text
stringlengths 68
20.8k
|
|---|
<bos>nga intelektualët fizikisht edhe në rrugë, e jo me veprime e lutje në xhami.
Vetëmse, Shtriganin e Allahut 'mysliman' kurrë deri në atë ditë nuk e kishte rrokur dikush për krahërori. Edhe, nuk ia kishte mësuar rregullat dhe teknikat e boksit. 1 mjeri rrugaç ~mysliman që nuk e dinte se gjatë shkollës së mesme në me radhë boks në një sallë sportive në legjen e me kampionatin e boksit botëror Azis Salihun. Po, ja nuk e deshi Zoti që unë të bëhem bokser; u bëra shkrimtar .
Qe, si qe, te ne në Katund thonë: Deharet u dogjën. Vetëm; e pabesueshme është se, si është e mundur që këta rrugaçë ~myslimanë" 1 merr në mbrojtje edhe policia. Unë e di këtë histori të vjetër sllave. Brez pas brezi, kjo histori na ndjek ne shqiptarëve. Edhe në kohën e Turqisë. Edhe në kohën e Serbisë . Edhe në kohën e ndryshimeve demokratike. Armiqtë tanë shekullor, nëpërmes fesë myslimane e kanë luftuar shqiptarizmin. E zbulim të shekullit. Tekefundit, e ka vërtetuar edhe historia. Edhe një herë e përsëris: me nënshkrimin e hoxhallarëve pas Luftës së Dytë nuk janë bashkuar Shqipërisë. Me 'misionin e shenjtë?' të hoxhallarëve të rrejshëm, shumë mysliman' nga këto troje etnike; janë shpërngulur me familje në Turqi. gjithë
E kam fjalën: edhe e sotmja 1 ngjanë të djeshmes famëkeqe. edhe sot si dje haramët 'mysliman' duan me zor dhe forcë ti
bëjnë fetarë shqiptarët. përdorin të gjitha metodat komuniste si dikur në kohën e Turqisë: me fe, mjete materiale dhe forcë policore të na asimilojnë e përzënë në Turqi. Ose: përsëri nën thundrat e Turkut, në robëri. Vallë, nuk i shihni, apo u janë qorruar se, si e përhapin gjuhën e huaj, kulturën turko-arabe, veshjen e zakonet arabo-aziatike. Në vend të shkollave shqipe, ndërtojnë xhamia me dy e katër minare. Librat shqip i kanë zëvendsuar me qitapë arabë. sytë
Përmëkeq, ti kur e paraqet rasitn në polici se, papritmas je sulmuar nga person 1 panjohur; policia atë e merr në mbrojtje. Thotë: ty duhet të të bëjmë aktpadi se e ke provokuar 1 pari besimtarin e Allahut në rrugë.
Përmëkeq, sllavët si dje edhe sot i përkrahin nëpërmes shërbimeve sekrete antishqiptare. E sidomos , kur janë në pyetje shkollat shqipe. Kultura shqiptare. Policia i merr edhe në mbrojtje si të rrezikuar nga ~shqiptarët e E them këtë me plot gojën se, mua më ndodhi një incident fetaro-policor: person 1 panjohur si 1 tërbuar më sulmon pas shpine në rrugë me preteks se: gjoja ia paskam ofenduar pejgamberin Muhamed a Merreni me mend: njeri që nuk e njeh, nuk e ke shikuar nuk ia ke shkelur rastësisht këmbën, nuk ia ke zënë rrugën. ja sipas mendjes së tij turko-arabe dhe shërbimeve ia ke zënë Hënën. pafe? . keq Po,
Dhe, edhe pse e kam paraqitur rastin në polici; edhe sot e kësaj dite nuk është zbuluar ky
unë si shkrimtar, apo te rrugaçët bashkëpunëtorë të policisë sekrete sllave?! .
Ec, e mos pëlcit nga kurrizi, e jo nga barku! E provokoj shtetin që ka mbushur barkun e Kalit të Trojës plot <patriotë? Ndonjëherë; duke ecur edhe kundër ligjit. Po; ky shtet demokratik? , siç duket është i ~mençur" E kam thënë njëherë në një shkrim timin: <Shtet 1 mençur E provokoj nateditë që të më rrasi në burg: Edhe unë ti provoj ato mure, ti mbush me Përmëtepër, nga miqtë e mi ish të burgosur poezi!
Edhe, më afrohen plot unë ti gjuaj hajdutët në popull, ti ushtroj rrugaçët 'mysliman' jo nëpër klube të boksit, po në rrugë. U them: unë kam Edhe atë: 24 orë. Momentalisht; punoj për Vetëmse, punoj pa lek. Nuk e kam ende mendjen të shitem me para. Hajdutët keni të punësuar në Qeveri. Edhe rrugaçët 'mysliman' mbani gjallë qe njëzetë vjet me radhë: skertetarë partie, ministra, deputetë, ambasadorë, drejtorë, analistë ulen edhe me mua në tavolinë të pinë kafe. Më dhimbsen si të 'papunë" , gjoja i ka harruar Nëna Parti ti fus në listë. U paguaj edhe kafe. Por, kur i pyes se ku punojnë, më përgjigjen: në Qeveri. E mirë, a nuk mund të ndryshoni ju aty diçka me punësimet; mos dërgoni nëpër institucione të shtetit gjysmanalfabetë? ! Përgjigjen: ne aty kemi shumë ndikime; nuk na pyesin; ne nuk shkojmë edhe në Vetëm, marrim rrogat pa Tmerrohem; pse u kam paguar kafe, nuk meritojnë haramët. punë: punë. politik . pak punë. punë.
politik kam dëgjuar se, burgu 1 Idrizovës e ka Bibliotekën më të pasur me libra në gjuhën shqipe në Evropë. Nuk do. Dhe, nuk do shteti <i mençur" në gojë të Evropës.
Dhe, dua të dal në matanë mureve në Liri!.
E unë, edhe në këtë shkrim; vazhdoj ta provokoj këtë shtet demokratik?: të më rras në Shkaku: Unë jam në
<!-- image -->
## VIII XHADIA
## SHTRIGANI ALLAHUT ME NUSKA PËRQAFE
E kam një të mirë në jetë: kurrë nuk i kam besuar pasqyrës. Përndryshe, kam plot minusa në jetë. Tek tuk edhe ndonjë plus. Edhe pse, herë para pasqyrës: shoh fytyrën, krehi flokët, mjekrën; vë kësulën time karakteristike në kokë. Ndoshta; edhe e kam të vetmen pasuri trashëgim nga të parët; kaçakët që u ngjitën maleve brez pas brezi me pushkën nuk kanë pasur mundësi të gjithë shqiptarët ta shohin veten në pasqyrë. Ndonjëri, nëse e ka parë, e ka veten në një copë të thyer pasqyre ose xhamat e dritareve. Shqiptarët në ato kohëra nuk kanë pasur bukën e gojës, e ku më të mendojnë për ta veten se si duken në pasqyrë. Mjafton, kanë pasur mauzerrin. Nagantin në brez. Dhe bombat nëpër hatulla. Pasuri me të cilën janë krenuar nëpër shekuj. E kanë ruajtur pragun e Shtëpisë. Megjithatë, ja dikushi edhe e përmend pasqyrën. Fatkeqësia; e përmend, por kurrë nuk e ka veten në pasqyrë. Ose, e ka parë, por kur e ka pyetur pasqyrën se: kush është më bukuri në botë, pasqyra e ka mashtruar atë ditë. I është përgjigjigjur ashtu si tek ajo përralla e bukur popullore <Borëbardha" : ti je 'patrioti' im, parë parë parë<eos> |
<bos>Shtrigani Allahut më 1 bukuri në botë. Posa dëgjon këtë përgjigje Shtrigani Allahut, shtrembëron kësulën leckë mbi vetulla. Mustaqet vesh më vesh, nuk ia rrëfen pasqyra Më kot i syt; e improvizon situatën: burrat e këtij soji, duhet të kenë edhe mustaqe turku. 1 përdredh para pasqyrës gishtat në ajër sikur ti kishte mustaqet. Punemadhe, që nuk i ka as këto mustaqe, edhe këto shenja burrërie ia rrëfen pasqyra. E në anën tjetër kërkon të tjerët burra, edhe atë, shqiptarët ta shohin veten në pasqyrë. pasqyra nëpër dhoma, edhe pse e ka veten mbi puse në mes të kopshtit, para se ta lëshojë kovën e ujit. Ose, në ndonjë hurdhë te Mulliri Arapit. Megjithatë, nuk i ka besuar asaj pasqyre. E ka ditur se ësht e rrejshme, pasqyrë Anadolli. Ndonjëherë, nuk e thotë të vërtetën. E shi sot ky, analisti do që edhe në kohën e sotshme shqiptarët ta shohin veten në pasqyrë si në kohën e Shtrigës Plakë. Dakord, e para shqiptarët nuk 1 besojnë më pasqyrës. E dyta: mvaret edhe kush ua nxjerrë shqiptarëve para shqiptare. Dorën në zemër, mund tua nxjerrë dikushi i gjakut, po jo edhe melezi që nuk di kend e ka nënë e kend babë. Shkurt, ti porosisë shqiptarët ta shohin veten para pasqyrës. I bindur jam se: ky në shtëpi nuk ka as qen, as mace. E si do ti një Partie politike ky kungull Stambolli?! Për lopë, dele e kuaj, nuk flasim në këtë shkrim. Gjeli e di, kurrë duke 1 përplasur fletët nuk i ka kënduar në gardh; tia thirrë agimin hap patjetër parë ynë politik" pri
me këngë. Edhe këto kafshë shtëpiake nuk 1 ka Shtrigani Allahut.
Edhe: kush është më 1 mençur ~bariu" apo qeni?! Gjithësesi Bariu, që e ushqen qenin me bukë. E qeni që nuk i del zot Shtëpisë. Kopesë me dhenë, haram i qoftë buka!
E vërtetë, shqiptarët dikur nuk kanë pasur si sot pasqyra në mure. Tekefundit, edhe nuk kanë dashur ta shohin veten në pasqyrë. Ose, çdo shtëpi shqiptare e ka pasur pasqyrën e vet në mes të kopshtit. E kanë veten për çdo ditë para se ta nxjerrin kofën në Katund. Vetëm e çuditshme, del sot një analist dhe u thotë shqiptarëve: ju duhet ta shihni veten në pasqyrë. Përmëtepër, duhet ti përmbaheni parimit se, nëse kryetari të thotë se miu është luan, besoji kryetarit dhe jo syve. edhe, 'bariun nuk e bën të vlefshëm ajo që ka në kokë, por shkopin që ai mban në dorë. . 'Bariut? të maleve me dele e desh me këmborë veshëve, që pasqyrën e mban me vete bashkë me bukën në janxhëk . Edhe shkopin e thanës me kërluk, Nagantin në brez me mauzerrin përqafe. Dhe, dimër gunën e ogiçit krahëve në shi e borë. parë pusi politik? , verë
E ne në Katund edhe kuajve u varim përqafe nuska. Megjithatë, ata ishin kuaj shale, përdallim nga këta kujat e soçëm me nuska përqafe; shumë edhe më besnik. Kuaj me shalë që im Atë 1 shalonte në Katund. E sot, 1 kalëroj unë me një në vend të thuprës thanës në dorë nëpër libra . laps
E them këtë se: shqiptarët gjithë jetën e kanë parë veten në pasqyrë, po a e ka veten ndonjëherë në pasqyrë ky <analist" melez politik?! nuk e ka Them unë: autori 1 këtij shkrimi. Shkaku se, po ta kishte veten; ky analist kurrë nuk do ta hapte gojën në gazetë. E të mos flasim në mjetet informacionit të thashethemeve, edhe sot si dje duke ua ndërsy policinë letrare krijuesve për shtetin. Megjithatë, është koha e theshethemeve Koha, kur këtë ia mësoi shteti gjuhën shqipe nëpër redaksi komuniste, e bëri edhe shkrimtar disident= parë Jo, parë. parë politik? pasi
Dhe, Bariu" që ka shkopin në dorë, me siguri 1 ka edhe mendtë në kokë. Përndryshe, dhentë do ti ruante Shtrigni Allahut. Që fatkeqësisht, dje nëpër redaksi komuniste me dy tre vende pune e ruante shtetin komunist nga ~irredentizmi shqiptar" pa shkop e mend në kokë. Armët kryesore me të cilat ~Bariu" i ruan dhentë nga Ujku. Vatha të mos jetë shesh 1 valleve të Shtriganit Allahut me shokë, po shtëpi e dhenëve që i ruan 'Bariu"
Edhe gjatë kohë shqiptarët do të vuajnë nga ky soj i <analistit 1 theshethemeve; që e bartin me vite mbi shpinë si Nastradinicën gomari Nastradinit. E i tërheq përdore me litar kanapi rrugës Shtrigani Allahut. Zoti shpëtoftë shqiptarët nga vetvetja! Shtrigani Allahut me nuskat e Hoxhës përqafe; që natë e ditë rri para pasqyrës! . politik'
## SHKUPI DIGJET E PLAKA KRIHET NË KATUND
Vapë. Dhe, çdo të djeg nën këmbë si parqet e Çairit plot bërllok . Qyteti 1 betonit, Shkupi siç duket këtë verë ndizet në flakë. E djegin politike. E djeg Natyra. Priftërinjtë Ikin kush si mundet dhe nga mundet në të katër anët e botës . Partizanët e partive politike në pishina. Brigjeve të ndonji lumi. Ose, në liqe. Politikanët në det. 'Intelektualët? (me diploma e tituj shkencor universiteti të blerë në Bullgari e Qafë Thanë), si më 'trima" me gjithë gra e fëmijë në Katund. Vetëm; populli nuk ka ku të ikë nga ky saç i skuqur politik, është strukur nëpër kolibet e tyre me këmishat e zhveshura arnë mbi arnë e një buke në dorë mes mureve të rrëzuar të shtëpive. E presin Dimrin me borë tua mbulojë çatitë, ndez zjarrin në oxhak . gjë partitë pak copë gati
Përmendoret në të dy anët e Urës Gurit, me kuaj shale e më këmbë, kush me kryqa e libra të shenjt në duar, hoxhallarët nga minaret e xhamive pesë herë në ditë duke e thirrur Zotin në ndihmë, më kot përpiqen ta shuajnë flakën që e ka kapluar Shkupin. Edhe Pjetër Guri, gjatë festimit të Kryngritjes të Ilindenit në Krushevë, kot nga atje hudhi mbi zjarr. Shkupi vazhdon të digjet flakë nga politika '"patriotike? . gurë
Ali Ahmeti këtë verë ka ikur në Zajaz. Menduh Thaçi, rrëzë Sharrit në Tetovë. Imer Selmani nga Saraji piktoresk, u dërgon ndihmë ~vëllezërve" përmes deputetes së tyre artiste Znj. Flora Kadriu: dredhëza me shporta. Sefedin Haruni 1 shkruan letra Ilir Metës . Komandant Hoxha na dërgon nga malet: dardha gorrice. pushime në e lirë? në Kumanovë. Bardhyl Mahmuti, rrezitet në diell prëpara këmbëve të Xha Naimit, në Tetovë. Gruevski dhe Cërvenkoski i kanë nxjerrë shpatat nga brezi për luftë. Mjetet e informacionit përcjellin për së afërmi betejat e tyre të përgjakshme" për Maqedoni. I dalin zot Shkupit. Thonë nga në Krushevë: 'nuk duam askujt ti marrim territore; as kulturë; as histori, asgjë që është e huaja. Po, nuk duam të na e marrin edhe neve atë që është e jona; patriotike? . Përpiqen; ta shpëtojnë nga zjarri Maqedoninë. Boshkovski, në këtë ditë madhështore edhe ai u vjen në ndihmë me disa komita: hedh benzin me kova mbi zjarr . Todor Petrov në shënimin e 2 gushtit të dy<eos> |
<bos>Shkupi ende digjet në flakë. Ndërkombëtarët, përpiqen ta shuajnë nga toka e qielli me helikopterët e Rusisë që i bleu ish Qeveria gjatë krizës së Luftës të 2001- shit. Nga të gjitha anët i ka hyrë zjarri Maqedonisë. E vetmja, që mund ta shuaj këtë zjarr, hedhë një kovë ujë, është Greqia. Edhe pse, edhe asaj gjatë kësaj vere 1 ka rënë flaka. Shqipëria; ua dërgoi në ndihmë Ilir Metën; që mezi shpëtoi kokën në Bit Pazar, përpak e
përbiu flaka. Bullgaria; matanë edhe ajo e feston Ilindenin e vet historik. Thotë: Maqedonia është bullgare dhe shqiptare. Nëna Serbi, nuk ka më tambël ti japi foshnjes që e lindi në mesin e arave të koperativës, 1 ka shterë gjiri. Taxhia. Hoxhallarët; me duva e hajmalia më kot përpiqen tia kthejnë tamblin. E ka thithë Bolla me flokë. Evropa; përpiqet ta fusë në vathë mes lopëve të ~dërzhavës? . Edhe hedhë një torbë taxhi, një krah bar në grazhd. Nesër , ta mjel me kusi në koperativën bujqësore të (Tito) Velesit. Edhe pse, ajo qet shqelma, nuk do të milet si lopë. E kërkon shterren që i iku nga vatha. Ende mendon ta rrisë lopë katundi, me kusi në mes të Lëmës.
Punë e kotë, më thotë Mikja. E ka nemur Shoku Tito. Nuk bëhet shtëpi, nuk përkund djepa kjo Nuse kurvë. Tri Cucat gjylvetare që ia putanja dhe i rriti me shumë mundime, 1 përzuri nga shtëpia. nxorri 1 hallkut nëpër shtëpi publike ta shesin veten edhe për bukën e gojës. Secilit që ti teket dhe kur ti teket, ti shterë herdhet. Pasmesnate, të pjellin kopila; e ditën të na i lënë pas dere. Merrni, i futni në shtëpi, janë lyrekët e juaj që i pollën e juaja kurva! polli gratë
Dhe, të nesërmen; përderisa Shkupi digjet flakë, këta kopila lëmë na i bënë shtëpitë. Në mes të odës hedhin valle. Edhe marrin nuse. Dasëm bëjnë me shtatë lodra e cingana. Krushqit 1 koçisë me këngë. Krushkat me dajre na e zbresin Nusen në lëmë. palë prinë
Dhëndrri e merr për krahu dhe e futë në dhomë. Pasmesnate, kur i del gjumi e sheh se ia kanë ndërruar Nusen. Tjetër cucë i kanë futur në koçi. Kunatat e te bunari ti japin ujë. Vjehrra e sheh nëpër sitën e miellit. E mua, nuk më vijnë miq të paftuar në banesë: të m'i shohin raftet me libra, shtratin e drurit; tavolinën e punës, llampën mbi kokë. Tekefundit; të ma shohin pasurinë e patundshme; se atë të tundshmen e dinë, e kanë për mejdani. Shkurt, të ma qajnë hallin, afrojnë vende pune, kolumna teknefese të shkruaj nëpër gazetat e ~vëllazërimbashkimit?' , të më blejnë me para si kolegët e mi 'patriotë? , shkrimtarë oborri.
Përditë, ankohen në polici: ua kanë vjedhur banesat. Paratë. Stolitë e arit. E pabesueshme. Vite me radhë, unë banesën time përplot me libra, nuk e mbyll me çelës. E lë të hapur, edhe ditën edhe natën. Nuk duan të hyjnë hajdutët; dhe nuk duan edhe pse moti ua kam hapur krah më krah E nuk duan Ndodhë. Çdo gjë është e mundshme në këtë shtet <demokratik? , që i vjedh edhe shkrimtarët, dhe vetë maqedonët 1 hudhin
Edhe pse, Shkupi digjet flakë, dasmat 'patriotike" edhe gjatë kësaj vere i fryjnë zjarrit. E ndezin, 1 hudhin krënde të thata nga malet e Diasporës. Këngë tallava. Euro me torbë. Djersën disavjeçare që e kanë fituar shqiptarët nëpër dyert e hallkut me vite, e harxhojnë brenda një nate në dasëm. Edhe atë: kur fëmijët e tyre edhe në shekullin e XXI, nuk kanë shkolla, mësuesë, biblioteka; libra e fletore .
## Kalosh Çeliku
dru zjarrit ta djegin Shtrigën. Ose, siç duket janë hajdutë të ndershëm, nuk 1 vjedhin shkrimtarët, nuk duan libra.
Dhe, përçudi banesën time plot me libra në Çair të Shkupit, nuk e vjedh askush.
<!-- image -->
## VAJTOJCATE ZAJAZIT
Histori më vete: sa herë që sharronte në bërllok ndonjë ose burrë, Nëna ime thoshte: është bërë për ta vajtuar me gra Zajazi. E vrisja mendjen nateditë, nga vinte deri te ky përfundim. Më në fund e gjeta shtegun: Nëna ime 1 kishte dajtë e nënës në Zajaz. Edhe, siç duket kishte marrë pjesë në shumë dasma e varrime të asaj ane. Një gjë të tillë e dija edhe unë si fëmijë, duke shaluar një 'kalë? shelgu përmes livadhit në Katund, rrëzë Çukës. Gratë e Zajazit ishin vajtojcat më të mira në rrethin e Kërçovës. Pse të mos e them haptas: edhe në rrethin e Gostivarit, Tetovës , Dibrës. E vajtonin kufomën aq bukur, sa të shkonte mendja se, a janë duke vajtuar, apo janë duke 1 kënduar të vdekurit mbi kokë. Ndonjëri, edhe thoshte: vajtojcat e kësaj ane mortin e shndërrojnë në gëzim. Varrimet në dasma shqiptare . grua
Kulminacioni, e di se një kope me zgjebe e shqiptarëve janë bërë për ti vajtuar me gra Zajazi. Edhe atë: ditë natë, jo me dajre, po me tepsia të arnuara magjupi. E them këtë se, dita ditës po na vdesin 'patritotët e vonuar e nuk ka hoxhë me çallmë turku në kokë, e as njeri ti shti në varr xhenazet e tyre partiake. Për marre të Zotit na mbetën mbi tokë. Hoxhallarët për shërbimin e tyre të varrimit kërkojnë lekë, varrtarët poashtu pagën e tyre të përditshme. gjatë
një varrimi: hoxhallarët kur janë zënë në mes vete se cili do tia këndojë mbi kokë të vdekurit 'tallkinin' Cili më 1 ti rrëmbej paratë e ceromonisë së varrimit. Në mes të varreve janë zënë edhe me grushta shërbetorët e Allahut. Mezi i ka ndarë xhemati. Përpak ta lënë kufomën mbi tokë, pa e futur në varr. pari
Xhenazet e 'partriotëve? të vonuar po na mbesin mbi varre Edhe atë, në këtë kohë vere, përpara këmbëve të Urës Gurit, brigjeve të Vardarit. Në këtë të madhe, kur dielli djeg si saç mbi kokë. Nën këmbët e kuajve me shalë të Goce Dellçevit dhe Nikolla Karevit:. Kryqave të misionarëve fetar dhe Mitropolitit të Beogradit. Luanëve roje mbi urë, rrëzë Kalasë me kokën në Qeveri e bishtin në Bit Pazar. Edhe, kanë filluar të krimben, qelben. Era u vjen nëntë sahat Përmëkeq, edhe kalben mbi dhe, pas vdekjes. Nuk i shihni: politikë teknefese; skandali në arsim me tekstet shkollore shtatë vjet me radhë jeton nëpër shkollat tona, merr lirisht frymë mbi banka përpara nxënësve. Edhe atë: me ministra e ZV\_ ministra shqiptar të arsimit, universitete shtetëror e privat; akademikë, profesorë universitar, "ekspertë të arsimit? që partitë politike shqiptare i kanë strehuar në Ministrinë e Arsimit e Shkencës (MASH), Byroja për Zhvillim e Arsimit (BZHA), me dy Lidhje të arsimtarëve shqiptar, me dy-tre Union-forume të ~intelektualëve" shqiptar. Shtatë vjet pas me vonesë ti shohin tekstet shkollore plot mangësi profesionale. Vallë, thua gjatë këtyre viteve nuk i vapë grek larg
kanë pasur nëpër duar, apo nuk kanë punuar me to fare me nxënësit nëpër shkolla.<eos> |
<bos>Përçudi, përmbajtja skandaloze e librave politizohet me shtatë vjet vonesë pa vetëkritikë të 'profesionistëve? shqiptarë. Gjeografia e R. së Maqedonisë për vitin e dytë gjimnaz është 1 botuar që herët, edhe atë në vitin 2003, nga shtëpia botuese 'Prosvetno Dello" Shkup; grupë E kanë përkthyer shqiptarët, e kanë lektoruar 'profesionistët? me diploma universitare e tituj shkencor . Vite me radhë ky libër vazhdon të ribotohet dhe servohet për mësim jo vetëm në paralelet maqedonase, por edhe në ato shqiptare .
Heshtja e partive politike shqiptare me ministra, ZV Minsitra shqiptar, drejtorë, ZV drejtorë në Byroja për Zhvillim e Arsim këshilltarë në Ministrinë e Arsimit e Shkencës, është për tu vajtuar me gra Zajazi. Shkaku: shqiptarëve nëpër këto tekste shkollore u shtrembërohet dhe falsifikohet historia; paraqiten si cuba dhe ardhacakë me prejardhje të përzier a rome. ~Shoqëria" për klasat e me portretizimin e profetit Muhamd në me më shumë xhami se shkolla; me Ilogaritjen e Kosovës si <krahinë autonome e Serbisë? . pesta:
Skandali 1 teksteve shkollore në arsim, përveç defekteve të rëndomta në sistemin arsimor, po nxjerrin në sipërfaqe edhe neglizhencën mësimdhënësve, nxënësve, prindërve dhe sidomos studiusve të fushave përkatëse në arsim: Dhe; është pasqyra më e mirë
për ta veten partitë politike shqiptare duke punësuar me pakicë e shumicë partizanë të tyre gjysëmanalfabetë nëpër këto institucione me diploma e tituj universitar . Ndoshta, edhe shohin si të arsyeshme, nuk kanë kohë të merren me këto theshetheme të 'vëllezërve" , kur kanë edhe më të mëdha patriotike, turren pas diplomave universitare dhe titujve shkencor. Vendeve të punës me të cilat 1 shpërblen Nëna Parti si partizanë të ~demokracisë" . E pyes veten: për çka na duhen gjithë këta universitete të politizuar deri në edhe nëpër katunde, kur ne nuk kemi shkolla fillore. Planprograme shkollore në gjuhën shqipe. Tekste shkollore . Lektyra shkollore. për aty edhe i përgjigjem vetes: për të prodhuar me pakicë e shumicë diploma universiteti me vula partiake. Trusakatë. Tituj politiko-shkencor, për ti mbushur këto fabrika neokomuniste me kunguj Stambolli. parë punë palcë Aty
Vazhdimi: Fajet i ka kryetari i BDI së, Ali Ahmeti. Menduh Thaçi, 1 PDSH ~së. Imer Selmani 1 DR, 1 cili gjatë muajit të Ramazanit merret me aktivitetet e hoxhallarëve: e shtron iftarin nën qiell të hapur. I gjithë faji, përpiqet të hudhet tek një person; parti
Habia: Heshtja e mësimdhënësve shqiptar të gjeografisë, të cilët kanë punuar, apo nuk kanë punuar gjithë këtë kohë me këta libra!? Ose, u del gjumi arushës pas shtatë vjetëve vonesë pa vetëkritikë. Kohë kjo; me këshilltarë të ministrave të arsimit. Përmëkeq, teksti shkollor ribotohet disa herë, edhe kur ministri i arsimit dhe shkencës ishte shqiptar; alamet patrioti me bagazh partiak.
Po, të tjerët shqiptarë 'patriotë? ?! Kryesia e partisë politike, ministrat; zv. Ministrat; deputetët; këshilltarët në Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës . Populli e ka thënë moti: Trimi i mirë me shumë shokë. E, a kanë shokë trimat tanë të sotshëm të partive politike shqiptare?! Jo Fatkeqësisht;, vite me radhë janë të rrethuar me trusakatë, gjysëmanalfabetë dhe hajdutë qeveritar si kurva burrë më burrë në Shtëpinë publike. parti,
Fajtorë: përsëri kryetari që zbriti partia politike në pushtet. Partizanët e partive tjera politike; nuk janë fajtorë. Shkaku se, ata: çdo katër vjet rrëmbejnë ajkën me bekimin e kryetarit dhe partisë argate. Punemadhe, që janë të paaftë të ulen ballë për ballë me palën tjetër në një tavolinë. Kryesorja, dinë të notojnë nëpër dallgët politike. Edhe, tua vënë gjoksin para problemeve' kur janë në pytje postet në Qeveri, emërimet nëpër institucione të Shtetit. Zjarr e flakë vjellin nëpër tubime partiake, Akademi përkujtimore; shënimin e përvjetorëve të
Qëllimi historik, nuk arrihet me këtë bërllok shqiptar, që na e ka zënë me vite frymën. E kanë ngushtuar rrethin e tyre partiak me familjarë, miq interesi të biznesit e këlyshë me zgjebe, që moti e kanë shitur taxhi, ose një asht. Përditë i sheh se si 'vuajnë? për popullin me makina luksoze, libreza kursimi nëpër banka jashtë vendit e shtëpi moderne në disa kate Populli 1 shkretë, përsëri pas katër vjetëve ua jep votën haramëve, që janë duke e shti për së gjalli me gjithë lecka në varr. ynë
personaliteteve shqiptare, zbulimin përmendoreve të dëshmorëve të luftës para kamerave televizive.
Edhe unë, shkruaj tashti si shkrimtar?! I bie samarit, ti teket gomarit. Punë që nuk është e imja, po e Ali Ahmetit me shokë. I di Meta, veta. Po, ec e heshtë në këtë të madhe te këmbët e Urës së Gurit, përpara heronjëve bullgarë e Mitropolitit të Beogradit. Shqiptarët; kur i vjen veja te bytha, turret të gjej furrikun në kotec, dhe lëshon në mes lëmës . Gjithë kohën janë në gjumë dhe bëjnë sefa nëpër institucionet e Shtetit. E, kur u lindin problemet: Enciklopedia maqedonase, tekstet shkollore. Një dele kërcen në ujë, dhe gjithë kopeja pas saj njëra pas tjetrës bythekrye në lumë. Në skenë dalin alamet akademikësh; profesorë universitar , analistë politik, gazetarë të Gurë e dru hudhin mbi tjetër maqedonase, ato 'joqeveritare" edhe ato arushës ngrejnë krye në mjetet e informacionit, fotografohen para kamerave televizive. Mjeranët shohin ëndrra ditën. E gjithë natën; vite me radhë kanë gërhat në gjumë si arusha polare. çka punët vapë pula palën
Përinatë, edhe këto ditë të nxehta gushti nuk bie shi, dezinfektojë xhenazet e tyre mbi varre, laj nga faqja e Dheut. Në fund, përsëri të dalë një Diell i nxehtë, me gjithë eshtra. Nuk i duhet Natyrës; njerëzimit një pisllëk i këtillë; të cilit i vjen era nëntë sahat matanë maleve. Qelbet me vite e vite. djeg larg
Edhe shqiptarëve nuk u duhen këto qelbësira, që nuk gjendet njeri i gjallë ti fus në varre, hudhë një kaci dhe në gropë. Unë sa për vete, do tju hidhja një qerre gjiriz. E kanë merituar këtë nderim varrimi 'patriotët?" kuqezi. Gjumin do tua kisha zgjatur edhe në atë jetë të amshueshme matanë Ferrit. Pse jo; edhe ti mbuloja me ndonjë flamur partiak . Referate patetike të poetëve të Oborrit mbi kokë. Edhe atë, me shumë kujdes që të mos përlyej duart me këto coftina, që gjithë jetën na janë ngatërruar nëpër këmbë. E, shi sot pas vdekjes: edhe me xhenaze mes varreve.
Dhe, në fund: Xhenazet këtyre "ekspertëve" të arsimit me libreza partiake, me diploma universiteti e tituj shkencor të blerë në Bullgari e Qafë Thanë, nuk ka hoxhë e as njeri të gjallë mbi tokë ti shti në varre, janë bërë për ti vajtuar me gra Zajazi.
Amani, 0 burra së paku xhenazet e tyre futni nën tokë! Edhe, 1 mbuloni mirë dhe se, ndodhë të na ngriten pasmesnate lugetër nëpër Shtëpi. Rezen e derës të na e luajnë në hale. Kusia të na rrokullisin nëpër dhomë Natën të na i trembin fëmijët në gjumë.
<!-- image -->
## DY LUANË DHE DY KUAJ TROJE ME BYTHËTANKSE RUSI<eos> |
<bos>Edhe, çdo e ka fundin e vet një ditë: 'vëllazërim bashkimi' sbashkëjetesa shteti multietnik. Kualicioni i partive politike shqiptare gjithë jetën në Qeveri. Fatkeqsësia është se, shqiptarët këtë e shohin të fundit, u është thyer qerrja në rrugë. Shkurt; nuk jemi parashikues. Politikanë, që e shohim të nesërmen. Ose, siç thotë lideri politik Ali Ahmeti, që zbriti nga mali: jemi të sinqertë në politikë. Popull me besë. E në realitet; në politikë nuk ka sinqeritet e as besë. Politika, 1 ndërron burrat përnatë. Edhe rrenë, mvaret kush cilin e rrenë më bukur. Në politikë;, tjetër thuhet; tjetër mendohet, e tjetër veprohet me kundërshtare . Vetëm shqiptarët siç duket janë të sinqertë dhe kanë besë në politikë. Popujt e tjerë politikën e kanë profesion. E populli thotë: pasi të thyhet qerrja; gjenden plot rrugë për në Katund. po me qerre të thyer mes fushës. gjë argatë pasi ynë palën rrugë,
E gëdhinë mëngjesin me 2014" edhe me dy luanë dhe dy kuaj Troje me bythëtankse rusi mbi urën Goce Dellçev' Siç duket, kishin heronjt bullgarë me kuaj me shalë misionarë fetar si Mitropolitë Beogradi. Përmëtepër, dy luanët anës perëndimore me bisht kokë gjarpëri. E di, çka ka simbolizuar dhe ka dashur tu japë pak grek porosi
skulptori shqiptarëve me në krye ideologun Gruevski, po nuk e di, a e dinë këtë edhe Ali Ahmeti dhe Menduh Thaçi. tjerë, në anën veriore me bythëtankse rusi, nuk ka nevojë të thuhet asnjë fjalë, janë kuaj Troje në mesin e shqiptarëve. Përjashtimi, përderisa Kali i Trojës ishte nga druri, këta dy kuaj Troje janë nga bronzi. Fatkeqësia: janë ndërtuar edhe me paratë e shqiptarëve. Gojëkëqinjtë, mund të thonë se, këta dy luanë në anën veriore të Shkupit janë: Ali Ahmeti dhe Menduh Thaçi. Mos, 0 Zot! Unë, nuk them këtë dezinformatë. Shkaku, se: nuk e di fantazinë e bujshme të skulptorit dhe premierit Gruevski. Vetëm e them: vërtetë janë artistë të kalibrit botëror. E mbushën Maqedoninë me artistike" të personaliteve antike bullgare. Punemadhe, që Maqedonia ende nuk ka emër dhe popullatë sllavomaqedonase: Indentitet. Nuk ishte e rastit ajo, që e publikuan te Gjeografia: shqiptarët janë: wardhacakë, cuba me prejardhje maqedonase, turke; çerkeze dhe rome' Fundi 1 fundit; nuk duhet marrë për të madhe 'vëllezërve? kështu edhe krijohet kombi më i ri në botë me shtet e pa identitet.
Nuk ishte e rastit, as edhe Enciklopedia maqedonase. Gjuha maqedonase që të mësohet nga klasa e fillore. Shqiptarët duhet te merren me diçka; përderisa Qeveria e Gruevskit merret me krijimin e Shtetit, emrit të Maqedonisë, identitetit si komb maqedonas. Edhe; të duket se Gruevski para syve të Evropës luan shah me Ali Ahmetin në një tavolinë të përbashkët, të ashtuquajtur Maqedoni. Menduh Thaçit, moti 1 parë
dha shqiptarëve. Edhe pse, populli e njeh më së shumti këtë premier si boksier . Kohën e fundit në gjak e ka shahun. Tashti, luan kokë më kokë me Ali Ahmetin. I jep dy luanë, ia merr dy komandantë. Syrin e ka te Kali i Skënderbeut. Shah mat do ti japë edhe me dy luanë. Qëllimin e ka te Kali i Skënderbeut, në Bit Pazar. Përpiqet ta mashtroj, duke i dhënë katër figura shahu ushtarë . Në fund, 1 vardiset Mbretëreshës . Vetëm se, jo këtyre Teutave të sotshme kuqezi me rruza e shamia përqafe, po
Dhe, shqiptarët gjatë gjithë këtyre viteve 'demokratike" janë marrë me gjuhën shqipe, shkollat, flamurin kuqezi, evidencën pedagogjike; Enciklopedinë maqedonase, tekstet shkollore, lektyrat shkollore. Përfundimisht, me të drejtat kombëtare, që 1 kishin edhe në kohën komunizmit, ua dha shoku Tito Ose, siç di unë të them shpesh nëpër shkrimet e mia: me lugët dhe enët. <Vëllezërit" e rrëmbyen me të dyja duart e këmbët pushtetin, pasurinë e patundshme, njëzet vjetëve e shohin se kanë mbetur me gishta në gojë. Qiraxhinj në Shtëpinë e tyre stërgjyshore; të trashëguar brez pas brezi që nga koha Ilire. Treni po u ik u ka mbetur edhe vagoni i fundit. Turren me të katra pas tij arave ta arrinë në kthesë ende pa hyrë në tunel, po kam frikë se edhe ky vagon pa dyer e dritare po na ik nga matanë maleve. Këmbët na turren në vend përmes fushës me ferra. sytë
Treni tjetër, nuk dihet se kur do të vij më këtyre anëve të nemura. Shqiptarët ti fusë nëpër vagona. Ose, do të vijë një ditë, po nuk do të ketë vagona për udhëtarë të vonuar rrugës. Hije më hije duke bërë gjumë arushe . E shqiptarët; fatkeqësisht duan të voziten në vagonin e fundit për në Baba Tomorr.
Zot, bëre ëndërr këtë që shoh e shkruaj unë Ditën! Dhe, e vjell Natën! Amen!
Ose: tu hipin në shpinë këtyre luanëve pa shalë, ti shalojnë nëpër Bit Pazar. Nesër, pse jo edhe ti nxjerrin ne treg, shesin si kuaj Troje. Muzeu 1 është mund edhe ti ekspozojnë si plaçka lufte. Edhe Instituti 1 Trashëgimisë Kulturore: 'Pjetër Bogdani' pret dyerhapur për studime shkencore . larg
343
<!-- image -->
## XHADIA
E kam thënë gjithë jetën nëpër libra. E përsëris edhe njëherë në këtë shkrim: IRJ Maqedonisë ka mëkate ndaj shqiptarëve; që nuk lanë dot Vardari. Edhe atë: që nga koha "e artë? komuniste. Atëherë, kur ish Jugosllavija këtë Nuse e mbulonte me duvak dhe e nxirrte në mes të Lëmës ta vallen. Cucat duke kënduar copë copë i bënin dajret. Krushkat sa mundeshin hidhnin sheqerka të larmë mbi koçi. Babai, e nxirrte mauzerrin nga hatullat dhe shkrepte pushkë. Edhe në lëmën tonë më në fund zbriti Nusja me pashterkë të Askujt nuk i kishte shkuar mendja se këtë Nuse, ishte thyer rrota e koçisë mes maleve, na e kishin ndërruar komitat. Tjetër Nuse na kishin futur në koçi. 1 e hetoi dhëndrri, natën e martesës kur ia kishte hequr duvakun nga koka në dhomë, përpara se ta rrëzojë në shtrat. për aty e kapi macën që i hyri nga dera për fyti ta shqyej copë me dorë para syve të Pashterkëkuqes. Nusja; kur e pa buzëqeshi, i tha: është dashur me kohë ta bësh këtë veprim patriotik, mos e merr macën në Ama, vëllai tjetër e ka bërë këtë trimërie natën e martesës, dhe e edhe sot e kësaj dite. E di, vetëm ti je vonuar në veprime luftarake:. gati heq kuqe. pasi pari Aty copë qafë! vepër
Përmëtepër, dhëndrri të nesërmen edhe e bëri problem, tha: nuk është kjo ajo Nusja që e pashë unë në male. U mbëlodhëm e gjithë familja dhe u
përpoqëm që ta pajtojmë, mezi e bindëm: megjithatë, na ka ardhë në shtëpi. Edhe sipas traditës shqiptare nëpër shekuj, jo mikut që troket te porta, po edhe armikut i hapet dera. E bindëm, më në fund dhëndrrin që këtë Nuse ta fus në shtëpi me gjithë rraqe.<eos> |
<bos>Përçudi, kjo nuk ndodhi edhe ditën e nesërme. Nusja, filloi të lazdrohet; pispilloset përpara pasqyrës, në mes të ditës ia fuste gjumë. Nuk e dëgjonte burrin, nuk e dëgjonte vjehërrin; nuk e dëgjonte vjehërrën. 1 dëgjonte e llafazane. Gjithë ditën e gjatë nën hijen e lisit midis livadhit pinte çaj rusi dhe tirte llafe katundi: Filjana ka ikur nga shtëpia. Ajo, tjetra mbrëmë ia hapi derën jaranit. Partia; më në fund e martoi, ia gjeti një burrë me pantollona edhe asaj beqareshe plakë. Vërtetë, i shkojnë për dore punët e shkuesit Nënës Parti nëpër dasma. gratë
Nusja, u arritë marrëveshja familjare kornizë, herët në mëngjes doli në lëmë me fshisë në dorë. E pastroi lëmën fundekrye deri te kasolla. Edhe livadhin, ia largoi hedhurinat e shelgjeve. Erdhi te bunari nën ftua, dhe i mbushi shtambat dhe ibrikët plot me ujë. Ditën e të nusërisë, hyri edhe në magje. E bukën, e ndezi zjarrin në oxhak. Çerepin. Dhe, saçin me shpuzë ia vëndoi përsipri bukës. Herë pas here e zbulonte; hiqte me mashë saçin, mos 1 digjet buka. E poqi pogaçen. Edhe na e shtroi sofrën. pasi parë gatoi
Jo moj motra; ndërhynte ajo tjetra, më azganja. Partia nuk duhet të merret me këto po me politikë madhore. Burra e do të gjejmë vetë një ditë, na ka dhënë mjaftë Zoti. Lirisht, punë, gra
mund të them qentë e Askushi deri më sot nuk ka mbetur e as që do të mbesë pa u martuar, pa gjetur një burrë me brekët mbi pantollona. E lëre më ne 'myslimanet" me ferexhe, që 1 kemi në një hajmali për qafe, dhe e ke burrin, gruan besnike. Fati vjen vetë, si cjapi me zile te kasapi. Vështirë, është sot në këtë kohë të mbahet gruaja ose burri. Shkaku: gruaja ka shpenzime. E ka thënë këtë moti, Xha Cuti i Kërçovës . rrugëve. gati mjaftë Zoti. ecni e një burrë me tirqi e xhamadan kësaj Nuseje xhadi. Kësulë të bardhë në kokë. Sahat me qystek për Nagant në brez. Jo, nuk ka. Moti vdiqën ata burra mejdani. Dorën në zemër, ata na bënë edhe shtet shqiptar. Përndryshe, po të ishte për ne patriotët e sotshëm, edhe sot e kësaj dite do të ishim nën Turqi. Serbi të Madhe. Burrat e sotëm, përditë marrin nuse me lodra në Qeveri. Fatkeqsësia: nuset e tyre; të nesërmen na dalin kurva. Halli?! Halli, Nusja, do burrë. Mirë, tia gjejmë edhe Nuses një burrë. Edhe ia kami gjetur disa burra; po problem se Nusja jonë nuk di ti mbajë burrat. Është xhadi. Ose: Nusja do ti ndrërroj burrat përditë. ka mbetur shprehi që nga koha e komunizmit. Haptas; 1 do burrat që në Katund kanë vjedhur Shkaku se: ata burra edhe në kohën e sotme vjedhin edhe në qytet, vetëmse jo më pula; po popullin që nuk ka as edhe brekë në bythë. Tjetër, është ajo se këta partizanë partiak, nëpër institucionet e shtetit 'të përbashkët? Po, gjeni qafe. pula.
vjedhin me të njëjtat metoda të katundit. Ose, siç thonë 'intelektualët e sotëm të pavarur" në Universitet me nga dy tri vende pune, vjedhin me metoda klasike dhe i zënë të nesërmen policia me për dore. Edhe 1 fotografojnë përpara kamerave televizive. pelë
Nusja ende vazhdon ti ndërroj burrat. Herë me njërin e herë me tjetrin kurvar. Gjithë jetën e kaloi nëpër duart e burrave. Edhe: ende nuk një burrë ta fus në magje, ti përkund djepat. E të gjeti
Fatkeqësia: Kopilat natën shqiptarëve pas dere. Shqiptarët e martojnë kët Nuse kurvë dhe e bartin derë më derë me koçi. Edhe bëjnë dasma. Shkrepin pushkë. E zbresin për krahu në lëmë me dajre. Valle heqin brez për brezi rreth bunarit. Edhe ujë i japin nga grushtat e një fëmije. E kotë, kur të shohish, të nesërmen me gjithë e ferexhen krahëve, u ka ikë Nusja në kojshi. Edhe në këtë dasëm ka plaçkitë, ka gërryer ende pa dalë drita. E ka gjetur një tjetër burrë në kojshi. pajë
Shqiptarët, është koha tjetër Nuse të zbresin nga koçia në Lëmë.
Dhe, përfundimi: IRJ e Maqedonisë ecën bythëprapë. Shqiptarët nuk duhet më këtë Nuse Dasëm të bëjnë me shtatë lodra: Maleve të shkrepin pushkë si në kohën e Turqisë. Nuk është kjo Nuse që i mjelë lopët, me drapër, ti përkundë djepat me ninulla shqiptare . palë
## DIZGËMADHJA
E di, më keni mashtruar gjithë jetën. Edhe keni bërë shtet: Shqipëri Etnike. Rrugë keni ndërtuar anë e mbanë Atdheut. [ keni hapur gropat ~demokratike" edhe me dy tri lopata beton përpara syve të priftërinjëve dhe hoxhallarëve. Dhe, të nesërmen keni harruar si përmendore të gjalla në mes të qytetit. Universitete keni hapur edhe nëpër katunde. Shkolla në gjuhën shqipe me të rrëzuara në tokë. Edhe atë: vetëm e vetëm për tju dhënë diploma fakulteti, tituj shkencor vajzave, djemëve dhe partizanëve partiak të juaj gjysëmanalfabetë. Edhe vende pune, si profesorë Universiteti. Falemnderit. Amani, vetëm mos thuani se nuk keni ndërtuar edhe xhamia me dy e katër minare . Vetëm, në katundin tim i keni përuruar tri katër xhami. E e ndërtuar qysh në kohën e komunizmit. çati
E them këtë se, çdo gjë ka fund një ditë. Vetëm; veprimtaria e juaj politike 'patriotike në emër të popullit, si duket nuk merr fund. E IRJ të Maqedonisë. Në njërën anë LSDM, në anën tjetër VMRO-DPMNE. E në anën tjetër, partitë politike shqiptare brez pas brezi argate: PPD, PDSH dhe Fitorja: njëzetë vjet me radhë ky popull ende ecën në vend, nuk e ka bërë përpara asnjë Nuk ka parti politike që na nxjerrë në dritë nga ky bërllok nëpër kontenjerët e historisë. hap.
Edhe: gjeni rrugë! Unë si plakë kam vetëm një fuqi natyrore, ose siç u pëlqen juve të thoni: Zoti. Përditë u shoh dhe dëgjoj: e hapëm një fabrikë. E përuruam një spital. E ndërtuam një xhami. E asfaltuam një rrugë. Edhe fotografoheni përpara kamereve televizive krah për krahu me shokë. Kulminacioni, kur dilni në ekranin televiziv dhe shisni mend, dje si analistë e sot si ekspertë shtetëror . Alamet burra, të përpunuar nëpër kabinete qeveritare, merrni poza për vlerësimin e veprimeve politike të partive në pushtet. E parashikoni të ardhmen e tyre, ju trusakatët e askushit, që unë nuk ua kisha dhënë të m'i ruani as lopët. E ku më ju ti popullit në këto ditë të vështira për në liri. Ose, siç thotë Fishta 1 Madh te poema satirike, Gomari 1 Babatasit: politik prini
Ju rrugaça e sallahana Vagabonda e shakllabana, Rriqna tndyet, mikrobë të kqi, Qi të mjerës moj Shqipni Kthjelltë hi i keni në mushkni, Pa dhimbë gjakun tuj ia pi, Po der kur, bre batakçi! Bre coftina; ka kalbë mbi dhe! Der kur ju, tu u tallë nëpër ne, Do tna qelbni fis e atdhe? Ah! bre ju. nuk dij shka u kjoftë, Sa tash ma jemi tue u njoftë; Se kush jini e se shka jini, Se kah shkoni e se kah vini, e shpi se kah i kini Plang
Esa pare u ban ju gjaku:<eos> |
<bos>Ani kush; pra; me i kombit Ju, do bijtë prej llomit Qi Shqiptarë vedit thoni, Jo pse ju Shqipninë doni. Jo pse ju ndo'i send kuptoni Shka asht Atdheu e shka asht Lirija Shka asht Vllaznija e Parasija Përparimi e Qytetnia. Por, veç pse ende der më sot Një tyran s 'po e gjeni dot. Nën kambë tcilit ju me u shtrue; Se un ma tash jam regjë me jue. Ejau njof shpirtin der m'palc: Pleh i ndytë, me u bartun m 'shkalc E me u qitë jashta Shqipnije. pri pyka
Nuk kam fuqi natyrore e as politike, vetëm e kam një fuqi personale: telekomanduesin televizorit. Trraaaak! për aty, ua mbyll gojën haramëve. Mjaftë më me demagogji patriotike! Nuk dua fabrika, nuk dua varreza kolektive, nuk dua përmendore me kuaj e më këmbë, nuk dua rrugë, nuk dua xhami, nuk dua kisha. E dini çka dua, bukë! Bukë. E ju vite me radhë më ushqeni me parulla patriotike; që nuk ma mbushin dot barkun e shtrënguar me dizgën e pashterkës. Aty
Në doni të dini më tepër mua: unë kam dhënë kësaj shoqërie, këtij shteti. Edhe, atë: përveç në ara, edhe shtatë djemë. Dy tre pak për punës
doktora shkence; edhe puntorë krahu nëpër botë. 1 pyes publikisht: çka i dhanë kësaj shoqërie, këtij shteti këta politikanë teknefesë?! Dorën në zemër, kanë dhënë, si nuk 1 viteve. Erdhën pa brekë në bythë, dhe bëjnë politikë madhore; e gëdhinë mëngjesin me shtëpi personale në disa kate, dy tri banesa e libreza kursimi nëpër bankat e shtetit e nëpër botë.
Mirë, po deri kurë do të zgjasë kjo demagogji patriotike e partive politike shqiptare?! Unë më jam plakë, nuk mund ti lindi këtij shteti djem e vajza shkolle. E as punëtorë krahu për në kurbet. Edhe vota me thasë nga të katër anët gjatë zgjedhjeve parlamentare. Jetën tua zgjas edhe për katër vjet në Qeveri.
Dhe, në fund them: unë jam patriote. Unë Dizgëmadhja, që 1 kam dhënë këtij pasuri, edhe vetëm 1 kanë marrë dhe ia marrin me të dyja duart bereqetin. Fatkeqësia: përsëri unë armike shtetit. Përmëtepër, edhe na shurdhojnë me demagogji. Përurime të fabrikave. Përmendore mbi e nën Urën e Gurit. Punësime të reja në administratë sipas Marrëveshjes Kornizë të Ohërit. Arrnimin e rrugëve nëpër katunde. Tekste shkollore falas për nxënësit. Ose, siç thotë fëlterja në zjarr e peshku në lumë. punë populli:
Shpëtimi: e kam gjetur si plakë Dizgëmadhe. Edhe pse më ka lënë forca; nuk mund të lëviz nga shtrati, e kam afër telekomanduesin: trraaak. Dhe, ua mbyllë gojën këtyre haramëve të popullit; që përditë pëllasin si gomari i Babatasit në televizor: Herë nëpër foltore, herë si analistë politik,
ekspertë e kollumnistë patetik nëpër gazeta të 'vëllazërim bashkimit?
<!-- image -->
## SHTETI MAFISË
Vendpushimet për frymëzime artistike i kam në tre lokale publike në Shkup. Edhe atë: ~Rrapi 'Miracoli? Edhe, si çdo herë e pres <viktimën" letrare të librave të mi të <rrezikshëm' Protogonisti i dyluftimeve të mia kësaj radhe vjen një <trim shqiptar' Përshëndetet në gjuhën maqedonase dhe pa më pyetur ulet në tavolinën time duke u prezentuar si një i njohur i para disa vjetëve. Edhe, shtihet se më njeh mirë mua Ujkun plak të këtyre anëve. Vite më ndejtur me mua në një tavolinë. 1 përgjigjem: nuk më kujtohet dhe nuk besoj se njihemi që më si miq të vjetër. Jo, ngul këmbë, njihemi që në kohën e paraluftës së 2001 shit, kur kam punuar në Itali. E porositë pijen: një ujë Më vonë edhe më pyet se ku punoj, në cilën ~organizatë"\_ I përgjigjem: po, ti u ule pa më mua a është e lirë karrikja në tavolinën time, patjetër duhet edhe ta dish se ku punoj unë, me merrem gjatë kësaj kohe. Jo, po kemi ndejtur me ty edhe më herët si mik. E rrotulloj këtë rradake timen të shkrimtarit se kur kam ndejtur me nuk më kujtohet kurrsesi. 1 përgjigjem: nuk më kujtohet, djalosh. E merr guximin: unë jam shqiptar; më kërcnohet në gjuhën maqedonase. Paratë, ose shpirtin! Shpirtin, i përgjigjem plumb, unë kësaj radhe në gjuhën shqipe. Dhe, folë shqip! Nuk ka kjo rëndësi, që më drejtohesh në gjuhën maqedonase. parë paska parë gline. pasi pyetur çka
Po, çka e ke hallin? E zbutë tonin e bisedës: më duhen para, më drejtohet në gjuhën shqipe. E kam djalin në operacion në spital. Para më duhen për naftë në makinë.
Buzëqesh. Ti së paske edhe makinë?! Edhe, atë: mercedes. E unë, në do ta dish eci ende më këmbë. Edhe nuk posedoj në pronë timen, pompë benzini. Gabimisht, të kanë orinetuar tek unë eprorët. Para më duhen edhe mua si shkrimtar . E kam një roman timin para vdekjes në shtypshkronjë. Dhe, nuk gjëndet njeri i gjallë tia shpëtojë jetën. paku Po,
Aman, vazhdon mos e ngre zërin, pije birrën! Shkaku se, unë jam budalla. Edhe, një kërcnim tjetër 1 radhës. Qesh. Pse, unë të dukem 1 mençur?! E unë, në do ta dish jam budalla edhe më 1 madh se ti si shqiptar. e lëvizi
Nuk e besoj se nuk ke para, nxirre kuletën! Djalosh, unë kurrë në jetën time nuk kam bartur dhe barti me vete kuletë. Në vend të kuletës barti me vete diçka tjetër në jetë. E kam edhe mikun më besnik. Kurrë deri më sot nuk më ka lënë në baltë. Nëse do, mund të ta nxjerri ta shohësh në vend të kuletës; vetëm se kam frikë posa tia shohësh do të ikësh me të katra matanë Urës Gurit. Vërtetë, nuk kam para, ama kam karamela nëpër xhepa. Nëse të ka marrë malli, mund të të jap ndonjë për kujtim edhe atë: janë dum-dum karamela. Mos u tremb, fol he 'trim shqiptar?" 1 të sojit tënd në numër me pakicë e shumicë. nuk 1 dua ato dhurata, filloi të dridhet <trimi? . Unë kam nevojë për para, edhe atë: kesh në dorë ! pak sytë Jo,
bythën në karrike. Përsëri, mori guximin të më pyes: E ku banon me shtëpi? Në Çair, përgjigjem. E ti? Unë banoj në Butel, më përgjigjet me belbëzime. Megjithatë, më interson ku punon?! Unë, i sulem me fjalë edhe një herë flakë më flakë! Po, mu ti u gjete pas tridhjetë vjetëve jetese në Shkup të më pyesish se ku punoj si shkrimtar?! E di, ti pret të të përgjigjem: në Gjermani. Fatkeqësisht për nuk punoj në kurbet. Dhe, pasi ke aq shumë këmbë, ja po të përgjigjem: unë punoj në polici.\_ ngulur<eos> |
<bos><Miku? 1 panjohur që më ulet në tavolinë, posa e dëgjon këtë përgjigje; iku nga sytë këmbët pa më thënë as ditën e mirë. Tashti, unë e porosita edhe një birrë. Thashë, me vete: edhe kësaj radhe shpëtova nga pyetjet detektive të këtij 'budallai? shqiptar. Vetëm për këtë ditë, jo edhe nesër . Shkupi është 1 mbushur me hajdutë, kriminelë dhe Nuk je i sigurtë në rrugë. Edhe në kafene. Shkurt, as në shtëpi. Gjithmonë; gjendet ndonjë budalla? , që shëtitet lirshëm rrugëve të Shkupit dhe ta pret udhën. Ose, të ulet në tavolinë nesërmja. Shkupi, gjithnjë vjen e bëhet i pasigurt për intelektualët shqiptar. Rrugaçët 1 ke në çdo pas shpine. Hajdutët në çdo kthesë rruge. Kriminelët, kafene më kafene duke 1 përcjellur viktimat e ardhshme për ti plaçkitur në mes të ditës. Edhe atë, para syve të policisë. Ose: kanë vendosur Shkupin ta shpallin Teksas . Mekë të Maqedonisë. Edhe në shekullin XXI përpiqen ti përzënë intelektualët shqiptar në Turqi. Nuk e di kujt i shkon përshtati kjo pasiguri në këtë shtet spiunë. hap
'demokratik? : maqedonasëve apo shqiptarëve. Kush cilin do ta përzë edhe në këtë kohë nga Atdheu. Partitë politike merren me biznesi. Nuk kanë kohë të merren me këtë dukuri negative që dita ditës ia heqin dheun nën këmbë kësaj shoqërie, këtij Shteti të ri në Ballkan:. Policia dhe ushtria që duhet ti dalin zot; shpeshëherë mbyllin përpara këtyre dukurive negative. Ose, kur janë në pyejte shqiptarët edhe 1 e tyre me zgjebe duke e fshehur veten pas porte. Përpiqen tua fshehin gjurmët këtyre haramëve që e kanë rrokur për fyti shoqërinë shqiptare. E ngulfasin dita-ditës më shumë me presione, vjedhje e vrasje të porositura nga nëntoka kriminele maqedonase shqiptare. punë sytë
Në fund, kur vjen ta paguaj kamarieri dëmin, nuk e fut në llogari edhe ujin mineral të 'mikut" . Veprim ky, që më shtyn të dyshoj se ky bërllok shtetit më të ri në Evropë, bashkëpunon edhe me kamarierët. E gjithë shoqëria kontrollohet nga kjo mafi shtetërore. Nuk të merr në mbrojte as policia si banorë këtij shteti. Vaj halli për ty, edhe nëse nuk je vetë 1 zoti ta mbrosh veten nga këta haramë, që përditë ta me lloj lloj metodash primitive të njohura që nga koha Turqisë. I them: në këtë tavolinë e kemi edhe një borxhë: pijen e 'mysafirit" të panjohur. E di, më përgjigjet, pse nuk më thirre ta përzë nga lokali. Jo, i përgjigjem; nuk nevojë. E përzura unë nga tavolina vetëm me një përgjigje sintelektuale" . Vërtetë, në këtë shtet presin rrugën pati
~demokratik" nuk e kemi forcën fizike, po e kemi trurin në kokë..
Dhe, bindem atë thënien që qarkullon gojë më gojë ende në popull: Maqedonia është i vetmi vend në botë, ku Mafia ka shtet..
<!-- image -->
## BLERËSI <PRODHIMEVE BUJQËSORE?
Shqiptarët brez pas brezi kanë qenë profesionistë: në përdorimin e armës, të penës, në bujqësi, në blegtori, në shkencë dhe në politikë. Shqiptarët, kur kanë pasur Universitet, të tjerët i kanë besuar dhe i janë lutur Lopës si Zot. Edhe: del në shekullin e XXI Blerësi që blen 'prodhime bujqësore me afate të skaduara: kunguj Stambolli, patate; speca; patlixhana. Edhe atë, mesatare me para të shtetit duke i përdhosur personalitetet kombëtare shqiptare. E blen Patriotin e Vonuar, e blen Këlyshin me zgjebe; e blen Këlyshmelez Sharrin;, e blen Këlyshin e Llagut; e blen Halldupin, e blen djemtë e shokut Tito. Fatkeqësia, i blen me paratë e shqiptarëve në emër të shtetit; që mezi i arrnojnë ditët e nesërme.
Edhe në këtë lëmi janë treguar profesionistë. Nëse nuk besoni, kur të doni ecni në vendlindjen e Xha Derallës: Jasakët e Tikeve. Vendin; ku ky burrë 1 ka shartuar dardhat gorricë. I ka shndërruar në mriza të Zanave të Fishtës. Dhe, do të bindeni se ata burra i kanë dalur zot bujqësisë, blegtorisë, pemtarisë. Shkurt: Natyrës.
Shqiptarët më nuk merren me kunguj Stambolli. Shalqi dhe pjepëra. Prodhime, që 1 kanë kultivuar që në kohën Ilire. Tashti, merren me prodhime të tjera bujqësore: shartimin këtyre dardhave gorricë të egra; që na kanë mbi në Kopsht përpara Shtëpisë.
Vetëmse, kohët e sotshme ende janë me mjegulla të arnuara që enden si kope të deleve të nënkryeme nëpër qiell. Dielli më kot përpiqet të zbres më këmbë nga Çelvjollca. Mjegullat ia kanë zënë rrugën. Sytë ia lidhin me shami. Blerësi 'prodhimeve bujqësore? 1 ka vënë Diellit: me kunguj Stambolli. Edhe atë, rrëfangat kanë nxjerrë nga brezi për mejdani si topuzë turku. pusi
Kungujt e Stambollit përditë na lulëzojnë në Kopsht. Edhe arave. Barkun e kanë nxjerrë cullak karshi qiellit dhe rreziten në Diell. 1 kemi me pakicë e shumicë, sa që kanë të hanë edhe lopët e shtetit. Vetëm, përçudi këta kunguj Stambolli kanë edhe rrëfanga. Edhe atë, rrëfanga si cungje shelgu që u mbesin lopëve në fyt. ngulfasin lopët e shkreta në Kopsht, në mes të arës. Më kot bujku përpiqet tua nga fyti këto rrëfanga; kur ato më ua kanë zënë frymën. I kanë bërë ti ngrejnë të katër këmbët përpjetë në hava. Kasapi i shpëton këto lopë shterpa. Kasapi. Edhe atë, pasi tua vë thikën në qafë. E tu ketë dalë shpirti ti varë në një degë rjepë lëkurën për opinga. Mishin; dihet ta bëj pastërma për dimër. E dini ju, sa e shijshme është grosha kur piqet në vorbë pranë oxhakut me një copë pastërma në dimër? ! nuk e dini. Nuk e dini ju, edhe përgjigjen e Xha Derallës, kur ka dhënë provime në medrese për tu bërë hoxhë katundi. Komisoni 1 hoxhallarëve; kur e pyet se me çka hahet buka? Plaku u prgjigjet plot krenari: me groshë. E ata të befasuar me përgjigjen e plakut, ia presin: më mirë , edhe më mirë. Edhe dy tri fjalë duhet shtuar kësaj fjalie përpara bukës. Eh, do të ishte heq pasi shelgu, Jo, pak pak
më e mirë sikur të kishte edhe një copë mishi, u përgjigjet plaku.
Në oborrin e medreses, kur dolën jashtë tha shoku Xha Derallës: a vërtetë nuk e dije se duhet thënë para buke: <Bismil lahi Rrahmani Rrahim apo luajte gogëla me komisionin e hoxhallarëve të turkut?! Xha Deralla, me ironi. E dija, si nuk e dija, po desha pak të tallem me kungujt e Stambollit, që rrisin barkun sa një odër edhe arave tona; rrëzë Çukës. qeshi
Komisioni, kur shohin se plaku është me përgjigje; vazhdojnë me pyetjen e dytë: Mirë, nuk ia qëllove pyetjes së vazhdojmë me pyetjen e dytë: sa sharte i ka Islami? Plaku; pasi u thellua në mendime, i shkundi krahët dhe 1 vuri gishtin kokës, plot krenari u përgjigjë: Njëqind. Njëri, që ishte edhe ai në provim për hoxhë, përshpëriti ngadal plakut: thuaj pesë! Xha Deralla iu përgjigjë plot zemrim shokut: Ky turku nuk pajtohet me njëqind, e do të pajtohet me pesë. Dhe, ja kështu Xha Deralla mbeti pa u bë hoxhë katundi në kohën e Turqisë. larg pasi parë ,<eos> |
<bos>E di, ju do të thoni një hoxhë më pak si lexues 1 mirë një hoxhë shqiptar si Xha Deralla se sa njëqind hoxhallarë turku. Edhe puna e këtij Blerësit të 'prodhimeve bujqësore" është si puna e hoxhës turkut. Vetëm se, puna e këtij Kasapi kulturor dallon për nga strategjia. Sistem pas sistemi zvarritet edhe në kohën e sotshme 'demokratike? Edhe nëpër bar fshihet komunisti ndonjëherë edhe duke ndrruar ngjyrën; merr parjen e ambientit ku e struk kokën: E veshë plak,
setren e partive politike. Gjatë shënimit të përvjetorëve të personaliteteve kombëtare, fotografohet para kamerave televizive krah për krahu në rendin e me prijësit e partive politike në pushtet. Edhe ferrave fshihet ky zvarritës helmues 1 'prodhimeve bujqësore' neokomuniste të <vëllazërim-bashkimit? . parë
Shpeshherë del edhe në pazar, me paratë e popullit në emër të Shtetit blen 'prodhimet bujqësore? me firma komuniste në ballë për njzetekatër rroga mesatare mujore. E <prodhimet bujqësore? teknefese; që u ka kaluar afati 1 përdorimit se, janë kalbur nëpër arat Koperativave Neokomuniste; kënaqen dhe janë të lumtur me humanitetin e këtij Blerësi që edhe në kohën e sotshme demokratike? 1 ngarkon në qerre Stambolli për ti shpie në Evropë si prodhime bujqësore shqiptare
<!-- image -->
## RRIQRAT POLITIKE
Vite me radhë i kanë ushqyer ~vëllezërit" në shoqëritë tona "demokratike" . Edhe në komunizëm. Edhe në 'demokraci Tekefundit, në komunizëm u kishte hije si prodhime melezësh?" ashtu siç kishin dëshirë ta thirrnin veten nëpër institucionet e shtetit dhe vendosnin në emër të popullit shqiptar si <artistë profesionistë? . Prandaj, edhe nga ky soj edhe sot e kësaj dite nuk mund të lëvizim këmbën në rrugë si shqiptarë.
Ëndërr e tyre është, si ti shohin shqiptarët me dy-tri shoqata joqeveritare paralele. Edhe atë:
Rriqrat politike; që e mbytën shoqërinë shqiptare, në emër të shqiptarëve dhe shtetit ~demokratik? uzurpojnë partiake, fondacione botërore në emër të shqiptarëve. Dhe; vite me radhë punojnë për ti përçarë shqiptarët edhe për një torbë taxhi. E kanë bërë këtë si misionarë partiak në Zvicër. E kanë bërë këtë në Gjermani. E kanë bërë këtë edhe në Amerikë. E bëjnë këtë edhe sot e kësaj dite edhe në radhët tona, në vendlindje. Mendojnë se, nuk i dimë?! E kanë gabim. I dimë me emra e mbiemra. Vetëm, kemi do tu mbushet barku, fryhet Kohën e fundit, siç duket po na humb durimi. Patjetër, nëse nuk e ndalin hapin duhet të dalim emra dhe mbiemra. Haramëve të Allahut; tua mbyllim gojën se, na morrën në si shoqëri shqiptare . poste pritur syri. qafë
fjalë për këto shoqata joqeveritare; problemet me të cilat ballafaqohen për çdo ditë. Veprimtarinë e tyre, 1 mbyllin sytë.
Shkaku: janë rriqra politike. ~Vëllezërit? ua kanë hedhur një torbë taxhi. E kanë përqafe vite me radhë. Nuk 1 shihni, nëpër gazetat 'vëllazërim bashkimit?' plot reklama me 'bagëti dhe bujqësi??! Asnjë fjalë për arsimin, kulturën shqiptare, librin. Nuk kanë edhe faqe të arsimit dhe kulturës . Jo, do të kanë të fesë islame. Pajtohem:. Aktivitetet politiko- kulturore formale po na e zënë frymën?! Edhe atë: se si e gjallërojnë Çarshinë e Vjetër në Shkup: me pesë ezane turko- arabe në ditë përmes altoparlantëve nga minaret e xhamive dhe çallgitë sllave dhe ringjalljen e haremeve të turkut. Asgjë shqiptare. më së shumti ia kanë vënë këmbën në fyt kësaj Çarshie të Vjetër shqiptare. Përmëtepër, duan ta bëjnë edhe manifestime kulturore multietnike me kryqa e xhami turko arabe. Këmbekokë shkelin mbi ligjet e Natyrës. E sa dimë ne trumbetime kulturore të <vëllazërim bashkimit? dështoi komunizmi, e ku më këta trusakatë që me veprimet e tyre 'artistike? janë shumë artistike krah për krahu me rriqrat politike shqiptare, që e propagandojnë këtë 'kulturë multietnike" këta melezë partiak, ka cofë që në bark të Kalit Trojës dhe ka lind si kopile para kohe. Nuk ka mjek në botë që e lind kopilin larg pjellë
dhe e shpëton Nënën e tyre Njerkë. Zoti, ose thoni si të doni ju; Natyra i ka marrë më në fund me kohë të gjitha në dorë. Rriqrat politike, e nxjerrin llapën dypëllëmbë në gazetat e tyre të 'vëllazërim-bashkimit? me parullat 'burra' me brekët mbi pantollona; qenkan vetëm për një Shqipëri. punët
Rriqrat politike, me një sulm të këtillë duhet të përurojnë edhe <aktivitete? kulturore në Çarshinë e Vjetër, marrin taxhinë e premtuar një torbë për Fotografohen me aktivistët partiak krah për krahu. Ose: legjitimojnë kryqat dhe luanët përpara xhamisë turko-arabe. Edhe atë: në këtë kohë kur ky popull nuk ka nevojë për cirkun e tyre 'artistik" në rrugë, të zhveshur nga vlerat e arrira artistike botërore, por për bukën e gojës. qafe.
Natë e ditë pëllasin në gazetat e <vëllazërimbashkimit? të melezëve. E në anën tjetër. Vetëm hapni gazetat e tyre, edhe do të shihni: asgjë për arsimin e kulturën shqiptare. Problemet shekullore me të cilat merret kjo popullatë në trojet e veta etnike. Rriqrat politike merren, si nuk merren: me përçarjen e shqiptarëve. Edhe atë: e shesin veten një ashtë, ose një torbë taxhi. këtyre hadumëve; shqiptarët duhet ti kenë dy-tri Shoqata të arsimatrëve joqeveritare të historianëve, dy tri Shoqata të shkrimtarëve. Dy-tri Unione të intelektuave. E plot tekste shkollore sakate. Enciklopedi maqedonase teknefese. Ose: kurrë të mos shkruajnë për problemet me të cilat ballafqaohen këto shoqata joqeveritare shqiptare. Sipas
Punemadhe, që Patrioti 1 vonuar dhe Hoxha ~qafir" 1 shpallur nga kryetari 1 BFI, kohën e ringjalljes së Çarshisë së e përcjellin bashkë me mua, matanë në tavolinën tjetër në kafene ballë për ballë me Shejtanin e Allahut. 1 shqiptare; hë për hë me këta trusakatë duhet ti laj duart në ~Sofrën shqiptare? E di, ju do të thoni: duhet të marrë abdes" . Edhe këtë formalitet në vend timin e kanë kryer Patrioti vonuar dhe Hoxha 'qafir' që rrinë kokë më kokë me shokë, matanë tavolinës . Problemi është: kush do të marrë 'abdes" për arsimin dhe kulturën shqiptare . Atypari kaloi një <intelektual? i Unionit të viçave. E pata edhe një ~intelektual' në tavolinë të atij soji të viçave të palëpi. Edhe ai, e piu kafen iku dhe u përshendet me këta 'burra" mejdani në një tjetër tavolinë. Këmbën edhe ky ia vuri arsimit dhe kulturës shqiptare. Haram, 1 buka! Halli?! Eh, e ka thënë moti populli shqiptar: Halla, do burrë. vjetër pasi qoftë
Punemadhe, që këto shoqëri joqevritare nuk kanë asnjë të punësuar, nuk kanë lokale; nuk kanë
Vetëm; amani mos më thoni se edhe këta 'intelektualë? me brekët mbi pantollona duan burra! Edhe se, mos Zot më janë kurva politike. Shkaku se: bythekrye mendimet do të m 1 hudhni në përrua. E them këtë se, më ka ardhë te hunda: Rriqrat politike të këtij soji këmbën na e kanë vënë si dje edhe sot në fyt. Kurrë nuk kanë shkruar për një libër, aktivitet kulturor. Problem të shqiptarëve. Gjithë jetën janë marrë me theshetheme. Përçarjen e shqiptarëve. keq:
asnjëfarë buxheti shtetëror. Rriqrat politike nuk e kanë këtë problem. E kanë atë problemin tjetër: si të arrinë ti përqajnë shqiptarët. Edhe ia arrijnë qëllimit: me rrogtarët e tyre që nuk dinë ti bëjnë bashkë dy fjalë edhe nën kontrollin e tyre policor; publikojnë shkrime në gazetat tyre të bashkimit .<eos> |
<bos>Vallë, ende nuk 1 shihni Rriqrat politike?! Punën e tyre 'patriotike" për shqiptarët duke thithur me ndihmën e Shtetit gjithë fondacionet botërore në emër të popullit shqiptar?! Ose: Shtetit multietnik. Arsimit dhe kulturës multietnike.
Veten e paçit në qafë!
<!-- image -->
## HALLDUPI
E vërtetë, jam rritur për qafe me Qenin e zemër, ishin Nateditë e ruanin Shtëpinë. Shkak ky, që edhe kujdeseshin Nëna dhe Babai, e gjithë familja për këto kafshë besnike shtëpiake. E ndanim me to së bashku edhe bukën e gojës. Vetëmse, këto kafshë asaj kohe kurrë nuk e tradhtonin Shtëpinë. E ruanin nga hajdutët, e ruanin e ruanin nga minjt që në atë kohë na hiqnin valle gjithë natën nëpër Shtëpi. Prandaj, edhe jetonin bashkë me ne nën një si një familje e madhe. qafë çati
Edhe, çuditem sot me Qenin Plak të Hoxhës me dy dhëmbë të kalbur në gojë: Natën leh në Iriq: Përmëkeq, edhe nuk 1 del zot Shtëpisë. Ndërsehet pas shpine sa herë që Hoxha ia bënë me gisht. Edhe atë pas miqëve. Armiqëve krah më krah ua E kuptoj, Hoxha ia fluk nga një copë buke pas dere. Po, nuk e kuptoj se si ky Qen Plak Hoxhës me dy dhëmbë në gojë, merr guximin të ndërsehet pas Ujkut të maleve. Edhe atë, tinës pas shpine nga E kishte ndjekur Ujkun e maleve ky Qen besnk Hoxhës deri te autobusi urban, në stacion rrëzë Kalasë. Ujku, tek tashti e pa zgjebanin që edhe ai në stacion autobusin. I hodhi një vështrim të egër duke ia bërë me dije se të pashë, po nuk e kam mendjen të përshëndetem me ty si qen me zgjebe. Shkaku se: ne jemi fis ujqërish, vijmë nga malet hap portën. pusia. priste
## Kalosh Çeliku
dhe nuk trembemi nga ndjekjet dhe lehjet e sojit të juaj pas shpine. E di, se jeni fis i nga gjaku; jeni <vëllezërit?' tanë, po fatkeqësisht jeni melezë. se me kë jeni kryqzuar pas ndonjë mullari me bar . yni
Dhe, nuk ia vuri veshin Qenit Plak të Hoxhës. Autobusi erdhi dhe hipi si të gjithë udhëtarët që prisnin në peron. U stacionua pranë disa grave, nuk kishte vend të lirë për tu ulur në karrike. Në ndërkohë, më këmbë edhe e shfletoi gazetën e pavarur të vëllazërim bashkimit" , në të cilën Hoxha shkruante kolumne politike: "U bë Shkupi Kaçanik!" Qesharake, ë?! Shkupi me gjithë këta heronj bullgarë, misionarë grek, luanë, kisha ortodokse, xhami e hoxhallarë në minare, kurrë nuk mund të bëhet Kaçanik. Shkaku, se: Kaçaniku është Kaçanik si te ajo flakë me pushtuesit osmanë, është derdhur gjaku deri në gju, sa që është mbytyr edhe kali. Nëntë sahat është therë me thika. E ka nemur turku: <Kaçanikut i raftë pikal Që nuk di se çka asht frikal Nantë sahat u ther me thika . E në atë luftë dihet, nuk ka luftuar vetëm Kaçaniku, por e gjithë shqiptaria. Edhe: ku është ajo e mirë që Shkupi të bëhet Kaçanik. Hoxha nuk e ka gajlen e Shkupit, po gajlen e Kaçanikut shqiptar, që ia rrezikon thirrjen e ezanit në minare. Nëma e shqiptarit për Atdhe, është edhe më e rëndë se e turkut. Hoxhën me çallmë turku në kokë e ka mbuluar harami. pasi
Papritmas, dikushi foli me zë të lartë pas shpine që ta dëgjojnë edhe udhëtarët: Marre duhet të të vij që më ke sharë në gazetë! Ujku plak e shikoi duke buzqeshur mjeranin trim me dimija turku. Asganin; që para kohe në stacion e kishte atë guxim, e shi tashti pasi hipi në autobus i erdhi fuqia si te ato këngët kreshnike, kur Mujit e Hilit u japin gji Zanat e maleve; fuqi për luftë. Vetëmse, këtij 'kreshniku? të Bit Pazarit, tashti kush i dha tambël, me siguri jo Zanat e maleve po ndonjë ferexhezezë Anadolli. E ngriti bishtin mbi shpinë duke u shkundur mes grave. Qenisht filloi të leh mes udhëtarëve me zë të lartë halldupi. pak nuk
Ujku Plak edhe një herë e shikoi egër këtë zgjebe. Tha, me vete: sa trim duket mes udhëtarëve në autobus, kur e di se nuk do ta bëj copë me gjithë tesha arnë mbi arnë. E sa i mjerë ishte në stacion; kur e autobusin me bishtin nën këmbë. E merre me mend se, si mund të duket ky Qen Plak besnik i Hoxhës në Ose; mes livadheve me një asht në gojë. E të mos flasim për në male, me siguri do ti shpëtonte në brekë. E shkundi me habi kokën. Qeni Plak besnik i Hoxhës, jemi në autobus se, po të ishim në tjetër vend, ndryshe me ty do ti qëronim hesapet. Prandaj, të them ikë matanë, mos të të shqyej me arna edhe këtu mes udhëtarëve! Unë vërtetë jam i kulturuar, po edhe kultura ka kufi në disa raste mes Kryeqytetit të Dardanisë . E sidomos, kur Halldupi shqiptar imponon me dhunë rrugë turkoarabe dhe sllave. Asnjërën. Vetëm shqiptare Edhe: me halldupët, copë priste rrugë?! gjithë
që e kanë rrokur Shkupin për fyti, ia kanë zënë frymën me ssflijime patriotike kulturore? teknefese, nganjëherë të detyrojnë ti përzish kësulat edhe në mes të pazarit.
Halldupi, kur e pa sa është sahati, iku e u struk mes udhëtarëve në fund të autobusit. Dhe, në stacionin tjetër të radhës, zbriti me bishtin nën këmbë. Iku me të katërta me gjithë zgjebe matanë rrrugës; drejtë e te Xhamia e Isa Beut.
<!-- image -->
## PËRCJELLJA E NATËS ME POEZI DHE KËNGË DERI NË AGIM
Manifestimi Kulturor Tradicional Ndërkombëtar: TAKIME NËN RRAP, u themelua para trembëdhjetë vjetëve për të freskuar varfërinë e madhe kulturore që mbretëronte asaj kohe në Shkup gjatë muajve të verës. Edhe atë, me një karakter krejtë tjetër nga manifestimet e tjera kulturore që mbaheshin në IRJ të Maqedonisë, të politizuara deri në palcë. Jo rastësisht;, e pagëzuam edhe TAKIME NËN RRAP , manifestim 1 veçantë dhe specifik 1 poezisë erotike, që do të mbahej për çdo verë nga fundi 1 gushtit në organizim të Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptar të Maqedonisë. Dhe, zhveshur krejtësisht lakuriq, ashtu siç e ka lindur Nëna nga politika ditore e partive politike; por 1 veshur me art e vlera të arrira letrare artistike.
