohcatlahtoani ihuicpa 1992 oc 1996 xihuitl.
|
nhn
|
yua_coatzacoalcos
|
# Coatzacoalcos
Coatzacoalcos u k'aaba' junp'éel lu'umil ich Veracruz. Xook yéetel 955.400 utia'al wíiniko'ob.
|
yua
|
tar0-sw-305504-tarahumara
|
# ¡Chíchi, bayé échi tá chuluwí!
**Edgar Javier Cruz Moreno**
> La niña quiere tener una mascota de un pájaro.
_tarahumara (tar0)_
¡Chíchi! pé rikó, bayé échi chuluwí rojárili bitéami.
¡Chíchi! Pé rikó jaré rakáli u'l´úsi jíti choká nolínima tamojé yúa.
¡Chíchi! Nijé ko i'nénali chú riká ko'á rakála échi chuluwí.
¡Chíchi! ¿Chú riká rik´ísimi ré binói ronóli kíti?
¡Chíchi! ¿Chú riká umérimi ré epó simiyá?
¡Chíchi! Ba'wí balachéa eyéna alé ko; ba'wí maniipo rú jíti bajíma échi chuluwí.
¡Chíchi! Échi chuluwí wé bayóami jú.
¡Chíchi! Nijé ko ipúnili kusúami.
¡Chíchi! Nijé ko i'nénali chú riká awiyá.
¡Chíchi! Nijé ko ri'énali tá chuluwí yúa.
¡Chíchi! Niwiipo rú bilé columpio re'ekí wía kíti bulérami jíti ri'éma.
¡Chíchi! Échi chuluwí ko pé raléami jú. Sapáti yábo rú.
¡Chíchi! Échi chuluwí ko ké níwami jú napáchi. Bilé súnipo rú tá chuluwí náli.
¡Chíchi! Échi chuluwí ko nijé amígowala jú.
¡Chíchi! Pé rikó, chané rú tá chuluwí tamojé á yúa ripínila sinibísi.
|
tar0-sw-305504-tarahumara
|
nhn_tlacamayeh
|
# Tlacamayeh
Tlacamayeh ce tecuani yolcatl in ompa tepemeh.
|
nhn
|
nhn_coamichin
|
# Coamichin
Coamichin, ce yolcatl chanti tlatizntla atl.
|
nhn
|
nhn_atl
|
# Atl
In atl, se tlamantli itech iyoliz cah ipan ilhuicatl mixpan, cah altepemeh cepayauhpan, cah tlalli apan, atezcameh, hueyatl huan atoyameh. In tlacameh, yolcameh huan plantameh quipia atl ihuan quitemohua inin tlamantli.
|
nhn
|
spa_estudios_inali_04_bis120
|
tuza ( *Orthosemys grandis* ), el tlacuache ( *Didelphis marsupialis* ), el zorrillo *(Mephitis*
*oroura),* el metoro (roedor de mediano tamaño de color blanco y café) y el cacomixtle o el
zorrito ( *Bassariscus astutus* ). Algunos animales se encuentran en peligro de extinción,
como el coyote *(Canis latrans)*, el gato montés *(Felis silvestres)* y el águila ( *Aquila audax* ),
por lo que la elaboración de sus platillos sólo se conserva en la tradición oral y recuerdos de
la gente, mientras que otros como el tlacuache y el zorrillo se cazan en temporadas
específicas para dejarlos reproducirse y utilizar así el recurso de manera sustentable.
Además, cuentan con animales de corral utilizados para la alimentación y comercio como la
cabra *(Carpa hircus)*, el borrego *(Ovis aries)*, el pollo y, en menor escala, el cerdo *(Sus*
*hibridae)* y la vaca *(Bos taurus)* . Existen otros recursos como la miel de abeja, las flores de
árboles (mezquite) y cactáceas (garambullo, flor de mayo, tuna, biznaga, gualumbos y
palma), las semillas (toritos, vainas de mezquite y semillas secas de pirul) y los árboles
frutales (durazno, higo, ciruela, chabacano, albaricoque y uva). Amén de los recursos que
brinda la tierra como la cal, útil para el proceso de nixtamalización del maíz, el tequesquite
utilizada como sal natural y remedio para el estómago, así como la madera, ramas y pencas
de maguey secas, también útiles como combustible para el fogón.
*U* *NA HISTORIA ALIMENTARIA DE LOS PUEBLOS HÑÄHÑUS*
En la gastronomía hñähñu del Valle del Mezquital se percibe la cercanía de su pasado
histórico y la dificultad de vivir y comer bajo diversos procesos de dominación, entre ellos
el teotihuacano, donde se considera que existió una relativa estabilidad, durante el periodo
del reinado tolteca y de vuelta a la dominación mexica y después a la de los españoles, a
quienes también tributaban, los cuales realizaban misiones para evangelizar la región a
través de órdenes religiosas como los agustinos y franciscanos. Sucesos que activaron el
2 Algunos recursos de la fauna se llegan a utilizar como elementos curativos; entre ellos destaca el uso de
insectos como el pinacate, aves como el águila, reptiles como la serpiente de cascabel ( *Crotalus spp.* ) y
mamíferos pequeños como el zorrillo ( *Mephitis oroura* ) y el armadillo *(Euphractus tolypeutes)* .
INALI
Ejemplar gratuito, prohibida su venta.
-----
300 Edith Yesenia Peña Sánchez
intercambio indígena y español que literalmente “se fue hasta la cocina”, generando una
gastronomía mestizada que incorpora la utilización de los recursos alimentarios propios de
la ecología regional, más los nuevos traídos por los conquistadores así como las mutuas
tecnologías de preparación y presentación de platillos que se desarrollaban en las cocinas
de los conventos. La población hñähñu continuaba teniendo la misma base alimentaria
(maíz, frijol, calabaza, chile y tortillas) que antecede a la conquista y que se consideraba
necesaria, aparte del aguamiel y pulque para aguantar el “trabajo rudo” de la minería,
ganadería y agricultura, así como en los momentos de rebelión. Mientras tanto, los
españoles generaron nuevos procedimientos para conservar sus alimentos durante los
embates de sublevaciones e insurgencia y experimentaron el mejoramiento y mezcla de los
alimentos y sabores para la mesa de los nobles señores.
Una vez independizado el país, se requirió de una autodefinición y de la generación de
una identidad propia, que homogeneizara el acontecer pluricultural de la naciente nación,
por lo que se comenzó a visualizar el carácter propio de lo que integraría una identidad
mexicana y también una “cocina mexicana” resultado de múltiples intercambios de
productos, recetas, sabores y secretos de familia. Posteriormente con la Revolución
Mexicana se plantea el rescate indigenista de las culturas étnicas del país y su integración,
por lo que cada región con población étnica continúa con su desarrollo y tomará rumbos
particulares, como la región del Valle del Mezquital donde sus moradores principalmente
descendientes del grupo étnico hñähñu decidieron salir al rescate de su tradición alimentaria
basada en la relación del hombre con la naturaleza, consigna de los antepasados que
pervive como una estrategia de supervivencia que refuerza los lazos sociales y el honor de
pertenecer a uno de los grupos étnicos más antiguos de México.
Se considera que existen grandes etapas que conforman lo que en la actualidad
llamamos el origen e historia de la “cocina mexicana”, que involucra la etapa
mesoamericana o prehispánica, la colonia o virreinato, la independencia y la vida
contemporánea, a través de los cuales se puede observar las condiciones sociopolíticas y
económicas que han permitido el uso, desuso, combinación y creatividad para incorporar
distintos alimentos o ingredientes en la preparación de platillos, que guardan una estrecha
relación entre lo que se tiene, lo que se desea y lo que se puede realizar, surgiendo así una
“cocina mestizada”.
En la actualidad, la integración de nuevos alimentos o productos propios de la
agricultura, especias y animales no llegaron a suplir nunca el uso de los alimentos básicos
de los grupos étnicos, pues aunque hubiera cosas nuevas no necesariamente tuvieron acceso
a ellas ni desplazaron su sentir ideológico sobre sus costumbres y tradiciones alimentarias
propias.
De igual manera la incorporación de nuevas tecnologías para la transformación del
alimento en platillo no llevó a abandonar el horno de tierra sino que incorporó nuevas
maneras de preparar la comida, como hacer los alimentos fritos. Circunstancias que han
quedado plasmadas también en la gastronomía hñähñu del Valle del Mezquital, que se
considera se encuentra relativamente apartada de la influencia española y mestizada. En
efecto, se puede decir que los hábitos y las costumbres alimentarias que prevalecen hasta la
actualidad conservan muchos rasgos originales, como la forma de alimentarse a través de
los recursos de su medio ambiente, involucrando procesos de obtención de alimentos por
recolección y caza, la organización sociopolítica y la ideología, pero también se encuentra
una interacción que deja rastros y cambios en la obtención y manejo de los recursos, es
decir, siempre vamos a encontrar influencias de otras tradiciones culinarias y eso es lo que
INALI
Ejemplar gratuito, prohibida su venta.
-----
Alimentación, aprovechamiento del medio ambiente e interculturalidad… 301
enriquece las posibilidades de la tradición gastronómica regional. En ese sentido, debemos
recordar que la obtención y abasto de alimentos para los grupos humanos depende no sólo
|
spa
|
yua_2021
|
# 2021
2021 jumpel u ja'abil ti' Calendario gregoriano.
|
yua
|
trs0-sw-297415-elephant
|
# Yutan li ngā elefântej e.
**Misael Hernández Mendoza**
> Na huin si guendu ngō yutan li ga'anj ni'īa riki rekò'o.
_Triqui (trs0)_
¡Ga'anj ni'iaj naj án!, Taj yutan li. ¡Nu nigi'ī danè' ne dukuâ a' man!Da'ne elefânte, ¿ga'ue rugûñu'unjt ñunj da' nāri'ij dukuâ ah?
Nan huin dukuâ raj. Taj elefântej e gunin yutan li.
¡Ay, aay! Se dukuâ huin na mân, dukuâ yataj a huin nanj da'ne elefânte.
¿Ruhuâ huej nan huin dukuâ raj?
¡Ay, aay! Se dukuâ huin na mân, dukuâ yuun huin nanj ân.
, ¿Nan huin dukuâ raj?
¡Ajá! Taj yutan li nī ûta gahuin ne yu.¡Hue nan huin dukuâ da'ne!
Ûta guruhuât dadin' hīaj nī nari'í dukuâ naj da'ne elefânte.
|
trs0-sw-297415-elephant
|
spa_EK34
|
La Palabra de vino a mí :
Por tanto oh pastores , oigan la Palabra de :
dice ,
dice:
Porque dice:
dice .
dice:
Por tanto dice:
dice ʼAdonay .
dice .
|
spa
|
nch_majtlaktli_uan_ome
|
# Majtlaktli_uan_ome
Majtlaktli uan ome itoka tlapouali tlen mojkuiloa "12".
|
nch
|
tos_HB13_bis02
|
Na̱ clacasquín nacatzi̱yá̱tit pi̱ tama̱ quinta̱lacan Timoteo aya laktáxtulh c-pu̱la̱chi̱n. Lapi̱ lacapala̱ naquilakchín, pus acxtum nacta̱ana̱chá̱ acxni̱ nacana̱chá̱n ca̱lakapaxia̱lhnaná̱n.
Li̱pa̱xuhu caquimacatiyaniko̱pítit xli̱pacs tama̱ minapuxcuncán hua̱nti̱ ca̱stacyahuale̱má̱n, chu̱ xli̱pacs nata̱laní̱n antá̱ xalaní̱n hua̱nti̱ na̱ li̱pa̱huanko̱y Dios. Na̱ chuná̱ yuma̱ nata̱lán hua̱nti̱ lahuilakó̱ u̱nú̱ c-Italia na̱ luhua li̱pa̱xuhu ca̱xakatli̱laca̱ma̱chá̱n.
Xli̱pacs huixín nata̱lán, Dios caca̱ucxilhlacachá̱n, chu̱ ankalhí̱n caca̱siculuna̱tlahuán. Chuná calalh, amén.
|
tos
|
yua_creel
|
# Creel
Creel (káastlan t'aan) u k'aaba' junp'éel lu'umil ich Chihuahua. Xook yéetel 955.400 utia'al wíiniko'ob.
|
yua
|
nhn_tzapotl
|
# Tzapotl
Tzapotl, ce xochihcualli zapotic huel miac, quitoznequi caxtillantlahtolcopa; zapote. Xochihcualli
|
nhn
|
toc_AC18_bis02
|
Apolos ni̠ xquilhpuhuán y xlá tzúculh akchuhui̠nan nac xpu̠siculancán judíos xalac Efeso, pero Priscila y Aquila xtakaxmatnini̠t hua̠ntu̠ xlá xli̠chuhui̠nama pus huata xlacán tamakta̠yapútulh nac xtalacapa̠stacni, acxni̠ táxtulh nac pu̠siculan tále̠lh nac xchiccán y li̠huana̠ tali̠ma̠kalhchuhuí̠ni̠lh hua̠ntu̠ xkantaxtuni̠t nac xlatáma̠t Jesús.
Acali̠stá̠n acxni̠ Apolos ca̠huánilh ca̠najlaní̠n xalac Efeso xlacata pi̠ xlá xamputún nac Acaya xlacán tatzóknilh mactum carta a̠ma̠ko̠lh cristianos hua̠nti̠ na̠ xtali̠pa̠huán Jesús anta xalaní̠n la̠qui̠ acxni̠ nachá̠n li̠pa̠xúhu natakaxmatniy. Acxni̠ chú xlá cha̠lh nac Acaya luu ca̠maktá̠yalh cristianos antá xalaní̠n hua̠nti̠ Dios xca̠lakalhamani̠t y na̠ aya xtali̠pa̠huán Jesús.
Porque Dios má̠xqui̠lh li̠tlihueke la̠qui̠ tla̠n naca̠ma̠lulokniy judíos pi̠ xli̠ca̠na huá Jesús hua̠nti̠ xtali̠chuhui̠nani̠t xalakmaká̠n profetas y hua̠nti̠ xámaj min la̠qui̠ naca̠lakma̠xtuy cristianos, hasta a̠ma̠ko̠lh judíos cacs xtalacahuán hua̠nti̠ xtata̠la̠huaniputún.
|
toc
|
nch_majtlaktli_uan_yeyi
|
# Majtlaktli_uan_yeyi
Majtlaktli uan yeyi itoka tlapouali tlen mojkuiloa "13".
|
nch
|
ood_JN8_bis02
|
D hab kaij ab wui, “Si att hahawa s‑ap s‑mai mapki d wabsh sha jiawul. Neh, muh at g Abrahambad. T g kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam hab waꞌap koꞌok k huhug. P eda hab kaij mat pi hekid wo huhug hegai mat hedai ab wo si i bei g haꞌichu m‑ahga.
Chum apki si e haꞌichuchud ch hab kaij ihda. Abrahambad atki muh. Nap hab e elid map gam hu baꞌich d i si haꞌichu mo hegai? T g Jiosh haꞌichu i tashogiddambad hab waꞌap koꞌok k huhug. Dohp hab chum e elid?”
D hab kaij g Jesus, “Nt wabsh wo pehegi neokad mantp ab hejel wo chum si ni‑haschudad. Heg o ab si has ni‑elid ni‑ohg mam e‑Jioshga ahg.
Pi am hekid shaꞌi woho mahch hegai. Ni wabshaba ahni s‑mahch. Kuntp hab wo chei mani pi mahch k d wabsh wo s‑chu iattomkamk mam hab chuꞌig ahpim. S‑mahch ani ch ab si uꞌukch g haꞌichu ahgaj.
Em‑shohshon Abrahambad o si s‑ap e tahtk mat wo nei mant an wo i wuhsh. T hekid i neidok si s‑hehgig.”
D si has i el idam k hab kaij, “Ih, heki at hu waꞌi muh. Aha nap neid ch eda pi koi ai g hetaspo wehst‑mahm ahidag?”
D hab kaij g Jesus, “Nt wo si shel em‑ahgi mani an haꞌichug ni‑ohg kih ed mat eda koi mahsi g Abrahambad.”
Neh, d gan hu i uꞌihi g hohodai mat hekaj wo maꞌichkwua g Jesus. D wabshaba wabsh s‑aꞌagi am ha shahgid him k gam hu i wuhsh geꞌe cheopi amjed.
|
ood
|
nch_tokatl
|
# Tokatl
In tokatl, se tekuantsi tlen nejnemi ipan kuajmej, xiuime uan tlali, yin toka kichiua itokatsakual. Kipiya uei xayaka, ititl uan miyak mame. [[]] (atokatl)
|
nch
|
mam_MK1_bis02
|
Pero attzen jun k'ij, bix ul junxin xjal yaab tu'n lepra otk tzaj k'ey tk'abxin tisen tu'n tz'enak. Bix e xi' lk'exin ti' Jesús, bix e cub majexin, bix e xi' tkanenxin te Jesús tu'n toc k'anet-xin. Tz̈i tzunxin cyjulu:
—Taat, ¿tajpey tz'el tii'na ch'in jyabela wi'ja? At tey tipemal tu'n tel tii'na—tz̈i tzunxin te Jesús.
Bix oc cy'ixbe tc'u'j Jesús ti'jxin. Bix oc tmoco'n Jesús jaxin.
—Wajwe, cyaj tey ba'n—tz̈itzen Jesús.
Tujx naj t-xi' tk'umen Jesús, tzin ncyajtl jxin xjal ba'n.
Bix e xi' tkba'n Jesús texin:
—Cutxena tey.
Pero mi'n txi' tk'umena ti ma baj tey, sino jiquen t-xi'y te yec'l tiiba twitzj xin tawil na'l Dios, tu'n toc tcye'yenxin jay ka ma tzul tnaabla. Bix k'inx xsunj tik'ch c'ajbel tey tisej e cyaj tkba'n Moisés, tu'ntzen t-xi' toyen tawil na'l Dios tisex tten tley Moisés, tu'ntzen tcyaja tuj chic'aj ka ma tzul tnaabla—tz̈i Jesús texin.
Pero ch'in tel-len lk'e jxin xjal, bix ak'xin kbalte ka otk tzul tnaablxin tu'n Jesús cye cykil xjal. Ju'tzen e'la nim tpocbal Jesús. Ya min ocxtlxin cyuj tnom tu'n nimxse xjal oc cutz'j ti'jxin. Ju'tzen e webaxin tuj cojbil jaa' yaa'n nim xjal najl. Pero nuk jak'ch e tzaa' jlet ke xjal cyey'lte texin.
|
mam
|
nhn_enero
|
# Enero
Enero ce metztli ipan xiuhpohualli gregoriano. Xiuhpohualli
|
nhn
|
nch_xilitlan_altepetlali
|
# Xilitlan_(altepetlali)
Xilitlan se altepetlali ni ipan San Luis Potosí Tlatokajyotl, ichinanko tekiuaj Xilitlan.
|
nch
|
mfy_yorem
|
# Yorem
yorem ju nokchuktiari "yoreme" ti jiawbaare, wate nokimmak chuhanake béchïbo
|
mfy
|
tar0_covid_44
|
NAULÍ CORONA VIRUS ANELÍAMI, KE ME APARÚAMI JU,
NALÍ AJARÉ PAGÓTAMI
WE GA’LÁ TIBÚPA.
OCHÉI A’LÍ WÉKAMI USÁNISA
MAKÓI BAMÍBAMI JÓNSA,
KÚUCHI KECHO MALÍ
BAMÍBAMI SÍ, AYENACHO
UMUGUÍ TOBÉAMI A’LÍ
JARÉCHO NAULÍ NÍWIAMI SI
TÁSI NÓCHALI JU
WE GA’LÁ PANÍKUKA,
SITOKÁLATI CHÉWIKA
SALEWÁ MAPU KISÁ
ROSÓWA A’LÍ A’TÍSUSA MA
¡QUÉDATE EN CASA!
NAYÚSAKA BITICHÍ RIPÍBA
Uche benesi i’néka gob.mx/coronavirus
BINÓI MU GA’LÁ TIBÚSAKA, TAMUJÉ AYENACHO.
TRADUCIDO A LA LENGUA RARAMURI VARIANTE DE LA ALTA
gob.mx/inpi
|
tar0
|
nhy_MT26_bis01
|
Nijkuak in Jesús otlanke okijtoj nochi in yon tlajtole, okinmilwij imomachtijkawan:
―Namejwan ya ankimatij, nik sa ome tonale poliwi para yen ilwitl itoka pascua. Iwan Nej katlej onimochij nitlakatl nechtemaktiskej (nechtemaktiliskej) para nechmajmasoltiskej itech krus.
Itech yonmej tonaltin in tlayekankej tiopixkej, iwan tlamachtijkej de itlanawatil in Moisés iwan tlayekankej tetajtzitzintin judiojtin, omololojkej kan patio de yen palacio kan chanti in weyi tiopixke itoka Caifás.
Ompa omotlapowijkej para kitemoskej kenik kikitzkiskej in Jesús ika itlaj tlakajkayawalistle para ijkón welis kimiktiskej.
Pero okijtoayaj:
―Mach tikitzkiskej itech ilwitl, para amo kualaniskej in tlakaj iwan yomoniskej.
Jesús oyeka itech pueblo de Betania, ichan Simón, katlej Jesús okipajtij nijkuak opalania inakayo.
Ijkuakón se siwatl omijkuanij inawak Jesús katlej okitkia se boteyajtzin de alabastro tentok de ajwiakayotl katlej patíoj, iwan okiteekilij in Jesús ipan itzontekon kan oewatoka itech mesa.
Nijkuak imomachtijkawan ijkón okitakej, okualankej iwan okijtojkej:
―¿Tlanik yin siwatl san okawiltij in ajwiakayotl?
Porke welini monamakani patíoj, iwan se kinmakani in tomin katlej pobrestin.
Jesús okikakke, iwan okinmilwij:
―¿Tlanik anmokuejsoaj inawak yin siwatl? Porke kuale tlan okichij.
In pobrestin nochipa ankinpiaskej, pero Nej mach nochipa annechpiaskej.
Yin siwatl nijkuak onechteekilij ajwiakayotl itech notlalnakayo, kijtosneki okiyektlalij notlalnakayo para nijkuak nimotookas.
Ipan melajka namechilwia, ke ik nowian (nian nepa) ixko yin tlaltikpak kan motematiltis in tlajtole katlej temakixtia, noijki se kitemakas kuenta de tlan okichij in yin siwatl iwan ijkón se kelnamikis.
Ijkuakón se imomachtijkaw itoka Judas Iscariote de yen majtlaktle iwan omen momachtijkej, oyáj omotlapowito inwan tlayekankej tiopixkej
iwan okinmilwij:
―¿Kech annechmakaskej tla namechmaktilis in Jesús?
Tonses yejwan okilwijkej kimakaskej senpoale iwan majtlaktle tomin de plata.
Iwan desde ijkuakón Judas opéj kitemoa kenik welis kinmaktilis in Jesús.
Nijkuak opéj in ilwitl de pascua yakin se tonale, nijkuak mokua in pan katlej mach kipia levadura, ijkuakón imomachtijkawan Jesús omijkuanijkej inawak, iwan okitlajtlanijkej:
―¿Kan tikneki ma tikyektlalitij in tiotlakantlakuale de pascua para tikmomajsewis?
Yej okinmilwij:
―Xiwian itech weyikan de Jerusalén, ichan se tlakatl katlej iwan yonimotlapowij iwan xikilwikan: “In Tlamachtij kijta: Yoajsiko noora, moneki mochan nikmomajsewis in tiotlakantlakuale de pascua iwan nomomachtijkawan.”
Imomachtijkawan okichijkej ijkón ken okinnawatij in Jesús, iwan okiyektlalijkej in tiotlakantlakuale de pascua.
Nijkuak otlatleyuak, Jesús omotlalij itech mesa inwan majtlaktle iwan omen imomachtijkawan.
Iwan nijkuak otlakuajtokaj, Jesús okinmilwij:
―Ipan melajka namechilwia, nik se de amejwan nechtemaktis (nechtemaktilis).
Yejwan sa tekitl omoyolkokojkej, iwan opéj kitlajtlaniaj kada se de yejwan:
―Señor, ¿kox yen nej?
Jesús okinnankilij:
―Katlej kajakia ipan ijtik plato kan Nej noijki nikajakia nopan, yen yon katlej nechtemaktis (nechtemaktilis).
Nej katlej onimochij nitlakatl nimikis ijkón ken kijta in tiotlajkuilole. Pero ¡pobre in tlakatl katlej nechtemaktis! Okachi kuale mach tlakatini yon tlakatl.
Ijkuakón okitlajtlanij in Judas, katlej kitemaktis, iwan okilwij:
―Tlamachtij, ¿kox yen nej?
Jesús okinankilij:
―Aján, tej meroj.
Mientras otlakuajtokaj, Jesús okitilanke in pan, iwan omotlasojkamatke inawak Dios, satepan okipojpostekke in pan iwan okinmajmakak imomachtijkawan, iwan okinmilwij:
―Xikkuakan. Yin yen notlalnakayo.
Ijkuakón okitilanke in kopa, iwan omotlasojkamatke inawak Dios, satepan okinpanoltilij imomachtijkawan, iwan okinmilwij:
―Xikonikan yin kopa aminochtin.
Yin yen noeso, katlej yankuik akuerdo, katlej toyawis para ijkón miekej tlapojpolwiloskej de intlajtlakol.
Pero namechilwia, ke desde axan mach ok nikonis iayo uvas asta nekáj tonale nijkuak amowan nikonis iayo uvas yankuik katlej onkaj kan noPapan tlanawatia.
Satepan de okitlakuikakej se tiotlakuikale, oyajkej ipan Olivostepetl.
Iwan ijkuakón Jesús okinmilwij:
―Namejwan aminochtin annechkajtewaskej noselti yin yuak, porke in tiotlajkuilole kijta: “Nikmiktis in tlajpixke iwan ichkamej xixiniskej.”
Pero satepan de nimoyolkuis (nimoyolitis), Nej sa nitlayekanas para Galilea iwan satepan namejwan ompa annechitajsij.
Ijkuakón Pedro, okilwij:
―Maski nochtin ma mitzkajtewakan, nej mach nimitzkawas.
Tonses Jesús okinankilij:
―Ipan melajka nimitzilwia nik yin yuak, antes de tzajtzis in kaxtil, ijkuakón tej yotikijtoj eyi buelta nik mach tinechixmati.
Iwan Pedro okilwij:
―Maski mowan ma nechmiktikan, nej mach keman nimitzkawas.
Iwan nochtin imomachtijkawan no ijkón okijtojkej.
Ijkuakón Jesús okinwikak imomachtijkawan se lugar tlatokkuawyoj itoka Getsemaní, iwan okinmilwij:
―Nian ximotlalikan, mientras Nej niawi nimotiotzajtziliti ik ne.
Okiwikak in Pedro iwan omen ipilwan in Zebedeo, iwan Jesús opéj sa tekitl mosentiroa iwan opéj moyolkokoa sa tekitl.
Ijkuakón Jesús okinmilwij:
―Nikmachilia itech noanima ya niixpoliwi de neyolkokole. Nian ximokawakan xiijsatokan nowan.
Jesús oyáj ok achitzin ik tlayakapan, ompa omotlankuaketzke asta okitennamikke in tlale, iwan omotiotzajtzilij okijtoj:
―Papan, in tla welis, xinechkixtili in yin tekokojkayotl. Pero amo ma mochiwa ken Nej nikneki, sino ken tejwatzin tikmonekiltia.
Ijkuakón Jesús omokuepke kan oyekaj eyin imomachtijkawan, iwan okinmajsitajsik kochtokej. Iwan okilwij in Pedro:
―¿Amo ankixikojkej nion se ora anmijsatokej nowan?
Xiijsatokan iwan ximotiotzajtzilijtokan, para amo ma amechmayawi in tlajtlakole. Namoespíritu kineki kichiwas tlan kuale, pero namotlalnakayo mach tlaxikoa.
Jesús oyáj ipan ojpatian omotiotzajtzilito, iwan omotiotzajtzilij ijkín:
―Papan, tla amo welis nimakisas de itech yin tekokojkayotl, tonses ma mochiwa kiné tlan tejwatzin tikmonekiltis.
Oksemi omokuepke kan oyekaj imomachtijkawan, iwan oksemi okinmajsitajsik kochtokej, porke inpan omopachoj in kochilistle.
Oksemi okinkajtej, iwan oyáj omotiotzajtzilito ya eyi buelta, iwan oksemi okijtoj tlan achtoj okijtoj.
Satepan oyáj kan oyekaj imomachtijkawan, iwan okinmilwij:
―Axan keman xikochikan iwan ximosewikan. Yoajsik ora, Nej katlej onimochij nitlakatl ya nechtemaktiskej (nechtemaktiliskej) inmak in tlakaj tlajtlakolejkej.
Ximewakan, ma tiwian. Yompa witz katlej nechtemaktis.
Jesús ok otlapojtoka nijkuak oejkok in Judas, katlej oyeka se de yejwan majtlaktle iwan omen imomachtijkawan, okualinwikaya miekej tlakaj kiwalkuij espada iwan kiwalkuij kuawitl. Yinmej tlakaj okualintitlankej in tlayekankej tiopixkej iwan tlayekankej tetajtzitzintin judiojtin.
Pero in Judas antes de kinmaktilis in Jesús, achtoj okinmilwij in tlakaj kenik kinmititis. Okinmilwij:
|
nhy
|
nhn_tabasco
|
# Tabasco
Tabasco nozo Tlahtohcayotl Tabasco, ce tlahtohcayotl ipan Mexihco. Villahermosa itecuacan.
|
nhn
|
nch_kakalotl
|
# Kakalotl
Yin kakalotl, se tlapiyali tlen nenemi, kichanti tlani yin tlali.
|
nch
|
nhn_canada
|
# Canada
Canada (caxtillantlahtolli; Canadá). Ce tlacatiyan in ompa America. Ottawa itecuacan. America
|
nhn
|
ots_AC26_bis02
|
―Bbʉ jin di dyö guegue di ma du nreglabi cár asunto pʉ Roma, di jogui di tsjojquitjo.―
|
ots
|
zaq0-sw-112549-my-cat
|
# bich lud
**Carlos Ivan Cruz Fabian**
> ti or lud kon ti bich
_Zapoteco (zaq0)_
na nkenó ti bich
bich kenon mde´´ le kok
chamá pan
Mbed nchú lech
Niaga ndiena bich nkenon
|
zaq0-sw-112549-my-cat
|
mix_violencia_04_bis02
|
Kua’an nu kuuchi ve’e kuenda ñi ña’a io ñuugun. Ñivi io i’a chitoñi ñaa ku’a va tindeeñi chum, io in
ve’e nu kuu Centro de Justicia, a in ve’e nani refugio an tu io ñaa inga ve’e kati Ley.
Va saka’nu ra kumi tiñuya chun i’a, va kumira chum ta va kati tu’un va’a ratra chum takan va koton
ñaa kucha va sava’un tu yo’o ta ya’un tundo’o. Tu ka’nu xaan tundo’o ya’un va kuu va ku’ungun nu
kuu refugio ndi’igun chi se’un.
Consulta:
www.gob.mx/conavim
www.gob.mx/inmujeres
|
mix
|
nch_xilitlan
|
# Xilitlan
Xilitlan, se altepetlali mopantiaj ipan Kuextekapan, ni San Luis Potosí tlatokajyotl, kipia maseualmej, tlakamej uan siuamej, noja miak nauatij.
|
nch
|
mim0-sw-288144-mis-amigos
|
# Te ki'in ta'án xi'in i
**ROGELIO FRANCISCO GUADALUPE**
> Yoo kua'á te ki'in ta'án xi'in i. ¡saku ña xitani ndi su ñii ndaa viti ndu ña kúnuú
_Mixteco (mim0)_
Yoo Kua'á xiva'a te ki'in ta'án xi'in i
Sava te ki'in ta'án xi'in i xikua'a ka ra te ...
sava tuku ra kuali ra
Sava tuku te ki'in ta'án xi'in i xe te velo nduu ra.
¡Sava tuku te ki'in ta'án xi'in i te kuañu'un nduu ra!
Sava tuku ti ki'in ta'án xi'in i ti yoo su'ma nduu ri.
Sava tuku ti ki'in ta'án xi'in i kóo xa'á ri.
Sava tuku ti ki'in ta'án xi'in i ndetyi ri. Te sava tuku ri sútia ri.
¡Aan! ¡Tutu ña sakuan ña ki'in ta'án tu xi'in i ndu ña yo'o!
Yoo nduu ña va'a viti ki'in ta'án xi'in i
¡Si'í mií!
|
mim0-sw-288144-mis-amigos
|
amu_mobibase
|
# Mobibase
Mobibase yia ni nkana bë'mánga nkä'gútu'bë'mánga France tuvi'i' má'u ru'ukaa TV.
|
amu
|
azn0-sw-635226-by-the-lake
|
# ATEZCATL
**rita romero**
> ATEZCATL
_Nahuatl (azn0)_
KATE OYAC ATEZCATL INAN OMACA TLAXCALLI
YEHUATL TIQUIITTA XOCHITL CHICHILTIC
OHUALLA MIZTLI CUACUALTZIN KATE OMACA MIZTLI ITLAXCAL
ZAN IMMAN CUEPA CHANTLI
|
azn0-sw-635226-by-the-lake
|
trs0-sw-266331-voice
|
# Ahuin si nanè nej yuku li
**Colectivo Triqui**
> Gahia ñanj na nī gini'înt daj hua si nanè nej yuku li.
_Triqui (trs0)_
Pí, pí, pí, pí. Ahuin si nanè huin man naj.
Kuat, kuat, kuat. Ahuin si nanè huin man naj.
Muun, muun, muun. Ahuin si nanè huin man naj.
Hi'i'i, hi'i'i, hi'i'i. Ahuin si nanè huin man naj.
Míííī, Míííī, Míííī. Ahuin si nanè huin man naj.
|
trs0-sw-266331-voice
|
cco_RV2_bis01
|
’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Éfeso, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ lajɨˋ guiángˉ nʉ́ʉˊ fɨˊ jaguórˋ dséeˊ jo̱guɨ i̱ ngɨˊ fɨˊ jee˜ lajɨˋ guiéˉ candeléer˜ e jɨꞌˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ do:
Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e guiʉ́ˉ ñiiˉ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ lafaꞌ jaléꞌˋ e la; e eáamˊ cuøꞌˊ bíˋ uøꞌˊ e jmooꞌˋ ta˜ jo̱guɨ e eáamˊ iʉ˜ níꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱ cajo̱, jo̱guɨ ñiˋbaa cajo̱ e jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ e nijméˉ dseaˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ lɨ́ꞌˆ eeˋ jáˉ dsíirˊ. Jo̱guɨ ñiˋbaa guiʉ́ˉ e nɨcajǿøꞌˉ su jáꞌˉ laco̱ꞌ féꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ apóoˆ i̱ niꞌˊ júuˆ quiéˉe, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ lajo̱, jo̱ ꞌnʉˋ nɨcalɨlíꞌˆbaꞌ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jmangꞌˆ i̱ adseaamˋ.
Jo̱guɨ eáamˊ nɨcajmeeꞌˉ féngꞌˊ aꞌˊ jo̱guɨ nɨcateáꞌˉ lɨ́ꞌˉbɨꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nɨcaꞌíinꞌ˜ uíiꞌ˜ jnea˜, jo̱ dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ calɨtúngˉ oꞌˊ e sinꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜.
Jo̱ dsʉꞌ seabˋ co̱o̱ˋ júuˆ e nɨꞌléeˊ quíiꞌˉ lana, jo̱ e lab e jo̱: joˋ guiéeˊ e ꞌneáanꞌˋ jnea˜ o̱ꞌguɨ dseaˋ rúnꞌˋ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ uiing˜ do ie˜ lamɨ˜ canaanꞌˋ e cuíinꞌˋ jnea˜.
Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e niꞌɨ́ɨˆdu oꞌˊ jie˜ lɨ˜ nɨcaꞌleeꞌ˜ quíiꞌˉ lana, jo̱ quɨ́ɨꞌ˜ jíingꞌ˜tu̱ uøꞌˊ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jmeeˉtu̱ꞌ lajaléꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨnꞌˋ e jmooꞌˋ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ do. Jo̱ song jaˋ nijméeꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ nigáaˊa fɨˊ na jo̱ nijé̱ꞌˆbaa é̱e̱ˆ quiáꞌˉ e candeléer˜ do quíiꞌˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ nilíˋ lajo̱ song niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋtu̱ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ.
Jo̱ dsʉꞌ e labaꞌ guiʉ́ˉ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quíiꞌˉ, e ꞌníbꞌˋ manꞌˊ jaléꞌˋ e jmóoˋ i̱ dseaˋ nicolaíta lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jnea˜ ꞌníbꞌˋ máanˊnre cajo̱.
Jo̱baꞌ fáꞌˋa: I̱i̱ˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dsi˜ logua˜, güɨnúˆbre lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe: Jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ jo̱guɨ jaˋ nitiúuiñˉ jnea˜, jo̱baꞌ nicuǿøˆbaare e nidǿꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.”
’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Esmirna, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab féꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌuii˜ do jo̱guɨ i̱ dseaˋ tɨˊ lɨ˜ dséngˉguɨ do, i̱ dseaˋ i̱ cajúngˉ do jo̱guɨ i̱ cají̱ꞌˊtu̱ mɨ˜ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱:
Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e guiʉ́bˉ ñiiˉ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e íinꞌ˜ jo̱guɨ jial tiñíinꞌˉ cajo̱, nañiˊ faꞌ eáamˊbre jmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ɨˊ quíiꞌˉ. Jo̱guɨ ñiˋbɨ́ɨ guiʉ́ˉ cajo̱ jial féꞌˋ dseaˋ gaˋ uii˜ quíiꞌˉ, faꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ Israel, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ íˋ lajo̱, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jmiféngꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨmꞌˆ.
Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e jaˋ fǿønꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíinꞌ˜; co̱ꞌ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ nijmérˉ e i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nigüɨtáangꞌ˜naꞌ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ e laco̱ꞌ nijmérˉ quijí̱ˉ jial nitʉ́ˆnaꞌ e teáangˉnaꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜; jo̱ e iihuɨ́ɨˊ jo̱ niꞌíingꞌ˜naꞌ lajeeˇ guíˉ jmɨɨ˜. Jo̱ dsʉꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ dseángꞌˉ jie˜ mɨˊ lɨtúngˉ oꞌˊ e sinꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, doñiˊ faꞌ iing˜ dseaˋ jngaiñꞌˊ ꞌnʉˋ uii˜ e jo̱, jo̱baꞌ jneab˜ nicuǿøˆø ꞌnʉˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨnꞌˉ e nilɨseenꞌˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜.
Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe: Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ nilɨtúngˉ dsíiˊ e teáaiñˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nitɨ́iñˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ fɨɨˋ co̱o̱ˋ.”
’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Pérgamo, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab féꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ e ñisʉ̱ꞌˋ e ꞌméˉ lajɨˋ tú̱ˉ taangˋ do:
Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, e guiʉ́bˉ ñiiˉ lajalébꞌˋ e jmooꞌˋ, jo̱guɨ ñiˋbaa cajo̱ e seenꞌˋ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ ta˜, dsʉꞌ jaˋ mɨˊ catiunꞌˊ e dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe. Jo̱guɨ jaˋ mɨˊ catiunꞌˊ jnea˜ faꞌ e jaˋ mɨˊ jmitíꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉ́ꞌˋʉ, o̱ꞌguɨ mɨˊ catiunꞌˊ jnea˜ ie˜ mɨ˜ cajngangꞌˊ dseaˋ i̱ dseaˋ quiéˉe i̱ siiˋ Antipas i̱ cajmiti˜ júuˆ quiéˉe e fɨˊ fɨɨˋ e fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás ta˜ do.
Dsʉꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ e seabˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ íingꞌ˜ e ꞌléeˊ quíiꞌˉ, jo̱ e lab e jo̱: jaˋ mɨˊ cajniinꞌ˜ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ na i̱ jaˋ mɨˊ catʉ́ˋ e jmɨtɨ́ɨiñˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ ꞌlɨꞌˆ e caguiaˊ Balaam, co̱ꞌ i̱ dseaˋ na caꞌeꞌrˊ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ siiˋ Balac, jo̱ i̱ dseaˋ íˋguɨb i̱ cajmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ éeiñˋ dseeˉ e gøꞌrˊ ngu˜ jóꞌˋ i̱ nɨcacuøiñꞌˊ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ jo̱guɨ e ꞌléerˊ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ.
Jo̱ lajo̱bɨ cajo̱ seemˋbɨ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ neáangˊ fɨˊ na i̱ jaˋ mɨˊ catʉ́ˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ e jmóoˋ jaléngꞌˋ dseaˋ nicolaíta.
Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ lana e quɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; jo̱ dsʉꞌ song jaˋ nijmeꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ nigáaˊa fɨˊ lɨ˜ guiinꞌ˜ e nitɨɨn˜n có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜ e ñisʉ̱ꞌˋ e iʉ˜ fɨˊ moꞌóoˋo.
Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe: Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ nilɨtúngˉ dsíiˊ e nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ nicuǿøˆbaare co̱o̱ˋ e lafaꞌ iñíꞌˆ e catɨ́ɨiñˉ e sɨꞌmaˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ; jo̱guɨ nicuǿøˆbaare cajo̱ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e teeˋ, jo̱ e fɨˊ ni˜ e cu̱u̱˜ do nijé̱ˉ co̱o̱ˋ júuˆ e ꞌmɨ́ɨˉ laco̱ꞌ siiˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ jaˋ nilɨñiˊ e júuˆ jo̱, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ do, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ nilɨñiˊ e júuˆ jo̱.”