Manifestimi Kulturor Tradicional Ndërkombëtar: TAKIME NËN RRAP; qe manifestimi 1 poetik, që në vitin 1997 në Shkup e shekullor Çarshinë Vjetër, rrëzë Kalasë dhe 1 tuboi penat më të njohura nga të gjitha trojet etnike shqiptare, Diaspora dhe bota. Menjëherë; pas luftës së 2001 shit qe i vetmi manifestim kulturor që solli në Shkup aq shumë poetë (një autobus me targa TR) , që kurrë nuk ka pasur në gjirin e vet ndonjëherë tjetër ky kryeqytet 1 vjetër Dardanisë , ku u lexuan poezi erotike dhe patriotike në mesin e parë<eos> |
<bos>tankeve. Megjithatë, edhe pse manifestimi është i veçantë dhe i vetëm; vite me radhë përballet me vështirësi të mëdha materiale e politike. Shkaku se, individët që merren me politikë te ne në IRJ të Maqedonisë, nuk kanë haber nga arti, e ku më ta duan poezinë. Mos të them; edhe se e luftojnë me të gjitha forcat dhe armët politike. Partive politike në pushtet, u duhen manifestime të politizuara; ku ata të munden të trumbetojnë lirishtë të arriturat e tyre demagogjike në politikë; arsim e kulturë . Fotografohen para kamerave dhe në mjetet e shkruara të informacionit gjatë hapjeve të këtyre manifestimeve kulturore si politikanë të 'sukseshëm e dashamirë të arsimit dhe kulturës . Fatkeqësisht, Manifestmi Kulturor Tradicional Ndërkombëtar: TAKIME NËN RRAP, nuk ua ka mundsuar këtë reklamë politikanëve; po poetëve dhe njerëzve të kulturës. Ja, edhe arsyeja e vetme, që ky manifestim kulturor tradicional ndërkombëtar , edhe pse sivjet u mbajtë për të trembëdhjetën (XIII) herë me radhë, ende përballet me vështirësi të mëdha materiale politike që i ngatërrohen me vite nëpër këmbë .
Vështirësitë, problemet dhe presionet ndryshme ndaj këtij manifestimi kulturor tradicional ndërkombëtar, në vend që të zbuten pas Luftës së 2001 shit, ato thellohen edhe më tepër, përpiqen ta ngulfasin këtë manifestim kulturor në zemër të Çarshisë së Vjetër, në Shkup. Edhe atë, me rrethin e vet të trusakatëve partiak, familjar, miqësor e klanor duke trumbetuar manifestime të
improvizuara të bashkimit? në Çarshinë e Vjetër; në Shkup.
Natën e dytë, në restorantin ~KALABRIA' nën moton: E përcolla Natën me poezi dhe këngë deri në agim, ku kantauturi 1 mirënjohur nga Kërçova; Ferid Abdiu me zërin e tij karakteristik u bënte konkurencë poetëve, u ndanë edhe çmimet letrare tradicionale. Juria profesinale në pëprërje të tre anëtarëve: Gani Xhafolli (kryetar), Remzi Salihu (anëtar) dhe Kalosh Çeliku (anëtar) i ndau këto çmime letrare: Çmime speciale morën poetët: Iliaz Bobaj, portretin e Lekës Madh të punuar në argjend nga skulptori Ymer Koka; dhe Fazlli Haliti dy shtamba me verë. Për poezi më të
Megjithatë, edhe përkundër këtyre vështirësive e presioneve u mbajtën dhe po vazhdojnë të mbahen këto takime për të trembëdhjetën (XIII) herë me radhë. Edhe atë, mu në zemër të Shkupit, Çarshinë e Vjetër, në të cilin edhe kësaj radhe muarrën pjesë nga të gjitha trojet etnike shqiptare: Pano Taçi, Hida Halimi, Fazlli Haliti, Gani Xhafolli, Seida Beganoviq, Perikli Jorgoni, Reshat Sahitaj, Nehas Sopaj, Iliaz Bobaj, Irena Gjoni, Remzi Salihu, Etleva Tafa, Todor Çallovski, Dashnor Selimi, Bejtush Memeti, Bardhyl Maliqi, Xhelal Tosku, Fadil Curri, Delvina Kërluku, Mustafa Spahiu; Besnik Lena, Kujtime Kica, Rami Kamberi, Mimoza Vasku, Valdet Andoni, Klodiana Kullolli, Petrit Mënaj, Xhelal Ademi, Arben Ibrahimi, Safet Hyseni, Rrahim Ganiu, Ali Qerimi, Adem Xheladini, Fatos Rushiti, Xheladin Muça; Sheqir Podvorica; Dilaver Asani etj. poetë
bukur lexuar gjatë dy netëve të takimeve: Etleva Tafa dhe Besnik Lena. Ndërsa, çmimin letrar vepër erotike, botuar mes dy takimeve: Pano Taçi, i cili njëkohësisht rrëmbeu edhe një pikturë të piktorit Ymer Bajrami, në të cilën shihet Rrapi me poetët nën hije mes Çarshisë Vjetër, në Shkup. Çmimin letrar për jetësore ~RRAPI , kësaj radhe e meritoi Hida Halimi nga Prishtina. për vepër
Gjatë kësaj nate u bë edhe përurimi numrit më të ri të revistës letrare STILI 97 dhe librave, botime të Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptar: Thashë është Hënë (poezi) 1 Rexhep Bajramit; Ëndërr e fshehur (hajku) të Besnik Lena dhe Mbretëria imagjinare (dramë) të Arben Ibrihamit. Nata e arriti kulminacionin me portretin letrar për Pano Taçin, kur për poezinë e këtij autori të veçantë në lirikën shqipe folën krijuesit: Perikli Jorgoni, Bardhyl Maliqi, Petrit Mënaj dhe Fadil Curri.
Vërtetë, Ali Ahmeti me shokë e solli në Shkup Skënderbeun, po poetët ata të që me vargje i hapëm udhë mes maleve me kalë shale e shpatën në brez. E kaluam në mes të ditës në kufi pa pasaportë. Ne qemë ata të që e futëm për oxhaku vargun shqip në Bit Thanë e Bllacë, nga të gjitha anët shqiptare. me libra kokë më kokë u strehuan nën me vargje përqafe në në vend të kollanëve me fishekë. Vargu 1 tyre nuk ishte vdekjeprues, po jetëdhënës e paqedashës . qemë parët parët Rrap pusi
vazhdojë ti ndajë ende me kufinj politik. Prandaj, këta 'plumba" dum-dumë të poetëve i ulën edhe tytat e tankave të tërbuar luftës së 2001 shit, që na kishin rrethuar natën gjatë një manifestimi kulturor: TAKIME NËN RRAP, në Shkup nga të katër anët. Rastin më mirë e di dhe ende e ka të freskët Pano Taçi me kur dy si të tërbuar hynë në autobusin me targa TR dhe ia rrëmbyn kamerën nga duart me të cilën e kishte regjistruar mbarëvajtjen e Manifestimit Kulturor Tradicional: TAKIME NËN RRAP. Në atë kohë lufte, 1 mirënjohur Visar Zhiti, pjesmarrës në ngjarje do të shkruaj dhe botojë në gazetën të Shqipërisë edhe reportazhin emocional nga Shkupi: Të lexosh pranë tankeve gjatë poeti ynë policë poeti ynë pozi
Edhe plot e atentate 1 kaloi ky manifestim kulturor nga mashat shqiptare për të arritur deri te Dita e sotme, nën hije të Rrapit ta lidhë Gjokun krah për krahu me Skënderbeun; në Shkup. Edhe, Miken me dy shtamba verë, tu japë gji poetëve që nuk ikin nga Atdheu; fuqi për luftë me penë. pusi presë
## HAPJA E DYERVE TË FANTAZISË
Përditë 1 shoh haramët se si 1 përdredhin bythët nëpër Çarshi. Edhe rrinë pas faljes së namazit në me tespi kuqezi në duar. Përçudi, me qindra vjet janë prapa në veprime; unë jam një shekull përpara tyre, që në kohën e Turqisë. Ja, që haramët duhet të cofin një ditë me një asht në gojë pas ndonjë koshi të mbeturinave. E them nuk janë në gjendje ti fusin gishtat në gojë, ta vjellin as ashtin, e as taxhinë me një torbë përqafe. pusi
Dhe, unë dita më ditë kaloj nga në I hap krahë më krahë dyert e fantazisë. pusia pusi.
Halli?! Është koha të cofin me gjithë asht në fyt në mes të rrugës . Ose, torbën e taxhisë përqafe. ditë, pas ndonjë koshi të mbeturinave ti ngrejnë të katër këmbët përpjetë nga Dhe, njëherë e përgjithmonë populli shqiptar të shpëtojë nga pusitë e tyre që ia vënë me vite në rrugë. Samarin e historisë ta hedhë në përrua me gjithë barrën shekullore brez pas brezi. qielli.
Edhe: falemnderit Zotit.
Rastësisht, jam ulur në kafene me një mik të studimeve në Prishtinë. Edhe përkrah bisedës rreth letërsisë jemi duke pi birrë. Në ndërkohë, mikut 1 bie zilja e telefonit. E dhe pasi bisedon për disa minuta, ma jep mua aparatin. Urdhëroni! Zëri matanë, kërkon ti jap një deklaratë për librin. 1 përgjigjem: 0 burrë , unë hap,<eos> |
<bos>posa u ktheva nga rruga. Nga gjithë ata shkrimtarë dhe botuesë të librit, më gjete mua filani, edhe filani. I përmend me emër e mbiemër e botës. Fatkeqësi kombëtare, 1 përgjigjem. Edhe ti gjete; të më shtish mua në një thes me këta armiq të librit: banane, speca të domate, patate, kunguj Stambolli, dardha të qullta. Jo, po më duheshte një deklaratë për të mbushur programin e mëngjesit të radios. Zotëri, mund tju jap asnjëfarë deklarate. U kam dhënë kolegëve të tu disa deklarata përmes telefonit dhe kanë keqpërdorë të nesërmen. Një kolege e ytja edhe ajo pak më parë për një gazetë të 'pavarur të vëllazërim kërkonte një deklaratë për Poetekën. djalosh. Unë përmes jush informohem se mbahet ai manifestim kulturor. Asgjë nuk di më tepër për këtë manifestim Fundi 1 fundit, ju gazetarët e kësaj ane më me dëshirë dhe përpikmëri 1 përcillni ngjarjet kulturore ose botimin e ndonjë libri të ri në Kosovë dhe Shqipëri se sa te ne në Maqedoni. Nuk e di ku je në komison të manifestimit poetik, më përgjigjet zëri matanë . Qesh, me këto dezinformata sakate që policia letrare 1 përhapë nëpër qytet. Zonjë, them: ju siç duket si gazetare dini edhe më shumë se unë për këtë manifestim kulturor . Nuk jap më deklarata përmes telefonit. Na falni, që ju shqetsuam përgjigjet zëri matanë me keqardhje . kuq poetik.
Një javë më vonë, po këto mjete të informacionit lajmërojnë se në manifestimin kulturor Poeteka, që sivjet do të mbahet në Tiranë, marrin pjesë nga Maqedonia edhe këta Ferid që prezanton Bosnjën (222!) dhe Ali Aliu me Salajdin Salihun nga Maqedonia. Përpak, desh pëlcita nga në kokërr të shpinës. Edhe atë, merreni me mend, nga kurrizi. Më në fund, gazetarët mezi e kishin gjetë anëtarin misterioz të komisonit të Poetekës: Don Kishotin shqiptar me Sanço Panço mbi gomar. Dylqineja e Tobozës 1 në Tiranë. Vetëmse, ku tu gjejmë mullinj ere në Shqipëri këtyre kalorësve të arratisur, të rroken fytas në fushën e mejdanit për <flijime artistike? . Muhiq poetë: gazi priste
Djalosh, në fund unë së e di se me cilët rri në kafene Dhe, lë takime pune. Tashti, patjetër pas viteve veten: në cilin shtet jetoj si shkrimtar, në shtetin e të mençurve; apo në shtetin e budallenjëve?! . paku kaq
Të nesërmen; më merr në telefon gruaja: jam me përgjegjësin e emisionit të mëngjesit të Radio Shkupit, ja do të flas diçka me ty rreth programit. E marr telefonin: urdhëroni! Dje kemi ndejtur me ty në "Tivoli? , karshi Sheshit Skënderbeu dhe e kemi lënë një takim pune. Qeshem. Prezentohuni, i them bashkëbiseduesit! Mezi e thekson vetëm emrin nëpër dhëmbë. Djalosh, unë e di me cilin kam ndejtur dje në <Tivoli? Dhe, fatkeqësisht me ty nuk kam lënë asnjë takim Hallin; çka e ke më trego bre burrë! Jo, unë nuk kam asnjëfarë halli, më përgjigjet. asnjë hall që të lë me ty takim pune. pune.
Lidhja telefonike papritmas u ndërpre në mes ditës, sikur e rrufeja. Edhe pse, qielli ishte 1 kthjellët pa asnjë mjegull. Dielli kishte hapur mbi Unë vazhdova me birrën përpara në tavolinë duke provokimin radhës. Një Zot e di, çka mund të më pyesin nesër. Ose, emërojnë pa dijen time nëpër komisione të ndryshme poetike anë e mbanë Atdheut. Amani, vetëm mos më bëni deputet të Ndonjë ministër Qeverie. Shkaku, se: nuk u jap rastë, nuk rri vonë rrugëve të errëta pa drita nëpër Bit Pazar që të më zë në Partia . goditi sytë qytet. pritur popullit! pritë
<!-- image -->
## DYLUFTIMET E PARTIVE POLITIKE SHQIPTARE SI PUNA E JORGANIT TË NASTRADIN HOXHËS
Vërtetë, njëzet vjet të merresh me vetëveten gjatë ndryshimeve demokratike, është për librin e Ginisit. Edhe atë, të bësh luftë për pushtet; kur gjatë gjithë kësaj kohe vite me radhë ke argat politik në Qeveri. Përmëtepër, tashti më kur arrihet kulminiacioni 1 tërbimit në skenën politike. Populli thotë: derdhet grosha. Shqiptarët, ende edhe në këtë kohë merren me spiunim. në kohën komuniste, ende ua lënë si kurva kopilat pas dere . Në momentet më të vështira për popullin shqiptar si dikur; për një armë, për një vend pune, për një post në qeveri se në atë kohë famëkeqe. qenë
E kanë thënë gjermanët pushtimit të këtyre trojeve etnike: ne për spiunët kemi harxhuar shumë para. E këtu shqiptarët, qenkan spiunë pa para. Dhe, vërtetë: shqiptarët vazhdojnë ta spiunojnë njërin tjetrin pa para edhe në kohën e sotme 'demokratike" "Pëllumbat postier? edhe sot si dikur me ndihmën e <vëllezërve" sllav ua flukin ~dosjet? pas dere. Të nesërmen, shqiptarët e dru mbi njëri tjetrin se, ka spiun i shërbimeve sekrete sllave. Po, kujt i hynë kjo sot në punë?! Shqiptarëve me siguri jo, po 'vëllezërve" sllav. Shqiptarët këtë dukuri negative të ngulitur në gjak e kanë pagur edhe me gjatë gurë qenë
burgje. Jetë. Robëri shekullore. Sot, gjithaq tu interesojë e djeshmja, po e sotmja dhe nesërmja. Shkaku se, i kanë paguar në atë kohë me një çmim të lartë borxhet historike. E me të djeshmen, kush dhe çka ka qenë në atë kohë ferri, patjetër do të merret historia. Prandaj, edhe nuk duhet të bëjnë gara: cili ka dhe është spiuni më imadh. Tashti më, kur është koha, shqiptarët të merren me të sotmen dhe të nesërmen, me dhe veprime strategjike për çështjen shqiptare. Gjurmët që kanë lënë pas vetes gjatë këtyre ndryshimeve demokratike. Gjurmë, që nuk i fshi dot asnjë stuhi, nuk i mbulon dot asnjë borë. Me çfarë argumentesh mund ta bind Një politikan popullin shqiptar se, është spiun më 1 vogël se Tjetri?! Ose, i Treti e i Katërti me shokë?! Fare s'dua të merrem me rastin e fundit, 'pëllumbin e postier" , që e ka lënë Kaçanikun dhe është shpërngulur në Shkup për të ikur në Turqi, ose për tu strehuar nga <rreziku" 1 shqipatrëve me humbjen e pushtetit policor të Rankoviqit në Kosovë. Edhe pse, Kaçaniku ka qenë edhe në atë kohë dhe është Kosovë. E kam thënë disa herë nëpër shkrimet e mia dhe e them prapë se: Shkupi ka stacioni kryesor prej nga janë shpërngulur shqiptarët me dhunë për në Turqi. Poashtu, Shkupi ka edhe jataku bashkëpunëtorëve të Rankoviqit, kur e humbi pushtetin policor në Shkak ky, që shqiptarët edhe sot, nuk është koha të lejojnë që tu përsëritet historia. Edhe sot si dje, ta dalldisin veten me veprime përçarëse vëllavrasëse: Demonstratat e '81-shit ua bënë shqiptarëve qenë punë vogël qenë qenë
e fundit, të 1999 dhe atë të 2001-shit ua bënë serbët?! Serbët sipas këtyre dumdumëve e paskan ndërmend ti bëjnë shqiptarët edhe Shqipëri Etnike. Dikushi do të thotë: po, qenkan të mirë këta 'vëllezërit" serb të Njerkës, e shihni se duan të na e bëjnë me ZOr edhe bashkimin kombëtar. Shqipëri Etnike.<eos> |
<bos>Ndoshta; trusakatët nisen edhe nga ky parim: bashkëpunimi me serbët do të na sjellë edhe Shqipëri Etnike. Prandaj, 0 burra sulm mbi njëri tjetrin se kush është spiun më 1 madh! Dhe, të shtien të dyshosh se, shqiptarët gjatë gjithë jetës së tyre kanë vetëm spiunë. Edhe sot si dje, kur pushteti i atëhershëm ia japte shqiptarit armën për ta vra vëllain për një gardh, për një kufi në arë, për një dele. E dalldiste permes hoxhallarëve se ai është mysliman; dhe atdheu 1 tij është Turqia. Nuk duhet fare të mërzitet për të nesërmen se, 1 nën hije pritur serbët ti bëjnë shtet etnik. Edhe, kur kanë dashur ua kanë hedhur grepin turr pas krimbit; dhe përpulitu pastaj si peshku në zall. Në fund, dihet edhe në fëltere për të ngritur dolli me verë ~dasmorët' nëpër sallone të Evropës demokratike. Nusen ata të na e hipin në koçi. Pse jo, edhe të na e zbresin me krushka në Lëmë. Copë copë ti bëjnë dajret. Shqiptarët janë trima, kanë besë. Dhe, pse të mos u besojnë edhe 'vëllezërve" të Njerkës, që Nusen 'probatimat" tua sjellin në shtëpi me koçi, krushq, këngë, valle e krisma pushke nëpër Katund. qenë
Në tavolinë ndryshon situata; na 1 fusin Mëngët na mbesin në Serbi. Arna me të cilën ajo e qep gëzofin nëpër histori në Dimër . presin dimrat me struket krahëve pa mangë. Maleve të Sharrit i bien fyellit. E ujku një nga një po ua hanë delet.
Edhe ku ta dish, vërtet serbët mund të na bëjnë një ditë Shqipëri Etnike. Vetëm, unë e kam një brengë: kam frikë se dyluftimet e Partive tona Politike Shqiptare janë, e jorganit të Nastradin Hoxhës .
Anekdotën e Nastradin Hoxhës me jorganin e dini me siguri. Megjithatë, është mirë edhe një herë tua bëj me dije: Nastradini kthehej nga me një jorgan nën sjetull. Rrugës takoi dy veta; që ishin rrokur fyt për fyti përpara xhamisë. E la jorganin anash dhe u përpoq ti ndaj belaxhinjtë. Në fund, 1 ndau e pa se nuk e kishte jorganin: E kuptoi se, e gjithë puna kishte qenë për jorganin e tij, që ia vodhën hajdutët. pazari 1 pasi
## LAKURIQI I NATËS DHE I DITËS
Katundi e ka një të mirë të përjetshme: e di Lakuriqin e natës dhe Lakuriqin e ditës. Që të dy janë namqorra. Që të dy shohin vetëm natën. E asnjëri ditën. Fatkeqësia; edhe që të dy përplasen në mes të ditës kokë më kokë mbi urë si ato dy dhitë kryeneqe te ajo përralla popullore në Abetare. Mjerë ti, nëse je nisur në rrugë për në Baba Tomorr dhe takohesh ballë për ballë me këta dy lakuriqë të shekullit. Fitorja: me viktima të pafajshme dhe shkatrrimin e shtetit shqiptar. ta. Personazhet, ose si të doni thoni ju heronjtë legjendar, janë të njejtit patriotë kuqezi: Mic Sokola që e rrokin topin për fyti.
E çuditshme, shqiptarët njëzet vite me radhë merren me shkatrrimin e krijuan me shumë mund Rilindasit. E çka krijuan lakuriqët e natës dhe të ditës: Kombin kosovar?! Kosovën republikë? ! Vëllavrasjen?! Serbët; moti na i kanë dhënë këto të drejta kombëtare. Në atë kohë (komunizëm) nuk i kemi dashur ato dhurata të vëllazërim bashkimit? , 1 kemi refuzuar njëzëri, shkaku se: kemi qenë një komb shqiptar. Moti serbët na kanë lutur që ta pranojmë kombin kosovar; e ata të na shpallin republikë nën Jugosllavi, të themi se nuk kemi asgjë të përbashkët me ata matanë kufirit, vëllezërit e Shqipërisë. Dhe, ja e pranuam vetë në mënyrë
vullnetare kombin kosovar pas Luftës së fundit të Kosovës (1999), Kosovën e shpallëm republikë. Vallë, a nuk është mjaftë më për shqiptarët! Ende ky popull duhet të përgjaket më shumë nga vetëvetja se sa nga armiqtë shekullor?!.
Edhe pse, rrëzë Kalasë së kaçakëve të Zajazit, ende vonohet Pranvera. Nuk këndojnë zogjtë, nuk fluturojnë dallëndyshet; nuk kanë ardhë lejlekët. E në anën tjetër, Patriotët e vonuar anë e mbanë Atdheut ende nuk zbresin dot nga bina. Sheshi. Pushteti. Rrëzë kalasë, përpara Muzeut të Luftës ende vazhdojnë ti skuqin sheshet me flamuj kuqezi. Këngë patetike patriotike. E shpalosin programin e tyre zgjedhor përpara zgjedhjeve parlamentare. Radhiten njëri pas tjetrit me kravata kuqezi në rendin e parë, secili më trim se shoku, fotografohen para kamerave televizive, ndizen zjarr . Ndërtojnë rrugë.. Fabrika.. Ujësjellësa. Salla sportive .
Faji nuk është te Lakuriqi 1 natës dhe Lakuriqi ditës. Po, te populli shqiptar. Patjetër, duhet të vetëdijsohet një ditë ky popull. Nuk ka nevojë i madh e 1 vogël të dali të protestojë në rrugë, kërkojë liri, japë viktima, shkatërrojë pasurinë e Atdheun që është krijuar me djersë. Përmëkeq, zgjasë jetën për pushtet Lkuriqit të E ka vetë në dorë armën vendimprurëse për nesër: zgjedhjet parlamentare. Edhe, e vendos fatin e vet njëherë e përgjithmonë si popull demokratik. Shqipërisë duhet një gjak i ri ti qarkullojë nëpër damarë! Fuqi e re demokratike. Gjaku që i qarkullon sot nëpër trup, është gjak komunist.
Varre . E bëjnë Shqypni Etnike. Ndonjëri, shkon edhe më gjatë një fushate parazgjedhore në një katund u tha me plot gojën të pranishmëve në shkollë: larg:
- Po, ne nuk kemi fëmijë. U dëgjua zëri i një fshatari diku nga fundi i sallës .
- Ne do tju ndërtojmë rrugë evropjane: Ujësjellës . Xhami me katër minare . Salla sportive . Edhe shkollë moderne.
- Edhe fëmijë do tju bëjmë ne, burrat e Partisë Demokratike .
- Hi hii hiii. Qeshën disa të rinj kopila; me flamuj partiak në dorë.
Dhe; vërtetë në qytetin e Kalosh Zajazit Kaçakut të maleve, çdo katër vite e bënin Shqypni Etnike. Majë plepave nëpër katunde valonte flamuri kuqezi. Jehonin këngët patriotike me çifteli, dajre e lodra:
Vjen Valiu; or pi Manastëiri: Ju Zajazaz bre ku më jini? N'Karbunëicë more kini! Sefer Kaçakun ju çaush e kini Kadri Dangën bylykbash më kini. More; Sefer, bre, musteçeverdhë Shkruj nji letër, more; ta çojmë n 'sher T'na çojnë xhephane, t na çojnë fishekë Se me komita; jalla, liftojmë vetë! More komit, bre; i bugarit Ai njef trëimat e Zajazit? T'apin plumjin; jalla; permes ballit! Mor komita; bre; komita të rëi, S' kini pa ju, shyptar me sëy, pusëi
## Ta majnë houtën; jalla, drejt në sëy!
E në realitet; vendlindja e Kaçakut të maleve Kalosh Zajazit binte e zgjoheshte nga gjumi me Robërinë mbi kokë. Liria nuk e donte këtë vend të ashpër malor. Çerdhe kaçakësh brez pas brezi: Sadin Selmani, Sulltanë Qafa, Sefer Zajazi, Sulë Jetimi, Xha Nefruz Çeliku. Që, nëpër shekuj nuk arriti dot ta bëj zap, ta fusë nën zgjedhë as Mbreti e as Krali. Nëpër shekuj kishte bërë kryngritje, nga një luftë e kishte nisë për çdo vjet, herë me Mbret e herë me Kral.
Xha Nefruz Çeliku fillkat vetë në malet Garanës, në Çelvjlollcë kishte bërë luftë flakë më fkakë me bullgarin; e kishte vënë vetë me gur kufirin në mes Bullgarisë dhe Shqipërisë. Burri 1 fuqishëm dhe trim pas fitores duke u kthyer në fshat, rrugës me dorë fyti e kishte mbytyr edhe një ujk. me gërshërë të dhenëve te shkallët ia vrau tre Brodit, për ti dalë zot pragut të Shtëpisë. Katundit të nemur nga Sulltani e Krali mes atyre maleve me dëborë verë e dimër. për<eos> |
<bos>Dhe, sot ne jetojmë ende nëpër dasma, fushata zgjedhore me emrat dhe luftërat e atyre burrave të penës e pushkës. Trimëritë, që ende i mbanim gjallë nëpër këngë, e në të vërtetë ende nuk ua kishim bërë as varret. E të ndonjë rruge, ose shkolle tua vënim emrat e tyre. E ku më në mes të katundit ose qytetit tu ngrisnim edhe përmendore. I thirrnim sa herë që ishim në ZOI , kur na duheshte vota e popullit; fuqia e tyre për luftë me protesta demokratike?
Të nesërmen, posa 1 vendosnim bythët nëpër kolltuqe në Qeveri, nëpër ministri e kabinete, ua harronim edhe emrat.
Përsëri duheshte të kalojnë katër vjet, që ne përsëri ti ngrejmë nga varret ata burra të penës e pushkës. Ne me këngë e çifteli, e ata me penë e pushkë gjatë fushatave parazgjedhore përpara popullit për ta dalldisur të na japë votat me propagandë demagogjike. Edhe nëpër libra: burra, zgjohuni nga varret! Rrokni penën e armët se, na mbytën të gjallët në ~demokraci? !
1 presim nën mrize, dardha gorrice zgjedhjet e ardhshme parlamentare .
Në fund, 1 fitojmë zgjedhjet parlamentare; përsëri ia fusim gjumë dimëror të Lypës te Ura e Gurit mbi Vardar me torbën përqafe . pasi
<!-- image -->
## SKËNDERBEU NESËR SHALON KALIN MATANË URËS GURIT
Dimër 1 madh në Shkup. Bora nga të katër anët e maleve zbret në qytet. E gjithë natyra duket se ka ngri akull. Permendoreve të "Shkupit 2014" u rrëshqasin këmbët. Edhe kuajve të kalorësve në të dy anët e Vardarit. Luanëve bythët te të dy këmbët e urës si saja. Mjegullat nateditë u rrinë mbi kokë. Përçudi, në këtë acar Skënderbeu ende nuk e ka nxjerrë shpatën nga brezi. Vetëm politikanët në Kuvend, ama ia kanë thënë këngës pranë zjarrit në oxhak. nëpër Bit-Pazar me bishtin ndër këmbë dhe kokën në koshin e plehrave.
Skënderbeu, që në sheshin e vet e kishte futur shpatën në brez dhe kënaqej me këtë copë livadh të mbjellur me beton; që mezi ia nxente kalin me shalë, shikimin e kishte hedhur matanë Vardarit. Tamerrmendja; ngushtë e kishte në këtë 'brez aq sa një vrap kali. E të nesërmen ta kalojë Vardarin, ose të hip në Kala. Vendi i tij më i preferuar gjatë luftërave të ndryshme, kishin qenë kalatë. E pse sot, pas kaq shekujsh përsëri të mos jetojë kalave, po ta zbrezin me dhunë pasardhsit e tij nëpër sheshe, ndonjëri edhe në një pëllambë beton. Ose: pse të mos e shalojë kalin matanë Urës së Gurit, në sheshin 'Makedonija" krah për krahu me Aleksandrin e Madh?! tanë u duhen heronj, histori. A tëherë, pse shqiptarët tregoehen priste kaq
shpirtngusht, nuk u dalin në ndihmë <vëllezërve" . Edhe ashtu, janë duke i bërë shtet. E shteti kërkon popull me identitet, histori. I kanë heronjtë e të parëve të tyre, do të thoni ju, në të dy anët e Urës së Gurit: Metropolitët e Beogradit, Shën Kirili dhe Metodi. Matanë Urës Gurit i kanë heronjtë bullgar mbi kuaj: Dame Gruevin dhe Goce Dellçevin. Edhe katër luanë i kanë në të dy anët e rrëzë Kalasë. E di, po u duken 'vëllezërve? , nuk u ngihet Patjetër, edhe ne duhet tu japim disa personalitete historike. Ne u japim; po nuk u japin partitë politike shqiptare . Thonë: atëherë, ne heronjt e gjallë me cilët heronj të vdekur do të bëjmë fushata zgjedhore?! Dhe; sa herë që kaloja pranë kalit të tij me bishtin përpjetë, e shihja se është 1 zemruar me ne stërnipërit, që sa herë dilnim përpara popullit e nxirrnim shpatën e tij famëmadhe dhe çdo katër vjet bënim Shqipëri Etnike. Fytyra 1 rrinte errë e zi. Mjekrra dridheshte nga zemrimi. Përmëtepër, çuditesha me 'patriotët kuqezi sa herë që kalonin pranë tij, si nuk hanin ndonjë shuplakë. Shqelm kali. Ose, s'e nxirrte shpatën nga brezi dhe me një të rame tua hedhë kokën përpara këmbëve të kalit si cung shelgu. pak syri.
Mendime të këtilla më mundonin ditën. Natën. Në shtëpi. Në rrugë. binin sa mundeshin me grushta. Zgjohu! Nuk është koha për gjumë. Merre kokën tënde nën sjetull dhe dil në Çarshi, te Sheshi 1 Skënderbeut!.
Dhe, nuk e di pse, sa herë që kaloja pranë atij Sheshi, mendoja se një ditë nuk do ta shoh Skënderbeun mbi kalë. Mendja ime prej shkrimtari ma thonte se: një natë Skënderbeu për inatë tonin, të shqiptarëve; duhet të ikë nga ky gjithë kalë me shalë në Kala.
Kalin e kishte me gjithë shalë në drejtim Dorën e ngritur lartë: Ngadalë, 0 burra! Mos u ngutni, durim! Edhe të presim të shkrihet bora. Akulli. Dimri të ikë majave të malit Sharr. Nesër do Varadrin, matanë Urës së Gurit. Atëherë, së çka priste që nuk e këpuste frerin dhe të hip në Kala me gjithë kalë me shalë? !. pak paku
Hi-hii-hiii. . E pret Moisi Golemin. Qeshi matanë rrugës Tata e Madhe, një poete e çmendur duke u rënë mureve me shkop nëpër Çarshi, në Bit 0 harama nga gjumi, i dilni zot gjithë këtij bereqeti në mes të fushës! Pasurie të tundshme, se ua mori shkau në mes të ditës .
Rrapi, përsëri bleroi, shpërtheu gjethe në pranverë. Nën hije i kishin ardhë mysafirë nga të katër anët e Atdheut. Poetë, që kokë më kokë lexonin poezi. Çarshisë së Vjetër dalëngadalë po i dilte gjumi. Vargu hipte në shpinë kalit..
Tata e Madhe me ferexhen krahëve dhe shkopin në dorë, u përzi në mesin e poetëve Tashti, më në fund ma keni bërë qejfin; Çarshinë do ta zgjojmë nga gjumi. Mjaftë fjeti më, rrëzë Kalasë. Nën këmbët e kalit të Skënderbeut. Gurët
këtyre mureve. Rrugët e ngushta me kalldrëm; fshehin e ndezin histori. Shadërvani, që me shekuj ia ujit rrënjët Rrapit të na bëjë hije ne poetëve për çdo pranverë të vonuar me vapë, rrëzë Kalasë me mbi gurë gurë ..
Ora e madhe letrare filloi nën Poetët i këndonin dashurisë. Gunës së tij me gjethe, që si zogjë i kishte marrë nën sjetull. Ndonjëri, edhe Atdheut. Pse jo, ky burrë e mbante më këmbë me kësulë të bardhë në kokë në mes të Çarshisë. Edhe Skënderbeut që matanë rrugës bënte roje, me shpatën në brez e dorën e ngritur lartë, përsëri u thoshte shqiptarëve: Ngadalë, 0 burra! Nesër, do ta kalojmë Vardarin, matanë . Urën e Gurit, që është bërë si Kështjella e Rozafatit; ditën ndërtohet e natën rrënohet . E nuk kemi Nuse ta varrosim nën ato themele, duke ia lënë një gji jashtë për poetët që nuk ikin nga Atdheu. Rrap. ne,
Vargu mori zjarr . Tata e Madhe e hodhi ferexhen. Shkopin. E nxorri vargun plumb nga brezi në mes të Shkupit:
Koçia e Nuses na mbeti në rrugë male Krushqit pas shtatë maleve me koçi U nisën ta marrin Nusen me këngë. Dhe, ende nuk janë në Katund. Dasëm të madhe bën Nëna në lëmë Babai me shokë qet pushkë te porta. Cucat në valle copë copë i bënë dajret. kthyer
Dasëm e madhe ende bëhet në Katund Krushqit dikush na i ka ngrirë mes maleve Koçia e Nuses na mbeti në rrugë. Male.<eos> |
<bos>Duartrokitjet jehuan si pushkë nën Brohoritjet e forta nën hije ujit që gurgullonte gur më gur. Zogjtë fluturuan degë më degë. Çarshisë së Vjetër nën ata turku, i doli gjumi. Tata e Madhe, që përpiqej me shkop vite me radhë ta zgjojë nga gjumi, nën ata mure minare mbi qyetet, tashti e më këmbë vetëm me një plumb poezi. Rrap. pranë gurë çoi
- Jo. Mjaftë e keni një për këtë takim letrar se, nesër ndodhë të më shpallin të çmendur dhe rrasin në birucë. Hajmalinë e Hoxhës të ma varin përqafe si torbë kali me taxhi.. Thonë: e kanë pushtuar xhindet.. Natë e ditë e tërheqin nëpër Bit-Pazar . Rrugëve flet vetmevete, marrëzira. . Ndodhë, të ha dru. Dru. Dru.
- Edhe një! Edhe një! Edhe një! U dëgjuan zëra nga të pranishmit nën Rrap.
<!-- image -->
## IX LIRINË E ZBRITI NGA KOÇIA NJERKA ME DAJRE
## DJEMNUSHA
e fundit flet marrëzira. Nëpër korridor shëtitesh lakuriq Dhomën e gjumit e ke mbushur plot me libra, fletore . Fletë të shkruara për së prapthi, të hedhura andej këndej nëpër e ke futur edhe në banjo, mbi pasqyrë. laps
- Nuk do, këtu filozofi, u ngutë Djemnusha. Çmenduria yte ka arrirë kulminacionin. Edhe njëherë e përsërisë, nuk ka fallxheshë, as hoxhë në këtë botë që ti përzë xhindet.
E di si është, i përgjigjem: E pranoj se kohën e fundit jam i çmendur. Porositë për këtë libër më vinë nga të gjitha anët, nga toka e qielli. Shenja nga të vdekurit. Drita nga të gjallët. Gji nga me gisht për në Baba Tomorr. Hëna më tërheq dore nëpër qiell . për
- Punemadhe, iu përgjigja. Fundi 1 fundit edhe jam mësuar me xhindet. Nusen me pashterkë të kuqe që më rreh dajak pamëshirë për natë deri në vdekje. çdo
- E di. Prandaj, edhe shpesh të kanë futur në lëkurë dashi. .
- Ta merr mendja. Çfarë shkrimtari thua ti atij, që ende nuk ka hyrë në lëkurë dashi. Nuk e rrahin xhindet. Nusja me pashterkë të kuqe.
- Shkrimtaruc . Hi-hii-hiii. .
- Eh, tashti e fitove luftën. Armët edhe nëse duhet tia dorëzoj dikujt, po ti dorëzoj Ty si heroinë lufte. Tekefundit, po 1 dorëzohem një gruaje e jo një burri me brekët nëpër këmbë .
- Me këtë do të thuash se, e do Robërinë me ferexhe . E jo Lirinë.
- Liria; jam unë, ore poshtër! Ende nuk e di?!. Ose, të mirret goja.
- E sheh, Nusja me pashterkë të kuqe është Robëria. E unë Liria. Njëherë përgjithmonë, futi në kokë më këto dy gra të rrezikshme që të rrëzojnë natë e ditë bythekrye në shtrat në mes të dhomës!. pra!
- Jo. Mbrëmë përpak desh më mbyti çotek Nusja me pashterkë të kuqe .
- Ifuta.
- Dhe, Përsëri do të shkosh te Robëria ti shterish herdhet . çka?!
- Jo, kurrë më!
- Nuk e besoj. Ti nuk ke besë.
- Edhe ti.. nuk kemi besë.
- E nxorra\_ Luftë dua në shtrat! Luftë, në fushë të mejdanit!.. Luftë!..
- E, atëherë pasi nuk paskemi besë, nxirre shpatën he burrë nga brezi! .
Dhe, atë natë u bë një luftë e përgjakshme. Djemnusha me lulekaçe në dorë më rrëzoi në
shtrat. Nuk u përpoqa edhe një herë të ngrihem më këmbë, i dorëzova armët.
Natën e mirë!..
Ditën e nesërme, Nusja me pashterkë të kuqe u ngritë heret në mëngjes; 1 përveshi mangët e këmishës dhe hyri në magje. E fshiu shtëpinë. Lëmën. E bukën. Në fund e futi në çerep, nën saçin me shpuzë në mes të dhomës. gatoi
Dhëndrri u ngritë hundë e buzë bashkë, që në mëngjes . Nuk 1 kishte pëlqyer Nusja. Ishte mësuar keq si beqar; për çdo mëngjes nga dy raki rrushi dhe kafja duheshte ta presin mbi kokë. E kjo; Nusja me pashterkë të kuqe sikur kishte të tjera huje, adete e zakone. gota
Buka u poq, si në Katund më, kulaç. Një nga një zbritën poshtë në kuzhinë edhe banorët e shtëpisë. Fëmijët të parët plot pordhë e piskamë u turrën te maxha duke kërkuar bukë. Edhe Nëna. Babai. U shtrua sofra. Buka. Lugët e drurit. Dhe, familja ditën e sotme e filloi me mëngjesin e zakonshëm; që pastaj secili të ikte pas punëve të tyre të ditës. Fëmijët në shkollë. Nëna ti mjelë lopët dhe dhentë. Babai, heret me plug te ara.
Një ditë i tha Nënës:
- Nënë, unë nuk e dua këtë Nuse!
- Pse, ore bir?! Nusja është e mirë, ngrihet që me natë të gatuaj Edhe fëmijë trima do të na lindë një ditë në këtë shtëpi me oxhak mbi çati!.
- E di. po, kjo nuk është ajo Nusja që e njoha unë në male.
- Tybeistifa! Mos folë marrëzira! Është Nusja që e zumë me shkues nga derë e agallarëve. E morëm me krushq . Koçi.
- Jo, oj Nënë! Jo, kjo nuk është ajo Nusja e maleve. Tjetër nuse na kanë futur komitat në koçi mes maleve.
- Qyqja unë! Qyqja, mos fol, 0 bir budallaki! Nusja jonë është nga derë e lartë, agallarësh. Nuse e maleve.
- Nënë, kjo nuk është Nusja e maleve, po Nusja me pashterkë të kuqe.
- Po, oj Nënë! Në vend të Nuses së maleve në koçi na e kanë futur Nusen me pashterkë të kuqe deri në fund të këmbëve .
- E mjera, unë! Edhe këtë të zezë na paskan bërë komitat?!.
- Fatkeqësi familjare! Nesër, kjo Nuse do të na e mbushi Shtëpinë, lëmën me kopila. Rrospi Meshkuj . Melezë .
- E halli, 0 bir?!
- Halla; Nënë do burrë! Që nesër, unë do të dal përsëri në male, në Katund do ta sjell Nusen e vërtetë të maleve .
- Nisu; 0 bir sa më parë, hipi kalit!! Udhë e mbarë në male!..
Heret në mëngjes, u dhe 1 ngjesha armët e luftës. I kërceva në shpinë Gjokut pullali. E shalova me të katra tymemjegull për në Baba Tomorr . Vendin e Perëndive: ku pihet vera. Pasmesnate, shkruhet poezia. Dhe, bëhet dashuri me Hënën e ngrita plotë.
Papritmas më zuri nata mes lisave. Rrugës malore u ndala në një Tyrbe. Dhe, thashë: sonte do ta kaloj këtu natën. Nesër do ta vazhdoj rrugën me dritë .
Dhomë plot me libra. Në një kënd, një tavolinë pune. Shtrati . Në mes të dhomës një varr. E mora me mend, ishte varri Baba Shehut. 1 hoqa hebet nga krahu. Struken. U shtriva në shtrat me sy të hapur në Fotografi. Inserte të filmave, më kalonin para syve, që nga koha e fëmijërisë. Meditime. Sytë ia kisha ngulur fenerit; dritës së vetme mbi kokë.
- Mirëse na ke ardhë, 0 mik!
E dëgjova një zhurmë. U dera. Hyri një grua e veshur në të zeza me qiri në dorë. Ecte si hije drejtë meje, shtratit. Unë, tashti nga frika e ndala edhe frymëmarrjen. hap
Unë hapa edhe më tepër nëpërmes të asaj drite të zbehtë ta shoh fytyrën e kësaj gruaje. sytë
- Kush të detyroi të ikësh në këto anë?
- Mirëse u gjeta, zonjë! Belbëzova; duke u dridhur plot frikë.
- Lufta. Pesëdhjetë vjet jam në luftë. Dhe, kërkoj Lirinë!
- Po, unë jam Liria. njeh, he burrë?!.
Gruaja ia tek tashti ia ndriçoi fytyrën. ngriti
- Jo. Feneri nuk bënë më shumë dritë. Ia ngritë edhe fitilin! pak
- Imzot! E pabesueshme; po ti qenke Djemnusha? !
- Po, unë jam Djemnusha.<eos> |
<bos>- E kush të solli në këtë Tyrbe?!
- Erdha vetë. Që, kur në koçi në vend timin e futën Nusen me pashterkë të vendosa të vetëflijohem në Tyrbe. Natë e ditë ti shërbej Baba Shehut. kuqe,
- 0 Imzot! ky është vetëm një varr, dhe jo Baba Shehu?! Po,
- 0 Imzot! Po, ti nuk qenke Djemnusha?!.
- Jo. Është Baba Shehu. Dhe, unë jam Gruaja e tij besnike .
- Jo. Unë jam Liria .
- Hi-hii-hiii. Unë jam Nusja me pashterkë të kuqe.
- E pamundur. Ti je Nusja e maleve .
- Rrenë. Nusen me pashterkë të kuqe e kam në shtëpi. Ti je Liria.
E bëra të qajë, derdhë lotë mbi varrin e Baba Shehut;, në Tyrbe.
Dhe, e rrëzova mbi varrin e Baba Shehut. Këmishën e gjatë të mëndafshit me oja ia hudha mbi kokë. Tymeflakë u rash Sarajeve të Pashait. Pasurisë të tundshme; që përpak desh ma mori shkau. Nuse me koçi ta përcjellë në tjetër katund. Shtëpi.
## PËRCJELLJA E GOMARIT HAXHI NË MEKË ME DAJRE
Arat tona pjellore anë e mbanë Atdheut me hebe në krah, i mbollëm me grurë . Edhe malet: Tiranë . Prishtinë . . Drenicë. \_ Shkup.
Dhe, ato ara pjellore veç më e kanë rritur grurin. Kallinjtë e kanë kërrusur kokën nga buka. Anë e mbanë kanë dhënë frute. Atdheu, tashti vetëm korrte. Qerret i ngarkonte me duaj dhe i hidhte në Lëmë. I zgjidhte duajt. Kali hazdisur me një pasqyrë në ballë silleshte për ta fshi Iëmën rreth strumbullarit. Qetë me zgjedhën në ugareve. I zgjuam malet me këngën popullore të krushqëve para koçisë: qafë
Haj-haaj, kasolla me kashtë Sot një javë nja pesa
Baballarët tanë për çdo verë 1 mbushnin hambarët me Thasëve ua lidhnin me nga një kordhë kanapi. Dimrave u dilnin para grurë . grykën
Ua ndërsenin qentë pas Çuke.Pushkët nxirrnin nga hatullat.
Ende bërlloku shqiptar nuk e di se, ky popull vjen me e pushkë nga malet. U lindë mes maleve. U ngritë në male, në Kosovë me: Pjetër Bogdanin; Bajram Currin; Hasan penë
Dhe, te pragu i derës e prisnim Pranverën. Koçinë me nuse\_
Prishtinën, Isë Boletinin; Shotë Azem Galicën. Në Shqipëri: Skënderbeun, Ismail Qemalin, Naim Frashërin, Luigj Gurakuqin; Gjergj Fishtën; Fan Nolin; Faik Konicën. Dhe, në Maqedoni: Dervish Carën, Sulltanë Qafën, Kalosh Zajazin; Xha Derallën, Josif Bagerin. Përsëri, u arratisë me e armë në dorë maleve të Shkupit: në Karadak e Sharr mes lisave kokë më kokë. penë
Një qytet që fatkeqësisht, ende edhe në kohën e sotshme prodhon burra me pashterka me shumicë e pakicë në politikë . Burra me partalla (lecka) në kokë në vend të kësulave të bardha. Qyteti nuk ka jetë .
E ti, patjetër duhet ta vazhdosh rrugën në Baba Tomorr. Qoftë dimër, verë. Ditën, natën. Rrugës mos biesh në pusi. për qoftë
Bërlloku nuk është për ndryshime në shoqëri. Shtet. Brez pas brezi është për pushtet. Dhunë. Bërllokut i pëlqen kontejneri në rrugë. Mjegulla kur zbret në fushë. Haleja. Gjuetia e kundërshtarëve . Pusia pas ferre . Tradhtia. Torba me taxhi që ia ka lidhur përqafe si një hajmali hoxhe: Qoftëlargu.
Dhe, halldupët ende nuk e dinë se; moti e ke pushtuar Shkupin. kaçak nga oxhaku.
Në mëngjes, pasi i pi dy me raki rrushi dhe kafen, del në hale ta dhjesësh ditën e djeshme me gjithë halldupë. Në ndërkohë, nga qielli të vjen porosia në kokë. Turrevrap me brekët nëpër këmbë , turresh në dhomën e gjumit. Gruaja gota
besnike, kur të sheh në këtë gjendje bërtetë e shashtisur nga kuzhina:
E vërtetë , 1 përgjigjesh. Është halldupi me kokën në xhami e bythën te Partia Neokomuniste . Kurva politike, që gjithë jetën shkon burrë më burrë . Dhe, më në fund mezi e një burrë hadum me dimia të larme. Edhe këtë Dimër 1 luten Zotit për mëkate përpara Qeverisë ~demokratike? . Njëri pas tjetrit rreshtohen te Partia Neokomuniste me duartrokitje frenetike nga 'vëllezërit burri i që ua dimiat në mes të sheshit në Bit Pazar e Gostivar. Gojën plot, i përcjellin mesazhe popullit: Ecni me ne te burri 1 rrugë. Nuk që deri më tani 1 kemi ndërruar disa burra pushteti namëqorra. Ne, nuk jemi kurva haremi, po besnike në këtë Shtëpi Publike. Ehu, Kurvat politike, e një burrë tiran, siç thotë Fishta. Këmbët tua çojë në hava mes livadheve. Piskama tu shkojë për qielli. gjeti parë grisi parë prish punë gra gjetën
Tashti më, e shoh se je çmendur plotësisht, nuk ka plakë fallxheshë, as hoxhë që ti kthen ato të shkreta si zogjë edhe një herë në kokë. Fatkeqësia: të provokojnë me komente nën shkrime duke e fshehur veten nën dimia të grave me pseudonimin e halldupit: 'Jasini Edhe atë, e kanë gjetur veten lakuriq në ato shkrime. pasi
Dhe, e hedhë porosinë në libër, përsëri ulesh në hale. Vetëm se, kësaj radhe mbi pasqyrë vendos edhe një fletore dhe për porositë e ardhshme që do të të vijnë papritur nga qielli për të nesërmen. pasi laps,
E televizorin me frikë. Kanalin shtetëror, që një herë hip në shpinë njëra Parti politike ~demokratike" e herën tjetër mbi samar, Kurva Parti. Në radhë pret ti hip edhe Nusja me pashterkë të kuqe. Dhe, hë për hë të kujtohet anekdota e Nasradin Hoxhës me Nasradinicën duke shkuar ditën e shtunë në pazar . hap
- 0 Nasradin; zbriti gomarit se e cofe, le ti hipë pak edhe Nasradinica!
Nasradin Hoxha, heret në mëngjes 1 hip gomarit. Nasradinica përpara duke e tërhequr për kërpeshi, nisen për në Qytet. Rrugës 1 takojnë kalimtarët e rastit pazarxhi:
Nasradini, nuk ua vente fjalëve veshin; vazhdonte mbi gomar. Ama, ia kishte thënë një kënge patriotike për kaçakun e maleve, Kalosh Zajazin. rrugën
Në mes fushës, te Dardha Gorrice, Nasradinin e takoi edhe një tjetër pazarxhi me
- 0 Nasradin, nuk e sheh se e cofe gomarin? Zbriti pak, le ti hipë edhe Nasradinica në shpinë!
Përsëri, Nasradini nuk ia vuri veshin, vazhdoi rrugën mbi gomar. Kësaj radhe ia tha këngës edhe me fishkëllimë:
## Çaqe poshtë te shtatë zymbylat Ku ia thoshin shtatë bylbylat .
Në hyrje të qytetit; te Kasolla e Ekremit, Nasradin Hoxhën e takoi edhe katundari tretë me një mëzat katundi për dore:
- 0 Nasradin, nuk e ka më mjaftë, bre burrë?! Zbriti gomarit se e cofe, le ti hipë edhe Nasradinica! pak
Nasradinit, më nuk iu durua pa folur, i erdhi te hunda. Iu përgjigjë:
Hi hii hiii. . E ngjajshme me Partitë tona politike ~demokratike" duke i hipur mbi samarë: njëherë njëra parti, njëherë tjetra në shpinë popullit. E ky popull, kurrësesi ta flukë samarin nga shpina. Halldupët bythekrye ti hedhë në lumë. Rrugën ta vazhdojë për në Baba Tomorr pa këtë barrë mbi shpinë .
- Nuk cofë gomari me mua që 1 kam cofë nëse 1 hipë Nasradinica, që 1 ka njëqinepesëdhjetë kilogramë.<eos> |
<bos>Në një manifestim kulturor , që jepej drejtëpërdrejtë nga një televizion 1 'pavarur" privat përpara Qeverisë, gomarit për kishte hipur Nasradinica. I merreshin këmbët, rrëshqiste në akull. Udhëtarët e rastit, pazarxhinjtë diplomave universitare, alametë doktora të shkencave natyrore politike, profesorë univerziteti, intelektualë të vetëquajtur politikanë, gazetarë teknefesë e analistë politik, që e promovonin Partinë Neokomuniste përpara zgjedhjeve parlamentare, e fotografonin veten me komente teknefese përpara kamerave televizive. Thonin: ne dalim në rrugë që të kthehemi në mesin e popullit. Edhe pse; populli vite me radhë nepër shtëpitë e tyre të rrëzuara e mbanin barkun me duar. Shkaku tyre, që ua kishte dhënë votat këtyre edepsësve tu dalin zot të drejtave të çudi gati
tyre nëpër institucione. E shanin rininë e sotshme permes një televizioni të 'pavarur' privat, pse nuk del edhe ajo në protesta në rrugë, tu bashkohet halldupëve dhe ngri në këto ditë të ftohta dimri. Ndanin çmime letrare. Mirënjohje për shkolla të mesme. Bursa qesharake për studentët më të mirë. Recitonin vjersha patriotike . Pjesë teatrore teknefese para publikut. E thirrnin popullin ta shohi këtë cirkus shëtitës në rrugë, përpara Qeverisë. Merreni me mend, në këtë kohë kur bota 1 shihte këto artistike" nëpër institucione kulturore e arsimore të shtetit, sallone aristokrate evropiane.
Fatkeqësia; nuk ishte që kësaj radhe gomarit kishte hipur Nasradinica me njëqindepesdhjetë kilogramët në shpinë, po fatkeqësia ishte se: gomarin e kishin rrëzuar në baltë përpara Qeverisë. Asgjë këtij gomari asht e lëkurë nuk i kishte mbetur në samar kombëtare. Kokën ia kishin lidhur me shami arabe. Këmbët me nalle të haxhilerëve. kishin veshur një këmishë të bardhë e të gjatë me oja deri në fund të këmbëve. E përcillnin me duartrokitje përpara Qeverisë haxhi në Mekë me dajre .
## LUFTA E PËRGJAKSHME PËR KALANË DARDANE
Fatkeqësisht, kohën e fundit mezi u binda se shqiptarët njëzet vjet me radhë bëjnë jetën e peshkut në këtë shtet Pala kundërshtare politike ua hedh grepin me një krimb në hurdhë. Dhe, ata turr madh e i vogël bythekrye pas krimbit që të përpëliten si peshku në zall. E më vonë edhe në fëltere mbi zjarr. Nuk është ky grepi i vetëm që pavetëdije vite me radhë e kanë hëngër shqiptarët. 1 këtillë me një krimb para do kohe ishte edhe Enciklopedia maqedonase . Librat e historisë . fatal i fundit: ndërtimi i një objekti të përbashkët 'muze" sipas Qeverisë në kala. Këtë e vërtetoi se është ndërtim monumental trashëgimisë kulturore edhe zëvendës 1 Qeverisë Abdylaqim Ademi bashkë me disa deputetë të BDI-së duke u fotografuar para kamerave televizive në kala. Turr pas tyre me partizanë partiak të fotografohet edhe Imer Selmani me deklarata: se në kala Gruevski ndërton kishë . Partia e Thaçit, PDSH -ja përmes zëdhënësit të saj edhe ajo me të katra në kala, duke u trembur se do të mbesë pas dere pa u fotografuar krah për krahu para kamerave televizive në këtë fushatë parazgjedhore. LSDM ~ja e përcillte gjithë ngjarjen tinëz nga pusia duke i fryrë zjarrit. Grep
Edhe atë: në kohën kur televizioni 'pavarur? Al 1 jepte lajmet në mes të dimrit
përpara Qeverisë. Partia opozitare më e madhe LSDM -ja më e kishte lëshuar Kuvendin dhe bënte politikë në rrugë jashta institucioneve: me duhanvjelësit e televizionin e 'pavarur" Al të Velija Ramkovskit në burgun hetues për rrëzimin e Qeverisë të Gruevskit dhe Ali Ahmetit. PDSH-ja me gjithë plaçka në shpinë, moti kishte ikur në shtëpi duke marrë pa fare rroga deputeti dhe herë pas here duke i shkruar Qeverisë -letra dashurie" . punë
E Gruevski dinak, perderisa LSDM -ja bënë luftë për pushtet me gjithë arsenalin e armatimit nga toka e qielli në rrugë, shqiptarët merren me
Televizioni 1 'pavarur" Al vazhdonte në mes të dimrit ti këndojë serenada nën dritare Gruevskit, të bëjë politikë sidilike? përpara Qeverisë. E thirrte popullin për mbështetje në Nateditë i shante studentët pse nuk bashkohen fushatës së tyre kundër Gruevskit për ta rrëzuar Qeverinë. Alamet politikanësh, deputetësh, analistësh të 'pavarur' politik. Përmëkeq, mes tyre edhe shqiptarë të mjerë argatë pa pare: Imer Selmani me bandën e tij politike, 'analistmadhi? i përjetshëm i kabineteve qeveritare, Patrioti 1 Vonuar melez . Këlyshë me zgjebe, që na e futën ujkun në vathë, në mesin e qëngjave. E kamerat e Al -shit i jepnin para popullit vendimet tyre historike se, edhe këta e lëshuan Parlamentin, dhe iu bashkangjitën Partisë Opozitare Neokomuniste, që problemet e popullit ti zgjidhin me ~rrugë demokratike" jashta institucioneve të shtetit, në rrugë. politik
Enciklopedinë maqedonase; librat e historisë dhe 'kishën muze" në kala, vazhdon me ndërtimin e institucioneve kulturore dhe përmendoreve madhështore të heronjëve bullgarë dhe mitropolitëve të Beogradit në dë dy anët e Vardarit duke pushtuar Çarshinë e Vjetër.
Fatkeqësia më e madhe: edhe pse ndërtimi kishës u ndërpre përkohësisht; grepi me një krimb edhe një herë hidhet në hurdhë. Një grup funksionarësh shqiptar me disa aktivistë partiak, i zunë hajdutët duke punuar natën (punëtorët organizatës punuese) në kala. Edhe, 1 përzunë punëtorët e pafajshëm, filluan ta shkatërrojnë 'kishën" si në kohën e Turqisë para kamerave televizive. Punë kjo me mend, që duhej ta bënin të nesërmen përmes institucioneve të shtetit, me luftë demokratike në Kuvend. pasi
Organizata joqeveritare ZGJOHU , trimëruar nga 1 pashoq këtyre burrave të mejdanit, të nesërmen i thirri shqiptarët në protesta kundër ndërtimit të -kishës- muze" në Kalanë Dardane . Pala tjetër e komitave, në të njejtën kohë përmes internetit i thirrë partizanët e vet për ti dalë zot kishës në Kalanë e Aleksandrit të Madh të Maqedonisë. Edhe, papritmas nisi lufta politike-fetare fytas në kala për kisha e xhamia. Vendin, në të cilin kohë më ka pasur kishë katolike, e më vonë Perandorisë Osmane edhe xhami. E shi sot, këta burra mejdani donin ta kthenin të kaluarën e hidhur mesjetare edhe në këtë shekull syve të botës përparimtare. Luftat ti bëjnë si dikur me pushtimin e kalave. Grushtat dhe parë gjatë gurët
atë ditë 1 përdorën në vend të armëve. Vetëm u dhe shpatat. Policia, dihet: përdori shkopinjt e gomës. E përgjakën kalanë e Shkupit. Dajakun e hëngrën, përsëri shqiptarët. Shkaku se, policët maqedonas gjoja se donin ti ndanin grupet nga përleshja luftarake ndëretnike fetare 1 godisnin shqiptarët me shkopinj gome.
E kjo luftë e përgjakshme për Kalanë Dardane, ndodhi se Gruevksi të niset për në Amerikë. Shkaku dihet, është i qartë gjithë pak
Fatkeqësia më e madhe: në këtë Kalanë Dardane merrte pjesë edhe zëvendësministri shqiptar 1 Punëve të Mbrendshmëve Xhevat Buçi me disa deputetë e aktivistë partiak në pushtet. Zëvendësminsitri bile 1 ~shpëtoi" dy protestues shqiptar të 'rrezikshëm para kamerave televizive që policëtmaqedonas ua kishin vënë prangat për ti marrë në "pyetje informative" në podrumin policor: E kjo heroike? zhvillohej para kamerave televizive dhe syve të ndërkombëtarëve. Vëzhguesit e huaj me keqardhje thonin: merreni me mend, se sa vështirë e kanë maqedonasit me shqiptarët, edhe pse duan dialog në Kuvend, institucione të shtetit, shqiptarët problemet politike kombëtare e fetare duan ti zgjidhin me dhunë në rrugë. Edhe atë: duke ua rrëzuar 'vëllezërve" edhe kishat. Nuk njohin as edhe shtet policor; institucione shtetërore, ligje e as fe. Edhe kush, vetë funksionarët e pushtetit bashkëqeveritar në këtë shtet demokratik . Deputetët e zgjedhur të popullit. gjithë<eos> |
<bos>për politikën maqedonase. Mjerisht, edhe, një herë e shpëtoi politika teknefese shqiptare e përçarë pa kokë, ia hapi krah më krah portën politike; rrugën qiellore me aeroplan special për në Amerikë. Ballë për ballë në tavolinë shpalojë letrat e bixhozit, në sy tua qaj hallet edhe miqëve amerikan se me çfarë populli primitiv përpiqen të ndërtojnë bashkëjetesën; bëjnë politikë demokratike për zgjidhjen e çështjes së emrit për të hyrë në Evropë . \_
<!-- image -->
## KOSOVA NJË GRUA E VEJË E SHITUR DY HERË
Ehu, Plaku satirist i mirë dhe i urtë Xha Deralla! Burrë, që në pleqëri bukën e gojës ta shtinim në dhomë nëpër dritare. Shkaku, se: nuk të lejonin të dalësh jashtë shqiptarët; me 'arsye' se e rininë e fshatit . Shoqërinë. Shtetin . Xhandarët e atë kohë 1 shëtite gjithë Të nesërmen, kur zbardhi dita ua tregove portën e Plakut të Katundit. Derën, që atë ditë ta mbyllën me mos dalësh në rrugë. kaloje ditët e pleqërisë i vetmuar në mes të katër mureve. Dhe, e prisje te porta Zonjën Vdekje si burrat. Edhe atë: burri me sharrë në krah, që gjithë jetën 1 kishte shartuar dardhat gorricë te Jasakët e Tikeve. Përroni 1 Thanës. Anegdotat e të cilit edhe sot qarkullojnë më gojë nëpër botë. ynë prish çelës gojë
Ende nuk mund ta harroj këngën popullore që na e këndoje në atë kohë, kur ta sillnim bukën e gojës majë shkopi nëpër dritare:
Ehu; rrahu teli në Tiranë e ka shitë Turqia këtë Rumeli Edhe atë: shtatë gjemi me alltan; E ka ble ai Moskovi Zi.
Edhe këtë ditë, ato vargje të asaj kënge popullore nuk mund ti nga mendja, që më janë ngulitur në tru si Vallë, edhe sot heq pyka.
Kosova qenka një grua e vejë pa burrë? ! . Shkuesit duhet ta shesin për poste e pushtet burrë më burrë?!. E ajo, edhe sot e kësaj dite ende të mos mundet ta gjejë një burrë me tirqi xhamadan me gajtana?! Kësulën e bardhë në kokë. Sahat me qystek për Mauzerrin në dorë. Nagantin në brez. Bombat nëpër xhepa. Gjithë jetën ta kalojë burrë më burrë. E në fund, përsëri të kthehet te burri 1 parë, sadist me shajkaqë në kokë. Burri, që gjithë jetën e dhunoi, vrau dhe e masakroi për vdekje. Burri, që e përzuri me gjithë fëmijë edhe nga Shtëpia. Mezi e ktheu të alivanosur në shtëpi Amerika. E shi sot, vetë djemtë e saj e kthejnë te burri 1 poligam. E martojnë me krushqi. Edhe një herë bëjnë dasëm me shtatë lodra. qafe. parë, palë
- A ia ndjeve krismën; 0 Adem Jashari? E shpallëm pavarsinë e Kosovës .
- 0 Imzot, Kosova siç duket vetëm një djalë. Edhe atë: Adem Jasharin. E di, ju më përgjigjeni, edhe djemë të tjerë trima. Burra pene e pushke: Bajram Currin, Isë Boletinin, Hasan Prishtinën, Shotë e Azem Galicën, Sulltanë Qafën, Kalosh Zajazin . E vërtetë, po djemtë e sotshëm 1 dolën kopila. E shitën dhe e shesin Nënën e tyre burrë më burrë. Edhe seç ma kujtoni në këtë ditë të kobshme: Horrin e Prishtinës. Zekthin e Shkupit: pati pati
- Tybe, boll E bëtë Shqypni me tupana, çifteli e dajre, e këndej gjysma e popullit shqiptar mbeti nën Serbi, Maqedoni, Mal të Zi, Greqi. . Dhe, e shpërndarë në të katër anët nëpër botë si Kashta e Kumbarës . pak!
- Qysh, nuk ia paske ndi zanin; burrë? E shqiptaria çue më kambë.. Në Shkup; Skënderbeu e ngriti lartë në dorë flamurin amerikan . E ne nëpër katunde e ngritëm mbi avlia e plepa flamurin kuqezi me shkabën dykrenare gjithë
- Paj, kur e shoh, he burrë se me Shqipërizë, me Maqedoni, me Kosovë. \_ e bëtë Shqypni me tupana, e dajre, përpak me gjithë tabut në shpinë desh u nga varri. çifteli ngrita
- A nuk po sheh se sa trima U mblodhën në Ditën e pavarsisë?! Ditën e Kongresit të Manastirit . Ditën e flamurit . Dhjetëvjetorin e UÇK- ës . sa nuk po i lëshoi toka e Kosovës, Maqedonisë . Dhe, veç falë Zotit që nuk po iu gjuajtën me dorë Serbisë se po me i hi për një ditë në Beograd. Punemadhe, që ata na u sulen me dorë e me këmbë . Veç
- Zoti ia ruajt Shqypnisë këta trima, këta mitingaxhi e këta këngëtarë, që e kthyen Shqypninë në ditë të sotshme, tue këndue e tue ba gjymysh, tue mbajtë fjalime e tue thanë lavdi mbi varre e nëpër sheshe, masandej tanë natën me meze e me raki me pare të vjedhura nga populli nëpër çarshil
- Paj bre, Adem; mbasi shkaun e përzumë e ndoqëm prej këtuhit . tash duhet me ba 1 trohë sefa! Dasëm të madhe. Edhe ne më në fund morëm nuse .
- Kush e përzuni, ka e keni ndjekur?! Shuej bre, se e rroka prapë mitralozin me dy kambë! Ja. nime kund vend s'i keni lanë tue ikë, si lepujt. Tash vetëm bini çiftelisë e knone Isuf
Hajdarin dhe shtynu se kush e ka nisë luftën ma i dhe kush ka ma shumë shpirta të vdekun për me qitë në kangë . Dhe, kush e solli Pavarsinë e Kosovës . E kush asht ma patriot. pari
- Po, po. nime mbasi nuk po punoni kurgja; s'keni çka me veç mbaroni vorre në vend të fabrikave xhami në vend të shkollave, ndiqni përvjetorët e humbjet i shënoni me fitore; kush ka vdekur e kush asht varrue . Serbia për së gjalli nuk më përzuri në Turqi.\_ E ju pas vdekjes më ma ngritur bustin në atë vend të mallkuar . Shpirti në paqë nuk më prehet kurrë: eshtrat nuk m'i lini rehat edhe në varr. Bustin ma shpërngulët në Stamboll, në Turqi. Por, dinie mirë se tue e teprue me kangë po na çitni në bisht të lahutës, po bani hajgare me ne. E zgjodhët edhe presidentin e ri të Kosovës . Kur po ndëgjojmë se si po na nderoni, veç s'po kemi si me dalë prej vorri e ma jau. këtu po durojmë mbasi s'po kemi çka me ba. Po sa herë po i lajmë, te kroni i shpirtave të vdekun; duart e në ferk të sabahit, po jau shilojmë nantë mijë herë nanat! ba, sytë
- 0 baca Adem; ngadalë; bre burrë, ti thuaj: që na ka ardhë dita me knue e me u E me e ba Shqypni me çifteli . shyqyr gëzu .
- Po me kanë ti gjallë sot çka kishe ba, 0 Adem Jashari?!
- Çka, a? Paj, m'u kish dashtë me dalë edhe nji herë në mal kaçak prej jush shqiptarëve; ej e me e ba siç duhet Shqypni Etnike.. Boll më e shitët Kosovën si një grua të vejë me krushqi e dajre te
Moskovi Zi. Dhe, e dërguat me koçi e krushka nuse burrë më burrë si një kurvë!
<!-- image -->
## TANUSHA
Plot dy muaj njerëzit i shihja me nga dy koka. Vështirë 1 lexoja gazetat; ndonjë libër . Lëmsh shkronjat. Shkallët. Rruga. Ndërtesat. Megjithatë, nuk shkova nuk shkova më te mjeku. Fatkeqësisht; nuk ia pash të bijën. E lash ç`do gjë në duar të Natyrës. Zotit. Miqtë filluan të Edhe Cuca Boheme pas dy muajve. Një natë e nisa edhe romanin tim më 'skandaloz' Gratë e mia besnike. Çudi, për një muaj e hodha në letër . Truri si marrëzirat . Patriotizmi 1 rrejshëm. Patetika . Lufta për karrige . Pushtet .<eos> |
<bos>të një miku shkrimtar , kisha vdekur në Voskopojë duke u ngutur që sa më të më shpien në spital në Korçë, rrugës kishin bërë aksidentë komunikacioni. Unë, atëherë kisha bërtitur: LUFTË. Miqtë që kishin humbur ç do shpresë për shenja jete, vetëm tashti e kishin se unë ende jam gjallë. Ose, u ringjalla . pasi parë parë
Vallë , thua unë e paralajmërova luftën në Maqedoni . . Unë të isha njëfarë profeti . Ku ta di.\_ Realiteti e bëri të veten mes maleve. fshat; që pakkush e dinte se ku gjendej, e zërin. E dëgjoi Europa. E dëgjoi Qeveri. Shkak ky, që do ta shti Menduh Thaqin me shokë publikisht ti thotë Dosta Dimovskës: ngriti
~Bjeru motër se, kemi të bëjmë me banda kriminele ndaj të cilëve shteti duhet ti marrë të masat e duhura" . Njëkohësisht;, me shokë ti drejtohen popullit shqiptar në mjetet informimit: <Qeni i keq ta sjell ujkun në torisht . E më vonë të komentojë për "FAKTI rreth kërkesave politike të Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare: 'Mos tu shkojë ndërmend se do të arrijnë që ta nënshtrojnë PDSH -në me veprime të këtilla? . Le të flasin për vete dhe punët e tyre. Punët e PDSH-së dhe strukturës së saj janë të qarta . gjitha
FAKTI gazetë e përditshme e 'pavarur" në Shkup; që kurrë nuk ka ditur se ku e ka kokën e ku bythën, në faqe të parë do të botojë editorialin: UÇK-ja duhet ti dorëzojë armët? \_
Mendoj se kjo është një listë dëshirash. Fundi 1 fundit një plagiat me ndryshime kozmetike platformës dhe programit të PDSH -së. Sipas të gjitha gjasave projektantët apo demagogët që qëndrojnë pas këtyre njerëzve janë njerëz të cilët kanë pasur dështime të mëdha në politikën legale dhe legjitime të shqiptarëve të Maqedonisë, madje edhe në vendet tjera në Kosovë e kështu me radhë. Mendoj se mënyra e tërë veprimit është tejet e paarsyeshme dhe shumë e dëmshme për ardhmërinë e shqiptarëve në Maqedoni dhe në rajon. Këta njerëz sigurisht se nuk kanë legjitimitet të saktë dhe të qartë. Legjitimiteti tyre është shumë 1 dyshimtë? > deklaroi për FAKTI Menduh Thaçi, nënkryetar i PDSH së, kërkesave politike të Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare .
Në një editorial tjetër të radhës edhe: Shqiptarët nuk duhet të bijnë në grackat e reja të interpretimit të gabueshëm të politikës . As Kushtetuta e as federalizimi, as regjistrimi 1 popullsisë nuk bëhet në male, prandaj çdo tentim për të futur në mal politikën shqiptare të Maqedonisë është tendencë e rrezikshme me pasoja të paparashikueshme. Njohja e sovranitetit dhe integritetit teritorial të Maqedonisë nuk mund të bëhet me maskë në fytyrë, sepse edhe ne që ecim pa maska njohim dhe respektojmë sovranitetin e Maqedonisë, prandaj edhe duhet të mos e humbim respektin dhe përkrahjen aleatëve evroatlantik"
Nëna Parti do të organizojë në Shkup: <Marshi për paqë dhe drejtësi?:
PDSH -ja si subjekt me përgjegjësi objektiveshoqërore dhe kombëtare me guxim politik dhe patriotik, duke u mbështetur në informatat që 1 posedon; nuk mund të rri anash, të bëj sehir dhe në mënyrë opurtuniste të tentojë të përfitojë nga kriza ashtu si disa shoqata minore që synojnë të legjitimohen politikisht përmes fatkeqësisë të të tjerëve.
Është e që përgjigjen në këtë veçmas menaxhimin me krizën nuk mund ta lëmë në duart dhe mendjen e shoqatave minore, pa rëndësi dhe ndikim shoqëror, pa informata, kapacitet, kompetenca dhe përgjegjësi shoqërore \_ qartë pyetje;
PDSH-ja thotë haptas se kjo luftë nuk lejohet, aq më pak të fitohet .
Bërllok! Bërllok shqiptar që me vite më zinte frymën. Zorrët m1 kishte nxjerrë nga barku. Nëpër tubime Nëna Parti e kishte ngritur flamurin kuqezi. E kishin shaluar Kalin e bardhë me një këmbë të thyer nëpër Bit Pazar . Përmendoren ia kishin ngritur në Sheshin e Tun Batunit patriotët? E kishin bërë Kosovë . Shypni Etnike. E shi sot, përsëri vazhdonte me të njejtat kakërdhija.. Vazhdonte të na e lëmën. Atdheun. qelb
Kryengritësit vazhduan luftën:. Grupeve të tyre iu bashkuan edhe shumë të rinj. Mjetet e informacionit vazhdonin me propagandën. Banditë të hedhur nga Kosova, që ne gjatë egzodit në Kosovë i me bukë e ata me E ku ta di unë, çkamos. Në dolën edhe komunikatat e para të UÇK-së. Deklaratat e komandantëve: Hoxha. Sokoli. Mësuesi . Mala. Baca. Teli . Leka. Gjini. . Xhaxhi. Haxhi Baba . pritëm gurë . shtyp
Policia dhe ushtria maqedonase i sulmoi me armatime të rënda edhe këto fshatra. Demostroi forcë. Nuk 1 kurseu as fëmijët, as pleqtë; as shtëpitë. Çdo gjë u kall në flakë dhe u rrafshua me tokë. kryengritja nuk u shua, jetoi në male. Edhe më zbriti edhe në fshatrat e Kumanovës: Sllupçan; Orizare; Likovë .. Po, keq
Dhe, pas bombardimeve të rënda nga policia dhe ushtria maqedonase, mu kur priteshte të shuhet kryengritja shqiptare në Tanushë, ajo plasi edhe në fshatrat e Tetovës . Shipkovicë. \_ Gajre . Kala.
Mjetet e informacionit në gjuhën maqedonase mbushën faqet e tyre të gazetave dhe ekranet televizive me terroristë. E në realitet terrorizëm bënte policia dhe ushtria maqedonase mbi popullatën e pafajshme të cilët nuk i linin vatrat e tyre shekullore. Politikanët shqiptarë vazhdonin jetën e tyre në Qeveri, nëpër ministri me një asht në gojë. Deputeti 1 popullit të Karadakut H. Sh. mes këtij egzodi të paparë mbi popullatën që ia dha votat do ta lë parlamentin dhe do të dalë në mal, do ti bashkangjitet UÇK-së. Grusht i rëndë ky për Qeverinë maqedonase . Nënën Mjetet e informacionit që me javë të tëra do do të vazhdojnë ti mbushin faqet me shkrime nga lufta. Ekranet televizive .
Edhe hafiet e Qeverisë vazhdonin me propagandën. E dogjën Manastirin. Tashti radhën e ka Çairi . . Çairin do ta kallim në flakë . Gjithë kohën cingërronin telefonat. Kërcnimet . Frika. Brenda një jave u zbraz 1 gjithë Çairi. Njerëzit ikën sa e mbyllë Aty-këtu nëpër ndërtesa kishte mbetur ndonjë familje çelë sytë.
Kryengritja mori hov maleve. Popullata e fshatrave të Kumanovës si gjithmonë nëpër shekuj edhe kësaj radhe dha provimin kombëtar, nuk 1 la vatrat e tyre, po u ngujuan nëpër bodrume. Qeveria mes mjeteve të informacionit u bënte thirrje; u caktonte afate. Po; ata nuk lëviznin asnjë nga pragu i shtëpisë . Varret e të parëve. U përballuan të gjithave bombardimeve të artilerisë së rëndë dhe helikopterëve që Qeveria i bleu me paratë e tyre nga Rusia. hap
maqedonase . Edhe Gazi Baba u zbraz. Edhe Bit - Pazari. Lagjet; rrugët dukeshin si shkretirë. Pak njerëz;, makina nguteshin si pa kokë. pak
E nesërmja erdhi si çdo ditë, me diell. Një qetësi e tmershme që të fuste frikën. Vdekje e parakohshme, pa zhurmë makinash, zëra fëmijësh. Qetësi varri .
Ngadalë u dhe e lëshova BBC-në, lajmet e para të mëngjesit. Komandant Hoxha jepte deklaratë se, nëse nuk 1 ndalnin goditjet e fshatit Haraçinë me raketa; predha e altileri; do ta sulmojë Shkupin. Dy aradha ushtarake që ka UÇK-ja në Karadak të Shkupit dhe Vizbeg, mezi presin urdhërin e Shtabit të përgjithshëm për sulm. ngrita
UÇK-ja arriti në fshat duke u kërcnuar me bombardime në Shkup, nga 10 kilometra largësi në malet e Karadakut. Ajo në armëpushimin e luhatshëm; bisedimet së shpejti u ndërprenë dhe forcat qeveritare hodhën çdo gjë që kishin në arsenalin e tyre për ti zhvendosur guerilët; ose siç u thonë ata sterroristë të ashtuquajturës UÇK? çoi<eos> |
<bos>Tri ditë më vonë trupat e NATO-s i evakuan guerilët më falni të 'ashtuquajturit terroristë e të ashtuquajturës UÇK" për ta shmangur kërcnimin e që një burim diplomatik e 1 turpshëm. Pjesa më e madhe fshatit ishte e goditur nga raketat, predhat dhe artileria. pasi hap
Mirëpo, evakuimi rezultoi në trazira dhe të shtëna parlamentit në Shkup nga maqedonasit e mllefosur , të cilët besuan se para
NATO-ja u ka ndihmuar guerilëve, 'terroristëve të ashtuquajturës UÇK për tiu ikur hakmarrjes së armatës e policisë maqedonase.
qetësi dhe të pranojë se evakuimi i "terroristëve të ashtuquajturës UÇK? , ishte pjesë e planit paqësor në bashkëpunim me perëndimin për tiu shmangur viktimave ndërmjet trupave maqedonase.
Njësitë e forcave speciale maqedonase, Tigrat; Ujqërit dhe Shkorpionët janë kryesorët, mirëpo janë në numër më të vogël. Këta janë trupat më të mirë që i kanë; mirëpo ata nuk janë aq të mirë ballë më ballë me 'terroristët e të ashtuquajturës UÇK
Qeveria maqedonase duhet të kuptojë se nuk mund ti fitojë kryengritësit; ose siç u thotë me granata dhe të shtëna me artileri ndaj luftëtarëve të cilët janë fshehur mirë, asaj edhe mëtej 1 mungojnë trupa të stërvitura për ti zhbirosur pjesëtarët e UÇK-së, ashtuquajturës UÇK ~ës' jashtë maleve.
Televizioni në orët e vona në Maqedoni është përplot zjarr të pushkëve dhe heronj aksioni, mundësitë supernjerëzore të të cilëve i tejkalojnë të gjitha kufinjt pa ndonjë kompromis.
Fatkeqësisht, shumë maqedonas mendojnë se jeta reale mund ta imitojë televizionin përplot Rambo, duke e mbushur ndjenjën e të dyja palëve të konfliktit etnik se rezultatet politike më së miri sigurohen me pushkë, tankse dhe mortaja. Helikopterë .
Fshati 1 bombarduar Haraçina, 1 bëri ballë sulmit të dështuar të Qeverisë ta zhvendosur të <ashtuquajturën UÇK" që lufton për të drejta kombëtare . Ata voziten nëpër kodra me xhipa pa kulm, kërcejnë nga xhipi përderisa ai është në lëvizje; gjuajnë me pushkë dhe granata në polici e ushtri, ata janë profesionistë. mbushin bojlerët me eksploziv dhe 1 ngarkojnë në kuaj drejt pozicioneve të armikut. E lidhin nga një qen dore që ti tërheqë të plagosurit nga fronti 1 luftës . për për
Një Rrospi Mashkull në revistën e vet, deklaratën e përfaqësuesit politik të UÇK-së Ali Ahmeti e futë në kornizë në mes shkrimit të Dhëndërit të Doktor Ziut.