’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Tiatira, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do i̱ quie̱ˊ jminiˇ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ sǿngꞌˊ jɨˋ jo̱guɨ tɨɨrˉ jnéengˉ lafaꞌ ñíˆ e jíingˋ jɨꞌˋ jloꞌˆ e siiˋ bronce:
Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, e guiʉ́bˉ ñiiˉ lajalébꞌˋ e jmooꞌˋ, jo̱guɨ e eáamˊ ꞌneáanꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ, jo̱guɨ e teábˋ sinꞌˊ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱guɨ eáamˊ laꞌúungˋ nɨcajmeeꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iin˜n, jo̱ jaˋ mɨˊ cajmɨtúngˉ oꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ jo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ nɨcateáꞌˉbaꞌ, jo̱ ñiˋbaa guiʉ́ˉ e eáangˊguɨ nɨcuøꞌˊ bíˋ uøꞌˊ lana e røøˋguɨ nɨjmooꞌˋ ta˜ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ jmooꞌˋ lamɨ˜ uiing˜ do.
|
cco
|
nhn_chicnahui
|
# Chicnahui
Chicnahui, ce tlahpohualli itlahtohpohualiz. Ontetl ipan chicuei huan mahtlahtli. Wp/nhn/Tlapohualli Portal educativo.
|
nhn
|
nhn_aztatl
|
# Aztatl
Aztatl, ce tototl chanti ahcopa tlalli, patlani ihuan iztac.
|
nhn
|
nch_chicontepec
|
# Chicontepec
Chicontepec se altepetlali ni ipan Veracruz Tlatokajyotl, ichinanko tekiuaj Chicontepec de Tejeda.
|
nch
|
nhn_iztapalapan
|
# Iztapalapan
Iztapalapan achcauhtoca caxtillantlahtoltica Iztapalapa, ihtoca ce altepecalpolli (caxtillantlahtolcopa; delegación) itechpa 15 ialtepecalpolhuan ompa in Tlahtohcayotl Altepetl Mexihco.
|
nhn
|
pmz_libros_sep_01_bis08
|
Nilyjiùng rajuk', re lét kupú
ndamå'åiñ i kumá ndupup ndutsjau
re kutue' kum'us.
ndandsjau’ kiñui Iyen seska’ai ndá
-----
Nguljåù M'us skiñiung
Va'aust'n skiñiung vuma'an ne nabajai'
Vigyeund chipia nimí' ngjá' ne nguvajal'
I gyit ne'öù ne kiñgyie'p méjep kupu'
Lijiu límian' ne ngutue' ne naljéik.
Laméjep'n skiñiung ne nguböje' stikiaung
I majau ikiån ngjái'k ne nguljung mandsei
Ne kutau kunjù' ni mavatjung ne numbaiñ'
kupú ndu'ùöì se ndu'uets ne tat Gyus.
Sukuá' njui' ndá lixiå'å'åùng mi'íp
Ni manatsé, sen'iå katén' re kupú'
Tad‑ájaut i chi skiñiung ngjai'k ne kutau kunjù' !
Ndá sandál namé'ét'n ngud‑uí se ndu'ueung.
i Skiñiung ! i Skiñiung !, re rivieik tsjeík' likiöjöi'.
i manal'åik' paiñ' manabuc' ne matuanc'
se kigyun' laljeik manája ne nipji'i
u pa'åt vi'iat mauaiñ mi'ia ne matuang.
i Se jiuc' luvéjetc' ngubéje' stikiuang !
¡ ndá ndanù ma rajùik se ndul'öjö' !
i ndá stikiuang mandsei ma jiuc' se nikiöjö' !
i ndá kily'iam se rajùik re vandsép !
ndandsjau’ kiñui Iyen seska’ai nui
-----
**Lengua pame, sur de San Luis Potosí**
**Primer grado**
Se imprimió por encargo de la
Comisión Nacional de Libros de Texto Gratuitos,
en ...,
con domicilio en ..
México, D.F., el mes de ...
El tiraje fue de ejemplares
|
pmz
|
nlv0-sw-265713-barking-dog
|
# ¡waw waw!
**Diego García Aparicio**
> Itzkuintli mawiltisneki. Siwapiltzin mowi.
_Nawatl (nlv0)_
¡tata!
Maka ximowi.
¡xio xiooo!
Xikitta, itzkuintli mitzwalkui tolontli.
¿ox tolon?
Itzkuintli mawiltisneki. ¿iwan teh?
¡meh! ¡xikkui!
¡xio xiooo!
Kana, xikitta, neh nimawiltia.
Namantzin teh ximawilti.
¡meh meh xikkui!
|
nlv0-sw-265713-barking-dog
|
top_libros_sep_02_bis08
|
lipaxak’an stakgala, alistan kalipuxmanikan k’uchu la
xlitalakgapasni, la xalaktsu, la xalakldnka; nachuna ti
tamakgtayanalh.
Alistan wakg wakan wati chu xatse ni xliwat lhuwa
kgalhi chalan chu p’in, uma lipasipan skgat’a, xpakgan
sekgna nema xlitamakgchinit wati walikan nak xakgan
k’iwi xlakata ni natawa chichi’ chu palaxtawalh,
wankan mat akxni ts’iki skgat’a naxka ixakgxakga
xts’ikit xtse.
Alistan ama tokgonu kasakkgo stakgala nema
maklakaskilh chu kamuju nak xasasti kasuila, astan
nakalin k’ak’iwin tu maklakaskinkan nak pupakgalhtin,
uma nawali nak k’iwi chu spitu chus tipakgatsi
kitsistank’anin natawa.
Akxni matankinankgo takgonu, makaxa lata tu
kgalhtaxtulh la wati, makkutuy kaxtilanchaw, kgela chu
makamaxki ixtiku o ixtsiyuna skgat’a xlakata nalini
xkgolo o ixchat nema tasakkika.
Uma ti tsakk’ika, alistan chu xla na’an matlakge skgat’a
chu nema kgalhtaxtulh nak pupakgalhtin linkgoy
takgonu.
-----
###### Aktsu chichi’
Aktsu chichi’, Aktsu chichini’
ch’ali, ch’ali, ch’ali, ch’ali
jau, jau, jau, skin ixchaw
sniki, sniki, sniki, sniki
Lhaway ixstajan
jau, jau skin ixchaw
sniki, sniki, sniki, sniki
Ihaway ixstajan.
*Tatlin.*
###### Taxkgakget
Ts’isa akit naktaki,
nakmakgtaya kintiku,
nakkamawi laktsu xtilan,
nakkamawi laktsu kinp’axni’.
Ts’isa, ts’isa klakgati ktak’i
ts’isa, ts’isa klakgati ktak’i.
Nak’an nak katukuxtu,
k’ama makgtaya kintlat,
k’ama puxtokga kinkuxi,
lipaxaw naklatama.
Ts’isa ts’isa klakgati ktak’i
ts’isa ts’isa klakgati ktak’i.
Ts’isa akit naktak’i,
nakmakgtaya kintiku
nakkamawi laktsu kixtilan
nakkamawi laktsu kinp’axni’.
*Tatlin*
-----
###### Tsukulha senan
Chi lipaxaw kilhtamaku,
tsukulha min sen
wakg tach’anan tsukukgolh
lakastak’ uanankgoy,
chu paxkatk’atsinikgoy sen.
Lat’a kaniwa takgaxmata
xtatlinkan laktsu spitu’,
napaxkatk’atsinikgoy kintikukan
chu katuwa k’iwi nakinkamasiniyan
xtapaxawan akxni’tsukuy akgapun
Akinin na lipaxawayaw
akxni’ tsukuy min sen
kinkamaskg’awiwiyan
chu lu lakgatiyaw makstajaw
akxni’ mima sen.
*Ta’akgchiwin*
*Makgalhtawakg’ena:*
*Teresa Lázaro Hernández.*
###### Litakgalhtokglhni
Tlakgna tlakga litlakgni,
akxni tlakg tlakgnan
sokg tlakgwan tlakgna.
Pupunu liuj pupuma
xpuput pupunu liuj snapapa,
akxni staka pupunu
nastaka xpuput pupunu.
###### Litakgalhtokglhni’
Waya wayama nak puway
wayama nak puway waya
waya xwama p’uyu
xwama p’uyu waya.
-----
###### Tantutu wakax
Wankan pi makgan xlamakgolh tant’utu wakax.
Xalanka, xa’itat chu xa’aktsu, paxawakgoy xlamakgolh niku
xtapakgsikgoy.
Milh kilhtamaku sputlhi xsakgatkan nema xwakgoy.
Ixamputunkgoy xakilhtutu kgalhtuchokgo anta ixanan Ihuwa
sakgat.
Akxni’ ixamputunkgoy tunk’an ixkamachokgoy ch’atum lanka
ch’ixku nema ixlama kgalhtuchokgo, ni ixlakaskin ti na’an latama
xakilhtutu.
Ama wakax lakkaxlakgolh nikula na’akskgawikgoy ama lanka
ch’ixku, ti ni ixkamaxki talakaskin na’ankgoy xakilhtutu. Xatse’
wakax wani ixskgata.
--Wix pula napina, nawaniya ama lanka ch’ixku, kalhawalh litlan
ni nakiwaya, akit ktsinksma, ktsujku chu ninaj kgama kiliwa.
Kimaxki talakaskin nak’an wayan, astalh chi akxni’ nak kgestaka
nak lakgminan xlakata nakiwaya. Chuna nawaniya ama ch’ixku.
Aktsu wakax lhkat, lakawan pi chuna natlawa tuku wanimaka.
Wanipalaka xa’itat.
– Awan wix napina, nawaniya ama lanka ch’ixku.
– Katlawa litlan ni nakiwaya, kakimaxki talakskin nakan
makgtakgalha aktsu kintala xlakata ni tu nalani. Akit klakaskin
kastaklhi chu kakgolh, lanka wakax kawa’– tlan, – wa’ xa’itat
wakax.
Laksalan tayakgolh niti tatsuwi xawa ni chiwinankgoy.
Xamakgtum wampala xatse’ wakax.
-- Chu kapit, nikajiku’anti, katsiyata tuku nawana.
-- Tlan, pala nakiwaputum nakimakgtayayatit -- wa’
xaskgata wakax. Chu ama tlawalh uyu alh xakgalhilh
lanka ch’ixku, maxk’ika talakaskin, patakutli xakilhtutu
kgalhtuchokgo.
-----
Awan na’alh xa’itat wakax, naxakgalhilh lanka ch’ixku,
namaxk’ika talakask’in, napatakutli xakilhtutu
kgalhtuchokgo.
Awatiya alh xatse wakax, xakgalhilh lanka ch’ixku, wa’:
– Kakimaxki talakaskin, kama k’amakgtakgalha
kinkaman -- kgalhtinalh lanka ch’ixku:
– Wix xakgoniwat’a, Ihantiya nakwayan.
– Nikakiwa --wa xatse wakax. Chakgania alh, makgat
kitsukulh, kgosnalh chu kgosnalh stimuyawalh
xakgalokgot. Ama lanka ch’ixku wani wakax:
– Katlawa litlan, katlawa litlan, kakimakgxtakgti,
kakimakgxtakgti, nakmaxkiyan talakskin napina
wayana xakilhtutu, milat’a nawan ama sakgat,
kkmask’iwiyan, katlawa litlan kakimakgxtakgti’,
kakimakgxtakgti ni kaktikawan, katlawa litlan, katlawa
litlan nichuna kakintlawa. Wa lanka wakax:
– Wakg tu wanti namakgantaxtuya pala ni chuna
natlawaya nakmaxkipalayan.
Kgalhtinalh ama lanka ch’ixku:
– Nakmakgantaxtuy, nakmakgantaxtuy kintachiwin.
Akxni’ kanajlalh wakax, makgxtakli ama lanka ch’ixku.
Ama tant’utu wakax tlan latamakgolh, niti kasakgalilh.
Wa mapakgsinankgolh xlipalakgati xkiltun
kgalhtuchokgo.
*Liakgskgawan*
-----
###### Xalhkitit staya’
Makgan kilhtamaku talhuwa takgalhin kskujmakgolh
nak k’atukuxtu.
Putum xlakgkanamakgolh, mat wa staya’ nitu kskujma,
kaj xkalilakgastanama. Xamakgapitsi takgalhin,
talakgalask’ini tuku xlakata tantlintliki staya’ ni
kinkamakgtayayan, uyu mincha ktsu ts’iya tsukulh
makgalhapali:
– ¿Tuku xlakata wix ni kilat’askuja? Staya’ kgalhtinalh:
– kit nilaj kskuja, kimakaya xtokgonuluwa xawa ni
kaktiwalh tuku wixin namakgalayatit. Ktsu ts’iya’
kgalhtinalh:
– Tlan, ni kask’ujti, nakkamak’atsini xamakgapitsi
takgalhin tu xlakata nila lisk’uja. Ama ts’iya’
kamak’atsinilh tu xlakata nilaj liskuja; chu ama
takgalhtinankg’olh:
– Pala nila skuja, ni kaskujli; ni katit’awaw tu
namakgalaya.
Titaxtulh kilhtamaku, tsukulh lay lat’a tuku
xtanch’ankgonit, la: kuxi, stapu, sekgna, chu tipakgatsi
lat’a tuku wakan. Ama staya’, akxni’ k’atsilh lamaja
tach’anan, tsukulh talakatsuwi nak xkilhpan.
Chuna’ ama xlama, kaj xkilhpan xkichinachi; ni xtanu
nak tach’anan, xk’atsi pi ni makgskujnit. Xamakgtum,
ixtats’inksnit ni matayanilh, uyu tanulh k’akuxin, tsukulh
kgalhawayan, kalaksakway xapalank’an kuxi.
Akxni’ k’atsilh ktsuts’iya’ pi wamalka kuxi, tsukulh skali.
Lat’a xkgakgama, manokglholh tiku ni xskujnit, tu
tlawalh, alh kawani makgap’itsi takgalhin, ama
lakkaxlakg’olh chu wanikg’olh:
– Wix ni sk’ujnit’a akxni’ kch’anitaw, chu xwana pi ni
katiwa’tuku nakmakgalaya, tuku chi lakaputsapulaya
ju’u nak kink’akuxink’an, ixwana’ xalakata wi lhuwa
miliwat nak k’ak’iwin, ana’ chi kapit wayana’. Ama
staya’ mapatinika, wa’ chi xlakata chiyu
likgalhawayampula xkilhpan k’akuxin.
*Xtachiwin kitsistankanin*
-----
###### Lamakilhtsukin latamat
Tawan lakgkgolotsin xlakata chune’ lalh sputut:
Xwi ch’atum ch’ixku watiya xchichi’ xt’alama.
Makgtum kilhtamaku ts’isa wayalh chu alistan alh nak
xk’ak’iwin xta’an xchichi’, lata’ chalh tsukulh
Iakgak’anan, tapakilh k’akgotanuna chu taspitli nak
chiki.
|
top
|
mxt_tabasco
|
# Tabasco
Tabasco, (Tu'un español: Estado de Tabasco).
|
mxt
|
ote_estudios_inali_01_bis257
|
**dänga zuzu** *s* bisabuela
**zuzunänä** (zúzúnä [̌] nä) *s* abuela que sirve
como madre *Véase* **zuzu**, **nänä**
**zuzuto** (zúzútǒ) *s* mamá de la suegra *Véase*
**zuzu**, **to**
**zu̱di** (zú̱di) *vi* estar colgado **Ya bätsi bí**
**ñeni habu̱ bí zu̱di ya mpemfo. ̱** Los niños
estan jugando donde están colgados los
columpios.
**zu̱fri** (zú̱fri) *s* 1. cerda **Xi xá ma nuyu̱ ya**
**zu̱fri, tsa dä mete.** Están muy largas esas
cerdas y se pueden tejer.
2. crin **Ekuabi yá zu̱fri ra fani pa dä**
**neki mähotho.** Péinale la crin al caballo
para que se vea bonito. *Sinón.* 2: **stä fani**
**zu̱gu** (zú̱gu) *s* capullo *(de la oruga)* **Bui ̱**
**na ra zuue, tsu̱ti rá ngu ha yá tu̱ka ye̱**
**ya bai ga za; ha nuä rá ngu, rá thuhu ra**
**zu̱gu.** Existe una larva que cuelga su casa
en las ramas chicas de los árboles, y su casa
se llama capullo.
**zu̱i** [ *Forma secundaria de* **tsui̱** ] regañar
**zu̱kto** (zú̱kto) *s* hierba varuda *(reg.),*
hierba paluda **Ra zu̱kto, geä na ra**
**ndäpo hintsu̱ te ra dängi ha rá xi, ra**
**notsi.** Hay una hierba varuda que no crece
muy grande y es de hoja chica.
**zu̱mi** (zǔ̱mi) *s* pepenador de chile
**zu̱nde** (zǔ̱nde) *s* cresta **Bu̱i ra ya o̱ni, ya**
**zu̱nde; dí beni ge ya hoga oni̱** **u̱.** Hay
algunas gallinas que tienen cresta; pienso
que deben ser de buena clase.
*Variante* **nzunde ̱** *Véase* **zu̱di**, **de**
**zu̱ni** (zú̱ni) *vi* 1. repicar *(campana)* **Ya bí**
**zu̱ni ya tegi ha ra nijä, bí ts̱** **ohni ya jäi.**
Ya están los repiques de campanas de la
iglesia llamando a la gente.
2. sonar **Ra do gí thonti, i zuni ̱**
**nguanda ra bo̱jä.** La piedra que estás
golpeando suena como si fuera fierro.
3. hacer mucho calor **Nuni ra jäi, mä dä**
**zu̱di ra däpa; nzäntho hudi ha ra hyadi,**
**mäske xi zu̱ni ra hyadi.** Aquella persona
va a enfermarse de fiebre; siempre está
sentada en el sol, aunque haga mucho
calor.
**zu̱ngahñäto** *adv* a las ocho horas
**zu̱nti** (zu̱nti) *vt* sonar **Ya ogi zu̱nti nuä**
**ra bo̱jä, ge dí ngogu ko ra nzunṯ** **i.** Ya no
suenes ese fierro que me ensordece el
sonido.
**nzunṯ** **i** *s* sonido
**zu̱nza** (zu̱nza) *s* nevada, nieve **Ya pe̱tsi**
**ndunthi ya jeya, bi dagi ya zu̱** **̱nza.** Ya
hace varios años que cayó una nevada.
*Sinón.* **xija** *Véase* **zu̱di**, **za**
**zu̱sta** (zǔ̱sta) *s* perrilla, orzuelo
**zu̱te** (zú̱te) *s* regañón **Bu̱u̱ ya hmu, xi ya**
**zu̱te; ntse i tsu̱** **̱i yá bego. ̱** Hay patrones
muy regañones; regañan mucho a sus
peones. *Sinón.* **hyo̱thyä** *Véase* **tsu̱i**, **tsute ̱**
**zu̱ti** [ *Forma secundaria de* **tsuṯ** **i** ] 1. chupar
**Ya tsaxmägu bi zu̱ti ra mä rekua.** Los
murciélagos chuparon a algunos de mis
mulos.
2. fumar **Nuni ra jäi, xa stí zu̱ti ya**
**yu̱i.** Aquella persona no parar de fumar
cigarros.
**zu̱thä** (zǔ̱thä) *s* pepenador de maíz,
rebuscador de maíz **Ra zuthä bí tsu̱** **thä ̱**
**habu̱ ya bi uadi ra sofo.** El pepenador de
maíz está pepenando donde ya se terminó la
cosecha. *Véase* **tsu̱**, **dethä ̱**
**zu̱tsi** (zǔ̱tsi) *vt* soliviar, alzar **Zu̱tsi tsu̱**
**nuä ra za, mentä ga huitsa na ra za ga**
**ntho̱tse.** Alza un poco ese palo mientras le
meto un palo que sirva de atrancadero.
**zu̱xyä** (zu̱xyä) *s* último hijo, última cría en
nacer **Nuu̱** **reṯ** **a yá bätsi xa me̱tsi nuni**
**ra behñä, gehni ra zu̱** **̱xyä.** De diez hijos
que ha tenido esa mujer, aquel es el último.
*Variante* **zu̱xañä** *Sinón.* **ngatatse**
**zu̱tsi** [ *Forma secundaria de* **tsu̱tsi** ] besar
-----
# **DICCIONARIO ** **ESPAÑOL – HÑÄHÑU **
-----
##### *** ESPAÑOL — HÑÄHÑU ***
#### **A **
**a** *prep* ha
**a cada rato** jagetuu̱
**a pesar de que** mäske
**a poco** ¡ya ge!, ¡xige!, ¡hage!
**abajo** *adv* mängäi, njati, ngati
**estar abajo** bebo, thi̱ tsi
**para abajo** rígäi
**allá abajo** ríngati
**abandonar** *vt* 1. hegi ̱
2. tho̱hni
**el que abandona** zote
**abanico** *m* huindähi
**abarcar** *vt* hu̱tsi
**abeja** *f* gäni, sefi
**abeja amarilla** kastasefi
**abeja de panal guaricho** patsefi
**abeja silvestre** sefi
**abejita prieta** bosefi
**abejorro** *m*
**abejorro amarillo** kastagäni
**abertura** *f* 1. nsogi
2. gosthi *(agujero)*
3. mfomi *(de una prenda de vestir que se*
*embroca)*
4. nxo̱ndo *(en una roca)*
**abesanar** *vt* ñäti, katatho *(pastear en la*
*besana)*
**abierto** *adj* 1. nxogi, nsogi *(puerta)*
2. nsohni *(gallina desplumada)*
**abigarrado** *adj* bets̱ i
**ablandar** *vt*
**ablandarse** tuki
**abofetear** *vt* pe̱ti
**abofetearse** mpe̱ti
**abogado** *m* ñänte
**abonar** *vt* u̱ti *(fertilizar)*
**aborrecer** *vt* u̱tsa
**aborrecimiento** *m* ntu̱tsate
**abortar** *vt* 1. ho̱mi
2. ei ̱ *(una mujer)*
**la que aborta** ñaxki
**aborto** *m*
**aborto involuntario** ñaxki
**abrazar** *vt* hu̱fi
**abrazarse** hñu̱fi, mpehni ̱
**abrazo** *m* hñu̱fi, nthu̱fi
**abrevadero** *m* 1. moto *(tinaja de piedra)*
2. tsithe *(jagüey)*
**abrevar** *vt* tsiti
**acción de abrevar** ntsiti
**abrigar** *vt* panti
**abrigarse** mpanti
**abril** *m* abri
**abrir** *vt* 1. xoki
2. xeni *(costal)*
3. yaki *(la boca)*
4. huets̱ i, zo̱te *(los ojos)*
5. hehni ̱ *(carne)*
6. xo̱te *(tierra)*
**abrirse** hege, tisti, xogi, xoti, xo̱ge
**abrochar** *vt* koti *(un botón)*
**absorber** *vt* huí, junts̱ i, tuti, tsi, tsu̱ti,
tsiti
**absuelto** *adj*
**persona absuelta de culpa** ñätsoki
**abuela** *f* dänga mämä, ita, ndängi, ngande,
nita, zuzu
**abuela que sirve como madre** zuzunänä
**abuelo** *m* dänga papa, xita, tita
**abuelo o bisabuelo del cónyugue**
xitandohñä ̱
**abultar** *vt* pintsi *(el estómago)*
**abultarse** bisti, bu̱tsi, mboto *(una*
*pared)*
**abundante** *adj* ndunthi
**acabado** *adj* naki *(de salud)*
**acabar** *vt* 1. jätsi, juadi, puni, tso̱te
2. tege *(gastar)*
3. fe̱mi *(bebida)*
**acabarse** thege, huämbi, ntu̱ki
**acahual** *m* xoto, dänga xoto, hoga xoto
*(girasol)*
**acahual de puerco** xoptsu̱di
**acalambrarse** *vr* ntsaki
**acaparador** *m* dai, duki
**acaparador de ayates** dukaronjua
**acaparador de maíz** dangadethä ̱
**acaparador de tortillas** dangahme
**acariciar** *vt* hoti
**acarreador** *m* ndeni, nguki ̱
**acarreador de agua** denthe
**acarreador de zacate** dengazafri
**acarrear** *vt* 1. theni
2. yai *(agua)*
-----
acaso *ESPAÑOL — HÑÄHÑU* 408
**acarrear agua** thenthe
**el que acarrea agua** hñäthe
**acaso** *adv* sage, teske, xahmä, xige
**acaudalado** *m* memäti *(dueño)*
**accidente** *m* ñänthi
**acechador** *m* yakate
**acechar** *vi* aki *(espiar)*
**acelerar** *vt* bunṯ i
**aceptar** *vt* häni
**acercar** *vt* uäki
**acercarse** thästi, kuati
**acertar** *vt* äti *(un disparo)*
|
ote
|
tzh_constitucion_bis30
|
**Jo’eb yoxwinik mantal.** Te tsoblumetik le’ ta stsobil jtejklumetik ya sk’anante te ba k’alal smak’o sok te ts’akanetik te yonine yotik, ja’nax wenta te me mayuk binti ya xmakot yu’un ja’into.
**Wakeb yoxwinik mantal.** Te stsobil jtejklumetik yame stak’ chajpanik jaiknax, jaiknaxme ya xchajpan stukelik, te ba k’alal ts’akan; mame stak yich chajpel teme ma la yak’ k’axel le’ ta yawil yu’un pasmantaliletik.
Te me ay maba xchapal jich bit’il albil skoplal li’ta ajk’ole, teme ay k’opetik k’ot ta pasele te Suprema Corte de Justicia de la Nación ya me sk’an sna’ stojol, yame xchol ta lek sok yame xchajpan, teme ay sti’ sk’opilel ta sti’ti’ sts’ak slum sk’inal jijsejp estadoetik, jich bit’il albil ta sbabial fracción li ta banti joeb yo’winik artikulo li’ta muk’ul mantalil.
**Jukeb yoxwinik mantal.** Te tsob jtejklum ta (sic DOF 05-02-1917) Nayarit te sjoylejal sk’inalel ayme sok ts’ak’anul te banti ay swentaine yotik te sk’inalel ta Tepic.
**Waxakeb yoxwinik mantal.** Te jsepel jsep ja’etik, te ji’jija’ sok steak’ul ja’ le’ tamuk’ul ja’ nopol ay ta sjoylejal sk’inal tsobil tsob jtejkulm, yet’al muk’ul ja’ ta tsoblum, te yamak’ul yot’il jsepel jsep muk’ul ja’, te ji’jija’e sok steak’ul ja’, te yot’il sjoylejal muk’ul ja’ sok nix te sjamalul chijknajem ta stsobil jtejklum, janaxme ay ta swenta te at’el túnel ta stsobil jtejklum, ja’nax k’ejel ay te jsepel jsep ja’e janixme te ba k’alal makbil ta pasel ta yat’alul ta mantaltesel yu’un Tsob jtejklumetik.
## **Yoxebal sjol sbiil**
### **Sbajtenel**
#### **Te Xajt’alxajt’ te Mach’atik ay Yu’elik**
**Baluneb yoxwinik mantal.** Te Toyol muk’ul at’eletik ta Jstsobil jtejklum ya xat’besbaik yu’un ta spasel ta Jpasmantal, mantalteswane sok Muk’jchuk’awal.
Ma’ stak tsoksbaik che’b mok yantikxan jai into te muk’ul at’eletik te sok tulnax mok yoch’eselsba, ma stak’ ak’el ta Jpasmantal ta tul winik, te stulanil lek’il koltawanej ta pasmantal, ja jich te bit’il xcholo ta alel ta balune’b xcha’winik Jtsobmantal. Mame ayuk banti ay yan, te Jkolem te bit’il ay ta xch’a tsalal ta buluche’b sjukwinik ta tsob mantal, yame yichik ak’el slek’il skoltael ta swenta xchajpanel.
### **Xcha’tenel**
#### **Stulanil Stsobil jtsob jteklum sok stalel te awalil**
**Lajuneb yoxwinik mantal.** Te tulan Jpasmantal yu’un jtsob jtejklumetik te junax ay ta mejiko ya x-akòt ta banti Muk’ Yawil tsoble’ ta spisil, yame yich xat’el ta cheb muk’snail, jun me ta chajbane mantaliletik sok yanuk-a te muk’ chajpmantaliletike.
#### Sba xajt’al
### Yu’un Stsael sok Spasel sanil Muk’ tsobojibal
**Bulucheb yoxwinik mantal.** Te Yawil Chajpanemantaliletik xchajpalikme yu’un nitawanejetik le’ ta stsobil jtejklum, te spisil tsaojibal ta ox’oxeb jawil. Ta jujun chajpanemantaliletik yu’un stukelik, yame yich’ tsael tul nitawal.
**Lajcheb yoxwinik mantal.** Te Snail xchajapne mantaliletik tsobosbaik ta jo’lajunwinik ta tul chajpanemantaliletik ja’ chikan te bit’il ay tsaojibal te bayel pajal sok, ja’nix jich komon chajpanbil ta yolil sleel tuneletik xajt’ tsaojibal, sok lajunwinik ta tul chajpanemantaliletik te ya yichik tsael ta sbabial te ya yich’ ak’el ta ilel te bit’il k’anbilnax, te bit’il chajpanbil ta tsak’el ta jun ta tsoblum, te tsabilk (sic DOF 15-12-1986) ta sjoylejal ta chaox xajt’ tsaojibal.
**Oxlajuneb yoxwinik mantal.** Te bato k’alal sjoylejal ta jo’lajunwinik yolil sleel tunel Xajt’ stsaobil jame ya xajt’e swinklel lum te stsobil jtejklum sok nix te yolil ak’bilik ta ilel, te yolil spukel tsael tuneletik ta xajt’al xajt’ yajwalel Stsobil tsob jtejkulm yame yich’ ta wenta te slajibal bak’uel ta spisil swinklel lum, mame jauk ya yak’ ta ilel te jun tsob jtejklum teme ch’in tsail ta cheb chajpmuliletik ta me ay baya.
Te yu’un tsaojibal lajunwinik chajpmantaliletik te bixi ya yal ta slikibal Jte ya x-ak’wan ta ilel te bit’il k’anbi sok nix te stulanil tsak’el ta jun ta xajt’alxajt’, yame xk’ot’ jo’eb ta sjoylejal sleel tuneletik ta xajt’alxajt’ stsobil jtejklum. Te mantalil jame slajin te bak’alal k’axemtel ta sjoylejal ja’ ini sti’il.
**Chanlajuneb yoxwinik mantalil.** Te tsaojibal lajunwinik ta tul chajpmantaliletik ja chikan te bit’il ya yak’ ta ilel ta slik’ibal te bit’il k’anbil sok nix bit’il chajpbil ta ak’el ta jun ta xajt’alxjat’ yame yich’ ots’esel ta yantik yawil te bit’il ya yal ta mantalil:
**I.** Chajp pas k’op a’yej, ta swenta tael tsak’el ta jun ta jujun xajt’, yame sk’an xk’opo sok sjapebail sok chajpmantaliletik yu’un bayal pajalik te ayik ta lajunwinik xajt’ yolil;
**II.** Spisil partido político teme ay ch’uunbil lok’ oxeb porsiento swinik te jaytul nakal ta jun sbiilik te krisanuetike, te jujsejp slum sk’inalel baytik ya xlok’tel te votasione yame stak’ x-och tul diputado yu’un te pajalme ya smak te a’tele;
**III.** Te pas k’op a’yejetik te yak’uk xch’uunik sok xchebal slikibal yawil, stukelnax sok ts’akajib te sjunil ak’el ta ilel ta spisil te junax ay te ayuk staojik’ sajpebailil, yame yich’k ak’el ta ilel ta slikibal te jich’ yijpalik, janix chikan sok stuk’el te tsaojibal lok’esbil ta sstsobil jtejklum, te yat’alul ta chajpmantaliletik te tsaokbilik ta xajt’alxajt’ te swenta jujun sjoylejal xajt’ tsaojibal. Ta snak’anel yame yich’beel ch’uunel ta mantal te ayuk te japelbailetik te tsakbilik ta wentainel.
**IV.** Ma chajpuk pas k’op a’ye ya stak’ yajta bayal ta jo’lajunwinik’ japelbailetik te ayiknanix ta slik’ibal.
**V.** Mame ayuk tebuk’, chajspas k’op a’ye ya stak ya’ta sok bayal ta tul japelbailetik te ayik’ ta slibal te ya x-ak’wanik ta ilel yu’un jo’winik ta spisil yawil te ma ya xk’ax ta waxak xajt’ yu’un jo’winik tsaojibal slok’esbil ta Stsobil Jtsob Jtejkulm. Ja’ ini yawil mame ba yich’ ak’el ta swenta te pas k’op a’ye te, yu’un tas tael te yolil xajt’ tsaojibal, teme la sta’ yu’un jo’winik yawil chajpmantal ta spisil snail, ta yut’il at’abil yu’un jo’winik te tsaojibal te slok’esbil ta stsobil jtejklum te k’axeb ta waxakeb yu’un jo’winik; sok
**VI.** Te slajibal ak’bil te bayal ta xajt’ oxeb, chaneb sok jo’eb sok ta sjo’ebal slikibal, te sjotak’ chajpmantaliletik te ya yak’sbaik ta ilel skajab ta ilel te ya spek’antesot ta pat’il te banti swentaine te jpas k’op a’ye te me la sta te banti smako te bayal ta xajt’ chaneb mok jo’ob, teme chiknantesot sok te yantik jpas k’op a’yejetik sok sbeik ta jujun chajp ta sjoylejal yu’un chaoxajt’, teme ak’ot ta stojil sok pajal tsaojibaletik ta stsobil jtejklum slajibal smelelil. Te mantalil yame smuk’ubeel ta tojomtesel te bit’il yu’un ya xlekub.
**Jo’lajuneb yoxwinik mantal.** Te mach’a yaksba ta Jpasmantalil ay bitik ya xk’anot yu’un:
**I.** Teme lik’em le’ ta slum k’inal mejiko, le’ bejk’ajemto, ta snoptiklael te sbetake.
**II.** Yame sk’an ay jun xcha’winik ya’wilal tsakajem sk’alel yu’un-a te stsaele;
|
tzh
|
toj_libros_sep_01_bis14
|
slam'lamil ja wa ju'uni ts'ib'an il b'a ko'el sb'a wa
ju'uni, ja it wax waj b'ajtan sok tsa'an.
-----
Ja alpabeto it te'y ko'eli', mi ts'ijb'ub'aluk toj.
Ja'xa yani ts'ijb'an toj ja b'a jisub'al ko'el.
ch, j, m, s, w, a, t, y, i, b, I, e, x, o, k, n, u, p, k', ts,
b', t's, ch', t'.
Ja ili ts'ijb'an sb'i'ile ja jastik junuki' sok ja alpabeto ja
b'a jisub'al ko'eli.
-----
JMOJ TOJOL-AB'AL.
Jmoj jumasa' tojol-ab'al, ja jk'umaltiki jelto jitsan
ja jmojtiki wax k'umani sok jk'umaltiki, ja'yuj wax
k'anawilex ts'akatalex mok wawex ch'ayuk ja
k'umaltiki sok mok ch'ayuk ja jk'u'tik wax lapatik
ja ke'entik tojol-abalotiki, yaj wax waj ja wa
wuntikilexi b'a wane sneb'jel ju'uni alawikyab' ke
mok jel k'umanuke kastiya ja tiwi, jasyu, mi
lekak'umuk mik'a ja' yuj wantik sch'ayjel ja
jmodotiki, mok ni a'ch'ay-ex ja jastal wala
k'umantiki sok ja jastal wax lapatik ja jk'u'tiki.
-----
### 20
Wax k'anawilex chomajkil ts'akatal sb'a oj
talnatikik ja jk'umaltikiki sok ja k'u'tiki sb'a mok
cha'yuki.
Ja'ch jastal ja jmodotik wax k'u'lantik ja b'a jun
k'in altsilali, ma b'a jun k'in sb'a jwawtik ja b'a
jkomontiki, ma-ja'ch jastal wala wajtik k'uanel
sb'a- Santo tomas, ma sb'a Sapaluta sb'a oj
k'antik ja' sb'a oj ya' lek ja kiximtik sb'a oj ajyuk
lek ja wa'eltiki.
-----
Ja neb'uman ju'uni oj tsa'esb'aj b'ome b'ome sb'a oj
tsa'e jun ma' oj yile ja b'ome b'ayi ja yora oj lolanuke
ja slamlamil ja k'umuj ju'un ek'ta, sok oj sts'ijb'uke ja
jas oj lolanuke.
-----
Ja sts'eb'oj yal chayi, ja untiki was yamasb'aje jas
kab'e'i ja ti' was k'ulane jun seteto sb'a oj ochuke ja
ma' oj och chayil, ja ti wax k'e'ye ja ts'eb'oj yuja untik
ma' wane sk'u'Ijel ja seteto.
Was tseb'ojta ja chab' b'ome ja ts'eb'oji. jaxa yal
chay it te'y' b'a yoj seteto was ts'eb'ojta ja jun b'ome
it te'y tsa'anni.
TSAMAL YAL CHAYI.
- Ja b'a tsamal ja'
ja it wax b'ojti sb'a sat ja'i
jun tsamal yal chay
wax b'ajti e'k'e
- Tsamal yal chay
¿mi ma oj jakan oj
tajnokotik sok ja seteto?
wajtik b'a yoj job'.
- Ja jnani wax yalkab'i
mok elan b'a ili,
yujk'a walaeli
oj chaman kani.
Ts'ijb'anik jun ts'eb'oj b'a wa ju'uni sok je'ayi ja wa
moj neb'uman ju'un sok ja je'uman ju'uni.
-----
Sok ja jujun it ts'ijb'ub'al ja b'a wa ju'uni,
ts'ijb'ayik jan lo'il ja b'a jujun jisjeli.
mats' chich ts'isim
tsamal kawuj tsima
kolko ixuk b'ak'ane
wakax alajaltik winik
chu' na'its sk'uxu
mo'och b'ajlab'chan chenek'
-----
DÍAZ
Ja jun k'ak'uj ochtikon lo'il sok ja jtatawelo ja ti'
yala'a ke ti' wan atel b'a beracrus ja ti' yila ja
yora waj ja mandaranum sb'a Mejiko ja Porpirio
Díasi ye'nb'i yaa smandar ja b'a niwan
jchonab'iltik, junb'i tajb'e lajune jab'il ajyi ja b'a
mandari.
Yajnib'i ch'ay kan jas chol yuja el b'ajtan ja
Prancisko I. Madero, ja yora sk'u'lane nombrar
sb'a Presidente. Ja ti' waja Porfirio Díasi b'a tuk
niwan chonab' sb'iil Pransía. Ja waja Porpirio
kechanb'i waj yile oj wajuk ja ma' ay stak'ine ja
riko.
Ja waj ja Presidente Díasi, ja ti kantik masb'i lek
ja b'a jchonab'iltiki sb'a Mejiko.
Ja jasta wax k'umani ja slamlamil ja ju'uni,
ts'ijb'an jun smoj ja jastal wax ek'jan ja b'a wa
komoni.
-----
JA CHITAMI
Wan a ma xa wab'i
mojan b'a snaj chitam,
o'ink o'ink o'ink o'ink
was k'u'lan ja chitami'.
o'ink o'ink o'ink o'ink,
ja yal chante iti
was le'a jun b'ak'ane ixim
sb'a snani sok sb'a yijts'ini'.
ja b'a ko'eli ts'ijb'an jun smoj ja ts'eb'oji.
-----
Ja b'a kulanotiki ay wax k'u'lantik sk'in ja b'a jun
k'e'eni ma b'a jun krusi.
Tojb'es sok ts'ijb'an jastal wax ek' ja k'ini.
-----
JA TONI SOK JA B'EJI'
Junb'i ek'ele ajyi jun winik jelb'i yi'oj stak'ine tib'i
kulan ek' b'a jun niwak na'its mojan b'a jun komon.
Jelb'i wa sk'ana jas moj it te'y mojan b'a snaje ja
ma jelb'i yi oje wawanto wax yila jastal oj skolta
sb'a jakuk mas lek oj ajyuke. Wanb'i sk'u'lane jun
pabor sok was k'u'lan jun k'in sb'a- oj ajyuk gusto
spetsanile'i. Pe ja winik ixuke'i mib'i sk'anawe atel
ja' yuj mi jas yi'oje ajyi.
Ja winik ti' kulan-ek' ja b'a niwan na'itsi sajto lek
k'e'i, ja ti ya'kan jun niwak ton sb'a oj yil jas oj'k'u'luk
ja winik ixuk ja yora oj ek'uk b'a b'ej jawi. Ja tsa'ani,
ek' jun winik sok jun wakax.
Kechan yila mi ya'eluk mas lek sjoyb'a ja toni sok
yi'aj jas b'eji'. Ek'jun smoj ja winiki cho mi jas k'u'lan,
ja'ch sk'u'lan ja jastal ja winik ek' b'ajtan.
-----
### 21
Mojan oxa och akwal, ek' jun kerem winik' ja'
skerem ja b'an juani, ja ye'ni jel was na'a oj a'tejuk
sok jelxab'i yaj wax yab'i. Ja yora yila ja toni ti
yala'a: ja akwali jel k'ik ay ma oj ek'uk repente oj
yajb'uk mas lek oj' ka eluk.
Ja ti' syama sb'a oj ya'eluk pe jelb'i al, ja ti' sk'ul'an
puersa'a sb'alts'uji takal takal man ya'a eluk b'a jun
ts'e'el ja b'eji, yajni el yuj ja toni ti'kumxi b'a eljan ja
toni ti' sta'a jun talego b'ut'el yuja puro k'anal tak'in
ja'xa b'a yojoli ti sta'a jun ts'ijb'ub'al ju'un ja b'a wax
yala ja ma wax ya'el jan ja toni ye'n sb'aj ja tak'in
iti, yajni yila jas wax yala ja ju'uni, jel gusto waj ja
b'a snaji, ja'xa winik ja it jel yi'oj ja tak'ini jel gusto
kumxi ja b'a sniwan naitsi' yuj sta'a jun ma jel winik
yuja a'teli sb'a oj skolta ja skomoni.