A duhet besuar ende një njeriu që rrit vetëm bark dhe bythë?! Jo. Kurrë Nuk e di pse në jetë kurrë nuk u kam besuar matrapazave. Shkaku: bytha e tyre gjithëmonë në jetë, si lulja e diellit që rrotullohet rreth diellit, është rrotulluar rreth rroçkodanit.
Vallë, duhet njëherë e përgjithmonë të përfundojmë letrar? ! Unë, moti kam përfunduar dhe 1 kam hedhur në bërllokun shqiptar .
Gjithëmonë, në jetë na kanë detyruar për të drejta kombëtare, ta shtrijmë dorën në rolin e lypësit. E atyre, kur tu teket të na e hedhin një asht. Jo, kësaj radhe që i kemi rrokur armët, nuk do ta shtrimë më dorën; po do të jemi ose të barabartë ose ata, tjetër tashti e tutje do ta shtrinë dorën. Provojeni edhe ju këtë rol, shihni si u duket vetja në rolin e lypësit. Megjithatë; ne pala
nuk do të biem në nivelin tuaj, me siguri do tju hedhim më shumë seç meritoni si lypës .
Fundi 1 fundit; ç'fuqi kam të bëj unë si shkrimtar para këtij shteti pa shpresë, i mjerë dhe shkretë, që kur ti teket promovon ~doktorë? shkence duke i shpërblyer me tituj, vende pune dashnore e duke ua marrë dhe <doktoresha? të shkencës, poashtu me vende pune e dashnorë gratë
Asgjë. Shtegun e shoh tek e ardhmja, që duhet ti marrë punët në dorë. Njëherë e përgjithmonë duhet futur shqelmin servilëve, matrapazëve kulturofagëve të paaftë, që brenda natës ndërrojnë njëqind fytyra. Nuk na duhet më bërlloku nëpër politike, arsim, kulturë dhe mjetet e informacionit. Individë me zgjebe komuniste që kanë shëtitur më parti, si kurva burrë më burrë. parti parti bërllok shqiptarë të ishin politikanë. Po, Inatë ky, që për çdo ditë më shti të vjellë; tu bie me këmbë si konzerva të shprazura deri në varr .
~Erdha përsëri nga varret. Biro, frikë kam pasur se nuk do të ma kalosh mua si Një urti popullore thotë: ti ngjash babës është adet; po tia kalosh marifet Edhe ti trembu nëse nuk ta kalon yt bir. Tashti e shoh se, aty ku e lamë ne, ju e vazhduat me penë e pushkë. E di se, na e prind.
Papritmas , im Atë e hapi derën dhe u ulë këmbëkryq pranë oxhakut. E hoqi mauzerrin nga krahu dhe e vëndoi në Kësulën e bardhë e shtrëmbëroi mbi vetullë . prehër .
kaluat neve si prindër, prandaj edhe jam i lumtur, po edhe më i lumtur do të jem; nëse fëmijët tuaj do tua kalojnë juve si gjeneratë. Nuk do të numrojmë në vend, po do të ecim përpara brez pas brezi.
Ndërsa gjatë natës në lagjen 'Kisella Voda? të Shkupit kanë eksploduar dy bomba me çrast është plagosur një grua maqedonase.
Shpërthime në Shkup. <Të mërkurën para mesnate në Qendrën tregtare "Çairçanja" , në Shkup ka shpërthyer një mjet eksplodues; që përpos dëmeve të konsiderueshme të disa lokaleve afariste të shqiptarëve, nuk viktima, edhe pse në këtë qendër gjatë kësaj kohe mblidhen të rinjtë shqiptarë . pak pati
Policia ka filluar me hetimet, ndërsa deri më tani nuk ka indikacione se kush ka mundur të jetë ekzekutuesi 1 këtyre shpërthimeve. Nuk ka njohuri nëse bëhet fjalë për shpërthime të njejta? \_
Dita e sodit nuk e kishte këtë barrë, prandaj edhe më dha kohë që ta shfletoj gazetën: Në mes të titujve ma tërhoqi vëmendjen: argjendtë për politikanët shqiptarë.
Në fund, 1 dëgjova lajmet, më erdhi në telefonin tim celular një përshëndetje: <Në Çairçane bombë . E kërkova numrin që ma dërgonte lajmin. Matanë, mu përgjegjë në gjuhën maqedonase një zë 1 dehur burri. E mbylla celularin. Pas një kohe, 1 njejti numër ma dërgonte mesazhin: 'më falni gabim' pasi
Me letra kanosëse UÇK-ja ka porositur deputetët shqiptarë në Parlamentin e Maqedonisë
që të marrin shembullin e deputetit Hysni Shaqiri, i cili para dy muajve iu është bashkuar aradhave të Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare .
Letra të tilla kanë marrë Menduh Thaçi dhe Arben Xhaferi, ndërsa këtyre u janë dërguar edhe 'plumba të argjendtë? që do të thotë dënim me vdekje.
Sipas shërbimeve të fshehta maqedonase; ka njohuri se pjesëtarët e UÇK-së tanimë disa muaj, nëpërmjet letrave apo thirrjeve telefonike, iu kanosen me likuidim edhe liderëve shqiptarë në Maqedoni.
Poashtu këto ditë letra dhe plumba të argjendtë kanë marrë edhe anëtarët e PPD -së, sepse kanë pranuar që të marrin pjesë në qeverinë e re Gazeta Dnevnik" shkruan se pikërisht për shkak të këtyre kanosjeve Naser Zyberi nuk ka pranuar të jetë ministër .<eos> |
<bos>Pesë ditë e netë e mbylla veten në dhomë mes librave. Shtambave me verë, që pasi i ngreja me fund i hudhja për dritarje. Njeri i gjallë nuk ma hapi derën. E rrotullova gjithë banesën bythekrye nëpër dhomë. E zbrasa frigoriferin. Byfenë, që nuk lash shishe alkooli më këmbë. Gjithë kohën të vetmen rrobe që e kisha, ishte një këmishë e bardhë deri në fund të këmbëve. Tri katër herë në ditë e zhvishja atë dhe e hudhja në mes të dhomës për të bërë banjo, larë djersët. E si për inat, këto ditë vapa më shtrëngonte pamëshirë mes mureve. Herë pas here, edhe atë pasmesnate Zonja Vdekje ma hapte derën. E ngrenim me të së bashku nga një dolli, lexonim poezi dhe hiqnim valle. Dikur nga mëngjesi, mua pesë gushti
kur do të më rrëzonte mes librave agimi, ajo do të përvidheshte tinës nga dhoma ime, do të ma mbyllte derën dhe do të dilte nëpër qytet .
Ora dymbëdhjetë. 1 e kisha bërë gjumin e të vdekurit. E mora tabutin në shpinë dhe dola në oborr. Posa shkela në park; mu turr zhurma e fëmijëve. Gjallëri kjo, që më dukej se më kishte munguar me vite. Eca. Teposhtë rrugës e pash se edhe qyteti ishte gjallëruar. Ishte kthyer në gjendjen e mëparshme. Njerëz, makina turreshin si pa kokë në rrugë. Çudi, thash me vete me njerëzit. Edhe këta janë si dhentë, njëra të kërcejë në lumë dhe të gjitha njëra pas tjetrës në hurdhë. Posa ishin dëgjuar krismat e para në Tetovë, të gjithë kishin ikur nga këmbët. E luftës ishte edhe më 1 madh, UÇK-ja priste vetëm urdhërin dhe ta sulmonte Shkupin, ata ishin nëpër shtëpia. Vallë, thua ishin mërzitur dyerve të huaja, apo ishin mësuar më me krismat e luftës. Nuk e di. Me rëndësi është që Shkupit përsëri iu kthye jeta. Lojërat e fëmijëve . Zhurmat e makinave. Frika dhe trimëria. hapa sytë, sytë kthyer
Edhe Rrapit 1 ishin kthyer banorët zakonshëm: Në mesin e tyre edhe "patriotët 1 kishin munguar disa muaj. Trusakatët. Tashti, ata ishin ulur kokë më kokë edhe me trima duke rrëfyer për trimëritë e atyre të maleve. Ndonjëri edhe duke u lëvduar se ka lidhje me ta, mbledh lekë dhe shpërndanë armë.\_
Unë që kryeja obligimet e rregullta mes shtambave të verës, që dija shumë gjëra dhe 1
njihja këta 'patriotës kuqezi, gjë u besoja rrëfimeve të tyre patriotike. Nën erdhi edhe Kulturofagu; që ndryshimeve demokratike me turreshte qytet më qytet me moton: 'ejani të bisedojmë Fatkeqësisht, këtij dialogu një antishqiptar 1 tërbuar, Dhëndërri, hartues edhe Kushtetutës së Maqedonisë. E shi sot, ky 'patriot" e ngrente zërin më së shumti në mjetet e informimit në duel me qëndrime të kundërta rreth disa temave; si rrezikut për një luftë qytetare në Maqedoni, propozimin e dhe popullatash, për zgjidhjen e konfliktit në Maqedoni etj. pak Rrap gjatë printe
E dikur, kur kësaj <oferte" nuk i përgjigjej asnjë shkrimtarë me përjashtim të ndonjë kalemxhiu, që pesëdhjetë vjet kishte punuar kundër vetëvetes e shi tashti, përpiqej të na shesë patriotizëm: Matrapazi edhe njëherë do të bëhet gjallë po në gazetën e vet, te editoriali 1 njohur gjatë luftës: <Intelektualeve shqiptarë, nuk u nevoitet Kushtetuta:. . politik
Nën Rrap erdhi edhe Matrapazi me mjekër të Cjapit; që e fshihte fytyrën apo matrapazllëqet e tija në këtë kohë të vështirë. Matrapazi politik që ta bindë opinionin se në gazetën e tij të 'pavarur nuk ka cenzurë dhe është patriotike; i ftonte në debat publik në mes të tjerave edhe shkrimtarët për ndryshimin e Kushtetutës së Maqedonisë?!\_
Imzot; më shpëto nga këta patriotë? kuqezi! . Rrospia Meshkuj . Kokat e tyre të mbushura me kashtë . Truri i tyre plot krimba. Bythët e tyre, që si lulja e diellit që sillet rreth
diellit ata sillen rreth rroçkodanit. Haletë që ma zënë frymën; ma qelbin Rrapin! .
Mëshirë, 0 Zot! <Patriotizmi? i tyre më ndjek kudo, në rrugë . Nën Rrap. Dhomën time me libra. Në një varg në të cilin e kërkoj varrin. Vetëm do ta thirr diellin . Shiun . Rrufetë . pak
Përditë e më shumë vjell "patriotë?' kuqezi .. Rrospi Meshkuj . Trusakatë . Frikë kam se një ditë do të mbushet Rrapi . Bit Pazari . Shkupi. . ~Patriotizmi" i tyre do të më detyrojë të ik nga Rrapi. \_ Atdheu . Liria.
Dita e Ilindenit të tretë 2 gushti 2001 në Shkup kaloi pa zhurmë, pa flamuj shtetëror. Mjetet e informacionit në gjuhën maqedonase bënë shumë poterë për Shkupin që e gëdhiu festën me dy-tre flamuj nëpër institucione. E të mos flasim për Tetovën pa ku vendin e tyre e kishin zënë flamuj kombëtarë me shqiponjën e zezë dykrenare .
Papritmas cingërroi telefoni cellular: ~Mirëdita. Përsëri ishte Patrioti i Vonuar. ~Po; ku je ti që nuk më bën as një telefonatë?! ~Ja, nën në Shkup. Rrap,
Reporterja e Televizionit maqedonas derdhte lotë krokodili edhe për të zhvendosurit që i kishin strehuar nëpër hotele, e asnjë organizatë humanitare nuk u kishte dërguar ndihma. E kur ishte rasti 1 refugjatëve kosovarë Qeveria 1 priti me banane, që mu ata sot na e kthejnë pushkën.
- do të vijmë edhe në Shkup. Për të gjitha do të na jepni llogari. Po, si është atje situata?!
- ~Shkupin e kemi çliruar shtëpi për shtëpi. . Kufirin e kemi te Ura e Gurit. Tashti na ka mbetur edhe Gostivari. Pastaj, përpak harrova të të tregoj se në Flakën e mjerimit" një poete ta ka kushtuar një poezi.
- Ja, me gjithë dëshirë:
- E, e ke aty afër gazetën; lexoma ndonjë varg!
Ky Patrioti një ballist i ri Po lufton për Maqedoni Për Maqedoni 0 për Serbi Po do me e bashkue këtë shkini .
Vetëm a?! . kaq
- ~E pse nuk ma lexon gjithë, deri në vargun e fundit?
- -Jo; ka ende. Është e gjatë poezia.
- Jo më mirë kur do të vish vetë, e lexon varg për varg.
- ~Patjetër, e kemi vendosur me të të presim si hero lufte . Nuk është edhe Nëna Parti të të bëjë ndonjë befasi. . Ku ta di unë, ndonjë post më të lartë në redaksi. . Ose, do të të emërojë ambassador në Bullgari. poeten çudi
- ~Mirë, atëherë. Nesër, do të vij në Shkup.
~Çka?!\_
- ~Nuk di. Përshpëritet për një post në redaksi. . Vetëm duhet ngutur; një koleg i yti i ka rënë në erë dhe i sillet rrotull Nënës Parti.
~E di unë atë komunist, është poshtër. Por, kësaj radhe është vonuar në nuhatje. Veprime patriotike . Erdha nesër. Mirëupafshim!
Dialogu politik për dalje nga kriza në vend, në Ohër , që zvarritej me javë në mes të katër partive politike dhe të dërguesve specialë Fransua Leotar, Xhems Perdju dhe Maks van der Shtul nën ombrellën e kryetarit të shtetit Boris Trajkovskit ecte ngadalë, me këmbë të breshkës. Ngjarjet e fundit në Maqedoni ngjallën dyshim. Frikë. Luftë .
~Mirëupafshim! Të presim.
Sulmi në Karpallak rrezikoi dialogun. Tetovën e mori nën kontrollë UÇK-ja. Rrugët janë plotësisht të zbrazura, kurse dyqanet dhe institucionet shtetërore janë mbyllur që në mesditë . Lufta i mori me vete edhe disa të vrarë e të plagosur nga ky qytet.<eos> |
<bos>0 imzot! Askush nuk e di fsheh natën ky qytet. E mbyll derën me dhe bie në gjumë me frikë. Nuk e di se si do ta gëdhish të nesërmen, me kafen e mëngjesit mbi kokë apo me tru të derdhur nëpër dhomë. Dyshimi sa që vjen për të ikur frika. Zonja Vdekje për çdo ditë më turret pas këmbëve: çka çels larg,
Luftë. Shkupin nuk merr Kërcnime . Krisma të herëpashershme nëpër Protesta para Parlamentit maqedonas. Demolime dhe vënja e zjarrit dyqaneve të shqiptarëve. Thirrje për armë . gjumi . .
Nuk ke ku do të më ikësh, në mos sot, nesër do të ta zë udhën.
## VAJE PËR POSTIN
(Partizanëve partiak në prag të zgjedhjeve)
Dhe, Djemnusha më shkruan në një mesazh para Vitit të Ri:
Ujk, deri në ora 18.00 jam në këtë Qytet . Eja para Vitit të Ri!. Babadimrit, me sajë e një thes dhurata
Unë e vras mendjen çka ti them, shkruaj Xhadisë? Nata më duhet mua të arratisurit! Nata. Ipërgjigjem me një mesazh:
Heeej, edhe njëherë, gëzuar Viti 1 Ri! Nuk deshi Zoti që sot të vij në Tyrben e Babashehut. Varrin e tij me libra. Dhe, ti rrokullisim së bashku deri në agim disa shtamba me verë para këmbëve të Babadimrit . Vitit të Ri..
Megjithatë, Viti i Ri i ka 365 ditë .
- Alo; jam udhëheqësi emisionit Mozaiku Kulturor. A kishe pranuar nesër mes telefonit të jesh mysafir i këtij emisioni. Tema është: kultura shqiptare gjatë këtij fundviti.
Në ndërkohë, me telefon më paraqitet gazetari i rubrikës së kulturës, emisionit javor në Radio Shkupi.
- e Shkrimtarëve shqiptar, më tepër ka si vit takimesh, reagimesh, e shumë organizimi të aktiviteteve kulturore. Vit i mbrapsht si Ditët e Plakave në fund të marsit.. qenë pak
Nuk punë. Me rëndësi është, nesër të jesh mysafiri jonë drejtpërdrejtë nëpërmes valëve të Radio Shkupit. prish
Të nesërmen, heret emisionit: Mozaiku Kulturor, cingërroi telefoni: gjatë
Dhe, u pajtova. Shkaku se, ky ishte i vetmi emision kulturor në gjuhën shqipe, që i përcillte me rregull aktivitetet dhe ngjarjet tona kulturore. Njëherit, edhe i vetmi emision kulturor në IRJ të Maqedonisë që nuk ishte i politizuar gjer në nga partitë tona politike demokratike? palcë
- Mirëmëngjesi! Moment, qëndroni në lidhje! Në fund të këngës U paraqitë gazetari: Mozaiku Kulturor; jeni në valët e drejtëpërdrejta të Radio Shkupit. Aktivitetet kulturore dhe sukseset e Lidhjes së Shkrimtarëve shqiptar; në Maqedoni gjatë vitit 2008?
Në IRJ të Maqedonisë çdo gjë është politizuar. Edhe arsimi edhe kultura. Edhe buka. Shtet; ku partitë politike shqiptare më shumë merren me 'aktivitete kulturore' përpara
- Tungjatjeta! Pikësëpari përshëndes dëgjuesit e Radio Shkupit! Njëkohësisht, edhe realizatorët e këtij programi! Viti 2008 qe vit 1 mbrapshtë për Lidhjen e Shkrimtarëve Shqiptar në Maqedoni. Po, jo edhe për Kalosh Çelikun si shkrimtar, që ia vodha një poemë humoristike për fëmijë: Dac Poeti 1 shkruan poezi Mamit, Ehu (poezi) dhe Gruaja besnike (roman) Njëherit, e ndanë Komisoni letrar i Klubit të Shkrimtarëve të Laçit, në Shqipëri.
zgjedhjeve parlamentare, se sa me politikë. Vështirë e kemi ne si institucione kultuorore të marrim lirisht frymë. Partizanët e tyre me yll të në ballë, na kanë ngulfatur, rrokë me të dyja duart për fyti . kuq
Dhe, jo vetëm Ne sipas konkursit të shpallur nga Ministria e Kulturës së Maqedonisë, konkuruam edhe me nëntë tituj në poezi e prozë dhe revistën letrare STILI 97, organ i Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptar. kaq-
Në konkursin e shpallur nga Ministria Kulturës në IRJ të Maqedonisë për vitin 2008, për manifestime kulturore dhe botimin e librave, ne si LSHSH konkuruam me dy manifestime kulturore tradicionale ndërkombëtare: TAKIME NËN RRAP, në Shkup dhe Ditët e humorit dhe satirës: XHA në Kërçovë. 1 bëmë ministrit të atëhershëm shqiptar, u përkrah asnjë manifestim kulturor.
Fatkeqësisht; edhe këtu nuk gjetëm përkrahje, asnjë botim nuk u morë parasysh nga Ministria e Kulturës . Përmëkeq, nuk e përkrahën as revistën letrare STILI 97, që deri në këtë vit kishte pa dritën nr. i radhës, 49/50.
Shkurt, nga Ministria e Kulturës në IRJ të Maqedonisë me ministrin shqiptar në krye dhe tre këlyshët e tij me zgjebe, njëri shef kabineti A H. ), tjetri këshilltar ministrit N. A ) dhe i treti anëtarë komisioni i botimit të librave A. gjatë vitit 2008 nuk lëshuan asnjë denarë në llogarinë rrjedhëse të Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptar në Maqedoni, me seli në Shkup.
Përmëtepër, këta këlyshë me zgjebe, nuk e lanë me po iu hakmorrën edhe Shtëpisë Gazetare Botuese e cila për programin e vitit 2008, kishte konkuruar në Ministrinë e Kulturës me rreth njëzet tituj në poezi e prozë dhe një revistë humoristike ZEKTHI që këtë vit pritej të shënojë dhjetëvjetorin e daljes në dritë. Nuk e të arsyeshme si partizanë partiak të marrin për botim asnjë titull. kaq panë
Megjithatë, si ngjarje e rëndësishme kulturore këtë vit mbajtja e revistës letrare: STILI 97, nr 49/50, që e ndihmoi materialisht im Atë: Emin Çeliku. Numri jubilar i përkushtohet poetit martir, Sadudin Gjura. gjallë qe,
- Dhashtë Zoti, vitin që vjen; arsimi dhe kultura shqiptare zhvishet nga politika ditore partiake dhe vishet me vlera kulturore arsimore! Njëherit, juve si redaksi dhe dëgjuesve të rregulltë të Radio Shkupit ua uroj Vitin e Ril
- Në fund, çka prisni nga viti 2009?
Dhe, mirë u dëgjofshim e u pafshim në vitin 2009, që e kemi në prag!
Ditën e nesërme, Ebu Fakirin e takova në rrugë. E ndali makinën. Unë 1 thelluar në mendime, kthehesha nga e Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptar. Me siguri kishte menduar se shtihem, gjoja nuk e shoh dhe nuk dua ti flas me Po; nuk ishte kjo e gjithë historia. Unë ecja rrugës më këmbë, ngase xhipin e kisha shitur për të mbajtur Manifestimin Kulturor Tradicional zyrat gojë.
ndërkombëtar: TAKIME NËN RRAP, rrëzë Kalasë, në Shkup.
- po nuk të pash. E gënjeva. Njeriu sheh me tru dhe jo me sy. Njëkohësisht, thashë me vete: si më kishte shpëtuar Ebu Fakiri pa e futur mes faqeve, në libra!. Jo,
- Mirëdita! Unë nuk jam nga ata personazhet e tu nëpër libra.
- E di. mu duk se nuk do të përshëndetesh me mua. Ti e di se unë nuk jam nga ata personazhet e tu nëpër libra. Po,
Rrugës mu kujtua edhe libri im me satira: Trumbetat e Tellallit, që e pa dritën më vitin 1992, në prag të ndryshimeve demokratike dhe mjaftë pluhur në koluaret e atëhershme intelektuale dhe politike. Libri, që më dërgoi edhe në një bisedë informative në polici. Poashtu, edhe shkrimi mikut tim poet rebel Fadil Bekteshi, që përshëndeti daljen e këtij libri në dritë me një reçension në revistën e tij të të pavarur letrare të asaj kohe, Doruntina. çoi parë
- Dhe, u ndamë ftohtë me Ebu Fakirin: Personazhin; që ende nuk kishte hyrë si burrat me pashterka në libra.
Ebu Fakiri, atë ditë ma kujtoi edhe shitësin e gazetave; Musën; që e shiste këtë libër edhe nëpër Çarshi. Ebu Fakiri se si, e kishte ndalur në rrugë, kishte thënë: e di se kush e ka finansuar këtë libër? ë, 0 trap!. Policia. Jo,
Musa; gazetëshitësi ma rrëfeu edhe këtë vepër patriotike të Ebu Fakirit. E kuptova se ishte këlysh nëntoka e Mafisë letrare në Maqedoni.<eos> |
<bos>Vitet kalonin, e Ebu Fakiri kurrësesi të dalë nga biruca e nëntokës, japë ndonjë shenjë, punonte në ilegalitet Një ditë, vetë do ta maskën e patriotit. Pavetëdije do të dalë bythekrye në sipërfaqe, lakuriq e pis ashtu siç e kishte pjell Kurvë Partia. heq
Ne shqiptarët, që Ebu Fakirit njëzet vite nuk ia kishim dëgjuar zërin; tashti në gazetë e nxorri bythën për mejdani. Edhe atë, kur iu rrezikua taxhia .
Njëzet vjet Ebu Fakiri na ishte shtirë me fytyrë Engjëlli, na kishte marrë në qafë, e në të vërtetë ai kishte qenë, vetë Dexhalli me brekët mbi pantollona.
U. ~Gati thuajse shqiptarët do të mbeten të harruar nga kjo ministri, madje të nënçmuar; e cila tashmë pa ndonjë person vendimmarrës për kulturën shqiptare nuk do të ketë sinjale pozitive se do të ndryshojë diçka në këtë drejtim.
Në një gazetë të përditshme, që delë vetëm para fushatave zgjedhore, do të botohet edhe ky shkrim teknefes: Shqiptarët të szhveshurs nga buxheti për kulturë.
Viçat e palëpi. Përpiqen ti dalin zot një ish miniminisitri gjysëmanalfabet (A Xh.). Ish këshilltarit të tij, (N. A.), ish shefit të kabinetit të tij, (A. H.). Dhe, një viçi tjetrër të palëpi, anëtarë komisioni në botimin e librave, (A. M).
Dhe, do të vazhdojë shkrimi teknefes:
A H Sipas tij, derisa para dy viteve të kaluara 2006 2008 kur ishte ministri nga shqiptarët nuk ishte me aktivitetet kulturore të keq
shqiptarëve dhe ndahej buxheti tamam në mënyrë proporcionale . Sipas tij, në pushtet dhe kuadrot e saj jo që nuk kanë angazhuar asnjë funksionerë shqiptarë në këtë minsitri, por edhe ata që ishin në udhëheqjet e njësive apo sektorëve aktivitete kulturore . partia
Jo. Jo, 0 viç i palëpi! Vdiq koha, kur ti me duar, këmbë e bythë, harxhoje paratë e popullit për shëtitje private në emër të tij, e botoje librin tënd sakat në Bullgari. Gjatë një viti bëje pazarë për dramat e tua tekenfese; dhe të vëllait tënd të luhen në dy tri teatro duke i blerë edhe çmimet letrare. Ti e fute veten në redaksinë e projektit të Qeverisë: Letërsia maqedonase (Makedonska knizhevnost) edhe vëllain tënd bashkë me shokun e juaj të shëtitur nëpër redaksi komuniste për ta emërtuar Letërsinë shqipe në Letërsi maqedonase dhe sakatuar deri në Ju, viçat e palëpi, (pa asnjëfarë bagazhi letrar), që mezi u njeh nëna e juaj, e ku më katundi . palcë.
Vajtoni natë ditë në mjetet informacionit. E derdhni lotë krokodili. E kërkoni të djeshmen. Kurvën Parti, që në kontejnerë të bërllokut jep shpirt. Cofë. Dhe, ma kujtoni
Viça të palëpi, ju që u përpoqët ta shuani vetmin Manifestim kulturor Tradiconal ndërkombatar: TAKIME NËN RRAP, që mbehet njëmbëdhjetë vjet me radhë: në Shkup. E keni sakatuar vite me radhë Letërsinë Shqiptare me kokën te <vëllezërit e bythën nëpër politike. parti
poezinë e Çajupit: Vaje. Vargjet, ku Çajupi e vajton Evgjeninë. E ju, viçat e palëpi Kurvën Parti:
Gjith ' humbasin Kurvën; postin dhe sahanë Po; ata që mbetën; si ju nuk qanë. Të Vdekurën lotët s' e bien në jetë, lutuni dhe faluni ti rrisni bythët vetë. Doje dritë; oj Kurvë; moj pjellën trime; Dhe, na e mbushe jetën plot me hidhërime! Tani rrojmë pa shpresë, s'duam të rrojmë Se dhe Kurvë Partinë tani s'e besojmë!. Po;
Rrugës nëpër Çarshi e takova Tatën Madhe me një shkop në dorë. E kishin bërë të flas vetmevete: Dumdumë, janë fund e krye. Rrufjanë. Nuk i shohin shenjat, zërat që na 1 dërgojnë të vdekurit. Pulën me zogjë. Yllin e mëngjesit.Shkopin; që unë e kam ngritur në dorë rrugës për në Baba Tomorr dhe dua ti zgjojë nga gjumi shekullor. Mendja ma thotë se, janë të vdekur, nuk ringjallen si Krishti. . Ose, të fluturojnë si Azreti Isai nga minarja e xhemisë në Qiell. -
Dhe, kanë vdekur për së gjalli. .
Heu; Kalosh Çeliku! Cila është Gruaja jote besnike?!
Tata e Madhe, posa më pa mua në rrugë e ngriti shkopin:
- Hi-hii-hiii..
## VETËDIJA
Kurrë më shumë se deri pasur nevojë shqiptarët që të kenë një popull me vetëdije kombëtare. Nuk e them; që ky popull nuk ka vetëdije, ka edhe atë: e ka dëshmuar brez pas brezi nëpër luftëra, po është koha ta vë në përdorim edhe në këtë ditë të sotshme historike. Atdheu, kur është rrezik! E them këtë se, vetëm hidhni një sy Shqipërisë Etnike: e coptuar copë copë në disa shtete. Përmëkeq, shqiptarët edhe në këtë Ditë historike vazhdojnë ta vërtetojnë atë thënien e italjanëve: <tuto albanezi, tuto komandanti' Ose, atë thënien e popullit: dy shqiptar; tri parti politike.
e kësaj dite janë të përçarë nëpër parti politike. Një Parti Neokomuniste gjatë njëzet vjetëve 1 me dhjetra të tjera kopilesha Fatkeqësisht; të njëtit individë njëzet vjet me akrobacione politike duke shëtitur më si kurva burrë më burrë. Dorën në zemër, kurvës edhe i ka hije. Po, jo edhe këtyre rrospive meshkuj me pashterka të që gjatë natës na 1 flukin kopilat pas dere. Ose, nga pangopësia përditë themelojnë të reja politike duke vazhduar ta përçajnë këtë popull edhe nëpër katunde. Fatkeqësia më e madhe: gjithë këtë e bëjnë në emër të popullit dhe për popullin shqiptar. Populli 1 shkretë, sot e ka humbur rrugën në oborr. Nuk di pas kujt të eci, polli parti parti parti kuqe, parti
cilit ti besojë ose tia japë votën e lirë. Kohë shterpë kjo, kur Gomari Babatasit 1 At Gjergj Fishtës 1 pri para këtij populli nëpër fushëbeteja këta hajdutë politikë duke e vjedhur me duar e këmbë rreth të ngushtë familjar, miqsor e klanor, grupe interesi partiak nëpër kabinete të Qeverisë. prinë
Burrat e botës e më zi se në kohën e komunizmit. Kulturën shqiptare. Pasurinë e popullit: Intelektualëve të vërtetë ua kanë mbyllë të gjitha dyert e 1 kanë hedhur në rrugë si të papunë. kanë mbushur radhët e tyre me patriotë të rrejshëm e gjysmëanalfabetë. Institucionet e shtetit me pseudointelaktualë, partizanë besnik të partive politike që turren me të pasurisë të popullit. Përditë në fabrikat e tyre universitare prodhojnë me shumicë e pakicë trusakatë me diploma universitare e tituj shkencor. Që, të nesërmen të kenë numra në kopenë e tyre me zgjebe për duartrokitje dhe votime lira demokratike? Dele të buta, qafërjepura që tju prinë në sfitore? vjet të tjerë nëpër beteja të demokratike? . Gjatë zgjedhjeve lokale parlamentare janë plot fantazi, çka nuk bëjnë si Parti Neokomuniste. Edhe të pamundshmen bëjnë të mundshme si në përralla: ndërtojnë katër minare, kisha ortodokse, fabrika, vende pune, sheshe, përmendore . Ndonjëri, më 'guximtari' (vojvoda) edhe pa fije turpi në këtë gojën.
të Maqedonisë? siç shkruan nëpër kolumnat e tija teknefese Patrioti i Vonuar thotë: Tashti e shohim se gjatë këtyre njëzet vjetëve kemi bërë gabime në politikë. Nëse, ne na e jepni votën e lirë, ne kësaj radhe në Kuvend shkiet do ti ulim në të dy gjunjt. Tjetri: kur shkuan pas votave në një fshat malor u tha të pranishmëve mes të tjerave premtime edhe se: do tju ndërtojmë edhe shkollë moderne me kabinete e sallë sportive. Fshatari i urtë duke mos e duruar më këtë demagogji të shekullit, bërtiti nga fundi i sallës: po, ne zoti kryetar nuk kemi fëmijë?! Edhe fëmijë do tju bëjë Partia, u përgjigjë kryetari.<eos> |
<bos>Turr nga Shqipëria Nënë në ndihmë, Kosova dhe Amerika ti bashkojnë në një subjekt politik, të dalin bashkë në fushatën parazgjedhjeve parlamentare. Paskal Milo në një përvjetor të shënimit të demonstartave të '81 shit, në Tetovë ua ringjalli xhaxhin Enver. Përpak ai burrë pushteti, kur 1 pa në këtë gjendje të
Përçudi, populli shqiptar pas gjithë këtyre demagogjive të shekullit, kam frikë se edhe kësaj radhe lehtë do të mashtrohet, japë votën e lirë hadumëve. E ata, posa ti 'fitojnë? zgjedhjet do të ulen nëpër poste të vazhdojnë jetën e argatit në Qeveri. Lypsit te Ura e Gurit për të drejta të barabarta kombëtare me <vëllezërit . Premtimet parazgjedhore humbën rrugës , gjatë dyluftimeve të tyre për karrige. Pasurisë së patundshme. Tenderëve. Gurë e dru do të hedhin mbi ta si mashtruesë të popullit. Përsëri do ti pagëzojnë me Iloj-lloj epitete: tradhtarë, njerëz spiunë, hajdutë, argatë, sahanlëpirës .
mjerueshme desh ua preu kokat edhe këtyre partizanëve të vonuar , por kësaj radhe jo mes kënetave të Maliqit me lopatë, po në sallë mes Tetovës duke ua hedhur para këmbëve si cungje shelgu. Mezi e ktheu prapë mes varreve, në histori plaku 1 urtë, Sabri Godo. Shoqata joqeveritare ~REALITETI Para zgjedhjeve parlamentere e gdhiu veten në Parti politike. Ende pa filluar fushata zgjedhore përfundoi këmbekokë në PDSH duke fituar <pëllumbi postier' i tyre një kanditaturë deputeti në listën e Nënës Parti. Edhe Shoqata tjetër joqeveritare ~ZGJOHU" me shkop në dorë e torbën në krah u përpoq ti bindë liderët partiak që të dalin bashkë në zgjedhje duke trokitur derë më derë të partive politike shqiptare. Në fund, e dëshpruar ndoqi rrugën <REALITETIT' doli me një deklaratë para këmbëve të Skënderbeut në Bit-Pazar: edhe ne gjatë kësaj fushate parazgjedhore 1 bashkohemi në gara Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare dhe Bashkimit Demokratik për Integrim:
Qesha. Dhe, them me vete: po, në fillim të viteve '90 ~ta, në prag të ndryshimeve demokratike; këta 'burra mejdani ishin bashkë si e kokë në themelimin e PPD ~së, në Tetovë. Përjashtim këtu bënte vetëm Ali Ahmeti me shokë. Në atë kohë erdhën gra e burra nga të katër anët e botës nga toka e qielli me aeroplanë më 1 bashkuar se atë ditë në atë kohë historike. Edhe Sheshin e Shkupit e mbushën me kësula të bardha e flamuj kombëtar kuqezi. Vetëm, tjetër është ajo se, ky bashkim kombëtar qenë
nuk zgjati shumë kohë. Plasi sherri për interesa të ngushta personale, ose hyri Dreqi në mes të 'patriotëve? kuqezi. Nëna Parti çdo katër vjet, gjatë zgjedhjeve të reja pillte kopilesha pas porte. E përçanë popullin shqiptar; mos Zot më keq! Njëzet vjet me radhë të njëtit 'patriotë?' kuqezi ngatrrohen popullit shqiptar nëpër këmbë. [ hipin për çdo katër vjet mbi shpinë si gomarit të Nastradinit nëpër beteja: herë 1 hip Nastradini e herë Nstradinica. E kanë rrëzuar me të katër këmbët në batak. E ky edhe sot e kësaj dite, nuk e hedhë samarin; barrën nga shpina. Bythekrye ti hudhë trusakatët në baltë.
që e kanë rrëzuar vite me radhë këtë popull heroik në baltë politikanët trusakatë?! Nateditë 1 me premtime në Qorrsokak . Fare lehtë. Ende, nuk është vonë, ka rrugë. Nuk duhet të bëhet përpjekje më për ti bashkuar këto parti politike teknefese në të ardhmen. Shkaku se, i ka një Nënë Kurvë pasmesnate në grazhdin 'vëllezërve" të Njerkës. Arsye që, edhe të nesrmen na dolën kopilesha, na shitën shumë lirë te 'vëllezërit" pa pare. Tekefundit, edhe nuk ka burrë nëne që bënë bashkë këta pjella mushke, përveç vetë popullit shqiptar. prinë pjellë
Gjeniale. Vetëm populli shqiptar bënë bashkë këto kurva politike duke mos ua dhënë më votën pas fushatës parazgjedhore partive politike, po kandidatëve që e kanë dëshmuar veten në zgjidhjen e çështjes shqiptare. Patjetër ky popull, këta trusakatë një ditë në një të ardhme të shpejtë duhet ti hedhë si bërllok shqiptar në koshin e
plehërave të historisë. Dhe, të nesërmen të lindë një Shotë Galicë me burra të tjerë lufte për Shqipëri Etnike. Pse jo, edhe një Bajram Curr? Ismail Qemal. Isë me dy kobure. Ded Gjo Lul. Mihail Grameno. Sulltanë Qafë, Kalosh Zajaz e Adem Jashar me gjithë mitraloz me dy këmbë. Gjak i ri shqiptari, që edhe sot i qarkullon nëpër damarë këtij populli heroik nëpër shekuj .
Koha është, ky popull ti dalë para Lirisë, pres Ditën e Madhe. Fatmirësisht;, për inatë të partive politike shqiptare, ajo Ditë është duke ardhë rrugës me bajraktarin përpara koçisë. Dhe, këngën e Djemëve të Shalës, përmes Sarajeve të Pashait.
Nusen do të na e zbresin në Lëmë këta kurshq e krushka me pushkë, këngë e valle një Ditë . Edhe me dajre e lodra. E ajo ditë nuk është zbret maleve. Ylli mëngjesit (Adem Jashari) e paralajmëroi agimin. Diellin duke zbritur maleve. Ditën e Madhe Shqiptare . larg
## HUMBËN SHQIPTARËT FITUAN PARTITË POLITIKE
Dhe, e dini, çka?! Jo, nuk dini. Madhështore është Dreka festive e 'Fitores" pas zgjedhjeve parlamentare me një maçorr. Dhe, një mace nën Rrap. Asnjëri nuk kemi libreza partiake, nuk 1 takojmë ndonjë politike. Megjithatë, edhe ne i takojmë një partie më të madhe demokratike: Partisë Popullore të Shqiptarëve. Përmëtepër, maçorri dhe macja janë patriotë të dëshmuar në Bit-Pazar me mustaqet më vesh. E duan Rrapin, komandantët e vet heroik të luftës. Shkaku se, vetëm nën kanë liri, ushqim ndonjë asht kur politikanët ua hedhin nën tavolinë si shpërblim. partie vesh Rrap
Armiqtë më të mëdhenj të kësaj shoqërie, shtetit kishin me një torbë taxhi për kishin ditur vite me radhë në <demokraci? se, cila Nënë i kishte pjellë në mes të Dimrit. Nuk prituan edhe kësaj radhe të shkruajnë (arsyetojnë veten si vizionerë) , hedhin fajin shqiptar në mjetet e tyre të 'pavarura" të informacionit: ~Fituan shqiptarët; humbën partitë . Edhe atë: nga autori papagall (Patrioti deledash 1 vonuar)Autori 1 1 thirrte shqiptarët në këto zgjedhje për bojkotim. Bërlloku shqiptar; që merr guximin ende të shes mend se kush ka fituar e kush ka humbur në këto zgjedhje parlamentare. Edhe thotë: 'votuesit u qenë qafe. popullit
ndjenë të kënaqur, ngaqë jo vetëm që shëtisnin falas nga një qytet në tjetrin; por shumica e tyre morën nga 50 euro nga më shumë parti, e që pastaj të mos votonin për asnjërën. Madje, edhe pse më të dobëta se kudo qoftë, partitë shqiptare kanë një përparësi: të kushtëzojnë VMRO DPMNE ~në si kurrë më ngaqë numri 1 përbashkët 1 deputetëve shqiptarë mjafton që opozitare maqedonase, LSDM-ja të vijë në pushtet. Andaj, liderët shqiptarë partiakë, sikur të ishin të mençur, tani do duhej ti kishin mbyllur telefonat celularë , me çka do e Gruevskin ti kërkonte nëpër fshatrat e Maqedonisë perëndimore e tu premtonte se nuk është duke kërkuar vasalë të nënshtruar, siç i kishte gjer më tani BDI -në e PDSH -në, por bashkësundues të shtetit që do jenë të barabartë me palën maqedonase. Por sidoqoftë, ti parashikosh në Maqedoni, është si të merresh me paragjykimin se vullkan do mund të shpërthejë. Nëse ka diçka që gjer më tani është e ka të bëjë me zgjedhjet mirë të organizuara dhe me përfitimet e vogla që nxorën votuesit shqiptarë, duke marrë ndonjë lekë nga partitë konkurruese. Dhe shikuar nga ky këndvështrim; mund të thuhet se humbën partitë, por fituan shqiptarët: parë , partia çonin gjërat qartë,<eos> |
<bos>Tjetri: Analizë pas zgjedhjeve: çka ndodhi?" Dum Dumi shqiptar, që thirret në emër të shkencës dhe të 'vërtetës shkencore" me çdo kusht do tju shqiptarëve për Liri. Edhe atë, shet mend: 'Disa ditë pas zgjedhjeve shumë mediume bëjnë analiza, me të drejtë, se pse pri
rezultatet e anketave të instituteve dhe agjencive për matjen e të publikut gabuan në prognozimin e rezultateve përfundimtare të zgjedhjeve të 5 qershorit. pulsit
Si do që të jetë, parashtrohet pyetja se në të vërtet çka ndodhi? Ndodhën tre gjëra kyçe që ndryshuan gjthçka, e që me hulumtim nuk mundeshtë të parashikohet; me që efekti ishte psikologjik, e jo logjik.
Edhe ne vetë si Institut, organizatë që meremi mes tjerash edhe me hulumtimin e opinionit publik e kemi për detyrë të analizojmë dhe të shohim se ndodhi, jo për hirë të asaj që të arsyetohemi e mbrohemi, nuk e kam ndërmend të bejë një të tillë, por për hirë të shkencës; dhe dhe proces i matjes së disponimit të qytetarve; dhe për hirë të së vertetës shkencore e jo të manipulimit publik dhe jepjes kahje të gabushme publikut se gjoja janë manipulu dhe abuzu anketat. Gjthësesi se une këtu mundem të flas vetëm në emër të Insitutit që udhëheq, dhe të argumentoj dhe analizoj atë që ne e prognozuam. çka gjë
Instituti edhe njëher thekson se kjo analizë nuk ka përqëllim të arsyetoj apo mbrohemi, por ti shiqojmë faktet, dhe elemetet që ndikuan në një rezultat që askush nuk e parashikoj .
Deledashi shqiptar, që bashkë me liderët fotografoheshin para kamerave të 'pavaruara'= talevizive: edhe ne 1 paraprijmë fushatës parazgjedhore me anketa konfuze. E unë them: Humbën shqiptarët fituan partitë politike. Vetëm populli shqiptar nuk hanë më bar. politik
Vdiq ajo kohë. Mjaftë më e përçatë nëpër fe e Vërtet, 1 humbi katër deputetë, ndoshta edhe më shumë, por vepron me kokë. E di se kujt duhet tia japë votën, besimin. Nuk është ai sistemit komunist për të cilin ju derdhni lot nëpër debate televizive edhe sot e kësaj dite, të shkoj pas hoxhës dhe gomarit. Fatin e vet e ka në duart e veta, dhe një ditë do tia arrijë qëllimit. Patjetër! parti populli
Ai thirrjen i`a ka dedikuar kreut të BDSH, Hysni Shaqiri (shtoj unë, me siguri është ndonjë gabim teknik, mendon për Bardhyl Mahmutin) , kreut të DR-së, Imer Selmani, kreut të RDK-së, Rufi Osmani, kreut të BDK-së Hysni Shaqiri dhe kreut të PPD-së, Sefedin Them unë: Humbësve të radhës në politikë, që dy nga këta kryetarë të partive politike kanë dhënë edhe dorëheqje . Ende popullit shqiptar sipas Adilit edhe njëzet vjet të tjerë duke i mbajtur gjallë për krahu në politikë duhet ti këta <burra mejdani kësaj radhe me të në krye si komandant paqe nga Tirana. prinë
Ose tjetri më azgani: Adili 1 cili drejton aktualisht lëvizjen gjithëshqiptare Fronti Demokratik 1 Bashkimit Kombëtar (FDBK) me seli në Tiranë i ka bërë thirrje partive shqiptare që humbën në zgjedhjet e 5 qershorit, ti bashkëngjiten nismës së tij.
Thirrje: "Bashkohuni rreth kësaj nisme së progresit shqiptar; e cila do të vjen shumë shpejt nga zoti Gafurr Adili nga Kërçova. Zgjedhjet e fundit edhe një herë ridëshmuan se ndarja e
potencialit kombëtar nëpër të është dëm për kauzën shqiptare. parti vogla
Amani! Mjaftë më me themelimin e partive politike shqiptare! Këshillave kombëtar . Edhe ashtu kemi me bollëk sa që kanë të hanë edhe Nuk kemi politikanë të aftë, nuk kemi intelektualë guximtar, nuk kemi vizionerë për një të nesërme. Ose i kemi, po nuk mund të vijnë në shprehje, ngrejnë krye nëpër politike institucione nga dumdumët shqiptar, që vite me radhë na ngatërrohen nëpër këmbë. qentë. parti
FDBK nga fillimi 1 këtij viti ka thirrur të gjitha partitë shqiptare nga Maqedoni që në Tiranë të formojnë Këshillin Kombëtar, por kjo nismë ka qenë e dështuar.=
Vazhdon parashikimi teknefes deledash: <Si konkluzion; pa mos hy në debat, se ku gabuam e ku jo, mudemi të themi se këto zgjedhje parlamentare; ishin me specifika që deri tani nuk kemi pasur , dhe që rezulutan me fshirjen e partive të që në fakt vetëm dëmtuan votën opozitare; dhe krijimin e qartë të dy blloqeve politike në të dy kampet politike:? vogla;
Realiteti: Prognozimet e Partive politike dhe analistëve me shumicë e pakicë që na i ka dhënë Zoti, fatkeqësisht këtë popull e fusin edhe më
0 burra pushteti! Por, mos është për ju si vonë për kombëtar . E themelim të partive të reja politike shqiptare?! Pasi u thye qerrja, gjetëm plot rrugë. Po, pse nuk kërkuam rrugë para se të thyhet qerrja me këta parti politike; 'patriotë kuqezi, analistë politik e shoqata joqeveritare? pak zgjim gjithë
thellë në huti, qorrsokak. Analisti 1 këtij soji neokomunist që me vështirësi jep shpirt, nuk di ku e ka kokën e ku bythën. E lëre më në ditën e sotshme, kur zjarr na digjet mbi ti në ballë popullit shqiptar. krye, pri
Demagogji fantastike, gjoja në emër të shqiptarëve. E përsëris: Humbën shqiptarët fituan partitë politike: BDI: 15 deputetë, PDSH: 8 deputetë dhe RDSH: 2 deputetë. Kulminacioni: tashti do ti shohim në Kuvend me diskutime të zjarrta patriotike, replika dhe bojkotim të Kuvendit. Edhe kësaj radhe të marrin rroga deputeti pa fare në shtëpi në emër të popullit. Shqiptarët edhe kësaj radhe le ti përgadisin çiftelitë me dy tela; kavallët; fyellin e Bariut të staneve të Sharrit, dajret dhe lodrat. Edhe, le ti këndojnë me këngën njohur popullore: 'Gjithë shqiptarët janë Mic Sokola punë
Dhe, vazhdimi: ~E njejta gjë ndodh edhe me njësinë 1 ku shqiptarët humbën 1 deputet; ndërkaq partitë e vogal maqedonase në njësinë e 4 humben 2 deputet.
Edhe, burrat e botës rrahin kot ditë e natë ujë në tavan. Njëri thumbit, tjetri patkonit:. Dumdumët, që shqiptarët në Maqedoni gjithë jetën i trajtuan si pakicë shqiptare; me 25 përqind e popullatës . Gjuhën shqipe si gjuhë të dytë zyrtare. E kurrë nuk e ngritën zërin se, populli shqiptar në Maqedoni është shumicë. E them këtë, se: ende është populli i vetëm në botë që lind dhe vdes në këtë shtet 'demokratik" pa nështetësi. E ka lehtë populli svëlla maqedonas'
që e bëjnë popull shumicë dhe shtet: bullgarët, shqiptarët, vllehët, serbët, turqit, boshnjakët, romët, torbeshët .
Analistë të vonuar njëzet vjet me radhë që përsërisin fjalët si papaglli në kafaz E ka thënë këtë dikushi para njëzet vjetëve, në kohën e PPD ~së, edhe atë, me një stil artistik: Gabimi më 1 madh 1 shqiptarëve është që ne me ~vëllezërit? maqedonas i ndajmë lugët dhe enët. E jo; Shtëpinë dhe arat. Vetëm se, fatkeqësia ishte se ju në atë kohë gërhisnit gjumë të thellë me nga dy-tre vende pune nëpër redaksi komuniste dhe institucione të shtetit. E dyta: pushteti dhe ekonomia merren me politikë dhe luftë. Shqiptarët e kanë provuar edhe politikën; edhe luftën. Përfundimi, shkaku paaftësisë politike; përsëri shqiptarët mbetën me gishta në gojë. yni,
Shqipëri Etnike nuk fitohet me këngë tallava. Patriotizëm të rrejshëm: Parti Politike<eos> |
<bos>Rrugë?! Ende ka rrugë. Edhe atë, vetëm me një kusht që në të ardhmen mos i prinë në ballë politikanët humbës këtij populli! Shqiptarët për çiftelitë, dajret dhe lodrat duke i vajtuar familjarët dhe farefisin për së me këngë epike nëpër dasma e përvjetore. Koha është, i madh e i vogël ti përveshin mëngët e këmishave deri në bërryla; pantollonat deri në gjunj. Hedhin në përrua interesat e ngushta personale e partiake. Trurin e këtij populli ta vënë në përdorim në vend të rrufjanëve. Edhe, do të shihni se si fitohet Liria. Shteti Etnik Shqiptar . gjalli
Neokomuniste. Poezi patetike. Po, me Djersë. Dhe, tru. punë.
Fundi 1 këtyre zgjedhjeve të parakohshme sipas Etnike: Fituan shqiptarët humbën partitë . (222!)
Dhe, e nesërmja sipas autorit të këtij shkrimi: PATJETËR, DO TË FITOJNË SHQIPTARËT DO TË HUMBIN PARTITË POLITIKE .
<!-- image -->
## KOLLUMNA ME FEREXHE
Vërtetë, u lodha më me budallakitë e disa analistëve politik? me tespi kuqezi në dorë. Halldupët 'shqiptar' që natë e ditë luten Zotit në xhami. E në anën tjetër: pinë alkool, shesin drogë, vjedhin, vrasin vëllain pas shpine . Përmëtepër, nëse doni të dini edhe më villet. Vite me radhë jam duke i nxjerr jasht edhe zorrët. Më kot pres që ta mbyllin gojën, heshtin në mjetet e informacionit. Përjagen mbi si laraskat duke kërkuar ndërtimin e xhamive dhe kishave ortodokse; e nuk kanë shkolla shqipe për fëmijët e tyre, gjeneratën e nesërme . Realitet ky, që nuk besoj se shqiptarët kanë pasur shumë xhami sa kanë sot, në kohën e Turqisë. Shkaku; edhe se: nuk kanë çka të thonë diçka të re, dërdëllisin nateditë si papagallë halldupi në kafaz. Edhe, si për inatë duan të dalin edhe në ballë të këtij me ndonjë politike me thirrjen: 'për fe e Atdhe" Edhe pse, në shkrim të tyre teknefes thonë: autorin e këtij teksti ta ndiejë se mbase ka ardhur koha kur duhet heshtur dhe duhet lënë çdokush ta portretojë vetveten me ngjyrat e din e që bën. Ngjyra që do shihen gjithnjë e më qartë në të ardhmen; atëherë kur të neve do na Mjerani Allahut, na kënaqi me kollumna me ferexhe dhe tashti pret të bëhet kryetar partie; deputet i popullit pas vdekjes. Ose: në atë botë të themelojë ndonjë ~parti politike kuqezi edhe atë gardh kaq populli parti çdo gjithë
vetëm e vetëm që të shpallet kryetar në Katund. Tjetri: Osmana një selam: Mbetet që gjithë politikanët aktual, edhe humbës edhe fitues , e edhe ata të ardhshëm potencial, ta analizojnë këtë fakt dhe të thonë një; alejkum selam. Halldupi Baba Dovletit që i vjen mërzi të përshëndesë në gjuhën shqipe, them me plotë Njeri sotshëm me tru të moçëm; siç ka thënë dikur për hoxhën Filip Papajani. Që, vështirë e ka edhe sot e kësaj dite tia përmend emrin heroit tonë kombëtar Skënderbeut, po takimet me shokët e sidealit? 1 lë kali? . Nuk 1 pengojnë mitropolitët e Beogradit: Shën Klimenti me Shën Naum Ohërin, Shën Kirili dhe Metodi te këmbët e Urës Gurit, po 1 pengon Pjetër Bogdani. Vendimprurja e vendosjes së përmendores të viganit të shquar shqiptar në këto anë për gjuhë e shkolla shqipe. Edhe atë: njësoj e lufton me të njëjtat metoda si në kohën e Serbisë kur hoxhallarët ngrenin zërin kundër gjuhës dhe shkollave shqipe, kur bënin thirrje për shpërngulje masovike me gjithë familje në Turqi. ~Dy gojën.
Edhe, kur i kundërvihen shqiptarët me fakte thotë: ana ime e konsideroj të mbyllur Jo, Askushi! E mbyllë ti si halldup; po nuk e mbyllin shqiptarët. Unë nuk e di çka je me profesion: hoxhë, porfesor universiteti, shkencëtar , poet, politikan; tullumbaxhi, rrufjan. Nuk ka kjo, edhe gjithaq rëndësi në këtë shkrim: Nga
Që të flasësh dhe shkruash me fakte për Pjetër Bogdanin; duhet të jesh mbi nivelin e tij fetar dhe shkencor. E ti lëre që nuk je në nivelin e
tij, po nuk je as afër tij si halldup 'shqiptar' Burri 1 botës 1 ka njohur disa gjuhë botërore. Tezën e doktoraturës e ka mbrojtur në Romë. E jo si ti që ta kanë falur në Turqi, ose në shtetet Arabe. Punën e tij e ka vlerësuar lartë si patriot dhe shkncëtar e gjithë bota, dhe ka doktoruar për të edhe presidenti 1 1 Republikës së Kosovës: Dr. Ibrahim Rugova. Tjetër është ajo se ti, nuk lexon shkencë shqiptare, po arabe ose turke. Unë jam bindur që ti, jo që nuk je në nivelin e tij shkencor, por je aq me qindra kilomatra. Shkak ky, që nuk mund ta mbyllësh ti budallakinë e shekullit, po do ta mbyllë populli shqiptar. Realiteti, ti nuk mund të matesh kurrë me Pjetër Bogdanin. Punemadhe; edhe nëse është siç thua ti se ka thënë ose shkruar në ndonjë libër Pjetër Pogdani. Arsyeja është se ti, nuk peshon në kandar as një gram e njërës herdhe të Pjetër parë punë larg
Edhe një herë shul e shqip: pesqind vjet me radhë nuk mundi ta asimilojë Turqia; vite më vonë edhe Serbia. Prandaj, kotë e ka sot soji yt i ndërsyer halldupëve Askushi: njerëz të sotshëm me tru të moçëm, e përsëris edhe një herë thënjen e shkrimtarit shqiptar Filip Papajani për hoxhën.
Fatkeqësia kombëtare: turret me të katra të të dali zot edhe Vëllai i Shejtanit. Edhe ai shkruan kollumne: këtë nuk duhet ta lejojnë partitë shqiptare; të cilat e kanë formulën fituese në dorë, sipas të gjitha parametrave demokratike, askush nuk mund ti ndal të bëjnë qeveri me LSDM-në. Mirëpo,
<Kollumnisti sakat Allahut derdh lot rrëke për kohën e shkuar komunsite, kohën kur shqiptarët nuk i ndalte ~shkjau" të shkojnë në xhami te hoxha, po i ndalte të shkojnë në shkollë te mësuesi. Shteti komunist u ndërtonte edhe nga dy-tri xhami në një katund, por jo edhe shkolla për fëmijët e tyre në gjuhën shqipe. Kulminacioni, edhe janë tërbuar partizanët Dexhallit, kur partia në pushtet nuk ua hedh një ua ka hedhur në të kalurën për ~flijime artistike për Mëmëdheun e Baba Dovletit? . Shkurt; nuk janë burra që mund ti këtij populli; se po të ishin dorën në zemër, që sot ua shtrij dorën e pajtimit. Edhe thonë: Jo poste por Vallë, ku jeton ky soj i njerëzve me dy e katër këmbë, në tokë apo në mars?! Pa poste, a mund të ketë pozita?! Me siguri, jo! Atëherë, pse nuk dalin nga kafazi?! Papagalli i këtij soji, nëse do të dalë në ballë të këtij populli, patjetër duhet të dalë edhe nga kafazi. E, a del nga kafazi ky soj papagalli?! Jo, nuk delë, pa sikur tua presësh edhe këmbët edhe kokën. E dini edhe pse nuk del? Jo. Edhe këtë nuk e dini! Nuk del, shkaku se në kafaz ka edhe bukë edhe ujë. Punemadhe, që nuk ka liri, këtij soji të papagallit halldup nuk 1 duhet liria, po buka edhe uji. Megjithatë, edhe nëse nuk keni kafazë dhe papagallë në shtëpi, 1 keni në kojshi. Papagallët nuk janë bilbila. Nuk këndojnë këngë për pranverën, por i përsërin fjalët e huaja patetike. Ose ndryshe: 1 spiunojnë banorët e Shtëpisë. Papagallët halldupë janë shpezë parazitë; soj 1 sorrave, çafkave të zeza, që duhet politik? prinë pozita" . parë
ti ushqejsh përditë, edhe përsërisin fjalët e ~mysafirëve" të Shtëpisë. Mos them: janë spiunët Shtëpisë.<eos> |
<bos>Koha e sotshme dallon shumë nga ajo kohë pleqve tanë me mauzerrin krahut. mece në shtëpi, nuk mbajmë qenë, ama mbajmë dhe 1 ushqejmë papagallët e halldupit. Edhe analistë teknefesë, që shkruajnë kollumna me ferexhe. Dhe, siç e kanë nisur me lutje e selame një ditë pres që ta veshin me ferexhe edhe Maqedoninë e Gruevskit dhe Ali Ahmetit. Xhematin e kanë, vetëm ju duhet koçia e mbuluar me qilima persie dhe krushkat që ta shpien nuse, jo në Evropë po në Turqi. Edhe pse, kjo nuse Xhadi nuk do të hip në koçi, po në kalin e Goce Dellçevit.
Edhe çuditem!!! Jo, me popujt tjerë, po me shqiptarët. Edhe një herë e thirrë në ndihmë Vaso Pashë Shkodranin: Feja e shqiptarit, është: SHQIPTARIA . Kurrë në të kaluarën shqiptarët nuk e kanë pasur traditë ti mbajnë dhe ushqejnë papagallët e kafazit E di, e kanë mbajtur qenin dhe macen si kafshë besnike, po jo edhe papagallin Zogkotin që nuk di asgjë në jetë, vetëmse të përsërisë fjalët e 'vizitorëve" të rastit në Shtëpi. Vërtetë, pleqtë tanë kanë qenë të mençur në jetë. E kanë ditur kend ta duan, urrejnë, vrasin në pusi, ushqejnë, fusin në Shtëpi.
Aleksandri 1 Madh me shpatën në dorë mes sheshit 'Makedonija? është lart paarrirë, fluturon në qiell me kalë shale, nuk ka shkallë për Xhadinë. Skënderbeun; poashtu me kalë e ka edhe pse ky burrë lufte e ka futur shpatën në brez, gati larg
Xhadia nuk i zë besë Skënderbeut. Thotë: ndodh nxjerr në dorë edhe në mes të ditës atë famëmadhe, mes parkingut m'i ngre këmbët në hava.
Përmëtepër, tia bëjë atë të grave në mes të Bit-Pazarit edhe e hip Xhadinë me gjithë dollamë në koçi, flugë mbi qilima sheqera të larmë: udhaembarë, e përcjellë nuse me këngë e krushqi halldupë për në Turqi\_ pasi punë
## DELEDASHI
Matanë xhamave errët. Imzot; lehin qentë! Vetëm përtej çative shoh një dritë. E dritaren; është dhoma e Vjollca Rrapit. Me siguri e ka harruar dritën ndezur apo e ka marrë gjumi mbi libër! dritaren? Dritaren a e ka lënë sonte hapur pas mesnate? Nuk e di. E shuaj dritën dhe shtrihem në shtrat. Rrokullisem lëmsh nëpër errësirë. Dikur zgjohem, e përsëri dritaren dhe fluturoj mbi hap Po, hap çatia.
Mëngjesi më gjen në shtrat. Rrotullohem herë në njërin krah, herë në tjetrin: Nata ka qenë e gjatë dhe e mundishme. Dita më e shkurtër për një sy gjumë. Mundohem ti perdet; por nuk më dëgjojnë duart. E kam vështirë pas gjithë asaj beteje në shtrat ta marr veten dhe përsëri të ngrihem më këmbë. Megjithatë, lufta është luftë, armët pa e shkrepur tekefundit edhe një fishek . heq
- Zgjohu; 0 1 pagjumë! Ende mendon ta vazhdosh ëndrrën?
Vjollca Rrapi më nëfaqe. Papritmas, kërceva nga shtrati dhe 1 Dritë . Dritë . Dhe, dritë . E shikova orën, tre pasmesnate. 0 Imzot, çpo ndodh me mua të pagjumin! Kush na rri mbi kokë natë e ditë? Kush më mban në gjumë gjatë me dhunë? Me cilën do ta përcjellë Natën e do ta pres Ditën? Heshtje. puthi hapa sytë. kaq
- Jo. Jo, iu përgjigja duke u dridhur dhe duke 1 hapur 0 Imzot, çmë sytë. panë sytë!
Deledashin me një dajre. Për dore e mbante Tatën e Madhe . E në shpinë që 1 biente bythëve me një thupër, e shalonte me të katra nëpër Bit-Pazar. E dija se kishin ardhur para syve të më heqin një svalle patriotike? . Vetëm edhe sot e kësaj dite nuk e kam të se cilën valle e luajtën atë pasdite. Vjollca Rrapi, që më do mua dhe poezinë, tha se e kanë hequr Vallen e Vdekjes. Unë nuk i besova; i thashë se atë ditë e kanë hequr Vallen e Kaçakëve të Zajazit. qartë
- Jo, e dashur . Më detyrojnë të heq një valle tyre muzikore me lodra. Kam frikë tiluaj këmbët, se mund tu dukem si arusha e xhypit në katund duke hequr vallen me dajre para fëmijëve.
- Hi-hii-hiii. \_ E di, se edhe ty të kanë dhënë ujë Xhehneti, prandaj edhe flet jerm. pak
- Nxirre shaminë! Nxirre, mos ki frikë!
- Shaminë ma mori Pasardhësi 1 Zef Serembes .
- Hi-hiii-hiii. \_ Edhe, ti do të më dush mua me zjarr, do tia kalosh Zef Serembes? !
Vjollca Rrapi E dinte se nuk isha në gjendje ti kaloj shtatë dete. E dinte se nuk isha në gjendje ti humb të gjitha dorëshkrimet. E dinte se nuk jam në gjendje të mbytem për të as në Vardar, e ku më tia kaloja Zef Serembes . Vetëm një gjë e dinte. E them pa fije turpi se, unë isha ai qeshi.
- Jo, e dashur. Zef Serembes deri më sot nuk ia kaloi asnjë shqiptar, pa edhe as unë me verë të kuqe nëpër tavernat e Qytetit të qyqeve.
që tri ditë e tri net e dërgova në botën e çudirave. Unë isha ai që e laj me verë gjithë natën. Unë isha ai që pas gjithë këtyre ceremonive mistike mbuloja me Unë isha ai që e bëra të pavdekshme nëpër libra. E pranoj, edhe ajo qe ajo që nuk më la të plakem; m'i dha armët e luftës ta vras në libra Deledashin . poezi.
Juve më kot ju shkruaj në këtë shkrim se kush ishte Deledashi. Më kot mundohem tju trimëroj me fjalë nëse frika ju ka hyrë në bark. Ja, edhe arsyja pse me ju më nuk do të humb kohë. Jeta është luftë. E luftën e duan trimat. Frikacakët duan robërinë.
Vallë, Deledashi është trim? Ku ta di unë. Ndodhë. Deledashi bën luftë për poste politike. Pasuri. Deledashi është komandant 1 ushtrisë së frikacakëve. Deledashi është armiku i Lirisë . E shërbetorët e tij me dy e katër këmbë? Shërbetorët e tij, janë pisa, këlyshë me zgjebe të Zotit;, të cilëve duhet kokën e këmbët. prerë
Përsëri, pas gjithë kësaj, dua tju them edhe diçka në vesh! si tju them; kur nuk keni shpirt! Veshë e sy. keni, por jua ka lidhur me shami Deledashi. Po, Apo,
Lufta vazhdon me penë .
E thirr Miken në Parajsë. Ajo; për çudi, do ta shpie në Xhehnem E do zjarrin. Urën e Xhehnemit. Deledashin 'kuqezi' Ja, arsyeja pse në këtë shkrim do ta lidhë me një fjalë kaçaku. Letërsia shqipe e ka Zef Seremben mashkull, por ende nuk e ka Zef Seremben femër. Ti, më thotë Vjollca Rrapi, nuk je në gjendje të ecësh këmbë as një mëhallë katundi. Ti nuk je në
gjendje të humbësh për mua as edhe një E ku më ti biesh më me dorëshkrime Xhehnemit. Ja, edhe pse do ta krijoj Zef Seremben femër, në mos në jetë, së në këtë shkrim. poezi . gjithë pash pash paku
E di se e dini, Vjollca Rrapi është një Zef Serembe femër, por këtë nuk do ta pranojë para meje, jush, po as edhe në këtë shkrim. Edhe unë nuk ngul këmbë. E dua Vjollca Rrapin; po e do edhe Deledashi <kuqezi? . E di se, edhe Deledashi ka dërguar shkuesit dhe këto ditë pritet ta shpie nuse me koçi në Xhehnem. Zoti i ndihmoftë!<eos> |
<bos>Zekthi" në një faqe e ka bërë nuse me ferexhe! E ka veshur sipas zakoneve dhe traditave të Xhehnemit. duken vetëm Lexuesit, besimtarët e vërtetë të Zotit, nëse nuk e kanë frikë Deledashin, le ta shohin në këtë shkrim! sytë.
E di, ju dhimbset edhe në këtë shkrim. Edhe mua më dhimbset, po çe do, deshi të bëhet Nusja e Deledashit. Edhe një herë e them me plot gojë: Zoti i ndihmoftë!.
Tri ditë e tri net nuk e pashë Vjollca Rrapin nëpër Qytet. Një natë vonë cingërroi telefoni. E kufjen dhe ia dëgjova zërin matanë telit. ngrita
- Hë, ende s'po të merr gjumi? Qeshi nëpër natë.
- Jo, nuk më lënë personazhet e librave. Kohën e fundit kanë filluar edhe të zihen njëri me tjetrin; të rrihen me grushta.
- Po, hallin?
- E di, fajet 1 ka shkrimtari. Nuk mund ti pajtojë të gjithë në një libër. E aq më vetëm me një Mike . keq
- Hallës duhet gjetur burrë!.
- E nëse halla deri më tash 1 ka ndërruar shtatë burra? .
- E ke për detyrë ti gjesh edhe një burrë me tirqi e xhamadan!. Kësulën e bardhë në kokë. Sahat me qostek për Nagantin në brez . qafe.
Qesha pas mesnate nuk kishte gjumë e kërkonte që unë ta rrëzoj në shtrat. Vetëm, ku ti lija personazhet e mia, që disa më tërhiqnin për dore, disa për setre . Megjithatë nata është e gjatë, iu përgjigja nëpër tel.
- E dashur, lëre dritaren hapur! Ku ta di unë pas mesnate vij e të futem në shtrat .
ndërpre, e unë për inat e hapa dritaren. E thirra Hënën. I thirra yjet. \_ E nxora lapsin nga brezi . -
- Hi-hii-hiii. ~Qeshi. Edhe oxhakun.
- Hë, ende s'po të merr gjumi? E hapi derën im Atë.
- E çtë thotë, vonë pas mesnate? kaq
- Jo. Tashti më rreh Nusja me pashterkë të kuqe.
- Më detyron të bëj me të dashuri. .
- Imzot! Biri im të marrë për grua një kurvë?!
- Oh, jo! Baba, nuk e dua për grua.
- Ti nuk e por ajo të do ty, or bir për burrë ! do,
- E si tu shpëtoj epsheve të saj, baba? .
- E ke lehtë, 0 bir! Këmbët ngreja përpjetë në hava.
E tha këtë fjali dhe e mbylli derën. U turra edhe mauzerrin me vete krahut. E di, ju do të thoni ty ta la penën. E vërtetë, po Nusja me pashterkë të kuqe ndonjëherë do edhe pushkë .
- Hi-hii-hiii. Qeshi Vjollca Rrapi. Përderisa është gjallë Njerka dhe Doktorziu; Deledashi ende do të pi tambël me kusi.. E ty, kush të jep gji?
Edhe këtë e di. Vetëmse, unë nuk trembem nga Deledashi që 1 ka dhënë gji Njerka as nesër. Kokën e ka futur në disa grazhde: Fondacione shoqata Edhe Doktorziu natë e ditë i jep tambël me kusi. Sorrat dhe çafkat e zeza fluturojnë në grupe. Laraskat nëpër lisa. Dhentë ecin pas bariut. Ujku, tigri dhe luani jetojnë dhe ecin verë e dimër vetë maleve. E doni edhe këtë tua them me plot gojën në këtë shkrim? Po, ë: Unë jam Ujk në letërsi.
- Hi-hii-hiii. Tri Zana të maleve. Fuqi për luftë . Nëra më pri para, e dy të tjerat më mbajnë për krahu. Dallim 1 madh ky mes meje si Ujk në letërsi dhe Deledashit si soj i deleve 'kuqezi në mesin e Kopesë me zgjebe .
Natë. Dritat u ndezën në dhomë. U shuan. Muzika e fortë përplasej mureve. Rolling Stones i E mora veten dhe tërhoqa nëpër errësirë. Duart e një femre filluan të më përkëdhelin; të m shpërthekojnë pantollonat. Më kot e kundërshtova, më mbuloi me puthje. Dritat u ndezën. Ngadalë i e se ishte Xhadia e Deledashit. pak hapa sytë, pashë
- Dorëzoi armët! E ke kot ti shpëtosh këtij rrethimi, kësaj pusie! .
- Hi-hii-hiii. Qeshi Xhadia e Deledashit. Ende nuk e di?! Derën krah më krah Deledashi . Mjaftë më shkruajte poezi për Miken. E bëre të pavdekshme nëpër libra. E di se unë jam njëqind herë më e mirë se ajo në shtrat. Kur bëj unë dashuri, dridhet 1 gjithë Lagjja. Qyteti . Unë po të dua edhe të çmend nga goditjet me bark deri në vdekje në shtrat. pallati . -
- E di, vetëm kush ta hapi derën?
- 0 Imzot! Më shpëto nga Xhadia Deledashit, se duhet të kthehem në shtëpi!
- Ti nuk ke shtëpi. . E ke humbur rrugën në mes të ditës . Përderisa Deledashi me një këmbonë për 1 Kopesë me zgjebe për Liri. qafe pri
- E si ti ik Deledashit 'kuqezi??! Njerka atij i jep tambël me kusi.. Doktorziu e ushqen në grazhd me taxhi, e mba për soj të Kopesë me zgjebe .
- Ec pas meje !
Xhadia e Deledashit më mori për dore dhe më futi në një dhomë të errët. Papritmas , u ndezën dritat. Asgjë nuk përveç librave dhe fotografive. Në mes të dhomës e pashë shtratin; por vetëm atëherë kur më rrëzoi në kokërr të shpinës Xhadia e Deledashit. Egërsisht ma hudhi jelekun; këmishën dhe pantollonat dritare. Brekët as vetë nuk e di se si m'i hoqi me këmbë. Tërmet! Librat filluan të më rrëzohen mbi kokë. Fotografitë . Pikturat . Pllakat gramafonit. Llamba elektike në mes të tavanit pashë për
luhatej andej-këndej dhe prisja në çdo çast të më bie mbi kokë. Megjithatë, nuk u dorëzova; u kapa për dy gjinjtë e hazdisur të Xhadisë së Deledashit dhe 1 dhashë lopatës sa më thellë nëpër detin e tërbuar plot dallgë. Një dallgë e fuqishme përpak desh më hodhi nga barka, por më shpëtoi Xhadia e Deledashit. Edhe një herë i dhash forcë lopatës duke hyrë sa më thellë në det si një peshkaqen i përgjakur, të cilin e ndjekin me vite qindra gjuetarë. Dhe, në atë çast, kur u çmenda; e përmbysa barkën, 1 thyeva lopatat, dëgjova vetëm piskamën e pakontrolluar të Xhadisë së Deledashit. Edhe një herë u dridh fuqishëm pallati. Shtrati u bë copë-copë dhe ra në tokë. Qyteti mbeti pa dritë .
Pak para mëngjesit; kur u zgjova, e pashë Xhadinë e Deledashit sesi ishte paluar mbi mua si bollë shullani sa gjerë-gjatë në gjumë. Nuk e zgjova, me siguri shihte ndonjë ëndërr. Apo ku ta di unë, m'i mblidhte eshtrat nëpër dhomë!
## SHTEGU I KAÇAKUT
Deledashi kur e hapi derën, ne ende E kishim kaluar natën; po edhe gjysmën e ditës. Me siguri do ti nxirrnim edhe një herë armët për luftë, po siç duket; këtu përfundonte beteja. Xhadia kishte rënë dëshmore e demokracisë dhe këto ditë me siguri do ti ngrihej shtatore nga ndonjë Parti demokratike <kuqezi? . Deledashi do të xhironte edhe ndonjë film dokumentar. E dinte ai se dashnoret e demokracisë i takojnë historisë. E ardhmja kërkon viktima; të kaluarës 1 dhamë mjaft gjak nëpër shekuj. E të tashmes i këndojmë me çifteli: 0 delet e mia më të mirat në katund .
Vjollca Rrapi tashti, e dëgjoi këtë britmë, brofi nga gjumi. Vrik e vrik e veshi fustanin e zi me të bardha dhe doli në oborr . Unë mora një kofë me ujë dhe ia hodha në fytyrë Deledashit. Ai i hapi sytë, më shikoi mua si mëzat 1 tredhur dhe duke u dridhur paralajmëroi për motin nesër: me mjegulla dhe shi. Pasdite, edhe bubullima . pasi pika priten<eos> |
<bos>E di, do të më pyesni pse ende nuk na tregon për reagimet e Deledashit? Çka tju tregoj, posa na pa, iu mor goja si kalemxhi me moral. E lëshuan këmbët në mes të dhomës vetëm me një emër: Ndihmë, Ebu Xhehli! .
Miza në ekran. Pak muzikë. Disa reklama për agjencitë turistike. Një mishtore që shet mish ~Mëzati? . Një klub që reklamon gurmanët më të
deputet; një ambasador; një gazetar, një shkrimtar, një këngëtare . Dhe dikur, kur ende reklama; del reklama e të gjitha kohërave: Tata e Madhe. priten
Teleshikues të dashur , mirëmbrëma! Unë jam Tata e Madhe, ndërsa ju jeni dele të buta me kësula të bardha! E fillojmë me lajmet. Kryetari i republikës sonë sot u kthye nga Kina. Atje, vizitoi Murin Kinez dhe një mur të këtillë, thotë, duhet ndërtuar edhe për shqiptarët. Mirëpo, gjatë rrugës humbi një sanduk me rraqe. Aktivistët partiakë të një Partie të madhe shqiptare flasin se në atë sanduk ka edhe zgjidhja e çështjes së të drejtave të shqiptarëve . qenë
Dhamë lajmet. Teleshikues të dashur; mirupafshim nesër në të njëjtën kohë!
Vazhdojmë me lajmet. Xhaxhi kuqezi në një moment në foltoren e Parlamentit e shpaloi para deputetëve flamurin shqiptar . Në këtë rast reaguan Kryetari dhe deputetët, por Xhaxhi kuqezi ua Mos u trembni se nuk ju ha!. priti:
Një reklamë. Tata e Madhe kërkon të punësohet në kabinetin e një ministri. Tata e Vogël paralajmëron emisionin: Bisedë me gjeniun" , në të cilin kësaj radhe do të bëhet intervistë me Mëzatin e Tredhur . Edhe një reklamë. Dilinxhiu i Kumanovës i shpall dashuri një Hamshori, për ti dalë zot bukuroshes; e thirr në dyluftim Deledashin. Dashnorët livadheve 1 përdorin armët, po asnjë 1 plagosur , asnjë i vrarë në fushëbetejë. Në ndihmë u del një Rrospi Mashkull dhe e bën pajtimin kombëtar . pele.
~Teleshikues të nderuar , gjatë këtyre minutave mysafir të emisionit debativ e kemi Mëzatin e Tredhur . mirë se keni ardhur në emision!
TATA E VOGËL: Cilit profesion i takoni ju, Mëzat Tredhur? zoti
MËZATI TREDHUR: Mirëdita! (E nxjerr gjuhën).
MËZATI I TREDHUR: Politikanit; drejtorit; qibritxhiut, specaxhiut; bythaxhiut.
MËZATI I TREDHUR: Qyteti i qyqeve.
TATA E VOGËL: Vendlindja juaj më dashur?
TATA E VOGËL: A keni marrë në ndonjë politik? pjesë miting
TATA E VOGËL: Pas postit të deputetit në Parlament, çfarë ambiciesh të tjera politike keni, zoti Mëzat Tredhur?
MËZATI 1 TREDHUR: në Shkup dhe Tetovë . Po,
MËZATI I TREDHUR: Të bëhem president i Republikës!.
MËZATI I TREDHUR: më ndihmon në përgaditjen e referateve . Po,
TATA E VOGËL: E gruan keni politologe?
TATA E VOGËL: E keni me shallvare apo allafrënga?
TATA E VOGËL: Sa fëmijë i keni?
MËZATI TREDHUR: Gruan e kam myslimane. Havalen nuk e as kur bëjmë dashuri . heq
MËZATI I TREDHUR: Gra e fëmijë s'kemi për tu ngi.
Teleshikues të nderuar, kjo ishte intervista ekskluzive që e bëmë me Mëzatin e Tredhur. Në emisonin e ardhshëm do ta kemi mysafir Gomarin Veshëpërpjetë. Mirupafshim!
TATA E VOGËL: Hi-hii-hiii. . . Vërtet qenke 'gjeni
Pas mesnate: Nuk ndodhem në shtrat, nuk ndodhem në gjumë, ndodhem në rrugë. E ngas xhipin përmes Grykës së Kaçanikut. Qytetit të cilit këngëtari popullor i këndon me çifteli:
## <Kaçanikut i raftë pika Që nuk di se asht frika Nantë sahat u ther me thika.. çka
E mashtroj gjumin edhe pas orës tre pas mesnate. Vetë 1 dyti turrem nëpër Ec shpatave; pushkëve dhe grykave të topave. E përcjell Natën siç e përcolla plot para një muaji në Prishtinë. Vallë, mos ishte kjo nata e fundit në rrugë?! Nuk e di. Vetëm një gjë e di: ishim përsëri bashkë në xhip; në një orë letrare, në rrugë. E diku pas dy-tri javësh do të na takonte Ndarja. Verë, poezi. Kujtime . Natë e ftohtë kjo e fundit. Natë e pagjumë. Natë e mendimeve. E vjell, atëherë dëgjoj zëra. Dhembje . Lutje . Vetmi .
E di, pse nuk ngula këmbë? Vështirë e kisha ta shuaj gjithë atë zjarr që të ndizej në Gjatë gjithë rrugës ta flakën. E ku të gjej ujë?! Ujë. . edhe se, nuk gji. pashë pashë
do ta ndash ujin me Xhadinë. E mora me mend se për ty duhet edhe një lumë. Një liqen. Një det . Një oqean. E etshmja ime që së shpejti do të mbytesh në det dhe përsëri do të mbetesh etshme . Megjithatë, unë jam me Ty edhe përtej varrit.