-----
Ja tsa'an ak'umanta ja slamlamil ja ju'uni, ts'iktes ja it
wan sk'anjel ja b'a wa ju'uni.
1.- ¿Ma' wax yila ja smoj it te'y mojani?
2.- ¿Jas k'u'lan ja winik it ajyi b'a niwan na'itsi'?
3.- ¿Jaywane winik ek' ja b'a ajyi ja toni?
4.- ¿Ma' ek' b'ajtan ja b'a ajyi ja toni?
5.- ¿Jas wa k'u'lan ja swink it te'y b'a niwan naits
yuja smoj it te'y mojan ja b'a snaji?
6.- ¿Jas k'u'lan ja kerem sb'a oj ya eluk ja toni?
7.- ¿Jas ta'a ja kerem yajni el yuja toni?
-----
JA MANDARANUM B'A NIWAN
CHONAB'I.
Ja it wa xk'umani b'a schanil
artikulo yi'oj ja ju'uni.
ja jlumaltik Mejiko ay yi'oj tojb'el
ja jmodotiki ti' b'a mero lujmaltik
mojtikoni'.
Ja mandaranum wa stalna oj snike
b'a oj ajyuk slekil ja jk'umaltik,
jmodotik, b'a oj makunuk ja jas
wa xk'anatik sok ja jmojtik jumasa.
Sok wax ya ek'uk ma ay mandaranum
b'a wax ya'a mandar ja b'a
jchonab'iltiki'.
-----
Ja sb'i'ile ja chante jumasa' sok jas b'i'il ja te'al tiki sok
ja jastik junuki sb'i'ile, job' junxta yab'al jastik junuk.
(campo semantico) jastal:
wakax. kawuj. yaxal te'.
chitam. buru. chikinib'.
chej. machin. k'ante'.
chibo. ts'i'. pajulul.
k'ujlal chitam mis. taj.
k'ujlal chej. ch'o'oj. k'oxoxte'.
Jalaw. sajb'en. b'ilil.
Yajni ak'umanta ja jastal it te'y k'e'eli, ja'xa ya'ni
ts'ijb'an tuk sb'i'ile ja b'a ko'eli.
-----
JASTIK JUNUK SB'A AXA NAJATE
Jel seguro awilawexta. sb'a jun ju'un ma b'a tuk
na'its ja jastik junuk sb'a axa najate, ja it k'ulub'al
yuja jmojtik axa najate ma ja mero poko winiki,
jastal oxom, echej, machit, ma ay a'wilawex
jastal jun k'in sb'a najate, ja'xa ya'ni mixa lajanuk
|
toj
|
nhn_nahui
|
# Nahui
Nahui, ce tlahpohualli itlahtohpohualiz. Ontetl ipan yei huan macuilli. Wp/nhn/Tlapohualli Portal educativo.
|
nhn
|
zar_AC15_bis02
|
—Uyéajruʼ leyúbölö tsöjyúgacaruʼ-nëʼ bö́chiʼruʼ nacuʼë yúguʼtë yödzö gapa chiyöjenruʼ libán que xtídzëʼë Xanruʼ, para iléʼeruʼ nacxi raca quégaquiëʼ.
Gúʼunnëʼ Bernabé ilaʼchë́ʼë-biʼ biʼi Juan Marcos, tséajlenbiʼ légaquiëʼ,
pero bitiʼ guyaza ládxëʼë Pablo ilaʼchë́ʼë-biʼ tséajlenbiʼ légaquiëʼ tuʼ buláʼalenbiʼ légaquiëʼ luyú Panfilia, en bítiʼrö yöjénlenbiʼ légaquiëʼ dxin queëʼ Xanruʼ.
Bitiʼ guca tuz xtídzaʼgaquiëʼ Bernabé, en Pablo ga bidxintë buluʼláʼalenëʼ tuëʼ iaʼtúëʼ. Bernabé guchë́ʼë-biʼ biʼi Marcos, ateʼ gulaʼbenëʼ tu lëʼe barco, yöjáquiëʼ luyú Chipre.
Pablo gurö́ëʼ Silas para tséajlenëʼ lëʼ. Níʼirö yuguʼ bö́chiʼruʼ gulaʼguʼë légaquiëʼ lu nëʼë Xanruʼ, en gulaʼnábinëʼ Lëʼ uzáʼ ládxëʼë quégaquiëʼ, ateʼ buluʼzë́ʼë Pablo, en Silas niʼ.
Gulaʼdödëʼ yuguʼ yödzö luyú Siria, en Cilicia, ateʼ buluʼtipëʼ ládxiʼgaca bönachi queëʼ Cristo nacuáʼ niʼ.
|
zar
|
zpl_EP2
|
Liꞌihua ungahua xi neca bene enu unguti lu Diose equie cuendaꞌ bee dula cuna beenú necha neca
uriꞌihua, uyanalahua inziu nú necha neca nu uriꞌihua tucu nú niarquiꞌ bezeꞌlu nú riꞌihua, nu espíritu nú necha neca cuaꞌ neca enu nehuañi cuna bee bene enu la zucuꞌ Stichiaꞌ Diose.
Yeꞌahua leꞌca scua uhuañiaꞌahua tucu nú niarquiꞌtsiaꞌahua, nu tucu nú necatsia elliebacuaꞌahua. Nu leꞌca scua tucu nú riala bee bene enu la zucuꞌ Stichiaꞌ Diose castiya, leꞌca scua ayalaꞌahua castiyaꞌnu.
Pero lunú chiquiꞌ ñia ruaꞌa arquiꞌ Diose liaꞌahua, nu lunú chiquiꞌ secanu liaꞌahua,
añinzuca nú ungaꞌahua xi neca bene enu unguti lu Diose, equie cuendaꞌ stulaꞌahua, pero nee rluꞌculaꞌahua elunehuañi cuna Jesucristo lu Diose. Equie nú chiquiꞌ ñia necanu utsilaꞌahua.
Chenu uriꞌinu nú uhuañi zeca Jesucristo lu eluti neca xi neca nú leꞌca nuaꞌahua uhuañi zecaꞌahua, nu leꞌca neca xi neca nú nellunuꞌlaꞌahuanu liñibe.
Uriꞌi Diose scua para nú lubeꞌnu luaꞌahua bee bichia nú nzeꞌtalá nu chiquiꞌ secanu liaꞌahua nu ñia nzeꞌcanu luaꞌahua equie cuendaꞌ Jesucristo.
Lunú nzeꞌca Diose enzeꞌe utsilaꞌanu liaꞌahua, la necane nu necaꞌahua bene nzeꞌca lunu, sino que lunú nzeli arquiaꞌahua Jesucristo enzeꞌe utsilaꞌahua.
Leꞌca la necane equie nu uriaꞌahua nú neca nzeꞌca utsilaꞌanu liaꞌahua para nú lecati aca nelliña.
Xne Diose urecheꞌ liaꞌahua, nu equie cuendaꞌ Jesucristo ucheꞌenu arquiaꞌahua lunú necha uhuañiaꞌahua huaꞌtu para nú riaꞌahua nú neca nzeꞌca, tucu nú uriꞌinu elliebacuꞌ nú riaꞌahua.
Enzeꞌe liꞌihua enu la neca bee bene Israel ulluꞌcu arquiꞌhua xa ulleꞌcahua hasta huaꞌtu. Bee bene Israel uhualee liꞌihua bee bene enu la uyaꞌ seña, xne liꞌibeella nuyaꞌbeella seña tucu nú rnibiyaꞌ ley,
leꞌca tiembu zeꞌe la chuluhua Jesucristo, nu la nebacuꞌhua leta bee bene Israel, nu leꞌca la nebacuꞌhua lunú ucuaqui uꞌna Diose. Uhuañihua lu iliulabe quieꞌ nu lecaxi nzuquie arquiꞌhua nu sin nú chuluhua Diose.
Pero nee nú nzelila arquiaꞌahua Jesucristo, liꞌihua enu istu utsu arquiꞌ lu Diose, nu nee ubeꞌta bicalahua lunu equie cuendaꞌ reneꞌ Jesucristo nú uriꞌchia lu cruse.
Xne Jesucristo neca enu rriꞌi nú nzuxe arquiaꞌahua. Liꞌinu unitilunu elu rlee lunú rriꞌi nú la zela nú aca tucunecatse bee bene Israel cuna bee bene enu la neca bee bene Israel.
Nu equie nú unguti Jesucristo ulaxu yebee custumbre nú rnibiyaꞌ ley lubee bene Israel nú rriꞌi beella, liꞌinu uriꞌinu nú unga tucunecatse bee bene Israel cuna bee bene enu la neca bee bene Israel xi neca tucu eyeche cuqui, xne neca tucunecatseꞌahua cuna liꞌinu. Scua uriꞌinu nú uyuꞌu nú nzuxe arquiꞌ bee bene.
Xne equie nú unguti Jesucristo lu cruse, ulaxu nú rlee bee bene Israel lubee bene enu la neca bee bene Israel, nu scua iguale uyala arquiꞌ Diose luaꞌahua lunú neca tucu necatseꞌahua cuna Jesucristo.
Nu liꞌinu ubeꞌta tixiuleꞌenu lubee bene Israel cuna lubee bene enu la neca bee bene Israel nú xa chuꞌu nú nzuxe arquiaꞌahua lu Diose.
Nu equie cuendaꞌ Jesucristo sia bee bene Israel nu sia bee bene enu la neca bee bene Israel, rluꞌculaꞌahua tucu inziu nú riñaꞌahua lu Diose xne nzula Espíritu Santoꞌnu cuna liaꞌahua.
Enzeꞌe la necaꞌhua xi neca bene istu nu la necaꞌhua bene rene lu Diose sino que nebacuꞌlahua leta bee beneꞌnu, neca tucunecatselaꞌahua cuna bee beneꞌnu.
Liꞌihua necahua xi neca tucu niꞌi nú recacheꞌe, nu bee apóstol cuna bee profeta neca beella xi neca cimienduꞌ niꞌi quieꞌ, nu Jesucristo neca xi neca quiee nú neca equie uzibiꞌ nú recacheꞌ niꞌi quieꞌ.
Nu zeꞌe uquixie riatsa niꞌi quie nú rniru nú neca liꞌihua, nu scua nze liqui nzeꞌcae para nú aca tucu necatseꞌahua induꞌ Diose cuna Jesucristo.
Nu nee nú neca tucu necatselahua cuna Jesucristo, leꞌca neca tucu necatselahua cuna beela bee saꞌahua enu nzeli arquiꞌ liꞌinu para nú acaꞌahua tucu indu elu nehuañi Diose equie cuendaꞌ Espíritu Santo.
|
zpl
|
toc_RV18_bis02
|
para naca̠ma̠sa̠ni̠cán la̠tachá túcuya̠ li̠tlakni cumu la̠ arpa, lí̠spek xa̠hua trompeta,
y xli̠hua̠k a̠ma̠ko̠lh tasa̠cuá̠n xa̠hua scujní̠n hua̠nti̠ antá li̠pa̠xúhu xtatasiyuy pi̠ xtalata̠yay niaj ne̠cxnicú catitatasíyulh,
na̠ ni̠para catitakáxmatli para namacasa̠nán xachíhuix molino,
huata caj luu ca̠tzayanca nahuanko̠y.
Xa̠huachí niaj ne̠cxnicú catiucxílhcalh xtaxkáket para napasay li̠maksko,
na̠ ni̠para maktum catitakáxmatli para acchilij nalatama̠cán chuná cumu la̠ xtakaxmata acxni̠ xtahuilay tapa̠xuhuá̠n nac aktum pu̠tamakaxtokni,
ma̠squi xli̠ca̠na pi̠ xli̠hua̠k sta̠naní̠n hua̠nti̠ antá xtahuilá̠nalh nac u̠má ca̠chiquí̠n luu lacrrico y lactali̠pa̠hua lacchixcuhuí̠n xtahuani̠t,
pero huix lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠xcájnit xtlahuaya, ca̠liakskahuipi xli̠hua̠k xa̠makapitzí̠n pu̠latama̠n xalac ca̠quilhtamacú xlacata na̠chuná natamacasta̠layá̠n y lacxtum nalaktzanka̠yá̠tit.
Huá chuná li̠ma̠pa̠ti̠ní̠calh porque u̠má ca̠chiquí̠n hua̠nti̠ lacxtum ca̠ta̠lé̠n cuentaj hua̠nti̠ ca̠stajmakani̠t xkalhnicán lhu̠hua a̠ma̠ko̠lh profetas, xa̠hua cristianos hua̠nti̠ xtali̠pa̠huán Dios, xa̠hua xli̠hua̠k xca̠najlaní̠n hua̠nti̠ ca̠makni̠cani̠t la̠ta xli̠ca̠lanca ca̠quilhtamacú.
|
toc
|
xtd_JN4_bis02
|
Duꞌa n‑kida Jesús milagru kuu uu distrito Galilea. Duꞌa n‑kida‑ia, na n‑kee‑ia Judea te n‑naxee‑ia Galilea.
|
xtd
|
top_constitucion_bis07
|
Amá ti nakalakgayawakan namakgapalakgo akgtujun kata nak ixpumakaskujnikan chu ixlimakgantaxtikgot tu skinkan nak litapitsi I, II, IV, V chu VI, likatsin 95 xla ja'é Limapakgsin, nixlikgalhikgot apulaktu taskujut, talitay osu talakgatay, nichú katikatamaklakaskinka ti nikaxokgonikan nak ixpumakaskujni makgalhtawakgenanin, xaliskgalala osu talakgalhaman, nakalimalakxijkan nak ixtalitaykan lata talhkanit nak Ixlikilhmaktati Li'akpulan xla ja'é Limapakgsin chu nakalakgchan ixlilakputsanikat mapakgsina.
Nak ixlilakaxtawilan namá pumapakgsin tu ixtalitay, nalipawankan ixlilakgachixkuwikat latamana.
Amá ti nalakgataya xalimapakgsina, nalaksakkgo amá ti kalakgayawakanit, nak xatsekg talhkayawan, kaxman akgtutu kata nalakskuja, xamakgtúm pala tlan nalaksakpalakan chu nalakskujpala, nachú natimakgapala; ixlimakatsininat akgatunu kata nak Pulakatitayan xlakata tu tlawa, nak xakilhtamaku chu lata skini limapakgsin.
Amá pumapakgsin tu ixtalitay, xlikgalhit Xatamakxtumit Tastakayawan, nalilakaxtawala chakaw stakayawananin, nakalilaksakkan ixtalhkayawankan lata liwaka itat ti antá tatakgskgo nak Ixputamakxtumitkan Ixlakatitayananin Limapakgsin. Wa limapakgsin nawan tu ixlitatlawat, xlakata tu nakalimasi ti nakamalaknukan amá Putamakxtumit. Ixkataman nakalakgpalikan amá ixchatuykan stakayawananin ti makgasa talakgayana taskujut, nichú katila pala nakamalaknupalakan chu nakalaksakpalakan ixlimakgtúy.
Amá limapakgsin nalakaxwali tu nalipawankan nak xatalakapalit nemá namatlawinan amá pumapakgsin tu ixtalitay, xlakata nakgantaxtu tu nalilakpuwan.
Wakg mapakgsina chu lakskujni ixlimakgtayakgot amá pumapakgsin tu ixtalitay chu ti antá tapakgsikgo xlakata liwana nataskuja.
Amá pumapakgsin tu ixtalitay, nalita'akpulalen ixtaskujut amá xakilhakxtu xtalakputsan Ixtapakgsin Tamakgstokgni, akxtúm nataskuja ti liskgalalanit nak ixlitamakin tamakatsin, nachuná pumapakgsin ti makgtakgalha tu tamamakxtumi, taliskuja chu tamalakgatumi tamakatsinin tu tsokgkikan chu ixlilaklhkamikan pulataman. Nachú pumapakgsin tu ixtalitay xalak kilhakatunu pulataman chu xla Ixkilhpulakni Pulataman, xlakata namatliwekglhkan xlitamakatsinin taskujut nak Putatakgsni.
**B.** Nak akgamakgpuntumin chu ta'akxilhmakatsin:
**I.** Amá Putatakgsni namakgantaxtini pulataman xlakata natapakgtanukgo nak xalitamakatsinin chu nak xalikatsin, wa nalipawan tapuwan tu makxtúm nalipakgtanukan nak xliwakg putamakgatsokgni, wa naputsakgo tamakgantaxtin ixkataman chu ix'akgachaxanan kata.
**II.** Liwakg nalatamaklakaskinkan amá ta'akxilhmakatsin, wa xpalakata amá Putatakgsni namakgantaxti xlakata nakalipawankan nak xalaktlan limakaskujun, xalakliwana, tu tipalhuwa, kaniwa tlan maklakaskinkan, tu tlan lalakchipalin, ta'akgtumilanit, tu tustuktlawan, tu tlan lakgchankan chu nilaktlawamikan.
**III.** Liwakg nalatamaklakaskinkan amá akgamakgpuntumin, wa xpalakata amá Putatakgsni namakgantaxti xlakata nakalipawankan nak xalaktlan limakaskujun, xalakliwana chu nakamakgtaya ixtalatamankan wakg ti antá talamana, chuná namakgtakgalhi xalitipakgatsi chu xalikana tamakatsinin. Nachú ixlitamatliwakglhni nemá lilakgachixkuwikan tu litalakgapaskan ixlikalanka, chuná nalimakgtayanankan xlakata nakgantaxtu tu putsakan nak likatsin 3o, xla ja'é Limapakgsin.
**IV.** Ni'anan talakaskin namakgpuntumikan osu nalitakatsinankan amá tu laklhkakikan xlakata tu akgspula ankgalhin; nalilakaxlakan tuku tlan aná naliskujkan, nachú tu naskinkan xlakata tlan namakgpuntumikan nak xakalilhuwa, nachú tu kalitalakaxlakan nak xalitalhkamastan akxni limakatsininankan nak ixpumakgatsokgni achatunu, wa nixlitalitalatlawat tu likstu litakatsinankan chu limakgpuntuminankan.
**V.** Amá limapakgsin nalakaxwali akgtúm xapakgtaxtun xakalilhuwa pumapakgsin, tu ixlikstu mapakgsi ixliskujni, tu tlawa, tu lakpuwan chu tu liskin. Naputsa tamakgtay tu liskujkan nak akgamakgpuntumin, nemá nixli'anat lalitlaja, kaxman namakanajlikan xlakata natapakgtanu lhuwa latamananin lata nak pulakatunu pulataman xla Ixtapakgsin tamakgstokgni, chuná nalipawankan tapuwan nak ixlita'akgatakgsni xalikalankan, takgalhtawakga, talataman chu tlan tapuwan, ixlalitalakgachixkuwit lakpuskatni chu lakchixkuwin, xatamakgpuntumin xa tanks tamakatsinin, liwana, akan lakgchan chu xakana tu akgspula nak tilanka pulataman chu lilaktilanka pulataman, nachú nakamaxkikan talakaskin ti ixlukstukan tamalakatsukinan. Nachuná nalitakatsinankan xatipalhuwa tu anan chu xatipakgatsi talakpuwan chu talakchiwin nemá matliwekglha tu lakxtúm lali'akgatakgsni latamananin.
Amá xakaliwakg pumapakgsin ixlikgalhit akgtúm Kstakayawan Latamananin xlakata namakgantaxtikgo tu ixlikstukan litapakgsikgo, nachú akgtúm tapuwan tu xa'akxtun chu tanks nak xapulakgtsokgni. Ixlilakaxtawilat chanajatsa xalilakatitayan stakayawananin, wa nakalilhkayawakan nak xakaliwakg takgalhaskinin, nalitawila lata liwka itat ixtalhkayawankan ti aná natatakgsa xalak Ixputamakxtumitkan Ixlakatitayananin Limapakgsin, osu akan tajaxa, xalak Xanikxniwa Lakgatayananin. Amá stakayawananin kilhmakatunu natlawakgo ixtaskujutkan, wa xlakata ixkataman nakalakgpalikan ixchatuykan ti makgasa taskujmana, kaxman pala nakamakachampala ixlimakgtúy amá Pulakatitayan.
Amá Ixmapakgsina lipulakaxtlawan xakakapulhuwa chuné nalilhkayawakan, namalaknu Ixmapakgsina Tilanka Pulataman chu nalitalhkataya xakilhmaktúy lata ixliwakg Ixputamakxtumitkan Ixlakatitayananin Limapakgsin chu akxni wi tajaxat natalhkayawa nemá Xanikxniwa Lakgatayananin; ja'é mapakgsina namakgapala akgkitsis kata nak ixtalitay, tlan nalhkayawapalakan ixlimakgtúy awatiya amakgtúm chu watiya tlan natamakgenu Pulakatitayan lata xalilhuwa.
Amá Ixmapakgsina lipulakaxtlawan namakamasta kata kata xatatsokgni ixtaskujut nak Ixpumakgantaxtinkan Mapakgsinanin chu nak Ixpumakaskujkan Limapakgsin nemá talakaxtlawa tapakgsin; nachuná talakasi chu namakamasta ixtaskujut nak Ixputamakxtumit Talakaxlan la talhkanit nak limapakgsin.
**VI.** Amá limapakgsin nalakaxwali ixlakgchanatkan ti natamaklakaskin Ta'akxilhmakatsin, xatalakchiwin chu tu nalimakgtakgalhkan.
**Likatsin 7º.** Nilá talatlawakan la likstu tsokgnankan chu makgpuntumikan tatsokgni, tamakatsinin chu tapuwan, lata kaniwa lipumakatsininankan. Nilá malaktlawinankan ja'é lakgchanat nak xakalakgtsekg, nemá lalimalakgachokgokan, nak xakapsnat tu limakatsininankan, amá tu lipasay pu'akgakatsin osu wakg tu maklakaskinkan xlakata nalimakgtumilikan tamakatsinin osu nak kaniwa pumakatsinin chu pumakgatsokgni tu limakatsininankan chu lalitakatsinankan, nemá laktlawa xlakata natalakgatumi chu nakakatsikan talakpuwan chu tachiwin.
|
top
|
mjc_MK4_bis02
|
―¿Yóo ra cuví ra ihya? Tyin nda cuanda tatyi tan ndutya tyaá yahvi tsi naha tsi tsi ra ―catyí ra naha.
|
mjc
|
mto_P11_bis02
|
Ax je̱ꞌe̱ts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ o̱y ka̱ts je̱ o̱y ayook juuꞌ veꞌe myakvaajnjidu.
|
mto
|
nhn_ocotl
|
# Ocotl
Ocotl, ce cuahuitl xococ huel miac, quitoznequi caxtillantlahtolcopa; pino. Wp/nhn/Cuahuitl
|
nhn
|
mim0-sw-285238-gundu-y-kutti
|
# Ndàsi ñi’nu Gundu xi´in Kutti
**Hermelindo Pastrana Madrid**
> quedaron prisioneros
_Mixteco (mim0)_
Xika siì Gunduxi´in Kutti, te xe kaa saa sakán te…
¡Ni ndàsi ñi’nu rí tixin ñunu ña tava ra tiaká! Kutti ndi ni ka’ku ri, te Gundundi ni ndóo ri ndàsi ñi’nu rí.
Ni xìka Kuttika’andia ri ñunu xi’in nu´u kuali rí. Gundu ndi ni xìka tu tikan ka’andia ri ñunu xi´in nu´una´nu rí. Ndisu nì kuvi ka’ndia rí ña.
Niketa Kutti kuá’an nduku rí yótyindieé ta´an xi´in rí.
—Àn, kuvi tyindieé un ti nita’an xi’in yu —ni ndatu’un Kutti tikú’un mini.
—Ka’nu koo ñini un, Kutti,ndisu yu’u ndi kuása kama sútia yu— ni kátyi ti tikú´un mini.
—Àn, kuvi tyindieé un ti nita’an xi’in yu —ni ndatu’un Kutti ti tiaká ballena.
—Ka’nu koo ñini un, Kutti,ndisu kuása xiín va’a nu’u yu —ni nakuin tiaká ballena.
—Te yo’ó, tiaká espada lulu, ánkúvi tyindieé un ti nita’an xi’in yu —ni ndatu’un Kutti.
—Kuása kúvi yu, Kutti, ndisu kuvi si’í yu —nakuin tiaká espada lulu.
¡Rak,rak,rak! Ti tiaká espada lulu xi’in si´í rí tyindieé rí Gundu te ni ká’ku rí.
¡Nde vitin nde’ni Gundu!
Gundu, Kutti, niki’in ta’an ri xi’intiaká espada lulu xi´ín si’í rí te kuá’an ti’vi rí kusíki rí.
|
mim0-sw-285238-gundu-y-kutti
|
nch_constitucion_bis30
|
**XXV.** Tlanauatis kampa tekiti tlajmatketl uan tlamachtia kimelaua pan ni itlakotonka sempoualli uan majtlaktli uan eyi. Pan ni mexkosentikatlanauatili; tlanauatia, kinechakoua, mopaleuia pan nochi ni mexko, kaltlamachtiloya pan teyoualtlatilankemej, tlatekiuili, ueueyi, kaltlamachtiloya ka ichpokamej uan telpokamej uan tlajmatkemej tlatsintokilistli tlatlachixkauiyani, yeyektsi ixayak tlachiuali kampa tlamachtiyani, kaltlamachtiloya ki nextia pan tlaltokayotl, kampa tlachijchikej tepoxmej, tekipanolistli tlamachiuali, uan tekimej, kampa kin mokuitlauitokej achtiui tlatekiuilmej, kali kampa ki ajokui amochmej. Ki itas uan sekinok tekikalmej. Atla mopanextia ka tlamachtilistli ka imiyaka atla maseualmej pan mexko uan atla kichiua nauatili pan tlenochi atla ke ki itoua tekikalmej; kampa kichiua nauatilmej atla kampa peua tlajtolmej atla nelnelia uan atla ke mokajtok; uekapa omimej ki ajoktokej uan atla tlamachiualmej atla ki ixpanextijtok se uekapantlanejneuili, atla tlanejneuilmej, kampa kinmokuitlauitokej pan ni mexko, tlaltokayomej uan teyoualtlatilankemej atla tekititokej pan se uan eltok kaltlamachtiloya uan momapaleuitokej pan ni kaltlamachtiloya kampa ax tlauel tlainama atla kimelajtok pan ni tekitl tlaixpanexpa kitemojtok ki ololose miyak tlamantli uan kichikuase sejkoja momapaleuise ka ni kaltlamachtiloya pan tlenochi mexko, uan kampa kitlalia. Kuali tlamokuitlauili kampa tsontik uan atla kemaj tsontis kampa kaltlamachtiloya, uan kampa kimakilia pan se kakiuili kampa mokalakia kampa mopatla. Atla se tlakuiloli se ki ixpanextia se maseuali kampa kitsontijtok inemachtil aun atla temaka tekikalmej atla ki itoua uan ki kualtilia mexko. Kichiuase nauatili pan se kakiuili kampa xitlauali atla kijtokej san kinektok tlachiualmej atla axkayomej atla kimachilia atla ke kinextijtok ka yayampa. Kipixtos se amatlajkuiloli se mexko tlanauatiketl atla kampa kalaktok ni kaltekitiloya atla mexkotlaixkopinkayotl. Uan kitlalise se mexko maseuali atla tekitis tlatoktsi pan ni tekikali pan mexkotlanauatiketl atla kinejneuilia uan atla tekiti tlatoktsi atla kimakixtia seyok. Atla kimelaua pan ni itlakotonkemej naui poualli uan naui, uan naui poualli uan makuili pan ni mexkosentikatlanauatili.
**XXVI.** Ma temakasej se kauil Ueyimexko Tlanauatijketl uan ma mokualchijchiuas Tlapejpenili Sentilistli uan kiijtosej ajkaya kichiuas tekitl tlen Ueyimexko Tlanauatijketl,ueli elis san se tonalpa noso nochipa itstos, kej mosenkaua pan sempatik tlaijtoli 84 uan 85 pan ni Ueyiamatlanauatili;
**XXII.** Ma kiselis amatl kampa axkana kuali kiselia tekitl tlen Ueyimexko Tlanauatijketl.
**XXVIII.** Atla temakas ni nauatilmej pan ni kakiuili atla tlapoualistli sentikatlanauatili uan tlanauatise ka tlapoualistli tlaixpanexpa uan kampa ki ixpanextia atla san se atla teiluia tomin kampa kisa, atla kiski uan atla axkayomej, pan mexko, tlaltokayomej auan teyoualtlatilankemej, mexko, atla momapaleuitokej ka tlaltokayomej koyotekitiketl. Kampa tekititokej, uan itetempa ni mexko, motemachia pan ixitlauilis ka se kuali kualtiliskayotl pan tlenochi mexko;
**XXIX.** Kijtos keski tomin tlaxtlauasen:
**1o.** Tlanemakilistli tlen uala analieuanin;
**2o.** Katsa motekiuis uan motekipanos tlen yolkamen uan kuatinin, tlen kijtoua naui uan makuili ijtoli tlen sempoali uan chikome tlaijtoli tlen ni tlanejneuilyotl;
**3o.** Kaltla tomintlaineltili uan kaltlamantli kuitlauiyanin;
**4o.** Tekitl miyayotl tlapaleuili, tekiuiliso tlen axkayotilotl; uan.
**5o.** Uan tlen tekimonekilia:
**a)** Kaltlimekayotl;
**b)** Xiui iatlkalchiuilistli;
**c)** Achiaualistli lemenaltili uan sekinok katli mochiua ka achiaualistli;
**d)** Tlalemenaltili;
**e)** Achiualtsopelijkayotl;
**f)** Kuauitl tlatsontekilistli, uan.
**g)** Tlaili kaltlachiualistli.
Tlaltokayolmen mokalakis pan tekitomin tlaxtlauili, tlen tlajtoua machiotlajtol tlanejneuilyotl. Machioketstinin kitasej keski tomin kinmakase pan teyoualtlatilankemen, katli kisas pan tlilmekatomin;
**XXIX-B.** Kichiuas machiotlajtoli katli kijtos kenijki motekiuis pantli, tlaixnexkayotilistli uan mexko kuikatl.
**XXIX-C.** Kichiuas machiotlajtolmen katli kijtos kampa itstos ueyi tlanauatijketl, tlen tlaltokayolmen uan teyoualtlatilankemen, kampa kinmelaua, kampa mokalchichiuasej, kiampa mochiuas ken kijtoua pan eyi ijtoli tlen sempoali uan chikome tlaijtoli pan tlanejneuilyotl.
**XXIX-D.** Kichiuas machiotlajtolmen katli kijtos kenijki mochiuas tlen mexkotekiltl, tomintekitl uan maseualtekitl, nojkia pan tlapoal amochtli uan amochtlalpoalistli tlen mexkotlali.
**XXIX-E.** Kichuas machiotlajtolmen, tlen kijtos katsa elis, kiixpantis, tlajtosenkauas, uan kenijki mochiuas tlen tomintlaelistli, tlen katli tlaonkas una katli tlaelis uan nochi katli monekis pan mexkotlali.
**XXIX-F.** Kichiuas machiotlajtolmen katli kiixpantis kenijki motekiuis mexkotomin, kanke motekiuis tomin katli uala analitomin, tlapanoltilistli yankuik chiuali uan onkas tlayolmelaualistli, uan tlalnamikilistli nochi yankuik teposchiualistli katli moneki pan ni mexkotlali.
**XXIX-G.** Kichiuas machiotlajtolmen katli kijtos kampa itstos ueyi tlanauatijketl, tlen tlaltokayolmen uan teyoualtlatilankemen, kampa kinmelaua, pan tekitlamanauili kuatinij uan yolkamen uan tlen amo poliuis tlen inon.
**XXIX-H.** Kichiuas machiotlajtolmen tlen onkas uexkaketsalmen katli kisenkauas nochi kuesolmej tlen momaka pan tlatekiyotl iseli monenemiltis uan katli kijtos machiuas, uan yaya kisenkauas nochi kuesoli katli onkas pan miyayotl axkayotl uan teaxkayotl, uan kitlalis tlajyouilotl katli tekiti tlen tlajtoua machiotlajtoli, kitlalilisej xiltlaualistli uan chiualaistli, tekpanalistli uan katli monekis tlen mosenkauas;
Ueueyintekikalmej kipias iteki nimaya kichiuas se kampa momajmankej pan kuesoli o kampa mokualania ki olinis kampa tekititokej tlaixpanexpa pan mexko uan axkayomej.
Noihki, inon olocholli mokawa keh órgano tlen itech powi kiyehyekos tlen tlahyowilistli kinmakaskeh tekiwahkayotl itlakewalwan tlen amo kualli kichiwah tlen kiliah responsabilidades administrativas tlen kihtos tekitl owihtihtokeh, wan akinmeh ompo itlah okichihkeh noso okinkalakihkeh, wan kihtos kenami owikayotl kitlaxtlawaskeh, wan kintlahyowiltiskeh tlalia kihtlakoskeh tlen itech powi Hacienda Pública Federal noso itlah iaxkayo tlalnantli noso itlah ok seki tlakaolocholtin tlen powi itech tlalnantli tlen noihki kimiliah entes públicos federales.
Tribunal tekipanos ika Pleno noso ika Salas Regionales.
Itech olocholistli tlen kinotzah Sala Superior del Tribunal, moyektlalis ika kaxtolli wan se tlanawatilixtlamatkeh wan tekipanos ika olocholistli tlen kiliah Pleno noso Secciones, se olocholistli tekipanos pampa kiyektlalis tlen kihtowa tlahkuilolkotonalli eyi tlen powi itech inin tlakotonalli.
|
nch
|
tzh-sw-636342-whose-voice-is-it
|
# ¿Machˈa niwan skˈop bi?
**María Elena Gómez Navarro**
> ¿Machˈa niwan skˈop bi?, ¿mach'a niwan sk'op?
_Tseltal (tzh)_
Chˈiw,chˈiw, chˈiw. ¿machˈa niwan skop bi?
Kuak,kuak, kua, ¿mach'a niwan skˈop bi?
Muu,muu, muu ¿mach’a niwan sk’op bi?
¡Hiii,hiii, hiii! ¿machˈa niwan skˈop bi?
¡Chuik,chuik, chuik! ¿machˈa niwan skˈop bi?
|
tzh-sw-636342-whose-voice-is-it
|
ote_mix_03_bis02
|
menguhu hanja gi su´hu ri nzaki, xihu te da me kada n´a ra mengu, xa ya
chulo, ya ta jäi ya mëhña ya ñähö, pa da badi mu da tho ya ñamho, ya ñutsi
dehe, ya nzät´i o ma ra ya thogi ne da badi te da hoki.
Ya mëhña ne di faxhe di nuhe ya thogi mbo ja ma hninihe, di ne ga su´he ma
nzaki ne ya nzaki ma menguhe mu da epu n´a ra thogi, ja di faxhe ko u di pahe
pa hinda tho ra thogi.
Ra su nehe ra meti ya mëhña.
“njuani Mönda pa da m´om´i ya thogi”
|
ote
|
mir_AC18_bis02
|
Mänitä Apolos miänaaṉ̃ coo hänajty jim̱ ñøcxaꞌañ Acaya. Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ piamänaaṉ̃ coo jaꞌa Apolos jim̱ ñǿcxät. Mänitä mäbøjpädøjc nocy hajxy yhädiuuṉ̃ coo jaꞌa Apolos jim̱ piuhbedǿøjät Acaya. Jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty jim̱ hijpä Acaya, jeꞌedsä Apolos hajxy puhbédäp. Mänitä Apolos jim̱ chohṉ̃ Efeso. Mänit jim̱ ñøcxy Acaya. Coo jim̱ miejch, mänitä mäbøjpädøjcä Apolos hajxy piuhbejty nägøꞌø nädecypiä. Paady hajxy hänajty tøø miäbøcy jaꞌa Jesucristocøxpä, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Dios hojioot jiaanc̈h tehm̱ miøødä.
Majatiä Apolos jaꞌa judíos jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty miøødyajcapxiøꞌøy cuꞌughagujc, cabä judíoshajxy hänajty yajmäjädaꞌagyii. Jaduhṉä Apolos yajnähixøꞌøy coogä Jesús hänajty jeꞌe Miesíasä, jaꞌa Dios hänajty jecy tøø yajnähdíjjiäbä coo hänajty yaa quiexaꞌañ hädaa yaabä naax̱wiin. Jaduhṉä Apolos hänajty yajnähixøøbiä coo jaduhṉ jim̱ myiṉ̃ cujaay maa jaꞌa Diosmädiaꞌaguiän coo jaꞌa Dios jaduhṉ jecy tøø miänaꞌañ coogä Mesías hänajty yaa quiexaꞌañ.
|
mir
|
spa_LV22
|
habló a Moisés :
habló a Moisés :
habló a Moisés :
|
spa
|
yua_aguascalientes
|
# Aguascalientes
Aguascalientes, junp'eel lu'umil Méxikoo. U nojoch ts'íibe' Aguascalientes.
|
yua
|
yua_2020
|
# 2020
2020 jumpel u ja'abil ti' Calendario gregoriano.
|
yua
|
yua_chab
|
# Chab
Chab Káastlan t'aan: Oso hormiguero yéetel Tamandúa.
|
yua
|
nch_chikueyi
|
# Chikueyi
Chikueyi (noso Chikuei) itoka tlapouali tlen mojkuiloa "8".
|
nch
|
yua_2004
|
# 2004
2004 jumpel u ja'abil ti' Calendario gregoriano.
|
yua
|
mxt_reino_unido
|
# Reino_Unido
Reino Unido (inglés tu'un : United Kingdom), iin kaku ñu’un indooso xa’a Europa xin 46.157.822 taa, ta un xini ñuu yaya Londres.
|
mxt
|
nch_febrero
|
# Febrero
Febrero itoka inik ome metstli ipan se xiuitl.
|
nch
|
opt_portugal
|
# Portugal
Portugal, ofiçialmente a Repubrica Portugaesa (portugaes d'oi: República Portuguesa) é ũa terra encontrada al sudeste da Europa, ena marisma este da quas'ysla espannola. Sua lengoa é a lengoa portugaesa e sua çibdade cabdal é Lisbõa.
|
opt
|
zpd_libros_sep_04_bis12
|
shel tlizan chhak yan
Ka chhizána kon chhakz
a’ baziyajo mparh
a’ baziyajo malh
awe, awe chhepgake.
- Bellki dilla na bík dí chhlhí bik di chhenhilho chhajo ya.
138 138
-----
Yell kí chhak ya’.
Bzoj bi lla’ chhak ya’ Ihau yell kí.
Chhelhía:___________________________________________________
Xjull: ________________________________________________________
Ye’lI:________________________________________________________
Yalhalj: _____________________________________________________
Lhashachhoj:________________________________________________
Lhashawis:__________________________________________________
-----
Blhab nha’ be’ xhnezen
To bidao’ wuyajbe ya’a nha’ wuxhibe’ da’a kí.
- Tapya bex nha’ wuzaken tap’ pes weje tya wuxhién.
- Taponz zaa wuzaken chop pes.
- Tchhog panhelh wuzaken galj pes.
Iha xhnhaben be’ebe Togayoa pes.
Bzoj Ihao bnezen da’a chheyalen
Ki’te bchinbe wuxhibe bex __________________________________
To ki’te bchinbe wuxhibe’ zaa _______________________________
Ki’te bchinbe wuxhibe’ panhelh _____________________________
Ki’te bchinbe wuxhibe’ xhua’ ________________________________
-----
Bwea dga bizin nhakin.
Nhi bento chio che nhu dagoblhi da chdo yia kat
chhakin.
-----
###### Boz tsia
godwiz wuyalhenha Mianen Ihachhbe wtse xangolbe
nhetó, cha Ihue chejo binha yebelhon, nha dzak to ya’a
xhen, nha zaau’ yogo dan dzelhaz bene’ walhachh
tseben, la’ bene zan dzelhon chhinyixe, to dza’nhidze ba
zejnhue bwej, “machet”, nhato yat ba ze yaxhichje, nha
ba yo’ chillen ban tselh nhol tsien, lá nholka chbal dzadze
dzelgape yeten yelwa’ xiowenha’ nhas gata xhua’, za’a,
yinha’, yit, za’abada, “ponhalh”, nha nholka dzelhote
Ihaten, nha yelhate yegon yelhawe.
Tuejgake dzelhonhe yetxtilh, Ihau xhtap, bant nha yélh
leska zdau’ dakí.
Chhan dzak ya’an blhelha binha gol’lha bene yechh
yoblhe zejnhue yejziw, yeso’, chhilh, wi, yela, yix zadope, yag
“kafé”.
Schalj xangol Mian Kanhate ka dzak ya’an bene zan
kon dzelche’ e yogo dan dzejnhuen nha dzelyeyoten
yechh yoblhe, kan bzolhaw dzel’lha “kamión” kanhan
wuzolhau IIchha kan dzak ya’anhi.
-----
Bene zan leska dzjak do yechh ga’, dzelhue yogo bi dade
nhi nha dzelchen len yech, leska dzeldie do yechh Chhií,
nha dzejxhie belchhoko, nha Yaazé dzelyeyue bel, beldao
nha tuejgake dzeltsie bchhlnha; che’ ka’ nha ga bi zejnhita
bia ki xhkochheze dzelyeyue da ka’ nha dzelyeyoten do’
Ihaweya Xhjochho, Lhachewize dzjaktegake Lhache
bgose’, donhi dzelyeyue yogo dade yechh mixka’, leska’
dzjake Dzalhia’a.
Danhi blhelha’ len’ na’ dzonha xhbab, ka tsawa yida
sua’ yechh nhi nha gonha chhinyixe nha yogo xman
chjeta yogo dan gaza, nha chaa yechhka chjeta’ nha
siaa, lá xhtanksen nhak yechhdau kí, do nhi dzwadzo
be’ dao’ nhuan kan dznlá yogo yixedao ka, nha dzenldzo
kan dzelxhiwe byindao, nhocho dzelnaba.