Mëngjesi tashmë zbriste mbi Qytet. E ndala xhipin përpara pallatit. Edhe një natë e përcolla matanë maleve. E prisja të lindë dielli. Vetëm edhe një edhe ai zbriste në tokë. E derën, zbriti Hëna. Dielli iku mes luleve me një natën e mirë!. hap hapa
Gjithë ditën e lume e kalova në gjumë. Edhe pse përjashta ishte dritë, unë isha në errësirë . Vonë, dikur pas mesnate, më cingërrima e telefonit. E ndeza dritën; 1 perdet. Jashtë mbretëronte errësira. në gjumë, vetëm unë u zgjova lugat. zgjoi hoqa
Sorrat që kaherë 1 kanë pushtuar rrapet dhe nëpër degët e tyre kanë ndërtuar çerdhet, vite me radhë e dhesin Qytetin. Sheshin e Skënderbeut e kanë mbuluar plot glasa. E këndojnë atë këngën e tyre të moçme krra-krraaa. E lumi e vazhdon
Vapë e madhe. Matanë dritareve nga malet e larta zbrisnin shqiponjat. E kanë mbuluar qiellin. Herë pas here fluturojnë aq ulët mbi Qytet saqë të duket se në çast do të zbresin në Sheshin e Skënderbeut. Ndonjëra i ka hapur krahët përpara Universitetit. Zogjtë shqiponja u shkojnë rretherrotull, I përplasin fletët, sulen drejtë diellit. Përsëri lëshohen mbi Qytet;, ulen mbi përmendore. E zgjasin qafën, kthetrat, 1 hapin krahët . pak ngulin
rrugën e tij mes këtyre glasave e këngëve që të hyjnë në kokë si pykë. Vetëm Sharri Plak e ka ngritur kokën. Verë e dimër nuk e heq kësulën e bardhë. Me keqardhje i sheh sorrat dhe qyqet sesi dita-ditës e pushtojnë Qytetin. E mbushin me glasa. Këngë krra-krraaa e ku-ku, ku-kuuu.
Koha e bullgarit ishte ajo kur gjyshi me kalë shale e ruante kufirin. E kalonte natën zgjuar mbi armë, i dilte zot Atdheut. Kohë tjetër është sot, kur shqiponjat ende fluturojnë maleve, e në Qytet krrokasin sorrat, kukasin qyqet. E përdhosin Qytetin me glasa. E këndojnë vetëm një këngë. Edhe qyqet u ndihmojnë, edhe pse nuk u shkon zëri. Sorrat në Qytet vijnë truma-truma, sa herë që u errësohen e skuqen E qyqet? Qyqet më Qytetin e kanë zgjedhur si vendbanim për të pjellë zogj lakuriqë: sojin e Deledashit 'kuqezi? . Vite me radhë Qyteti e pret mëngjesin me këngën sorrave dhe qyqeve. sytë.
E dritaren krah më krah. I zgjas duart nga dielli. Vetëm për disa çaste dua të ik nga këto mure që më mbajnë në grusht. Vetëm disa dua ti bëj matanë hekurave. E di se diku është Shtegu 1 kaçakëve që u ngjitën malit. Shtegu i Kalosh Zajazit, nëpër të cilin u vinte zaptive të Kralit. Çelëvjollca, ku stërgjyshi vetë i bëri ballë bullgarit. Flakë më flakë luftoi me një ushtri bullgare dhe nuk e la për së gjalli të shkelë në tokën shqiptare . Stërgjyshi u vra në atë betejë, po kënga i këndohet edhe sot e kësaj dite. hap hapa shtegu. pusi<eos> |
<bos>Vetëm kohë tjetër është tashti, kur shqiponjat herë pas here zbresin nga malet dhe e mbulojnë Qytetin me flamurin kombëtar . E pastrojnë nga
glasat dhe këngët krra-krraaa e ku-ku, ku-kukuuu. I hapin krahët. Përditë e më shpesh fluturojnë mbi Qytet. E hedhin Vallen e kaçakëve. Nuk e di, pse sorrat e qyqet ende mundohen të na mashtrojnë me këngë. Vallë, nuk janë të vetëdijshme se kënga e tyre krra-krraaa e ku-kuuu na hyn në kokë si pykë. Nuk na hahet buka; nuk na pihet uji. Përditë e më shumë na villet. Villet. Villet.
Megjithatë, vazhdon jeta mes glasave dhe këngëve të sorrave dhe qyqeve. Jeta vazhdon edhe me fluturimin e shqiponjave . Vallen kaçakëve. Vetëm, s'di pse në fund të këtij shkrimi nuk e Pasardhësin e Zef Serembes . Hë, tashti mu kujtua; e te Sheshi 1 Skënderbeut. Përsëri kishte hipur mbi kontejnerët bërllokut dhe lexonte poezi. Tungjatjeta! ~më përshëndeti. Hi-hii-hiii . . Tashti, ti e ke radhën të mbajsh orë letrare mbi kontejnerë të bërllokut. Rrugëve të Qytetit të qyqeve ta kërkosh Miken. Deledashit 'kuqezi' ti dalish në me Unë kësaj radhe më nuk lexoj poezi për të dashurën; por për shqiponjat që kanë zbritur mbi Qytet: pashë pashë pusi penë.
## OJ NËNË
Yjet tallen me zjarr Qiellit i kërkoj fjalë! Dita më bie me shuplakë..
Shenja e nisjes, oj Nënël\_
Pas mesnate im Atë e hapi derën. Hë, ende nuk të merr gjumi? Jo, nga dorëshkrimi i romanit ~Shtëpia publike? . E di. Vështirë e ke ti mbyllësh mes këtyre zërave matanë dritareve . Glasave . Zogut të që ende na këndon mbi Megjithatë, 0 bir, duhet vazhduar lufta. Këngës së tij bashkohen edhe qyqet. Sorrat. Laraskat. Dy herë me radhë e çliruam Qytetin, po u kthyem përsëri në male. Shkaku, u dëshpruam: nëpër degët e lisave të këtij qyteti, ende jetonin qyqet. Edhe ju herën e tretë pa asnjë kryengritje u tërhoqët nëpër katunde. Sorrat e sulmuan grupegrupe, e mbushën plot glasa. Ende nëpër lisa vazhdojnë të pjellin qyqet. Dhesin sorrat, derisa një ditë Qytetin ta çlirojnë shqiponjat. E sipas shenjave që ua dërgojmë ne të vdekurit; nuk është larg ajo ditë. Edhe ne moti, thashë, ia kemi hapur derën. 1 duhet vrarë mbi se kënga e tij ndjell kob. E di, 0 bir; e kam pasur gjithë jetën mbi E ndoqëm brez pas brezi me pushkë. një viti. Tashti ti e ke radhën ta ndjekësh me pushkë . sytë sytë Keq çati. . Zogu Keq çati çati. para
Petjetër, 0 im Atë. Dhashtë Zoti, Zogu i kurrë më nuk na këndon mbi Shtëpi. Nëse nuk e vras me pushkë, me siguri një ditë do ta vras me Keq penë!..
## ZOGU I KEQ
- Huu. Huu. Huuu.
- Le të këndojë, po të dojë, deri në mëngjes, nuk dua më për të ta lodh as kokën
- Është Zogu i e prishi qetësinë Vëllai. Keq
- E di, tha Vëllai. Kënga e tij, thonë pleqtë, ndjell kob. Me siguri do të vdesë dikush gjatë kësaj nate. E Babai më nuk është gjallë ti
pas vitesh ma kujtonte duke e ndjekur natën e gjatë me pushkë Zogun e Vetëm, një gjë nuk e di dhe nuk jam i sigurt, kur vdiq im Atë, a e trembi atë dikush apo këndoi gjithë natën e gjatë mbi Sidoqoftë, 1 shpeshëherë na ka kënduar mbi shtëpi. Ende e kam të freskët këngën e tij që natë për natë e trumbetonte vdekjen nëpër errësirë. Po. Po, fare mirë më kujtohet edhe dëshira për jetë mes atyre mureve me baltë. Nuk e di as vetë, ku fshihej gjithë ai zjarr në ne, që përditë ndizej gjithënjë me flakë?! Sa më shpesh që dëgjohej kënga e Zogut ne aq më të fortë përballnim jetën. Të Vdekjet. Lindjet. Ndodh, se edhe të mirën edhe të keqen ne e kishim dhe përcjellë ballëlartë matanë maleve . kaq gjithë Keq: çati? Zogu Keq Keq pritur
Ashtu 1 thelluar në mendime, u pritueshëm dhe u ula në tavolinën e E hoqa letrën e bardhë, që ia kisha hedhur përsipër ngrita punës .
makinës së shkrimit ta mbrojë nga pluhuri dhe mora dy të tjera duke i vënë në të për të hedhur ndonjë fjalë. Por, kisha vështirë të përqëndrohem në një pikë, ta kthjelloj trurin nga ~mjegullat breza-breza? se, çka të shkruaj poezi à diku pas maleve apo nuk kishte lindur fare mbi Çelëvjollcë. Yjet i kisha afër, afër mbi kokë, po çe do kur nuk bënin dritë. Megjithatë, pa vetëdije shtypa shkronjat e makinës dhe lindi kjo poezi: prozë. larg,
## LËVORET E BANANEVE
Zjarrit afër luleve Këmbët m 'turren pas një Fluture U shava me Dr. Madhin Kokën e huaj s'e dua në qafë! larg Keq
Saçin me shpuzë e putha i marrë Ëndërr e pashë Trimin me kalë Shpatën ma dha në dorë Egërsirave tu vë kokë
Këmbadoras eci një udhe Vjollca Rrapi m'i çmendi vargjet Dr. Madhi m'i lë vetëm lëvoret: Rrëshqas. Kokën ta thyej në rrugë.
Vargun e fundit e përfundova ashtu si në ethe dhe në fund, siç e shihni edhe vetë, ia rraha plot inat të tri pikat. Nuk e di as vetë, çka desha të them me këtë veprim; vetëm e se, u lehtësova nga një barrë. S'më zihej më besë pashë se,
truri im kishte pështjellë diçka të tillë në kokë. E kishte bartur me vete nëpër ata damarë, nëpër gjakun e trupit tim me vite e vite, që një ditë ta hudhte jashtë si një bajgël. Më vinte inat, disa herë desha edhe të pëlcas, pse truri im gjatë gjithë kohës kishte bluar misër e askushi nuk ishte kujtuar tia kthejë një pikë ujë në Kjo më shtyri ta me dorë shpinën, por aq tepër u tmerrova kur se nuk munda ta samarin. E, në të vërtetë e dija se gjatë kohës dikë e bartja në shpinë. Dikushi ma mëshonte sa mundej me thupër këtyre rrugëve të ngushta nëpër Qytetin e qyqeve. Më kishte hipur dhe më shalonte për dikah, por edhe mua nuk më shkonte kurrsesi për dore ta hedh mu në mes të udhës në kokërr të shpinës. Dikur, kur ngrita e se Vëllai më rrinte mbi kokë. prek pashë prek gjithë qysh sytë, pashë
- Po. Mezi iu përgjigja; ashtu 1 thelluar ende në mendime.
- Hë, e shkrove edhe një vjershë?
- Vetëm se, tashti do ta kesh vështirë ti gjesh botues, do ta presë gjatë kohë radhën mbi tavolina nëpër redaksi.
- E di. E di, më tha Vëllai, por edhe ti nuk do ta kesh aq lehtë me një vjershë të këtillë artistike të punësohesh në Qytetin e qyqeve:
- Nuk ka rëndësi kjo, 1 thashë. Më kryesorja është që e hodha në letër.
- Edhe kjo s'ka rëndësi, jam mësuar me të keqen; ngase gjithmonë më ka ndjekur si hije; më ka hyrë nën lëkurë, dhe tani e kam vështirë të ndahem nga ajo në këtë moshë. Pastaj, më duket
se edhe krijimet e vështirë e kanë të marrin lirisht frymë.<eos> |
<bos>Pas një kohe, u habita kur e veten se qëndroja sikur të kisha rrënjë si një rrap qindravjeçar para Shtëpisë së mallrave. Nuk e di as vetë sesi kisha ardhur deri këtu dhe kush më në këtë shesh me U mundova ta kthjelloj trurin, po meqë nuk ia arrita qëllimit, pashë ngulur pruri
Vëllai më nuk e zgjati bisedën, po vetëm e shkundi kokën. Edhe unë e dita se çdeshi të thotë me këtë gjest, mu për këtë nuk e lodha më me ndonjë pyetje. E pata të se i kishte lexuar fund e krye vargjet e kësaj poezie. Po, unë për këtë nuk desha ti lodh trutë, e kisha kokën time që më shpiente rrugës së drejtë nëpër shkretirë. Ai, pas një kohe, doli jashtë, në lëmë, ndërsa unë deri në këtë moment ku ta di sa herë e kisha lexuar këtë Ma thoshte mendja se në të, fundi fundit kishte gjak, gurgullonte vrullshëm mes damarëve drejtë zemrës. Nuk më interesonte çka do të mendonin të tjerët për të, do ta lëvdonin ose do ta shanin pa mëshirë . Kryesorja; unë kisha mendime të mira për ktëo vargje. Mu këto vargje do të ishin ata, që unë një ditë do të ecja krenar nëpër Qytetin e qyqeve. Njerëzit do ti hiqnin kësulat dhe do të më nderonin me zemër, nuk do të ma shanin nënën, ndërsa zonjat e rënda do të më buzëqeshnin tinëz burrave. Kështu ndieja për këto vargje i lexova edhe një herë dhe më në fund 1 lashë mbi tavolinë. U ngrita 1 kënaqur nga një poezi e këtillë, e vesha e zezë dhe dola në rrugë. qartë poezi. pak gjithë gunën
vendosa të hyj në Shtëpinë e mallrave. E hapa derën dhe hyra edhe unë në mesin e kalimtarëve, që disa silleshin në rreth e disa të tjerë hipnin shkallëve. Po mbeta pa mend, kur i pashë dy shitëse të bukura në një karrige; nën shkallë se si e shitnin mallin e patundshëm. Edhe pse sot këtu nuk hyra me qëllim që të blej gjë, vendosa së tu marrë erë luleve. Harrova tju them më lartë se dy shitëset e bukura nën shkallë shisnin lule. E unë si adhurues i luleve, nuk doja ta lejoj veten të kaloj atypari pa e kthyer së paku kokën. Njëherit, u gëzova që ja më në fund edhe ne e kemi një Shtëpi të mallrave. A ka më gëzim takohet me tufat e luleve? Jo, nuk ka. E them këtë se lulet janë ato që na e sjellin pranverën; na mbushin me erë dhomën, na e kënaqin zemrën . gati paku pak pari
- Zotëri, deshët diçka? më shitsja e luleve. pyeti
- tu marrë erë luleve! Me siguri nuk do të keqkuptohemi, se përveç shkallëve të vogla i kemi edhe disa shkallë të mëdha. E mua pët tu ngjitur lart më duhet energji. Po,
- Urdhëro Zotëri, merri erë!
Shitësja e bukur mori një lule në dorë dhe ma afroi para hundëve.
- Po, bën edhe asaj tjetrës lule ti marr erë? E di si është, unë e kam shprehi në mes të dy lyleve ta shtie edhe kokën.
Shitësja e bukur; buzëqeshi ëmbël, me dorën e lirë e rroku edhe tjetrën lule dhe që të dyja mia afroi para hundëve. pasi
fute kokën!.
E di, nuk do të më besoni që e kam futur egërsisht; kam bërtitur si i marrë. Dy tri herë, sa më kujtohet, kam lehur edhe si qen. Ju nuk më besoni as kur ju them se, aroma e tyre disa minuta më ka vënë në gjumë. Dhe, as se në mes të atyre dy luleve kam një ëndërr të bukur. Por çdobi kam unë nga ajo ëndërr e bukur, kur unë më s'e kam kokën në mes të atyre dy luleve! tua them më bindshëm, nuk jam i marrë, nuk leh më si qen. parë Apo
Përfundimi: Urime përmendoren e Aleksandrit të Madh, në Shkup!.
Aroma e atyre dy luleve te të cilat e futa kokën më dha fuqi, më shtyri ta vazhdoj rrugën mes tryezave me mallra për në Baba Tomorr. Po, diku thellë në vete e ndieja se donte të më shpërthejë një energji, që si duket, me siguri ma dhanë 0 Imzot! Mos vallë bukuria dhe aroma e tyre më kishte magjepsur dhe ndodh gjumë?! Mes asaj rrëmuje të shkilnin këmbët, trurin. \_ të m mbyllnin ta vuaj dënimin. sytë,
## AMANI, E HIPNI EDHE NJË GRUA NË KALË ME SHALË
U ngulfata në Shkup edhe këtë verë. Përditë e më shumë po më zihet fryma. të gjitha anët përreth heronj meshkuj, kalorës me kuaj shale. Edhe misionarë fetar. Vetëm, nuk më zë asnjë grua me kalë shale: Për midis Pazarit Shkupit" . Edhe atë, kur e dimë se në të kaluarën s'kemi pasur makina, ose nëpër vendbanimet e thella malore nuset kemi marrë me kalë shale. E shi sot, në këtë kohë demokratike kur duam të shkojmë në Evropë, politikanët tanë nga të katër anët na mbytën me burra mejdani. Nga ta kthesh kryet, do të shohësh ndonjë hero me kalë, luan ose mëzat me brirë. Ndonjëri, edhe në mes të rrugës e ka shaluar kalin me shpatën në dorë për luftë. Nga syri
Dorën në zemër, e kemi pasur lehtë gjatë stinës së dimrit, po çka do të bëjmë tashti në verë, në këtë vapë të madhe na digjet mbi krye. Edhe ne, shqiptarët e kemi Skënderbeun në Çarshi, po ai së në kohën e sotshme e ka futur shpatën në brez. E ka ngritur lart dorën; lufton për paqe: ngadalë, 0 burra! Fatkeqësisht, kur kalorësit e tjerë hipur mbi kuaj shale i kanë shpatat lart në dorë për luftë matanë me bishtat nën shalë. Mëzetërit e patredhur 1 turren me brirë tinëz pas shpine. Nuk e ka lehtë as me halldupët 'shqiptar" që në mes të Shkupit e paku ngritur
kanë shpallur si tradhtar. Edhe sot e kësaj dite e kanë vështirë tia zënë emrin në gojë, po kur lënë takime thonë: 'te Kali? . Ali Ahmeti me shokë do tia sjellë në Shkup edhe një vëlla gjaku, Pjetër Bogdanin. halldupët Askushi hedhin e dru mbi këtë veprimtar të shquar të kulturës shqiptare, gjoja se te 'Çeta e profetëve? ua paska fyer fenë islame dhe Kuranin: Po,
Edhe vazhdoj ti lutem Zotit, liderve tanë politik në pushtet: Nikolla Gruevskit edhe Ali Ahmetit. Amani, ku të doni e edhe një grua heroinë! Nuk ka rëndësi, e krishterë ose myslimane: E hipni edhe atë në kalë me shalë! Besomëni, na mbytët në Shkup vetëm me burra, edhe atë të hipur në kuaj me shalë. Ku të doni e gjeni<eos> |
<bos>Askund, nuk të ndonjë grua as farë. Jo, të zë para ish Shtëpisë së mallrave në sheshin përpara këmbëve të kuajve të: Goce Dellçevit; Nikolla Aleksandrit të Madh, po këto gra janë kalimtare rasti, gjysmëlakuriqe nga nevoja me nga një çantë në krah. Që, hajnat përnatë pasmesnate ua presin nga një dorë ose këmbë. E politika shterpë, turr të nesërmen tua kthejmë në vend dorën ose këmbën edhe këtyre 'heroinave" I falemi Zotit, që dikush nuk ua kokën. Shkaku, se: vaj hallit atëherë, ku tju gjejmë koka në Vështirë në kohën e sotshme e kemi tu gjejmë koka burrave; e ku më edhe grave. E kemi lehtë tu gjejmë këtyre ~veprave artistike? ndonjë dorë, këmbë ose bishtin brigjeve të Vardarit, po shumë vështirë mes kësaj varfërie të përditshme materiale e shpirtërore e kemi tu gjejmë edhe koka. syri për pret qafë.
## Kalosh Çeliku
gjeni edhe një grua: në Serbi, Bullgari, Greqi, Shqipëri, Rumuni. Vetëm le të jetë së grua heroinë. Historinë e popujve të tjerë e njoh shum pak, ose nuk e njoh fare. Gjatë jetës sime kam lexuar nëpër libra ose dëgjuar për një Teutë Ilire, Zhan D'Ark, Safo, Shotë Galica, Ana Ahmatova; Bubulina Laskarina, Fransua Sagan; Virgjinia Vulf, Sulltanë Qafa. Ama, asnjrën nga këto gra heroina deri më sot nuk e me kalë shale në Shkup. paku pashë
Edhe një herë e përsëris: ku të doni e merrni një grua heroinë, e krishterë, myslimane! Dhe, sillnje me dëshirë ose me dhunë në Shkup! Nuk ka rëndësi, edhe a është hipur mbi kalë, më këmbë te Ura e Gurit ose në koçi. E rëndësishmja mbi të gjitha është, që të jetë grua heroinë. Edhe ne, këtu në Shkup si e gjithë bota përparimtare e demokratike të marrim lirisht frymë edhe në mesin e grave . qoftë qoftë
## THASHË
të e informacionit kam thënë: Dielli si një saç 1 skuqur, derisa unë kisha bërë një sy gjumë pas dere, ishte ngritur lart mbi male. Ku ta dish, ndoshta edhe sa herë e kishte zgjatur dorën të më zgjojë nga gjumi. Po çe do, kur unë shihja ëndërr . kisha hipur gjokut dhe fluturoja mes reve nëpër qiell. E shaloja kalin, po ende nuk e kisha pas shtatë maleve. E çështë më me rëndësi, e dija se nuk jam Gjergj Elez Ali, që në trup ti marrë nëntë plagë, e të dhjetën ta kërkoj nëpër Qytetin e qyqeve. Edhe pse, gji më jepnin për luftë Tri Zana. Ja, mu pse isha shtrirë pas dere, nuk kisha mundur të zgjohem nga gjumi. flug gurin
Imzot! E zvarrisin veten natë e ditë dhe gërhasin në gjumë për Liri mes kontejnerve të bërllokut, mes atyre plehërave nëpër thasë të arnuar vite me radhë te Pazari i Grave. Edhe atë: me shtatë qe e tërheqin qerren rrugëve me gropa dhe plot baltë. Fatkeqësia: qetë shtyhen njëri me tjetrin; nuk e tërheqin qerren para mes rrugës, po anash. ti thyhen rrotat dhe të na lënë në mes të maleve. Rrugëdalje: Im Atë, kau që nuk e tërhiqte pllugun tërhiqte anash, e nxirrte ta shesë ditën e shtunë në Pazar. Koha është pra, edhe ne këta politikanë, që njëzet vjet me radhë më shumë janë marrë me palë
njëri-tjetrin për poste në Qeveri dhe jo me zgjidhjen e çështjes shqiptare ti nxjerrim ditën e dielë në Pazar . Mjaftë më e përçanë popullin shqiptar; e ngritën zërin për Liri, hipën në foltore; nëpër karrige të na rrëfejnë grushta në demokraci. Herë pas here në gazetë na shkruajnë edhe ~letra dashurie" se: si e kanë kaluar natën me rrospitë meshkuj qafë për qafe matanë Vardarit. Na shesin mend nëpër emisione debative televizive: Një temë një bisedë Vëllazërim-bashkimin e ri që do ta ndërtojnë në Qytetin e qyqeve. Himnet e para partiake që do ti shkruaj Honxhobonxho. Abazit dhe armiku Ali Ahmetit. Librin për të cilin do të çohet aq pluhur nga Kritiku Teknefes që nuk ka haber nga letërsia. Bibani Qafërjepur se, si fryhet para kamerave televizive me një e ka shpëtuar Atdheun nga Përmbytja e Madhe \_ poeti
Dhe, kur 1 sheh Etnike, të vjen të pëlcasish jo nga barku, po nga kurrizi. Komunistët e djeshëm të Partisë Komuniste; <demokratë? të sotshëm me fjalime të zjarrta e shkrime ~bombastike" nëpër istikame kulturore e politike. Njëri me kravatë të kuqe mbi shkrimin patriotik, 1 ndezur zjarr e flakë. Tjetri: me shqiponjën e pergjysmuar dykrenare kuqezi mes flamurit me një përpara mbi tavolinë. 1 Doktorziut në mjetet e informacionit po si Mic Sokoli duke e rrokur topin për fyti: Shqiptarët do ti zhgarravisin fletëvotimet, Marrëveshja e Ohrit ka vdekur, Pres që të ketë incidente të përgjakshme, Analisti 1 kaq gotë
kërkon falje popullit shqiptar, A duhet të bashkohet Kosova dhe Shqipëria (edhe Maqedonia e Mali Zi v.j.)" . Edhe, shesin mend: sideologji deledash e partive shqiptare presione shantazhe dhe kërcnime të partive politike? . Trusakatët që deri dje u bënin <temena liderve partiak: Ali Ahmetit dhe Menduh Thaçit. Edhe ua fërkonin natë e ditë me dorë. E sot, kur këta 1 përzunë nga Partia si material shpenzues vetëm dhe 1 flugën në hedhurinat e kontejnerëve të berllokut, e dru hedhin mbi këta burra mejdani. Fotografohen me shqiponjën e zezë dykrenare, për me Skënderbeun e dalin në syrret me kësula të bardha. E ti kur i sheh kaq të mjerë, kaq të varfër në tru, aty për aty të hidhet ti duash këta liderë partiak . E merr guximin të thuash në këtë shkrim: po mirë ua bëjnë Ali Ahmeti dhe Menduh Thaçi. E sidomos ky i fundit; Menduh Thaçi është i pamëshirshëm për sojin e këtyre 'patriotëve? , që janë shërbetorë të dëgjueshëm dhe 1 ndrrojnë partitë politike si kurva brenda një nate burrat. Vetëm edhe Menduh Thaçi nuk rri duarkryq, ~dogj" gjatë këtyre viteve patriotët e rrejshëm me kësula të bardha. Meritë e vetme kjo e këtij lideri shqiptar, që i zhveshi burrat e grave para syve të popullit lakuriq e pisa ashtu siç i ka lindur nëna pas dere një natë dimri. Trusakatët e këtij soji të zmëruar me liderët e tyre partiak, të nesërmen turr me shkrime e sharje të themelojnë të reja politike. Dumdumët, që pantollonat mezi 1 mbajnë me duar dhe u bien rrugës . gurë qafë qafe politik parti<eos> |
<bos>Përmëkeq, shqiptarët edhe sot e kësaj dite janë të përçarë nëpër politike. Një Parti Neokomuniste gjatë njëzet vjetëve 1 me dhjetra të tjera kopilesha Fatkeqësisht; të njëtit individë njëzet vjet me radhë bëjnë akrobacione politike duke shëtitur më si kurva burrë më burrë. Dorën në zemër, kurvës edhe ka hije. Po, jo edhe këtyre natës na 1 flukin kopilat pas dere. Ose, nga pangopësia përditë themelojnë të reja politike duke vazhduar ta përçajnë këtë popull edhe nëpër katunde. Fatkeqësia më e madhe: gjithë këtë e bëjnë në emër të popullit dhe për popullin shqiptar. Populli 1 shkretë, sot e ka humbur rrugën në oborr. Nuk di pas kujt të eci, cilit ti besojë ose tia japë votën. Kohë shterpë kjo; kur Gomari Babatasit i pri para këtij populli nëpër fushëbeteja për Liri. Rrugëdalja: pajtohet me fatin; ende ti këta hajdutë politikë duke e vjedhur me duar e këmbë popullin dhe pasuruar veten, një rreth të ngushtë familjar; miqsor e klanor, grupe interesi partiak nëpër kabinete. parti polli parti parti parti parti prinë
Qesha. Dhe, them me vete: po, në fillim të viteve '90 ~ta, në prag të ndryshimeve demokratike, këta 'burra mejdani' ishin bashkë si një trup e kokë në themelimin e PPD -së, në Tetovë. Përjashtim këtu bënte vetëm Ali Ahmeti me shokë. Në atë kohë erdhën gra e burra nga të katër anët e botës nga toka e qielli me aeroplanë special në votime. Kurrë populli shqiptar nuk ka qenë më 1 bashkuar se atë ditë në atë kohë historike. Edhe Sheshin e Shkupit e mbushën me
kësula të bardha e flamuj kombëtar kuqezi. Vetëm, tjetër është ajo se, ky bashkim kombëtar nuk zgjati shumë kohë. Plasi sherri për interesa të ngushta personale, ose hyri Dreqi në mes të "patriotëve' kuqezi. Nëna Parti çdo katër vjet; zgjedhjeve të reja pillte kopilesha pas porte. E përçanë popullin shqiptar; mos Zot më keq! Njëzet vjet me radhë të njëtit 'patriotë' kuqezi i ngatrrohen popullit shqiptar nëpër këmbë. 1 hipin për çdo katër vjet mbi shpinë si gomarit të Nastradinit nëpër beteja: herë 1 hip Nastradini e herë Nstradinica. E kanë rrëzuar me të katër këmbët në batak. E ky popull edhe sot e kësaj dite, nuk e hedhë samarin; barrën nga shpina. Bythekrye ti hudhë trusakatët në baltë. gjatë
E për sa u liderve të rinj partiak që gjatë këtyre ndryshimeve demokratike mezi 1 pollën me shterëzime partitë politike shqiptare: PPD, PDSH dhe BDI, nuk dua të flas mes këtyre rreshtave, kanë vite me radhë shërbetorë të tyre 'besnik? për një torbë tagji nëpër institucionet e shtetit. Edhe pse më shtini ta them haptas: ata 'patriotë' kuqezi të cilët 1 ka djeg Menduh Thaçi, kurrën e kurrës nuk mund të bëhen liderë të sukseshëm shqiptar. Realiteti: me këtë dua të them, edhe këtu në këtë shkrim: Menduh Thaçit duhet ti takojnë meritat si politikan shqiptar në pastrimin e haleve të partive politike shqiptare, e jo në avansimin dhe zgjidhjen e çështjes shqiptare . Nuk do ti përmendi emrat në këtë shkrim; 1 di populli shqiptar. Fatkeqësisht, ndonjëri nga pakujdesia ka shkuar edhe si qeni në rrush. përket qenë politik
Njëzet vjet na kanë hipur e zbritur nga shpina si gomarit të Nastradin Hoxhës . Herë Nstradini e herë Nastradinica. Njëzet vjet na 1 kanë shitur lirë të gjitha të drejtat kombëtare. Njëzet vjet na mohojnë të gjitha librat. Njëzet vjet na i helmojnë fëmijët nëpër shkolla me tekste shkollore planprograme sakate. Njëzet vjet me radhë na shtinë në dhomën e librave Zonjën Vdekje. Njëzet vjet. 0 Imzot, njëzet vjet na kanë vetëm e vetëm tju bindemi urdhërave të tyre, të udhëtonim nëpër gjiriz mes hithërave. Kujt i hynte në kokë ose së të na dëgjonin se, ne kishim frikë krimbat të na ecin nëpër trup. Atyre me rëndësi ishte tu ndizet qiriri mbi E për ne, kush e çante kokën se një ditë do të na e burgosnin edhe Lirinë brenda katër mureve. Fajin e patën vetë, do të thoshin nëpër emisione debative, ne u pranuar nëse ka Zot se na 'dolën" borxhit. paku çati .
Dritat u shuan në tribinë. Në sallë shpërtheu një duartrokitje frenetike. Nëpër errësirë dëgjova edhe një zë femre. 0 Imzot, ama ia kishte marrë një kënge partizane! E përdridhte zërin; më thirrte me emër nëpër errësirë . Grupi 1 burrave me çifteli: Ne këtyre njëzet vjetëve kemi gabuar në politikë, por nëse tani na e jepni votën shpërblimin e popullit; kurrë më nuk do ta gabojmë rrugën politike. Tjetri duke mbajtur ison: Kryetarin e Parlamentit, demokratike do ta kemi shqiptar! I treti me një parullë partizane të Partisë Komuniste: Liri ose vdekje . gjatë
Punemadhe. Them unë në këtë shkrim artistik demokratik. Shqiptar e kemi pasur një kohë në komunizëm edhe kryetarin e Jugosllavisë. Edhe atë, shkrimtar . Poashtu, në Kosovë e Maqedoni, gjatë sistemit komunist kemi pasur poste të larta në nivele shtetërore. Edhe dy shtete shqiptare 1 kemi sot në demokraci: Shqipërinë dhe Kosovën. I treti e pret radhën pas porte. Që, nëpër dyluftime heroike për poste politike duam ti ndajmë me litar jug-veri, siç e ndante gjatë një fushate parazgjedhore Xhaxhi Kuqezi Kërçovën. Edhe gjatë ndryshimeve poste kemi pasur e kemi për burrat e mejdanit, po nuk kemi pasur e kemi shtet shqiptar: Shqipëri Etnike. Ekonomi të zhvilluar shqiptare . Barabarësi të plotë kombëtare me demokratik? . Shkaku se: ende shqiptarëve nëpër damarë u qarkullon gjaku komunist i vëllavrasjes. Vështirë e kanë në kohën e sotshme të gdhihen për si demokratë, këta burra mejdani me brekët mbi pantollona. qafë qafe
E thashë këtë mendim dhe u ula këmbëkryq mbi një varr. Vetëm se tani sillen në rreth, ti rrahin duart herë pas here shuplakë. Kjo do të thoshte se u pëlqente muzika rokënrolit në këtë festival ballkanik. Ja, edhe pse e këpusnin mjedisin, rrotullonin përdridheshin para kamerave televizive. I venin në përdorim të gjitha shkathtësitë, që para kukullave të ishin sa më bindës, sa më të zjarrtë. Vetëm veta 1 besonin lojës së tyre, kishin frikë mos thyejnë ndonjë këmbë . . Kokën. Nuk i sytë, pak
## Kalosh Çeliku
kuptonin përdridhjet e tyre, nuk e dinin ku 1 shpienin këta flamurtarë, në Liri ose Robëri Një kukulle edhe i ra të fikët kur Vajza e Dr. Madhit një lojtari iu hodh në E mori për dore pas mullarit me bar dhe e rrëzoi nën qiellin e hapur me yje. qafë.
E nesërmja është në duart e shqiptarëve .
Edhe, them: BDI në nuk mund ta rrëzojë nga pushteti ky kapacitet që e kanë shqiptarët në Maqedoni. Shembull: Deklarata e Rufi Osmanit se, vjen në skenën politike për ta rrëzuar nga pushteti Ali Ahmetin. RDK ~ja në këto zgjedhje të parakohshme do të fitojë 17 deputetë. Ose: paszgjedhjet e parakohëshme parlamentere; ku Menduh Thaçi: sinqerisht e uron Ali Ahmetin për 'fitoren' Njëkohësisht, duke 1 porositur kopilat e PDSH -së që humbën në këto zgjedhje; ti thonë lamtumirë politikës. Poashtu, edhe se do të jetë në të ardhmen një opozitë e fuqishme. Porosi kjo për BDI në, që nëse nuk bënë reforma brenda partiake; pastroj radhët e veta nga bërlloku i mbledhur me vite para dere, as le të mos marrë guximin ti masi forcat në zgjedhjet e ardhshme parlamentare. politik
## NESËR KUSH DO TJU PRI KËLYSHËVE ME ZGJEBE<eos> |
<bos>Profetike, ë?! Patjetër. Nesër, çka do të bëjnë këlyshët me zgjebe të Doktor Ziut?! Ose: si do të përfundojnë të gjithë bythekrye në koshat plehrave historik. E them këtë se, unë e di si në pëllëmbë të dorës Babashehut; në Tyrbe. E shoh edhe me sy të Nesërmen, që është nisur moti me koçi mes maleve. Po, nuk e dini ju; shërbetorët e Doktor Ziut, nuk shihni hapat e juaj nëpër errësirë . Bythëprapë . Unë Shkupin e kam pushtuar para haramëve të Doktor Ziut. Tjetër, është deklarata: Shkupin e 'çliruam' ne haramët e Doktor Ziut. Fatkeqësi kombëtare: iu turrën për poste në Qeveri e ti mbushin xhepat e tyre të e familjarë brez pas brezi. grisur
Matanë Urës Gurit, shpallet fitorja: Vera kulturore .
Tmerr. Shumicën i shoh pa kokë. Ndonjërin e tërheqin për dore. Tjetrin me litar për si qen. Patriotin e vonuar përpara dyerve të xhamisë me bythët e grisura në Diell. Doktor Ziun, arnë kazani të Xhehenemit. E koshi plehrave është matanë Urës Gurit. Qoftëlargu, moti ua ka hedhur një asht në rrugë. Këlyshët me zgjebe me të katërta, kush 1 tia rrëmbej shpërblimin shokut nga goja. Lëmsh turren rrugës, edhe lehin kundër tjetrit natën. Pordhë e piskamë. Ndonjëri, më trimi edhe e kafshon shokun pas shpine. I plagë. Ashti fitohet me luftë. qafe larg; pari njëri hap
solemne jepet shpërblimi: një asht. Doktor Ziu është në krye të oxhakut për ndarjen e çmimeve. Ndonjëri; edhe i hidhërohet vendimit politik. Nuk e ka merituar ai dumdum, unë arrita te ashti. Gjithë jetën kam punuar për një asht shpërblim. Jo, thotë Doktor Ziu. Nuk duhet të ziheni për një asht shkau. Secili, e ka rriskun e vet në këtë ende kemi shpërblime partikake politike. Ndonjërin do ta bëjmë poet të madh. Tjetrin; profesor Universiteti. Askushin; në Qeveri. Mirë , zoti Doktor Ziu; po unë nuk e kam as fakultetin?! Nuk Edhe fakultet do të të japë Partia. E rëndësishmja është, ju tu bindeni urdhërave të mia si akademik 1 tre Akademive shkencore, që nga koha e Shokut Tito; truri i Partisë Komuniste. Puna tjetër është e imja se, si do të shpërbleheni ju në jetë në këtë konkurencë të madhe mes partizanëve të partive politike. Në doni të dini më shumë, për të ju kam menduar nateditë me kokë. Edhe shpërblimet i keni në çantën time të lëkurës derrit; që një student në atë kohë për një provim ma solli nga Gjermania. E di, ju do të thoni: nuk ka qenë e zbrazët edhe pa një kafe. E vërtetë, në të kishte të pish një kafe me shokë. Vetëm jo, edhe të bësh një shtëpi në bregdet. Unë jam ai me shokë, që ndaj në këtë jetë diploma fakulteti, vende pune, tituj shkencor; çmime letrare. Askush, tjetër në këtë botë nuk mund të ma marrë zanatin. E juaja është, tu bindeni urdhërave të mia prej ti dilni zot, tu ndërseheni pas shpine pari prish punë. gjithë
kundërshtarëve të mi, sa herë tua bëj unë me gisht. E di, ju do të thoni: mirë në këtë jetë do ti marrim të gjitha shpërblimet për ~flijime artistike" . na trego çfarë shpërblimi do të marrim në atë jetë?! Përgjigjet: E them haptas më se i sinqertë: për në atë jetë do të vendos Dexhalli Allahut të cilit 1 luteni për mëkate përpara këmbëve të Hoxhës në xhami. Po,
- Edhe për këtë kam menduar si shkencëtar të gjitha kohërave. E kam gjetur edhe pasardhësin tim në këtë vend pune, që ma besoi mua si nxënës komunizmi. Është kolegu juaj analist politik, ai që më së shumti i është turrur ashtit me të katra këmbët gjatë ndryshimeve demokratike. Edhe, sipas kritereve të mia të profesinostit dhe vëllezërve" 1 plotëson të gjitha kushtet për ~flijimeve artistike?
- Mirë, zoti Akademik" të gjitha këto që i thua në xhami, ta zëmë se nuk i luan as topi. Po, nesër kush do të na marrë në mbrojtje, kur ti nuk do të jesh në jetë, mes xhematit. Ecish krah për Cili do të na ndaj çmime letrare, diploma fakulteti, vende pune, tituj shkencor nëpër universitete shtetërore e private?!
- Na marrë në Vëllai nuk është artist demokrat. Është rrospi. I ka ndërruar deri më tash disa burra, më falni politike. paske qafë . ynë, parti
- Eh, po kështu moderne. Postet në Qevri dhe Akademi, vendet e punës 1 fitojnë gjenitë e partive politike. Edhe çmimet shekncore.
- E pabesueshme. Nesër, sipash jush Nëna Parti do ta bëj edhe deputet, ministër, drejtor, ambasador, hoxhë në xhami. \_
- Ta merr mendja. Shoqërisë dhe Shtetit duhen gjenitë. Shkollarët, që 1 përpunojmë ne nëpër fabrikat tona neokomuniste me renome botërore .
- Mirë, sot e kryet detyrën. Po, nesër kush do ti tërheq me litar këta këlyshë me zgjebe në ardhmëri? E kam fjalën, kur ti më nuk do të jesh në këtë jetë si akademik 1 tre Akademive shkencore. Shkaku se: edhe Natyra i ka ligjet e veta shkencore. Mos e teproj shumë: Zoti Madh. Tekefundit, edhe ti e di se je: me një këmbë në varr. Tjetrën; në livadh. Mund të cofish me bythët në hava në ndonjë kosh të plehrave, matanë Urës Gurit. Nesër, kush do tu këtyre këlyshëve me zgjebe, tërheq me litarë për dore matanë Vardarit krah për krahu me <vëllezërit??!. pri
- Edhe për nesër kam menduar për këta këlyshë me zgjebe. E kam përgaditur mirë terenin. Pasardhësi im besnik do ti për dore, qes matanë Urës Gurit. tërheq
- Dihet. Pse, çka mendove, ti tradhtojmë 'Probatimat? me të cilët e kemi ndarë edhe të mirën edhe të keqen nëpër shekuj.
- Dhe, përsëri të vazhdojnë të na shesin te ~vëllezërit": për një post në Qeveri, për një vend pune; diplomë fakulteti, titull shkencor?!.
Jo, po thashë: këta këlyshët e tu me mos na bëjnë Shqypni Etnike. 1 mirë pas ashtit nëpër kabinete akademike të 'vëllazërim-bashkimit" . zgjebe
- Budallai. E ku ke ti këlyshi tia kalojë qenit. Populli e ka thënë: babës ti ngjash është adet, po për tia kaluar duhet marifet. parë
- Më këtë do të thuash se ata, për të të kaluar ty duhet bërë marifet.
- E kam të qartë. Nuk të pyes më për vrapimet maratonike pas ashtit. Nesër, kur do të cofish ti me kokën në koshin e plehrave e bythët në hava të <vëllezërve' matanë Urës Gurit, këta këlyshë me zgjebe me bishtin nën këmbë do të sillen rrugëve dhe do ti ngrejnë këmbët përpjetë edhe për një copë buke. Shkaku se: janë të paaftë për jetë. Nesër nuk do të jetë Doktor Ziu ti mbajë gjallë, ti tërheq për dore; ndajë diploma fakulteti me thasë, vende pune, tituj shkencor, çmime letrare.
- Ta merr mendja. Mazi nuk del para pelës.<eos> |
<bos>Edhe e sulmojnë: një dy, tre këlyshë me zgjebe një itelaktual nga Shqipëria. Turr Banda këlyshëve me zgjebe e Doktor Ziut;, bythekrye në hurdhë: I dalin zot vëllait 'gjeni" . E, harrojnë se janë këlyshë me Nuk kanë guxim dhe trimëri të lehin pas Ujkut. 0, Imzot, sikur këta këlyshë ta lëpinin ashtin, që ua ka hedhur Qoftëlargu, matanë Urës Gurit! Dhe, kurrë më të mos lehnin pas Ujkut të maleve! Shkaku: këlyshin me zgjebe mysliman, Ujku 1 maleve ua ka bërë përrallë në gazetë. Vëllezërit e tij, këlyshë me zgjebe gjysëmanalfabetë, turr ti dalin zOt. E kotë. Ujku më ia ka lënë vetëm eshtrat në mes të lëmës. Nuk ka ferexhe të zezë që ia mbëledh eshtrat në një thes, tia varrosë në Mekë. zgjebe.
Fatkeqësia: këlyshët me zgjebe do të cofin nesër në mes të rrugës, në të njëjtën ditë me Doktor Ziun. Cuca; përgadisni dajret në lëmë! Edhe sheqerkat e larmë, ti hedhin krushkat mbi koçi. Fëmijë, mos u shtyni në lëmë, për të gjithë do të ketë sheqerka të larmë nën koçi! Gra Zajazi, 1 vajtoni me dajre dëshmorët e fundit të 'vëllazërim-bashkimit? , ua këndoni këngët e dëgjuara të kësaj ane nëpër varrime !
Vallë, cili do të jetë ai burrë që nuk do të ketë problem me shqiptarët?! Dhe; në fund: problemit të shqiptarëve ti vë pikë. E presim: Edhe habiten njerëzit: kush më ruan mua mes këtij bërlloku që lulëzon edhe në mes të Dimrit?! Përderisa, ata gjithë ditën e lume të vaktet falin në xhami, përpara këmbëve të Hoxhës. E shurdhuan edhe qiellin. Dhe; ende nuk e dinë se: mua më ruan Zoti . poetin pesë
Problemi me shqiptarët: Thirrjet e përditshme nga minaret e xhamive në gjuhën arabe. Askund, nuk më lënë vend të zbrazët nëpër gazeta (fushë të bardhë) , për ti shënuar frymëzimet përditshme në Tavernë . kanë mbushur me raklama. Problem me shqiptarët patën turqit. Problem Serbia. Problem të madh Hitleri. Problem, xhaxhi Enver. Problem edhe shoku Tito në <kali të bardhë Edhe unë, poeti. pati
## Dhe në fund
## MOS U TREMBËNI NUK DO T'JU LËMË TU HANË SORRAT
Bërlloku shqiptar, Këlysh Melezi me zgjebe 1 paaftë për dhe grua e mbanë gajlen se ku do të varrosem unë: në vendlindje; apo sipas dëshirës së tij dhe <Çobanit"' të Katundit pa asnjë ditë shkollë në Butel, varreza afër Shkupit. penë
E për sa 1 përket së analfabet; të cilën ti Këlysh Melezi me zgjebe e shkruajte vetë se: u kemi vra dhe ua kemi rrëmbyer një bukuroshe për javë dhe ua kemi kthyer prapë në shtëpi, mos u brengosni, bre 'burra Përsëri, do tju vrasim dhe do tju 9 përderisa nuk bini në din e iman; nuk do të pesë
Hi-hii-hiii. \_ 0 bërllok shqiptar! Këtë problem e keni dhe kulturën shqiptare as edhe një kafe. Ju nuk keni siguruar as vend për varr, e jo unë që kam lënë për varreza një arë të tërë me mbi 2000 m2, rrëzë Çukës në Katund. Në do të dish më tepër, e kam bërë vetë edhe varrin. Dihet, nënë hije të Lisit. Fatkeqësi e madhe për ju të mjerët, edhe në mesin e Tri mikeve: njëra që më pri para me dy shtamba verë. Dhe, dy të tjerave që më mbajnë për krahu gjatë rrugës për në Baba Tomorr. Vendin e Perëndive. Tyrben ku vera. Lind poezia. Dhe, bëhet dashuri. pak vargje. pihet
punoni për Vatanin. Shkaku se, fisi 1 juaj 1 mullinxhijve dhe çobanëve çka mund ti japë tjetër fisit të kaçakëve: përveç rrunzave, një thesi me miell dhe ndonjë qengji për kaçakët e maleve. E ke harruar të ma përmendësh edhe një ngjarje: se im vëlla ta ka shkrep në ballë një karrikator të me fishekë; po ja fati yt mbete gjallë. Herën tjetër, të shohim a do të kesh fat, të kërcesh bythekrye në ferra me gjithë dhenë.
0 njerëz! Hiqni nga mendja këto marrëzira teknefese! Ligjet e Natyrës, janë zakone të trashëguara brez pas brezi. Këlysh Melezi me zgjebe nuk është ujk. Ashtu siç nuk bën anësh rrugëve një ditë, ferra mollë.Dardha, murriza. Shelgjet, rrush të zi.. Ë, ligje të Natyrës?! Që,
Këlysh Melezi me zgjebe është shartim 1 asaj kohe të bashkimit" . Xha Deralla; ai burrë 1 madh me sharrë në krah te Jasakët e Tikeve, e bënte shartimin e dardhave deri dje vërtetë ishin dardha gorrice, po ja sot e kishin gëdhirë ditën si dardha turke. Dhentë mrizonim verës nën hije ne hutaçët te Përroni 1 Thanës. Edhe mjelnim me kusi në mesditë nën ato dardha me kokat në qiell. Herë pas here edhe u hipnim në majë atyre dardhave për ta mbushur me fruta. Publikisht, dua të them: ferra nuk bënë mollë. Murrizi nuk bën dardha. Molla bën mollë . Dardha bën dardha. Fatkeqësi e madhe për këlyshët melezë me zgjebe, që ende nuk e E prej nga Këlysh Melezi me është patriote sipas ligjeve të Natyrës?!. gjirin zgjebe pjellë
nuk 1 ndryshon as politika ditore e partive tona politike. E as, njeriu. Megjithatë, i ndryshon një fuqi mbinjerëzore: Natyra.
Ore, 1 mjerë: unë jam fis kaçakësh. Dhe, moti kam ikur nga Katundi nëpër botë. Vërtetë, nuk e ke ditur, apo bëhesh matuf se, fisi kaçakëve brez pas brezi, së pari lë vend për varre pastaj ara për bukë. Varrin e kam në Katund, në arën time rrëzë Çukës dhe ende nuk e kam shitur për bukën e gojës .
Tjetër: ndihmë kërkon nga 1 Katundit. Fatkeqësisht;, miku yt nuk është çoban. Çobani është zotëri, 1 mjelë dhe 1 ruan dhentë. ytë është vrasës; gjaksor, kriminel që e ka vrarë tinës pas shpine bujkun e pafajshëm duke lëruar në ara. E ka vuajtur për këtë edhe dënimin me në Idrizovë. E Idrizova nuk është Universitet, është vend përmisimi. E kam thënë këtë disa herë nëpër librat e mi, vetë kanë dalë normal nga ky burg famëkeq jugosllav. Shumica kanë dalë: të çmendur, spiunë, ose pedera. Vetëm, Zotin mos ma bënë edhe këtë < 'çoban ose ballist! Shkaku se: I njoh edhe më mirë se ti të gjithë patriotët, po në emër të tyre nuk i kam rënë gjoksit me grushta mbi avli dhe nuk kam bërë në jetë karrierë të sëmurë nëpër politike. burg pak pash patriot parti
Këlysh Melezi im me zgjebe, tashti e shoh se kot kam humbur kohë me ty të rritesh në qen katundi. Qeni është kafsha më besnike e njeriut. Vetëm; fatkeqësia yte e madhe, ti mbete dhe do të cofish këlysh me zgjebe. Fajin e ke vetë. Vërtetë,
më vjen keq për ty si Këlysh Melez me zgjebe gjithë jetën me një asht në gojë!
Prandaj, është koha të kërkoni një varr! hallkut<eos> |
<bos>Edhe brengoseni se: do të varrosem me hoxhë, apo pop?! Hi-hii-hiii. . Bërlloku shqiptar, që ma bartë edhe gajlen e varrimit. E thashë njëherë: ne jemi fis kaçakësh, që qefinin mbajmë me vete rreth kësulës në kokë. Edhe varrin e bëjmë vetë për së gjalli sipas zakoneve dhe adeteve shqiptare. Edhe pse; shumë herë gjatë Shkaku: nuk ka pasur njeri të gjallë pranë nesh nëpër fushëbeteja të na shti në varr, e kemi bërë vetë varrin me dorë mes meleve si te ajo popullore: pasi shpirti i ka dalë i ka fol dy tri fjalë Të na kanë lënë çifligje e ara me bollëk. Edhe varreza; që nesër të jemi bashkë pranë tyre kokë më kokë edhe në atë jetë qiellore. Nuk e kemi pasur kurrë problemin e varrit. Edhe të bukës. Ne kemi ditur të kemi varr edhe në breg të lumit, mes maleve. E kemi pasur gjithmonë pranë për hije një lis mbi kokë. Çka ka pasur fisi i juaj, ore 1 mjerë?! më vjen ta them mes këtyre rreshtave; prandaj mbylle më gojën! Ne jemi ngjitur brez pas brezi edhe maleve: luftë me Mbret e luftë me Kral. Brekët ju keni zgjidhur para çdo pushtuesi. Edhe ua keni fërkuar herdhet me dorë. e jo ne fisi 1 kaçakëve. Ju e keni pëlqyer gjirizin me krimba. Halenë, pas shtëpisë me hithëra ku keni kërcyer bythekrye kryemëshehtas njëri pas tjetrit nga frika si 'patriotë' shqiptarë. kënga parët Turp Ju,
si qyqe lis më lis, gjoja se e kërkoni vëllain. E derdhët lotë krokodili. Thoni se: nuk keni vend as edhe ku ta futni kokën? Përsëri zgjidhni brekët. Nuk ka nevojë. Ngreni ato të shkreta plot arna lidhur përqafe me një kordhë kanapi te Mulliri 1 Arapit mes shelgjeve! përsëri jemi të mirë, ende kemi mjaftë ara, vende për varreza. Ne,
Nuk do tju lëmë në rrugë si coftina tju hanë sorrat.
Shkup; qershor 2011
Cun GELI (Adem KASTRATI)
<!-- image -->
## Kalosh Çeliku
## Shënime për autorin
Kalosh Çeliku lindi më 13 shkurt 1951 në fshatin Cërvicë të Kërçovës (IRJ e Maqedonisë) . Shkollën fillore e kreu në vendlindje . Shkollën e mesme normale në Shkup; ndërsa studimet Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Universitetin Prishtinës (Kosovë). Çeliku shkruan poezi e prozë për fëmijë e të rritur dhe gjer më sot ka botuar rreth dyzetë libra: erdhi me një këngë vjersha (1982), Lepuri me pushkë tregime (1983), Shtëpiza e xixëllonjave tregime (1984), Ferexhja e zezë dramë (1985), Arusha pa bisht tregime (1986), Dielli zbret maleve novelë (1986), Varrimi i sorrave roman (1988), Vite me borë roman (1990), Trumbetat e Tellallit satira (1992), Imzot; lehin qentë drama (1993), Trimi shihet në vepër poemë (1994), Çohuni trima shaloni lapsin rrëfenja (1994), Sorraku 1 Qytetit pjesë teatrore (1994), Kali i Trojës nëpër Bit Pazar satira (1994), Loja e syve poezi (1995), Babi ka dy nuse roman, (1995), Vjellja zorrëve (1996), Qyteti i qyqeve roman (1997), E përcolla Natën (1998), Mbrëmë fjeta me Vjeshtën poezi (1999), Kopeja me zgjebe ndjek Autorin drama (2000), Shtëpia publike roman (2000), Si u ndava me Zogu poezi poezi
Gruan times satira (2001), Gratë e mia besnike roman (2001), Lamtumirë bërllok nëntë drama (2002, 2007), Me tre varre roman (2002), Vdekja më deshi se Ti poezi (2003), Edhe Ajo nuk ishte xheloze poezi (2004), Repriza e vëllazërim bashkimit dramë (2005) , Atdheu ky burrë pa Grua poezi (2006), Kulturofagu antiroman (2006), Burrat 1 përzë me burra e Mua me gra poezi (2007), Engjëlli im është Grua poezi (2007), Dimri, s'vjen me lule 5 poema (2007), Ujku e di një lojë poezi (2007), Kur bërtet <vojvoda' e pjell Kurvë Partia satira (2008), Dac Poeti i shkruan poezi Mamit poemë humoristike (2008), Ehu poezi (2008), Gruaja besnike roman (2009), Djemnusha roman (2010), Atdheu burrë pa Grua (përzgjedhje; 2010) etj . pak poezi
Që nga viti 1992 ai drejton Shtëpinë Gazetare Botuese ASDRENI, në Shkup dhe është kryeredaktor i të vetmes revistë për humor dhe satirë ZEKTHI, që del kur ti teket në IRJ të Maqedonisë. Dhe, që nga ky vit (2009) mbarëkombëtarë , është fitues 1 disa çmimeve të konkurseve letrare në poezi, tregime dhe pjesë teatrore\_ Njëherit, edhe 1 çmimeve letrare: PERENDESHË E BUKURISË, në Netët Poezisë Korçare (2003), në Korçë, Çmimin AS për letërsi (2007), në Kërçovë, "SYRI 1 KALTËR në Sarandë, <SEREMBE (2008), në "FLAKADANI 1 Viti, Çmim për vëllimin poetik: EHU nga Simpoziumi Ndërkombtar <MUZA POETIKE <PEGASI' Laç, special
(2009) në Gjirokastër, JEHONA E KARADAKUT" (2010), në Kumanovë, <SKAMPINI' në Festivalin Ballkanik të (2010), në Elabasan etj . pozisë
Krijimtaria e tij letrare është përkthyer në disa gjuhë: maqedone, gjermane, turke; bullgare, rumune, etj. Që nga viti 1992 1997, ishte nënkryetar 1 Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptar dhe kryetar 1997 2001 . Momentalisht është kryetar 1 Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptarë në IRJ të Maqedonisë. Dhe, themelues 1 disa manifestimeve kulturore tradicionale ndërkombëtarë: Ditët e Naimit, në Tetovë, Takime nën në Shkup (poezi erotike) dhe Ditëve të humorit dhe satirës: XHA DERALLA, në Kërçovë. Poashtu është edhe themelues dhe kryeredaktor i revistës letrare STILI 97, organ 1 greke Rrap,
Drama Ferexhja e zezë është vënë në skenë nga disa teatro në Kosovë e IRJ të Maqedonisë dhe është mirëpritur nga publiku e kritika letrare. Edhe satira Ndihma e shpejtë u përgatit për tu vënë në skenë me mjaft sukses nga Trupa teatrore Aleksandër Moisiu në Kumanovë dhe pluhur nëpër kuluaret oborrtarëve. Drama tjetër Zorra qorre dy herë me radhë u përgatitë për skenë, një herë në i ranë në gjurmë kulturofagët dhe nuk u shfaq para publikut. Një fat të këtillë kanë pasur edhe pjesët teatrore për fëmijë të shpërblyera me çmime letrare duke u luajtur në skenë dhe duke u emetuar përmes valëve të radiotelevizionit të Prishtinës (Kosovë) dhe Tiranës (Shqipëri). çoi
Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptar në IRJ Maqedonisë.
Çeliku gjer më vitin 1995 punoi si mësues i Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Drenicë të Kosovës dhe Malësinë e Shkupit. Vitet e fundit punon dhe jeton në Shkup; tashmë në profesionin lirë të shkrimtarit.
Lufta vazhdon me penë
| Përmbajtja Prolog |
|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|
| Don Kishoti shqiptar / 7 |
| NË BIT- PAZAR Ujkesha nuk e do burrë Këlyshin me zgjebe 12 Mazi kur del para 18 Bozaxhiu kur vendos për vlerat e shkrimtarit dhe kulturën shqiptare 21 Hoxha kur thërret në minare 0 burrgrua; nëse nuk ke tjetër luaje së paku rezen e derës 27 pelës punë |
| Vetëvrasja politike Patrioti 45 DoktorZiu me vulë në ballë 50 |
| II ZGJOHUNI TË VDEKUR SE NA |
| MBYTËN TË GJALLËT Qenmelez Sharri leh natën në iriq 53 Propaganda shqiptare e shitur pa pare |
| 57 Pllaka e prishur e gramafonit 62 Beqaresha partiake 65 Oda e miqve / 68 Njerka dhe kopilat e shitur një torbë taxhi Djalin e vogël në Shkup e solli lejleku 73 |
| Libri i përkthyer fishkëllen si rrotat e keq |
| 70 |
| palyera të një qerreje / 75 |
## Kalosh Çeliku<eos> |
<bos>| E 'Nova Godinën me një fëmijë për dore në Shkup 80 Zgjohuni të vdekur se na mbytën të gjallët 83 III LUFTA E TRURIT ME B-në E MADHE TË SHTYPIT Luftën e fitojmë po në tavolinë na qepin struke 89 Patrioti i Arratisur dhe parullat e <vëllazërim bashkimit? 92 Poetët vijnë me shi. Dhe, ikin me poezi 96 Intelektuali i Rrejshëm 100 Patrioti i Vonuar 105 pashë |
|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|
| ~Kajgana' 110 |
| Lufta e trurit me B-në e madhe të shtypit 114 Mjkekërbardhi njëqindedyvjeç: xha Deralla 118 'Patriot Poeti që në pleqëri shkruan poezi erotike 122 |
| B-ja e madhe e shtypit pjellë viça të palëpi 126 B-ja e madhe e shtypit para Trurit 130 IV RRUFEJA NUK SHTI NË FERRA Pazari Grave 133 Mehmedali Hoxha largpamës dhe burrë i penës 138 |
| Protestë te Pazari Grave 150 Zjarr e flakë mes varrve 154 Zhurma e rrotave të qerres 161 Trusakatët edhe flamurit kuqezi ia ndërruan ngjyrat/ 166 |
| Personalitete që rrinë krah për krahu me Bajram Currin dhe Shotë Galicën |
| 170 |
| Shtet i |
| Problemi me vetveten 182 Rrufeja nuk shti në ferra |
|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|
| 187 |
| V NUK TË ZË NËMA E NJERKËS PO NËMA E NËNËS |
| Gomarin që e hante Ujku tha: është ëndërr 191 Në komunizëm 'shqiptar i ndershëm" 'Patriot"' në demokraci 195 Për çfarë ~Republike të Tanushës?" shkruan |
| ky Dumdum melez ~Shqiptar" 199 Hoxha me kësulën e bardhë |
| të Bajram Currit 203 Edhe Hoxha vendos për vlerat e shkrimtarit dhe |
| kulturën shqiptare 209 Nuk të zë nëma e Njerkës |
| po nëma e Nënës 214 Teutat e soçme kuqezi në parti 218 |
| Shkupi përpara 'tërmetit" të protestave shqiptarel 224 Kërcnime anonime 229 Ma ka lën-e, ma ka lën-e nëna amanet-e 233 |
| VI RRUFJANI GËRHET PËR LIRI |
| Shkupin nga Qeveritë 'demokratike" do ta shpëtojë Natyra 236 Nusja me pashterkë të kuqe 241 |
| që nuk e zbritëm nga koçia Tërbimi i Kalemxhiut Melez para Vitit të Ri 245 |
| Populli e thotë: nuk bëhet si them unë 250 254 260 |
| 264 Gomari e ka mendjen te kashta dhe samari |
| 269 |
| Katundi digjet e plaka krihet |
| Kalaja mirret nga brenda |
| Rrufjani gërhet për Liri |
## Kalosh Çeliku
Dum Dumi 273
## VII PLAGA E DHJETË E BABAIT
Pashterkëkuqja 277
Zezaku i vogël me çifteli 286
Palaçot e sotshëm të Oborrit 281
Shkrimtari e fitoi Lirinë: iku nga Ferri dhe u arratis në Parajsë 292
Me Rrospi Meshkuj e Kurva
Plaga e dhjetë e Babait 302
nuk bëhet politikë 296
Askushi 306
Papagalli Kafazit 310
Qerbelaja Shqiptare /315
## VIII XHADIA
Shtrigani Allahut me nuska përqafe 324
Vajtojcat e Zajazit 333
Shkupi digjet e Plaka krihet në Katund 328
Dy luanë dhe dy kuaj Troje me bythëtankse rusi/ 340
Xhadia 344
Dizgëmadhja 348
Blerësi 'prodhimeve bujqësore'" 358
Shteti Mafisë 353
Rriqrat politike 362
Përcjellja e Natës me poezi
Halldupi 367
dhe këngë deri në agim 371
Dyluftimet e Partive Politike Shqiptare
Hapja e dyerve të fantazisë 376
si puna e jorganit të Nastradin Hoxhës 380
Skënderbeu nesër e shalon kalin
Lakuriqi natës dhe i ditës 384
matanë Urës Gurit 389
## IX LIRINË E ZBRITI NGA KOÇIA NJERKA ME DAJRE
Djemnusha 394
Përcjellja e gomarit haxhi
në Mekë me djare 400
Lufta e përgjakshme për Kalanë Dardane 406
Kosova grua e vejë e shitur dy herë 411
Tanusha 416
Vaje për postin 432
Vetëdija 440
Humbën shqiptarët fituan partitë politike 446
Kollumna me ferexhe 454
Deledashi 460
Shtegu i Kaçakut 468
Zogu i 474 Keq
Amani, e hipni edhe një grua
në kalë me shalë 482
Thashë 485
Nesër kush do tju pri
këlyshëve me zgjebe 493
Dhe në fund
Mos u trembëni nuk do tju lëmë tu hanë sorrat 499
Shënime për autorin 505
## Kalosh Çeliku
Cip katoligizimi në publikim Biblioteka popullore dhe universitare Sv. Kliment Ohridski < Shkup
821.18 (497.7) 32
ÇELIKU, Kalosh
Xhadia: (Dyluftime gjatë rrugës për në Baba Tomorr) Kalosh Çeliku. Shkup: Asdreni. 2011. 516 f.;23 cm. (Biblioteka: Xha Deralla)
ISBN 978-9989-174-53-7
COBISS.MK-ID 84610570
## Kalosh Çeliku
## KALOSH ÇELIKU XHADIA
## Botues ASDRENI
Korrektore Fitore DERALLA
Formulimi kompjuterik Ilir EMINI
Tirazhi: 1.000 kopje
në shtypshkronjën: Tringa Design Tetovë, 2011 shtyp<eos> |
<bos>## 1 1
## Stephen Covey
## Zakoni i 8të
## përmbledhje praktike
| | | Gjeje_zërin tënd | Inspiroji të tjerët ta gjejnë zërin e vet | Inspiroji të tjerët ta gjejnë zërin e vet |
|------------------------------------------|--------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------|
| Procesi sekuencial nga brenda-tejashtë | Forca krijuese Plotsoni | Ndërgjegija (SQ) Vizioni (IQ) Disciplina (PQ) Pasioni (EQ) | Modelimi (shpirti) Gjetja e rrugës (mendja) Bashkërenditja (trupi) Fuqizimi (zemra) | |
| Zgjedhja Princepejencat | | | | |
| Rregullimi i shpejtë nga jashtë-tebrenda | Softueri kulturor Person i fragmentuar (viktimë) | Egoja (SQ) Viktimizmi (IQ) Llastimi (PQ) Pasqyra shoqërore (EQ) | Besimi ulët (shpirti) Pa vizion / vlera të përbashkëta (mendja) Jobashkërenditja (trupi) Shfuqizimi (zemra) | 1 1 |
| | | Humbe zërin tënd | Mos i lë të tjerët që ta gjejnë dhe ta përdorin zërin e vet | Mos i lë të tjerët që ta gjejnë dhe ta përdorin zërin e vet |
dhe e përktheu zgjodhi
Ridvan Bunjaku
I:( /:)
Gusht 2011
## Përmbajtja
| Për librin Zakoni i 8të | |
|-----------------------------------------------------------------------------|----|
| Për autorin Stephen R. Covey _ | |
| Libri në një figurë . | |
| 1. Dhembja, problemi dhe zgjidhja. | |
| Përmbledhje për dhembjen; problemin dhe zgjidhjen. | 13 |
| Dhembja | 13 |
| Problemi | 13 |
| Zgjidhja | 14 |
| 2 Gjeje zërin tënd | 15 |
| Zbuloje zërin tënd dhuratat e pahapura të lindjes . | 15 |
| Tri dhuratat më të rëndësishme | 15 |
| Mund t'i zhvillosh katër inteligjencat duke supozuar | 16 |
| Shprehe zërin tënd vizioni, disciplina, pasioni dhe ndërgjegja | 16 |
| 3 Inspiroji të tjerët që ta gjejnë zërin e vet | 18 |
| Inspirimi i të tjerëve që ta gjejnë zërin e vet sfida e udhëheqjes _ | 18 |
| Menaxhimi dhe udhëheqja (lidershipi) | 18 |
| Problemet kronike dhe akute . | 18 |
| Përgjigjja e udhëheqjes (katër rolet e udhëheqjes) | 19 |
| 4. Fokusi modelimi dhe gjetja e rrugës . | 21 |
| Zëri i ndikimit - ji përshtatës i drejtimit . | 21 |
| Përshtatës i drejtimit. | 21 |
| Shtatë nivelet e iniciativës apo të vetë-fuqizimit | 21 |
| Zëri i besueshmërisë modelimi i karakterit dhe i kompetencës | 22 |
| Besueshmëria personale | 22 |
| Tri aspektet e kompetencës janë _ | 23 |
| Modelimi është të jetuarit e 7 Zakoneve të Njerëzve me Efektivitet të Lartë | 23 |
| Zëri dhe shpejtësia e besimit.. | 23 |
| | 24 |
Autoriteti moral dhe shpejtësia e besimit
## Zakoni i 8të përmbledhje praktike
| Përzierja e zërave kërkimi i alternativës së tretë | 25 |
|----------------------------------------------------------------------------------------------|------|
| Grupi i shkathtësive për kërkimin e alternativës së tretë _ | 25 |
| Dy hapat për kërkimin e një alternative të tretë. | 25 |
| Një zë gjetja e rrugës për vizionin të përbashkët, për vlerat dhe për strategjinë | 25 |
| Katër realitetet . | 26 |
| Veglat për gjetje të rrugës (për fokus) deklarata e misionit dhe plani strategjik | 26 |
| 5. Ekzekutimi bashkërenditja dhe fuqizimi | 27 |
| Zëri dhe disciplina e ekzekutimit - bashkërenditja e qëllimeve dhe e sistemeve për rezultate | 27 |
| Zëri fuqizues çlirimi i pasionit dhe i talentit. | 27 |
| Vlerësimi i fuqizimit dhe i performansës: | 28 |
| 6 Epoka e urtisë (mençurisë) | 29 |
| | 29 |
| Gjashtë shtytësit thelbësorë të ekzekutimit | 29 |
| Katër disciplinat e ekzekutimit. | 29 |
| Fjalët e fundit _ | 30 |
| Publikime tjera. | 31 |
| Të lehta. | 31 |
| Të mesme _ | 32 |
| Të avansuara | |
33
## Për librin Zakoni i 8të
<!-- image -->
Vite me radhë, 7 Zakonet e Njerëzve me Efektivitet të Lartë është bërë resurs më se i nevojshëm për individët dhe ekzekutuesit që përpiqen ti përmirësojnë jetët dhe karrierat e veta. Sipas autorit Stephen efektiviteti është vegla për mbijetesë në ambientin e sotëm që ka tempo të shpejtë. për tu bërë vërtet të shkëlqyeshëm dhe për të pasur sukses në Epokën e re të Punëtorit të Dijes, duhet të ndërtoni mbi, dhe të lëvizni përtej efektivitetit në madhështi. Duhet ta zërin tuaj dhe t'i inspironi edhe të tjerët që ti gjejnë zërat e Covey Mirëpo, gjeni vet.
Gjetja e zërit tuaj kërkon zhvendosje në të menduar. Për të pasur sukses në udhëtimin tuaj drejt madhështisë ju nevojitet një model i ri mendor, një grup irii shkathtësive dhe një zakon i ri. Zakoni i 8-të i Stephen Covey't do tua rrëfejë rrugën derisa e ndërmirrni ndryshimin e nevojshëm për te madhështia.
## Për autorin Stephen R. Covey
<!-- image -->
Më 1996, Stephen R. Covey është njohur si një nga 25 amerikanët më me ndikim nga revista Time, dhe një nga 25 njerëzit me ndikimin më të fuqishëm të Sales and Marketing Management. Dr: Covey është autori i disa librave të duartrokitur fuqishëm, duke e përfshirë edhe bestsellerin ndërkombëtar , 7 Zakonet e Njerëzve me Efektivitet të Lartë. Dr. Covey është bashkëthemelues dhe nën-kryetar i FranklinCovey , kompania udhëheqëse e shërbimeve profesionale globale me zyra në 123 shtete:
## Libri në një figurë
<!-- image -->
## 1 @ 1
| | | Gjeje zërin tënd | Inspiroji të tjerët ta gjejnë zërin e vet | Inspiroji të tjerët ta gjejnë zërin e vet |
|------------------------------------------|------------------------------------------|------------------------------------------------------------|--------------------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------|
| Procesi sekuencial nga brenda-tejashtë | Forca krijuese | Ndërgjegija (SQ) Vizioni (IQ) Disciplina (PQ) Pasioni (EQ) | Modelimi (shpirti) Gjetja e rrugës (mendja) Bashkërenditja (trupi) Fuqizimi (zemra) | |
| Zgjedhja | | | | |
| Rregullimi i shpejtë nga jashtë-tebrenda | Softueri kulturor Pregsoentuar (viktimë) | Egoja (SQ) Viktimizmi (IQ) Llastimi (PQ) Phsqgrore (EQ) | Besimi i ulët (shpirti) Pa vizion /vlera të päeshkëta Jobashkërenditja (trupi) Shfuqizimi (zemra | 1 |
| | | Humbe zërin tënd | Mos i lë të tjerët që ta gjejnë dhe ta përdorin zërin e vet | Mos i lë të tjerët që ta gjejnë dhe ta përdorin zërin e vet |
## 1. Dhembja, problemi dhe zgjidhja
"Jam ngujuar , në një rutinë.'
"Nuk kam jetë. Jam harxhuar 1 rraskapitur.
Askush nuk më vlerëson apo çmon vërtet. '
"Nuk mund ti ndryshoj gjërat: '
Këta janë zërat e njerëzve në punë dhe në shtëpi zërat e praktikisht miliona prindërve, nëpunësve, të ofruesve të shërbimit; të menaxherëve, të profesionistëve, dhe të ekzekutuesve nëpër tërë botën, që po luftojnë që t'ia dalin në realitetin e ri. Dhembja është personale, dhe është e thellë.
Në asnjë mënyrë tjetër nuk manifestohet më qartë apo më praktikisht kjo dhembje në organizata se sa në paaftësinë e tyre të përqendrohen në dhe ti ekzekutojnë prioritetet e tyre më të larta. Harris Interaktive i anketoi së voni 23,000 banorë të SHBAve të punësuar me orar të plotë në industritë kyçe dhe në fushat kyçe funksionale. Konsideroni disa nga gjetjet e tyre më trullosëse:
- Vetëm 37% thanë se kanë kuptim të qartë se çka po tenton të arrijë organizata tyre dhe pse.
- Vetëm një në pesë ishte entuziast për qëllimet e ekipit të vet dhe të organizatës së vet.
- Vetëm një në pesë tha se ka "vijë të qartë të pamjes" ndërmjet punëve të tyre dhe të qëllimeve të ekipit të tyre dhe të organizatës së tyre.
- Vetëm 15% ndihen se organizata e tyre ua mundëson plotësisht që ti ekzekutojnë qëllimet kyçe:
- Vetëm 20% i besojnë organizatës për të cilën punojnë.
Nëse, të themi, një ekip i futbollit do ti kishte këto të njëjta, vetëm 4 nga 11 lojtarët në fushë do të dinin se cili është 1 tyre. Vetëm dyve nga 11 do tiu interesonte kjo Vetëm dy nga 11 do ta dinin se në çfarë pozicioni luajnë dhe do ta dinin saktësisht se çka do të duhej të bënin. Dhe të gjithë pos dy lojtarëve, në njëfarë mënyre, do të garonin kundër anëtarëve të ekipit të vet në vend se të kundërshtarit. pikë goli gjë.<eos> |
<bos>Shënimet janë kthjelluese: Përputhen me përvojën time me njerëz në organizata të të llojeve nëpër tërë botën. Përkundër të gjitha rritjeve në teknologji, në inovacione të produkteve; dhe në tregjet botërore, shumica e njerëzve nuk po përparojnë në organizatat për të cilat punojnë. Ata nuk janë as të përmbushur as të ngazëlluar. Ata janë të frustruar. Ata nuk e kanë të qartë se kah është nisur organizata apo se cilat janë prioritetet e saj më të larta. Ata janë të zhytur në kënetë dhe të hutuar. Dhe mbi të gjitha, ata nuk ndihen se mund të ndryshojnë kushedisa. gjitha
Ne jetojmë në Epokën e Punëtorit të Dijes por i operojmë organizatat tona në një model të kontrolluar të Epokës Industriale që e ndrydh absolutisht çlirimin e potencialit njerëzor. Zëri është esencialisht i parëndësishëm: Ky është zbulim befasues. Modeli mendor i Epokës Industriale që ende e dominon vendin e sotëm të punës thjesht nuk do të funksionojë në Epokën e Punëtorit të Dijes dhe në ekonominë e re.
Pasuritë kryesore dhe shtytësit primarë të mirëqenies ekonomike në Epokën Industriale ishin makinat dhe kapitali Njerëzit ishin të nevojshëm por të zëvendësueshëm. Ke mundur ti kontrollosh dhe ti ndërrosh punëtorët e dorës me pasoja furnizimi e tejkalonte kërkesën. Thjesht ke marrë më shumë trupa të aftë që do tiu përshtateshin procedurave strikte. Njerëzit ishin si gjërat ke mundur të jesh efikas me ta. Kur krejt çka dëshiron është trupi i një personi dhe nuk e dëshiron vërtet mendjen, zemrën, apo shpirtin e tyre (të gjithë frenues të proceseve që rrjedhin lirisht në epokën e makinave) atëherë e ke reduktuar një person në gjësend. gjërat:. pak shumë praktika tona të menaxhimit bashkëkohor vijnë nga Epoka Industriale. Ajo na e ka dhënë besimin se duhet t'i kontrolloni dhe ti menaxhoni njerëzit. Na e ka dhënë pamjen tonë të kontabilitetit; që i bën njerëzit shpenzim dhe makinat asete. Mendoni për këtë. Në deklaratën e Fitimit dhe Humbjes, njerëzit vendosen si shpenzim; pajisjet vendosen në fletën e balansit si investim: Na e ka dhënë filozofinë tonë motivuese teknika e Gomarit të Madh që motivon me një karrotë përpara (shpërblimi) dhe shtyn me një shkop prapa (frika dhe dënimi) . Kaq
Problemi është se menaxherët sot janë ende duke e aplikuar modelin e kontrollit të Epokës Industriale ndaj punëtorëve të dijes. Meqë shumë njerëz në pozita të autoritetit nuk e shohin vlerën dhe potencialin e vërtetë të njerëzve të tyre dhe nuk posedojnë kuptim të plotë, të saktë të natyrës njerëzore, ata i menaxhojnë njerëzit siç 1 menaxhojnë gjësendet:. Kjo mungesë e kuptimit i parandalon ata që të depërtojnë te motivimet, talentet dhe gjenialiteti më i lartë i njerëzve
Çka ndodh kur i trajton njerëzit si gjësendet sot? Kjo i ofendon dhe i armiqëson ata, e depersonalizon punën, dhe krijon kultura të besimit të ulët, të sindikatave; të gjyqeve: Njerëzit ndalen së besuari se udhëheqja mund të bëhet zgjedhje. Shumica e
njerëzve e mendojnë udhëheqjen si pozicion dhe prandaj nuk e shohin veten si udhëheqës. Ata mendojnë se vetëm ata në pozitat e autoritetit do të duhej të vendosin se çka duhet të bëhet. Ata janë pajtuar, mbase pavetëdijshëm, që të kontrollohen si gjësend. Edhe nëse e ndiejnë nevojën, ata nuk e marrin iniciativën që të veprojnë. Ata presin tiu thuhet se çka duhet të bëhet nga personi me titullin formal; dhe pastaj reagojnë siç janë udhëzuar. Si pasojë, ata e fajësojnë udhëheqësin formal kur gjërat shkojnë keq dhe i japin merita atij apo asaj kur shkojnë mirë. Dhe atyre iu shkojnë falënderime për "bashkëpunim dhe përkrahje" . Ky ngurrim i përhapur gjerësisht për të marrë iniciativë, për të vepruar në mënyrë të pavarur , vetëm sa i jep zjarr imperativit të udhëheqësve që ti drejtojnë apo ti menaxhojnë vartësit e tyre. Kjo, besojnë ata, është ajo çka duhet të bëjnë për ti bërë ndjekësit të veprojnë. Dhe ky cikël shpejt përshkallëzohet në bashkë-varësi. Dobësia e secilës e përforcon dhe në fund e arsyeton sjelljen e tjetrës. Sa më shumë që kontrollon një menaxher , aq më shumë ai apo ajo ndjell sjellje që kërkojnë kontroll apo menaxhim më të madh. Kultura e bashkë-varësisë që zhvillohet në fund institucionalizohet deri në pikën që askush nuk merr përgjegjësi. Me kalimin e kohës, edhe udhëheqësit edhe ndjekësit i konfirmojnë rolet e tyre në një të pavetëdijshëm. Ata e shfuqizojnë veten duke besuar se të tjerët duhet të ndryshojnë para se të mund të përmirësohen rrethanat e tyre: Cikli i njëjtë rishfaqet në familje ndërmjet prindërve dhe fëmijëve. gjërat palë pakt
Në thelb, është një arsye e thjeshtë se pse kaq shumë njerëz mbesin të pakënaqur në punën e tyre dhe pse shumica e organizatave dështojnë në nxjerrjen e talentit; të zgjuarësisë, dhe të krijueshmërisë së njerëzve të vet dhe kurrë nuk bëhen organizata vërtet të mëdha e të qëndrueshme: Kjo buron nga një paradigmë e paplotë e asaj se kush jemi pamja jonë fundamentale e natyrës njerëzore.
Realiteti fundamental është se qeniet njerëzore nuk janë gjësende që kanë nevojë të motivohen dhe të kontrollohen; ato janë katër-dimensinale trup, mendje, zemër, dhe shpirt. Thirrja dhe nevoja e epokës së re është për madhështi. Është për përmbushje, për ekzekutim pasionant; dhe për kontribut kuptimplotë. Depërtimi në horizontet më të larta të gjenialitetit dhe të motivimit njerëzor ajo që e quajmë zë kërkon model të ri mendor, grup të ri të shkathtësive; grup të ri të veglave zakon të ri.
| Paradigma e personit të plotë | Katër nevojat e njerëzve | Personi plotë në punë të plotë |
|---------------------------------|----------------------------|----------------------------------------------------------------------|
| Shpirti | Të lësh trashëgimi | Në shërbimin ndaj nevojave njerëzore në mënyra principiele (shpirti) |
| Mendja | Të mësosh | Më përdor_krijueshëm (mendja |
| Trupi | Të jetosh | Më paquajdreit (trupi) |
| Zemra | Të duash | Më traito këndshëm zemra |
Zakoni i 8-të nuk ka të bëjë me shtuarjen e një zakoni më shumë 7ve një që disi është harruar. Ai ka të bëjë me pamjen dhe shfrytëzimin e fuqisë së një dimensioni të tretë të 7 Zakoneve që i përgjigjet sfidës qendrore të Epokës së re të Punëtorit të Dijes. Ky Zakon i 8të është Ta Gjesh Zërin Tënd dhe ti Inspirosh të Tjerët ta Gjejnë të Vetin.<eos> |
<bos>Kam punuar me organizata përreth botës mbi 40 vite dhe kam qenë student i gjetjeve të mendjeve të mëdha që i kanë studiuar organizatat. Shumica e transformimeve të mëdha kulturore atyre që kanë ndërtuar organizata të mëdha që mbajnë rritje afat-gjatë, mirëqenie, dhe kontribut në botë kanë filluar me zgjedhjen që e ka bërë një person. Nganjëherë ai person i vetëm ka qenë udhëheqësi formal drejtori ekzekutiv apo kryetari. Shumë shpesh ka filluar me dikë tjetër një specialist; një menaxher i sektorit; asistenti i dikujt. Pavarësisht pozitës së tyre, këta njerëz së pari e ndryshuan veten nga brenda tejashtë. Karakteri, kompetenca, iniciativa; dhe energjia e tyre pozitive më shkurt, autoriteti i tyre moral - i inspiroi dhe i ngriti të tjerët. Ata e posedonin një sens të stabilizuar të identitetit, i zbulonin fuqitë dhe talentet e tyre, dhe i përdornin ato për ti plotësuar nevojat dhe për të prodhuar rezultate: Njerëzit vërejtën. Atyre iu dha më shumë përgjegjësi. Ata e zmadhuan përgjegjësinë e re dhe prapë prodhuan rezultate: Gjithnjë e më shumë njerëz u ngritën dhe vërejtën. Njerëzit kulmorë dëshironin të mësonin nga idetë e tyre si përmbushnin shumë. Kultura tërhiqej kah vizioni i tyre dhe kah ta. kaq
Njerëzit e tillë thjesht nuk përbihen apo tërhiqen për shumë kohë nga të gjitha forcat negative; demoralizuese; ofenduese në organizatë. Dhe, interesant; organizatat e tyre nuk janë më të mira se shumica e organizatave: Në njëfarë shkalle; ato janë të gjitha lëmsh. Këta njerëz thjesht e kuptojnë se nuk mund ta presin shefin e tyre apo organizatën e tyre që të ndryshojë. Ata bëhen ishull i shkëlqyeshmërisë në një det të mediokritetit. Dhe kjo është infektuese.
Ku e merr një person një aso fuqie të brendshme të notojë kundër rrymës dhe ti rezistojë provokimeve negative kulturore, ti nënshtrojë interesat vetjake, dhe të zhvillojë asi vizioni dhe aso vendosmërie?
Ata e mësojnë natyrën e vërtetë dhe dhuratat e tyre. Ata i përdorin ato për ta zhvilluar një vizion të gjërave të mëdha që duan ti përmbushin. Me mençuri ata ndërmarrin iniciativë dhe kultivojnë të kuptuar të gjerë të nevojave dhe të shanseve përreth tyre. Ata i plotësojnë ato nevoja që përputhen me talentet e tyre unike, që depërtojnë në motivimet e tyre më të larta, dhe që e bëjnë dallimin: Shkurt; e gjejnë dhe e përdorin zërin e vet:. Ata iu shërbejnë të tjerëve dhe i inspirojnë ata. Ata i aplikojnë principet që e qeverisin rritjen dhe mirëqenien në qeniet njerëzore dhe në organizata; principet që e nxjerrin më të lartën dhe më të mirën nga një "person i plotë" trup, mendje, zemër , dhe shpirt. Po aq e rëndësishme; ata zgjedhin që të ndikojnë dhe ti inspirojnë edhe të tjerët që ta gjejnë zërin e vet përmes këtyre principeve.
Pasi ta keni gjetur zërin tuaj, zgjedhja për ta zgjeruar ndikimin tuaj, për ta rritur kontributin tuaj, është zgjedhje për ti inspiruar të tjerët që ta gjejnë zërin e vet. Do të jenë ato organizata që e arrijnë një masë kritike të njerëzve dhe të ekipeve që e shprehin zërin e vet të plotë që do ta arrijnë avansimin në nivelin tjetër në produktivitet, inovacion; dhe në udhëheqje në treg dhe në shoqëri.
E shprehur thjesht në nivelin më elementar dhe më udhëheqja është tua komunikosh njerëzve vlerën dhe potencialin e tyre qartë sa që ata arrijnë ta shohin në vetvete. Mendoni për këtë definicion. A nuk është kjo esenca e llojit të udhëheqjes që ka ndikim dhe zgjat vërtet? praktik kaq
Disa vite më herët më kujtohet kur e intervistova drejtorin kryesor të një kompanie që sapo e pat pranuar shpërblimin prestigjioz Malcolm Baldrige National Quality Award. E pyeta, "Cila ishte sfida juaj më e vështirë në arritjen e këtij niveli të cilësisë në organizatën tuaj?" Me një të menduar të çastit, ai buzëqeshi dhe tha, "Heqja dorë nga kontrolli" .
Kur vërtet i krijon kushtet për fuqizim; kontrolli nuk humb: Ai thjesht transformohet në vetë-kontroll.
Vetë-kontrolli nuk vjen kur ju thjesht i braktisni njerëzit në emër të "fuqizimit"; ai vjen kur në mendje është një qëllim që kuptohet në mënyrë të përbashkët, me udhëzime të dakorduara dhe me struktura dhe sisteme përkrahëse, dhe kur secili person caktohet si person i plotë në një punë të plotë. Kualifikimi dhe stërvitja i ofrohet atyre që iu mungon kompetenca e nevojshme për t'iu besuar plotësisht liria më e madhe. Një regjistrim i performansës konsistente sjell përfitime gjithnjë e më të mëdha të besimit dhe të lirisë së veprimit në metoda. Njerëzit bëhen më të llogaritshëm për rezultatet dhe e kanë lirinë, brenda udhëzimeve; që ti arrijnë ato rezultate në një mënyrë që depërton në talentet e tyre unike.
Këtë unë e quaj autonomi të udhëzuar. Roli i menaxherit pastaj zhvendoset nga kontrolluesi në mundësues bashkë-pjesëmarrja në misione me njerëz, heqja e pengesave, dhe shndërrimi në burim të ndihmës dhe të përkrahjes. Kjo është zhvendosje. goxha
## Përmbledhje për dhembjen, problemin dhe zgjidhjen
## Dhembja
Njerëzit bëhen të pakënaqur me punët e veta për arsye të ndryshme. Këto arsye e përfshijnë stresin; presionin; shefat e tmerrshëm; ndjenjat e frustrimit; dhe një mori të gjërave tjera. Punëtorët e rraskapitur nga puna, të paguar dhe të nënvlerësuar përfundojnë duke ndikuar negativisht në produktivitetin dhe në efektivitetin e një organizate. pak
Gjithnjë e më shumë kompani po presin nga punëtorët e tyre që të prodhojnë më shumë për më Përveç kësaj, disa kompani nuk i shfrytëzojnë si duhet talentet dhe inteligjencën e punëtorëve të vet në maksimum: Si rezultat; punëtorët ndihen se nuk po rriten brenda kompanisë. Ç'është edhe më punëtorët lihen në terr pa vizion të qartë se kah po ia mban kompania. pak. keq
## Problemi
Zhvillimet e reja në teknologji dhe globalizim kanë çuar në ndryshime në mënyrën se si mendojnë dhe si funksionojnë njerëzit.
Shekulli 20 ishte i njohur si Epoka Industriale. Derisa shpaloset mileniumi i ri, civilizimi tash po lëviz drejt një epoke të re - epoka e informatave apo Epoka e Punëtorit të Dijes. Këtu fillon problemi.
Menaxherët ende insistojnë në funksionimin nën modelin mendor kontrollues të industriale. Punëtorët trajtohen si objekte që mund të kontrollohen. Pastaj, anëtarëve të stafit të niveleve më të ulëta nuk iu jepet shansi që të veprojnë në një problem apo që ta gjejnë një zgjidhje të veten: epokës
Kjo paradigmë çon te një kulturë e ndër-varësisë dhe e dëgjueshmërisë:.
## Zgjidhja
## Gjeje zërin tënd
- Njihe dhe zhvilloje natyrën tënde të vërtetë
- Shprehe zërin tënd përmes vizionit; disciplinës, pasionit dhe vetëdijes.
Inspiroji të tjerët që ta gjejnë zërin e vet. Jetoje dhe ji shembull i asaj që e ke mësuar.
## 2. Gjeje zërin tënd
## Zbuloje zërin tënd dhuratat e pahapura të lindjes
Secili individ është lindur me potencialin që të jetë madhështor. Çka bën me këtë potencial varet nga ti. Duhet ta kujtosh se sa më shumë që i përdor dhe i zgjeron talentet e tua aktuale, aq më shumë kapacitet të jepet; aq më e madhe bëhet zotësia jote:
## Tri dhuratat më të rëndësishme<eos> |
<bos>- 1. Liria dhe fuqia për të zgjedhur. E ke fuqinë ta drejtosh jetën tënde bazuar në vlerat tua
- 2 Ligjet apo principet natyrore. Këto janë principe universale, të përhershme, të padiskutueshme që e tejshkojnë kulturën dhe gjeografinë:. Këto principe i përfshijnë mirësinë, drejtësinë , dhe ndershmërinë.
3. Katër inteligjencat zotësitë
Inteligjenca Mendore (IQ)
Inteligjenca Fizike (PQ)
Inteligjenca Emocionale (EQ)
Inteligjenca Shpirtërore (SQ)
## DHURATAT E INTEGRUARA TË LINDJES
Të shumtën të pahapura
Liria dhe\_fuqia\_për\_të zgjedhur
Principet (Ligjet natyrore)
Universale
Të përhershme
Të vetëkuptueshme
4 InteligjencatZotësitë
IQ MENDORE
EQ EMOCIONALEISHOQËRORE
PQ FIZIKE
SQ\_SHPIRTËRORE
## Mund ti zhvillosh katër inteligjencat duke supozuar
- 1. Për mendjen supozo se periudha e përgjysmimit të vlerës së profesionit tënd është dy vite; tash përgatitu përkatësisht:.
- 2. Për trupin supozo se ke pasur sulm në zemër; tash jeto përkatësisht:.
- 3 Për zemrën supozo se gjithçka që thua për një person tjetër , ai mund ta dëgjojë; tash fol përkatësisht:
- Për shpirtin supozo se duhet të marrësh pjesë në takim një-me-një me Krijuesin tënd çdo tre muaj; tash jeto përkatësisht:
## Shprehe zërin tënd vizioni; disciplina, pasioni dhe ndërgjegja
gjithë arritësit e mëdhenj i kanë zgjeruar katër inteligjencat dhe zotësitë e tyre të lindura njerëzore në:
## 1. Vizion (mendorja)
Ta shohësh me mendjen tënde se çka është e mundur në veten tënde, në njerëzit; në projektet, në kauzat, në përpjekjet, dhe në ndërmarrjet.
## 2 Disciplinë (fizikja)
Zotimi ta kthesh vizionin në realitet.
## 3. Pasion (emocionalja)
Është zjarri apo shtytësi që e mban disciplinën për ta arritur vizionin.
## 4. Ndërgjegje (shpirtërorja)
Forca udhërrëfyese busulla morale për atë se çka është e drejtë e çka e gabuar.
| TRAJTAT QË I ASOCIOJMË ME NJERËZIT QË KANË NDIKIM TË MADH (Dallimet janë thjesht çështje e semantikës) | TRAJTAT QË I ASOCIOJMË ME NJERËZIT QË KANË NDIKIM TË MADH (Dallimet janë thjesht çështje e semantikës) |
|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|
| Inteligjenca/zotësia mendore (IQ) Vizioni | Inteligjenca/zotësia fizike (PQ) Disciplina |
| idealist, perspektivë afatgjatë, e parashikon të ardhmen, ëndërrues, besues në njerëz, nismëtar, cakton pritje, filozofik, arritës, mendues strategjik, jashtë kutisë, plot shpresë | realistik, pëqendruar , ekzekutimi, konstant; merr iniciativë, autonom, përkushtuar , punon shumë, këmbëngulës, gatshëm të flijojë, vetë-disciplinuar , kompetent; konsistent, vendosur |
| Inteligjencalzotësia emocionale (EQ) Pasioni | Inteligjenca zotësia shpirtërore (SQ) Ndërgjegjja |
| pohues, patrembur , sensitiv, sfidues, argëtues, motivues, ndikues, humor, orientuar kah njerëzit | entuziast, intuitiv , merr përgjegjësi, moralshëm, urtë, integritet; shërbyes; modest, drejtë, etik, inspiruar , begatshëm, dhembshëm, respektues, orientuar_kah drejtimi_ |
Këto shprehje i përfaqësojnë mjetet më të larta për ta shprehur zërin tënd. Ilustrimi i mëposhtëm e përfaqëson një person të plotë me katër nevojat themelore dhe me katër zotësitë dhe manifestimet më të larta, të gjitha duke i përfaqësuar katër dimensionet e zërit.
| Personi plotë | Katër nevojat | Katër zotësitë | Katër atributet | Zëri |
|--------------------|-----------------|------------------|-----------------------------------------|---------|
| Të jetosh | PQ | Disciplina | Nevoja Shihi' nevojat duke u plotësuar) | Trupi |
| Të mësosh | IQ | Vizioni | Talenti (Përqendrimi disciplinuar | Mendja |
| Të duash | EQ | Pasioni | Pasioni (Më_pëlqen ta bëj) | Zemra |
| Të lësh trashëgimi | SQ | Ndërgjegjja | Ndërgjegjja (Bëj çka është e drejtë) | Shpirti |
## 3. Inspiroji të tjerët që ta gjejnë zërin e vet
## Inspirimi i të tjerëve që ta gjejnë zërin e vet sfida e udhëheqjes
Udhëheqja definohet si: t'ua komunikosh njerëzve vlerën dhe potencialin e tyre qartë sa që ata arrijnë ta shohin atë në vetë në vete. Me fjalë tjera, një udhëheqës i inspiron të tjerët që ta zhvillojnë potencialin e vet dhe të jenë më të mirët që mund të jenë. kaq
## Menaxhimi dhe udhëheqja (lidershipi)
Edhe udhëheqja edhe menaxhimi janë të rëndësishëm në një organizatë. Në fakt; njëra nuk mund të jetë efektive pa tjetrën. Mirëpo, duhet të mësosh ti dallosh ato.
Udhëheqësit ia mundësojnë një personi të jetë më i miri që do të mund të ishte. Udhëheqësit i fuqizojnë njerëzit. Menaxherët; në anën tjetër, i ecin punët në korporata. Menaxherët organizojnë:.
Me fjalë tjera, i menaxhon gjësendet ndërsa i udhëheq njerëzit.
| Udhëheqja | Menaxhimi |
|-----------------------------------------------------------------------------|--------------------------------------------------------------------------------------------------------|
| Udhëheqësit janë njerëzit që e bëjnë gjënë e duhur | Menaxherët janë njerëzit që bëjnë gjërat si duhet |
| Udhëheqja ka të bëjë me përballimin e ndryshimit | Menaxhimi ka të bëjë me përballimin e kompleksitetit; |
| Udhëheqja e ka përbrenda një ndjenjë kinestetike, një ndjenjë të lëvizjes.. | Menaxhimi ka të bëjë me 'trajtimin' e gjërave, me mirëmbajtjen e rendit; me organizimin dhe_kontrollin |
| Udhëheqësit janë të interesuar se çfarë | Menaxherët janë të interesuar se si bëhen gjërat |
| Udhëheqësit janë arkitektët. | Menaxherët janë ndërtuesit |
| Udhëheqja përqendrohet në krijimin e një vizioni të_përbashkët | Menaxhimi është dizajni punës. ka të bëjë me kontrollimin. |
## Problemet kronike dhe akute
Organizata, sikur personi, i ka dy Iloje të problemeve kronike (të vazhdueshme, të padukshme dhe të kohëpaskohshme) dhe akute (të dhembshme, simptomatike dhe molisëse) .
Më poshtë janë mënyrat për parashikimin e katër problemeve kronike të një organizate dhe simptomat e tyre akute.
- Cilësia e ulët
## DHEMBJA AKUTE
- Dështimi në 'treg"
- Jofleksibilë
- Rrjedhë negative e parave
- Kostot e fryra
- Të ngadalshëm\_
| Shpirti | Besimi ulët | Thashetheme pas shpinës, konflikte të brendshme, viktimizëm, mbrojtje nga kritika, rezervim informatave |
|----------------|----------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|
| Mendja/Vizioni | Nuk ka vizion të përbashkët | Dykuptimshmëri, agjenda të fshehura, lojëra politike, përdorim kritereve të ndryshme në marrje të vendimeve kaos |
| Trupi | Nuk ka bashkërenditje / disciplinë në strukturën e organizatës | rivalitet ndër-departamental, bashkë-varësi , hipokrizi të qarta, jobashkërenditje me punëtorët, me tregun dhe me furnizuesit që janë të zgjidhshme |
| Zemra | Shfuqizimi | Plogështia, puna jashtë organizatës, fantazimi; mërzitja, ikja nga realiteti,_zemërimi;_frika |
## SIMPTOMAT E PROBLEMEVE KRONIKE
## MENAXHIMI I NJERËZVE SI GJËRA
| Përgjigiet e epokës industriale ndaj4 problemeve kronike | Përgjigiet e epokës industriale ndaj4 problemeve kronike | Përgjigiet e epokës industriale ndaj4 problemeve kronike |
|------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------|
| Shpirti | Shefi | Udhëheqësi di më së miri dhe merr të gjitha vendimet e rëndësishme |
| Mendja/Vizioni | Rregullat | Nuk nevojitet të shihet e ardhmja; nevojitet vetëm të bësh çka të thuhet dhe të përcillen rregullat |
| Trupi | Efikasiteti | Sistemet duhet të dizajnohen që ta kryejnë punën në mënyrë efikase |
| Zemra | Kontrolli | Punonjësve nuk iu besohet; pa karrotën dhe shkopin" nuk do të ndodhë kushedicka e mirë |
## Përgjigjja e udhëheqjes (katër rolet e udhëheqjes)
- 1. Modelimi (ndërgjegjja / shpirti): të jesh shembull i mirë.
- 2. Gjetja e rrugës (vizioni/mendja): bashkërisht përcaktojeni drejtimin.
- 3 Bashkërenditja (disciplina / trupi): caktoje dhe menaxhoje një sistem për të qëndruar në drejtimin e caktuar
- 4. Fuqizimi (pasioni/ zemra): përqendrohu në rezultate, lëshoja rrugën njerëzve; jep këshilla kur kërkohet.
## KATËR ROLET E UDHËHEQJES
| Kundërhelm (antidot) për 4 problemet kronike_të_dhembjes akute | Kundërhelm (antidot) për 4 problemet kronike_të_dhembjes akute | Kundërhelm (antidot) për 4 problemet kronike_të_dhembjes akute |
|------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------|
| Shpirti | Modelimi | Ndërgjegjja |
| Mendja | Gjetja e rrugës | Vizioni |
| Trupi | Bashkërenditja | Disciplina |
| Zemra | Fuqizimi | Pasioni |
## ÇKA BËJNE UDHËHEQËSIT E SUKSESSHËM? Përmbledhje e kornizave të atributeve të udhëheqësit
## E CAKTOJNË DREJTIMIN
(vizioni, klientët, e ardhmja)
## 2 DEMONSTROJNË KARAKTERIN PERSONAL
(zakonet; integriteti , besimi, të menduarit analitik)
## E VËNË NË LËVIZJE PËRKUSHTIMIN INDIVIDUAL
## E KRIJOJNË ZOTËSINË ORGANIZACIONALE
angazhojnë të tjerët, ndajnë fuqinë me të tjerët)
(i ndërtojnë ekipet, menaxhojnë ndryshimin)
Kompanitë që ua kalojnë kolegeve të veta industriale shquhen në katër praktika primare të menaxhimit:
- 1 Strategjia Zhvilloje dhe mirëmbaje një strategji të deklaruar e të përqendruar qartas.
- 2 Ekzekutimi Zhvillo dhe mirëmbaj ekzekutim të përsosur të operacioneve
- 3 Kultura Zhvillo dhe mirëmbaj një kulturë të orientuar kah performansa.
- 4 Struktura Ndërtoje dhe mirëmbaje një organizatë të shpejtë , fleksibile; të rrafshtë (me ose fare nivele të menaxhimit) . pak
| Shpirti | Kultura (modelimi) |
|-----------|------------------------------|
| Mendja | Strategjia (gjetja e rrugës) |
| Trupi | Struktura (bashkërenditja) |
| Zemra | Ekzekutimi (fuqizimi) |<eos> |
<bos>Këto kompani i kanë përqafuar edhe dy nga katër praktikat sekondare talenti, inovacioni, lidershipi, dhe bashkimi e blerja e kompanive tjera.
## 4. Fokusi modelimi dhe gjetja e rrugës
## Zëri i ndikimit ji përshtatës i drejtimit
Qendra e secilës metodë të udhëheqjes është modelimi (të jesh model) . Modelimi nuk është puna e një individi të vetëm. Në vend të kësaj, ajo duhet të jetë puna e tërë ekipit. Identifikimi i grupit bazohet në përfshirje, direkt apo indirekt. qoftë
| FILOZOFIA E NDIKIMIT | FILOZOFIA E NDIKIMIT |
|------------------------|-----------------------------|
| ETHOS | Ji model mirëbesimit Besimi |
| PATHOS | |
| LOGOS | Pastaj_të të kuptojnë |
## Përshtatës i drejtimit
Përshtatësi i drejtimit është "timoni në timonin" e një anijeje. Është ajo që e lehtëson rrotullimin e timonit; dhe si rezultat, e bën më të lehtë dhe më të shpejtë kthimin e anijes. Për të qenë udhëheqës 'përshtatës i drejtimit' duhet ta merrni iniciativën që ta zgjeroni rrethin tuaj të ndikimit pavarësisht se sa i vogël mund të jetë ai. Por, duhet të jeni sensitivë dhe të mençur derisa e merrni iniciativën. Praktikojeni koordinimin kohor të përkryer. Mos i shkelni njerëzit tjerë dhe mos dramatizoni me negativitet.
## Shtatë nivelet e iniciativës apo të vetë-fuqizimit
- 1. Prit deri sa të të thonë. Kjo do të shkaktojë që zona jote e ndikimit të zvogëlohet:. Zëri yt nuk do të dëgjohet:. Njerëzit nën këtë ndikim kanë tendencë që të bëhen të pasigurt dhe të angazhohen në sjellje shkatërruese siç është kritikimi, ankimi, krahasimi, dhe kundërshtimi. garimi
- 2 Kërko. Kërko diçka brenda përshkrimit tënd të punës por jashtë rrethit tënd të ndikimit. Kjo mund të jetë impresionuese dhe mund ta rrisë zonën tënde të ndikimit.
- 3. Bëje një rekomandim: Janë pesë hapa themelorë për ta bërë një rekomandim:
Hapi një: analizoje problemin.
Hapi paraqite një alternativë dhe zgjidhjet e rekomanduara. dy:
Hapi tre: zhvilloji hapat e rekomanduar për t'i ekzekutuar zgjidhjet.
Hapi katër: përfshije një vetëdije të të gjitha realiteteve.
Hapi pesë: bëje një rekomandim në asi mënyre që e kërkon miratimin vetëm nga një nënshkrim i vetëm.
- 4 Synoj që. Kjo shkon përtej bërjes së rekomandimit. Duhet të jeni të përgatitur që ta zbatoni veprimin apo planin posa të jetë miratuar.
- 5. Bëje dhe raportoje menjëherë. Bëje një vlerësim dhe paraqite te njerëzit që duhet ta dinë.
- 6. Bëje dhe raporto kohë pas kohe. Vetë-vlerësimi (brenda përshkrimit të punës dhe rrethit të ndikimit) .
- 7 . Bëje.
<!-- image -->
## Zëri i besueshmërisë modelimi i karakterit dhe i kompetencës
Karakteri i një udhëheqësi mund ta ndërtojë apo ta thyejë një organizatë. Një person me integritet dhe që i besojnë kolegët dhe punëtorët e vet do të shihet si udhëheqës i mirë.
Besueshmëria është faktor i rëndësishëm në çfarëdo marrëdhënie personale apo profesionale: Ajo është ngjitësi që e mban bashkë një familje dhe një organizatë.
## Besueshmëria personale
Besueshmëria vie nga karakteri dhe nga kompetenca. Janë tri aspekte të karakterit që e ndërtojnë besueshmërinë:
- 1. Integriteti: ju i përfshini principet dhe ligjet natyrore kur merreni me njerëzit. Jeni të ndershëm dhe i mbani premtimet që ia keni dhënë vetes dhe të tjerëve.
- 2 Pjekuria: mund të merreni dhembshurisht me çështje të vështira.
- 3 Mentaliteti i bollëkut: e shihni jetën si plot me shanse. Nuk e krahasoni veten me të tjerët dhe jeni sinqerisht të lumtur për suksesin e njerëzve të tjerë.
## Tri aspektet e kompetencës janë
- 1. Kompetenca teknike: shkathtësia dhe njohuria e kërkuar për ta kryer një punë
- 2. Njohuria konceptuale: aftësia që të shihet piktura e madhe.
- 3. Ndërvarësia: vetëdija se gjithçka në jetë është e ndërlidhur.
## Modelimi është të jetuarit e 7 Zakoneve të Njerëzve me Efektivitet të Lartë
- 1. Ji proaktiv: merre iniciativën dhe ji përgjegjës për zgjedhjet që i bën
- 2. Fillo me fundin në mendje: ki apo qëllim të synim qartë.
- 3 Vëri së pari gjërat e para: prioritizo dhe organizo
- 4 Mendo fitoj-fiton: kërko respekt të dyanshëm në çdo ndërveprim
- 5. Provo së të kuptosh, pastaj të të kuptojnë. pari
- 6 Sinergjizo.
- 7 Mprihe sharrën: kalo nëpër përtrirje të vazhdueshme në katër zonat themelore të jetës (fizike, shoqërore / emocionale, mendore dhe shpirtërore)
| PRINCIPET DHE PARADIGMAT E MISHËRUARA NË 7 ZAKONET | PRINCIPET DHE PARADIGMAT E MISHËRUARA NË 7 ZAKONET | PRINCIPET DHE PARADIGMAT E MISHËRUARA NË 7 ZAKONET |
|------------------------------------------------------|------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------|
| Zakoni | Principi | Paradigma |
| 1. Ji proaktiv | PërgjegjësialIniciativa_ | Vetë-përcaktimi_ |
| 2 Fillo me fundin në mendje | Vizioni/Vlerat | Dy krijime (së pari në mendje, pastaj realisht) Përqendrimi |
| 3 Vëri së pari gjërat e para | Integriteti/Ekzekutimi | Prioriteti Veprimi |
| 4 Mendo fitoj-fiton | Respekti/Benefiti dyanshëm | Bollëku |
| 5 Provo së pari të kuptosh, pastaj_të të kuptojnë | Mirëkuptimi dyanshëm | Konsiderata Guximi |
| 6_Sinergjizo | Bashkëpunimi_krijues | Çmoji dallimet |
| 7 . Mprihe sharrën | Përtrirja | Personi plotë |
## Zëri dhe shpejtësia e besimit
Të provosh ta zgjerosh rrethin e ndikimit dhe ti inspirosh të tjerët që ta gjejnë zërin e vet domethënë se duhet të ndërtosh marrëdhënie të fuqishme. Sa më shumë besim që fitoni; aq më lehtë do të jetë për ju që të komunikoni me njerëz.
## Autoriteti moral dhe shpejtësia e besimit
Tabela më poshtë e ilustron atë që Covey e quan Llogaria Emocionale e Bankës. Këto dhjetë depozita apo tërheqje kyçe mund ose ti ndërtojnë ose ti shkatërrojnë marrëdhëniet.
## AUTORITETI MORAL DHE SHPEJTËSIA E BESIMIT
Dhjetë depozitat i mishërojnë principet thelbësore për marrëdhëniet njerëzore me emëruesit e përbashkët vijues:
| DEPOZITAT | TERHEQJET | SAKRIFICA E KËRKUAR | PRINCIPET E BRENDSHME |
|-----------------------------------------------------------------------------------------|--------------------------------------------------------------------------------|--------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------------------------|
| Kërko së pari të kuptosh | Kërko së pari të tëkuptojnë | Padurimi, egoja, agjenda jote | Kuptimi dyanshëm |
| Mbajtja e premtimeve | Thyerja e premtimeve | Disponimet; ndjenjat, emocionet, koha | Integriteti/ekzekutimi |
| Ndershmëria, çiltërsia | Manipulimi butë | Egoja, arroganca, kontrolli | Vizioni/vlerat, integriteti/ekzekutimi, kuptimi dyanshëm_ |
| Këndshmëria, mirësjellja | Pakëndshmëria, panjerëzia | Vetja, koha, perceptimi, stereotipet; paragjykimet | Vizioni/vlerat, integriteti/ekzekutimi |
| Të menduarit fitoj - fiton ose s'ka marrëveshje | Të menduarit fitoj-humb ose humbi-fiton | Garimi "Të fitosh domethënë ta mundësh" | Respekti/përfitimi dyanshëm |
| Qartësimi i pritjeve | Shkelja e pritjeve | Stili lajkëtues komunikimit | Respekti/përfitimi dyanshëm; kuptimi dyanshëm, bashkëpunimi krijues, përtëritja |
| Besnikëria ndaj personit që mungon | Pabesia, dyfytyrësia | Një pjesë e pranueshmërisë shoqërore, ledhatimi zemrës | Vizioni/vlerat integriteti/ekzekutimi |
| Kërkim-faljet | Kryelartësia, mendjemadhësia, arroganca | Egoja, arroganca, kryelartësia, koha | Vizioni/vlerat, integriteti/ekzekutimi |
| Marrja e përgjigjeve informuese (feedback-ut) dhe dhënia e mesazheve "unë" 'I" messages | Mos-pranimi i përgjigjeve informuese dhe dhënia e mesazheve "ti" (you messages | Egoja, arroganca, kryelartësia, komunikimi reagues | Kuptimi dyanshëm |
| Falja | | Kryelartësia, egocentrizmi | Vizioni vlerat, integritetilekzekutimi |
- 1. Iniciativa: e përbërë nga forca e vullnetit dhe nga vendosmëria
- 2 Prezenca e modestisë dhe mungesa e egoizmit
- 3. Kërkon sakrificë
## Përzierja e zërave kërkimi i alternativës së tretë
Modeli mendor Fitoj-Fiton është principi prapa alternativës së tretë. Nuk është e rëndësishme që të dy të mendojnë fitoj-fiton: Vetëm njëra kërkohet që të besojë në këtë model mendor. Ajo palë duhet ta përgatisë tjetër duke e praktikuar empatinë dhe dëgjimin e thellë derisa tjetër të ndiejë besim. palët palë palën pala
## Grupi i shkathtësive për kërkimin e alternativës së tretë
Shkathtësia më e rëndësishme në jetë është komunikimi dhe kjo mund të zbërthehet në katër kategori leximi, shkruarja, të folurit dhe dëgjimi. Nga këto katër, dëgjimi e paraqet 40 deri 50 përqind të kohës së komunikimit:. Fatkeqësisht, vetëm një përqindje e vockël e njerëzve janë trajnuar formalisht se si të dëgjojnë.
Në vijim janë pesë nivele të dëgjimit:<eos> |
<bos>| Vazhdimësia e dëgjimit | Vazhdimësia e dëgjimit |
|--------------------------|----------------------------------------------|
| 5. Dëgjimi empatik | PERBRENDA KORNIZES APO REFERENCËS SË TJETRIT |
| 4 Dëgjimi me vëmendje_ | PËRBRENDA KORNIZËS APO REFERENCËS SË VET |
| 3Dëgjimi selektiv | PËRBRENDA KORNIZËS APO REFERENCËS SË VET |
| 2 | PËRBRENDA KORNIZËS APO REFERENCËS SË VET |
| 1. Injorimi | PËRBRENDA KORNIZËS APO REFERENCËS SË VET |
## Dy hapat për kërkimin e një alternative të tretë
- 1. Duhet të jeni të gatshëm ta kërkoni një zgjidhje që është pafundësisht më e mirë se sa ajo që e kanë propozuar të gjitha palët.
- 2. Duhet të pajtoheni me një rregull të thjeshtë bazë askush nuk mund ta shprehë poentën e vet deri kur ta ketë deklaruar poentën e personit tjetër në nivelin e kënaqshëm për atë person:.
## Një zë gjetja e rrugës për vizionin të përbashkët, për vlerat dhe për strategjinë
Zakoni i 8të është kombinim i qëndrimeve, i shkathtësive dhe i dijes. Që të jeni udhëheqës i madh, juve ju duhet më shumë se sa besueshmëria juaj. Duhet të jeni të aftë që ti udhëzoni njerëzit se si të bëhen individë më të mirë. Njerëzve iu nevojitet një model për ta parë se si mund të punojnë dhe të udhëheqin në një mënyrë ndryshe.
Gjetja e rrugës është ndërmarrja më e ashpër nga të gjithat meqë duhet të mirreni me shumë çështje, shumë personalitete; shumë agjenda, shumë nivele të besimit dhe shumë ego. Për ta kuptuar dhe për ta ekzekutuar plotësisht rolin e gjetësit të rrugës, ju duhet t'i dini dhe të kacafyteni me katër realitete. Duhet t'i qartësoni këto katër realitete para se të mund të përqendroheni në atë se kah po ia mban organizata.
## Katër realitetet
- 1. Realitetet e tregut: si e perceptojnë tregun njerëzit në organizatë?
- 2 Kompetencat kryesore: cilat janë fuqitë tuaja unike?
- 3 Dëshirat dhe nevojat e pjesëmarrësve relevantë (stakeholder-ëve): nevojat e klientëve të synuar, të furnizuesve, të pronarëve dhe të punëtorëve.
- 4. Vlerat: destinimi kryesor i organizatës.
Veglat për gjetje të rrugës (për fokus) deklarata e misionit dhe plani strategjik Përmes ndërveprimit të grupit, krijoje një deklaratë të shkruar të misionit dhe një plan strategjik. Deklarata e misionit duhet ta përfshijë sensin tuaj të destinimit; vizionin tuaj dhe vlerat tuaja. Ky është qëllimi juaj harta juaj e rrugës.
Plani strategjik e përshkruan se si do tiu ofroni vlerë klientëve dhe pjesëmarrësve tuaj relevantë (stakeholderëve). Ky është fokusi juaj Plani juaj strategjik ju tregon se si të jeni në rrugë të duhur.
Deklaratat e fuqizuara të misionit zakonisht prodhohen kur ka mjaft njerëz që janë të informuar plotësisht, që ndërveprojnë lirshëm dhe sinergjishëm dhe janë në një ambient të besimit të lartë.
## 5. Ekzekutimi bashkërenditja dhe fuqizimi
## Zëri dhe disciplina e ekzekutimit - bashkërenditja e qëllimeve dhe e sistemeve për rezultate
Burimi i dytë i madh i besimit është organizata. Mirëpo, organizata kërkon edhe karakter organizativ edhe kompetencë organizative: Këto janë pikërisht principet që njerëzit i kanë ndërtuar brenda sistemeve të tyre të vlerave: Këto principe janë baza për dizajnimin e strukturave, të sistemeve; të proceseve dhe të vlerave personale të bashkërenditura me vlerat organizative: Në këtë fazë nevojitet disciplinë. Duhet të jeni të aftë që ti bashkërenditni strukturat tuaja, sistemet tuaja, proceset tuaja dhe kulturën tuaj për të qenë të aftë që ta realizoni vizionin tuaj.
Bashkërenditja kërkon syçeltësi të vazhdueshme: Ajo kërkon rregullime të vazhdueshme për shkak të ndryshimeve në realitete: Sistemet duhet të ndryshohen për të qenë në me kohën por ato po ashtu duhet të bazohen në principet e pandryshueshme universale. hap
Një vegël e bashkërenditjes që mund ta përdorni është sistemi i përgjigjeve informuese Balanced Score Card. Ky sistem mund të ju informojë se a është ende strategjia juaj në përputhje me misionin tuaj, apo se a jeni ende në rrugën e duhur për plotësimin e qëllimeve tuaja.
## Zëri fuqizues çlirimi i pasionit dhe i talentit
Fuqizimi është rezultati i besueshmërisë personale dhe organizacionale: Ai ua lejon njerëzve ta marrin kontrollin; ti menaxhojnë dhe ti organizojnë jetërat dhe karrierat e veta.
Kur njerëzit fuqizohen, udhëheqësi e ndal rolin e shefit. Ai bëhet shërbyes për organizatën: Kjo tregon se udhëheqësi nuk frikësohet nga humbja e kontrollit. Në vend të kësaj, udhëheqësi po ua jep njerëzve të vet fuqinë për ti marrë në kontroll gjërat që ndikojnë drejtpërdrejt në ta.
Udhëheqësit krijojnë nivel shumë më të lartë të fleksibilitetit; të adaptabilitetit (përshtatshmërisë) dhe të kreativitetit (krijueshmërisë) duke u përqendruar në pjekurinë, karakterin dhe kompetencën e secilit anëtar të ekipit.
## Vlerësimi i fuqizimit dhe i performansës:
- 1. Si po shkon?
- 2. Si po të shkon mësimi?
- 3. Cilat janë qëllimet e tua?
- 4. Si mund të të ndihmoj?
- 5. Si po më shkon si ndihmues?
## 6. Epoka e urtisë (mençurisë)
## Zakoni i 8të dhe pika e ëmbël
Zakoni i 8të ta jep çelësin për ta kuptuar dhe për ta çliruar edhe potencialin tënd edhe potencialin e njerëzve përreth teje. Si përsëritje, duhet ta kujtosh se çfarë pjese e luan secili rol dhe rëndësinë e tyre:
- 1. Modelimi: e inspiron besimin pa e atë. pritur
- 2. Gjetja e rrugës: e krijon rendin pa e kërkuar atë.
- 3 Bashkërenditja: e prodhon autoritetin moral të institucionalizuar
- 4 Fuqizimi: e çliron potencialitetin njerëzor pa motivim të jashtëm.
Modelimi dhe gjetja e rrugës jua japin fokusin. Bashkërenditja dhe fuqizimi; në anën tjetër, i bëjnë gjërat të ndodhin.
## Gjashtë shtytësit thelbësorë të ekzekutimit
- 1. Qartësia
- 2. Përkushtimi
- 3 Përkthimi
- 4 Mundësimi
- 5. Sinergjia
- Llogaritshmëria
## Katër disciplinat e ekzekutimit
- 1. Përqendrohu në gjërat çmendurisht të rëndësishme
- 2 Krijo tabelë të progresit të punës që e vëmendjen tërheq
- 3 Përktheji qëllimet e larta në veprim specifik
- 4. Mbajeni njëri tjetrin të llogaritshëm tërë kohën
## Fjalët e fundit
Shtatë zakonet që i ke mësuar nga libri i mëparshëm i Stephen Covey't janë ende relevante. Mirëpo, Epoka e Punëtorit të Dijes thërret për nevojën e një Zakoni të 8të që mund të të ndihmojë tutje në udhëtimin tënd drejt shkëlqyeshmërisë personale dhe organizative.
Duhet ta gjesh zërin tënd dhe ti inspirosh të tjerët që ta gjejnë të vetin: Fillo duke e krijuar rëndësinë tënde personale. Pasi ta kesh bërë këtë, inspiroji të tjerët që edhe ata ta bëjnë këtë. Nëse je duke e menaxhuar një ekip, krijo ambient të besueshëm të punës ku njerëzit kërkojnë zgjidhje fitoj-fiton dhe i shkëmbejnë vizionet. Me Zakonin e 8të, ajo që ka qenë e mirë mund të bëhet veçse shumë më e mirë.
## Publikime tjera
Të gjitha publikimet |:( |:) mund ti shkarkoni falas nga web-faqet:
https: sites google com siteLkalabuliLjetes % C3% AB
http: sa-kra chL
http: WWW syri3 comL
Faqja në Facebook: |:( |:) Publikimet RB
http: sites google com site [kalabulil
Po ashtu, ato mund ti shkarkoni direkt nga linqet e mëposhtme.
## Të lehta<eos> |
<bos>- Zhvillimi katër inteliqiencavelzotësive është udhërrëfyes praktik për zhvillimin e të katër aspekteve njerëzore që të bëjnë njeri të plotë. Nxjerrë nga Zakoni 8të Stephen Covey-t; ky është publikim interesant për çdokë.
- Disciplina e BL (Bëj\_Lehtë)është një shkrim atraktiv për mënyrën e lehtë të bërjes së gjërave dhe për përdorimin e energjisë e përpjekjeve optimale për realizim.
- Lumturia dhe Pasuria mund ti ndihmojë cilitdo; që po lufton me paratë, për ta gjetur një rrugë për jetë më të mirë financiare.
- Dashuria\_në\_distancë flet për sfidat e mbajtjes së lidhjes romantike në distancë.
- Stresi\_në\_punë përmban këshilla për menaxhimin e stresit në ambientin e punës
- Meditimi lehtë është një artikull hyrës për meditimin që e përshkruan një teknikë krejt të thjeshtë .
## Të mesme
- Shtatë Zakonet e Njerëzve me\_Efektivitet të\_Lartë është pasqyrë e shkëlqyeshme e praktikave individuale dhe ndërpersonale që do ta bëjnë çdo individ dëgjues, nxënës; partner, dhe lider më efektiv. Ai 1 sugjeron disa korniza të shkëlqyeshme për ta avancuar performansën personale.
- Esenca e dijes nqa Sekreti e përmban thelbin e librit "Sekreti" të Rhonda Byrne: Ligji Tërheqjes në praktikë.
- Mirënjohja dhe\_Ealënderimi është një doracak praktik për energjinë pozitive që e ka në qendër shprehjen e mirënjohjes për të mirat që i kemi.
- 11 liqjet e harruara është një zgjerim konceptit të Ligjit të Tërheqjes; ligje të mendjes të analizuara e të formuluara bukur nga Bob Proctor.
- 1902, një hyrje e bukur në shkencën e të menduarit dhe të ndjenjave. "Shpirti e tërheq atë të cilën e strehon fshehtas; atë që do, dhe po ashtu edhe atë të cilës frikësohet; ai e arrin lartësinë aspiratave të tij më të dashura; ai bie në nivelin e dëshirave të tij të papastra; dhe rrethanat janë mjetet me të cilat shpirti e pranon të veten.
- Evetmja frikë\_është\_frika vetë është fjalimi presidentit amerikan në kohën e depresionit të thellë. Ka shumë paralele ndërmjet gjendjes së popullit amerikan më 1932 dhe popullit tonë tash.
## Të avancuara
- miratuar dhe rekomanduar nga Daut Demaku; e shpjegon idenë se suksesi personal nuk është rezultat punës së mundimshme; planeve precize apo ambicies së furishme, por kuptimit të natyrës sonë themelore si qenie njerëzore dhe si t'i ndjekim ligjet e natyrës. Kur i kuptojmë dhe i aplikojmë këto ligje në jetën tonë, gjë që dëshirojmë mund të krijohet; "sepse ligjet e njëjta që i përdor natyra për ta krijuar një një yll, apo një trup njeriu mund ta shkaktojnë edhe përmbushjen e dëshirave tona më të thella" çdo
- Mbështetja në vetveten e përmban deklarimin më të plotë të njërës nga temat kryesore të Emersonit; nevojën për secilin individ që ta lërë konformitetin dhe konsistencën false; dhe ti përcjellë instinktet dhe idetë e veta.
- shkëlqyeshëm për studim ditor apo dëgjim. Është thelbi koncepteve të Dipak Çoprës që i shpjegon me fjalë të thjeshta ligjet shpirtërore të suksesit. "Creating Affluence" (Krijimi i begatisë) është distiluar në "The seven spiritual laws of success' (Shtatë ligjet shpirtërore të suksesit) .<eos> |
<bos>## 1 1
## Stephen Covey
## Zhvillimi i katër inteligjencave zotësive
udhërrëfyes praktik për veprim
| | | Gjeje zërin tënd _ | Inspiroji të tjerët ta gjejnë zërin e vet | Inspiroji të tjerët ta gjejnë zërin e vet |
|------------------------------------------|--------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------|
| Procesi sekuencial nga brenda-tejashtë | Forca krijuese Petsoni | Ndërgjegija (SQ) Vizioni (IQ) Disciplina (PQ) Pasioni (EQ) | Modelimi (shpirti) Gjetja e rrugës (mendja) Bashkërenditja (trupi) Fuqizimi (zemra) | |
| Zgjedhja | | | | |
| Rregullimi i shpejtë nga jashtë-tebrenda | Softueri kulturor Person i fragmentuar (viktimë) | Egoja (SQ) Viktimizmi (IQ) Llastimi (PQ) Pasqyra shoqërore (EQ) | Besimi ulët (shpirti) Pa vizion /vlera të përbashkëta (mendja) Jobashkërenditja (trupi) Shfuqizimi (zemra) | 1 |
| | | Humbe zërin tënd | Mos i lë të tjerët që ta gjejnë dhe ta përdorin zërin e vet | Mos i lë të tjerët që ta gjejnë dhe ta përdorin zërin e vet |
dhe e përktheu zgjodhi
Ridvan Bunjaku
I:( /:)
Qershor 2011
## Përmbajtja
| Për librin Zakoni i 8të | |
|--------------------------------------------------------------------------------|----|
| Për autorin Stephen R. Covey _ | |
| Libri në një figurë . | |
| Sfida e Zhvillimit Personal | |
| Dhurata jonë e parë e lindjes: Liria për të zgjedhur _ | |
| Dhurata jonë e dytë e lindjes: Ligjet apo principet natyrore. | |
| Dhurata jonë e tretë e lindjes: Katër Inteligjencat, Zotësitë e Natyrës Sonë . | |
| Inteligjenca Fizike (PQ) . | |
| Inteligjenca Emocionale (EQ) _ | |
| Inteligjenca Mendore (IQ) | 10 |
| Inteligjenca Shpirtërore (SQ)_ | 10 |
| Zhvillimi i Katër Inteligjencave/ Zotësive: Udhërrëfyes praktik për veprim. | 11 |
| Zhvillimi i Inteligjencës Fizike PQ. | 11 |
| Zhvillimi i Inteligjencës Mendore IQ | 16 |
| Zhvillimi i Inteligjencës Emocionale EQ | 19 |
| Zhvillimi i Inteligjencës Shpirtërore SQ | 22 |
| Përmbyllje . | 24 |
| Publikime tjera. | 25 |
| Të lehta _ | 25 |
| Të mesme- | 26 |
| Të avansuara | 27 |
## Për librin Zakoni i 8të
<!-- image -->
Vite me radhë, 7 Zakonet e Njerëzve me Efektivitet të Lartë është bërë resurs më se i nevojshëm për individët dhe ekzekutuesit që përpiqen ti përmirësojnë jetët dhe karrierat e veta. Sipas autorit Stephen Covey , efektiviteti është vegla për mbijetesë në ambientin e sotëm që ka tempo të shpejtë. Mirëpo, për tu bërë vërtet të shkëlqyeshëm dhe për të pasur sukses në Epokën e re të Punëtorit të Dijes duhet të ndërtoni mbi, dhe të lëvizni përtej efektivitetit në madhështi. Duhet ta zërin tuaj dhe ti inspironi edhe të tjerët që t'i gjejnë zërat e vet. gjeni
Gjetja e zërit tuaj kërkon zhvendosje në të menduar. Për të pasur sukses në udhëtimin tuaj drejt madhështisë - ju nevojitet një model i ri mendor, një grup iri i shkathtësive dhe një zakon i ri. Zakoni i 8-të i Stephen Covey't do tua rrëfejë rrugën derisa e ndërmerrni ndryshimin e nevojshëm për te madhështia.
## Për autorin Stephen R. Covey
<!-- image -->
Më 1996, Stephen R. Covey është njohur si një nga 25 amerikanët më me ndikim nga revista Time, dhe një nga 25 njerëzit me ndikimin më të fuqishëm të Sales and Marketing Management. Dr. Covey është autori i disa librave të duartrokitur fuqishëm, duke e përfshirë edhe bestsellerin ndërkombëtar , 7 Zakonet e Njerëzve me Efektivitet të Lartë. Dr. Covey është bashkëthemelues dhe nën-kryetar i FranklinCovey , kompania udhëheqëse e shërbimeve profesionale globale me zyra në 123 shtete.
## Libri në një figurë
<!-- image -->
## 1 @ 1
| | | Gjeje zërin tënd | Inspiroji të tjerët ta gjejnë zërin e vet | Inspiroji të tjerët ta gjejnë zërin e vet |
|------------------------------------------|------------------------------------------|------------------------------------------------------------|--------------------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------|
| Procesi sekuencial nga brenda-tejashtë | Forca krijuese | Ndërgjegija (SQ) Vizioni (IQ) Disciplina (PQ) Pasioni (EQ) | Modelimi (shpirti) Gjetja e rrugës (mendja) Bashkërenditja (trupi) Fuqizimi (zemra) | |
| Zgjedhja | | | | |
| Rregullimi i shpejtë nga jashtë-tebrenda | Softueri kulturor Pregsoentuar (viktimë) | Egoja (SQ) Viktimizmi (IQ) Llastimi (PQ) Phsqgrore (EQ) | Besimi i ulët (shpirti) Pa vizion /vlera të päeshkëta Jobashkërenditja (trupi) Shfuqizimi (zemra | 1 |
| | | Humbe zërin tënd | Mos i lë të tjerët që ta gjejnë dhe ta përdorin zërin e vet | Mos i lë të tjerët që ta gjejnë dhe ta përdorin zërin e vet |
## Sfida e Zhvillimit Personal
Gjatë lindjes, secilit nga ne i janë dhënë "dhurata të lindjes" që janë madhështore talentet; zotësitë, inteligjencat, shanset që do të mbeteshin kryesisht të paçelura pos përmes vendimit dhe përpjekjes sonë. Për shkak të këtyre dhuratave; potenciali brenda një individi është i pamasë, bile-bile i pafundmë. Sa më shumë që i përdorim dhe i zmadhojmë talentet tona aktuale, aq më shumë talente na jepen dhe aq më i madh bëhet kapaciteti ynë. Këto tri dhurata më të rëndësishme janë:
- 1 Liria dhe fuqia jonë që të zgjedhim:
- 2. Ligjet apo principet natyrore, që janë universale dhe nuk ndryshojnë kurrë
- 3 Katër inteligjencat zotësitë tona: fizike / ekonomike; emocionale / shoqërore, mendore, dhe shpirtërore.
## Dhurata jonë e e lindjes: Liria për të zgjedhur parë
Në tërë mësimdhënien time që e përfshin gjysmë shekulli, po të më pyesnit: cila është një temë një poentë që të është dukur se e ka ndikimin më të madh te njerëzit, pavarësisht rrethanave do të përgjigjesha me bindjen më të thellë: që jemi të lirë të zgjedhim: Pas vetë jetës , fuqia për të zgjedhur është dhurata juaj më e madhe. Kjo fuqi dhe liri qëndron plotësisht në kontrast me modelin mendor të viktimizmit dhe me kulturën e fajësimit të përhapur në shoqëri kaq sot.
Ndërmjet stimulit dhe përgjigjes (reagimit) është një hapësirë. Në atë hapësirë qëndron liria dhe fuqia jonë ta zgjedhim reagimin tonë. Në këto zgjedhje qëndron rritja jonë dhe lumturia jonë:
<!-- image -->
Rrënjësisht; ne jemi produkt i zgjedhjes, jo i natyrës (gjenet) apo i kultivimit (edukimi, ambienti). Natyrisht; gjenet dhe kultura mund të ndikojnë shumë fuqishëm; por ato nuk përcaktojnë.
Esenca e të qenit njeri është të mund ta drejtosh jetën tënde. Njerëzit veprojnë; kafshët dhe "robotët" njerëzorë reagojnë. Njerëzit mund të bëjnë zgjedhje në bazë të vlerave të veta. Fuqia juaj që ta zgjedhni drejtimin e jetës suaj ju lejon që ta rishpikni veten; ta ndryshoni të ardhmen tuaj, dhe të ndikoni fuqishëm në 'pjesën e mbetur të krijimit. Është një dhuratë e vetme që e mundëson përdorimin e të gjitha dhuratave tjera; është një dhuratë e vetme që na e mundëson ta ngritim jetën tonë në nivele gjithnjë e më të larta.
## Dhurata jonë e dytë e lindjes: Ligjet apo principet natyrore
Përdorimi i mençur i lirisë sonë për të zgjedhur thjesht domethënë të jetojmë sipas principeve apo ligjeve natyrore në vend se të shkojmë me kulturën e sotme të "riparimit të shpejtë.
e ka parë Ajnshtajni gjilpërën e kompasit kur ishte katër vjeç, ai gjithmonë e ka edhe me çdo fushë tjetër të jetës. Principet janë universale domethënë, ato e tejshkojnë kulturën dhe gjeografinë. Ato janë edhe të përhershme; ato nuk ndryshojnë kurrë - principet siç është drejtësia, mirësia, respekti, ndershmëria, integriteti, shërbimi, kontributi. Kulturat e ndryshme mund ti përkthejnë këto principe në praktika të ndryshme; dhe gjatë kohës, mund edhe ti turbullojnë krejtësisht këto principe përmes përdorimit të gabueshëm të lirisë. Megjithatë, ato janë prezente. Sikur ligji i gravitetit; ato operojnë vazhdimisht:. Sapo
Domethënë, ato janë të vetëkuptueshme. Për shembull, kurrë nuk mund të kesh besim të qëndrueshëm pa besueshmëri. Mendoni për këtë; ky është ligj natyror.
## Dhurata jonë e tretë e lindjes: Katër Inteligjencat /Zotësitë e Natyrës Sonë<eos> |
<bos>Katër pjesët madhështore të natyrës sonë përbëhen nga trupi, zemra, mendja, dhe shpirti. Përkatësisht me këto katër pjesë janë katër zotësi apo inteligjenca që i posedojmë të gjithë ne: inteligjenca jonë fizike apo e trupit (PQ), inteligjenca jonë emocionale (EQ) inteligjenca jonë mendore (IQ), dhe inteligjenca jonë shpirtërore (SQ). Këto katër inteligjenca e përfaqësojnë dhuratën tonë të tretë të lindjes.
## Inteligjenca Fizike (PQ)
Inteligjenca fizike (PQ) e trupit është një Iloj i inteligjencës për të cilën të gjithë jemi të vetëdijshëm në mënyrë implicite, por shpesh e nënvlerësojmë.
Vetëm mendoni për atë se çka bën trupi juaj pa ndonjë përpjekje të vetëdijshme. I ekzekuton sistemet tuaja të frymëmarrjes , të qarkullimit të gjakut, atë nervor, dhe sistemet tjera vitale. Vazhdimisht është duke e vëzhguar ambientin e vet; duke i shkatërruar qelizat e sëmura, dhe duke luftuar për vazhdim të jetesës. pak
Mjekët janë të parët që e pranojnë që trupi e shëron veten: Mjekësia thjesht e lehtëson shërimin dhe mund t'i heqë pengesat; por ajo mund edhe të krijojë pengesa nëse punon në kundërshtim me inteligjencën fizike.
Trupi ynë është makineri e shkëlqyeshme që performon më mirë edhe se kompjuteri më i avancuar. Zotësia jonë që të veprojmë sipas mendimeve dhe ndjenjave tona dhe të shkaktojmë të ndodhin gjërat është e paarritshme për gjallesat tjera në botë.
## Inteligjenca Emocionale (EQ)
Inteligjenca emocionale (EQ) është njohja e vetes, vetëdija për veten, ndjeshmëria shoqërore; empatia; dhe zotësia e dikujt për të komunikuar me sukses me të tjerët. Është ndjenja e përshtatjes së duhur të ritmit dhe e përshtatjes së duhur shoqërore, dhe pasja e guximit të pranohen dobësitë dhe të shprehen e të respektohen dallimet: Kombinimi i të menduarit dhe të ndierit krijon balans, gjykim dhe urti më të mirë.
Ka pasur shumë hulumtime që sugjerojnë që në shtigje të gjata, inteligjenca emocionale është përcaktues më i saktë i komunikimit; i marrëdhënieve; dhe i udhëheqjes së suksesshme se sa inteligjenca mendore.
## Inteligjenca Mendore (IQ)
Kur flasim për inteligjencën; zakonisht mendojmë për inteligjencën mendore (IQ); domethënë, aftësia jonë të analizojmë; të arsyetojmë; të mendojmë në mënyrë abstrakte, ta përdorim gjuhën, të vizualizojmë; dhe të kuptojmë. Por ky është interpretim tepër i ngushtë i inteligjencës.
## Inteligjenca Shpirtërore (SQ)
Inteligjenca e katërt është inteligjenca shpirtërore (SQ). Sikur EQ SQ po bëhet gjithnjë e më shumë temë kryesore në hulumtimet shkencore dhe në diskutimin filozofik / fiziologjik. Inteligjenca shpirtërore është qendrorja dhe më fundamentalja nga të gjitha inteligjencat sepse bëhet burim i udhërrëfimit për tri tjerat.
Inteligjenca shpirtërore e paraqet shtytësin tonë për kuptim dhe për tu lidhur me të pafundmen.
Inteligjenca shpirtërore na ndihmon edhe ti dallojmë qartë principet e vërteta që janë e ndërgjegjes sonë, dhe simbolizohen nga busulla. Busulla është metaforë e shkëlqyeshme për principet; sepse gjithmonë e tregon veriun: Çelësi për të mbajtur autoritet të lartë moral është të ndiqen vazhdimisht principet e "veriut të vërtetë" . pjesë
## Zhvillimi i Katër Inteligjencave /Zotësive: Udhërrëfyes praktik për veprim
Zhvillimi dhe përdorimi 1 këtyre inteligjencave do ta fusë brenda jush pas vetëbesimin e qetë, fuqinë e brendshme dhe sigurinë, aftësinë të jeni njëkohësisht të guximshëm dhe të kujdesshëm; dhe autoritetin personal moral. Në shumë përpjekjet tuaja për ti zhvilluar këto inteligjenca do të ndikojnë thellësisht në aftësinë tuaj për të ndikuar pozitivisht te të tjerët. pikë pike mënyra,
Edhe pse disa nga rekomandimet mund të ju duken sens i thjeshtë i zakonshëm kujtojeni: sensi i zakonshëm nuk është praktikë e zakonshme. Garantoj se nëse i përqendroni përpjekjet tuaja në këto fusha, do të zbuloni se paqja dhe fuqia e madhe do të vijnë në jetën tuaj.
## Zhvillimi i Inteligjencës Fizike PQ
Të fillojmë me trupin me inteligjencën fizike (PQ), sepse trupi është instrumenti i domethënë , apetitet dhe pasionet tona vetëdijes sonë ne bëhemi zotërues të vetes . Njerëzit jetët e të cilëve janë funksion i apetiteve dhe i pasioneve të tyre në vend se i vetëdijes së tyre nuk mund të japin nga vetja e tyre. Ata e humbin lirinë personale, duke menduar tërë kohën se janë duke e përdorur atë. Trupi është shërbyes i mirë, por zotërues i keq:
Sugjeroj se janë tri mënyra fundamentale për ta zhvilluar inteligjencën tonë fizike. E para, të ushqyerit e mençur; e dyta, ushtrimet konsistente, të balansuara; dhe e treta, pushimi 1 duhur , relaksimi; menaxhimi i stresit; dhe të menduarit parandalues.
## ZHVILLIMI I TRI KOMPONENTAVE KRYESORE PQ
## TË INTELIGJENCËS FIZIKE (PQ)
Të ushqyerit e mençur
Ushtrimet konsistente e të balansuara
Pushimi duhur , relaksimi, menaxhimi stresit, dhe të menduarit parandalues
Këto tri mënyra fundamentale janë kuptuar dhe pranuar gjerësisht nga shumica e njerëzve në botën e civilizuar. Ato janë vërtet sens i zakonshëm. Por shumë njerëz i praktikojnë të trijat. pak
## Të ushqyerit e mençur
Shumica nga ne e dimë se çka do të duhej të hamë e çka jo. Çelësi është balansi. E pranoj që nuk jam mjek specialist i dietave, por unë, si shumica nga ne, jam edukuar ta di se trupat dhe sistemet tona, duke e përfshirë edhe atë imunitar , forcohen më së shumti kur hamë më shumë drithëra nga kokrrat e plota me mbështjellës perime, pemë, dhe proteina me yndyrë të Mishrat, kur hahen (më mirë në sasi të pakta) duhet të jenë pa dhjamë. Hulumtimet i tregojnë gjithnjë e më shumë edhe të mirat e ngrënies së rregullt të peshkut. Ushqimet e ngopura me yndyrë të lartë dhe me shumë sheqer (duke i përfshirë shumë ushqime të shpejta fast-food, ushqimet e përpunuara, dhe ëmbëlsirat) duhet të hahen shumë rrallë apo të shmangen. Por, kujtojeni përsëri, çelësi është balansi dhe vetëpërmbajtja. Mësohuni të mos e llastoni veten e të bëheni Me fjalë tjera, mësohuni kur të ndaleni së ngrëni kur jeni të kënaqur dhe pa e pasur barkun parehatshëm Dhe në fund, pini shumë ujë 6-10 gota në ditë. Uji i optimizon funksionet e trupit dhe kontribuon në mënyrë të rëndësishme në përpjekjet e njeriut për të mbajtur përshtatshmëri fizike dhe të shëndetshme përmes dietës dhe ushtrimeve të rregullta. pakët. grykës. plot:. peshë
Po ashtu jam bindur në efikasitetin dhe urtinë e agjërimit të kohëpaskohshëm; ku e shmangni një racion apo dy me qëllim që t'i ofroni pushim tërë procesit tretës si dhe po ashtu edhe për pastrim. përvoja ime, përfitimi kryesor, megjithatë; nuk ka fizik ka qenë më shumë mendor dhe shpirtëror. Principi i agjërimit mësohet në thuajse të gjitha religjionet e mëdha botërore si mënyrë për zhvillimin e një niveli më të lartë të vetë-zotërimit dhe të vetë-kontrollit, dhe të vetëdijes më të thellë për atë se sa jemi vërtet të varur. Nga qenë
Unë besoj fuqishëm se kur i kontrolloni si duhet apetitet tuaja, aftësia juaj për ti kontrolluar pasionet tuaja dhe për ti pastruar dëshirat tuaja rritet. Kjo ju jep ndjenjë të vërtetë të modestisë dhe ua mundëson të fitoni perspektivë më të mirë për atë se çka është vërtet e rëndësishme në jetë.
## Ushtrimet konsistente e të balansuara<eos> |
<bos>Ushtrimet e rregullta kardiovaskulare, të fuqisë; dhe të fleksibilitetit e rrisin dukshëm edhe cilësinë e jetës edhe pritshmërinë e jetës. Prapë, çelësi është balansi. Shoqëria jonë ka adoptuar gjithnjë e më shumë stile të jetës të qëndrimit ulur dhe joaktive. Por ka shumë mënyra për të bërë ushtrime të rregullta. Filloni me në mënyra që mund ti mbani. Bëni diçka përditë, ose të paktën tri deri pesë herë në javë. Zgjedhni diçka që ju kënaq dhe që i përshtatet nevojave dhe kushteve tuaja specifike: Konsultohuni me mjekun tuaj. Ndryshoni Ilojet e ushtrimeve që i bëni ashtu që ti forconi pjesët e ndryshme të trupit dhe ti shmangeni mërzitjes apo rraskapitjes në një gjë. Shumë njerëzve iu pëlqen të ecin vrullshëm, nëse është e mundur. Të tjerë vrapojnë , notojnë, merren me kopshtari; apo e ngasin biçikletën. Shumë njerëz i shfrytëzojnë pajisjet në palestra të dizajnuara që iu ofrojnë stërvitje aerobik / kardiovaskulare, siç janë rrotullakët, biçikletat stacionare, ngjitësit e kaq pak,
Ngritja e peshave dhe trajnimet tjera të fuqisë kanë shumë të mira të rëndësishme për njerëzit e të gjitha moshave, duke e përfshirë fuqinë, qëndrimin e trupit, energjinë , ngadalësimin dhe ndaljen e amortizimit së eshtrave; dhe rritjen e aftësisë së trupit për djegien e kalorive
Nuk mund të flas mjaftueshëm personalisht për frytet e pashmangshme që i përjetoj nga ushtrimet konsistente e të balansuara. Për mua, përfitimi më i madh është mendor dhe shpirtëror, e jo fizik, edhe pse më kanë bërë përshtypje hulumtimet dërmuese që i tregojnë përfitimet fizike që vijnë nga ushtrimet e rregullta. Ushtrimet aerobik, ku i përdorni muskujt e mëdhenj të këmbëve për ta forcuar zemrën dhe sistemet qarkulluese ashtu që të mund ta përpunoni oksigjenin në mënyrën më efikase, kanë qenë gjithmonë themeli bazë i programit tim të ushtrimeve:
Po ashtu jam bindur fuqishëm për rëndësinë e ushtrimeve të muskujve dhe të fleksibilitetit. Më kujtohet një herë, një trajner duke më udhëzuar në ushtrimin peshëngritës për muskujt e Ai praktikisht më tha të shkoj aq larg sa mund të shkoj dhe pastaj ta edhe një ngritje: E pyeta pse, dhe ai tha se shumica e përfitimit vjen mu në fundin e ushtrimit kur fija e muskulit rraskapitet dhe këputet (dhembja) dhe brenda 48 orëve përtërihet dhe fuqizohet. Ky ishte mësim fascinues për mua, sepse unë doja të ndalem kur isha i lodhur dhe kur ndieja dhimbje. Por ai qëndroi mbi mua dhe tha, "Unë do ta marr shufrën posa të mos mund të shkosh tutje " Kjo është metaforë e shkëlqyeshme edhe për tri dimensionet tjera të jetës. Ndërsa shkojmë kah fundi i hapësirës sonë, kapaciteti ynë për të bërë rritet. gjoksit:. bëj
Përkushtimi im specifik është të ushtroj pesë deri në gjashtë ditë në javë aerobik, tri ditë në javë në definim të muskujve, dhe gjashtë ditë në javë në ndonjë Iloj të shtrirjes / zgjatjes dhe / ose joga për fleksibilitet:. Kam përfituar edhe nga Pilates në
forcimin e thelbit të brendshëm: Çdokush duhet ta studiojë situatën e tij apo të saj dhe ta përcaktojë se çka është më së mençuri. E prapë, jam i bindur se ushtrimi e rrit ndjenjën tonë të vetë-kontrollit dhe të vetë-zotërimit, që e avanson totalitetin e jetës sonë.
Në javën e secilit person janë 168 orë. Nëse do ta Mprihni Sharrën fizikisht përmes ushtrimeve të rregullta dhe të balansuara për, të themi, vetëm 2apo 3 nga ato 168 orë, do të përjetoni asi efekti pozitiv të atyre 2ve apo 3ve në 166 tjerat; duke e përfshirë edhe thellësinë dhe cilësinë e gjumit tuaj; sa që do të nisni ta shihni dobinë e jashtëzakonshme dhe fuqinë që vjen në jetën tuaj nga ky lloj i vetë-zotërimit.
## Pushimi i duhur, relaksimi, menaxhimi i stresit, dhe të menduarit parandalues
Puna e nismëtarit dhe udhëheqësit të madh në fushën e stresit, Dr. Hans Selye, sugjeron se janë dy lloje të stresit: distresi dhe eustresi. Distresi vjen nga urrejtja e punës suaj, mosdurimi i presioneve të shumëfishta të jetës, dhe ndjenja se jeni viktimë. Eustresi vjen nga tensioni pozitiv ndërmjet asaj se ku jeni dhe ku dëshironi të shkoni ndonjë qëllim kuptimplotë apo projekt apo shkak që vërtet ju ndez dhe depërton te talentet dhe pasioni juaj më shkurt; zëri juaj. Përmes hulumtimit të empirik, Dr. Selye tregoi se si e mbërthen eustresi sistemin imunitar dhe e rrit jetëgjatësinë dhe shijimin e jetës. Shkurt e shqip, nuk do të duhej ta shmangim stresin nëse është lloji i duhur i stresit eustresi. Ai do të na forcojë dhe do ta rrisë kapacitetin tonë. Natyrisht; e tëra duhet të jetë e balansuar dhe e harmonizuar me pushim dhe relaksim të duhur, apo ajo që quhet "menaxhimi i stresit" , apo më saktë, "menaxhimi i eustresit" . Selye e shpjegoi se jetojnë afërsisht shtatë vite më gjatë se sa burrat për arsye psikologjike / shpirtërore; jo për arsye fiziologjike. "Puna e një gruaje nuk mbaron kurrë. ' gratë
Në qarqet profesionale, pranohet gjerësisht se të paktën dy të tretat e të gjitha sëmundjeve shkaktohen nga zgjedhjet e stilit të jetës që i bëjnë njerëzit. Këto zgjedhje kanë të bëjnë me të ushqyerit, me pirjen e duhanit, me vozitjen pa rripa të sigurisë, pushimin dhe relaksimin e pamjaftueshëm, me përpjekjen të ndizet qiriri në të dy skajet; dhe shumë shpërdorime stresuese të trupit dhe të mendjes. Shumë njerëz ua mveshin shumë sëmundje faktorëve gjenetikë; por siç e kam përmendur më gjithmonë ka hapësirë ndërmjet stimulit dhe reagimit; dhe kur njerëzit janë të vetëdijshëm për këtë hapësirë dhe të vetëdijshëm për kapacitetin e tyre të bëjnë zgjedhje bazuar në principe, ata nuk i marrin domosdo sëmundjet e tendencave të tyre gjenetike. Bile edhe shumica e kancereve mund të shërohen nëse detektohen në fazën e parë apo të dytë para se të bëhen agresivë. parë,
Mjekësia bashkëkohore perëndimore kryesisht përqendrohet në mjekim në vend se në parandalim; dhe mjekimi zakonisht bie në njërën nga dy kategoritë: kimi apo kirurgji. Do të doja ta shihja paradigmën këndvështrimin mjekësor të ishte më i dhe më i thellë dhe më i plotësuar me terapitë alternative të vërtetuara në mënyrë empirike. gjerë
Mendoj se është shumë e rëndësishme të kesh kontrolle të shpeshta, të paktën një herë në vit, ashtu që tendencat apo simptomat e ndryshme të sëmundjeve të mund të çojnë në zgjedhje të mençura. Unë e kam një mjek të mjekimit dhe një mjek të parandalimit dhe të dy i respektoj jashtëzakonisht shumë. Kam mësuar se principi më fundamental është se ne duhet ta marrim përgjegjësinë për shëndetin tonë. Duhet të bëjmë pyetje, të përfshihemi shumë; të studiojmë, ti shohim opinionet e një personi apo profesioni të jashtëm përgjegjësinë për shëndetin dhe mirëqenien tonë.
Ndërgjegjja jonë, nëse do ta dëgjojmë, do të na drejtojë në të tri këto fusha. Dhe sa më shumë që e përcjellim; aq më e fortë bëhet ajo ashtu që ne mund të lëvizim gjithnjë e më shumë kah gjendja 'të japim nga vetja jonë' . Duke ngrënë në mënyrë të mençur, duke ushtruar , duke pushuar, dhe duke u relaksuar, ne i thellojmë zotësitë tona dhe e fuqizojmë sistemin imunitar të trupit dhe aftësinë e tij për ta rindërtuar veten. Më e rëndësishmja, i çlirojmë tri inteligjencat tjera që gjenden në zemër , në mendje, dhe në shpirt.
## Zhvillimi i Inteligjencës Mendore IQ<eos> |
<bos>1 sugjeroj tri mënyra për ta zhvilluar IQnë, zotësitë tona mendore:
- para, studimi dhe edukimi i vazhdueshëm; sistematik, i disiplinuar, që e përfshin edhe studimin jashtë fushës suaj;
- e dyta, kultivimi i vetëdijes për veten ashtu që të mund t'i bëni eksplicite supozimet dhe të mendoni "jashtë kutisë" dhe jashtë zonës suaj të rehatisë;
- treta, nxënia duke dhënë mësim dhe duke bërë.
## ZHVILLIMI I TRI KOMPONENTAVE KRYESORE IQ
## TË INTELIGJENCËS MENDORE (IQ)
Studimi dhe edukimi vazhdueshëm, sistematik e disiplinuar
Kultivimi vetëdijes për veten (ti bësh eksplicite supozimet)
Nxënia duke dhënë mësim dhe duke bërë
## Studimi dhe edukimi vazhdueshëm, sistematik e i disiplinuar
Njerëzit që janë zotuar për nxënie, rritje, dhe përmirësim të vazhdueshëm; janë ata që e kanë aftësinë të ndryshojnë; të adaptohen; të lakohen me realitetet ndryshuese të jetës, dhe të bëhen fundamentalisht të pajisur për të prodhuar në çfarëdo fushe të jetës. Siguria jonë e vetme reale ekonomike qëndron në fuqinë tonë që ti plotësojmë nevojat njerëzore. Pra sa më të vështira bëhen kushtet; aq më evidente bëhen nevojat njerëzore: Siguria jonë nuk qëndron në organizatat apo në punët tona; teknologjitë përçarëse thjesht mund ti bëjnë jorelevante ato. Por nëse kemi mendje të fuqishme, aktive; të vëmendshme, rritëse, nxënëse, ne do të jemi të aftë të "zbarkojmë në të katrat" . Koncepti se IQ mendore është aset me vlerë fikse është hedhur poshtë qëmoti. Sa më shumë që përdoret mendja, aq më e fortë bëhet ajo; sa më reaguese është mendja ndaj ndërgjegjes, aq më e mençur bëhet ajo.
Unë besoj fuqishëm se ne do të duhej ta zvogëlojmë shumë TVnë në jetët tona dhe ti kthehemi leximit të lexuarit gjerësisht, thellësisht; jashtë zonave tona të rehatisë dhe jashtë fushave tona profesionale. Për shembull, ndër revistat tjera, mua më pëlqen ta lexoj Scientific American The Economist; Psychology Harvard Business Today,
Review, Fortune, dhe Business Week. Gruaja ime vazhdimisht më inkurajon të lexoj më shumë letërsi fantastike, biografi, dhe autobiografi, që janë interesat e saj kryesore. Mendoj se ajo këshillon mençur. Po ashtu më dërgohen shumë libra për qëllime të miratimit; dhe kam mësuar të lexoj konceptualisht duke e studiuar tabelën e përmbajtjes dhe duke e mësuar stilin e shkruesit në mënyrë që ta kuptoj se ku janë shprehur apo përmbledhur idetë kryesore: Në këtë mënyrë; te shumë libra mund ta kapi thelbin afërsisht për një ditë.
Në mënyrë fundamentale, secili duhet të vendosë për vete për mënyrën më të mirë për mirëmbajtjen e edukimit të vazhdueshëm të tij apo të saj. Në botën e Epokës së Punëtorit të Dijes, kjo është vitale. Njerëzit duhet shikojnë me kujdes se ku po e kalojnë kohën e tyre sa kohë po shkon kot dhe të bëhen shumë të disiplinuar mentalisht:. Përpjekja paguan dividenda (fitime) të mëdha. Shumica e njerëzve thonë se meqë janë të zënë, nuk kanë shumë kohë për lexim dhe as për fëmijët e tyre. Mirëpo ka fakte tronditëse që njerëzit e kalojnë rreth gjysmën e kohës së vet duke bërë gjëra që nuk janë të rëndësishme, edhe pse janë urgjente: Por sa më i disiplinuar të bëhet një person në përqendrimin në gjërat me rëndësi vitale dhe ka ndjenjë të fuqishme të që digjet brenda zemrës së tij apo të saj, është shumë më lehtë ti thotë me buzëqeshje, lumturisht, dhe gëzueshëm "jo" të gjithë larguesve të shumtë të vëmendjes që vijnë pashmangshëm. kaq kaq 'po"së
## Kultivimi i vetëdijes për veten (t'i bësh eksplicite supozimet)
Vetëdija për veten i përfshin të katër inteligjencat dhe është dhuratë unike njerëzore. Është esencialisht fjalë tjetër për hapësirën ndërmjet stimulit dhe reagimit - hapësira ku mund të pauzoni dhe pastaj ta bëni një zgjedhje apo ta merrni një vendim
Kultivimi i vetëdijes për veten duke provuar ti kuptojmë dhe ti bëjmë eksplicite supozimet; teoritë dhe paradigmat që ndodhen nën to është pa asnjë dyshim njëri nga aktivitetet me përfitimin më të madh në të cilin mund të përfshihemi. Meqë ne gjithmonë bëjmë supozime dhe për shkak se ato janë shumë implicite (ne jemi të pavetëdijshëm që po i bëjmë ato), duke i bërë eksplicite ato, ne mund të bëjmë ndryshime të mëdha të papritura. Mund të mësojmë të mendojmë jashtë kutisë.
Më lejoni t'i sugjeroj disa qasje tjera për ta kultivuar vetëdijen për veten. Bija ime, Colleen i ka sigurisht 70 ditarë të ndryshëm të mbushur me mendimet e saj të shkruara vetëm për sytë e saj. Shkruarja në ditar ia ka mundësuar asaj të jetë vëzhgues i përfshirjeve të veta në jetë dhe po ashtu të bëjë zgjedhje bazuar në ato vëzhgime. Ajo e ka zhvilluar zotësinë që ta rishpikë veten thuajse brenda momentit, thjesht sepse vetëdija e saj për veten është e thellë dhe e fortë. E kam parë duke marrë vendime të rëndësishme duke u bazuar në drejtimin e vetëdijes, apo të kaq kaq
inteligjencës shpirtërore, duke i nënshtruar edhe IQnë edhe EQnë, dhe pastaj duke e kuptuar më vonë se të trijat janë në harmoni.
Disciplina e paraqitjes me shkrim të mendimeve është rraskapitëse; por e fuqishme dhe qartësuese. Një dështim nga i cili mësohet, bëhet sukses. Pra në këtë sens, nuk ka nevojë të ketë dështime reale, vetëm përjetime të mësimit të vëna në përdorim të mirë në jetë.
Një mënyrë tjetër e fuqishme për zhvillimin e vetëdijes së vetes dhe të të tjerëve dhe për ti bërë eksplicite supozimet është të kërkohet opinion nga njerëzit tjerë. Ne të i kemi e verbra ('këndet e vdekura'). Disa nga to thjesht e gjymtojnë efektivitetin tonë. Por nëse do ta kultivojmë zakonin, joformalisht apo formalisht, të kërkimit të opinionit nga njerëzit tjerë - njerëzit që na interesojnë dhe rreth të cilëve punojmë dhe jetojmë ne do ta përshpejtojmë maksimalisht rritjen dhe zhvillimin tonë. Është analoge me njerëzit që bëjnë hulumtim të tregut dhe matje krahasuese në funksionin apo aktivitetin e caktuar të dikujt ndaj shkëlqyeshmërisë së klasit botëror, e jo vetëm ndaj konkurrentëve lokalë apo regjionalë. Kjo shpesh na jep informata për pikat e verbra që janë të verbra edhe për njerëzit tjerë. gjithë pikat qoftë
Shumë njerëz, përfshirë edhe mua, e shohin lutjen e sinqertë lutjen menduese, lutjen dëgjuese si mënyrë për ta ndier drejtimin e vetëdijes, dhe për ta parë jetën si mision si aktivitet i përkujdesjes si shans për dhënie të kontributit. Ajo po ashtu mund të japë fuqi dhe guxim për t'u tërhequr, për t'ua pranuar gabimet tona të tjerëve; për të kërkuar falje, për t'u rizotuar, dhe pastaj për t'u kthyer në rrugën e duhur .
## Nxënia duke dhënë mësim dhe duke bërë
Thuajse çdokush e pranon se më së miri nxini kur e mësoni dikë tjetër dhe se nxënia juaj integrohet në ju kur jetoni me të. Të dish dhe të mos bësh është në të vërtetë të mos dish. Të mësosh dhe të mos bësh është të mos mësosh. Me fjalë tjera, të kuptosh diçka por të mos e aplikosh atë është në të vërtetë të mos e kuptosh atë. Vetëm në bërje, në aplikim; dija dhe të kuptuarit integrohen në ne.
## Zhvillimi i Inteligjencës Emocionale EQ<eos> |
<bos>Interesant, nëse e studioni me kujdes literaturën e inteligjencës emocionale; ajo së pari e sugjeron rëndësinë e madhe të EQsë në efektivitetin afat-gjatë; dhe së dyti, sugjeron se EQ mund të zhvillohet. Por interesant; ka relativisht pak material lidhur me atë se si mund të zhvillohet ajo.