- “Bi echhebo nhi zuaksento Ihen Ihue, ben chhin tsion
chhia’lho nhas gata da yejgawdzo do yechhlhionhi”.
-----
Dan nhenh xhanhi Iha zo to bi tebi gaklhenbi youtelhi
nhich guxillabi bizin chhendin gak dan zo xhanhi, nha
nhulhin chhasaj Iwellan. Nha bashajin Ihen ta nhez.
Chchhoa dachhinkuzi nhadan
chzetja nhiskuanknha
nha nhaka daxna ka bawia.
Chhazgake nheda
shonizi xmanh chchhoa;
nha la chhaotegake nhada.
Nhaka datoni nhisi chhiájksa
nha kat chchhoa chop bio
chlleda nha binhakteka bani.
Yichga nhakin shgish, lIia
Ihoxhakuz, nha nhaka banni.
-Beyilj nhak nhadzo dichha ki klhelhé
Dichha klhelhé
Chhi
yélhaa
Kanhate
Solhau
Dzlhepa
gasj
144144
-----
- Bzoj bin na’ dzua díchha ki
Boz_________________________________
_____________________________________
yet: _________________________________
_____________________________________
yaxhichj:_____________________________
_____________________________________
ya’a:________________________________
_____________________________________
yetxtilh:______________________________
_____________________________________
xhbal:_______________________________
_____________________________________
yelyelldo:____________________________
_____________________________________
wbin:________________________________
_____________________________________
xhjashayinton:_______________________
_____________________________________
Dzanhí:______________________________
_____________________________________
chhisiyochhlhe:______________________
_____________________________________
yejsigu:______________________________
_____________________________________
145145
-----
Leutilljuechhlhe nha chejlhe Ihawe yechh nha enable
dan da nhi nha che biyeto dzenhelh Ihe.
Ka ba den’na gozualhe to bidao yedebe dichhan nha ka
te to kuelhe, nhaz nesl’lhe che nhak danbele lebze len
dan gonlhon binyela.
- zak gozualhe Iha benen kuejlhe dichhan.
- Nhak dzak yan kanhate.
- ga benen dzjak gote’ nha bin dzelhote
- Nhakxhen gok golbe’ yaan.
Nhi bzoj to kuent che benen chza daxhengolhi kat
chhiajake yia,
146146
-----
Wnhaka bixhen dzeklho Ihue dze bidaon,
bidaoljwechhben.
147147
-----
###### NHAK CHLHA DA CHHEJ CHHAUCHHU
Xtawa nha ba nhake bengul, nha ka chheyull chhautu
xshé chhue dill de ba blhenhe. Kan chhak nha
unabdanhe bixchén bichh chheje yá. Nha kí bullie: Kanhí
kan guka nhed bidáo, guklhen de xná ka chheje yá, lá le
beyunhe lIilh, nhiache chhak udatun kulltu, de xá nha
beyunhe xyag lIilh, nha luen nha chhake shun tap lIilh,
nhach shdatun kulltu, slla’akse chhgutu nhez, axt ke
chllintu Ihauyá, nha ballekse benzan, bena nhua kafe,
yela, mbrax, yetxtilh, za, xúa, bexlhas, yin bill bex beg,
jsigw, lIum iba, yej, gú, yetj, panhelh, yix mangw, yall,
yezjesj, kuandau, belh gún, belh kush, belh xhilh,
belh jeid. Yugdekí chzue, balhze bena lIe’e beyixa cheke,
nha lekab chhuakab yua, nha bena bi nhap beyixa kullke
chzue yua che ka, bena za zita du tu lIá, gashj lIá,
chhezewe nhez. Kun chhak sllag, da chhulh chne bena
weita ka, kanhi bitek chlha du nhíi ka de ka bachdau nha
lagabi “kamion” ne gata, balchhua bena chjasake zed,
sukrh La’ate. SlIá guk ka butilh Ijuell bena Yell nha busuzalje
nhez, bsunke gal lIínlhau bzankenhe niánhoke laga
-----
Ihataze de guk cheke, kan guk blha “kamion” nha nhuan
bi de chhiashje bena, nhan chhlhedu chhiza, la lekse
bshoglau de baguk che Yell.
Beyull be xtawa dill nhi nhach sjade weteis.
Nha begana chhun xbab, dezan yelzi ba wde benagul
chechhu nhiache xhua nhez yixalhallchhu, nha’n bachhak
shde kabay, bur, bllín nhuakab bín chhiashje bena, ze
balze bena nhi shda kulle yua che. Kan chhak shlha bín
chhej chhauchhu.
-----
- Blab deyuble gan chha “NHAK CHLHA DA CHHEJ
CHHAUCHHU”, ka yeyush, nha bsej gan chha kateks
de guk; de chhak Ihau Yell chu.
- Bzenhag ka dill we’ bena wesed chu, nha ka yeyush
nhi bzoj dill de nezdu de babendu Ihillu.
-----
|
zpd
|
mxt_C115_bis02
|
Tandɨhɨ yo nyisó yo coño ñuhu cha chino̱ chihin ñuhú, tari coño ñuhu ra Adán. Ta cha cucuiso yo andɨvɨ cuví chi tari nyisó ra Cristo ra quichi̱ nya andɨvɨ.
Tari ndacú yo chi rayɨɨ, ra cha chino̱ chihin ñuhú, tyicuan caa tucu cundacu yo chi ra Cristo ra quichi nya andɨvɨ.
Ta cuñí catyi chi ndo yañi, vatyi coño ñuhu yo ma cuvi quɨhvɨ chi andɨvɨ nu nyacá ñaha Nyoo. Noo cha tañi tyehe ri tɨvɨ ma cuvi quɨhvɨ noo nu ña tɨvɨ́.
Soco cuñí tyi coto ndo noo tuhun xehe cha yori maa chitó. Vatyi ña tandɨhɨ yo cucúvi yo. Soco tandɨhɨ yo ta cunasama cuhva caa yo.
Ta ɨɨn yaha cuii ri, tari noo cha ndahvá nuu ri yo, nu ndɨhɨ tɨvɨ ángel trompeta. Vatyi cutɨvɨ ángel trompeta ta ñu ndɨyɨ cunandoto ñu cha ma cúvi ca maa ñu. Ta Nyoo cunasama cuhva caá ñu.
Vatyi cuñí chi tyi nasama Nyoo coño ñuhu yo chihin noo cha ma naa ca maa.
Ta quɨvɨ cuan nasama coño ñuhu yo ta quehen yo cha ma tɨvɨ maa. Cua cuvi tari catyí nu libru Nyoo tyehe caa:
“Nyoo cuví chasaha ra chi tuhun chihi.”
Yoho, Tuhun Chihi, ¿nya nyaa tunyee iñi chuun vityin vatyi cahñun chi ndi?
¿Nya nyaa cha cua saha ganaun vityin, yoho Tuhun Chihi?
Vatyi cuatyi yo ican chahá cha cahñi tuhun chihi chi yo. Ta ley chahnu, ican cuví cha chahá fuerza chi chi.
Soco tyahví nyoo chi Nyoo, yañi. Vatyi sahá ganaa yo sɨquɨ cuan cha catyi Sutu Mañi yo Jesucristo.
Yucuan chaha yañi, na cuinanyaa yo chihin Nyoo chihin cha nɨɨ iñi yo. Tyicuan ri na saha tyiño yo nu tyiño Sutu Mañi yo. Vatyi tyiño sahá yo chihin Sutu Mañi yo, ñima cha sahá tyiño caha ri maa yo cuví.
|
mxt
|
nhn_cuauhxilotl
|
# Cuauhxilotl
Cuaxilotl, ce xochihcualli huel miac, quitoznequi caxtillantlahtolcopa; plátano noz banana. Xochihcualli
|
nhn
|
ote_bienvenidos_a_uikipedia
|
# Bienvenidos_a_Uikipedia
bienvenidos a Uikipedia
|
ote
|
nhy_LK22_bis02
|
Jesús okinmilwij in tlayekankej tiopixkej, in tlayekankej de tiopan iwan tlayekankej tetajtzitzintin, katlej owalajkej okikitzkikoj:
―¿Anwalajkej annechkitzkikoj ika espada iwan ika kuawitl kej yeskia niichtekke?
Nochipa onieka amowan itech weyi tiopan, iwan mach annechkitzkijkej. Pero itech yin ora Dios amechkawilia xikchiwakan tlan amejwan ankinekij, iwan tlan kineki in Amo Kuale Tlakatl katlej tlanawatia ijtik tlatleyualotl.
Iwan ijkuakón okitzkijkej in Jesús, iwan okiwikakej ichan tlayekanke tiopixke. Pedro san wejka okonitiaya.
Ompa tlatlajko patio, in tlakaj okitlalijkej se tlikuile, iwan omotlalijkej okiyawalojkej. Pedro noijki omotlalij intzalko.
Satepan se tlapalewijkasiwatl, nijkuak okitak in Pedro ewatok iyakapan tlikuile, okitlatak kuale iwan okijtoj:
―Yin tlakatl noijki onemia iwan Jesús.
Pero in Pedro mach okimokuitij, iwan okijtoj:
―Siwatl, nej mach nikixmati.
Achitzin satepan, oksé tlakatl okitak iwan okilwij:
―Tej noijki se de yejwan.
Pero in Pedro okijtoj:
―Amo, nej mach inwan nipowi.
Kej se ora satepan, oksé okiyekijtoj:
―Ipan melajka, yin tlakatl onemia iwan Jesús, porke yin noijki de estado de Galilea.
Ijkuakón Pedro okijtoj:
―Tlakatl, mach nikmati tlan tikijta.
Iwan san niman ijkuakón, nijkuak in Pedro ok otlapojtoka, otzajtzik in kaxtil.
Ijkuakón in Señor omokuepke iwan okitlatak in Pedro, iwan Pedro okelnamikke tlan Señor okilwijka: “Axan, antes de tzajtzis in kaxtil, ijkuakón tej yotikijtoj eyi buelta nik mach tinechixmati.”
Iwan ijkuakón Pedro okiske iwan ochokak sa tekitl.
In tlakaj katlej okipixtokaj in Jesús, okipinawiayaj iwan okiwitekiaj.
Okixilpiayaj iwan okixwijwitekiaj, iwan okilwiayaj:
―¡Tla xitlajto (xikadibinaro), akin omitzmaak!
Iwan san tlan amo okilwiayaj para ika okipijpinatijkej.
Nijkuak otlaneske, omololojkej in tlayekankej tetajtzitzintin judiojtin, in tlayekankej tiopixkej, iwan tlamachtijkej de itlanawatil in Moisés, iwan okiwikakej in Jesús kan tlaixkomakaj (tlatzonmanaj) in judiojtin. Ompa okitlajtlanijkej:
―Xitechilwi, ¿kox tej in tiCristo?
Yej okinnankilij:
―Tla namechilwis nik yen Nej, namejwan mach annechneltokiliskej.
Iwan tla itlaj namechtlajtlanis, mach annechnankiliskej, iwan nion mach annechkajkawaskej.
Iwan desde axan Nej katlej onimochij nitlakatl niewatos ik iyekma in toTajtzin Dios katlej kipia nochi poder.
Ijkuakón nochtin okitlajtlanijkej:
―¿Tonses kijtosneki tej titeKone de Dios?
Jesús okinnankilij:
―Aján, yen Nej. Ijkón ken namejwan ya ankijtojkej.
Tonses yejwan okijtojkej:
―Mach ok moneki ok akaj ma kistlakawi. Yotikkakej tlan Yej inewian yokimokuitij.
|
nhy
|
spa_EX26
|
La longitud de cada cortina será de 1,6 metros y su anchura de 1,8 metros, una misma medida para todas las cortinas .
Harás 0 presillas en el borde de la primera cortina , y lo mismo en la cortina que sigue en la serie. Las presillas estarán contrapuestas unas a otras.
La longitud de cada cortina , 13,5 metros, y la anchura de cada cortina , 1, metros. Las 11 cortinas tendrán una misma medida .
Para el lado norte del Tabernáculo , tablones
|
spa
|
yua_chipre
|
# Chipre
Fráansia (fráanses t'aan: République française) u k'aaba' junp'éel lu'umil ich Ewropa. Xook yéetel 65.073.482 utia'al wíinik.
|
yua
|
top_aveli_12_bis34
|
Nixlikana: No es cierto. Kana wan: Dice la verdad. arquearse.
Kanatlawá: Lo certifica. Xnakga s. Se marchita. Maxneqé: Le quita el
Xlimu s. Rocío. Se pega en las hierbas. jugo, el vigor a la planta, flores y otras cosas.
Mankganá: Sereno. Sinón. Xnakgé.
Xlisputnixtilan s. Estribillo (árb.). Cucharilla. Xnakgni s. Marchitado. Xnaqnít.
Xlisputni: Lo que extermina. “Lo que acaba a las Xnika v. Se desinfla. Deshincha, se marchita.
gallinas”. Xnujut s. Venas. Nervios. Sipán kixnujut: Duele
Xlisunchikán s. Lechuguilla. Hierba. mi vena.
Xlixtokgo chat s. Berenjena verde. Cura la Xokge s. Caracol. Xmaqqoxqe tsawin: Concha
alforra, escarlatina. Chat: Vieja, abuela. de caracol. Sinón. tsawin
Xlixtokgo s. Bastón de. Líxtokgo: Bastón. Xokgó v. Lo paga. Liquida. Laqaxoqó: Paga por
Xlulokg s. Tilcampo, especie de lagartija grande. él, por ella. Taxoqo: el pago, la liquidación.
Xlumati s. Babosa (gusano). Xokgonán v. Paga, liquida, cubre la deuda; es
Xluwaxitstaya s. Pitahaya de ardilla. Luwaxit: pagador.
Pitahaya. Xokgonat s. Semilla de maíz
Xmakán lapanit s. Mano de tigre. Planta.Makán: Xokgowilí v. Lo deja pagado.
Mano. Xpachawchawilá s. Bajatripa. Se usa el tallo y
Xmakwa Remedio de. Medicina para. Xlimakwa. la hoja para males estomacales, espanto y
205 206
-----
posparto. Xpachaw: Su bazo, su tortilla. Chawilá: Xpulh s. Verdolaga. Na liiwat: También es
guajolote; “la tortilla, el bazo de guajolote”. comestible.
Xpapanat, s. La viruela; itxpapanat xtilan o Xputastiwitnimuxni s. Cocuite. Palo de sol.
tsutsoqo paqxwat: la viruela loca. Tsitsaqe Pupútkiwi. Xkanánkiwi. Lit. “Columpio del mono”.
paqxwat: la viruela negra. Pakgxwat Putastiwitni: Columpio.
Xpalakga v. Enlodado. Está enlodado. Lodoso. Xpuyú [xp’uyú] v. Lo riega, lo esparce, lo
Xpalakgán v. Se enloda. Sinón. Makpasá putlún. desparrama como la semilla en el campo.
Maqxpalaqán Xtakni Adj. Verde oscuro. Staqni: verde claro o
Xpaluwasakaj s. Frijol tripa de tuza. limón. Staqa: verde crudo.
Xpaluwatiyat [xpalu·wa’íyat] s. La lombriz de Xtaktan pukaman s. la caída de la matríz; pu-:
tierra; tiyat: la tierra. recipiente, interior, kam, kamán: hijo(s); taktá:
Xpatá v. Lo muele (chile y tomate). Swaqá: se baja, cae.
Muele, en general. Xtalá [xta·lá’] s. Su igual. Su idéntico, de su
Xpayat s. Chichicastle. Hierba. Tuchí clase, su pareja.
kimakaxpayalh: Algo me picó en la mano. Xtalankga [xt’alánq’a] s. Camarón
xpinchichiní [xp’inch’ichiní’] s. La tanagra transparente del río o arroyo.
escarlata; “el chile de sol”, pájaro; p’in, chile; Xtalhtsiluwa, s. Semilla de culebra. Simonillo y
chichiní, el sol. hierba de Santa Elena, curan el piquete de
culebra, es antiviperino, parásitos intestinales,
control térmico y espanto. Xlikuchupaláluwa.
Xtaluwatiyat [xtalu·wat’íyat] s. La lombriz de
xpipilekg
tierra; tiyat: la tierra; ta-, inferior, asentadera.
Xtamá v. Lo trasplanta como árboles. Injerta,
planta.
Xtamankgat s. Pega ropa. Es otra especie de
Xpipilekg s. Mariposa. Wankán xlakata xpipileqni cadillo. Xtamanqa: Pegajoso.
ta’án tapaxa nak pupunú tastunut: “Dicen que las Xtampusniskgata s. Ombligo de criatura.
mariposas se van a bañar al mar a medio día”. Tampusni: Ombligo. Sqata: Criatura.
Xpipilékgkiwi s. Pata de vaca. Árb. Lit. “árbol de Xtampuxanat s. La vegetación subacuática.
mariposa”. Crece en el fondo del agua. Xtampún: Fondo.
Xpixlokgot juki s. Pescuezo de venado. Bejuco Xtan [xta·n] s. Tlacuache. Marsupio.
de San Diego. Pixloqot: Garganta, pescuezo. Xtan s. Su asentadera. Sus posaderas. Sinón.
Xpiyut s. Almeja. Concha. Ixtán.
Xpuchináchuchut [xpuchina·ch’úchut] s. La Xtanchiwixtajín s. “Los testículos del trueno”.
araña del agua; “la dueña del agua”; puchiná: Xtan: Su asentadera. Chiwix: Piedra. Bejuco que
dueño. da tubérculo grande sobre el suelo.
207 208
-----
Xtapalh s. Precio (Su). Su valor, importe de.
Nikulá txtapálh: Cuánto vale. Sinón. Itxtapálh. xtuyu
Xtakgátluwa [xt’aq’át-lu··wa’] s. La víbora
voladora o chirrionera; xtakgala: planchuda,
tabluda, aplanada.
Xtasíw chichiní s. Mecate de sol. Bejuco.
Xtawakátkiwi s. Fruto de árb. De la planta.
Xtawakgwa [xtawá·qwa] s. La marta o Xtuyu s. Mozote blanco. Xtuyu xasakgakga.
martucha, tiene parecido al mono, es nocturno Planta.
porque se alimenta en la noche, su carne es Xtuxtikatchún s. Palo de rosa. Árb.
sabrosa, dicen que domina al hombre. Xokge [xóqe’] s. La concha de mar, el caracol,
Xtawi [xtáwi] s. El cojolite, especie de faisán de térm. general.
carne sabrosa, del náh. Coxolitli: faisán. Xu [xu·y] v. Lo pela, le quita la piel, cuero. Taxu:
Xtikat s. Estera (La). Petate (el). El sexo masculino, pene.
Xtikxit-luwa s. Ventosidad, pedo de culebra. Xulh [xú·lh] s. El bagre, pez.
Medicinal. Xulalh s. Calle (La). Tilanga xulalh: Avenida.
Xtila [xtíla'] s. El vinagrillo, insecto de humedad. Langátijya.
Xtilan*s. Gallina. Xtilan mapinama: La gallina Xúmpipi s. Cucaracha de cuerpo rojizo.
está poniendo. Xun [xu·n] adj. Amargo. Xunalípalhni: hierba
Xtilajni [xtilájni’] s. Vaquita o cochinito de San negra, amarga, para “limpia”.
Antón, mariquita, insecto. Var. Xicotepec, Puebla. Xunak s. Jonote. Su resina cura heridas y sus
Xtin s. Avispa otomite, ponzoñosa, habita arriba fibras como mecate.
de los árboles. Xunálhpu. [xu·nalhpu’] s. La pagua amarga, la
Xtinit s. Escalofrio; xtiní: le da escalofrío; lixtiníy: cimarrona.
le provoca o causa escalofiío. Xunalípalhni s. Hierba de negro. Xun: Amargo.
Xtita [xti·ta] v. Rompe (Lo). Desgarra como una Lípalhni: escoba, hierba para “limpia”.
tela, papel. Xunátsitsi s. Gonorrea; xun: amargo; tsitsi:
Xtokge s. Ejote. Vaina de frijol tierno. grano.
Xtokgó v. Clava (Lo). Cose, le da puntadas. Xunatuwán s. Hierba amargosa.
Xtukú v. Atranca (Lo). Apuntala. Sinón. Xuwa [xu·wa] s. Piel. Cuero, pellejo. Itxuwa: su
Tankgextukú. piel, la piel de. Tuxuwa: Guarache.
Xtuki [xt’uk’i] s. Langosta, especie de grillo Xuwáchichi s. Tepetzcuintle. Véase: Sipíjchichi.
amarillo. Xuwawa. Pellejudo, cuerudo.
Xtutu [xt’tu’] s. Cicatriz. Lakáxtutu: Cicatriz de la Xuxú v. Se oxida; enmohece.
cara. XUxun [xúxun] s. Óxido (El), enmohecido.