Pesë komponentat kryesore të pranuara përgjithësisht të inteligjencës emocionale janë:
- para, vetëdija për veten, aftësia për të reflektuar mbi jetën tonë, të rritemi në njohjen e vetes, dhe ta përdorim atë njohuri për ta avansuar veten dhe ose ti tejkalojmë ose ti kompensojmë dobësitë tona;
- e dyta, motivimi personal që merret me atë se çka i ngazëllen vërtet njerëzit prioritetet e tyre;
- treta, vetë-rregullimi; me fjalë tjera, aftësia të menaxhohet vetja drejt arritjes së vizionit dhe të vlerave;
- e katërta; empatia; aftësia të shohësh se si njerëzit tjerë i shohin dhe si ndihen gjërat; për
- dhe e pesta, shkathtësitë shoqërore dhe të komunikimit që merren me atë se si njerëzit i zgjidhin dallimet; si i zgjidhin problemet; si prodhojnë zgjidhje krijuese, dhe si ndërveprojnë optimalisht për ti çuar përpara synimet e tyre të përbashkëta.
## ZHVILLIMI I PESË KOMPONENTAVE KRYESORE EQ
## TË INTELIGJENCËS EMOCIONALE (IQ)
Vetëdija për veten
Motivimi personal
Vetë-rregullimi
Empatia
Shkathtësitë shoqërore
Jam bindur thellësisht se mënyra më e mirë sistematike që të zhvillohen këto pesë komponenta të EQsë është përmes 7 Zakoneve të Njerëzve me Efektivitet të Lartë. 7 Zakonet nuk mund të mbulohen këtu si duhet në mënyrë vërtet efektive kjo më së miri përjetohet në librin përkatës. Por më poshtë do ta një që e tregon principin thelbësor apo esencën e secilit nga 7 Zakonet. gjeni grafik
T'i konsiderojmë pesë komponentat e inteligjencës emocionale në raport me këto 7 Zakone:
| Vetëdija për veten | 1. Ji Proaktiv (Paraveprues) |
|------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------|
| Motivimi personal | 2 Fillo me Fundin në Mendje |
| Vetë-rregullimi | 3. Vendosi së Pari Gjërat e Para 7 . Mprehe Sharrën |
| Empatia | 5. Provo së Pari të Kuptosh pastaj të të Kuptojnë |
| Shkathtësitë shoqërore | 4 Mendo Fitoj-Fiton 5. Provo së Pari të Kuptosh pastaj të të Kuptojnë 6. Sinergjizo |
## Principet e mishëruara në 7 Zakonet
| Zakoni | Principi |
|--------------------------------------------------|-------------------------------|
| 1. Ji proaktiv | Përgjegjësia/iniciativa |
| 2 Fillo me fundin në mendje | Vizioni/vlerat |
| 3. Vendosi së pari gjërat e para | Integriteti/ekzekutimi |
| 4 Mendo fitoj-fiton | Respekti/përfitimi i dyanshëm |
| 5 Provo së pari të kuptosh pastaj të të kuptojnë | Mirëkuptimi dyanshëm |
| 6. Sinergjizo | Bashkëpunimi krijues |
| 7 . Mprehe sharrën | Përtëritja |
## Vetëdija për Veten
1: Ji Proaktiv. Me fjalë tjera, ju jeni të vetëdijshëm për hapësirën ndërmjet stimulit dhe reagimit; ju jeni të vetëdijshëm për trashëgiminë tuaj gjenetike, biologjike për edukimin tuaj dhe jeni të vetëdijshëm për forcat ambientale përreth jush. Për dallim nga kafshët; ju mund të bëni zgjedhje të mençura në lidhje me këto gjëra. Ju e ndjeni se jeni apo mund të bëheni forca krijuese e jetës suaj. Ky është vendimi juaj më fundamental.
## Motivimi personal
Motivimi personal është baza e atyre zgjedhjeve; domethënë, ju vendosni se cilat janë prioritetet, qëllimet dhe vlerat tuaja më të larta. Kjo është në thelb ajo për çka flet Zakoni 2 Fillo me Fundin në Mendje. Ky vendim për ta drejtuar jetën tuaj është vendimi juaj primar.
## Vetë-rregullimi
Vetërregullimi është një mënyrë tjetër për ta shprehur Zakonin 3: Së Pari Vendosi Gjërat e Para, dhe Zakonin 7: Mprehe Sharrën: Me fjalë tjera, të vendosni se cilat janë prioritetet tuaja, atëherë jetoni sipas tyre. Zakoni 3 është zakoni i integritetit; i vetë-zotërimit, i bërjes së asaj që synoni ta bëni, i të jetuarit sipas vlerave tuaja. Pastaj vazhdimisht përtërijeni veten. Strategjitë e ekzekutimit dhe vendimet taktike janë vendime sekondare për ju. pasi
## Empatia
Empatia është gjysma e parë e Zakonit 5: Provo së pari të Kuptosh, Pastaj të të Kuptojnë. Është të mësosh ta tejshkosh, ta transcendosh autobiografinë tënde dhe të hysh në kokat dhe zemrat e njerëzve tjerë. Është të bëhesh shumë i ndijshëm dhe i vetëdijshëm socialisht për situatën para se të përpiqesh të të kuptojnë, të ndikosh te të tjerët, apo të marrësh vendime apo
## Shkathtësitë shoqërore dhe të komunikimit
Kombinimi i Zakoneve 4, 5, dhe 6 i përfaqëson shkathtësitë shoqërore dhe të komunikimit: Ti mendon në terma të përfitimit të dyanshëm dhe të respektit të dyanshëm (Zakoni 4: Mendo Fitoj-Fiton) dhe orvatesh për mirëkuptim të dyanshëm (Zakoni 5: Provo së Pari të Kuptosh, Pastaj të të Kuptojnë) në mënyrë që të kesh bashkëpunim krijues (Zakoni 6: Sinergjizo)
Edhe një herë e pranoj se i bëra lidhjet ndërmjet 7 Zakoneve dhe zhvillimit të këtyre komponentave të inteligjencës emocionale vetëm në mënyrë përmbledhëse. Nëse keni interesim serioz në zhvillimin e EQsë më të madhe, ua rekomandoj një studim të sinqertë dhe përpjekje për t'i aplikuar principet e përmbajtura në 7 Zakonet e Njerëzve me Efektivitet të Lartë. E bëj këtë pa ndonjë dëshirë ta promovoj time, por i bindur mbi fuqinë e principeve universale, të përhershme, të vetëkuptueshme që i përmban libri principe për të cilat nuk mund ti marr meritat sepse ato i takojnë tërë njerëzimit dhe janë prezente në secilin komb, shoqëri, religjion apo komunitet që ka qëndruar dhe ka përparuar. pesë punën
## Zhvillimi i Inteligjencës Shpirtërore sQ
I sugjeroj tri mënyra për ta zhvilluar inteligjencën shpirtërore: e para, integriteti të jesh besnik ndaj vlerave tua më të larta, ndaj bindjeve tua, dhe ndaj ndërgjegjes tënde, dhe të kesh lidhje me Të Pafundmen; e dyta, domethënia të kesh sens të kontributit ndaj njerëzve dhe kauzave; dhe e treta, zëri bashkërenditja e punës tënde me talentet apo dhuratat e tua unike dhe me sensin e thirrjes së brendshme.
## ZHVILLIMI I TRI KOMPONENTAVE KRYESORE SQ
## TË INTELIGJENCËS SHPIRTËRORE (IQ)
## Integriteti
(Të jesh besnik ndaj vlerave tua më të larta dhe ndaj ndërgjegjes)
## Domethënia
(Një ndjenjë e kontribuimit për njerëzit dhe për kauzat)
Zëri
(Bashkërenditja e punës tënde me talentet dhe dhuratat e tua unike)
## Integriteti dhënia dhe mbajtja e premtimeve
Mënyra më e mirë për ta zhvilluar integritetin është të fillohet me dhe të jepen dhe të mbahen premtimet. Jepe një premtim që mund të duket 1 vogël dhe i parëndësishëm për të tjerët, por për ty përfaqëson përpjekje të sinqertë të ushtrosh 10 minuta, të mos e hash atë ëmbëlsirë, të shohësh një orë më televizion në ditë dhe në vend të kësaj ta lexosh një kapitull të një libri, ti shprehësh falënderim në pak, kaq pak
apo të lexosh literaturë të shenjtë nga 10 minuta në ditë.
Poenta është se kur e bën një premtim dhe e mban atë, zotësia jote për të bërë dhe për të mbajtur premtim më të madh rritet:. Vazhdo ta bësh këtë, dhe së shpejti sensi yti respektit do të bëhet më i fuqishëm se sa disponimet e tua. Do të zhvillosh integritet personal që domethënë se je i integruar gjë që do të jetë burim i madh i madh përbrenda.
## Domethënia edukimi dhe bindja ndaj ndërgjegjes suaj<eos> |
<bos>Mbase mënyra më imponuese për ta zhvilluar inteligjencën shpirtërore është ta edukoni dhe ti bindeni ndërgjegjes tuaj: Madame de Stael e formuloi kështu: "Zërii Ndërgjegjes është delikat sa që është lehtë të ndrydhet: por është po ashtu edhe kaq i qartë sa që është e pamundur ta huqësh. ' Ndërsa filloni ta studioni literaturën e mençur të traditës suaj, apo ndërsa i studioni jetët e njerëzve që ju kanë inspiruar apo që i kanë ngritur jetët tuaja, do ta ndieni zërin e ndërgjegjes duke ju udhëzuar dhe duke ju drejtuar; është zë i qetë, i ulët. Dhe ajo që e thotë C.S. Lewis do të ndodhë në kuptimin e vërtetë të fjalës: "Sa më shumë që i bindeni ndërgjegjes suaj, aq më shumë ndërgjegjja juaj kërkon nga ju." Jo vetëm që ju bën kërkesa, por ajo i rrit zotësitë tuaja, inteligjencat tuaja, dhe kontributet tuaja. Talentet tuaja dyfishohen kur 1 përdorni me mençuri ato që ju janë dhënë. kaq
## Gjetja e zërit tuaj
Një mënyrë e thjeshtë për ta gjetur zërin është të bëhet pyetja, "Çka kërkon nga unë tash situata ime e jetës; çka do të duhej të bëj në përgjegjësitë, detyrat, kujdestaritë e mija aktuale; cili do të ishte veprimi i mençur për ta ndërmarrë?" Kur jetojmë në besnikëri ndaj përgjigjeve që na i jep ndërgjegjja jonë, hapësira bëhet më e madhe dhe ndërgjegjja më e zëshme.
Një mënyrë tjetër shumë e rëndësishme e gjetjes së ndjenjës suaj të zërit apo e thirrjes së brendshme është kur jeni duke e zgjedhur një karrierë; një punë , apo një kauzë ku doni ta jepni veten. Mësoni të bëni pyetje fundamentale që i përfaqësojnë katër inteligjencat - trupin, zemrën; mendjen; dhe shpirtin: Çka më pëlqen vërtet të bëj e që e bëj mirë? A do të duhej ta bëja? A mund ta nxjerr jetesën nga kjo? A mund të mësoj të bëhem më i (e) mirë në të? A dëshiroj ta paguaj çmimin e nxënies (mësimit) ?
## Përmbyllje
Në përmbyllje, e pohoj potencialin tuaj të pakufizuar si individ dhe si udhëheqës. Nëse do të punoni çdo ditë në zhvillimin e këtyre katër inteligjencave dhe zotësive, do ta gjeni veten në një spirale ngritëse të shërbimit të udhëheqjes dhe të kontributit në të mirë të familjes suaj, miqve tuaj, kolegëve tuaj të punës, komunitetit tuaj, dhe të tjerëve pa numër nëpër botë.
Gjetshi kënaqësi të madhe përmbushëse gjatë udhëtimit!
## Publikime tjera
Të gjitha publikimet |:( /:) mund ti shkarkoni falas nga web-faqet:
https: sites google com siteLkalabuliLietes % C3 % AB
sa-krachL
http: WWW syri3 comL
Faqja në Facebook: |:( /:) Publikimet RB
sites google com site LkalabuliL
Po ashtu, ato mund ti shkarkoni direkt nga linqet e mëposhtme:
## Të lehta
- Disciplina e BL (Bëj\_Lehtë\_është një shkrim atraktiv për mënyrën e lehtë të bërjes së gjërave dhe për përdorimin e energjisë e përpjekjeve optimale për realizim.
- Lumturia dhe Pasuria mund t'i ndihmojë cilitdo; që po lufton me paratë, për ta gjetë një rrugë për jetë më të mirë financiare.
- Dashuria në\_distancë flet për sfidat e mbajtjes së lidhjes romantike në distancë.
- Stresi\_në\_punë përmban këshilla për menaxhimin e stresit në ambientin e punës
- Meditimi lehtë është një artikull hyrës për meditimin që e përshkruan një teknikë krejt të thjeshtë .
## Të mesme
- Shtatë Zakonet e Njerëzve me Efektivitet të\_Lartë është pasqyrë e shkëlqyeshme e praktikave individuale dhe ndërpersonale që do ta bëjnë çdo individ dëgjues, nxënës; partner, dhe lider më efektiv. Ai 1 sugjeron disa korniza të shkëlqyeshme për ta avancuar performansën personale.
- Esenca e dijes\_nqa Sekreti e përmban thelbin e librit "Sekreti" të Rhonda Byrne: Ligji Tërheqjes në praktikë.
- Mirënjohja dhe\_Ealënderimi është një doracak praktik për energjinë pozitive që e ka në qendër shprehjen e mirënjohjes për të mirat që i kemi.
- 11 ligjet e harruara është një konceptit të Ligjit të Tërheqjes; ligje të mendjes të analizuara e të formuluara bukur nga Bob Proctor . zgjerim
- e vitit 1902, një hyrje e bukur në shkencën e të menduarit dhe të ndjenjave. "Shpirti e tërheq atë të cilën e strehon fshehtas; atë që do, dhe po ashtu edhe atë të cilës frikësohet; ai e arrin lartësinë aspiratave të tij më të dashura; ai bie në nivelin e dëshirave të tij të papastra; dhe rrethanat janë mjetet me të cilat shpirti e pranon të veten.
- Evetmja frikë\_është\_frika vetë është fjalimi presidentit amerikan në kohën e depresionit të thellë. Ka shumë paralele ndërmjet gjendjes së popullit amerikan më 1932 dhe popullit tonë tash.
## Të avansuara
- miratuar dhe rekomanduar nga Daut Demaku; e shpjegon idenë se suksesi personal nuk është rezultat punës së mundimshme; planeve precize apo ambicies së furishme, por kuptimit të natyrës sonë themelore si qenie njerëzore dhe si ti ndjekim ligjet e natyrës. Kur kuptojmë dhe i aplikojmë këto ligje në jetën tonë, çdo gjë që dëshirojmë mund të krijohet; "sepse ligjet e njëjta që përdor natyra për ta përmbushjen e dëshirave tona më të thella"\_
- Mbështetja në vetveten e përmban deklarimin më të plotë të njërës nga temat kryesore të Emersonit; nevojën për secilin individ që ta lërë konformitetin dhe konsistencën false; dhe ti përcjellë instinktet dhe idetë e veta.
- shkëlqyeshëm për studim ditor apo dëgjim. Është thelbi koncepteve të Dipak Çoprës që i shpjegon me fjalë të thjeshta ligjet shpirtërore të suksesit. "Creating Affluence' (Krijimi i begatisë) është distiluar në "The seven spiritual laws of success' (Shtatë ligjet shpirtërore të suksesit) .<eos> |
<bos>Ekskluzivisht për www pashtriku org romani më ri Adem Demaçit
<!-- image -->
## &
Ade m
<!-- image -->
R 0 m a n
IMAGJINATA ËSHTË IMJA REALITETI ËSHTË JUAJI AUTORI
Fisi Prometejve gjatë mijëvjeçarëve u rrudh; U tkurr e zvogëlua fort, por tona, mbetën Albi me shokë që ta vazhdojnë farën e veprën e tyre. pak
Më dhjetë shkurt dy mijë e shtatë ndodhi hataja. Në qendër të Dardanisë; Alb Prometeu bashkë me vulgun u ngritën në këmbë dhe kërkuan liri, pavarësi; drejtësi e barazi për të u tërbuan dhe në tërbim e sipër, humbën kontrollin dhe vranë dy engjëj-rinosh plagosën njëqind të tjerë. Ulpiana, kryeqendra e Dardanisë u mbulua e u mbyt me helme e gazra lotsjellës. gjithë
Vula e në Dardani mbeti e pashlyer. Perënditë dhanë urdhër dhe dallkaukët e tyre munduan; shpejt e shpejt, me dinakëri e dallavere të shlyenin gjakun e derdhur të vulgut; por vetëm sa e zhallavatën dhe e zgjeruan edhe më shumë.gjakut
## ~njëmbëdhjetë perënditë e kohës u mblodhën urgjentisht
sotme shumë syresh kanë emra kafshësh tokësore, ujore e ajrore. Mos u habitni për me lëkurat e kafshëve.
## takimi valë në sallën ovale .
Salla ovale shkëlqente; por atmosfera ishte fort e zymtë dhe e tendosur. Po prisnin Kulshedrën; por ai sikur po vonohej: Gjeli me Diellin flisnin me njëri-tjetrin me ndërsa Hunja rrinte e vetmuar duke shikuar në një pikë para vetes. Të gjithë flisnin vetëm me sy. Të pllakosur nga kjo gjendje tepër e padurueshme; Balena me Ariun sikur nisën të buzëqeshnin me zor; për të zbutur tendosjen e padurueshme; mirëpo krejt kjo ishte pordhë e ftohtë\_ Kolltuku Kulshedrës ende qëndronte zbrazët. Më në fund u duk edhe Kulshedra. Ishte mërrolur dhe thartë. Të gjithë u ngritën në këmbë pa e pasur të qartë përse u ul në kolltukun e vet në krahun e majtë të Balenës; pa thënë asnjë fjalë të vetme:
## ~fjala e balenës
Balena; me fjalë fort të zgjedhura përshëndeti të pranishmit. Kërkoi ndjesë për këtë takim tepër të ngutshëm që ishte në frymën e marrëveshjes interne midis perëndive që nga përfundimi Luftës së Dytë Botërore.
Zoti nuk na ka autorizuar të vrasim njerëz që në mënyrë paqësore më dëgjoni të gjithë dhe nëse nuk kam të drejtë në këtë mendim timin të më kundërshtoni; natyrisht; me argumente. Po më duket disi sikur neve; atje në terrenet tona; në strukturat tona politike; ekonomike; policore e informative na janë infiltruar si shumë individë, që nuk po e kuptojnë si duhet e sa duhet qeverisjen tonë, po e përsëris edhe një herë , qeverisjen tonë shpëtimtare me turmat: Këta individë të cilët kanë filluar të shumëzohen si shumë, në detyrat e veta transmituese sikur po bëhen;
Balena dha një raport të shkurtër për atë që kishte ndodhur në Dardani dhe vazhdoi fjalën e vet me një si përmbyllje autokritike:
si thonë asaj fjale; më katolikë se Si transmituesit tanë; ata janë pasuruar shumë shpejt dhe çfarë është edhe më edhe apetiti i tyre për të grumbulluar, me rrugë e pa rrugë edhe më shumë pasuri ka marrë hov të tepruar. Ata; si po më duket; nga frika se mund të humbasin pozicionet e tyre të privilegjuara po japin vetes kompetenca më të mëdha se që kanë, mund t'i kenë e duhet ti kenë shërbëtorët.. Ata; aq fort po nxehen në krye saqë po shkelin rregullat tona të lojës të cilat kemi caktuar e, me mundime të mëdha kemi përligjur për turmat: Ne; urgjentisht duhet të bëjmë diçka fort serioze në mënyrë që situata të mos na dalë nga kontrolli Papa. keq
- ju Balenajt, meqë keni pasur dhe po keni para më shumë, gjithmonë e, edhe sot po bleni e po korruptoni shërbëtorët tuaj atje në terren Paj,
Balena u ndal paksa. Dhe këtë interval të shkurtër Ariu e shfrytëzoi e tha me cinizëm:
- Mos; vallë; vetëm ne e ju jol?- tha Balena si i përvëluar.
Në vend të përgjigjes një heshtje djegëse. trimëruar vazhdoi edhe më me guxim: Ariu,
- edhe ne edhe ne; mirëpo ju pak si më shumë. tha Ariu duke u qaraveshur si në gaz dhe shtoi me zë serioz:- Pastaj; ne këtu mund të flasim çfarë të duam; por e vërteta është se ata vazalistët; ose transmituesit si i quani janë nën pushtetin e të administratës që, në emër të OKB-së keni dërguar ju atje. Ju; mos u mundoni të shfajësoheni dhe të hidhni fajin mbi ata që janë vartës atje. Paj; tek e fundit dihet shumë mirë e shumë qartë se kush e ka fjalën e fundit atje dhe cilët janë bartësit e katër shtyllave kryesore pushtetore atje. Ne; po them prapë; mund të flasim çfarë të duam; por e vërteta është se asgjë atje nuk mund të bëhet pa dijen dhe pa pajtimin e organeve policore që janë nën urdhrat e UNMIK-ut dhe të KFOR-it: Apo jam Paj, më falni; ë, mirëpo ju e dini fare mirë se çfarë përfshin në vetvete rezoluta 1244 e Këshillit të Sigurimit . Paj, Ju; plotë gabim?
- Pastaj; të them të drejtën; unë nuk e kam aspak të qartë çfarë na desh fare ky takim. Përse u jepni rëndësinë që nuk e kanë këtyre ngjarjeve dhe Ballkan?
Elefanti, ngriti surlënën e tha:
- Ndoshta frymën e tolerancës e të respektit të ndërsjellë pavarësisht nga madhësia e popujve; prandaj mua sikur më vranë fort veshin fjalët plot përbuzje; mospërfillje e nënçmim ndaj albërezëve, një popull vërtet vogël në numër, por me një histori fort të lashtë e të pasur. Dmth. nofkat "PERËNDITË E DHUNËS E TË PARAS" , me të cilat na prozhmojnë turmat nëpër botë nuk qenkan të pabazuara diku. Tash e kam më të qartë përse juve; atje nuk ju duan popujt e dhe përse ata ngrihen edhe në vegjël
kryengritje kundër jush. Tash e kuptoj çfarë ju lidhka juve me regjimin serb cili bëri tërë ato mizori gjithandej Ballkanit. .\_
- Çfarë prepotence, çfarë vulgariteti; çfarë vrazhdësie! ~ thirri Majacteku; pa marrë leje për të folur, e shtoi Me politika të këtilla ne nuk do të mund të vazhdojmë gjatë me pushtetet tona mbi turmat.\_
- Ah, or zotëri! thirri Ariu me njëfarë dëshpërimi të shtirur e shtoi: Nuk njihni ju as albërezët; as çeçenët; as tatarët; as çerkezët; as gjeorgjianët; prandaj flisni kështu. Ata dhe të tjerët si ata njohin dhe mund të frenohen vetëm me anë të frikës. Ata nuk bëhen zap ndryshe.
## ~ndërhyrja e luanit\_<eos> |
<bos>- Ka ndodhur fort madh! ndërhyri Luani me nxitim që të ndërpriste nxehjen e mëtejshme të gjakrave. e njihemi, disa me shekuj e disa me dhjetëra vjet; jemi sikur lisat e malit në shpat të bjeshkës, me rrënjë të ngulura në Tokë e me kurorat që fugojnë gjithnjë e më lart drejt rrezeve të Diellit:. Çdonjëri nga lisat mundohet që rrënjët e veta ti shpjerë sa më thellë e sa më në tokë, kurse kurorën ta lart e më lart drejt Diellit. Toka jonë janë turmat që pa to nuk bën; mirëpo që edhe ato pa ne shumë shpejt do të shndërroheshin në plëngprishës; në kriminelë të shfrenuar dhe do ta shndërronin botën në një kaos anarkist ku nuk do ta njihte as qeni të zonë! Dielli është liria jonë e plotë e veprimit; është e drejta jonë e plotë për të qeverisur me turmat; sepse pa ne ato do të mbeteshin si mizat pa kokë dhe shumë shpejt botën d ta bënin hi e pluhur! Ne; këta që jemi e kështu si jemi; ia kemi njohur njëri-tjetrit këto të drejta. Luani ua hodhi të gjithëve një shikim fort domethënës e vazhdoi. Ne; ia kemi njohur njëri-tjetrit këto të drejta; sepse sa herë që gjatë historisë së njerëzimit ia kemi mohuar njeri-tjetrit këto të drejta si pasojë jemi përleshur midis nesh dhe në fund ne kemi mbetur të humbur, kurse në të vërtetë kanë përfituar turmat e verbuara nga lakmitë e babëzitë e shfrenuara. Ndërkaq, ne na janë zvogëluar liritë dhe të drejtat e qeverisjes mbi to. Apo s'është kështu? pyeti Luani dhe partnerëve të vet ua hodhi edhe një shikim panoramik. Të gjithë, vetëm ulën kokat në shenjë Luani krijuan shtetet e para e deri në përplasjen e tmerrshme e të përgjakshme të cilat udhëhoqën të tanë nga fisi i perëndive. A ka dikush nga ne që dëshiron të harrojmë leksionet e panumërta e të hidhura që kemi marrë deri më sot? A ka DIKUSH PREJ NESH dëshirë që ta kthejmë prapa rrotën e historisë dhe, falë armëve e mjeteve të hatashme që disponojmë sot; të bëhemi hi e pluhur e definitivisht si ne perënditë, si turmat të zhdukemi nga faqja e dheut?! gabim gjerë çojë pohimi. parët
Të njëmbëdhjetë perënditë mbetën të heshtura. Pas një copë here të gjatë e të ethshme; Gjeli çoi kokën lart e pyeti?
- E, kjo është pyetja mbi të gjitha pyetjet! tha Latini e vazhdoi. Ne po hyjmë në një fazë të zhvillimit të shoqërisë njerëzore në të cilën dita-ditës po bëhet më vështirë sundimi mbi turmat. Derisa para disa vjetësh e andej; ne; me një gisht zinim dhjetë pleshta; disa vjet e këndej as me dhjetë gishta nuk po e zëmë dot vetëm një plesht!. ynë
- E, çtë bëjmë, pra?
- me turmat. ndërhyri Elefanti.
- Tjetër shteg e tjetër rrugë nuk ka! - foli Hunja për herë të parë.
- Fajin e kemi ne që gjithmonë fisin e prometejve e keqtrajtuam dhe e mbajtëm larg vetes. tha Hunja.
- Gjithë fajin e kanë prometejt që tradhtuan perënditë dhe u vunë në shërbim të turmave.-tha Ariu:
- Fajin sikur bukuritë e jetës. tha Latini.
Fjalët e Latinit ishin fort cytëse për të qeshur, mirëpo atmosfera ishte tepër e për ta bërë një gjë të tillë. zymtë
## thirrje për pajtim me prometejt\_
~Prometejt janë fis zgjedhur Zotit dhe me këto vrasje në Dardani ne kemi hyrë në rrugë pa krye. tha Dielli e vazhdoi. Ne duhet patjetër, domosdo e gjithsesi të gjejmë mënyrën e rrugën e pajtimit me ta sa nuk është bërë tepër vonë për ne.
- mos vallë; po doni të thoni që ne tani u dashka ta fajësojmë veten tonë?! tha Ariu duke shtrënguar dhëmbët. Paj,
- Ne; kemi inauguruar vetë të drejtën e turmës që të kërkojë gjithçka me mjete paqësore e tani, kemi rënë në kundërshtim të mprehtë me qëndrimet tona; me rregullat e me ligjet që kemi nxjerrë ne vetë..-tha Elefanti dhe ngriti surlen përpjetë.
Asnjëri nga perënditë nuk tha gjë. Ariu; trimëruar nga heshtja e të tjerëve; vazhdoi:
- Nëse, ne, turmave drejtat e barazinë, atëherë; ju pyes juve; të nderuar, çfarë do të mbetet për ne?
- Ta prangosim Albin; ta fajësojmë Albin sa nuk është zgjuar turma kundër nesh!
- Të gjithë ulën kokat përveç Kulshedrës. Të pritën që ai të thoshte një fjalë, por ai vazhdoi me heshtjen e vet duke mbajtur kokën lart. Ariu foli prapë: gjithë
- Ta fajësojmë e ta prangosim tha Latini se përndryshe na mori lumi dhe ramë të gjithë përtokë!
- Të mund ti mashtrojmë e manipulojmë, por vetëm të VËRTETËN E DREJTËSINË -jol. gjithë
- Të gjithë ia hapën njëri-tjetrit përveç Kulshedrës; cili vetëm rrudhi vetullat e tha me zë të prajshëm: sytë
Sallën ovale e pushtoi një heshtje plumbi. Pas një pritjeje rrëqethëse foli Majacteku:
Që të kthehet te ne; sepse ai yni është, por ka humbur rrugën. tha Keopsi duke matur të tjerët me sy e vazhdoi: Unë desha të ju marr pak kohë duke shtruar disa mendime që janë fryt i gabimeve dhe pësimeve të arabëve në konfliktin; që ende po zgjat me izraelitët. vogël kur ne arabët e hëngrëm në sy dhe, historia e provoi; u pozicionuam fort gabimisht ndaj populli dhe ndaj vetes sonë. Sikur ne të mos ushqenim urrejtje e mospërfillje ndaj këtij populli vërtet të vogël në numër, po me histori të lashtë e të bujshme; me cilësi të larta e me kulturë të rrallë, ne; si komb arab; nuk do të dëmtoheshim shumë në historinë tonë më të re. Prandaj; ju thërras, zotërinj të nderuar, që të mos nënçmojmë e të mos përbuzim popullin e vogël albërez sepse mund të na hapet edhe një vatër e padëshiruar dhe e pashërueshme lehtë mu në qendër të Ballkanit. Ne; e njohim shumë mirë albërez; sepse çdo shtati qytetar shtetit tim është me prejardhje albëreze. Ata janë një popull fort vital dhe shumë liridashës. Pastaj, më falni që po abuzoj ndoshta historisë botërore nuk është këtu vetëm çështja albëreze; por është çështja që me politikën botërore. këtij kaq popullin
- Fjalët që tha Kulshedra janë të vërteta dhe me vend, mirëpo ne nuk mund të qëndrojmë në një vend se do të rrëzohemi, prandaj duhet të bëjmë diçka. Sa për fillim; po e prangosim Albin; por nuk po ngutemi me dënimin: Po shkojmë të gjithë, një nga një e po flasim me të dhe po përpiqemi ta bindim që të bëhet me ne:
Balenës; pas këtyre fjalëve të Keopsit; sikur iu largua zymtësia nga fytyra dhe meqë pa se askush tjetër nuk po kërkonte fjalën; foli: paksa<eos> |
<bos>- Le ta prangosim diku në bjeshkët e Albërisë; kurse për të shkuar po tha Dielli dhe sytë. paloi
- Faleminderit, zotëri nderuar, për fjalët Tuaja kuptimplota dhe fort të rëndësishme në këtë moment të historisë njerëzore; Pra; po e prangosim Albin përkohësisht; por ku dhe kush po shkon pari prej nesh tek ai për të filluar radhën e bisedave për bindje? tha Balena dhe lëshoi një vrushkull të madh avulli.
- E pastaj, me cilin rend do të vazhdojmë?-pyeti Gjeli.
- Sipas rangut; apo do të shohim: - tha Ariu.
- në këtë frymë po jap urdhrat. Të gjithë, brenda ditësh, do ta keni historinë e hollësishme të Albërisë që nga koha e pellazgëve e deri në ditët e sotme dhe jetëshkrimin e detajuar të turmat po turbullohen e po valëzohen:. tha Balena dhe shtoi: Kurse tash, po dalim në kopsht dhe po hamë e po pimë diçka se na u tha goja. Pra, pak
## pushteti e dhuna në aksion .
Ishte gjysma e natës kur Dhuna nxori Alb Prometeun nga burgu dhe e vuri para helikopterit "KORBI ZI" . Nga dritat e forta të helikopterit; që binin drejt në sy, Albi nuk shihte asgjë para vetes.
- ~Punët e vulgut janë edhe punët e mia .. tha Albi.
- ~Përse; 0 djalë, përzihesh në që nuk janë të tuat. dëgjoi zërin e Pushtetit. punë
- ~Ashtu?! tha Pushteti që nuk dukej dhe iu drejtua Dhunës: Vazhdoje përfundoje procesin!
- Si urdhëroni! tha Dhuna.
Albit ia vunë hekurat në duar e prangat në këmbë. U hap barku helikopterit dhe ai u rrëmbye nga truprojat e Dhunës e sakaq u gjet brenda. U nisën në drejtim të panjohur për Albin.
Pas të gjitha këtyre veprimeve; njëri nga ekipi iu afrua Dhunës e tha diçka në vesh. Dhuna; rrëmbeu Albin për krahu; e shpuri para derës së madhe të barakës e tha me të sertë:
Pas një kohe helikopteri gjigand zdorgj në një lartësi të madhe; mbi një patalog të rrethuar me kreshta të bardha malesh. Vartësit e Dhunës, hoqën hekurat nga duart e prangat nga këmbët e Albit; e zbritën nga helikopteri dhe skajuan larg makinës fluturuese. Nga kabina drejtuese doli stafi pajisur me lloj-lloj veglash e instrumentesh. Pastaj; nga barku helikopterit me ashensor u ulën një numër madh pakosh të mëdha e të gjata. Ekipi mori një nga një dhe vendosi nja njëzet hapa larg dritave të fuqishme që lëshonte helikopteri . Ekipi filloi punën pa bërë asnjë fjalë. Pas një kohe jo fort të gjatë, mbi patalogun shkëmbor, mbuluar me akuj me borë, u ngrit një si barakë, me dimensione dhjetë në gjatësi e pesë pashë, në gjerësi e lartësi; krejt e ndërtuar nga plastmasë pathyeshëm. Mbi kulmin e barakës u vendos një fuçi e madhe dhe një parabolë edhe më e madhe. Rreth e rrotull barakës; në borë e në akull, u vendosën tubacione të trasha e të holla nga plastmasi zi. Se ç'bënë brenda në barakë nuk u pa. Në fund, në këmbën e majtë të Albit montuan unazat me zinxhirin e gjatë skajin tjetër të të cilit e ngallmuan thellë në shtrojën e në shkëmbijtë brenda barakës. Njëzet hapa larg barakës dominonte një shtyllë e lartë, me tri helika që nga veriu fortë silleshin me shpejtësi të madhe. gjerë pashë
Krejt për çka ke nevojë ke brenda në barakë. Ushqimet e Serbisë refuzove; prandaj në frizin e madh ke bukën kollomoqe të Dukagjinit; specat djegës dhe ujin e Rugovës. Që të gjitha prodhime të Dardanisë. Kërkove liri për të gjithë? Ja; ku e ke lirinë absolute; me zinxhirë në ku ke Bjeshkët Nemuna të kullosësh sytë mbi to e nëpër to! Kërkove barazi për të gjithë? Ja, ku ke kreshtat e bardha të bjeshkëve, barazohu me tol.
Zëri pushoi. Dhuna u largua. Pas helikopteri zi u ngrit në ajri e u zhduk. Ishte acar madh e veriu frynte me tërbim; prandaj Albit nuk mbeti gjë tjetër vetëm; nën përcjelljen e cingërrimit të zinxhirit; të merrte qëndrimin prapaktheu dhe të futej në barakën që ishte përgatitur për të. pak,
Albi, në e gjet fort befasuar . Para tij e rreth tij ishte vendosur një elektronikë e teknikë e fjalës së fundit. parë
me një rrethojë deri në shokë; ishte ndarë në dy anekse. Në të djathtë të derës së madhe ishte një si dhomë, në të cilën ishte vendosur një si trapazan me dërrasa shumë të trasha. Mbi dërrasa ishte vendosur një si shtrojë e zezë me një kabllo të hollë te këndi pranë këmbëve me skajin e vet të lidhur mbi një rrotë me priza të shumta e mbi shtrojën e zezë ishte vënë një mbulesë tjetër e kuqe gjithashtu me një kabllo të hollë e lidhur tutje për një prizë mbi rrotë.
Drita; qumësht e bardhë, tashmë kishte ndriçuar barakën e madhe. Muret e barakës ishin veshur me piktura e ngjyra shumë tërheqëse që të pushonin sytë e barakës kishte ngjyrën e kaltër qumështore.
Albi, nga lodhja, nuk kohë që të shikonte edhe gjërat e tjera rreth e rrotull vetes. Porsa u shtri mbi shtrojën e zezë dhe u mbulua me mbulesën e kuqe ato vetvetiu nisën të ngroheshin. Drita që vinte nga tavani; dalëngadalë filloi të zbutej derisa u shua fare. Se prej nga vinte një erë fort e këndshme; Albi nuk e përcaktonte dot. Ai; shumë shpejt; u përfshi nga një gjumë thellë dhe fort i ëmbël.. pati
## te mrizi zanave gjallëri e madhe.
Nëna Zanë, brofi në këmbë e befasuar dhe e gëzuar. Shikoi rreth vetes të shtatë bijat e veta se si nën hijen e shtatë rrapave me kurora të bashkuara sikur koteshin të shtrira në dushk e fier .
mbërri , trim mbi trimat; Alb Prometeu!
Të shtatë vajzat-zana; brofën në këmbë dhe rrethuan nënën e tyre. NënaZanë vazhdoi:
~Ëndrra më tha se në patalogun midis Kreshtave të Bardha që mbrëmë është prangosur Alb trimi dhe çprej një jave është pa hëngër e pa piL
- Tash; të ulemi e të kuvendojmë se çfarë të bëjmë, si ta ndihmojmë e si tia lehtësojmë hallet Albit tonë?
Zanat-bija; gapërruan sytë e mëdhenj dhe nga gojët lëshuan një ofshamë të gjatë. Nëna-Zanë; vazhdoi me zë të butë:
Zanat e malit u ulën në lëndinën bleroshe dhe filluan kuvendin. E fundit foli nëna-Zanë:
- Bijat e mia; ne Albin e kemi të fisit tonë, prandaj kini kujdes e mos bini në dashni me të. Unë atë e kam djalë.
- Po; vijoi Zana e madhe;- unë e kam djalë e ju e keni vëllal .
- Djalë?!- shprehën habinë e tyre të madhe zanat-bija.
- Vëlla! thirrën zanat-bija e nga gëzimi rrahën shuplakët .
- Do të shkojmë që tash te Kreshtat e Bardha; por atje; tha nëna-Zanë, në fillim; vetëm unë do të shfaqem e do të rri me të.
Zanë.<eos> |
<bos>- si të çmallemi ne me vëllain tonë? iu hodhën të gjitha njëzëri nënës-
- Ngadalni; bijat e lokes! Të gjitha; gjatë javës, do ta kalojmë nga një ditë të plotë me Albin tonë. Një ditë në javë unë do ta mëkoj me gji, kurse ju; për çdo ditë, me radhë, ashtu si keni emrat do tia bëni shërbimet tjera trimit tonë. Çdonjëra prej jush; sipas degëve e dijenive që keni, ashtu si thatë edhe ju vetë, do ta njoftoni trimin tonë.
- Po; a do të na besojë ai neve? pyeti Diella, më e reja e zanave.
- ~Paj, nënë, fisi prometejve gjithmonë ka tillë . .- tha Hana; bija më e moçme e zanave. qenë
- Paj, bija ime, ne detyrën tonë ndaj kombit e ndaj njerëzimit duhet e do ta kryejmë më së miri. Kush na ka besuar dhe kush na ka dëgjuar e; kush nuk na ka besuar e kush nuk na ka dëgjuar ju e dini si kanë kaluar. Ju e dini si kanë kaluar dhe si kemi kaluar të gjithë gjatë historisë; sepse shumica syresh nuk na besuan dhe nuk na dëgjuan.Sa na takon neve; ne Albit besojmë dhe duhet ti besojmë dhe me të gjitha mundësitë e aftësitë tona; duhet ta ndihmojmë e ta bindim që të na besojë e të na dëgjojë. Duhet ta ndihmojmë nëse e do ndihmën tonë. Duhet ta ndihmojmë derisa të jetë në shërbim të vegjëlisë; të lirisë; të pavarësisë; të barazisë e të drejtësisë për të gjithë.
- Ka qenë edhe është, prandaj edhe ne kemi qenë e jemi në shërbim të tyre. Ju e dini fare mirë se sa përpjekje janë bërë dhe po bëhen që prometejt të shmangen nga rruga e vegjëlisë dhe të marrin anën e perëndive.Ju; sot; derisa unë të jem me Albin; do të vëzhgoni dhe do të merrni masa që të mos konstatohemi nga mjetet gjurmuese të perëndive dhe njëkohësisht do të përgatiteni që prej nesër, ditë e hënë, sipas emrave që keni e degëve që u takoni, t'ia bëni Albit të gjitha shërbimet
që duhen atij personalisht dhe ato që duhen në shërbim të kombit e të njerëzimit . Pra, veprim e saktësi! Shkojmë! tha nëna Zanë dhe sa çel e mbyll zhduk. Edhe zanat e tjera një e nga një u kthyen në drejtim të saj dhe u zhdukën. punë, sytë
Mrizi blerosh zanave mbeti i qetë .
## mëngjesi i parë mbi kreshtat e bardha
Albit kishte dalë gjumi që herët; por nuk hapte e nuk lëvizte nga vendi nën mbulojë. Priste që si përditë të dëgjonte hapat e cingërimën e çelësave të gardianëve të burgut, por kot. Më në fund, ai u kujtua se çkishte ndodhur me të, prandaj hapi dha zor e Albi, hodhi shikimin mbi murin në aneksin prapa rrethojës së ulët dhe sytë iu ndalën mbi një ekran të madh plazmatik. Ktheu kokën prapa dhe pa telepilotin në raftin mbi kokën e tij. Kapi telepilotin dhe shtypi nja tre numra, ashtu pa shikuar . Papritmas; në ekran dolën dy gra lakuriq, njëra zeshkane e tjetra bardhoshe, të cilat ekstazoheshin duke ledhatuar gjinjtë dhe duke fërkuar seksin njëra- tjetrës. sytë sytë,
Qëndroi pak kohë menduar dhe pastaj shtypi sustën e telepilotit për më tutje. Në ekran dolën dy burra, njëri bardhë e tjetri zi, duke bërë seks anal.
"Këto qenkan të fisit të Safos, nga Lezbia" , mendoi Albi.
Këta qenkan të fisit të dylberajve" , mendoi Albi..
Urata predikonte me aq pasion saqë shkonin djersët.
Edhe një herë ai shtypi sustën për më tutje dhe në ekranin e madh dolën një grua dhe dy burra të cilët njëkohësisht bënin seks vaginal e oral.. Albi, shtypi edhe cili në anglisht; predikonte mësimet e Librit të Shenjtë. "Eu, mendoi Albi, vetëm një numër po ndaka dy botëra"!
Albi, qëndroi edhe ca kohë duke dëgjuar predikimin në anglisht dhe shtypi prapë sustën për më tutje. Kësaj here doli një hoxhë me një mjekër të kuqe; cili fliste me një zë të thekshëm duke lëvizur fort duart; mirëpo nga arabishtja e tij Albi merrte vesh vetëm kur përmendej emri Profetit Muhamed, aleihi selaml Albi , shikoi tastaturën e telepilotit dhe pa të shkruar në të "Internacional-dixhital" Mendoi:
Dhe; shtypi numrin një. Doli ALSAT" e pas këtij, me radhë, shikoi programet paradites në të programet televizivë në gjuhën shqipe. Kureshtja e madhe e mbajti lidhur për ekranin televiziv, por në fund të paradites; nga lajmet nga hapësira Albërisë koka iu bë dhallë dhe i lodhur e dëshpëruar gjithë
"Maje këtyre kreshtave tona ku jam e marrkam krejt botën. Por, të shoh nëse kapen programet nga hapësira e Albërisë"? .
Mirëpo, pikërisht në këtë moment; në orën dymbëdhjetë sipas orës së madhe përballë, jashtë barakës; u dëgjua një alt i ëmbël, por i fortë:
- O, Alb Prometeul A do miq, he burrë?!.
"Pale; mendoi Albi ende shtrirë. Çfarë miqsh në këto kreshta e në këtë kohë, 0 madhi Zot"?! pale!
Albi, vrik kërceu në këmbë, largoi zinxhirin anash dhe hapi derën e madhe. Bardhësia e madhe për një ia lëbyri shikimin; por kur iu përshtatën dritës së madhe kishte se çfarë të shihte. Para tij qëndronte e buzëqeshur një grua edhe një herë më e madhe e më e gjerë se Albi. Flokët e saj të verdhë e të gjatë sa nuk preknin tokën. Në fytyrën e madhe rrumbullake e faqekuqe spikateshin hunda shkabë dhe dy sy të mëdhenj, të mëdhenj e të blertë. Lart kishte të veshur një xhaketë flakë të kuqe; në përmjetin e ngushtë kishte të lidhur një shokë të bardhë, kurse poshtë për trupin e vareshin diçka si ca kule të zeza, të shkëlqyera. Mbi atë krijesë bukuria e fuqia e pastër ishin bërë bashkë. sytë çast gjerë
E njëjta thirrje u përsërit edhe një herë.
Albi, fërkoi sytë e tha si me vete:
- Je edhe në ëndërr edhe në zhgjëndërr. tha me një zë plot dashuri gruaja e bukur shtatmadhe dhe me disa hapa të matur iu afrua Albit trup më trup; lëshoi pëllëmbët e saj të mëdha e të buta mbi shpatullat e tij.
- Zot; a jam ëndërr a zhgjëndërr?!
Pranë saj Albi kishte mbetur si një çunak; kishte ngritur kokën lart; kishte gaprruar por nuk e thoshte dot asnjë fjalë. Gruaja e madhe dhe e bukur e kapi Albin dhe bashkë me të hyri brenda në barakë dhe që shikoi në të katër anët, Afroi gojën e vockël e buzëhollë te veshi i djathtë Albit e tha me zë të butë, të vogël e si në besim: sytë, hopa pasi
Albit; në moment iu lirua goja dhe gjithashtu me zë të butë, të vogël e si në besim e buzagaz tha:
- kur ke hëngër e ke pirë herën e fundit dhe çfarë ke hëngër e ke pirë? Bir ,
- Me më pre nuk di as kur kam hëngër e kur kam pirë e as çfarë kam hëngër e çfarë kam pirë .
Në fillim; Albi edhe nga hutimi edhe sepse kishte harruar, nuk diti të thithte. Nëna-Zanë, buzëqeshi dhe shtrëngoi lezëm gjirin e vet. Albit goja iu mbush qumësht e ëmbëlsi dhe sakaq iu ngjall instinkti fëmijëror. Mbylli sytë e nisi të thithte me afsh.<eos> |
<bos>Nëna-Zanë, e me butësi në ballë dhe shpejt shpërthekoi xhaketën kuqe; nxori sisën e vet të bardhë e të madhe sa një shakull dhe thithin e kuq sa një mjedër ia lëshoi Albit në gojë. puthi
Kaloi një orë e sa ndërsa Albi qëndronte në prehrin e nënës-Zanë e me gjirin saj në Në një moment atij krisi një pordhë e madhe. gojë.
- Hej, pordhaç!- thirri nëna-Zanë me gëzim dhe me pëllëmbën e saj të madhe lehtas Albin në prapanicë. Ai; turpëruar, mbuloi fytyrën e vet me dorë. Nëna-Zanë shtoi me një zë që arsyetonte: goditi
U bë mirë, sepse kjo tregon se zorrët e tua filluan të punojnë. Ato janë tharë e janë tkurrë tash sa ditë pa ushqim e pa lëngje. Por, dëgjo! foli nëna-Zanë me ton prindëror; gjiri djathtë sikur më është lehtësuar tepër; duhet të pish edhe nga gjiri majtë që të barazohen peshat. Dhe; ajo futi shpejt gjirin e djathtë brenda xhaketës, rrotulloi Albin në krahun tjetër dhe nxori edhe më shpejt gjirin e e nisi të thithte edhe më me afsh. Nëna-Zanë e shtrëngoi fort Albin për trupin e vet; lëshoi shikimin mbi fytyrën e tij prej çunaku dhe filloi të përkundej nga kënaqësia lumturia. pak sytë
Pas një copë here të gjatë, ngopur me qumësht; Albi hapi sytë. Shikimi tij turpshëm u ndesh me shikimin plot ngrohtësi të Nënës-Zanë. Ajo foli e para:
- U ngopa dhe po më duket vetja se u bëra krejt tjetër njeri.
- U ngope?
Nëna-Zanë, buzagaz largoi Albin nga prehri; e vendosi mbi shtrojën e zezë nja një krah prej vetes e tha me seriozitet: larg
Edhe Albi, mori qëndrim serioz dhe ia nguli sytë Nënës-Zanë pa ditur si të hapte muhabetin më atë mysafire të çuditshme. Duke këtë situatë të kurthuar , Nëna-Zanë, hapi muhabetin: parë
- Tash; për një javë nuk do të jesh bebja ime; por do të jesh burrë Kreshtave të Bardha.
- Më thuaj, tha Nëna-Zanë; - ke besuar ti se ka zana të malit?
- Paj, edhe Muji e Halili kanë pirë gjirin tim:.
- Kam besuar e nuk kam besuar, por është e sigurt se nuk kam besuar se do të takohem ndonjëherë me to. Si vogël gjyshi më fliste për trimëritë e Mujit e të Halilit. Në ato ndodhi ai përmendte shpesh zanat e malit:.
## mua?!
- Ti, Nëna Zanë, ndërhyri Albi fort habitur , nuk po tallesh me
Nëna-Zanë, shpërtheu në gaz dhe ngriti pëllëmbën e saj të madhe sikur deshi të godiste Albin; por vetëm përfundoi me një ledhatim të ëmbël të faqes së tij: Nga kjo përzemërsi Albit iu lirua goja dhe duke buzëqeshur i tha Nënës-Zanë:
- Të moçme; të moçme; por unë jam edhe më e moçme.
- Ndodhitë e Mujit e të Halilit sikur janë shumë të moçme.
Albi, i çmeritur fort; pëshpëriti si për vete:
- Të pata thënë që në fillim se je edhe në ëndërr edhe në zhgjëndërr . tha Nëna-Zanë fare seriozisht. Gjithësia është e përbërë nga ëndrrat e zhgjëndrrat nga jomateria e materia.
- Zot madh; a jam unë në ëndërr a në zhgjëndërr?!.
- a bën ta di , Nëna-Zanë, sa vjet ke? Po,
- Sa, sa?! klithi Albi dhe kapi kokën me duar .
- Një mijë e pesëqind. tha Nëna-Zanë pa të keq:
- Aq,
- Ne jetojmë sa duam.
- -Po; sa jetoni ju zanat? Albi tepër i habitur . pyeti
- Si, moj Nëna-Zanë, sa të doni..
Albi, mbuloi fytyrën me pëllëmbët e bardha. Nëna-Zanë vazhdoi:
- Ashtu; jetojmë sa të duam dhe kur të lodhemi nga jeta; ne zhdukemi.
-Nëna ime ka jetuar dy mijë vjet\_ Kur bullgarët patën pushtuar tokat tona; ajo qe mërzitur fort dhe prandaj vendosi të zhdukej -
- Sepse bullgarët bënë kërdi fort të madhe mbi popullin tonë. Faruan të gjithë ata që shtinë në dorë. Shpëtuan vetëm bishat e malit dhe mbijetuan vetëm ata ilirë, që ia dolën të kapnin majat; shkrepat e thepat e bjeshkëve të larta. Por; ata mbetën aq dhe aq të shpërndarë saqë harruan edhe emrin e vet. pak
- E, përse u mërzit aq fort? pyeti Albi si të ishte ndonjë vogëlush.
- Kur i pushtuan bullgarët tokat tona?
- Që nga shekulli nëntë dhe na mbajtën nën pushtim deri në mbarim të shekullit të dhjetë. Të gjithë këta emra sllavisht të maleve; fushave lumejve; qyteteve fshatrave; që përdoren edhe sot në hapësirën albëreze janë trashëgimi e asaj kohe.
- Të ka treguar nëna jote Zanë për ato dy mijë vjetët e saj-
- Përputhen rrëfimet e saj me historinë tonë të shkruar?
- Më ka treguar shumë dhe shpesh.
- Paj, fare; fare pak, sepse historinë tonë e shkruan; e lakuan; shtrembëruan e falsifikuan dhe e shkarravitën të huajt sipas interesave të tyre.
- Sepse ne nuk ditëm të shkruanim.
- E, përse ne nuk e shkruam historinë tonë?
- E, përse ne nuk ditëm të shkruanim?
- Si? Përse?! ~ Albi fort habitur . pyeti
- Sepse të parët tanë nuk patën nevojë për të shkruar .
- Sepse ishin aq të lirë saqë edhe organizimin në formën e shtetit e përjetonin si një shtrëngim; si një barrë tepër të rëndë mbi shpatulla; si një ngufatje të padurueshme. Ata ishin mësuar të organizoheshin vetëm brenda fisit; kur kishte ndonjë konflikt midis fisesh dhe kjo zgjaste vetëm pak ditë, derisa konflikti gjente zgjidhjen e vet. Aq të hidhura; të rënda e të vështira u dukeshin ato pak ditë nën rregullat e organizimit derisa zgjidhej konflikti; saqë për ato pak ditë ata flisnin me vite të tëra.
- Mirëpo; nuk kuptoj përse ishte aq e vështirë të ndërtohej shteti e të sajohej një shkrim:
- Sepse kishin pas përtuar t'ia hynin asaj pune.
- Çfarë përtese? Nuk e kuptoj, nuk e kuptoj \_
Nëna-Zanë, buzëqeshi me dhimbje; shtriu dorën dhe me pëllëmbën e madhe ledhatoi faqen e majtë të Albit e tha me pikëllim:<eos> |
<bos>- Edhe nëna ime e të gjithë ilirët kishin pas përtuar ashtu; por pas përvojave fort të hidhura dhe tepër vonë ishin penduar të gjithë
- duke kuptuar asgjë.
- Dëgjo; bir nënës! Nëna-Zanë; u lëkund nga vendi e vijoi me një zë më të fortë. Nuk fituan romakët mbi ne se ishin më trima se ilirët. Ilirët ishin si thonë trima të çartur, mirëpo e keqja ishte aty se ata nuk kishin ndonjë organizim të përhershëm ushtarak e policor. Ata ndiheshin mase të sigurt brenda fisit; sepse të gjithë ishin të një barku: Ata; organizoheshin vetëm me rastin e ndonjë konflikti ndërfisnor dhe si të thashë, ato konflikte zgjasnin fare shkurt: Pastaj, e keqja tjetër e madhe ishte se kur filluan pushtimet romake; Ndodhte shpesh që ndërsa njëri fis zhvillonte luftime të ashpra e të përgjakshme me romakët, fiset tjera bënin sehir duke mos qenë të vetëdijshëm se pas një kohe edhe ata do të ishin objekt i pushtimeve romake. Lidhjet fisnore ishin aq të mefshta saqë jo rrallë ndodhte që ndonjë udhëheqës ilir edhe mashtrohej e kalonte në anën e romakëve kundër fisit tjetër ilir. Pastaj; çka ishte fort me rëndësi, romakët ishin të përgatitur për luftë të gjatë dhe me të gjitha format e saj, kurse ilirët ishin të gatshëm për luftë fort të rreptë, por të shkurtër. Ti e di se pushtimi llirikut; me gjithë përçarjet e degëzimet fisnore, falë guximit e trimërisë së pashoqe të ilirëve; zgjati një shekull e sa. pak
- Këtë tash e kam fare të qartë, por përse ilirët të mos kishin shkrimin e vet; ose të paktën të mos përdornin shkrimet e të tjerëve?
Albi u ngrit në këmbë, kapi me dashuri duart e Nënës-Zanë dhe puthi me dhjetëra herë. Ajo; u kërrus, Albin në ballë, hapi derën e madhe të barakës dhe zhduk. puthi
- u tyre përfundonte me fisin dhe brenda fisit ata ndiheshin të sigurt dhe të mjaftueshëm: Ata; atje nuk kishin përse të shkruanin se dinin të gjitha dhe të gjithë njiheshin midis tyre\_ Por, biri im; ti nesër do ta kesh këtu Hanën; bijën time më të madhen; një mijë e katërqind vjeçe e cila është e dhënë pas shkencave politike dhe ajo ka për të të dhënë sqarime më të hollësishme dhe më të argumentuara. Mua; tash më duhet të ik, sepse unë, përveç teje kam edhe bebe të tjera për të mëkuar.
Albi mbeti vetëm. Pasi u mendua paksa doli edhe vetë jashtë, para barakës së zezë, në patalogun e Kreshtave të Bardha. Nën qiellin e kaltër, në cegmin e madh dëgjuan vetëm cingërimat e zinxhirit të lidhur për këmbën e tij. Kapi me dorë zinxhirin e lidhur për këmbën e majtë. U bind se nuk ishte në ëndërr. Shumë gjëra iu sqaruan; por edhe shumë të tjera mbetën ende në mjegull. Ndjeu një etje të madhe dhe një ëmbëlsi prej mjalti: U fut përsëri në barakë duke tërhequr zinxhirin zvarrë.
Shkoi drejt e te aneksi frizeve dhe frigoriferëve. Aty pa shishet e rreshtuara me 'Ujë Rugove" . Kapi të parën; e hapi e nisi të pinte me shishe. Pasi shoi etjen; u shtri mbi shtrojën e zezë dhe u mbulua me mbulojën e kuqe. Vetëm sa pati kohë që të mendonte se nesër e priste ditë e re e nafakë e re, takimi me Hanën dhe e zuri gjumi.
## zana- hanë thërret vëllain ..
Kishte aguar, por tani Albi e dinte fare mirë se ku ishte. Po mendohej a ta hapte televizorin; kur një zë i ëmbël ia ndërpreu mendimet:
- O, vëlla! Këtu e ke motrën Hanë..
Albi, brofi në këmbë dhe me kureshtje të madhe, ndonëse pengua për zinxhirin e mallkuar, hapi derën dhe kur pa Zanën-Hanë, mbeti me njërën këmbë brenda e me tjetrën jashtë. Po të mos ishte përvoja e djeshme, sot Albin do ta lëshonin këmbët. Bukuria që qëndronte e buzëqeshur para tij e pushtoi dhe e dehu të tërin. Fshiu ua hodhi një shikim kreshtave të bardha rreth e rrotull, por prapë shikimi iu ndal te ajo. Ishte Zana-Hana; motra e tij e gjirit\_\_Ajo vazhdonte të qëndronte e buzëqeshur dhe pa lëvizur nga vendi. Me trup ishte sa Nëna-Zanë dhe me të njëjtën veshje. Mirëpo fytyra e saj ishte rrumbullake si hëna pesëmbëdhjetëshe Kishte flokët deri në tokë e ngjyrë lajthie: Vetullat krah dallëndyshe, gjithashtu ngjyrë lajthie; por fort; fort të mëdhej: Hundë-shkabë, nën të cilën goja e vockël me buzët e holla e të kuqe si fletët e trëndafilit. Ajo; prirej në gaz. Në dy faqet e kuqe dhe në mjekër vetëm mahnitëse. Vetëm një hap larg Albit ajo lëvizte vetëm qepallat me rremba. Albit; më në fund i erdhi zëri. sytë, sytë,
- Je edhe në ëndërr edhe në zhgjëndërr, 0 vëlla motrës! tha Hana dhe ra në gjunjë para këmbëve të Albit:. Albi u shtang. Ajo e kapi të tërin; e shtrëngoi fort dhe e në të dy faqet. Albi, për një mbeti pa frymë. Hana ngrit në këmbë dhe duke bërë Albit me dorë kah dera e madhe e barakës, tha: puthi çast
- Më thuaj moj motër; a jam në ëndërr, apo në zhgjëndërr?
- Na prij , 0 vëlla; he ty të priftë e mbara! Albi, kapi me dorë zinxhirin dhe hyri brenda. Pas tij hyri edhe Hana. Ai foli:
- Ulu motër ku të duash e si të duash dhe mirë se të solli Zoti Madh!
- Hana u ul te këmbët, ndërsa kryet e vendit ia la Albit. Albi, që u ul, mori frymë thellë e tha: pasi
- gabim?
- Po më duket se po e ndiej erën e luleve të livadheve të dajave
- Pikërisht ashtu u thonë. Sa herë shkoja atje, tezja Feride mblidhte për mua nga një dorëz të madhe lulesh të Xhenetit. Asnjëherë nuk ngopesha me erën e
tyre, por sot po më duket sikur e gjithë baraka është mbushur me erën e luleve të Xhenetit dhe sot po ngopem me këtë erë fort të këndshme.<eos> |
<bos>- Paska vëllau erën e vet?!- pyeti Albi habitur .
- Edhe unë tha Hana duke larguar nga balli i gjerë flokët e gjata sot po e ndiej dhe sot po ngopem me erën vëllal.
- Po. tha Hana bindshëm e vazhdoi: Nëna e ka erën e vet; baba e ka
- mirë, motra e paska erën e luleve të Xhenetit; po vëllau ere çfarë paska? .
- Dëgjo; ndërhyri Hana; çdo motër e ka erën e vet, ti do të bindesh për këtë që po të them; por era e vëllaut; era e vëllaut nuk përcaktohet dot; sepse ajo është një, dhe ajo ta çon zemrën peshël .
- Palel Pale! tha Albi si me vete.
- Ja; edhe kjo "pale-pale" . nuk përcaktohet dhe nuk përkthehet në asnjë gjuhë tjetër. Ne e kuptojmë, por nuk e përkthejmë dot. Kështu; nuk përcaktohet as era vëlla; por ajo ekziston:.
- Paj, ZANAT JANË DIJA, VETËDIJA, MBAMENDJA E DASHURIA E KOMBIT NDËR SHEKUJ. tha Hana duke lëvizur paksa nga vendi e shtoi me zë fare të ZANAT JANË MBROJTJA E SHPIRTIT DHE E TRUPIT TË KOMBIT. qetë: -
- për zanat e malit çfarë të themi? doli Albit kjo pyetje fare pakontrolluar. Po,
- E për ata që nuk besojnë? zgjuar nga gjumi.
- Vaj halli! ~ klithi Albi si i përvëluar dhe brofi në këmbë.
- Për ata që nuk besojnë, përgjigj Hana qetas, vaj halli!
Hana vetëm largoi flokët nga fytyra rrumbullake dhe buzëqeshi.
- Fort; fort tha Hana qetas. pak.
- Ti, motër po buzëqesh; por ne paskemi fort keq! Sa ka prej kombit tonë që besojnë? punët
fytyrë.
- Fort; fort pak; po thua? Albi çmeritur dhe iu rras Hanës në pyeti
- Shumica dërrmuese as nuk besojnë Zotit, as nuk besojnë shkencës. tha Hana përsëri fare e qetë.
- Zemrën e kam kur shfaqem si njeri; ndërhyri Hana; por jo për tu brengosur .
- Paj, ti, moj motër, je duke folur pa asnjë fije brenge sikur të mos kishe fare zemër ..
- Ja, unë, falë Dhunës, rastin; i pashë zanat dhe u binda; por të bëjmë me ata; që nuk kanë Si të besojnë ata? . çfarë pata parë?
- Ata le të të besojnë ty.
- Ata nuk meritojnë që ti të dëshpërohesh për ta. Sa prej tyre janë duke dëshpëruar e duke u brengosur për vuajtjet e tua?
- Paj, ata; moj motra ime e dashur, si the edhe vetë, nuk po besojnë Zotit e ku të më besojnë mua?! klithi Albi me dëshpërim të madh.
- Pra, vetëm ata që besojnë Zotit, ose që njohin shkencën bashkëndiejnë me ty.
- Të presim DUKE PUNUAR. tha Hana ftohtas.
- Po vijmë te fjala jote "vaj halli për kombin tonë' Çfarë të bëjmë? Albi dhe u ul. pyeti
- 0, mos ma thuaj atë fjalë, të lutem! Çfarë të presim? klithi Albi duke
- Të presim DUKE PUNUAR DERISA PAKICA TË BËHET SHUMICË
- rrahur gjunjët.
- Do të presim shumë?
- Po; mirë ; - foli Albi qetas;- si e përjetoni ju; zanat kohën?
- po; po. Një mijë e pesëqind vjet! Dy mijë vjet.. As atëherë nuk Paj,
- Ne jetojmë jashtë kohe.
- As atëherë .
- Për shembull?
- Për shembull Leka Madh. Ti e di se ai ishte biri Olimpisë; prej një
## besonin?
## fisi ilir .
- Dhe, çka Leka Madh? = Albi pa të pyeti keq.
kishte pas këshilluar Lekën që të mos nisej për në Lindje se atje e priste vdekja; por në fillim të orientohej kah Perëndimi që të bashkonte fiset ilire:. Ishte disa qindra vjet përpara pushtimeve romake. Ishte rasti ideal që të thyheshin lëvozhgat e të shqyheshin mëshikëzat fisnore; por të mos shkatërroheshin asgjësoheshin pjesëtarët e fiseve. Këtë mund ta bënte vetëm Leka Madh; sepse ai jo vetëm që ishte me ilir, por ai fliste rrjedhshëm gjuhën e nënës. Pasi që do të krijonte një shtet të fuqishëm me ilirët ai do të mund të mësynte edhe Lindjen siguruar nga përçarjet e lakmitë e gjeneralëve dhe duke thithur qumështin e gjyshes Zanë do të sigurohej edhe nga sëmundjet; të cilat në atë kohë bënin kërdi. Mirëpo; ai nuk kishte pas dëgjuar këshillat e gjyshes sonë, nuk kishte pas dashur që të qumështin e gjyshes sonë, por e mësuesit të vet Aristotelit. Aristoteli ka një filozof madh dhe ka korrë suksese të mëdha në e shkencave dhe arteve. Aristoteli u ka besuar vetëm shqisave të veta: Mirëpo, politika nuk është gjak pinte qenë pesë
- ja që sipas fjalëve të gjyshes sime e të tregimit të Nënës-Zanë, ajo Po,
vetëm ajo çfarë mëson e çfarë sheh me shqisat; por ka edhe diçka tjetër që nuk mësohet; por që për çdo ditë hulumtohet e zbulohet dhe kur shfaqen rrethanat e kushtet politikani realizon synimet e veta. Leka Madh ka qenë prijës ushtarak fort zoti, por jo edhe politikan aq e të pathyeshëm. Mbetëm në lëvozhgat fisnore. Romakët; më vonë erdhën dhe, një nga një, jo vetëm që thyen lëvozhgat e shqyen mëshikëzat fisnore; por edhe shkatërruan një pjesë të mbeturinat e përmbajtjeve të shkatërruara ilire romakët krijuan legjionet e armatave të veta pushtuese. pesë
- Sepse nga brenda nuk ishin shfaqur forcat e duhura për të shpërthyer mëshikëzat e më vonë lëvozhgat fisnore. Fisi ruajti ilirët nga fekondimi për tu shndërruar në shoqëri skllavopronare si kishte ndodhur e ndodhte me popujt rreth e bënin skllevër. Ata; robërit ose vrisnin; ose lëshonin; ose bënin pjesëtarë të fiseve të veta. Prandaj tek ilirët nuk u shfaq nevoja e domosdoshme e brendshme për tu organizuar në shtet çka nënkuptonte krijimin e ushtrisë e policisë së përhershme; krerët e disa fiseve më të mëdha kishin dofarë shpurash rreth shtëpive të tyre; por kjo ishte shumë larg nga ajo që të mund të luante rolin e shtetit; që do të kontrollonte territorin dhe rrjedhat ekonomike brenda tij. Lëvozhgat fisnore; me vetëmjaftimin e tyre; ishin ato; që pengonin një zhvillim të tillë. Ta marrim një shembull praktik. Përse ne bluajmë kokrrat e të lashtave? Për të shkatërruar mbështjellësit e kokrrave përkatëse; që ato të mund të gatuhen. Prandaj: Nesër do ta kesh këtu motrën pas meje; Martën e cila është e dhënë pas shkencave ekonomike. Ti e di se ekonomia është shprehje e koncentruar e politikës dhe anasjelltas .
- Politika është të vepruarit duke pasur parasysh sa më shumë faktorë që veprojnë në shoqëri e në natyrë. Në veprimet tona sa më shumë faktorë që të kemi parasysh aq më frytdhënëse dhe më e saktë do të jetë politika jonë. Ky është definicioni më përgjithshëm. Ka politikë ekonomike; politikë arsimore; politikë kulturore, politikë shëndetësore; politikë ndërkombëtare.
- Ka politika ndonjë definicion të vetin sipas teje?
- Ilirët kishin vetëm politikë fisnore.
- Mirë, motër, ma ke kthjelluar kokën dhe m'i ke sqaruar e zbardhur rrënjët e disa çështjeve tona që më kanë munduar kokën. Por më intereson të ma sqarosh këtë: si ilirët u shpartalluan si fise nga romakët; si u mobilizuan si ushtarë të si u romanizuan.
- Vetëm politikë fisnore. e demokratike; sepse mbështetej në lidhjet e midis pjesëtarëve; mirëpo ishte shumë e kufizuar dhe asnjëherë nuk u shndërrua në faktor tejlokal . gjakut<eos> |
<bos>- E, jo të gjithë u zhdukën e u romanizuan! Jo të gjithë u helenizuan! Jo të gjithë u sllavizuan! Jo të gjithë u turqizuanl\_Ne jemi pikërisht pasardhësit e atyre ilirëve; që iu veshëm maleve të lartë; shkrepave;, gërxheve; thepave e të cilët nuk pranuam as shtetin e pushtetin romak; as shtetin e pushtetin helen; as shtetet pushtetet sllave; as shtetin e pushtetin otoman! Ne; nuk u lagëm; nuk u zbutëm dhe nuk sivetuam nga kulturat shumë ekonomike gjuhësore të popujve që pushtuan e përmbytën hapësirat tona. Por, ne; mbetem të në numër, të vetmuar dhe me dije fort të kufizuar . pakët
- Po; ne mbetëm vetëm me dhitë e me vështirësitë e tejme natyrore; në varfëri të hatashme; të cilat na kalitën me energji e forcë të pathyeshme. Mirëpo; shtoi Zana-Hanë me dëshpërim; përkah dija e vetëdija e organizimi mbetëm shumë mbrapa krahasuar me romakët e me popujt tjerë rreth e rrotull nesh..
- Me ne ishin e mbetën vetëm dhitë . ndërhyri Albi duke ngritur duart e lart. sytë
- Si edhe sot\_.- ndërhyri prapë Albi me dëshpërim të madh.
- Cili faktor, motër? ndërhyri Albi si mbyturi që donë të kapet për rrënjët shpëtimtare.
- por sot është i pranishëm një faktor ri.. Po,
- Është faktori depërtimit e përhapjes së shpejtë të vetëdijes kuantike dhe mekanikës kuantike; që po i shpejtojnë proceset me shpejtësi marramendëse.
- Gjithsesi .
- Mendon, motër se kjo shkon në të mirën tonë? Albi me shpresa të ngjallura. pyeti
- Motër, nëse nuk të lodha; po më intereson të di, nëse edhe ndonjëherë tjetër historisë sonë e për të shpërthyer mëshikëzat tona fisnore? . gjatë
- e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut. Mirëpo; në atë kohë lëvozhgat fisnore ishin shndërruar e forcuar edhe më dhe ishin bërë principata.Hapësira shqiptare ishte pushtuar e tëra nga njëra prej fuqive më të Edhe rrethanat ndërkombëtare të asaj kohe nuk shkonin shumë në favorin tonë. Mirëpo; për të bërë edhe më pus ishte fakti se as ai nuk ka dëgjuar dhe nuk u ka besuar zanave. punën
- As ai?!
- As ai. Nënës-Zanë vjen keq të të tregojë, por ne na ka treguar se si ka bërë përpjekje që ta këshillonte; por as ai nuk kishte pas dëgjuar. Siç e di edhe ti Gjergji ka qenë ushtarak fort zoti dhe kryengritja e tij kundër otomanëve rëndësi gjendja e kombit tonë do të ishte shumë më ndryshe dhe larg më e favorshme. "O, pati
Gjergjl' kishte pas thënë Nëna. "Mos dëgjo fort lajkat e këshillat e Venedikut, të Papës e të Raguzës; sepse ata kanë qëllimet e tyre dhe janë duke të shfrytëzuar ty për hesapet e veta. Me otomanët ti lufto; por lere edhe shtegun hapur për armëpushime; për marrëveshje të shkurtra; për paqe të kushtëzuara e bashkëpunim me interes të ndërsjellë\_ Ti e ke gjetur çelësin e qëndresës ndaj otomanëve; por ti nuk do të mund të qëndrosh gjatë vetëm dhe izoluar. Nëse do të dalësh nga izolimi duke nënshkruar një armëpushim me sulltanin; atëherë Venediku; Papati; Raguza dhe Perëndimi do të jenë të detyruar që të angazhohen materialisht e financiarisht më shumë në anën tonë. e Perëndimit, por ti nuk bën të kënaqesh vetëm me kaq! Për interesin tonë e të Evropës edhe më mirë do të ishte; që ti të bëhesh edhe faktor drejtpeshimi midis Lindjes e Perëndimit. Dhe; në këto rrethana si janë tash; ti mund ta bësh një gjë të tillë. Këto kishin qenë fjalët që ia kishte pas thënë Nëna Gjergjit. .\_
- Ka pasur oferta shumë të favorshme; mirëpo Venediku; Papati dhe Raguza prishnin Ata e nxisnin Gjergjin për luftë të pakompromis dhe të pandërprerë me sulltanin; ndërsa vetë, prapa shpinës së tij, bënin njëqind kompromise e dallavere me të.Pastaj; Nëna e kishte pas këshilluar që të rrinte larg nga viset me këneta e me malarie\_E kishte pas lutur gjithashtu që ta mëkonte për hir të shëndetit; mirëpo ai kishte pas thënë Nënës-Zanë me përbuzje: "Nuk jam kërthi me më dhanë ti Qemë mërzitur fort për këtë qëndrim të Gjergjit; mirëpo nuk ishte në dorën tonë që të ndryshonim gjë\_Pasi që ndërroi jetë Gjergji; hapësira shqiptare mori tatëpjetën e gjatë e të mundimshme. punë. gji"!.
- Paska pasur mundësi të atilla dhe paska pasur oferta të kësaj natyre nga sulltani?
- Mirëpo, midis kohës heroike të Gjergj Kastriotit dhe luftërave ballkanike pati ndonjë figurë, që ti mendon se e vlen të bisedojmë për të?
- Po; për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit a ke ti mendimin tënd? ndërhyri Albi .
- varet nëse duam që të hyjmë në imtësira; apo të ndalemi vetëm tek ato figura që luajtën rolet e tyre me rëndësi kombëtare. Dihen përpjekjet e Kara Mahmut Pashë Bushatit dhe të Ali Pashë Tepelenës për tu liruar nga zgjedha otomane. Mirëpo; ato; me efektet e tyre megjithatë mbetën në shkallë regjionale.
- Paj; 0 vëlla; për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit është shkruajtur mjaft; por askush deri më tash nuk mori guximin që të jetë objektiv deri në fund. Pas Marrëveshjes së Shën Stefanit e cila e dëmtoi perandorinë otomane edhe në dëm të tokave shqiptare; Evropa; duke se Rusia cariste ishte në prag të realizimit të planeve strategjike të Pjetrit të Madh për të dalë në Mesdhe; me Kongresin e Berlinit; kërkoi revidimin e Traktatit të Shën Stefanit:. Në këto rrethana; Perandoria Otomane; në njërën anë, ua bëri të ditur shqiptarëve se pazarllëku po bëhej edhe për territoret parë
ngriheshin në këmbë dhe të fillonin të organizoheshin për mbrojtjen e trojeve të veta. Kjo ishte loja e otomanëve tashmë të ligështuar që të aktivizonin për hesape të vetat energjinë e shqiptarëve. Kjo dyfytyrësi otomane u pa në fund të lojës; kur Rusia këmbë që Mali Zi të zgjerohej në kurriz të tokave shqiptare; ajo mori anën e fuqive të mëdha dhe me ushtrinë e vet ndihmoi thyerjen e forcave vullnetare vrau e syrgjynosi me mijëra atdhetarë shqiptarë Vetëm vlimet në Mexhlisin turk dhe kryengritjet e 1910 tës, të 1911-tës dhe përfundimisht çlirimi e bashkimi tokave shqiptare në tetor të 1912-tës ishin lëvizje të përgjithshme autentike çlirimtare antiturke. Në këto ngjarje dramatike shquan figurat politike të Hasan Prishtinës e të Ismail Qemalit: Në planin ushtarak shquan figurat e Isa Boletinit; Idriz Seferit; të Bajram Currit e shumë të tjerëve. Pikërisht në këtë kohë, në tetor të 1912-ës, pasi që tokat shqiptare tashmë ishin çliruar e bashkuar, Aleanca e Fshehtë Ballkanike e përbërë nga Serbia; Mali Zi , Greqia; Bullgaria e Rumania kallën Luftën e Parë Ballkanike me qëllim që të e shtetit shqiptar në Ballkan dhe të copëtonin e përndanin tokat shqiptare. nguli
## ~hasan prishina e ismail qemali\_<eos> |
<bos>- Dhe; ndanë, copëtuan e pushtuan dy të tretat e tokave shqiptare. Po Hasan Prishtina e Ismail Qemali ç'bënin?
- Hasan Prishtina e dhe politikanë të formatit evropian: Mirëpo të tillët atëherë Evropës Anglo-Franceze nuk u duheshin. Këto dy fuqi kishin plane tjera. Edhe Gjermania e Austro-Hungaria kishin planet e veta. Po përgatitej rrëmuja e kasaphana e Luftës së Parë Botërore. Të dy Hasan Prishtina e Ismail Qemali u munduan të bënin diç me diplomaci. U munduan që të përfitonin përkrahjen anglo-franceze në favor të pavarësisë së tokave shqiptare; por interesat e këtyre shteteve ishin drejtuar tjetërkah: Pastaj, diplomacia; që nuk e ka forcën mbrapa dhe që nuk ka çfarë të ofrojë si kundërvlerë për përkrahje nuk jep rezultate Ndërsa po zhvillohej Lufta e Dytë Ballkanike midis Serbisë e Bullgarisë lidhur me tokat e Maqedonisë; Nëna jonë u mundua të vendoste një lidhje me Hasan Prishtinën në fshatin Fletë. Tregon Nëna. Kishte pas qenë natë me hënë të plotë. Nëna ishte shfaqur mu para dritares së dhomës në të cilën Hasan Prishtina po bëhej gati të flinte. Ai nuk duronte as duhanin; as gërhamën e të tjerëve; prandaj flinte vetëm. Nëna kishte pas trokitur lehtas në dritare. Hasani ishte ngritur vrik me allti në dorë dhe kishte hapur dritaren. Nga habia ishte marrë goja dhe vetëm kishte pas shikuar duke fshirë Nëna kishte pas thënë: "0 Hasan mos fshij kot mos u friko se unë jam nëna jote:' Atij ishte lëshuar goja. "Çfarë nëne moj?! Paj; sytë. sytë beg,
nëna ime ka vdekur para dhjetë vjetëshl 'Jo; jo; unë jam zana e malit dhe kam ardhur vetëm me të thënë diçka. 'Pale,pale! fol moj fisnike se nuk po u besoj as syve; as veshëve të mi"" "Hasan largohu prej Austro-Hungarisë e Italisë se ato kanë për ta humbur luftën: Bashkohu me Anglinë e me Francën se ato kanë për ta fituar luftën:' "Ah; moj fisnike; aq thellë kam hyrë me Austrinë e Italinë saqë nuk tërhiqem dot prej tyre. Por; a di çka? Hajt; shko e shiko punën tënde se nuk janë këto "Hasan beg" , ishte munduar Nëna edhe një herë ta vazhdonte muhabetin; por ai kishte pas mbyllur dritaren me rrapëllimë dhe kishte shkuar në kënd të odës, ishte shtrirë mbi sixhaden e kuqe dhe ishte mbuluar me plafin e zi. Nëna; pasi që po shihej se si do të përfundonte Lufta e Parë Botërore; pati bërë edhe një përpjekje për të këshilluar Hasan Prishinën.. Kjo; ndodhur në fshatin Kolaj; të Gallapit:. Pasi që burrat shpërndahen për të fjetur dhe kur Hasani mbetet vetëm në një dhomë, Nëna prapë shfaqet para dritares. Hasan Prishtina kishte pas kapur kokën me duar dhe ishte pas ngërmuar Nënës: Po; a je ti dreq a melaqe; bre, që e kishe pas ditë aq mirë se si do të përfundojë lufta? . jam ajo zana e malit; që të dalë në fshatin Fletë. A të kujtohet?" kishte pas thënë Nëna Hasanit. Mirëpo ai ishte pas përgjigjur rreptas: "Hajt; bre; fisnike; shiko Nëna ishte pas munduar edhe një herë: 0 Hasan besomë, he burrë, se zanat nuk janë vetëm në përralla; por janë prej se njerëzit kanë zbritur nga degët e druve të malit:" Kot:. Ai ishte pas përgjigjur si në vaj: "Hajt; bre; fisnike udhëve tua; se kam filluar që të mos besoj as vetes sime e jo më ti besoj një gruaje dy herë më të madhe se vetja e me flokët e gjatë deri në tokë. Ik, se edhe pa ty veç që nuk po më dalin mëndët prej krejel" E kishte pas mbyllur dritaren; e kishte pas rrokur kokën me të dyja duart dhe bërë gullumuç mbi lëkurën e ogiçit. Pa; beg, punë pati pata punët beg,
- Ashtu është, 0 vëllau motrës, por unë kam ardhur edhe me një porosi të Nënës-Zanë. \_
- tha Albi si vetmevete kur humb besimi; humb edhe shpirti, edhe koka; edhe atdheu, edhe dashnia.
- Fol, moj motër! tha Albi dhe shtoi Sa bukur tingëlluaka fjala motër!
- Mund të ndodhë që edhe të vijnë ..
- Po; -tha Hana-Zanë fjala motër tingëllon; por ama fjala vëlla ushton gjithandej hapësirës. Por Nëna më ka porositur që të të njoftoj se perënditë frik do të vijnë në vizita tek ti .
- Ata po përgatiten dhe do të vijnë të bisedojnë me ty e; edhe të të kontrollojnë. Ata po të kontrollojnë nga satelitët vazhdimisht; por ne kemi marrë masa teknike që hyrje-daljet tona të mos do të kontrollojnë edhe ushqimet e tua.
- Paj; le të kontrollojnë.
- Çfarë ke nga ushqimet; këtu?
- Unë kam vetëm ujë të Rugovës e Dhuna më ka thënë se kam Mamushës. Të gjitha prodhime të Kosovës se refuzuar të haja prodhime të Serbisë. pirë pata
- Ti duhet të hash ngapak nga kjo buka këtu që të mos biesh në dyshim se si e mban shpirtin gjallë. Kupton?
- Pa; dale të shikojë motra si duket ajo bukë e Dukagjinit:. tha Hana dhe shkoi në pjesën e frizeve dhe të frigoriferëve. Pasi që hallakati Hana foli prapë Buka qenka e paketuar shumë mirë. Qenka e mbështjellë me varak që të mbahet ftohtë e të mos ngrijë. Këtu qenkan edhe mjetet për zierje e pjekje. A të ta përgatitë motra një përshesh të vogël të përvëluar me qumësht të valë? pak;
## Albi pohoi me kokë.
- Paj, nuk jam uritur fare, mirëpo meqë po do; por me kusht që të hamë bashkë..
- Ani. tha Hana dhe filloi nga puna.
- Eja; vëlla; te motra jotel
- Ajo; shumë shpejt e vloi qumështin dhe përvëloi thërmiat e bukës kollomoqe. Pastaj thirri Albin:
Albi, me zinxhirë nëpër këmbë u afrua te tavolina e vogël e përgatitur për të. Shikoi prej nga ngrihej avulli erëmirë. pjatën
- Prandaj, 0; vëllau motrës, ha ti e pas teje unë ia bëj edhe vetes një përshesh të ngjashëm.
- Bah, tha çfarë ere e këndshme! Eja, motër të hamë bashkë, por si po shoh unë këtu qenka vetëm një lugë ..
- Albi u ul pa fjalë dhe futi në gojë nja dy lugë përshesh: U ndal e tha si duke qeshur:
- Thonë vetëm kollomoqat 0; vëllau motrës! tha Zana-Hana e cila qëndronte pip në këmbë pranë tavolinës:
- Kush thotë se bukës kollomoqe ka dalur fala?
Albit; me gojën plot përshesh plasi gazi. Por një gaz që shpërthen si vullkan. Gjithë çfarë në gojë ai kërceu dhe u shpërnda mbi tavolinën e vogël dhe mbi fytyrën e flokët e Hanës. Ajo; vetëm largoi paksa flokët dhe me të dy duart e saj mblodhi nëpër fytyrë thërmiat e përsheshit; futi në dhe vazhdonte të lëpinte buzët. pati gojë
- -Motër, më fal se me këtë shpërthim të papritshëm gazi të stërpika edhe ty .
Albi, duke vërejtur se çfarë po bënte Zana-Hana; u trand si prej kllapie e tha:
- -Më kënaqe e më he ti qeshësh gjithmonë. Tha Hana buzagaz e shtoi: A nuk vërejte se bashkë me ty qeshën edhe Kreshtat e Bardha?
- Kreshtat e Bardha, the?! Qeshkan bjeshkët?!<eos> |
<bos>- ti, brenda teje krijohet një proces kimik, cili shpërbën helmet dhe ajo frymë merr malet; bjeshkët; fushat e luginat e atdheut.. qesh
- Gazi vërtetë është bashkëdyzim energjisë me dashurinë e gjithësisë, prandaj edhe ka efekt shërues e forcues.
- Aq fuqi paska motër? gazi ,
- Po vaji?
- Domethënë; qenka mirë edhe kur qeshim edhe kur qajmë? .
- Vaji është lirim nga helmi zemrës.-
- Mirë është edhe kur qeshim edhe kur qajmë edhe kur hamë me shije. Vazhdo të hash përsheshin! tha Hana.
rinisi të hante. Hana e shikonte duke qëndruar pip në këmbë, me duar të paluara para vetes si të ishte nuse. Kjo pamje e përsheshit që kishte në gojë e iu drejtua me butësi vëllazërore:
Zana-Hana; vetëm sa u prirë në gaz, mori frymë thellë e tha:
- Përse moj motër e dashur po rri ashtu si nuse para meje? As mosha; as cilësia jote nuk e kërkojnë një sjellje të tillë nga ti.
- Ah; 0, vëllau e di se ne zanat jemi mishërim; trupëzim; shfaqje fizike njerëzore e dijes; vetëdijes dhe dashurisë sonë kombëtare. E, kush më mirë se ne mund ta dijë dhe e di vlerën tënde? Ti, nuk e di dhe nuk më sot; të paktën njëri nga fisi prometejve ka arritur të bashkëdyzohet me dijen; vetëdijen e dashurinë tonë kombëtare. Ne jemi gëzuar pa masë jo vetëm për ty, por ne jemi gëzuar se e dimë që pas teje nuk do të vonojë dhe numri të këtillëve si ti do të rritet; do të shumëzohet dhe kombi do të zgjohet e përgjithmonë nga narkoza e nga hipnoza e mallkuar politike.Prandaj gëzimi që me ty po fillon pranvera jonë e zgjimit kombëtar nuk ka fund. ynë ynë
- Ti, vëlla motrës, je rëndësishëm si kumtar, si paralajmërues një procesi që në mënyrë të pandalshme po vjen.
- Vallë, kaq i rëndësishëm qenkam unë? tha Albi me ironi.
- Albi me mosbesim. pyeti
procesi.
- Paj, po tregojnë vetë ata që po frikohen aq fort nga përfshirja prej këtij
- Si, më fal motër, por unë nuk e kam të qartë?
- Shumë lehtë është për të kuptuar këtë të vërtetë. Pa shiko një herë se me çfarë ngulmimi; me çfarë angazhimi; me çfarë forcash e energjish janë duke u munduar, të gjithë, për të ngulfatur lëvizjen barazi e motrës, se me çfarë pasioni; me çfarë
Zana-Hana; qeshi për aq sa zbuloi dhëmbët e bardhë margaritar . Ajo tha:
pedanterie; me çfarë saktësie; me çfarë afshi dhe me çfarë paturpësie janë duke u përpjekur që të mbysin lëvizjen tënde paqësore:
- Ke të drejtë. kishte pas treguar gjyshja Zanë, nënës Zanë për lëvizjen krishterimit: Mbi bartësit e lëvizjes krishtere ishin ushtruar të gjitha mizoritë mundshme; deri te djegiet për së gjalli; por kot..
- Si duket lëvizjet paqësore janë më të rrezikshme se sa lëvizjet luftarake. ndërhyri Albi duke lënë lugën mënjanë .
- Mirëpo; Albit dolën si në jermi fjalët që ai perandori romak pranoi krishterimin; çfarë ndodhi? pasi
- ndodhi që krishterimi hyri nën sqetullën e pushtetit dhe pas një shekulli u bë edhe vetë pushtet . Paj,
- Zana-Hana; largoi me rrëmbim në të dyja anët flokët e e tha me gjysmë zëri: gjatë
- Albi, me aq forcë tavolinën plastike saqë pjata me përshesh kërceu përpjetë dhe tha me dëshpërim: goditi
- E çuditshme nëse gjërat shikohen sipërfaqësisht; por nuk kishte si të ndodhte ndryshe nëse gjërat shikohen thelbësisht..
- Dhe erdhi situata deri aty saqë edhe vetë kisha katolike nisi të digjte mbi turrë të druve ata që ia rrezikonin pushtetin: A nuk të duket pak si tepër e çuditshme kjo punë, motra Hanë?
- Përse, motër, ku ishte gabimi?
- Nuk e kam të qartë, motër.
- Gabimi ndodhi në momentin kur kisha u bë pushtet .
Zana-Hana; mori lugën; ia dha në dorë Albit dhe duke bërë me shenjë që të vazhdonte të hante përsheshin tha me dashuri:
- Motra ime; puna qenka shumë Ndërhyri Albi. Të gjithë po e synojnë pushtetin: Si të shpëtojnë njerëzit nga vetvetja? keq.
- O, vëllau motrës; pushteti është artikull që prishet dhe që të prish. Pushteti nuk mund të mbrohet nga prishja; sepse ndodhet pikërisht në duart e atyre që e hanë dhe e përdhosin.
Zana-Hana me gëzim dhe vuri duart në bel. Albi, hapi me një pikëpyetëse. Hana Tha: sytë qeshi
- Formula është fare e thjeshtë dhe e lehtë, por fort e vështirë të zbatohet.
- Le të jetë e vështirë, por cila është formula?
- Formula është të gjithë ta marrin pushtetin mbi veten e tyre dhe të mos lejojnë që të tjerët të vendosin pushtet mbi ta. Porsa të ndodhë kjo pushteti e humb vlerën e vet. Sikurse ajri që ka vlerë aq të madhe e të pazëvendësueshme për jetën e njeriut; por meqë ka mjaft për të gjithë, atë nuk e kontrollon dot askush dhe ai mbetet pa dhe njerëzit nuk grinden e nuk luftojnë për të . prishur
- Motër, njëjtën kohë ~ lehtë e thjeshtë, por edhe vështirë dhe e ndërlikuar. Njerëzit e duan lirinë, por shumica pret që ajo të vijë prej dikah; prej dikujt
Albi, prapë e la lugën dhe iu drejtua Zana-Hanës me pyetjen:
- Ndërsa; ndërhyri Zana-Hana; pakica e ka të qartë se në fillim çdokush duhet ta lirojë vetveten. Me një fjalë, çdokush duhet të bëhet faktor lirisë në mënyrë që lirinë e gjithanshme ta krijojnë vetë dhe që ajo të bëhet e të gjithëve.
- E qartë motër; por si ti shtyjmë njerëzit që të hyjnë në procesin e lirimit të vetvetes? Shembulli vetanak është mësuesi më mirë, mirëpo vetëm mësimi po shihet se nuk po mjafton:
- Mirë; tha Albi si me nervozizëm; si t'ia fillojmë, si tia fillojmë?
- Janë edhe dy faktorë të domosdoshëm: dashuria e nevoja.
- faktorët më kryesorë e më të afërt që na robërojnë
- duhet të lirohemi nga frika e vdekjes; sepse kjo frikë paralizon shumicën dërrmuese të njerëzve. E, dihet se vdekje nuk ka. pari
- Për shembull?
- Mirëpo; tha Albi me zë të lartë, është mosdija; është varfëria; është
- Ashtu është, nëse nuk kemi mundësi të lirohemi me një goditje të madhe; atëherë le të fillojmë me goditjen më të lehtë dhe le të lirohemi nga vargoi më hollë dhe le të përfundojmë me goditjen përfundimtare. Mirëpo; duhet të mos harrojmë se rruga drejt lirisë së plotë është e pafund dhe se ne lirinë absolute nuk do të mund ta sendërtojmë kurrë, sepse vetëm Zoti është absoluti dhe vetëm ai lirinë absolute. gëzon
- Sepse ne do të shkëpusim një nga një vargoit që na robërojnë sot; mirëpo koha e ardhme do të sjellë vargoj tjerë, të cilët gjithashtu; në njëfarë mënyre do të na e kufizojnë lirinë tonë. Por; Zana-Hana tregoi me gisht pjatën përgiysmë të mbushur me përshesh para Albit e tha ti, 0 vëllau motrës; mbete pa e hëngër përsheshin!
- Përse kështu?-pyeti Albi padashtas:.
- Ra përsheshi yt; motër e nga jote dolën gjithë ata margaritarë mendimesh. tha Albi dhe rroku lugën me rrëmbim e nisi përsëri të hante përsheshin tashmë të ftohur . goja
- Prandaj nëse sot mendimet e mia modeste të duken margaritarë; pas një kohe të caktuar ata mund të mos jenë të tillë ..
"Sa më e madhe e më e thellë dija aq më e madhe e më e thellë modestia" .
Albi vazhdoi të hante përsheshin duke përtypur mendimin:<eos> |
<bos>Porsa Albi kreu së ngrëni përsheshin; Zana-Hana; mori pjatën e lugën; i lau; 1 vendosi në vendin e tyre e tha:
- O, vëllau motrës!
- Fol, moj e lumja motër!
Albi, për një hov u step; kapi zinxhirin; u ngrit nga karrigia dhe tha:
Dita na kaloi në bisedë të ëmbël e të ngrohtë. Nuk kam fjalë për të falënderuar për besimin e ngrohtësinë tënde vëllazërore e njerëzore. Nesër do të vijë te ti Marta; e cila është e dhënë pas ekonomisë. Pasnesër do të vijë te ti Mërkura, që është e dhënë pas historisë. Pasnesër do ta kesh këtu Ejten që është e dhënë pas matematikës; fizikës e kimisë . Të premten e ka radhën Premtja që është e dhënë pas muzikës e letërsisë. Të shtunën memzi po që të vijë Shtunja e cila është e dhënë pas endokrinologjisë e imunologjisë. Të dielën do të vijë te ti Diella e cila është e dhënë pas futurologjisë. Nga secila prej nesh ti do të marrësh çfarë ti mendon se të duhet: Motra ime; Diella më tha se të njëmbëdhjetë perënditë janë duke u përgatitur me të madhe që të fillojnë nga java e ardhshme vargun e vizitave; të kontrolleve dhe të bindjeve te ti. Për çdo ditë njëra prej nesh ka për të bërë një përshesh për ty që të duket se po han diçka. Tani unë po largohem sepse kam edhe të tjera që më presin. Nëna jonë është fort e dashur, por edhe fort e rreptë. Ajo kërkon shumë prej nesh. pret punë
- Ah, ndarje e mallkuar!
Albi doli jashtë para barakës së zezë. Hana doli pas tij dhe me të shpejtë doli para Albit; u ul në gjunjë, përqafoi këmbët e tij, pastaj u u kërrus fort, Albin në të dy faqet; drejtua; ktheu shpinën e u zhduk. Albi, maje Kreshtave të Bardha, mbeti si i ngrafitur duke mos ditur se kah e çka të shikonte. Ajri ftohtë që e prente në fytyrë e në trup e solli në vete. Kapi zinxhirin me dorë dhe u fut në barakën zezë. ngrit, puthi
- motrës! tha Hana me butësi dhe bëri shej Albit që të printe kah dera.
## thirrja e zanës-martë..
Për Albin nuk kishte më befasi. Fërfëlloi tutje mbulesën e kuqe; rroku zinxhirin; u flugë kah dera e madhe e barakës e; në ecje e sipër iu përgjigj thirrjes me zë të lartë:
Me gjithë përvojën dyditore; Albi , me të dalë para dere u step. Para tij qëndronte një bukuroshe deri në tokë, gështejme; me sy të gështejmë e të mëdhenj si dy pëllumba; me gojë të vockël e me buzë të holla, me gropëza në faqet e kuqe dhe në mjekër e me hundën shkabë. Ajo
- O, ardhsh me të mira e me të mbara; moj motër!
shikonte Albin nga lart pa rrahur fare qerpikët me rremba. Pa qenë në gjendje të Albit dhe me krahët e trupin e saj e mbështolli trupin e tij. Albit sakaq erdhi goja.
- Vërtet?! tha Marta duke vënë dorën mbi shpatull dhe së bashku hynë brenda në barakë.
- Ty të vika era borzilok, moj motër!
Albi ngurroi e tha Martës: paksa
- Ty; 0 vëlla të takon kryet e vendit, ndërsa unë po ulem afër teje dhe duke u ulur afër Albit; tha më fal që u ula kaq afër teje; sepse nuk po ngopem duke të parë, mirëpo më thuaj, të lutem ku e gjete erën e borzilokut?
- Ulu; motër ku të duash e mirëse erdhe!
- Paj; ty; motër të vije era borzilokl E gjithë baraka u mbush me erën e borzilokut. Nuk e ndien ti?
- Prej nga ti , 0, vëllau gjen këto erëra të mira te motrat tua? Hanës kishe thënë se vika era lule e Xhenetit; mua më thua se më vjen era borzilok, por çfarë ere vinte nënës sonë? ynë
Zana-Martë mohoi me kokë dhe duke buzëqeshur iu drejtua Albit:
- Nënës-Zanë vinte era mjaltë.
me mjaltë.
- Pale Era mjaltë! ndoshta sepse ne; zanat ushqehemi vetëm Paj, pale!
- Nuk ia ndieni ju erën vetes?! pyeti Albi me kureshtje.
- Jo! ~ tha Marta e shtoi; - ia ndien ti , erën vetes?
- Jo. tha Albi duke rrudhur krahët.
Albi, qiti buzën mbi buzë e rrudhi krahët.
- E, ty, paska të drejtë Hana; ty të vjen era vëlla..\_
- Prandaj të përqafova krejt trupin dhe të mora erë me krejt forcën time
Albi, mori paksa veten nga era dehëse e borzilokut e ndërhyri me ironi:
~Marta qiti duart në parzëm e shtoi:- Qenka e vërtetë; era vëlla të çoka në hava!
- Edhe e puna e erërave do të bëhet çështje politike. pak
vëlla?
- Çështje politiko-ekonomike! ~tha Zana-Martë- dhe a e di përse, 0,
- Jo! tha Albi duke rrudhur krahët.
- E para! =e ndërpreu Albi; duke kërcyer nga vendi.
- Sepse shqisa e të nuhaturit; jo vetëm që nuk është përkah rëndësia e fundit nga shqisat; por është e para. pesë
- E para; e para! Ja përse. Në politikë e në ekonomi po nuk nuhate herët e me kohë, ngjarjet; gjërat, ndryshimet e proceset që sapo lindin e që janë duke ardhur do të vonohesh e, po prite derisa ata të shihen; të dëgjohen, të preken e meazall-Ilah edhe të shijohen; atëherë lamë specat!.
- Ja, tha Albi me dëshpërim; këta ishin të parët tanë e, këta jemi edhe ne. Ata kanë menduar e shumica prej nesh edhe sot mendojnë se vetëm duhet ta ketë të zhvilluar shqisën e të nuhaturit: He, ty të lumtë ajo gojë, moj motër; po fort më gëzove e, po fort më dëshpërove me këto fjalë! qeni
- E, po; gëzimi e dëshpërimi shkojnë bashkë 0; vëllau motrës. Ti e di fare mirë këtë të vërtetë.
- Këtë po e di, moj motra ime; por nuk po e di përse ne mbetëm përjashtim nga rregulli i përparimit evropian?
Zana-Martë, u ndal paksa; por Albi tha krejt i kthjellët:<eos> |
<bos>- Mbetëm të fundit; 0 vëlla; sepse ishim të parët sa takon humanizmit pas shpartallimit të matriarkatit. Dhe; si zëvendësim për ngrohtësinë e dashurinë e grumbullit; erdhi bashkësia fisnore. Përveç kësaj; lindjes; forcimit e kohëzgjatjes së fisit ndihmoi fort edhe konfiguracioni tokësor pëlleshme; kullosa të pafund e, të gjitha këto të ndara e të copëtuara midis tyre me shumë kufij natyrorë; me dalje të gjerë e me shumë ujdhesa në det ishte kënaqësi e lumturi të jetohej: Të gjitha këto kushte e rrethana natyrore sikur ishin bërë e për një jetë të vetëmjaftueshme brenda mëshikëzës e pastaj lëvozhgës fisnore. Klima; atmosfera; rrethanat; kushtet e marrëdhëniet e brendshme fisnore dhe ato ndërfisnore nuk e bënë të nevojshme dhe për më tepër nuk lejuan që tek ilirët të lulëzonte; ose më mirë marrëdhëniet skllavopronare. Marrëdhëniet fisnore ishin aq të ngushta e aq të forta kishin pas treguar gjyshja e giyshes sonë e gjyshja e giyshes së gjyshes sonë; që menjëherë vihej para tundimit të pakalueshëm: kush kënd ta skllavëronte; kush të bëhej skllav e kush skllavopronar? Prandaj ilirët, kur me rastin e konflikteve ndërfisnore zinin robër, ata ose vriteshin atypëraty, ose lëshoheshin të ktheheshin në fisin e vet; ose pranonin si anëtarë të fisit të tyre. Fiset ilire nuk ishin, të themi kushtimisht; të fekonduar nga virusi me mekanizmin e dhunës së luftës, as me mekanizmat ekonomike siç ishin borxhi, kamata; mosshlyerja e borxhit; që nënkuptonte prangimin e borxhmarrësit dhe shndërrimin e tij në skllav të nuk patën qytete të mëdha as në kontinent; as buzë detit:. Të gjitha qytetet; që ne tash njohim dhe quajmë si qytete qytete ose helene; ose romake. Ato ishin e mbetën në territorin themeluar, mbajtur e drejtuar ose nga helenët; ose nga romakët. Allahçe; atje kishte plot skllevër ilirë, ose punëtorë të lirë, të cilët, derisa ishin të tillë, ishin rrogëtarë, a punëtorë të skllavopronarëve helenë, ose romakë. Prandaj tek Ilirët mungoi nevoja e brendshme; ose shtrëngimi brendshëm për tu ndarë në klasa skllave e skllavopronare. gjetur saqë, qenë
- Vazhdo; vazhdo; motër se jam duke të përcjellë me vëmendje.
- Jo; jo; motër, ti po më nxjerr nga mjegulla. Vazhdo!
- po; por sikur e zgjata pak si tepër .\_
- Megjithatë; motra jote po e po ta përgatit një përshesh. Po pushoj edhe unë pak e pusho edhe ti ngritët
- Sa thjesht po më flet; moj motër! Sa kuptueshëm po më flet; moj
Ajo u ngrit e shkoi tek orenditë e nisi të rangonte diçka. Albi nisi të fliste me Zanë-Martën nga larg:
- Për çfarë përtese flet 0; vëlla? Po; a jam motra jote; apo s'jam? Pastaj, a jetojmë për kombin; apo për çfarë jetojmë; ne?!
- Ah; sikur të gjithë burrat e kombit tonë të ishin të fisit të prometejve! iu përgjigj Marta duke përvëluar përsheshin me qumësht të valë dhe thirri; ~Eja, vëlla; he ti ardhsh me të mira se u bë përsheshi me kollomoq të Dukagjinit e me qumësht të Kodërvërrinit.
- Eh, sikur të gjitha tona të ishin zana të malit! thirri Albi. gratë
Albi, me zinxhir në dorë u ngrit e erdhi e u ul pranë tavolinës së shtruar duke thënë si në gaz:
- Te përsheshi erdhëm; por nuk do të ndalemi te përsheshi. Ti do të hash; ndërsa unë do të vazhdoj atje ku e lashë..
- Prapë erdhëm te përsheshi.
- E, ku e le, motër?
## kufijtë.
- E lashë mu në kurriz të kodrës; atje ku ndahet pika dhe ku ndahen
Albi, vetëm kapi lugën e hapi në drejtim të Martës e cila, si Hana dje, qëndronte pip në këmbë para tavolinës së me duar të paluara para vetes si nuset. Ai, mbushi gojën përshesh e mendoi: sytë Albit;
- Mbetëm te pika kryesore: përse ilirët nuk deshën dhe nuk qenë të detyruar që të krijonin shtetin e tyre të fortë Ilirinë? Helenët e romakët kishin hyrë thellë në sistemin e skllavopronarisë. Ata merrnin mbipunën e skllevërve dhe me atë e tyre. e skllevërve mbretërit e perandorët e helenëve dhe të romakëve mbanin në oborret e tyre dijetarët, poetët; shkrimtarët e filozofët e kohës .
njëjti brumë, e njëjta shkollë, vetëm stilet po ndryshojnë paksa" . Ajo; nisi të fliste urtë e butë:
- Edhe budallenjtë e oborrit. ndërhyri Albi me gojën plot përshesh.
- pra! Edhe budallenjtë edhe falltorët; edhe magjistarët edhe laviret edhe dreqin e të birin.Mirëpo; ilirët nuk patën skllevërit:. Ata; vetë punonin dhe mbanin veten e fëmijët. u mjaftonte. Merreshin nga me hajni e me plaçktje; mirëpo me hajni e plaçkitje nuk mbahet shteti Po, Kaq pak
- Të lumtë goja; moj motër; se ma bëre pasqyrë Ilirinë! tha Albi duke lënë lugën.\_
që Zana-Martë lau pjatën e lugën dhe vendosi në vendin e tyre tha Albit me butësi: pasi
- Jo; jo; tha si duke urdhëruar Marta; lugën mos e lësho; por vazhdo të hash he, ty; të bëftë mirë përsheshi!
- A dalim; 0, vëlla atje ku ishim?
- Dalim tha Albi duke tërhequr zvarrë zinxhirin; la kuzhinën e kaloi në pjesën tjetër të barakës dhe u ul në krye të vendit. Marta; me dy lëvizje të shpejta hodhi flokët përshpinë, u ul përballë Albit dhe e pyeti:
- E tash; më thuaj 0, vëlla; a të krenohemi me të parët tanë të cilët ishin aq të mirë dhe që nuk deshën ta poshtëronin njëri-tjetrin; nuk deshën ta skllavëronin njëri tjetrin; nuk deshën ta shfrytëzonin njëri-tjetrin; apo të turpërohemi me ta që mirësia e tyre bëri që ne të mbetemi të fundit e Evropës?
- Motër, me këtë pyetje më ke zënë fort ngushtë. Por, meqë unë jam njeri, që nuk dorëzohem kurrë, do ti përgjigjem pyetjes sate ashtu që të duket se nuk e mora vesh mirë pyetjen tënde.
Albi u step dhe iu murr goja. la nguli shikimin Martës e cila qëndronte e qetë; me duar në prehër dhe priste përgjigjen: Edhe si dy pëllumba të Martës prisnin me ngulm përgjigjen. Pritja u zgjat më shumë sesa do të ishte normale. Më në fund; Albi hapi me zor gojën dhe mezi tha: sytë
- Pa; hë, vëllau motrës!
- Ah, vëllau motrës! thirri Marta duke rrahur shuplakët e shtoi: Ke dalë nga ngushtica me shkathtësi të madhe. Me këtë, ti, në të vërtetë, në një mënyrë fort origjinale; iu përgjigje edhe sime origjinale. Të kaluarën; ne; nuk mund ta të turpërohemi. Ajo qe një zbrazësi, një vakuum që forcon rregullin e përgjithshëm të shoqërisë evropiane. pyetjes
- Unë krenohem me të tanë që, pavarësisht nga përmbytjet e gjata dhe superiore; as nuk u romanizuan të gjithë, as nuk u sllavizuan të gjithë e as nuk u turqizuan të gjithë . parët
- Por, çfarë të themi, motër e dashur, për vakuumin më të ri që na e la digresioni fazës së diktaturës komuniste në zhvillimin shoqëror-ekonomik të kombit tonë? tha Albi i qejflisur nga që iu lirua goja.
Zana-Martë, u mendua dhe shtoi me një sasi dëshpërimi në zë: paksa
- ke të drejtë vëlla. Faza komuniste e ecjes sonë e pengoi në mënyrën më drastike lindjen; rritjen e zhvillimin e klasës kapitaliste brenda kombit tonë. Dhe kur dihet se klasa kapitaliste është bartësja kryesore dhe më rëndësishme e idesë dhe vetëdijes kombëtare brenda popullit; atëherë është e qartë përse ne edhe në këtë çështje thelbësore ende jemi fort të sakatosur . Po,<eos> |
<bos>Zanë-Martës qeshi fytyra dhe sikur qitën shkëndija nga gëzimi. Ajo; me të dy duart e veta kapi dorën e djathtë të Albit; e puthi me butësi e tha: sytë
- Fjalët e tua janë plotësisht të sakta; motër. Sot; pas dështimit katastrofik të projektit të komunizmit në raporte globale e parciale, në hapësirën tonë po na krijohet një klasë e egër, e vonuar kapitaliste; e cila e ndodhur nën rrethimin e organike e shkallë-shkallë; por po zhvillohet me hope e me theqafje të rrezikshme që po kushtojnë fort shtrenjtë ekonomisë së popullit e po pengojnë dukshëm kristalizimin e vetëdijesimit tonë kombëtar.
- Po gëzohem shumë, 0; vëlla që ti, në fushën e ekonomisë nuk paske çfarë të mësosh shumë nga unë. Vetëm ndoshta duhet të ta përkujtoj e të të porosis që të mos harrosh kurrë se prapa të gjitha lëvizjeve politike; qofshin ato të mëdha; apo të vogla; gjithmonë fshihen interesat ekonomike. Nesër e ka rendin motra ime Mërkura. Ajo është e flaktë pas historisë e mezi po që të piqet me ty. Unë tash po largohem; tha Marta duke u ngritur në këmbë dhe duke bërë me shenjë Albit që të printe kah dera. Atje jashtë Albi kapi duart e Martës dhe puthi. Ajo u ul në gjunjë dhe përqafoi trupin e Albit. Pastaj; vrik u ngrit në këmbë, ktheu shpinën dhe u zhduk në ajri. Albi, shtrëngoi fort zinxhirin në këmbën e vet, kthye ngadalë dhe hyri brenda duke rrapëlluar fort derën e madhe të barakës. pret
thirrjet e hershme të zanave të mërkurën..
Pikërisht në orën tetë, ndërsa Albi kishte kapur me dorë zinxhirin dhe po lozte me të u dëgjuan disa zëra të gëzueshëm para derës së barakës. Njëra tha: grash
Albi, ndarjet përjetonte fort rëndë, kurse takimet me zanat e malit i priste me gëzim fort të madh. Këtë të mërkurë nuk priti thirrjen e orës dymbëdhjetë, por u ngrit kaluara e po mendonte për takimin e sotëm me Zanën-Mërkurë , historianen; të cilën do ta takonte për të herë. parën
- Thirr ti!
Tjetra tha:
- Thirr ti!
Etreta tha:
- Jo; po thërrasim që të tria përnjëherë
Albi, ashtu si ishte me zinxhir në dorë, me shpejtësi të rrufeshme hapi derën e madhe dhe u gjet para barakës. Të tria zanat; pushuan fjalët dhe vrik ranë në tehjat para këmbëve të Albit. Nisi Albi e po shikonte me radhë. Të parës; leshverdhë e sykaltër tha:
- Unë jam Mërkurja. përgjigj ajo dhe pasi që ia Albit dorën; ia edhe këmbët. puthi puthi
- Cila motër je ti?
- Po ti, cila motër je? - i tha Albi tjetrës leshkuqe e sykuqe.
- E, ti je sigurisht motra Premte iu drejtua Albi asaj me sy të shkruar e
- Unë jam Ejtja.- tha ajo duke përqafuar këmbët e Albit.
- Po; unë jam Premtja. tha ajo dhe rroku me të dy duart kokën e Albit dhe e në të dy faqet. puthi
- Era menekshe.
Ato ende qëndronin të ulura në tehjat me shikim të përqendruar kah Albi. Albi bëri dy hapa në të majtë dhe u ndal para Mërkurës. Mori frymë thellë e pas pak tha:
Pastaj bëri një hap në të djathtë. U ndal para Ejtes e mori frymë thellë. Pas tha: pak
- Era jargavan.
- Era shebojë\_- Pastaj ngriti shikimin kah qielli si pasqyrë e tha:
Albi bëri edhe një në të djathtë e u ndal para Premtes. Edhe këtu mori frymë thellë e tha: hap
- O, Zot madh! Ty të qofsha falë, që ma gëzove zemrën! Maje këtyre kreshtave, midis kësaj bore e mbi këta akuj m'i çove tri zana, tri motra e tri Iule dhe ma qetësove shpirtinl.. Pastaj, ai iu drejtua tri zanave: Mirë se erdhët motrat e mia dhe ejani të hyjmë brenda. -Ato; pa fjalë, vrik; ngritën në këmbë dhe e ndoqën Albin mbrapa. Ato po qëndronin në këmbë pa ditur se si do uleshin: Albi, duke kaluar në pjesën e kuzhinës mori në dorë karrigen e vetme e u tha tri zanave:
- në karrigen përballë jush..
- E, pra, motra, mirë se erdhët dhe mirë se u solli Zoti!
Të tri zanat u shikuan ndërvete dhe bënë ashtu si u tha Albi. Ai u ul fundit në karrigen; që ishte tamam për të dhe çeli muhabetin:
- Mirë se të gjetëm, 0, vëllau thanë ato njëzëri. ynë!
- Unë prisja motrën Mërkurë, ndërsa ju erdhët tri! Çfarë ndodhi kështu? Foli Mërkura:
- Diella; motra jonë më e reja; na njoftoi se perënditë sikur nuk janë duke u marrë vesh midis tyre se si të vijnë te ti. Të gjithë po insistojnë që të vijnë te ti së bashku.
- Përse ashtu?! ~
shprehu Albi habinë e vet.
- Sepse; vazhdoi Mërkurja ~ si duket nuk po besojnë njëri-tjetrit. Plani paraprak ishte që të vinin një nga një te ti duke filluar nga Balena; Ariu; Kulshedra; Gjeli, Hunija, Dielli, Latini e kështu me radhë të njëmbëdhjetët.
- Diella po thotë se është më e mirë, sepse autoriteti yt dhe Lëvizjes sate midis turmave dhe në qarqet ndërkombëtare; përkundër angazhimit maksimal të perëndive e të dallkaukëve të tyre, dita-ditës po rritet:
- Pale; bëri Albi dhe shtoi: Po; a është kjo situatë e krijuar më e mirë për ne; apo më e keqe? pale!
- Pale; ~ bëri Albi e shtoi:- Edhe çfarë më tutje? pale!
- Eu; eu! bëri Albi duke luajtur kokën.
- Propozimet e projektet po ndërrojnë çdo ditë. Të gjitha mundësitë janë mbi tavolinë. Ka mundësi që të vijnë te ti vetëm tre të mëdhenjtë. Ka mundësi që të të bartin ty prej këtu e të të çojnë në ndonjë vend ku të ishte një sallë e madhe e ku do të kishte vend për të gjithë perënditë përnjëherë.
- Prandaj, ne të tria u ngutëm e erdhëm sot.
- kombin tonë le të bëhet mirë. Po; çfarë po thonë ata në Tiranë?
- Sikur ata; ashtu po bëjnë edhe ata në Ulpianë. ia ktheu Albi dhe shtoi buzagaz e duke iu drejtuar Mërkurës: Po; moj motër, më thuaj të lutem, a do të hyjnë të gjitha këto në historinë tonë; apo dallaveraxhinjtë do të arrijnë që të gjitha këto ti mbulojnë me harresë?
- Ata po i përsërisin ato që po thonë perënditë. prapë foli Mërkurja.
- Po mbulojnë e do ti mbulojnë, mirëpo harresa është sikur mjegulla; qëndron do kohë, por më në fund ajo çohet e dalin përfushë. tha Mërkurja dhe gjurin e vet me grusht. gjërat goditi
- Oh; lum bëftë motra për ty e të lumtë ajo se me të fjalë ia qëllove thelbit të problemit! klithi Mërkurja. gojë parën
- Unë, motra nuk jam historian; por më duket se çprejse u formuan shtetet e para të gjitha luftërat e konfliktet nxitën dhe bënë egot në pushtet..
- e vure vetë pikën mbi i.. Ndërhyri Premtja me zjarr. ynë,
- Mos ngutni të më lavdëroni; ndërhyri Albi buzagaz; se kjo nuk është dija ime. Këtë e kam mësuar nga Maharishi dhe nxënësi tij Çopra, dy dijetarët mëdhenj hindas. Ata e shpjegojnë shumë qartë fenomenin e egos.
- Me dijen tënde ti, 0; vëllau ynë, po na gëzon pamasë. Tha Ejtja.
- Të tri zanat vetëm ia hodhën nga një shikim njëra tjetrës; por nuk bëzanë fare. Albi vazhdoi:
- Egot; nuk janë të natyrshëm. Ata fshihen prapa maskave. Ata luajnë rolin e babait; rolin e dashnorit; rolin e drejtorit; rolin e gjeneralit; rolin e kryetarit etj. etj. Vetëm rolin e njeriut të natyrshëm nuk e luajnë dot; sepse kanë dëshirë që të<eos> |
<bos>ata nuk i besojnë askujt; ata dyshojnë tek të gjithë. Prandaj mundohen të kontrollojnë gjithkë dhe kurrë nuk ngopen me informata. Prandaj bëjnë çmos që të vendosin kontrollin mbi të gjithë, afër a larg qofshin: Këta shtien në duar të veta të gjitha levat e rëndësishme të shoqërisë: bankat; mediat; industrinë e armatimit, industrinë zbavitjes, bastoret e të gjitha llojeve të mundshme; etj. Të gjitha: Deri edhe sportet; artet; veshmbathjet kanë komercializuardhe kanë shndërruar në hipnoza të përgjithshme shoqërore. Këtë e bëjnë me qëllim që qytetarët të hyllen në rrugë të gabuara; që ata të merren me vetveten dhe që ti lënë egot të pakontrolluar dhe që nga piramidat e tyre të llojllojshme pushtetore të mund të manipulojnë me qytetarët e hipnotizuar . Këta kanë arritur që të indiferentojnë e të depolitizojnë në shkallë aq të madhe qytetarët saqë ka vende ku në zgjedhjet politike të marrë pjesë pakica e qytetarëve në një përqindje vetëm prej 20-25% Këta ego janë ata që shkaktojnë konfliktet e vogla e të mëdha, këta shkaktojnë luftërat e vogla e të mëdha. Këta luajnë me fatin e individëve e të popujve si me goglat e bilardos.
- Ne; nëna e motrat përcjellim me shumë kujdes të gjitha burimet dijes që veprojnë në gjithë rruzullin tonë; ndër këto edhe ~Universitetin e Hapur të Maharishit; që jepet përmes televizionit 24 orë rresht dhe këtë në shumë gjuhë të botës, përveç në gjuhën tonë. Çdonjëra prej nesh është e specializuar për një fushë të caktuar, mirëpo ne, rregullisht shkëmbejmë dijet tona midis nesh. Ne po gëzohemi shumë që ti, vëllau ynë, ushqehesh nga burime të shëndosha dhe të paanshme të dijes.
Albi u ndal dhe këtëndërkohë Mërkurja e shfrytëzoi që të ndërhynte në bisedë.
- Unë, ndërhyri Albi , kërkoj ndjesë që paskam shpenzuar kot kohën tuaj, por me këtë rast nuk po durohem pa e motrën Ejte; meqë kjo është e dhënë, nëse nuk kam harruar, pas matematikës; fizikës e kimisë.. pyetur
- Ai që nuk e njeh si duhet një fushë as nuk di të bëjë as pyetje me mend, por unë nuk jam nga ata që rrudhen e mundohen të fshehin padijen e tyre.
- Nuk paske harruar fare; ndërhyri Ejtja me gëzim. pyet!
- tha Ejtja. Fol,
- Derisa unë kam pasur nge që të përcjell atë fushë; gjatë përpjekjeve për të zbërthyer atomin në pjesët e veta përbërëse, shkencëtarët kishin arritur që të
- Ka ecur, ka ecur, mirëpo hulumtimet në fushën e pafund të atomit nuk kanë për të përfunduar kurrë.
- Përse; vallë?! Albi me habi . pyeti
- Sepse; ajo që shkencëtarët për shkaqe praktike quajnë grimcë-valë, nuk është as grimcë; as valë, por është varg pafund energji-informatave dhe e FUNDIT DUHET TË JETË SHPIRTI .
- Dhe? ~ bëri Albi.
- Dhe, njeriu nuk do të mundet kurrë të zbulojë shpirtin edhe vetë është pjesë e shpirtit kozmik
- Ne; tha Ejtja duke buzëqeshur , BËHEMI E ZHBËHEMI , sikurse që edhe e tërë gjithësia që BËHET E ZHBËHET.
- E ne; çbëjmë? pyeti Albi duke ngritur duart lart.
- Po të mos ishte puna për afate kohore prej dhjetëra miliarda vjetësh; kjo e vërtetë do të ishte fort dëshpëruese dhe do të duhej që të fillonim të qanim\_ tha Albi duke rrahur shuplakët e duke qeshur .
Të sa ishin ia plasën gazit: Nga fuqishëm kumboi baraka e zezë. Kur u fashit gazi të tri zanat drejtuan sytë e tyre të mëdhenj kah goja e Albit. Për disa çaste qetësia pllakosi barakën. gjithë gazi
- Jo; 0; vëllau ynë, përse të qajmë kur mund të këndojmë. ndërhyri Premtja e vazhdoi me pyetjen: Të ka marrë malli për ndonjë këngë?
- Eu; motra Premte; sa ngushtë më zure!
- Jo; di mjaft këngë, por.
- Nuk e ditke asnjë këngë? Premtja. pyeti
- ndërhyri Premtja me padurim. Po,
- Të tri zanat këmbyen shikimet midis tyre; ndërsa Premtja vrik nxori nga shoka bardhë që ia mbështillte përmjetin një kuti të vogël e tha me gëzim:
- filloi Albi,- duke nxjerrë fjalët zhagaz; paj, më ka marrë malli për të dëgjuar këngën e Pjetër Gacit "PËR TY ATDHE" por kush do ta këndojë si Gaço Çako? Paj,
- motrës, për këtë ka menduar motra jote.
Dhe, pasi që shtypi disa susta, në barakën e zezë, maje Kreshtave të Bardha; jehoi Albi, pa vetëdije; vepruan edhe tri zanat. Atij, nisi fytyra ti skuqej e ti nxehej; dikur filluan ti dridheshin edhe buzët derisa filluan ti rridhnin edhe lotët\_.Kur përfundoi Albi erdhi në vete dhe duke u ulur në karrigen e vet shkuan tek e tri motra-zanave të veta. takonte tha: kënga. kënga; sytë sytë
- Edhe zanat qajkan?!
- Kur qan vëllau atdhetar; tha Mërkurja;motrat qajnë edhe kur janë zana.
- Por, desha të ju them se si po e nuhas, takimeve tona të mrekullushme sikur po u vjen fundi\_
## ~gëzimi i pafunf Albit .
- Jo! tha Premtja duke kërcyer nga vendi. Takimet tona; tash e tutje; nuk do të ndërpriten kurrë më.
Albi u bë sy e veshë dhe sikur nga një çunak u rrit. Ejtja vazhdoi:
- Mirë e ka Premtja; ndërhyri Ejtja e shtoi: Vështirësia më e madhe dhe kjo vonesë e kobshme mijavjeçare ka qenë që të vendoset besimi, kuptimi dhe vërtetësia midis ëndrrave e zhgjëndrrave; midis jomateries e materies; -midis nesh. Tash e përgjithmonë, kudo që të ndodheni në vetmi ti e të besuarit e tu; dikush prej nesh do të jetë aty. Bashkëpunimi përjetshëm do të bëjë që shumë shpejt të krijohet kombi me vetëdijen e tij të fortë dhe mijëvjeçarët e humbur kemi për ti rikthyer shpejt. ynë ynë
- Vetëm ti dhe të besuarit e tu duhet ta keni parasysh që herëpashere të qëndroni kalli vetëm e pa dëshmitar, pavarësisht në qytet a fshat dhe do ta keni praninë tonë të plotë e të vazhdueshme.
- Domethënë, ndërhyri Albi fort ngashëruar ; perënditë paskan gabuar që më izoluan dhe që më sollën maje Kreshtave të Bardha?
- Tash e tutje; populli e nesër kombi ynë; ~ndërhyri Mërkurja-, nuk do të jetë më si kojrrilat në mjegull, si mizat pa si bletët pa amën e tyre. ynë krye,
- Po! tha Mërkurja. Kanë gabuar fort që pikërisht ty që pate kapacitet të besosh e të kuptosh dhe të vendosësh këtë kontakt midis nesh; të izoluan këndej duke bërë të mundur lidhjen tonë të domosdoshme. Ti, vëllau si duket ende nuk je duke kuptuar se çfarë gjëje madhështore ka ndodhur në hapësirën tashmë e di se është e e nënës sonë dhe ndihmën e Shtunës e të Dielës keni për ti pasur gjithmonë. Tash e tutje; ti, vetëm e bëhu mirë me të gjithë.. ynë, pari qesh
- vëllau vazhdoi Mërkurja; pikërisht me ata të qeshësh dhe ta dish se ata janë miqtë tanë të vërtetë. Ata janë duke punuar për ne pa ditur se po punojnë për ne. Ti e ke thënë edhe vetë me qindra herë se njerëzit tanë për politikë janë kalamaj. Prandaj ata mund të edukohen e shkollohen vetëm në këtë mënyrë. Kjo është teknologjia e përpunimit të popujve që kanë fuqi e energji të hatashme; por që nuk kanë dije e vetëdije politike. A nuk u ke thënë ti vetë shokëve të burgut si edhe jashtë burgut se po të mos e merrte pushtetin Millosheviçi Jugosllavia ende nuk do të zhbëhej? Vallë, a s'jemi ne të gjithë faktorë veprues në duart e Zotit për Po, ynë,
- Edhe me ata që më burgosin dhe që eksperimentojnë vrazhdas me popullin tim?! Albi, duke u ngritur në këmbë nga sikleti. kaq pyeti<eos> |
<bos>përparimin e njerëzimit:. Ti më parë, vëllau ynë, përmende dhe shave egot. Ata; nuk do mend janë të këqij, mirëpo po të mos ishin egot edhe sot e kësaj dite njerëzit do të ishin në matriarkat e në kohën e pak
Albi u ul, U qetësua në karrigen e vet dhe nga gëzimi madh se si erdhi e u tall:
- Moj motrat e mia; a jam unë, këtu duke biseduar me zanat e malit; apo me filozofët e dynjasë?
- Prit; ti, prit; vëllau sa të piqesh nesër me Diellën e do të dëgjosh filozofi e mbi filozofil . ynë
Të gjitha ia plasën Edhe Albi pas tyre Pasi ra fasha në barakë, Premtja tha: gazit.
- Motra; foli Mërkurja duke vështruar të motrat edhe e duhet të ikim; por cila prej nesh; para se të shkojmë; po ia përgatit një përshesh vëllaut tonë? pak
- Jam më e vogla dhe mua më takon. Tha Premtja; u ngrit në këmbë dhe u drejtua kah pjesa e kuzhinës.
## ~A ka burra në këto bjeshkë, more; hej?!.
Nga gëzimi madh Albi nuk kishte fjetur tërë natën. Tamam sa e kishte marrë një kllapë, kur i erdhi në vesh një thirrje e thekshme si në malësi:
- 0, ka more; ka! Fërfëlloi mbulesën e kuqe; kërceu në këmbë dhe me zinxhirin në dorë hapi derën e madhe.
- A ka burra në këto bjeshkë, more; hej?! "Do të jenë Shtuna me Diellën" . mendoi dhe u përgjigj:
tehjat e të buzëqeshura qëndronin dy zanat.
- Ti duhet të jesh motra Shtunë, apo jo?
- Ngrehuni; ngrehuni! u tha duke u bërë shenjë me dorë Hyni brenda'- dhe vetë u flug pari e ato pas tij. Pasi që u mbyll dera u bëri shenjë që të uleshin mbi trapazan dhe iu avit asaj me flokë të gështenjtë.
- Unë jam vetë! tha ajo duke mbështjellë Albin me krahët e vet.
- Albit rrektoi zemra me forcë e tha:
- Ty të vika era trëndafili. tha Shtunës dhe iu qas Diellës. Ti je; Motra Diellë që thirri malsorçe?
- vëllau motrës. Kështu thirreshin dikur të parët tanë, bjeshkë më bjeshkë .
Ajo rroku kokën e Albit në të dy faqet e tha: puthi
Albi shikoi flokët e saj të zi futë, ballin e gjerë, nën të cilin vetullat zinxhirë mbulonin sytë fort të mëdhenj e të zi si nata, mori frymë thellë e tha:
- Ty të vika era ftua.
Dy zanat-motra; shkëmbyen shikimet; ndërsa Albi shkoi në pjesën kuzhinës; mori karrigen e plastmasit dhe u vendos para Shtunës e Diellës. Ai vuri duart e vockla mbi gjunjë e tha:
- Jo; 0; vëllau ynë; libri mos ki merak, nuk do të mbarojë kurrë. Sa të jetë jeta me jetue ne do të vazhdojmë takimet tona; por në vende të tjera. ynë,
- Nëpër burgjet e Serbisë kur më binte në dorë ndonjë roman mirë dhe kur afrohesha fundit; nisja të mërzitesha. Mendoja; përse ai libër nuk ishte më gjatë?
- Mbase edhe shumë më të përshtatshme se këtu. ndërhyri Shtuna e vijoi: Këtë ta kanë thënë motrat tona dje. Ti, vetë duhet të zgjedhësh vetminë sa më shumë e sa më shpesh. Puna jonë është ti shërbejmë kombit dhe njerëzimit liridashës .
- Edi se jeni kuante; por nuk po e di sesi ju motrat e mia; fituat aftësinë që të trupëzoheni dhe të merrni këto forma kaq të bukura dhe kaq dobiprurëse?
- Vëlla; mundësitë e Zotit; apo të Universit; krejt një, janë plotësisht të pakufishme. Në fillimet e veta njerëzimi na besonte dhe vepronte sipas porosive tona. Përndryshe si do të tejkalonin njerëzit ato rrethana e kushte tejet të vështira lëvizjes drejt zhvillimit e përsosjes së tonë dhe të njerëzimit në të. Mirëpo; gjatë pavarësimit të tyre nga natyra e egër njerëzit nisën gjithnjë e më të na besonin neve. Dikur, harruan fare se ne ekzistojmë. Prandaj ndodhën gjithë ato kataklizma; madje ato po ndodhin edhe sot. gjatë globit pak
Të dy zanat-motra buzëqeshën; por Diella vazhdoi:
- Mirë, mirë, motër, por si po ia dilni që nga kuantet të shndërroheni në materie e anasjelltas?
- Unë, nuk mundem. tha Albi me dëshpërim:
- Kjo është puna më e lehtë, 0 vëlla. E gjithë bota materiale e ka prejardhjen nga kuantet. Edhe trupi njeriut është përbërë nga elementet që ka toka jonë. Puna qëndron aty se ne jemi të bindura dhe kemi besëlidhjen me Zotin .
- Jo; ti nuk mundesh sepse fisi yt që në fillim është përcaktuar për të me njerëzit e në shërbim të njerëzve. A nuk është kështu? qenë
- Ashtu është. tha Albi dhe uli kokën.
- Mirëpo; Zoti madh ka krijuar lidhjet e ndërmjetme me faktorët lëvizës e kemi shumë gjatë. Prandaj ne u gëzuam kaq fort kur hasëm në një njeri; cili ka kapacitet që të lidhë materien me kuantet; si të dijen; vetëdijen me organizimin e trupave njerëzorë në veprim. Ti je por nuk do të jesh i fundit . pritur pari,
- Më fal, motër se unë po kërkoj shumë prej jush; por meqë po e dini se nuk e kam për veten time ju nuk po zemëroheni në mua.
- Krejt çfarë duhet kombit tonë në këtë moment është vetëdija kristalizuar kombëtare. tha Diella dhe drejtoi shikimin kah Shtuna; që dëgjonte me durim. Albi e kuptoi këtë shikim dhe iu drejtua Shtunës:
- Nuk duhet këtu ndonjë kapacitet madh për të kuptuar se çfarë po kërkohet. Qysh para disa mijëra vjetësh dijetarët e Lindjes e para disa qindra vjetësh ata të Perëndimit kanë thirr turmat që ti ktheheshin natyrës. Mirëpo; kjo thirrje kaq e thjeshtë e gjeniale për shkak të turrit të industrializimit hasi dhe po has në veshë të shurdhër . Por sot; gjërat po ndryshojnë shumë. Ndikimet e theksuara klimaterike për shkak të ndotjes serioze të atmosferës po bëjnë që edhe perënditë të rishikojnë qëndrimet e sjelljet e tyre. Njerëzit, gjithnjë e më shumë e më me vendosmëri po kërkojnë pastërtinë e natyrës, të ajrit, të ujit të tokës e të ushqimit kaq
- Po; mirë motra Shtunë, a ka kapacitet populli të sendërtojë proceset e endokrinologjisë dhe të imunologjisë? ynë
Albi u tall me një ndërhyrje:
- Bardha.
Albi kësaj here i foli seriozisht Shtunës:
## Të gjithë qeshën.<eos> |
<bos>- Vallë, motër, nuk të duket se me këto ndotje; perënditë kanë tejkaluar pikën që nuk ka më kthim prapa?
- Domethënë; krejt puna qëndruaka aty që perënditë të disiplinohen deri në atë shkallë saqë ata të vënë në rend të parë interesin e njerëzimit .
- Jo; sepse sot teknika ka përparuar aq shumë saqë po të shpenzoheshin gjysma e të hollave që harxhohen për armatim e për luftëra të panevojshme; do të krijoheshin mjete të afta teknike për mbledhjen e miliarda e miliarda tonëve të grimcave karbonike; sulfurike e të tjera në atmosferë e për të cilat do të mund të gjendeshin destinime produktive për njerëzit.
- po; 0, vëlla; por edhe njerëzimi duhet të vërë interesat e njerëzimit para e mbi interesat e veta individuale e grupore.
- Në shikim të duket sikur kjo është tepër larg, mirëpo ne; kurrë, kurrë nuk shohim; as nuk do ti shohim të gjithë faktorët që janë të pleksur brenda ligjeve të jetës që çojnë jetën përpara. Ka plot faktorë që ne; si njerëz që jemi, meqë shumica dërrmuese prej nesh shërbehemi vetëm me shqisat tona; nuk njohim; sikurse që nuk njohim; bie fjala; ilaçet shërues; që kemi fare pranë vetes , ndërsa robtohemi duke kërkuar gjithandej botës së tha Shtuna me butësi të ëmbël. parë pikë pesë gjerë.
- Vallë, do të arrihet kjo sa nuk është bërë tepër vonë? Albi me një zë si të dëshpëruar . pyeti
Albi, me duart e veta të bardha e të vockla; fërkoi si me njëfarë nervozizmi fytyrën e bardhë e tha me një zë si të ngjirur:
- Motrat e mia të dashura; shpejt u mësova me ju; prandaj tash kam filluar të mërzitem për kohën kur do të mbetem pa ju. qysh
Albi, hapi gojën me habi dhe filloi të shikonte motrat-zana me pabesi. Ai tha:
- Jo; vëlla! kërceu Diella nga vendi e tha:-Ti, kurrë më nuk do të jesh pa ne! Ti gjithnjë do të na kesh me vete. Por ajo u ndal paksa; mendoi e tha; ti me të vërtetë; aq shumë e aq fort u mësove me ne saqë harrove fare se kush jemi ne, në të vërtetë..
- Domethënë; ju nuk qenkët ato me të cilat unë po bisedoj?!
- Kur të duhemi dhe do të kemi mundësi të të qasemi; ndërhyri Diella me zë më të prajshëm; ne jemi dhe do të jemi në këtë format që po na sheh; sepse në gjendjen tonë kuantike ti, nuk ke mundësi që të na shohësh.
- Edhe jemi edhe s'jemi. ndërhyri Shtuna me shpejtësi.
- E tha Albi me zë të qetë, pleksi gishtat e duarve dhe iu drejtua Diellës: Mirë, motër, më thuaj të lutem; kah po shkojmë ne dhe bota? qartë.
- Po; pavarësia e Dardanisë kur do të bëhet?
- Ne; ende jemi në procesin e vonuar të kombësimit;, kurse sa takon botës çështja është ende amorfe dhe e papërcaktuar .
- Do të ketë shumë Iloj pavarësish për Dardaninë, por pavarësia e saj e vërtetë do të ndodhë atëherë kur populli Dardanisë të piqet dhe ty, bashkë me ithtarët e tu do tju sjellë në pushtet .
- Dardanët, 0, vëlla; dëshirën e kanë të madhe; por vullnetin e kanë ende të vockël. Kur ta rrisin vullnetin aq pavarësinë e sovranitetin e plotë .
- Atëherë, tha Albi me dëshpërim; me sa di unë kjo nuk do të bëhet aq shpejt ashtu si kanë dëshirë Dardanët.. punë
- Barakën e pllakosi një qetësi e pakëndshme. Zanat, Shtuna e Diella; këmbyen shikimet: Shtuna foli:
- ia priti Albi si të zgjohej nga gjumi;- sikur mësova me përsheshin e zanave. Paj,
- O, vëlla; a ta përgatis një përshesh?
- Shtuna u ngrit e shkoi në aneksin e kuzhinës. Albi, sa për të çelur muhabetin pyeti:
- Ndryshimi qëndron në formën e veprimit e të rezultateve të veprimit: Në giysmëshekullin e fundit perënditë e parasë u shtuan shumë dhe bënë dominuese. Perënditë e dhunës, me anën e forcës thyejnë, shkatërrojnë dhe eliminojnë kundërshtarët e vet politikë e ushtarakë . Kurse perënditë e përmes instrumenteve e mekanizmave financiare nxjerrin mbivlerën nga ato shtete e vende që janë ekonomikisht inferiore dhe që kërkojnë ndihmë. Perënditë e dhunës parasë
- Motra Diellë , vallë, a shihni Ju ndonjë ndryshim midis perëndive?
përdorin vetë, ose shesin armët e veta me para të gatshme, ndërsa perënditë e parasë, shesin kapitalin e vet financiar me kamata.
- Kam. tha Diella. Kapi dorën e vockël të Albit; mbështolli me të dyja pëllëmbët e saja të mëdha e tha butësisht: Të gjithë, edhe ata që të duan edhe ata që nuk të duan; ti, duhet ti duash njësoj; sepse të gjithë janë pjesë e procesit; sepse të gjithë janë pjesë e domosdoshme dhe e pandashme e tërësisë . Ajo u ndal paksa e shtoi: Pa plus e minus nuk do të kishte matematikë.
- ditë sikur do të shihemi pak si më rrallë, sepse adresa ime nuk do të dihet; ke ndonjë porosi për vëllaun tënd? pak
## ~aq shumë e do dijen saqë nuk turpërohet ta zbulojë padijen e vet
- Aq shumë e dua dijen saqë nuk turpërohem të zbuloj padijen time. tha Albi dhe u kërrus , me dhjetëra herë pëllëmbët e Zanë-Diellës e vijoi: Nuk e kam të qartë; ku ta gjej atë dashuri për ata; që nuk na duan e nuk më duan? pasi puthi
- Vëllau motrës; meqë takon fisit; cili është përcaktuar që të flijohet për të mirën e njerëzve; atëherë duhet të jesh gatshëm që të paguash çdo çmim: të këtillë? Duke u bashkuar me energji-informatat e gjithësisë, duke pjesë e pandashme gjithësisë kuantike. Universi çon përpara; drejt përsosjes duke ndarë, duke bashkuar , duke cakërruar e duke ngjizur të kundërtat e kundërthëniet.. gjë
Diella; përsëri me pëllëmbët e saj mbështolli duart e vockla të Albit dhe që i puthi me limonti; foli: pasi
- Tani jam edhe më larg nga të kuptuarit:. tha Albi duke mbuluar fytyrën me duar .
- Matriarkati, kur nëna ishte qendra e grupit; shënoi një përparim të u lidh nyje; ngujua dhe u ngulfat. Për të ecur përpara ajo shoqëri duhej që të shpartallohej e të kalonte në patriarkat me grupit. Edhe kjo shoqëri; ndonëse prore në luftë me natyrën; shënoi përparim të dukshëm; mirëpo edhe kjo shoqëri pas një periudhe u bllokua. Për të shpërthyer bllokadën shoqëria filloi që, në fillim, të ndahej në shtresa e pastaj edhe në klasa dhe arritëm deri te shoqëria skllavopronare. Marrëdhëniet në këtë shoqëri ishin fort të egra, mirëpo siguria e jeta individit ishte larg më e mirë sesa gjatë bashkësisë primitive:. Zana-Diella u ndal U mërzite vëlla? pyeti:
- Tash, me shembuj; do ta zbardhim këtë që duket si e turbullt. ~tha Diella. Albi luajti paksa nga vendi dhe gapërroi sytë. Zana-Diellë vazhdoi:
- Jo; jo; po të përcjell me vëmendjen më të madhe.tha Albi.
- Edhe shoqëria skllavo-pronare; me gjithë egërsinë e vet, shënoi përparim të madh; derisa pas një kohe të gjatë edhe ajo ra në krizë të madhe.
- Shkaqet e arsyet e krizave; të lutem? ndërhyri Albi.
Albi, nga nervozja fërkoi duart; por Zanë-Diella ndërhyri shpejt:<eos> |
<bos>Ja disa nga shkaqet e arsyet më kryesore: skllevërit nuk i ruanin mjetet prodhimit; skllevërit nuk interesoheshin për zhvillimin e përsosjen e mjeteve të e rritur prodhimtarinë; skllevërit po vdisnin pa lënë pas vetes trashëgimtarë, sepse ata nuk kishin të drejtë që të martoheshin dhe si pasojë hapësira gjithnjë e më të mëdha tokash po mbeteshin të papunuara; për këto shkaqe kishte mungesë të madhe ushqimesh e prodhimesh tjera bujqësore. detyruan që të ndërronin marrëdhëniet skllavo-pronare në prodhim me marrëdhëniet feudale në prodhim; që solli një përmirësim të dukshëm të gjendjes së ish skllevërve; të cilët fituan statusin e bujkrobërve dhe një përparim të hovshëm të të gjithë shoqërisë së asaj kohe. Ishskllevërit fituan të drejtën që të kishin një copë tokë dhe shtëpi të vetën; të kishin të drejtë të martoheshin dhe të merrnin përqindjen e caktuar nga toka e punuar e shitej në Pazar, por mund të shitej vetëm së bashku me tokën; ai nuk mund të rrehej e u motivua shumë që të punonte më shumë; të ruante e të përpiqej për përsosjen e mjeteve të prodhimit dhe të krijonte trashëgimtarë.
Nëse nuk u lodhe dhe nëse po më përcjell me vëmendje; po e sheh se si, në periudha të ndryshme; shtypësit e të shtypurit, shfrytëzuesit e të shfrytëzuarit; mirëpo në momentin kur shoqëria fillon të bjerë; nis të futet në krizë, bashkëjetesa e bashkë dhe bëhet e domosdoshme që të ndodhin ndryshime rrënjësore. Edhe pas periudhës së gjatë të lulëzimit të feudalizmit, me lindjen e embrioneve të para të e u dridhen themelet. Me lindjen forcimin e klasës së re kapitaliste nisin konfliktet midis klasës kapitaliste e asaj feudale në krye me mbretërit përkatës të vendeve përkatëse. Varësisht nga shkalla e zhvillimit; ky proces fillon në Angli e vazhdon më tutje; gjithandej Evropës. Kapitalistët u ofronin kushte më të mira pune e shpërblimi bujkrobërve dhe kështu filloi shpartallimi edhe feudalizmit. Me forcimin e kapitalizmit filloi edhe kolonizimi kontinenteve të tjera të botës. Bashkëjetesa e kolonizuesve dhe e të kolonizuarve vazhdoi derisa kjo bashkëjetesë shënonte ngjitje. Kur bashkëjetesa midis shteteve kapitaliste; me rastin e Luftës së Parë Botërore ra në krizë edhe metropolet kolonizatore e kolonitë ranë në krizë. Erdhëm kështu deri te shthurja e pjesshme dhe shpartallimit të disa nga perandoritë botërore; si Perandoria Austrohungareze, Perandoria Otomane; Perandoria Spanjolle e ajo Portugeze. Vazhdimisht po shikon se si faktorët pozitivë e negativë po ndahen e po bashkohen; po pajtohen e po hyjnë
në luftë midis tyre. Po lindin faktorë të rinj e edhe këta po fillojnë e po vazhdojnë me procesin e pajtimit e të ngatërrimit\_
- Po e sheh, vëllau motrës , sesi për të ecur përpara janë të domosdoshëm jo vetëm faktorët pozitivë, por edhe ata negativë. Prandaj duhet ti duam edhe ata që na duan edhe ata që nuk na duan. E kuptoj se për mendjen njerëzore është fort e vështirë ti duash edhe ata që nuk të duan; mirëpo ata që seriozisht e njohin Zotin dhe janë në shërbim të njerëzimit mund ta bëjnë këtë pa ndonjë vështirësi të madhe. tha Zanë-Diella dhe ia nguli shikimin Albit të rrudhur fare.
Albi fërkoi fytyrën; ndërsa Diella vazhdoi edhe pak:
- Duhet. Po; ndonjë parashikim afatgjatë mund të ma thuash?
- Në këtë fazë të zhvillimeve njerëzore janë duke u bërë matje e çmatje të mëdha. Në këtë fazë janë duke u bërë përcaktime, seleksionime e përzgjedhje nga më të ndryshmet. Janë duke e zgjedhur mjetet. Janë duke u bërë grupime e grumbullime forcash gjithfarësh e gjithandej globit:. Tash; parashikimet nuk mund të jenë të sakta. Vetëm që forcat të jenë renditur, rreshtuar dhe vënë në lëvizje, vetëm atëherë mund të parashikohen efektet dhe rezultatet. Për këtë, që me informuar. Për mënyrën e thjeshtë të kontaktit tonë ne u morëm vesh. Ti, për këtë mos e lodh mendjen fare. Ti, vetëm të jesh mirë dhe në kontakt me të gjithë! Ti, me ithtarët e lëvizjes sate vetëm duhet të jeni të pranishëm në çdo vend dhe në çdo kohë. pasi punë
Zana-Diella, u mendua paksa e tha.
- Përsheshi është thirri Shtuna duke qëndruar para tavolinës me duar të paluara si nuset . gati!
- Paj, tha Diella duke marrë qëndrim përbri Albit; perënditë, 0 vëlla, kanë shumë telashe. Më së kanë punë me vetveten; pastaj kanë me njëri tjetrin e në fund kanë me turmat. punë pari punë
- More; mirë përsheshi; por perënditë si kanë hallet në këtë moment? tha Albi pasi që u ul pranë tavolinës së vogël e duke marrë lugën në dorë.
- Po; mirë përse me vetveten?!- shprehu habinë Albi dhe futi në gojë një lugë përshesh.
- Përse? pyeti Albi me habi të madhe:- Çfarë rreziku u kanoset atyre nga ato lartësi të mëdha?
- Paj, vazhdoi Diella, problemet më të mëdha njerëzit kanë me vetveten; por kur hypin në shkallë perëndish atëherë problemet dhjetëfishohen; qindfishohen; mijëfishohen.
- Problemi tyre është që si e si të qëndrojnë atje dhe që të mos rroposen poshtë, në fund, te turmat..
- E, përse problemet midis tyre? pyeti Albi si të ishte ndonjë çunak.
- kanë shkaktuar luftëra tragjike midis tyre; kurse pesëdhjetë vitet e fundit ata luftojnë tërthorazi me njëri-tjetrin duke shtyrë në luftëra shtetet satelite të tyre. Por Diella; ndryshoi zërin sikur ti ishte kujtuar diç dhe duke iu afruar Albit dhe duke e shikuar nga lart; iu drejtua me një zë si qortues; përse ti, 0, vëlla; për gjëra që ti gjithashtu di fort mirë? gati pyet
- motra Diellë, vetëm kur dëgjoj nga ata që u besoj dhe që vlerësoj mendimet e ngjashme ose identike me mendimet e mia, më hiqet çdo dyshim dhe bindem se e kam mirë. Unë nuk guxoj të gaboj sepse jam në shërbim të njerëzve dhe me fatin e tyre nuk bën të luhet . Paj,
Albi la lugën; ngriti shikimin drejt fytyrës rrumbullake të Zanë-Diellës e tha sikur të fliste vetmevete:
Zanë-Shtuna; rrahu shuplakët dhe u shkreh në vaj, ndërsa Zanë-Diellës nga e mëdhenj e të kuq iu rrokullisën dy lotë e ranë mbi fytyrën e Albit. Ajo; ra në gjunjë, ngriti Albin në këmbë e në të dy faqet e përflakura; ngrit shpejt e doli nga baraka. Derisa Albi mori veten; kapi zinxhirin dhe doli me rrëmbim para barakës së zezë, motrat zhdukur . lu duk sikur mbeti pa të ato që kishte brenda kraharorit. Hodhi shikimin mbi kreshtat e larta rreth vetes. Një gëzim madh, bashkë me një pikëllim të hollë ia pushtuan trupin: E kuptoi se ai tash e tutje nuk do të ishte më vetmuar me tundimet e veta. lu duk sikur kreshtat e larta e të bardha u përkulën paksa dhe sikur prej andej, në veshët e tij erdhi një ushtimë-jehonë me fjalët bariton: sytë puthi puthi gjitha
Albit, sikur iu kthyen zemër e mushkëri në kraharorin deri para çastesh të zbrazët. Uli shikimin poshtë dhe e gjeti veten midis çfrenit të borës deri në shokë. / dha zor dhe me gjithë zinxhirin e ftohtë u fut në barakën e zezë. pak<eos> |
<bos>Pas shumë grindjesh të vogla e të mëdha; perënditë, më në fund, ranë në ujdi. Në bisedat bindëse me Albin ata do të merrnin pjesë të gjithë, por para tij do të dukeshin një nga një, vetëm tri perënditë më të mëdha. Të tjerët; bisedës së njëshit përkatës do të qëndronin prapa perdeve të trasha prej nga do të mund të ngjarjes do të ishte ujdhesa e Maltës. Perënditë, dy ditët e fundjavës kishin caktuar për këtë qëllim. Veprimet teknike rreth sendërtimit të këtij takimi misterioz padukshëm e Dhuna fort e dukshme u vunë në veprim. gjatë
## albin e transferuan urgjentisht për në Maltë
Ndërsa specialistët ia zhvidhosnin Albit zinxhirin nga këmba; Dhuna afroi turirin pranë fytyrës çunake të tij dhe duke u zgërdhirë tha:
Ndërsa Albi e shikonte me neveri, ai vazhdonte:
Dëgjuam se ishe ankuar për regjimin e këtu te Kreshtat e Bardha. Kishe thënë se e ke shumë ngrohtë këtu. keq
- Tash po të çojmë në Polin e Veriut; në shoqëri me pinguinët e me
Kabina e helikopterit ku e vendosën Albin dritaret kishte me qelqe-pasqyrë. Albi, në të katër anët shihte vetveten dhe përcjellësit e vet të veshur me uniformat lara-lara. Albi, mbylli sytë e mendoi:
- Ah; moj zana; ah; moj motra; a po e dini se ku po më çojnë?
komandoja përbri Albit e me bërryl. Ai hapi Uturima e helikopterit nuk dëgjohej. Si dukej ata ishin përtokur. U dera e helikopterit dhe një vrushkull Dy komando; pa thënë asnjë fjalë e kapën për krahësh dhe e zbritën mbi pistën ngrohtë. Disa hapa më tutje një me të zeza në të cilin; dy komandot e hipën Albin: sytë. goditi hap priste xhip perde
- Zotëri nderuar, Ju jeni mysafir shtetit të Maltës. Nëse nuk keni ndonjë kërkesë; ose pyetje ne do të vazhdonim me procedurën e paraparë.
Xhipi; porsa u gjet jashtë aeroportit; mori përpjetë një kodre të bleruar. Pas një kohe xhipi u ndal në maje të kodrës. Kur e zbritën, Albi u gjet përballë një pallati të madh cilindrik; të lartë e me dritare fort të mëdha. Para dyerve automatike qëndronin dy komando. Komandot e xhipit; ua dorëzuan komandove të pallatit Albin më i gjatë tha Albit në anglisht: pakëz
- Nuk kam asnjë pyetje e asnjë kërkesë.
## albin e futën në pallatin superluksoz
Komandot e Maltës ia morën Albit; pastaj ai më gjati u nis kah dyert e pallatit duke bërë me shenjë Albit që ta ndiqte. Albi, pa fjalë u nis pas tij, ndërsa prapa tyre po shkonte komandoja më shkurtë. Albi, shoqëruar nga komandot u gjet në një holl të madh; të rrumbullakët; të shtruar me tepihë të trashë e të qëndisur ëmbël. Kolona e vogël shkoi drejt portës përballë dyerve të hyrjes. Komandoja gjatë hapi portën dhe ata u gjetën në një sallon tjetër fort të madh, të rrumbullakët në mesin e të cilit ishte vendosur një tavolinë e mbuluar me cohë të blertë, mbi të cilën patin
qëndronte një vazo e madhe me gjithfarë lulesh: Kahdo që të shkonin shihje dhoma me dyer qelqi, me të gjitha nuancat nga e bardha deri tek ylberja. Mbi dhomat ishte një ballkon rrethor veshur me perde bojëgjake. Komandoja gjatë u ndal para Albit; ia mori e tha. sytë patin
Zotëri nderuar , kjo hapësirë, në këtë kat; me të gjitha që ka brenda do të jetë në dispozicionin tuaj: Sot e sonte do të keni kohë që ti shikoni të gjitha dhe të shërbeheni me të gjitha ato që dëshironi. Nesër Ju presin takimet me ata që dëshirojnë tJu takojnë dhe të bisedojnë me Ju. Komandoja i gjatë nxori nga xhepi përparmë xhaketës një telefon me antenë. Këtë telefon e keni për çdo rast që të shprehni ndonjë kërkesë ose dëshirë tuajën që ne nuk e Komandoja ia dha telefonin; ia mori dhe bashkë me komandon tjetër u larguan. patin
## albi filloi nga kontrolli ambientit ..
gjysëmterr . Bënte dritë të butë vetëm një abazhur kuqërremtë përkrye një krevati të mbi të cilin qëndronte e shtrirë një bukuroshe krejtësisht lakuriqe. Ajo hapi mëdhenj e të ëndërrueshëm dhe bëri me shej Albit që të shkonte te ajo. Ai, fërkoi fytyrën befasuar dhe tha me zë mirësjellës: gjerë sytë
"Eu; mendoi Albi, kjo dera ylbere paska meselel" qenë
- Faleminderit; faleminderit! dhe si përvëluar u kthye prapa e doli jashtë, në sallon:
Tash, sikur hyri frika të hapte dyert tjera; por nuk kishte çfarë të bënte tjetër .
Hapi derën e bardhë dhe gjet në një banjë ultramoderne të pajisur me vaskë masazhere; me shampotë e të gjitha llojeve; me të gjitha mjetet e rrojës e të depilatorëve; me ndërresat e të gjitha llojeve dhe krejt e veshur me pasqyra. U zbath e u zhvesh shpejt sikur të kishte frikë se dikush do të vinte e do ta përzinte prej aty; lëshoi ujin dhe u shtri në vaskë. Do ta zinte gjumi po të mos ishte masazhi automatik vaskës . lehtësuar doli nga vaska; u fshi, veshi ndërresat e lara dhe vazhdoi me rendin e dhomave. Erdhi te kuzhina ultramoderne. Kuzhinierja bukuroshe ofroi të gjitha Ilojet e ushqimeve. uri. Ai kërkoi ujë pa gaz të markës "Rugova" mirëpo meqë nuk kishte ujë të tillë kuzhinierja ofroi ujë pa gaz nga Eviani. Albi shoi etjen e vazhdoi me dhomat. Erdhi te dera bleroshe. Brenda ishte ambienti si të ishte në ndonjë oazë buzë ujëvarës gurgulluese: Vinte erë e livadheve pas të kosituri. Albi u zhvesh dhe u fut nën mbulesën e lehtë sipër krevatit të gjerë të vendosur në mes të dhomës. E zu gjumi menjëherë ..
mëngjesi i ditës së shtunë në pallatin e qetë ..
Në orën tetë, në dhomën ku flinte Albi, filloi kënga e bilbilave. Ai kishte pushuar mirë dhe kokën çfarë e në ditën e sotme. U la e shpërla. Uri nuk kishte;, prandaj nuk shkoi fare në kuzhinë. Doli në sallonin e madh dhe vërejti se atje ishte bërë një ndryshim Vazoja me lule ishte larguar nga tavolina e mbuluar me cohë të blertë dhe në vend të luleve, në të dy anët ishin vendosur nga një mikrofon dhe poshtë; në të dy krahët, nga një karrige shumë komode. priste vogël.
Çoi kokën lart dhe shikimi iu ndal në katin e sipërm, në ballkonin rrethues të mbrojtur nga perde bojëgjake.
"Domethënë, mendoi Albi, bisedat paskan të bëhen një me një:'
- Vallë, a do të ketë njeri dhe kush do të jetë prapa atyre perdeve?" Albi u soll një herë rreth tavolinës me mikrofona dhe iu kujtua se kishte telefonin që ia dha komandoja gjatë. Nxori telefonin nga xhepi xhakaventos;, shtypi sustën e blertë dhe atë që iu lajmërua: pyeti
- Ju lutemi që fiks në orën dhjetë pa një minutë të jeni të ulur në karrigen ngjyrëbardhë.
- Ju lutem; në cilën orë do të fillojë takimi?
- Faleminderit! tha veshur me lëkurë të bardhë, kurse tjetra me lëkurë të kaltër .
tavolinës duke bërë rrathë gjithnjë më të mëdhenj rreth saj e duke bluar me mend:
Ashtu duke bluar me mend dhe duke shpejt. Në një moment cingëroi telefoni në xhepin e Albit. Ai afroi telefonin te veshi. Nga andej u dëgjua zëri butë komandos së gjatë:<eos> |
<bos>A ka mundësi që këta me këto detaje të ma hedhin? Herë më hedhin maje kreshtave me borë e me akuj, herë më sjellin midis Mesdheut. Herë nxehtë, herë ftohtë, herë fort; herë butë, herë errësirë, herë dritë, herë mërrolje, herë buzëqeshje. Si OZNA, si UDB-ja, si Asfalia; si Sigurimi. Paj, të gjithë ata që shkelin vullnetin e popujve janë njësoj; e njëjta gjellë vetëm pjatat ndërrojnë; vetëm format e tyre; vetëm emërtimet e tyre ndryshojnë . \_
- Zotëri nderuar, ora është edhe një minutë në dhjetë. Luteni që të uleni në karrigën Tuaj të bardhë!
- Paj; Ju; atje në Dardani; pushtetarët tanë nuk njihni; përse ndaj meje tregoni respekt?
Albi, pa thënë asnjë fjalë, shkoi dhe u ul në karrigen e bardhë, pranë tavolinës në mes të sallonit. la mikrofonit; ndërsa në kokë vinin përnjëherësh buzëqeshur, u shfaq Balena. Albi, me ngadalë u ngrit në këmbë dhe përkuli kokën në shej nderimi. Balena, duke zgjeruar buzëqeshjen; disponuar, ia zgjati dorën Albit e tha në stilin e sherifëve: nguli sytë
- Sepse shumica e pushtetarëve Tuaj në Dardani sillen me ne si me mijtë eksperimentalë, pa respektuar as parimet elementare të demokracisë dhe duke vënë veten e tyre mbi ligjet themelore; kurse me Ju puna qëndron ndryshe.
- osejeni të detyruar të respektoni parimet themelore të demokracisë dhe u nënshtroheni ligjeve themelore të shtetit Tuaj; njësoj si çdo qytetar i thjeshtë.
- Më thoni, Ju lutem; përse me mua puna qëndruaka ndryshe? tha Balena duke u ulur në karrigen e kaltër, përballë Albit.
Balena; shtrëngoi grushtet; ngërtheu vetullat dhe ia nguli fort Albit. Albi, vetëm u prirë në një buzëqeshje fort të lehtë duke shikuar gjithashtu Balenën drejt e në e kaltër. Balena, liroi grushtet e shtrënguar dhe iu drejtua Albit me të butë: sytë sytë
- grindje me fisin e prometejve?
- Ah; prej fillimit të shoqërisë njerëzore dhe për shkak se ne jetuam e
- Zotëri, unë kam informata se Ju jeni njeri shumë mësuar e fort mendjehollë. Fisi juaj ua mësoi turmave shkrim-leximin; artet; shkencat; të gjitha mjeshtëritë. A pak Ju duket kjo?
- Domethënë, jeni duke e pohuar edhe vetë se tash jeni duke cytur, duke yshtur e duke frymëzuar që të na rrëzojnë ne dhe ata ta marrin edhe pushtetin: Vallë; a nuk Ju duket kjo veprimtari pak si e rrezikshme?
- Pak, sepse të gjitha ato që kanë mësuar turmat; në fund të fundit; shkojnë në të mirën tuaj; sepse ju, me anën e mekanizmave ekonomikë, financiarë e ngapak edhe me anë të dhunës merrni mazën e fryteve të punës së tyre; kurse turmave u mbeten droçkat..
- Po; është e rrezikshme për ju, sepse po harroni dhe po jetoni e po silleni si perëndi, ndërsa turmat nuk kanë se çfarë të humbin.
- Pjesërisht keni të drejtë; por gjakderdhjet më të mëdha kanë pësuar ndërsjellë, nga përpjekjet tuaja për të kontrolluar njëri-tjetrin; për të nënshtruar njëri tjetrin; për të sunduar njëri-tjetrin.
- Paj, Ju lutem, rikujtoni historinë! Sa herë që turmat kanë marrë frenat e pushtetit në dorë kanë ndodhur katastrofat shoqërore. Apo; nuk kam të drejtë?