Xuxunít. Enmohecido; está (ha) enmohecido.
209 210
-----
Xuxut s. Oxido. Moho. Musgo. X’akgtsispaxni s. Nigua. Piojo de puerco.
Xuy s. Zancudo, mosquito del paludismo, abunda Stokgonó: Nigua.
en la humedad. X’akgxakga-chikán s. Hierba de la hormiga
Xuyankga [xu·yánqa] s. El codorniz, páj., var. ciega o arriera.
Zapotitlán. X’akgxakga-tlitlakga s. Cabeza de negro.
Xuyumin s. Frijol machete. Se come hervido Tubérculo.
con sal. Sinón. Xuyumilh.
Xwanakiwi [xwanak’íwi] s. La broca, la polilla
come madera; var. xuaknakiwi, xwakná; Y, y
barrenador de madera.
Xwakgwan [xwáqwan] s. La rana que así canta.
Xwatá v. Lo arrastra. Xwatálin: Lo lleva arrastre. Ya v. Está parado. Verticalmente. Ocupa un
|
top
|
tku_MK10_bis02
|
Quit Chi'xcu' xala' Tālhmā'n. Quit jā icmilh na'icla hua'chi xatēcu'; quit icmilh na'icscuja ē na'iccāmaktāya ā'makapitzīn. Na'icmacamāstā' quilatamat na'iccāmakapūtaxtū līlhūhua' ―huanli Jesús.
Tachā'lh nac cā'lacchicni' jā huanican Jericó. A'cxni' Jesús ixtaxtumā'lh nac Jericó, tatā'a'lh ī'scujnu'nī'n ē lhūhua' tachi'xcuhuī't. Na ixpāxtūn tej ī'squi'ni'huā'yahuī'lh lakatzī'n tī ixuanican Bartimeo ixka'hua'cha Timeo.
A'cxni' ca'tzīlh ixtētaxtumā'lh Jesús xala' nac Nazaret, tzuculh ta'sa ē huanli:
―¡Jesús, hui'x ixtā'nat David tī xa'icka'lhīmā'nauj! ¡Caquilakalhu'ma'nti quit!
Lhūhua' chi'xcuhuī'n talacaquilhnīlh ē tahuanilh:
―Caquilhca'csla'.
Bartimeo ā'chulā' ixta'sa ē huanli:
―¡Hui'x ixtā'nat David tī xa'icka'lhīmā'nauj, caquilakalhu'ma'nti!
Jesús tāyalh ē cāhuanilh ī'scujnu'nī'n:
―Cata'sa'ni'tit.
Tata'sani'lh lakatzī'n ē tahuanilh:
―Capāxuhua' ē catāya'. Jesús ta'sani'yān.
Xla' tamakxtulh a'ktin ixlu'xu' ē tāyalh ē lakmilh Jesús.
Jesús kelhasqui'nīlh:
―¿Tūchu lacasqui'na' na'ictlahuani'yān?
Lakatzī'n huanilh:
―Mākelhtahua'kē'ni', caquimālacahuā'ni'.
Jesús huanilh:
―Tzētza' napina'. Hui'x a'ka'ī'nī'ta' quit tzē na'icmālacahuānīyān ē ū'tza' lītzeya'ntitza'.
Xamaktin lacahuāna'lh ē stālani'lh Jesús nac tej.
|
tku
|
top_C24
|
Dios kinkgalakalhamanitán y kinkgamapaksín naktlawayáu jaé taskujut y akín nikxni ktatlaji̱yáu.
Akín ni klakgputsayáu tí nakakskawiyáu, ni para tí klikxiláu kintachiwinkán, ni para kmasiyáu tú ni lakglhkganit Dios. Akín wata kmasiniyáu tanks ixtalakgapastakni Dios, y Dios katsí para kgakskawinitáu cristianos.
Pero maski tanks kchiwinanáu namá tí ama talaktsanká ni tamakachakxí kintachiwinkán.
Porque tlajaná tí mapaksí jaé kgakilhtamakú, kgamalakatsí nitú katamakachákxi̱lh namá tí ni talipawamputún, xlakgata ni natalilakgawanán taxkáket nima mastá lanka Quimpuchinakán Jesucristo pues Cristo xastaknán ixmasu̱y Quintikukán Dios.
Akxni akín kgamakalhchiwiniyáu cristianos siempre kmasiyáu Jesucristo Quimpuchinakán y nikxni kmasiyáu kakinkgatakgokekán akín; pues akín wata klitanuyáu ixchalhkgatnanín Cristo tí kgaliskuján xlakgata nakpaxkatkatsiniyáu tú tlawanit kilakgatakán.
Dios maktum wá: “¡Catawi taxkáket ní kgapaklhtutá!” Chí piwá Dios kinkgamaxkinitán ixtaxkáket nak kinakujkán xlakgata nalakapasáu ixlilanka Dios nima kinkgamasiniyán Jesucristo.
Dios makinit jaé lanka ixtaxkáket nak kimaknikán nima litanú la tlámanc nima tsankgaxní ama tapaklha, pero chuná Dios tlhann namasí ixlitliweke porque akín ni lá tú klilakgtlankanáu.
Akín kinkgataraslakkanán pero siempre ktaxtuniyáu; maski kaklhuwatnanáu ni klakaputsaxniyáu;
maski kinkgaputlakakanán Dios nikxni kinkgakxtakmakanán; maski ktatlaji̱yáu siempre ktayaparayáu.
Lata ní kanáu lichiwinanáu Jesús klakatayayáu kilininkán kaj ixlakgata, pero chuná tlhann masí xastaknán Jesús la kinkgamaktakalhá̱n naklatamayáu.
Akín tí klichiwinanáu Jesús chali chalí klakatayayáu kilininkán kaj ixlakgata Jesús, pero chuná xlá masinit ixlitliweke porque kinkgamaktakalhnitán naklatamayáu.
Akín klakatayayáu kilininkán xlakgata naklichiwinanáu Cristo, pero wixín pat taxtuniyátit para lipawanátit.
Lakatum nak Escrituras wan: “Akit kganájlalh tú wá Dios wá klichiwínalh.” Pues akín na chuná kganajlanitáu y klipawanitáu Dios wá ni klijikuanáu klichiwinanáu.
Porque katsiyáu xlakgata namá Dios tí malakgastakuánilh Jesús nak kgalinín na ama kinkgamalakgastakuaniyán la malakgastakuánilh Jesús, y akín y wixín tí lipawanátit Jesús ama lakchanáu nak ixlakgatin.
Lata tú kpaxtoknitáu ama kgamakuaniyán porque para mas lhuwa cristianos kgakxilhlakgachá̱n Dios natataxtuní mas lhuwa cristianos ama tapaxkatkatsiní ixtalakalhamán y siempre tasima nawán ixlilanka Dios.
Huá xlakgata nikxni klilakaputsayáu tú kpaxtokgáu pues maski kimaknikán lakglakgoma, kiespíritukán chali chalí tiyá mas likamama tanks nalipawán Dios.
Jaé kintakxtakajnikán nima kalhiyáu nak kilatamatkán ni makgas ama makapalá y akxni natamalakgastukgáu kintapaxawankán nima amán maklhtinanáu nak akapún amán aktsonksuayáu.
Akín ni lilakaputsayáu tú kinkgapaxtokgán juú, porque akxilhlakgachanáu tú ama lakchanáu nak akapún maski ni akxiláu. Tú akxiláu kgakilhtamakú ama lakó pero tú ni akxiláu wata akxilhlakgachanáu nikxni ama lakó.
|
top
|
nhn_agosto
|
# Agosto
Agosto chicueyi metztli ipan xiuhpohualli gregoriano. Xiuhpohualli
|
nhn
|
yua_bulgaria
|
# Bulgaria
Lituania (fráanses t'aan: République française) u k'aaba' junp'éel lu'umil ich Ewropa. Xook yéetel 65.073.482 utia'al wíinik.
|
yua
|
yua_2009
|
# 2009
2009 jumpel u ja'abil ti' Calendario gregoriano.
|
yua
|
nhn_ehcatepec_morelos
|
# Ehcatepec_Morelos
Ehcatepec Morelos achcauhtoca caxtillantlahtoltica Ecatepec de Morelos, ihtoca ce altepecalpolli itechpa 125 ialtepecalpolhuan ompa in Tlahtohcayotl Mexihco ihuan ce itech 12 altepecalpolmeh ipan Onohuayan Ehcatepec.
|
nhn
|
mco0-sw-623041-ja-tekeekpe-pik-pitsye
|
# Ja tëkëëkpë pi'k pitsyë
**Yaneli watsykyätsm**
> Koo pik pitsyë jyämyëtë tpaattë.
_Mixe (mco0)_
Tu'unëk tu'uk'ok xëew tëkëëk ja pi'k pitsyë oj nyäypaatëytë tu'uk ja uk ma'atë jantsy mëj
Ja pi´k pitsyë nëkoo jattsë'kënëtë ja uk.
Tääk pëye'ekyë nyaypatso'onëtëy.
nanytu'unëk oj ja uk pyapyë'ktso'onëytë.
¡ja pi'k pitsyë koo t' ijxnëtë, koo jä yajk paminëtë nëkoo jotëkoy pyëyë'kënëtë!
Tää oj mëët pi'k tu'uk ja joon nyäyjënkuwopëytë.
Ja pi'k kyäjëk mëjpëmtëy jëntsyak tëmpëyë'ktëp.
tää oj nyäy'ayo'oykojëmë mëët tu'uk ja piik'ëna'k ma'atë najtsy ulëtukpiixën jäm tyuk´ëyekpyë jëntsyak tëmpëyë'ktëp jatu'un.
näny kyäjëjk ojtmëpëmtë jëntsyak tëmpëyëktëp jatu'un.
koonëm oj ja tyu'u kyukëxëtë.
itsëk oj nyäywanëytë: "¡tii tu'un tyamntu'unëmtëp!" tää oj yäxnëtë jyoknëtë: "¡putëjkëk'ëëts!" "¡putëjkëk'ëëts!".
ja uk nëkoo jë'yë jyën'it jyënxoonënë kooj oj jäm jyäty maa yë'ëjëty. itsëk oj nyëmxëytë "jotkujk ëjts nnäyjawëyë ko'o kijpx tëë npëyë'këntë".
tu'unëk oj ja pitsyë tu'uk jyämyëtë tjakpaattë.
|
mco0-sw-623041-ja-tekeekpe-pik-pitsye
|
nch_nejpali
|
# Nejpali
Yin nejpali noso nojpali (ipan Veracruz), se xiuikuauitl itech huitztiketl, latintlajtoltika opuntia ficus indica, yin kuatlajtli nochtlimej.
|
nch
|
yua_acapulco
|
# Acapulco
Acapulco u k'aaba' junp'éel lu'umil ich Guerrero. Xook yéetel 955.400 utia'al wíiniko'ob.
|
yua
|
toc_LK5_bis02
|
Acali̠stá̠n Leví tláhualh nac xchic aktum pu̠pa̠xcua la̠qui̠ chuná nali̠makapa̠xuhuay Jesús, pero na̠chuná lhu̠hua xcompañeros támilh hua̠nti̠ na̠ xtama̠ta̠ji̠y cristianos natalakaxoko̠nún, y lhu̠hua makapitzí̠n cristianos hua̠nti̠ judíos xtalacpuhuán pi̠ hua̠k xtalaktzanka̠ni̠ttá y ni̠tu̠cu xca̠liucxilhcán, xlacán na̠ antá pu̠tum tamaktahui nac mesa.
Pero a̠ma̠ko̠lh fariseos xa̠hua xma̠kalhtahuake̠nacán judíos acxni̠ taúcxilhli pu̠tum hua̠nti̠ xlá xca̠ta̠hua̠yama Jesús xlacán tzúculh taaksán y chiné tahuánilh xtama̠kalhtahuaké̠n Jesús:
—¿Túcu xpa̠lacata huixinín ca̠li̠ta̠talakxtupi̠yá̠tit y lacxtum ca̠ta̠hua̠yaná̠tit tama̠ko̠lh xma̠ta̠ji̠naní̠n impuestos xa̠hua tama̠ko̠lh makapitzí̠n laclanca makla̠kalhi̠naní̠n lacchixcuhuí̠n?
Pero cumu Jesús káxmatli hua̠ntu̠ xlacán xtaquilhuamá̠nalh xlá chiné ca̠kálhti̠lh:
—Ni̠tu̠ tamaclacasquimá̠nalh doctor hua̠nti̠ tla̠n talamá̠nalh hua̠nti̠ ni̠tu̠ kalhi̠y tajátat, pus huata huá tamaclacasquín doctor hua̠nti̠ tata̠tatlay.
Pus aquit ni̠ cmini̠t ca̠huaniy natalakpali̠y xtalacapa̠stacnicán hua̠nti̠ talacpuhuán lacuán cristianos, pus huata huá cmini̠t ca̠tasaniy hua̠nti̠ luu makla̠kalhi̠naní̠n la̠qui̠ aquit nacca̠lakma̠xtuy.
Xlacán chiné tahuanipá:
—¿Túcu xlacata hua̠nti̠ xtama̠kalhtahuaké̠n Juan Bautista xa̠hua xtama̠kalhtahuake̠ncán fariseos ankalhí̠n takalhxteknín y lhu̠hua tatlahuay xoración li̠huaná̠ natalakachixcuhui̠y Dios, pero chi̠nchú hua̠nti̠ huix mintama̠kalhtahuaké̠n ankalhi̠ná tahua̠yamá̠nalh y ni̠ takalhxteknín la̠qui̠ natalakachixcuhui̠y Dios?
Jesús chiné ca̠kálhti̠lh:
—¿Lacpuhuaná̠tit huixinín pi̠ tla̠n natakalhxteknín osuchí ni̠ natahua̠yán hua̠nti̠ ca̠putzacani̠t nac aktum pu̠tamakaxtokni, para antá ca̠ta̠láhui a̠má kahuasa hua̠nti̠ tamakaxtokma?
Pero ámaj lakchá̠n quilhtamacú acxni̠ nasputa pu̠pa̠xcua y a̠má kahuasa nama̠tapa̠nu̠cán cumu la̠ aquit ámaj quiokspulay y acxni̠ xlacán natakalhxteknín ma̠squi ni̠ti̠ caca̠li̠ma̠péksi̠lh.
Na̠chunali̠túm ca̠li̠xakatli̠pá u̠má takalhchuhuí̠n la̠qui̠ naca̠li̠ma̠lacapu̠tuncuhui̠niy hua̠ntu̠ xlá xca̠huaniputún, y chiné ca̠huánilh:
—Ni̠para cha̠tum cristiano lama hua̠nti̠ xti̠ta mactum xasa̠sti lháka̠t la̠qui̠ nali̠laktzapay mactum xalakuán vestido, porque para chuná natlahuay caj nama̠laktzanke̠y xalakuán vestido, xa̠huachí a̠má xasa̠sti lháka̠t naactzu̠huanán y luu ni̠tlá̠n catitasíyulh hua̠ntu̠ nalaktzapacán.
Na̠chunali̠túm ni̠ti̠ pu̠maju̠y xaskata pulque nac xalakuán xmakxu̠hua borrego, porque a̠má pulque natzucuy catlán y nama̠pankay a̠má xalakuán xu̠hua, pus caj nalaktzanka̠y xu̠hua y na̠chuná pulque.
Pus huata xatlá̠n maju̠cán xaskata pulque nac xasa̠sti xmakxu̠hua borrego y chuná lacxtum natata̠yaniy.
Y na̠chuna li̠túm hua̠nti̠ li̠smani̠ni̠t ankalhi̠ná huay xacatla pulque pus acali̠stá̠n niaj huaputún xaskata pulque, y chiné huan: “Luu a̠tzinú tla̠n xacatla pulque.”
|
toc
|
zam_EP4_bis02
|
Ndxe'leque', gòc gu' mèn ndac co' ndlyat lezo' ñèe thìb hues xtàa gu' no tedib hues xtàa gu'. Fteri'th ftecan' gu' xtol thìb hues xtàa gu' no tedib hues xtàa gu' co' mbli hues xtàa gu' loo gu' xal mton' Diox xtol gu' por cón che'n Crist.
|
zam
|
mop_MK15_bis02
|
Sa'ti u yool aj Pilato ca' u yubaj ti ac quimi tun a Jesusu, u men top jomol. U püyaj u noochiloo' a soldadojo. U c'aataj ti'i wa quimi tun a Jesusu.
Le'ec ca' u yubaj etel u noochiloo' a soldado ti quimi tun a Jesusu, u yadaj ca' cha'büc u büq'uel ti'i aj Joseje.
Aj Joseje, u q'uexaj a süc noc' a top quich'pana. U yemsaj u büq'uel a Jesusu. U bülaj etel a süc noc' abe'e. Yan a tunich te'i tuba paanbi a tz'i' cuarto ichil ti'i u cuuchil u mucbeeb a quimene. U coyquintaj a Jesus te'iji. U c'oc'lesaj a tunich tu chi' ti'i u c'ülbeeb.
Ilbi tuba mucbi u men ixna' Maria Magdalena u yet'oc ixna' Maria le'ec u na' ulaac' aj Joseje.
|
mop
|
yua_dean_barrow
|
# Dean_Barrow
Dean Barrow, le xiibilo' tu síijiltaj * Joolts’uus; 1962 agosto 18. Bejla’e' leti'e' Beelis aj jala'ach xíinik yo'och sáa.
|
yua
|
maz_el_idioma_mazahua
|
# El_idioma_mazahua
El idioma mazahua pertenece al grupo lingüístico otopameano de la familia otomangue. Junto con otras sesenta y dos lenguas, el mazahua es reconocido como lengua nacional en México, con la misma validez que el idioma español en todo su territorio.[
|
maz
|
nch_tuxpan_altepetlali
|
# Tuxpan_(altepetlali)
Tuxpan se altepetlali ni ipan Veracruz Tlatokajyotl, ichinanko tekiuaj Tuxpan de Rodríguez Cano.
|
nch
|
mxt_arizona
|
# Arizona
Arizona (tu'un inglés: Arizona), iin kaku ñu’un indooso xa’a Amérika xin 109.955.400 taa, ta un xini yaya Phoenix.
|
mxt
|
nlv0-sw-477389-ty-moy
|
# Papalotl
**Victoriano De la Cruz Cruz**
> Mawiltiah konemeh.
_Nawatl (nlv0)_
¡Xikita, sekin papalomeh! Ohh, Inin kamohtik papalotl, tsayantok.
¡Chikawak, ximotlalo!
|
nlv0-sw-477389-ty-moy
|
cnl_JN10_bis02
|
'E³ quie'²³ jo̱³ ŋóo² co̱'³ joo³¹ i²³'ŋóo² jmɨɨ³ juee'³ Jordán je² ca²³xáan² dsa³ jmɨɨ³ Juan mɨ²xe̱'n³¹. Núu²³ i²gua³ Jesús.
Juɨ́ɨn²³ dsa³ 'i³ i²guín¹ caan²³. Ca²³jua'³te'²³:
―'A²³jia'³ ca²³jmée³ u²³juø'²³ Juan. 'E³ quie'²³ ju²dsoo³¹ la²³jɨ³ 'e³ ca²³lʉ́³ 'e³ la²³ ca²³'én² dsa³ la³ ―ca²³jua'³te'²³.
Juɨ́ɨn²³ dsa³ 'i³ ca²³táan³ quia̱'² Jesús je² núu²³.
|
cnl
|
nch_kauayoj
|
# Kauayoj
Yin kauayoj, se tlapiyali tlen neneni kimilakan uan kichanko.
|
nch
|
azg_AC26_bis02
|
—Xe na aa juuhanꞌ taꞌnan tcan juu na nquii tsanmꞌaantsꞌian tꞌman tsjoon Roma na quitsijndaꞌ jon jñꞌoon ꞌnaanꞌ juu, ndëë ndyaahin.
|
azg
|
toc_LK12_bis03
|
Pus para cha̠tum minta̠cristiano hua̠nti̠ ni̠ ta̠la̠ucxilhputuná̠n y chú amá̠n ma̠lacapu̠yá̠n nac pu̠ma̠peksí̠n, huata mejor lacati̠tum cata̠laca̠xla nac tiji y cama̠koxumixi la̠qui̠ ni̠ namacama̠sta̠yá̠n nac xmacán juez; porque a̠má juez namacama̠sta̠yá̠n nac xmacán policia, y policia natamacnu̠yá̠n nac pu̠la̠chi̠n.
Y acxni̠ natanu̠ya̠pi nac pu̠la̠chi̠n antá ni̠ catitaxtu hasta caní naxokoya mimu̠lhta hua̠ntu̠ nasquinicana.
|
toc
|
nhn_san_isidro_hidalgo
|
# San_Isidro_(Hidalgo)
San Isidro (huehuehcauh San Isidro Matsojtla) altepemaitl ompa altepecalpolli Atlapechco, ipan tlahtohcayotl Hidalgo, Mexihcopa. Ce altepetl tlen chanehqueh tlahtoa Cuextecapan nahuatlahtolli.
|
nhn
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.