Balena nxori faculetën dhe fshiu djersët e para. Përtypej që të thoshte diçka; por nuk po përcaktohej dot. Albi, priti pak; vazhdoi: pasi
Balena; lëpiu buzët e thara e tha:
- Nëse doni që të jap argumente për këto që thashë jam gatshëm; por nuk dua të abuzoj me kohën tuaj të çmueshme.
- Jo; zotëri nderuar, Ju e dini fort mirë që shteti im nuk ka kolonizuar asnjë tjetër . Ne edhe vetë kemi qenë koloni\_ sikur ndërpreu fjalinë përgjysmë dhe kafshoi paksa buzën e poshtme:
- Besoj se nuk keni harruar se shteti im ishte ai që e shpëtoi popullin tuaj nga zhdukja e plotë.
- Është e vërtetë kjo që thoni, por çfarë jeni duke bërë sot?
- Ne u jemi shumë mirënjohës për përkrahjen tuaj të pjesshme
- Paj, zotëri nderuar, Ju duhet ta dini se shteti im vogël nga të tri anët tokësore kufizohet me trupin e vet të copëtuar e të rrëmbyer nga vasalët ruso-anglofrancezë. Tri të katërtat e territorit tonë na është këputur nga trungu kombëtar . ynë
- Si të pjesshme zotëri?! nuk iu durua Balenës pa ndërhyrë.
- Ju e dini se në atë kohë fjala jonë nuk dëgjohej edhe aq fort. Paj,
Balena, nxori faculetën e fshiu djersët e dyta. Me e tharë, mezi tha: gojën
- mirë, le të themi se për atë kohë më shumë dëgjohej fjala e Klemansosë se sa fjala juaj, por sot? Ç'bëtë me boshnjakët në Dejton? Si ishte e mundur që ju, njeriun që bëri tri luftëra të përgjakshme; që shkaktoi gjithë ato mizori gjithandej Ballkanit e shpallët paqebërës? Si është e mundur që ju pajtuat me kërkesën e kasapit të Ballkanit që në Dejton të mos hapej çështja e Dardanisë? . Paj,
- Paj, nuk ishim vetëm ne në Dejton; zotëri!
- Paj\_- tha Balena duke u munduar që edhe ai të buzëqeshte.
- Është fakt se nuk ishit vetëm ju; por fjala juaj ishte kryesorja; zotëri nderuar. Apo jam gabim? tha Albi me butësi, duke përcjellë fjalët e veta me një buzëqeshje të matur.
- Unë, nuk jam nga ata që nuk kuptojnë edhe obligimet tuaja ndaj aleatëve e partnerëve tuaj, mirëpo Ju duhet ta dini se pikërisht këto lëshime që ju partnerët ia keni bërë dhe që edhe sot po ia bëni njëri-tjetrit janë shkaktari kryesor dy luftërave të mëdha botërore dhe të qindra e qindra luftërave të tjera regjionale e lokale që u bënë dhe që po bëhen sot në botë. Pikërisht; lëshimet e pazarllëqet tuaja të ndërsjella e Musolinin; pikërisht lëshimet e pazarllëqet tuaja të ndërsjella e Hitlerin; pikërisht lëshimet e pazarllëqet tuaja të ndërsjella e imperializmin japonez pollën pollën pollën
duke u munduar të frenonte sertllëkun e vet e tha:
- Zotëri
Albi, për një moment u step; por shumë shpejt e mori veten e tha me të butë:
- Kërkoj ndjesë! Po e lëmë historinë edhepse dihet se çka ndodh me ata që harrojnë historinë, e po kalojmë në të sotmen: Ndonëse shihej sheshazi se si, në mes të Ballkanit; falë taktikave; lëshimeve e pazarllëqeve tuaja e të aleatëve e partnerëve tuaj po lindte shteti terrorist i udhëhequr nga kasapi lazdruar Ballkanit; ju nuk morët masat përkatëse. Ju u zgjuat nga gjumi vetëm kur morët goditjen mu në
zemër të Nju Jorkut: Në vend që të neutralizonit përfundimisht dhe komplet shtetin terrorist të Ballkanit, ju përsëri filluat me lëshime, taktika e pazarllëqe në Ballkan.<eos> |
<bos>- Për çfarë lëshimesh; taktikash e shpërtheu Balena; po a nuk ishim ne, që bashkë me aleatët tanë me forcë e larguam; siç thoni Ju, kasapin e Ballkanit; bashkë me ushtrinë e policinë e tij nga Dardania?! Mosni, Ju lutem!
- Por, edhe asaj here ju bëtë eksperiment me ne. Ju reaguat pasi që kasapi Ballkanit bëri gjithë ato ploja; mizori e tragjedi gjithandej ish-Jugosllavisë. Pastaj kur reaguat në Dardaninë tashmë të masakruar, me vonesë të pafalshme; Ju kumtuat se ndërhyrja juaj do të bëhej me zero viktima! Ju; bashkë me aleatët; bombarduat nga dhjetë kilometra largësi, ndërsa ne na latë në mëshirën e ushtrisë e të policisë së kasapit të Ballkanit. Në ato ditë ushtria e policia e tij dëboi gati një milion albërezë nga Dardania; dhunoi mase njëzet mijë gra e vajza të pambrojtura; vrau mase pesëmbëdhjetë mijë gra e burra; pleq e fëmijë, bëri shkrumb e hi mase dyqind e pesëdhjetë mijë shtëpi.
Albi, duke buzëqeshur, vazhdoi me butësi:
- Mjaft, Ju lutem; me këto shifral klithi Balena.
- Zotëri nderuar, Ju historinë tonë nuk doni ta dëgjoni; shifrat e faktet për të zezat që na bëri kasapi Ballkanit nuk po mundimin që të vini e të bisedoni me mua kot. Nëse keni dëshirë që të dëgjoni fjalë që juve jua miklojnë veshin; atëherë ja ku keni ata vazalistët e sahanlëpirësit që vetë keni instaluar në atë pushtetin e rremë në Dardani, shkoni dhe flisni me ata.
- vazhdoi Albi me butësi; ne me ju jemi të pajtuar, ne ju duam fort; ne kemi pritur e presim nga ju shumë, mirëpo ju sikur nuk po na bëni hesap ne; albërezëve, sikur nuk po e bëni hesap gjakun që derdhëm e viktimat që dhamë për lirinë tonë, jo vetëm në këtë kryengritjen tonë të fundit; por të kryengritjeve tona pothuaj çprej njëqind vjetësh.. Paj,
- Paj, Balena zbuti fjalët, ne kemi ardhur që të pajtohemi me Ju e jo të grindemi.
- Si, nuk po ju bëjmë hesap; Ju lutem; ma sqaroni këtë që thatë! tha Balena me butësi të theksuar .
- ndërhyri Balena.
- tha Albi edhe më me butësi, ju me aleatët e partnerët tuaj po mendoni se ne do të mbetemi fëmijë tërë jetën. Ju po mendoni se ne do të jemi të kënaqur me thërrimet që na vërvitni ju. A nuk jeni ju ata që, bashkë me aleatët e partnerët tuaj që albërezëve të gjorë ua imponuat marrëveshjen e turpshme të Rambujesë? . Paj,
- e nënshkruan sepse mendonin se ashtu duhet dhe për tjua bërë qejfin juve. Paj,
- E, zotëri nderuar, më falni, por marrëveshjet nuk nënshkruhen për qejfin e askujt; por nënshkruhen për të mbrojtur interesin vetanak.
"Çfarë të them tash pas këtyre fjalëve me të cilat më çarmatosi fare? Ai pret përgjigjen time. turpëruar dhe lëshoi shikimin tek tavolina mbi të cilën; në anën e tij të majtë, në tabakanë e shkëlqyer qëndronin një gotë kristali dhe katër shishe me lëngje e me ujë. Mori gotën dhe e vuri para vetes, pastaj zgjodhi shishen me ujë pa gaz; e hapi, mbushi dhe e piu me shije të madhe. Ai përballë tij , prapa buzëqeshjes së vet triumfuese; po shumë i qetë. gotën priste
Albi, nga këto fjalë të Balenës; mbeti si i ngrafitur. Iu mur goja dhe mbeti me sy të ngulur në buzëqeshjen triumfuese të bashkëbiseduesit përballë tij. Ai mendonte tia numëronte Balenës edhe lëshimet; që iu bënë ithtarëve të kasapit të Ballkanit territoret e tokave private; që do tu faleshin kishave e manastireve serbe; lidhur me e brendshme të Dardanisë, mirëpo çfarë të thoshte tash pas këtyre fjalëve aq brutale, por aq të drejta e aq të vërteta. Albi, prore kishte ushqyer respekt e dashuri për balenasit përveç tjerash edhe për këtë drejtpërdrejtshmëri të tyre frapante.
- Albi, duke ngritur shikimin drejt Balenës tha:
- Përse; 0 zotëri? Më thoni, ju lutem; ku qëndron faji ynë?
- Më falni! Dhe; ku e fjalën; është e vërtetë se fajin kryesor e kemi ne; mirëpo edhe ju me aleatët e partnerët tuaj nuk jeni krejt pa faj patëm
- Faji juaj pjesshëm qëndron në faktin se ju; midis albërezëve keni përzgjedhur për të bërë pazar me ju dhe me ithtarët e kasapit të Ballkanit pikërisht ata; të cilët ishin më dorëlirët për të mos thënë më të papërgjegjshmit.
- Mos doni të thoni se politika qenka tregti?
- Paj, keni të drejtë, kur Ju thoni shpesh se albërezët për politikë janë që të tjerët tju duan juve më tepër se sa duan veten e tyre? Është krejtësisht normale se për të bërë pazar të gjithë preferojnë ata që janë më dorëlirë, siç i quani Ju; të papërgjegjshëm; sepse sekush mundohet për interesat e veta.
- tregti e shkuar tregtisë, interes e shkuar interesit! Po; çfarë mendoni Ju se na qenka politika? . Paj,
- Çfarë, paj? Nëse politika nuk është lojë për të fituar, mos qenka vallë, lojë për të humbur?- kaloi Balena në sulm:
- belbëzoi Albi.
Albi u sarrakuq , por megjithatë pa humbur nervat shtoi:
- Paj, keni të drejtë. Kur të shikosh se kush merret me politikë këndej e andej oqeanit del se merren me politikë vetëm milionerët e miliarderët .
- merren me politikë fukarenjtë, gjysma botës e pa dhe u bind se çfarë ndodhi kur ky soj njerëzish u mor me politikë dhe madje mori edhe pushtetin në dorë. gati
- Apo; mos jam gabim? Lenini e Stalini gjatë sundimit të tyre vranë e bënë që të vdisnin më shumë njerëz se sa U vranë e vdiqën gjatë dy luftërave botërore. Të mos përmend ata leninët e stalinët e vegjël që bënë kërdinë gjithandej Evropës Lindore; në Azi e edhe këtu në Ballkanin tuaj. Apo; nuk kam të drejtë? Balena hetoi se Albin e kishte sjellë mbi akull të hollë, prandaj nuk po ndalte sulmin e pyetjet.
Albi kapi e ujit, ndërsa Balena vazhdoi me vendosmëri edhe më të madhe: gotën<eos> |
<bos>- -Albi, me ngadalë mori veten; nga njëra anë keni të drejtë, por nga ana tjetër nuk keni të drejtë. Paj,
- ja ku po jau them; pse jo. këndell Albi. Paj,
- Pa; ma thoni; Ju lutem; atë anën tjetër që nuk paskam të drejtë? iu drejtua Balena Albit; me një dozë të theksuar ironie.
- Më thoni, Ju lutem! Dua ta di edhe unë.
- Paj, ju duke krijuar në njërën anë pasurinë; në anën tjetër po e krijoni varfërinë frapante. Ju e dini se në çfarë gjendje katastrofike; për fajin e milionerëve e miliarderëve, që thoni Ju, kanë ardhur kontinentet e Afrikës; Amerikës Latine dhe Azisë. Janë futur në borxhe deri në fyt dhe nuk po mund ti paguajnë ato. Për shkak të varfërisë SIDA po bën kërdi në këto hapësira. Apo; jam gabim? ia ktheu Albi Balenës ironinë me ironi .
- Në njërën anë edhe Ju keni të drejtë, por në anën tjetër nuk keni të drejtë. Kush ju tha atyre që të merrnin borxhe aq sa nuk do të mund ti kthejnë? Pastaj, kush u ka faj atyre zotërinjve; që nuk dinë të menaxhojnë si duhet me paret e ka faj atyre popujve që në krye të shteteve zgjedhin hajnat; kriminelët e të paaftët? Kështu e ka kapitalizmi, zotëri nderuar, kush është zoti shkon përpara; kush nuk është zoti falimenton. shembujt: edhe hunët; pas Luftës së Dytë Botërore ia filluan nga zeroja; por shkuan përpara dhe janë bërë fuqi ekonomike botërore; sikurse edhe diellajt; kulshedrajt pas reformave, latinët e shumë të tjerë. Tek e fundit, kapitalizmi; si çdo gjë tjetër në këtë botë, ka anët e veta të mira; por edhe anët e veta të këqija. Dhe; gjeniu njeri; fatkeqësisht; akoma nuk gjeti sistem më të mirë se ky që po dominon prej disa qindra vjetësh. Derisa; në njërën anë të ketë pasuri; në anën tjetër patjetër do të ketë varfëri. Ju e dini se asgjë nuk mund të krijohet nga asgjëja. Ju e dini se jeta përbëhet nga paradokse të panumërt. Pa varfëri nuk mund të ketë pasuri; pa pasuri nuk mund të ketë varfëri. Pa lindje nuk ka vdekje; pa vdekje nuk ka lindje. Pa mosdije nuk ka
dije; pa dije nuk ka mosdije. Ja; këta janë disa nga paradokset më të rëndësishëm: Keni Ju; ndonjë ide më të mirë se sa kapitalizmi; Ju lutem? .
- -Paj, si po del nga fjalët Tuaja; njerëzimi duhet të vazhdojë kështu deri në pambarim. Jo; zotëri fort nderuar , bota sot; falë Zotit, ka arritur atë shkallë të përparimit saqë ka kapacitet të mjaftueshëm për të prishë atë paradoksin e pasurisë dhe të varfërisë që deri tani po shkojnë bashkë .
Ishte ky kulmi ironisë dhe cinizmit me të cilat Balena e fshikulloi Albin. Albi humbi drejtpeshimin:
- Paj, na thoni; zotëri; si, se atë po presim! e ndërpreu Balena Albin me padurim.
- Paj, padrejtësitë e robëritë jemi duke luftuar në Afganistan e në Irak, zotëri! klithi Balena.
- Më thoni Ju lutem; iu çel goja Albit; sa qindra miliarda ju kushtoi juve lufta e kushtojnë luftërat në Afganistan e në Irak? Ku po merrni e ku po gjeni gjithë ato miliarda e miliarda dollarë për të mbjellë vdekje; rrënime e mjerime e nuk po gjeni për të çrrënjosur një herë e përgjithmonë robëritë, shtypjet; padrejtësitë; varfërinë; mjerimin; prapambetjen e padijen në botë? .
- Po; përse një herë nuk e pastruat Ballkanin nga robëritë e padrejtësitë e pastaj të shkonit në Afganistan e Irak?
- Zotëri, më vjen por koha ime mbaroi. Ishte kënaqësi për mua që rastin të takohesha e të bisedoja kaq hapur me Ju. Ai ktheu shpatullat dhe me hapa të mëdhej u nis kah dyert e daljes së pallatit. keq, pata
Balena; vrik dhe plot nervozizëm hodhi një shikim ballkonit rrethor, pastaj përvoli mëngën dhe shikoi orën. Duke përmbajtur zemërimin; u ngrit në këmbë dhe pa ia zgjatur dorën Albit; tashmë gjithashtu në këmbë, tha me butësi të shtirur:
Albi, ashtu si ishte në këmbë, shikoi dyert e dhomave; derën bleroshe dhe me hapa të ngadalshëm u nis drejt saj. pikasi
## takimi me ariun...
Pas gjysmë ore pushimi që kaloi në dhomën e qetë bleroshe, kënduan bilbilat dhe cingëroi telefoni; që kishte Albi në xhep. Zëri komandos ishte i qartë; por butë:
- Zotëri nderuar! Edhe një minutë keni kohë për të zënë vendin Tuaj në tavolinën e bisedimeve.
- Ani. tha Albi dhe menjëherë doli jashtë dhomës bleroshe dhe zuri vendin e vet; në karrigën e bardhë, pranë tavolinës bleroshe; në mes të sallonit.
Pas minutash; hyri në sallon Ariu dhe u drejtua kah vendi vet; përballë Albi u ngrit me ngadalë në këmbë, me duart lëshuar pesë hapa,
përtrupi. Ariu; përshëndeti rusisht duke ia zgjatur Albit dorën. Albi ktheu përshëndetjen shqip dhe pastaj tha anglisht:
- Unë kam mësuar dikur rusisht;, por anglishten e flas më mirë sepse është më e afërt me gjuhën time të nënës.
- gjuha albëreze?
- Ashtu?! sikur u habit Ariu e shtoi;- Domethënë, ju edhe me gjuhë qenkët të veçuar nga të tjerët?
- Gjuha jonë ka prejardhjen nga sanskritishtja; dmth. takon gjuhëve indoevropiane; si edhe rusishtja, por është e vetme dhe e pashoqe.
- Po. tha Albi shkurt.
- Po, mirë, zotëri, ju albërezët, sa jam informuar unë, tërë historisë mundur, çfarë kërkoni ju; në të vërtetë? gjatë
- Ai; megjithëse tharbi fytyrën; tha me zë të butë:
- Ne, shkurt; kërkojmë që të jemi zotër në hapësirën tonë. tha Albi dhe ia nguli sytë Ariut.
- Ah; zotëri, sa di unë hapësira juaj është bukur e madhe dhe kërkesa juaj do të prekte e madje do të shembte rendin historik e juridik ndërkombëtar që është vendosur e stabilizuar prej kohësh edhe në Ballkan.
- me sa kryesore për vendosjen e stabilizimin e këtij rendi historik e juridik ndërkombëtar edhe në Ballkan.
Ariu me kokë, ndërsa Albi shtoi: pohoi
- rend historik e juridik ndërkombëtar edhe në Ballkan e keni vendosur duke marrë parasysh dëshirën e vullnetin politik të albërezëve; apo këtë rend historik e juridik e keni vendosur me të drejtën e më të fortit; domethënë, me dhunë?
- Paj, shumë mirë e shumë faleminderit që edhe ju morët pjesë në shporrjen me dhunë të Perandorisë Otomane nga Ballkani; sepse ajo me dhunë e ka pas pushtuar e me dhunë e ka pas mbajtur nën pushtim Ballkanin; por unë Ju pyeta të më shpjegoni se a ndodhi zgjerimi territoreve të Malit të Zi, të Serbisë e të Greqisë në Ilogari të territoreve të Albërisë me pëlqimin e me vullnetin e albërezëve, apo kjo u bë kundër dëshirës e vullnetit të tyre, me dhunë e me forcë?
- Perandoria Otomane duhej të shporrej e mund të shporrej nga Ballkani vetëm me dhunë, zotëri! ngriti paksa tonin ariu.
Ariu u shkreh në gaz të zëshëm duke hedhur një shikim ballkonit rrethor të mbuluar me perde e tha me qesëndi:
- Si? Një burrë kaq i mençur si Ju të mos e dijë se të gjitha ndryshimet e kufijve që përmendët Ju janë bërë me pëlqimin e vullnetin e shprehur me
referendum të albërezëve; nën mbikëqyrjen rigoroze të OKB-së dhe të njëqind OJQve të të shtatë kontinenteve të botës; përfshirë këtu edhe eskimezët e pinguinët?!<eos> |
<bos>- Ju paskët prirje të madhe për humor , zotëri. tha Ariu; duke buzëqeshur e duke hedhur edhe një shikim ballkonit rrethues.
- përgjigj Albi flakë për flakë; si nuk e ditkam kur vetë kam marrë pjesë në banketin; që shtruar Kremlinit; vetë cari Romanov. pati
- Humorin e zi e kam mësuar zotëri nga Udbashët e Serbisë të cilët këtë zanat e kishin pas mësuar në shkollat e larta policore të Rusisë.
Albi, gjeti forcë sa të çokej me të dhe të shkonte në dhomën bleroshe.
- Ashtu?! tha Ariu duke ngritur në këmbë dhe për habinë e para se t'ia kthente shpinën për tu larguar, ia zgjati dorën miqësisht: Albit;
## takimi me kulshedrën.-
Me të kënduar bilbilat; Albi u ngrit; doli në sallon dhe shkoi e u ul në karrigën me cohë të blertë. Nuk vonoi dhe pranë tavolinës ia behu Kulshedra. Albi u ndërsa Kulshedra; qeshur, ia zgjati dorën Albit dhe u ul në karrigen e kaltër, pa thënë asnjë fjalë. Albi po priste që ai ta bisedën:. Ai, ngërtheu vetullat e trasha; ia sytë e zi futë Albit, tha si përtueshëm: ngrit; çelte nguli pasi
- Na u ngatërruan interesat pushtetore; zotëri nderuar , prandaj. tha Albi duke u prirë në gaz.
- Nga popujt evropianë; ne; albërezët i patëm më të afërtit; por nuk e di përse na u ngatërruan punët?
- Sot; largësitë midis nesh sikur janë zvogëluar, por nuk di se çfarë po ndodh me interesat?
- Ju, me këmbëngulëse; me përpjekje të mëdha e falë reformave në drejtim të duhur që ndërmorët para pesëmbëdhjetë vjetësh; më në fund, u bëtë fuqi e afirmuar botërore; por interesat tona sikur nuk po na afrohen. Ne; ende mbetëm popull i ndarë në gjashtë pjesë, kurse ju po mundoheni të ruani ato që keni. Ne; nuk harrojmë ndihmat tuaja në kohën kur as për veten tuaj nuk kishit mjaft. Ne; edhe tash kemi nevojë të madhe për miqësinë tuaj, mirëpo; me rritjen e forcimin tuaj të madh, interesi juaj për ne; pa fajin tonë, sikur është zvogëluar. tha Albi. punë
- Mos harroni se edhe ne jemi ende të ndarë në dy pjesë. Por kjo është temë tjetër. Pastaj ua rikujtoj se as ne nuk e kemi harruar përkrahjen tuaj të madhe diplomatike për të zënë vendin tonë të uzurpuar në Organizatën e Kombeve të Bashkuara. Ju njoftoj se te ne; me gjithë periudhën e ftohjes së marrëdhënieve që patëm; po rritet interesi për të ringjallur miqësinë me ju; por njëkohësisht duam që të ruajmë miqësitë që kemi krijuar në ndërkohë. Ju e dini dhe e kuptoni se politika e
jashtme e çdo shteti nuk mund të jetë në kundërshtim me politikën e tij të brendshme dhe në kundërshtim me rrethanat e përbërjen e tij të brendshme.
- Kjo është e saktë, zotëri dhe po më vjen fort mirë që e paskeni hetuar këtë anë të politikës sonë të jashtme. ndërhyri Kulshedra.
- Të gjitha këto që Ju thoni, ne; në mënyrë të plotë; kemi parasysh, por ne gjithashtu vërejmë se politika juaj nuk është më e interesuar që të shkaktojë kriza dhe që të nxjerrë përfitime nga krizat në botë.
- Pikërisht për këtë, ne mendojmë se ju me peshën tuaj tashmë jo të vogël politike e ekonomike në botë, mund të ndikoni që kriza midis ne albërezëve e serbëve në pushtet të mund të zgjidhet në favor të shuarjes së krizës së fundit politike në Ballkan: kështu tha Albi dhe me shikim të përqendruar në fytyrën e Kulshedrës, u ndal në pritje që ai të fliste. Pa vonuar shumë, Kulshedra tha:
- Nuk po futem në histori për të kursyer kohën tuaj të vlefshme, por po e them një të vërtetë për ata që kanë mend dhe duan të mendojnë. Bashkëjetesa dhunshme e Dardanisë me Serbinë faktikisht ka marrë fund.
- Më thoni, zotëri se mund të bëjmë ne në këtë drejtim? çfarë
- Jeni të sigurt, zotëri, për këtë që thoni?
- Dardania definitivisht është ndarë nga Serbia. Kanë mbetur vetëm edhe disa lidhje formale-juridike e telefonike me Serbinë. Interesi popullit serb është që të lirohet njëherë e përgjithmonë nga barra njëqindvjeçare e Dardanisë; ndërsa interesi garniturës në pushtet është që kriza të vazhdojë deri në pambarim për të mbetur ata në pushtet.
- Ato janë vetëm dezinformata që mund të krijojnë konflikte keni mundësi të mjaftueshme që të mblidhni informata të bollshme vetanake; me këtë rast nuk po mund të durohem pa rikthyer vëmendjen tuaj në një fakt fort të madh e të rëndësishëm: Albi, u ndal pak dhe mori frymë thellë. mirëpo;
- sikur kemi informata të tjera lidhur me këtë çështje. tha Kulshedra. Ne,
Kulshedra përqendroi vëmendjen te bashkëbiseduesi përballë. Albi vazhdoi:
Kulshedra shikoi orën dhe duke u ngritur në këmbë tha buzagaz:
- Pesë popuj sllavë; shumë të afërt me serbët; me të cilët jetuan në një bashkësi shtetërore për shtatë-tetëdhjetë vjet; ngopën bashkëjetesë me regjimet serbe e disa prej tyre, madje bënë edhe luftëra të përgjakshme për tu liruar nga përqafimi tyre ngulfatës; definitivisht u ndanë prej tyre. Tani pushtetmbajtësit serbë pretendojnë që Dardanët; të cilët janë albërezë dhe nuk kanë asgjë të afërt me nën sovranitetin e pushtetin e tyre. Kjo kërkesë e këto insistime janë një dhunim arsyes elementare njerëzore. tha Albi e u mbështet për karrige. pasi
- ne; në vendin tonë e kemi një fjalë të urtë që thotë: ARSYEJA ARSYETON; KURSE VETËM ZEMRA DREJTPLEQËRON.. Paj,
Kulshedra ia zgjati dorën Albit; ktheu shpatullat dhe u largua. Albi u drejtua kah dera bleroshe.
- Fjalë e vërtetë! tha Albi dhe u ngrit në këmbë.
## takimi vrullshëm i njëmbëdhjetë perëndive
Në mbrëmjen e së shtunës, komandot e vunë Albin në një xhip me dhe transferuan në një pallat tjetër jo larg nga pallati ku ishte. perde
Tavolina e rrumbullakët në midis të sallonit ishte mbushur përplot me ushqime; sallata; pemë e E gjithë hapësira kundërmonte erë ushqimesh; pemësh e pijesh.
Në mëngjesin e së dielës; salloni djeshëm me tavolinën e mbuluar me cohë bleroshe u shndërrua në një sallon luksoz për bisedime për pesëmbëdhjetë veta.
Fiks në orën dhjetë, të njëmbëdhjetë perënditë u mblodhën rreth tavolinës rrumbullake. Në të djathtë të Balenës qëndronte kokëlartë Ariu; ndërsa në të majtë të tij qëndronte Kulshedra vetulltrashë e kokulur. Balena; që shikoi të gjithë të pranishmit një nga një, nisi të fliste me ngadalë: pasi
Ariu, lëvizi nga vendi dhe bëri shej me sy Balenës se donte të fliste. Ariu tha: paksa<eos> |
<bos>- Dita e djeshme ishte ditë shikimi, dëgjimi e hetimi. Sot do ta shqyrtojmë gjendjen e situatën në mënyrë sa më të gjithanshme dhe do të marrim vendime. Ne; dje;, pamë se kemi të bëjmë me një burrë jashtëzakonisht mendjehollë; të ekuilibruar dhe fort të vendosur. Besoj se ndaj mendimin tim me ju se ne nuk kemi populli. Me të dhe me mendimet e qëndrimet e tij janë të gjithë albërezët e zgjuar dhe do të jenë edhe ata që po zgjohen çdo ditë e më shumë. Sa më shpejt e sa më drejt që të veprojmë, vala e turmave kundër nesh d të jetë më e vogël dhe më e përballueshme. Turmat po zgjohen; jo vetëm në Albëri; por edhe në pjesë tjera të botës, prandaj, mendoj, ne nuk mund të qëndrojmë më me konceptet e vjetra dhe defensive; por duhet të gjejmë zgjidhje të kohës dhe të jemi aktivë. Duhet; gjithashtu të marrim një vendim se çfarë do të bëjmë personalisht me Alb Prometeun; çfarë do të bëjmë me Dardaninë dhe çfarë do të bëjmë me popujt që nuk po pajtohen më me çfarëdo forme të robërisë? sa për fillim; sa për ta hapur bisedën tonë tejet të rëndësishme. Koha nuk po pret. Kaq pata
- Unë e kam vetëm një pyetje të shkurtër e të qartë. Ku qëndron shkaku që ne jemi duke dhënë rëndësi të madhe Dardanisë së vogël? Si mund të prishim një rend e një rregull historik e juridik kaq të rëndësishëm e kaq të madh për një popull e për një vend kaq të vogël e kaq të parëndësishëm: A nuk po e shihni ju; kaq
zotëri të nderuar, se nëse ne do të prekim vetëm pak në këtë rend e në këtë rregull do të dalim në një fushë të panjohur dhe me plot rreziqe për paqen e stabilitetin botëror? Pastaj, zotërinj të nderuar , unë e pranoj se z. Alb Prometeu është një burrë trim paepur, mirëpo; më vjen keq që më duhet të them se ai ishte shumë prepotent; shumë vrazhdë dhe shumë barabartë me ne duke harruar atë thënien latine se çfarë u ka hije perëndive nuk u ka hije buajve. Mos harroni se qëndrimi brutal pati ai ndaj Z. insiston me këmbënguljen më të madhe në dëshirën dhe vullnetin e popujve në përcaktimin e kufijve: Ju mund ta merrni me mend se çfarë rrëmuje e hatashme do të krijohej në Evropë e në gjithë botën zbatimi këtij parimi. Unë insistoj me këmbëngulje për njohjen e respektimin e territorialitetit e sovranitetit ekzistues të shteteve në botë. Prandaj, unë jam mendimit se një njeri me qëndrime e pikëpamje si z Alb Prometeu duhet të dënohet në mënyrën më të ashpër që të mos bjerë ndërmend askujt në Dardani të organizojë protesta e demonstrata qofshin ato në formën edhe më paqësore. Për Dardaninë , jam mendimit që gjithsesi të mbetet nën sovranitetin e Serbisë, kurse për popujt që nuk pajtohen me robërinë të përdoren; në njërën anë, masa të buta reformuese; ndërsa në anën tjetër të përdoren veprime serioze disiplinuese; në mënyrë që me çdo kusht të ruhen kufijtë ekzistues në botë. Tashpërtash kaq çfarë pata.
Brenga e Z mirëpo zotëria nuk ka të drejtë kur shpreh mendimin se DUHET BETONUAR POLITIKA NDËROMBËTARE DHE ROLI YNË NË BOTË duhet ta kemi fare të qartë se përse është fjala në këtë fjala vetëm për Dardaninë dhe për çështjen e politikën tonë gjenerale; për sot e për të ardhmen: Me fjalë më të qarta dua të them: para nesh shtrohet pyetja: NËSE DO TË VAZHDOJM EDHE MË TUTJE TË MERREMI ME ZJARRFIKJE POLITIKE, APO DO TË NISIM TË MERREMI ME PARANDALIMIN E ZJARREVE E TË KRIZAVE POLITIKE? Të gjitha krizat aktuale politike me të cilat tash; në një mënyrë ose në një tjetër, po merremi; e kanë fillojmë nga shekulli njëzet. Sikur ne, në atë kohë të liroheshim nga koncepti zjarrfikjeve politike e të kalonim në konceptin e parandalimit të zjarreve e të krizave politike; ne do të silleshim ndryshe me Hunin e me Latinin . Ne, pak
Luani ngriti dorën dhe mori fjalën. Ai filloi butë e urtë:
- Si do të silleshim ndryshe? ndërhyri Ariu pa marrë leje për të folur.
- Ja, vetëm durim që të qartësoj mendimin tim. Nëse ne do të kishim dijen politike e vetëdijen e mjaftueshme njerëzore që kemi sot; Hunit dhe Latinit, me kohë e jo me vonesë;, do tu lejonim që të merrnin pjesë në ndarjen botërore të territoreve; të lëndëve të para e të tregjeve dhe nuk do ta kishim Luftën e Parë botërore dhe nuk do të na shfaqej diktatura komuniste në Rusi. Nëse ne, në atë pak
kohë, do ta njihnim të drejtën për vetëvendosje të popujve nën perandoritë Otomane e Habsburge dhe të angazhoheshim për realizimin e këtyre të drejtave, ne nuk do ta kishim Luftën e Parë botërore. Nëse ne; më vonë, do të angazhoheshim për të drejtën për vetëvendosje të popujve nën perandorinë cariste ruse, ne nuk do ta kishim Luftën e Dytë botërore.
- me veten time. Po të dinte Mbretëria e Bashkuar me kohë dhe pa vonesë që të njihte të drejtën për vetëvendosje për popujt nën sundimin e saj, nuk do të kishim krizat politike me Elefantin dhe me shtetet tjera në Azi, me shtetet në Afrikë e gjetiu. Po të nxirrte mësim Gjeli , nga ato çfarë pësuam ne më herët; edhe ai do të njihte të drejtën për vetëvendosje për popujt në Indokinë; për popujt në Afrikë e gjetiu dhe nuk do të humbiste njerëz, mjete e kohë kot.
- E ku po le perandoritë anglo-franceze; zotëri Luan? ndërhyri Ariu prapë pa leje; në mënyrë edhe më të vrazhdë.
Pllakosi një heshtje varri. Asnjëri nuk kërkonte Ariu shikoi kërcënueshëm të gjithë me radhë dhe pastaj bëri Balenës shej se donte të fliste. Goditi me aq forcë para vetes tavolinën masive saqë kërcyen përpjetë të gjitha e pjatat; që kishte para vetes dhe ato që ishin te fqinjët e tij në të majtë e në të djathtë. Gjysma e pjesëmarrësve u trembën; por nuk çelën Ariu tha me zë të lartë: gotat gojën:
- Domethënë, sipas jush; si po ju kuptoj unë, ne dashka të kapitullojmë para kërkesave të turmave rreckamane e kokëkrisura?! E, jo! Kurrën e kurrës!
Pas një heshtjeje të shkurtër, ngriti dorën Hunja e tha:
- Ne; duke mbrojtur interesat e Serbisë, mbrojmë interesat tona dhe paqen botërore . tha Ariu me vendosmëri .
- E, zotëri nderuar, unë nuk po e kuptoj si duhet e sa duhet politikën tuaj. Para pak vjetësh ju u pajtuat ashtu si ishte me vend me pavarësinë e Estonisë, Letonisë e Lituanisë. Pastaj u pajtuat;, ashtu si ishte me vend, me pavarësinë e Ukrainës ; Bjellorusisë dhe të disa republikave turanike; atje në kontinentin e Azisë; kurse tani merrni anën e Serbisë dhe jeni kundër pavarësimit të Dardanisë. Para vjetësh; të themi kushtimisht; hoqët dorë nga territoret; TUAJA, NDËRSA TANI MBRONI TERRITORET E HUAJA! Na thoni; Ju lutem; çpo ndodh me politikën tuaj? pak
Gjeli, dorën e tha: çoi<eos> |
<bos>- E di, e di, janë kokëfortë e inatçi si cjeptë dhe luftërave të shumta që kemi pasur me otomanët; me ushtarët e tyre arnautë kemi pasur më së shumti kokëçarje. tha Ariu fare serioz. gjatë
- Ju; si duket, nuk njihni si duhet e sa duhet albërezët. E dini Ju se çfarë helmetkokorje mbante Gjergj Kastrioti në kokë; udhëheqësi kryengritjes albëreze kundër otomanëve; në mesjetë?
- Si, ditki këto punë dhe nuk pushoni të aleatët tuaj; serbët, kundër albërezëve?! yshtni
- Paj; serbët po duan vetë e, nëse ata duan; ne jemi këtu për ti përkrahur e mbështetur .
- Vërtet? Po, aju shkon juve ndërmend se nëse ne do të lejojmë që albërezët të formojnë armatën e tyre e të armatosen me armët tona; serbët do të jenë humbës dhe madje do të detyrohen të paguajnë edhe dëmshpërblimet e luftës? Albërezët kanë motive të forta për të luftuar e për të vdekur, ndërsa serbët nuk kanë ato motive. tha Gjeli duke luajtur nga vendi.
- Edhe ne thënë në kohën tonë, kështu si po thoni ju tash; kurrën e kurrës, mirëpo, ne e paguam shumë shtrenjtë kokëfortësinë tonë; për të mos thënë mendjemadhësinë tonë. Ne; nuk po kapitullojmë para turmës rreckamane kokëkrisur; siç po e quani Ju;, por po korrigjojmë gabimet tona dhe po zëvendësojmë mosdijen tonë me një praktikë të përparuar e humane; ashtu siç ka hije shoqërisë sonë demokratike. Pastaj qëndrimi Juaj për të dënuar ashpër Alb Prometeun; për kohën tonë është shumë démodé. Ju; duhet ta dini, të paktën aq sa e di edhe unë, se turmat gjithmonë kërkojnë heroin e vet të gjallë ose të vdekur që të mund të bashkohen rreth tij për të vazhduar luftën që të sendërtojnë kërkesat e tyre. të verbër jeni ju; ose po bëheni të këtillë. Më lejoni zotërij të nderuar që meqë e kam shtegun të përmend Dë Golin; udhëheqësin tonë të madh në kohën e kryengritjes madh; Zhan Pol Sartri, mbante anën e në rrugët e Parisit; shpërndante gazetën; që përkrahte lirinë e algjerianëve. Shkon ministri punëve të brendshme të Francës te Dë Goli dhe i sugjeron që të arrestohet Sartri. Dë Goli madh e kishte pas shikuar rreptas ministrin e vet dhe qëndrimet tuaja politike me kohën. patëm Kaq ynë
- Nëse serbët duan, ne, nuk do të hezitojmë. Kurrë! Kurrë! Kurrë! tha Ariu duke shtrënguar grushtet:.
- E, kush jeni ju; e kush jemi ne? tha me arrogancë Ariu?
- Po; përzierjeve e ndërhyrjeve tuaja gjithandej ish- Jugosllavisë dhe në fund, në Dardani; iu vërsulët të gjithë së bashku Serbisë së gjorë .. pasi
- Ne jemi ata që kemi mbledhë e që do të mbledhim mend, kurse ju jeni ata që mendoni se forca është ilaç për gjithçka e për të gjitha kohët. Ja, nuk po shkoj më larg në kohë, po e marrim shembullin më të freskët dhe më të afërt që kemi edhe ne edhe ju. që shikoi të me radhë; vazhdoi Edhe Millosheviçi thonte kurrën e kurrës! Dhe;, çfarë ndodhi? gjithë pasi
Edhe Gjeli ngriti zërin; tavolinën para vetes e tha: goditi
- Si, menduat; Ju; zotrote, të shikonim duarkryq ndërsa kasapi Ballkanit bënte pastrimin etnik të Dardanisë, vriste e dhunonte gra e fëmijë, digjte shkrumbonte fshatra e pasuri?!.
- Ne jemi, për modifikimin edhe të sjelljeve tona edhe të rendit botëror. Ne; nuk do të lejojmë kurrsesi që edhe në Ballkan të na krijohet një Palestinë si po duket se ju po dëshironi. Ne; nuk mendojmë se çdo gjë është e shtangur dhe dhënë një herë e përgjithmonë. Sferën e zgjerojmë tha Gjeli edhe më me vendosmëri.
- klithi Ariu; a jemi; apo nuk jemi për respektimin e rendit botëror? jemi për respektimin e integritetit e të sovranitetit të shteteve? Pastaj, përse ne të mos mund të përkrahim Serbinë njësoj si dikush që mund të përkrahë Izraelin. Përse vetëm ne duhet të modifikojmë qëndrimet tona? Paj,
- E, zotërij Klithi Ariu duke qitur stërpikë nga goja; nëse mendoni se se do të mbetemi tërë jetën budallenj, mashtroheni fort! Zgjerimin e dalëngadalshëm të sferës suaj të lirisë, si po thoni ju; ne po e ndiejmë dalëngadalë si ngushtim të sferës së lirisë sonë, si ngushtim të territorit tonë dhe si ngufatje të frymëmarrjes sonë. Prandaj; ta keni të qartë njëherë përgjithmonë se nuk do të ketë më lëshime as për Albërinë; as për Çeçeninë, as për Kurilet; as për Polin e Veriut; as për rrotën e samësl..
- Po; Ju zotëri; si po mund të qëndroni pa hapur gojën; aq ftohtë e aq i qetë si ndonjë statujë Bude? Sikur e gjithë kjo dinakëri për të zgjeruar sferën e politikës Ariu u ndal e shpërtheu prapë: Nuk e kuptoni; apo po bëni sikur nuk e kuptoni se ky zgjerim i ngadalshëm sferës së lirisë për të cilin po përpiqen me të gjitha mënyrat; mjeshtëritë e dinakëritë miqtë tanë perëndimorë; të na zhveshë ne do të ju përfshijë edhe juve? pak pasi
Atmosfera në sallonin e rrumbullakët u bë e valë. Në e parë, pjesëmarrësit në takim; për fjalinë e fundit të Ariut menduan se ishte ndonjë gabim gjuhësor për shkak të mosdijes së mjaftueshme të anglishtes; mirëpo; pas një heshtjeje fort të tendosur; në vendëse të qetësohej, Ariu bëri edhe një skandal tjetër të palejueshëm diplomatik; kur iu drejtua Kulshedrës; në të majtë të Balenës; me fjalë shumë të ashpra përcjellë me gjeste tepër përbuzëse:
Kulshedra; buzagaz; ngriti kokën lart; ngërtheu vetullat e trasha e tha:
- Paj, ky është globalizmi, Zotëri, të cilit nuk mund ti shpëtoni as ju; as ne. Mirëpo; Ju, nuk keni të drejtë të zemëroheni dhe aq më të brengoseni për ne. dimë vetë punët tona. Mos përpjekur që rezultatet e përdorimit të forcës së tyre ti kthejnë në ligje të shenjta kanë kaluar fort Historia është plot me shembuj të këtillë. Pastaj; mos e harroni fjalën e urtë të cilën e kanë pothuaj të gjithë popujt e botës dhe e cila thotë se çfarë pak keq:
atë që keni mbjellë prej vitesh .
- Ju; po abuzoni me butësinë e tolerancën tonë të tepruar ndaj jush. Tha Kulshedra me zë prajshëm
- Çfarë paskemi mbjellë, ne, prej vitesh? Ariu Kulshedrën me zemërim të vrazhdë dhe pa kërkuar leje që të merrte fjalën. pyeti
- Çfarë po abuzoj unë, 0 paturp?! ndërhyri përsëri Ariu edhe më me mllef.
- Po abuzoni të drejtën për të folur dhe për të ndërprerë të tjerët pa kërkuar fjalën sipas rregullores që kemi aprovuar të gjithë
- Salla po kallej flakë nga mosdurimi të gjithë të pranishëmve; por Kulshedra vazhdoi me maturi:
- Ah, më falni, më falni! tha Ariu me cinizëm.
- kurse ne; të pranishmit këtu po na trajtoni sikur dofarë gubernatorësh atje; tek ju: Ne; sot; nuk kemi nevojë për të duruar tutorizmin tuaj-
Kulshedra; nuk çeli përçmuese. Qetësia e valë u bë e padurueshme.<eos> |
<bos>- Kështu?! Këtë nuk e kam prej jush; kurrsesi . pritur
- Tash po e shoh; ndërhyri Luani duke munduar ta frenonte nervozizmin e vet; se sa fort paska pasur të drejtë Çërçilli madh kur, në kohën e vet, këshillonte të mos e fuste Rusinë në institucionet demokratike ndërkombëtare; sepse ajo; siç thoshte ai, ka për ti krimbur e ka për ti përdhosur ato.
- Për ata që nuk zgjedhin fjalët e veprimet e veta nuk do të zgjedhim më as fjalët as veprimet.
- Zotëri; zgjidhni fjalëtl- klithi Ariu me zë të lartë e tavolinën para vetes me të dy grushtet: Shumë gota e shumë shishe u rrëzuan: goditi
- Ju lutem! - çoi dorën e kërkoi fjalën Hunja. Sa po marr vesh unë, Ju, zotëri; keni ardhur në një përfundim fort të gabuar. Ju; si po duket hapur, durimin e gatishmërinë tonë për të kooperuar me ju; po e kuptoni si frikë nga ju: Viteve të tuaja, tash disa vjet; keni terrorizuar politikën ndërkombëtare .
- Po. Ju! ia ktheu Luani me të njëjtin ton e vazhdoi, ju po doni që të betononi marrëdhëniet ndërkombëtare duke u thirr orë e qas në rendin ndërkombëtar dhe në të drejtën për integritet e sovranitet të shteteve. Ne; e dimë se si kemi vendosur të drejtën ndërkombëtare bashkë me ju. Ju; me qëndrimin tuaj, po doni përsëri të na ktheni në ligjet e më të fortit e të dhunës. Ju; me qëndrimin tuaj po doni që përsëri të ringjallni epokën e krizave permanente dhe të ngrohni duart tuaja në zjarret e popujve të pushtuar e të okupuar. Jeni zgjeruar në dy kontinente e po
- Ne?! klithi Ariu me dëshpërim.
doni të zgjeroheni edhe në kontinentin e Arktikut. Po doni përsëri ta ndizni zjarrin në Ballkan.
- Ne; zotërinj; erdhëm këtu me qëllim që të bindnim atë farë Alb Prometeun që të bëhet me ne e, si po shoh e po bindem unë, shumica prej nesh qenka bërë me të, prandaj kërkoj gjysmë ore me qendrën time në Moskë.
Ariu; ngriti dorën për leje e tha me ton çuditërisht të butë:
- Të gjithë u bindën se Ariu donte me çdo kusht të minonte takimin; prandaj nuk e zgjatën më tej dhe u tërhoqën në dhomat e veta. Salloni u zbraz.
## ikja e ariut pa lamtumirën diplomatike .
As pas një ore, as pas dy orësh Ariu nuk u duk më në kolltukun e vet përbri Balenës, rreth tavolinës rrumbullake në sallonin e ndërtesës cilindrike. Pas kësaj kohe, Balena pyeti në zyrën e Bordit të pallatit se mos dinin të tregonin se ku ishte z Ariu.
Ata të Bordit e njoftuan Balenën se përmes një dere sekondare të pallatit; para dy orësh z Ariu ishte larguar me një taksi të pallatit në drejtim të aeroportit.
## takimi i dhjetëshes së perëndive pa ariun .
- Pa zAriun; atmosfera ishte e qetë, por paksa jo aq nxitëse për muhabet si me të.
- Si po e shihni z Ariu u largua në mënyrë jodiplomatike; pa na thënë as lamtumirë e vet, ka bërë skandale të këtilla diplomatike. Unë mendoj se fajin e kemi ne vetë e në rend të parë, më fajtori për këtë është vendi im, sepse çprej disa vjetësh jemi treguar shumë durimtarë, shumë tolerantë e tepër lëshimtarë ndaj qëndrimeve e kërkesave të tyre. Unë mendoj se qëndrimet e tij në këto tubime kanë qenë në përputhje të plotë me instruksionet nga qendra e tij dhe largimi tij prej këtu; në këtë mënyrë; është bërë me dijen e plotë të Moskës. Kjo ishte një përpjekje për të kthyer ethet siberiane në diplomacinë botërore; për të përçarë Evropën; për të krijuar antievropian dhe antiatlantik ndërkombëtar. Mendoj se gjatë kësaj kohe kemi mase kooperativ dhe mase lëshimtarë dhe, mendoj se me të gjitha dëmet që kemi sjellë politikës sonë paqësore-parimore; kemi bërë fort mirë që kemi qenë deri në fund të këtillë. Mirëpo, krejt kjo politikë jona; nga ana e tyre, është vlerësuar si dobësi dhe është konsideruar se ishte koha për shtimin edhe më energjik të trysnive destruktive ndaj nesh. polin qenë
Ne patëm rast edhe në këtë vend që të bindemi, në mënyrë më të drejtpërdrejtë; për qëndrimet dhe qëllimet e tyre retrograde e fort të rrezikshme për të bllokuar funksionimin e institucioneve me përgjegjësi ndërkombëtare. Prandaj, më lejoni të propozoj që ne; Ariun; që nga dita e sotme; duhet ta konsiderojmë si të vetëleçitur nga grupi që merret me problemet që kanë të bëjnë me qeverisjen e eventualisht; të kthehet më në kolektivin tonë. Zotërinj, e keni fjalën. ynë
- Po të mos kisha tërë kohën dëshmitar okular dhe po të mos kisha dëgjuar me veshët e mi të gjitha ato që dolën nga goja e Z. Ariut, nuk do të kisha besuar se politika e tyre ka pësuar një metamorfozë kaq negative dhe se ata janë zhytur kaq thellë në koncepte politike që nuk janë aspak në përputhje me kohën e rrethanat ekzistuese botërore. Ata; po kthehen politikës imperialiste dhe për më po mundohen të na e imponojnë edhe neve politikën e tyre hegjemoniste; me kriza permanente politike e ekonomike. Pajtohem plotësisht me fjalën e propozimin e Z. Balenës. qenë keq
## Fjalën e kërkoi Keopsi e tha:
Elefanti, ngriti surlen; kërkoi fjalën e tha:
Dielli, kërkoi fjalën e tha:
- Ne kemi interesa të mëdha ekonomike me Moskën. Mirëpo; ne kemi interesin më të madh ruajtjen e paqes sepse vetëm në këtë mënyrë mund të sigurohet parakushti kryesor edhe për zhvillimin tonë edhe për zhvillimin e botës. Në këtë ne; duhet të jemi të pakompromis dhe unikë. Pajtohem me fjalën e Z. Balenës dhe me propozimet e tij: Është koha e fundit që, ne; të korrigjojmë veten kthesave të mëdha politike e ekonomike në botën e sotme; ta lirojmë njerëzimin nga ankthet permanente. pikë,
- Nëse nuk duam që të na ne, duhet të bëjmë ndryshime substanciale e humanitare në politikën tonë. Vendi im është një shembull ndritshëm se fiton një vend që bën kthesa të mëdha politike e ekonomike. çfarë
- Amerika Latine; më duhet të them hapur dhe pa ekuivoke; është në ngërçe të mëdha dhe në telashe shumë të rrezikshme . Kriza e Dardanisë është lojë fëmijësh në krahasim me erupcionet e mëdha që po përgatiten te ne. Mirëpo; edhe çfarë do të duhej të ndodhte në Dardani që atij populli ti njihej e drejta e merituar për terroriste e Rusisë imperiale e hegjemoniste. Ne; politike duhet ti zgjidhim në mënyrë të pastër e të mos lëmë prapa vetes vatra kanceroze politike të cilat mund të shpërthejnë përsëri. Vetëm kjo është mënyra sesi do të mund të demokratizojmë Serbinë e Rusinë e jo duke u bërë atyre lëshime të njëpasnjëshme. Mjaft më me gjërat
Majacteku; ngriti dorën; kërkoi fjalën e tha:
hezitime; taktizime e kalkulime! Agresorët duhet të dënohen e jo të përkëdhelen. Kjo është rruga për të qëruar hesapet me regjimet terroriste.<eos> |
<bos>- Unë fola mjaft qëparë; mirëpo dua të shtoj edhe këtë: A jemi ne duke ndërtuar një Evropë të bashkuar si model për liri; demokraci dhe prosperitet; si shembull për krejt botën; apo jemi duke bërë pazarllëqe të pafund me Rusinë, që po orvatet të kthejë diktatet e carëve e me Serbinë, e cila nuk po pranon madje as se ka bërë agresion kundër një populli të pambrojtur; por po luan rolin e viktimës. Unë mendoj se Evropa duhet të shndërrohet në protektor të Dardanisë dhe ta përgatisë atë që me vetëvendosje ti japë fund agonisë së shqiptarëve të pafajshëm dhe të serbëve të Iodhur dhe të stërlodhur nga politika hegjemoniste e kralave; të diktatorëve komunistë dhe të pasardhësve e të mbeturinave të këtyre sojeve të Serbisë.
Gjeli, ngriti bishtin; kërkoi fjalën e tha:
- Ju e dini të gjithë se sa interesa të mëdha ekonomike kemi ne me Rusinë e Serbinë, mirëpo ne jemi të gatshëm që të përballemi edhe me një krizë të madhe të përkohshme ekonomike; por që ti japim fund një herë e mirë politikës turbulluese; tash gati dyqind- vjeçare të Rusisë e të Serbisë në Evropë e jo vetëm në Evropë. Mirëpo; nëse vendosim; duhet të veprojmë shpejt; me vendosmëri dhe të mos merremi me arnime politike; si tha me të drejtë një parafolës këtu..
- Nuk jam për të ndëshkuar Serbinë dhe për ta ngarkuar me barrë politike e ekonomike të cilën nuk do të mund ta bartë, mirëpo edhe Dardanisë duhet tia sigurojmë rrugën drejt pavarësisë së merituar .
Latini u kollit dhe ngriti gishtin për të marrë fjalën. Ai tha:
Luani bëri me shej kah Balena dhe e mori fjalën:
- Pajtohem plotësisht me ato që tha z. Balena. Pajtohem gjithashtu edhe me të gjithë parafolësit. Pajtohem gjithashtu me masat që propozoi ai lidhur me Rusinë; si dhe propozoj që në Daradani të ndërrohet nga themeli stafi OKB-së dhe të zëvendësohet me njerëz kompetentë dhe të pakorruptueshëm, ose më mirë të themi, minimalisht të korruptueshëm nga Bashkimi Evropian. Po ashtu propozoj që lidhur me Alb Prometeun të veprohet në atë mënyrë që ndaj tij, shkallë-shkallë; të zvogëlohen masat e manifestimi të madh popullor në Kosovë; në qetësinë më të madhe; ai të lirohet edhe nga akuzat absurde me të cilat ai burrë është ngarkuar arbitrarisht. Mjaft më me këshillat; sugjerimet e suflimet e dallaverexhijve; që po na lëbyren tash një kohë të nga hapësira e Dardanisë; por duhet ta dëgjojmë zërin autentik të popullit të Dardanisë e ky është Alb Prometeu. Njerëzit e mençëm; të ndershëm e të vendosur si ky; në të ardhmen; nuk do ti duhen vetëm popullit të vet; por edhe Evropës edhe Amerikës edhe gjithë botës. nga ana ime. gjatë Kaq
Balena hodhi një vështrim Kulshedrës; mirëpo ai nuk dha asnjë shej që donte të fliste. Atëherë Balena përfundoi fjalën e vet kështu:
SARANDË. 01.01.2008
Më duket se vetëm me një abstenim; ai hodhi edhe një shikim të shpejtë Kulshedrës në krahun e tij të majtë e vazhdoi; nga dhjetë veta; sa jemi të pranishëm; nëntë prej nesh morëm vesh që bashkarisht të punojmë me vendosmëri për sendërtimin e synimeve tona për kthesa të mëdha në politikën dhe ekonominë e Ballkanit; të Evropës e të mbarë botës. Zotërinj, le ta kemi të se qarqet mafioze; kriminale e terroriste në Moskë, viteve të fundit, kanë rritur tej mase ndikimin e tyre mbi pushtetin aktual dhe ka rrezik të madh që ato qarqe ta rrëmbejnë pushtetin e plotë atje. Prandaj , ne; urgjentisht; me veprimet tona të vendosura duhet ta ndërpresim atë proces negativ; atje. Kur një gjë e tillë, para njëzet vjetësh; ndodhur në Serbinë e ne; e patëm nënçmuar dhe nuk marrë masa e nuk ndërmarrë veprimet e duhura që të parandalonim tragjeditë e shumta që shkaktuan mafiozët; kriminelët dhe terroristët shtetërorë të atjeshëm. Përgjegjësia bie mbi ne e në rend të mbi shtetin tim. Prandaj, ne jemi kaq energjikë dhe të përkushtuar që të kalojmë në politikën e parandalimit të krizave e të tragjedive e jo të mbetemi rob të disa formaliteteve; që tentojnë të na mbajnë edhe më tutje peng të politikave zjarrfikëse. Afganistani e Iraku duhet të jenë përvojat tona të hidhura e të fundit të këtij Iloji. Po të kishim vepruar me kohë dhe energjikisht kundër politikës së talebanëve në Afganistan e të 'kasapit" të Ballkanit; ndoshta nuk do ta kishim 'kasapin" e Bagdadit, sepse ai do ti kishte para vetes leksionet e sakta e serioze. Ju; besoj se e dini, zotërinj, se përshëndetjet e fundit; para se ta varnin; kasapin e Bagdadit; ai, kishte pas dërguar përshëndetjet e dëshirat e veta më të mira Sheshelit; një kasapit tjetër të Beogradit; i cili, siç e dini, pret të nxirret para Tribunalit të Hagës. Historia na jep; Zotërij, mësime të bollshme se nuk shkohet përpara duke shikuar prapa. Zotërij, faleminderit për angazhimin tuaj të pakursyer dhe konstruktiv. Ju njoftoj se në aeroportin e nevojshme që të gjithë ne të udhëtojmë në mënyrë të sigurt në destinacionet e dëshiruara. Udhëtim të mbarëL .. qartë pati vogël, patëm patë parë<eos> |
<bos>## NDUE KAZA
## ADOLESHENCA STINA E SHPËRTHIMEVE
Stina e shpërthimeve
Autor: Ndue Kaza
Konsulencë shkencore: Prof. as. dr. Q. Dushku
Redaktorë: S.Hamzaj; Q. Sokoli
Art grafika: Dafina Stojko
Të gjitha të drejtat e autorit
ISBN: 99943-789-2-9
## Adoleshenca, stina e shpërthimeve" një ndihmesë për zgjidhjen e problemeve të kohës
Jo rastësisht e lexova me vëmendje në dorëshkrim trajtesën e fundit në formë eseje të Ndue Kazës "Adoleshenca, stinë e shpërthimeve ~ Kjo erdhi ndoshta nga ndikimi i botimeve të mëparshme të këtij autori; ndoshta nga vetë titulli që më ngjalli një kërshëri për një temë që ka gjetur trajtim të gjerë në vitet ndonëse gjithmonë problemet e shqetësimet e adoleshentëve po vijnë duke u rritur: Tashmë që e përfundova së lexuari; si dhe duke riparë me vëmendje mjaft pjesë të tij, e kuptoj se që në rreshtat e parë pata një ndjesi tërheqëse. Kjo lidhet edhe me respektin që kam për autorin dhe, kryesorja, për bindjen që kam krijuar në vlerat e kësaj trajtesë që, pa dyshim; nuk do të kalojë pa lënë gjurmët e veta në ndihmesën për trajtimin e problemeve shoqërore e pedagogjike në fushën e edukimit; në punën me moshat e reja si në plan të përgjithshëm; edhe në veprimtarinë e përditshme të organizmave të specializuar; ku vendin parësor e zë shkolla.
Nisur nga tematika dhe kuptimi shoqëror i trajtimit të dukurisë së adoleshencës, vëmendja e të interesuarve dhe të përfituesëve të tjerë më duket se zgjerohet natyrshëm nga idetë racionale e jetësore që e përshkojnë esenë. Autori bazon ato në vëzhgimet e tij shumëvjeçare si mësimdhënës dhe në një plan më të gjerë, në këndvështrimin e studiusit të
vëmendshëm të tipave e të karaktereve njerëzore; sidomos të të rinjve të moshës shkollore.
Duke shfletuar me kujdes; nga faqja në faqe bindesh për masën e duhur të këndëvështrimit; shembujt e shpjegimet që plotësojnë njëri-tjetrin dhe njëkohësisht hedhin dritë" aq të plotë rreth problemeve, sa kushdo duke dalë në fund të librit, mbushet me mbresa e me dëshirën për të ngritur pikëpyetje me riballafaqimet përkatëse të ideve. për
Termat stinë dhe shpërthim kanë gjetur trajtim bukur mirë nga autori, të ndërthurur me adoleshencën; si mosha më e ndjeshme dhe njëherazi shpërthyse e jetës së e problemeve të shumta vërehet një qëndrim dashamirës dhe pjekuri për të gjitha zhvillimet shpirtërore të kësaj moshe; që shprehin qartë se kemi të bëjmë me një autor njohës tashmë të kujdesshëm dhe interpretues të dukurive dhe fakteve, vështrimit të ngurtësuar të një mësimdhënësi të zakonshëm që hedh në letër në mënyrë indiferente vrojtimet e veta. larg
Autori, mbështetur dhe në literaturë bashkëkohore; bën analiza të argumentuara për shqetësime të tilla, si: kur fillon e përfundon adoleshenca; për dallimet gjinore në rrugën e zhvillimit; të tranzicionit moral, formimit të identitetit, për pjekurinë biologjike e shoqërore, misterin e dëshirës dhe mjaft problematika të tjera; të cilat shtjellohen deri në cakun e vetëbindjes; por duke lënë hapësirë, që gjithkush të shtojë diçka nga përvoja e vet rreth problemeve që trajtohen. Me gjerë autori ndalet te evolucioni mendor i adoleshentëve; sjelljet e tyre emocionale dhe shoqërore. Ai e vështron adoleshencën në rrethana të ndryshme: familjare; shkollore dhe në jetën e përditshme ndërmjet bashkëmoshatarëve. Pa dyshim; në këtë kuadër gjejnë trajtim edhe raportet e prindit me adoleshentin; të para si një kurbë jo e njëtrajtshme e
ecurisë së marrëdhënieve ndërmjet tyre, si faktor domosdoshëm për të vendosur mirëkuptim e baraspeshë.
Argumentet e shumta kanë shërbyer autorit për të mbështetur përfundimet e tij nga vetë jeta e të rinjve, nga marrëdhëniet prind-adoleshent; mësues-nxënës, duke u më vete gjithë trazimeve e tallazeve shpirtërore të adoleshentit.
Në planin e shkollës e të jetës; autori e sheh mësuesin faktor me peshë të ndjeshme si një model shoqëror që ndikon dukshëm në formimin e adoleshentit. Ai i kushton vemendje rolit të grupit dhe të bashkëmoshatarëve në formimin e personalitetit të adoleshentit si qytetar i ardhshëm; duke mëshuar rolit të tyre dhe të natyrës sakrifikuese të adoleshentit;, si pjesë të lidhura ngushtë për arritje të përbashkëta.
Pavarësisht nga ndarja në kapituj e nëntema; që autori ka bërë në trajtimin e problemeve;, ai i ka vendosur ato në një lidhje organike tepër të studiuar. Ai ka ditur të japë në rreshta me qartësi përvoja e ide, që mund të bëhen lehtë pjesë e kulturës së lexuesit. Prandaj fare thjeshtë pas leximit nga njëri kapitull në tjetrin mbetesh gjithnjë në ankthin e pritjes së diçkaje më të bukur e më tërheqëse, për tu vënë në fund të librit para dilemës së papritur se cila është pjesa më tërheqëse. pak
Jam i bindur se kushdo që do të lexojë këtë libër të N.
Shtrimi i problemeve, analiza e tyre, rimarrja në rastet e duhura, shpesh edhe me kundërvënie argumentesh nga njëra pjesë në tjetrën të librit; pa përsëritje të ideve dhe të fakteve; por me përforcim të tyre, bëhet me aftësi e me kulturë nëpërmjet një gjuhe të qartë e të kuptueshme. Fraza është përpunuar me kujdes me fjalor të zgjedhur; në përshtatje të sqarimit sa më të mirë të një ideje apo të argumentit përkatës.
Kazës (qoftë adoleshent; prind apo qytetar i një kategorie tjetër) , do të ndjehet disi në pikëpyetje për vetë jetën e për punën që ka bërë me adoleshencën; po njëkohësisht; duke e kuptuar se ka përfituar diçka me vlerë . vet,
Prof. as. dr. Sotir Rrapo
## Pak fjalë lexuesit
Adoleshenca është moshë e bukur plot poezi, e cila te secili prej nesh është përshkuar nga energji me ngarkesë e ngacmime të larta modifikimesh të gjithanshme në planin ndodhën ndryshime të mëdha; morën rrugë mjaft nga ëndrrat tona. Por vetëm përvoja vetjake nuk është gjithçka. Prandaj të mbajmë parasysh se adoleshentët nuk dinë se çfarë duhet të bëjnë e çfarë jo; cila është zgjedhja më e drejtë; cilat objektiva do të realizojnë. Atyre u mungon përvoja; prandaj e kanë të vështirë të përcaktojnë referimin për të ardhmen; gjithnjë i mundon ankthi e frika si do të vlerësohen nga të rriturit dhe çfarë modeli shoqëror do të arrijnë. Të rinjtë nuk janë fëmijë dhe s' mund të trajtohen si të tillë, por ende nuk janë plotësisht as të rritur Ata kanë nevojë të nxiten; të mbështeten; ndoshta edhe të drejtohen. Prandaj kërkojnë vemendje; kujdes dhe respekt të vazhdueshëm nga të gjithë aktorët e interesuar për zhuillimin e tyre.
Adoleshentët paraqesin një shqetësim për të rriturit e për vetveten për të ndërtuar identitetin e tyre dhe për të përcaktuar vendin që do të zënë e rolin që do të luajnë në shoqëri. Të gjithë brezat krijojnë paragjykime për njëri-tjetrin: Kjo është e vërtetë e pamohueshme. Por për të bashkëjetuar në harmoni dhe për të krijuar marrëdhënie të drejta; kërkohen qëndrime koherente; të cilat sigurojnë mirëkuptim; qëndrueshmëri dhe vazhdimësi. Disa dukuri karakteristike të të rinjve, si: ndryshimet e shpejta trupore; zbulimi
seksualitetit, prirja për një largim nga tutela prindërore; tërheqja dhe imitimi i moshatarëve; prirja për pavarësi në të gjithë veprimtarinë, mbrojtja nga paragjykimet dhe ndjeshmëria e madhe etj., kërkojnë vlerësim e trajtim profesional nga shoqëria; në përgjithësi, dhe nga prindërit e mësuesit; në veçanti.<eos> |
<bos>Dihet se perceptimi shoqëror ndikon e luan një rol të veçantë për motivimin apo frenimin e zhuillimit të individualitetit të adoleshentëve Në këtë vështrim; përfshirja etyre e gjithanshme për krijimin e konceptit të vetvetes është një tregues se adoleshenti përdor të menduarit dhe mban qëndrim në mënyrë të vetëdijshme përtej aftësive që ka në "Dise një përson a shumë i rëndësishëm; mendon se unë mendoj . etj. janë rrjedhojë e motivimeve të vazhdueshme që vijnë nga perceptimi të ndryshimeve që ndodhin në aspektin fiziko-biologjik dhe në kuadër të mënyrës së sjelljeve. Fakti se ata reagojnë jo në të njëjtën mënyrë me të gjithë (mund të jenë të qeshur me një shok e serioz me një tjetër) tregon se ndjejnë mjaft ndryshime në vetvete. Kjo 1 mbajnë qëndrim vazhdimisht mbi atë çka janë dhe në atë që po bëhen. Adoleshentët përvetësojnë shpesh vlerat e familjes; prandaj prindërit mbahen për një kohë të gjatë udhëheqës moralë. Nëse për të rinjtë detyra më e rëndësishme është të emancipuarit, pra e ndarjes" së tyre pak gjitha
Tashmë ka ardhur koha që të rriturit të kuptojnë se adoleshentët janë të mbushur nga dëshira për të kërkuar; kanë gjallëri e padurim për të realizuar gjithçka. Këtu e ka bazën kërkesa e domosdoshme për të ndërtuar raporte dhe marrëdhënie funksionale; të cilat zmadhojnë mundësitë e zgjedhjes së alternativave të identifikimeve apo të modeleve të sjelljeve.
u mënyre sa më të përshtatshme komunikimi dhe mbështetjeje për tua më e madhe etë rriturve qëndron në krijimin e një raporti të drejtë komunikimi e marrëdhëniesh me mbështetje emotive; ku mund të komunikohet pa pengesa; në një klimë të hapur e të sinqertë, pa dyshime e falsitete; me argumente e ide që i shërbejnë të ardhmes:
Në këtë punim; "Adoleshenca-stina e shpërthimeve" , bëhen përpjekje për të paraqitur shkallët e zhuillimit të adoleshentëve dhe karakteristikat themelore të kësaj faze të rëndësishme të jetës së njeriut. Analiza e veçorive të ndryshme psikike është mbështetur në teoritë e sotme psikologjike dhe në përvojën e drejtpërdrejtë të punës me të rinj të moshave të ndryshme. Vëmendje i është kushtuar trajtimit të marrëdhënieve familjare; por edhe marrëdhënieve që krijohen në institucionet e ndryshme edukative; ku fëmijët dhe të rinjtë kalojnë një pjesë të rendësishme të jetës: Njëkohësisht;, këtu jepen edhe disa parime dhe linja kryesore; të cilat mund të zbatohen nga prindër e mësues në procesin e vështirë; por mjaft të bukur të edukimit.
Adoleshenca vlerësohet edhe si moshë e revoltës; e shpërthimeve apo e konflikteve të brendshme e të jashtme; të shprehura ose të heshtura; të cilat ndodhin për shkaqe objektive dhe subjektive: Mbajtja nën kontroll e emocioneve; të kënaqësisë, vetmisë, nervozizmit etj ., ndikon dukshëm në ruajtjen e raporteve të drejta e të domosdoshme: Analiza; vlerësimi dhe trajtimi pikologjik i të rinjve përcakton në një masë të ndjeshme zhvillimin e tyre të vërtetë e normal.
## Autori
## KREU
## MOSHA E ZHVILLIMEVE TË VRULLSHME
## Kur fillon dhe përfundon adoleshenca?
'shtë një pyetje që gjithmonë është shtruar dhe Adoleshenca është një fazë e jetës së secilës qenie njerëzore; në të cilën individi përfiton aftësi e njohuri për përgjegjësitë e të rriturit. Përvojat emocionale dhe ndryshimet trupore marrin ngarkesë të lartë drejt vendosjes së raporteve të reja me botën e veten.
Kur nis e mbaron adoleshenca; nga mosha 11-18 vjeç apo 20-25 vjeç? Për këtë e mjaft probleme të tjera ka ide dhe mendime të ndryshme; të cilatjanë me nuanca të veçanta; por në trajtim të përgjithshëm nuk kanë dallime thelbësore. Adoleshenca është periudha e jetës; e cila përfshin vitet ndërmjet fëmijërisë dhe moshës së rritur . Ajo shoqërohet me ndryshime rrënjësore; të cilat kanë të bëjnë jo vetëm me rritjen biologjike; por edhe me zhvillimin mendor; sjelljen; komunikimin etj. Në pikëpamje psikike; adoleshenca është një periudhë krize, që përfshin njëkohësisht ndarje, shkëputje, zhvillim e vetaktivizim të vrullshëm në një klimë shndërrimesh e shpërthimesh të mëdha.
Adoleshenca nuk është thjeshtë një stinë e jetës, por një mënyrë ripërtritjeje e psikikës; ku pasiguria dhe ankthi për të ardhmen; ndikimi i instinkteve; nevoja për përkujdesje dhe dëshira për liri, japin të gjitha së bashku mundësitë e shfaqjes mbi të cilat mund të zhvillohet vetë jeta. Por në kushte të ndryshme jetese, kemi vështrime të ndryshme. Psh. në vendet e zhvilluara nga ana ekonomike rritja biologjike në ditët tona bëhet më shpejt nga ç ndodhte vite më parë, edhe shkollimi që u ofrohet të rinjve është i ndryshëm, është më i gjatë. Pavarësia ekonomike arrihet më vonë, përtej moshës 20 vjeç: Ndonëse pjekuria biologjike është realizuar; statusi i rritur. siç i trajton shoqëria; janë në rrugën drejt formimit. Ata;
Në vështrim të përgjithshëm; adoleshenca është një dukuri e përbashkët për të gjithë individët; por natyrisht për secilin individ ose grup individësh ka ndryshime, që ndeshim rëndom. Ato ndodhin për shkak të nivelit kulturor; periudhës historike dhe veçorive individuale të çdo subjekti. Duke u mbështetur në këto argumente; mund të arrijmë në përfundimin se adoleshenca pavarësisht mospërputhjeve kohore në mënyrë të plotë, përbëhet apo kalon në tri faza apo pjesë, të cilat janë: paraadoleshenca; adoleshenca e hershme dhe adoleshenca e vonë.
Pra, adoleshenca përfaqëson një kohë kalimtare nga fëmijëria në pjekurinë relative. Ajo është një moshë kritike ndryshimesh dhe përjetimesh, prandaj ndikimi i faktorëve shoqërorë në të është shumë i rëndësishëm. Kohëzgjatja e adoleshencës mund të mos korrespondojë e njëjtë për të gjithë njerëzit përsa u takon karakteristikave të tyre të ndryshme të zhvillimit.
Në etapën e parë, paraadoleshenca, që lidhet me rindërtimin e organizmit;, zhvillimi fizik dhe fiziologjik nuk
bëhet i njëtrajtshëm. Prandaj koha e pubertetit shfaqetjo në të njëjtën kohë, duke e shtrirë krizën. Ritmet e zhvillimit janë të larta, por në planin e formimit të personalitetit ka paqëndrushmëri të madhe; megjithëse bie në sy e shprehet ndjenja e të rriturit. Shfaqen dyzime e lëkundje në karakter; të rinjtë dashurojnë vrullshëm dhe urrejnë papritmas; binden; nënshtrohen; por edhe rebelohen; paraqiten të sjellshëm e idealistë, por edhe brutalë e materialistë. Ata manifestojnë gjendje të ngritur emocionale dhe pa u kuptuar shndërrohen në pesimistë e kokëfortë; jo rrallë hutohen, përfshihen nga ndjenja e të qenit i pavlefshëm (kjo ndikon të mbyllen në vetvete) . Në këtë moshë zhvillohet të menduarit teorik refleksiv; shkallë-shkallë ngrihen në një nivel më të lartë veprimet mendore: analiza; sinteza; klasifikimi, përgjithësimi etj. Lindin elementet e logjikës së të rriturit, duke u ngritur cilësia e perceptimeve, të kujtesës dhe imagjinatës.
Ndryshimet fizike dhe emocionale të ndjeshme e të shpejta ndodhin në një hapësirë kohe të caktuar: Ato zgjasin deri në arritjen e autonomisë së plotë, atëherë kur vendosen raporte emocionale instinktive të shpejta me grupe të tjera dhe me mjedisin shoqëror. Megjithatë është disi e vështirë të
Adoleshenca e hershme është koha e vërtetë kalimtare ndërmjet paraadoleshencës dhe rinisë. Në këtë moshë krijohet një përfytyrim fillestar për orientimin profesional, gjë e cila krijon një tendosje e frikë, pavarësisht nga zgjedhjet që mund të bëhen. Gjatë saj marrin përparësi vlerat vetjake në krahasim me ndikimet e jashtme; ndërtohet plani jetësor dhe nevoja për intimitet është e papërballueshme. Ndjeshmëria emocionale e adoleshentëve është e lartë. Prandaj në këtë moshë shfaqen reagime të forta në çaste të papritura. Vlerësimi dhe vetëvlerësimi janë mekanizma nxitës, por në pranimin e tyre real ka luhatje të mëdha.<eos> |
<bos>përcaktojmë kufirin kohor të mbylljes së adoleshencës. Frojdi e ka përcaktuar këtë afat kohën kur "adoleshenti është i aftë të dojë e të punojë,= ndërsa Erikson e përcaktoi si kohën kur riu 'është i aftë të përfshihet për një raport intim me një tjetër; duke realizuar një takim ndërmjet dy unë-ve" të ndryshëm' Pra, adoleshenca mbyllet kur individi është i aftë të krijojë raporte të qëndrueshme me veten; me grupin e afërt dhe gjithë mjedisin ku jeton. Ky koncept i bazuar në aftësinë e përshtatjes me veten, me të tjerët apo me botën; tregon si ndodhin ndryshimet; që e detyrojnë individin të sillet e të formohet në bazë të raporteve që ka me mjedisin ku bën pjesë, me grupin më të afërt dhe me shndërrimet e tij të brendshme. Adoleshenca mund të karakterizohet si fazë e kalimit nga bregu i frikës dhe i ankthit në atë të strukturës funksionuese të sigurisë së të të rriturit. Ky kalim nuk bëhet në një ditë, as në mënyrë të rrufeshme. Për të duhet të shmangen a të kapërcehen një mori pengesash një nga një dhe jo të grumbulluara në mënyrë absurde.
Një i ri, edhe pse është i gatshëm të jetojë pavarur nëpërmjet punës së tij, ende trajtohet adoleshent dhe mbetet për një farë kohe nën ndikimin e të tjerëve, veçanërisht të prindërve të tij jo vetëm për forcën e zakonit; por për efekte të tjera, kryesisht psikologjike; shoqërore dhe ekonomike. Prandaj themi që adoleshenca vazhdon e na bën të bindemi që edhe pse arrihet mosha 20 vjeç; individi ende nuk e ka mbaruar këtë fazë kritike; pra ai nuk është gatshëm të futet në botën e të rriturve. Pikërisht përballë kësaj zgjidhjeje ekziston rreziku i tërheqjes, veçanërisht kur të rinjtë nuk arrijnë të ndërtojnë raporte të drejtpërdrejta me realitetin: Për këtë arsye, në momente të tilla mund të paraqiten mundësi për tu shfaqur te adoleshentët edhe prirje neorotike. Në të kundërt, ka nga ata të rinj që rriten përpara limiteve të
caktuara kohore për arsye mbijetese, megjithëse kapacitetin; gjykimin e kritikën ende nuk e kanë të zhvilluar në nivelin e dëshiruar:
Një tipar tjetër 1 këtij ndryshimi, është rritja e adoleshentëve me shfaqje e prirje mbrojtëse, maniake e paranojake, dukuri këto të mundshme gjatë zhvillimit; të cilat shfaqen ose jo gjatë kësaj periudhe. Prandaj me të drejtë nga shumë studiues adoleshenca është përcaktuar si moshë e cila shoqërohet me probleme tepër të ndjeshme.
## Zbulimi i kontratës shoqërore
Po të gjykojmë me kujdes; arrijmë në përfundimin se e gjithë jeta është ndërtuar e rrjedh në mënyrë të tillë, që të ngjason me një sistem piramidal, brenda të cilit gjenden një rrjedhshmëri detyrash, që duhen zgjidhur në momente sa më të përshtatshme. Nëse këto zgjidhje nuk bëhen në kohën e nevojshme dhe në përputhje me kërkesat etiko-morale, zhvillimi individit bëhet gjithnjë e më kompleks; ndërsa në marrëdhëniet ndërpersonale paraqiten mjaft probleme. Po marrim një shembull.
- Të folurit;
Në fëmijëri ekzistojnë detyra; të cilat artikulohen nga të gjithë krahët, si:
- Të ecurit;
- Vetëshërbimet etj.
për ndonjë motiv individi nuk arrin ti realizojë këto detyra; i gjithë mekanizmi kompleks i evolucionit të përsonalitetit dhe zhvillimit të tij vihet në dyshim dhe fillon e kompromentohet.
Paralelisht me ato që përmendëm më lart; ekzistojnë edhe detyra të tjera socialkulturore; si:
- Të përftohen aftësi komunikuese specifike: shkrimi, leximi;
Të gjitha këto kërkesa të argumentuara do të realizohen mirë, nëse respektohen parimet dhe metodat psikologjike të zhvillimit të personalitetit të njeriut. Në këtë fushë ka traditë kulturore të trashëguar; por ajo drejt së cilës kërkohet të përqendrohemi më tepër, mbetet edukimi mirëfilltë me njohuri, parime dhe metoda bashkëkohore edukimi, të cilat na lejojnë dhe na ndihmojnë për të respektuar zhvillimin e individualizuar dhe efektiv të çdo fëmije. Disa parime zhvillimi janë të përbashkëta dhe të pandryshueshme për çdo kulturë njerëzore. Të tjera janë të pranishme në disa shoqëri të caktuara. Natyrisht; të gjitha këto parime ndikojnë drejtpërdrejt në tipin njerëzor; që shoqëria ka mision për të realizuar. Psh., përgatitja për një karrierë pune në një shoqëri të prapambetur është detyrë e thjeshtë, pa kërkesa thelbësore, sepse ndarja e punës bëhet vetëm në bazë të një kriteri; të kriterit gjinor: Të gjithë anëtarët e shoqërisë; me përjashtime të vogla; kanë të njëjtën punë; prandaj përgatitjen e pasardhësve e realizojnë pothuajse në mënyrë standarde. Ndërsa në shoqërinë e sotme të konsumit procesi i edukimit paraqitet më ndërlikuar; më i vështirë, sepse individi duhet të përgatitet në të gjitha drejtimet; që të përballet e të zgjidhë një numër situatash e detyrash, të cilat në jo raste mund të jenë edhe të paparashikueshme. Shoqëria demokratike krijon mundësi të panumërta, punë e probleme me të cilat individi përplaset. Pra; që një individ i tillë të triumfojë dhe të realizojë qëllimet e tij në jetë, kërkohet të ketë një shkallë të lartë zhvillimi; përgatitjeje të gjithanshme; e cila arrihet me një sistem të përparuar e kompetitiv edukimi. pak
- Të fitohen shprehi shoqërore: të bëhesh qytetar i denjë, të demonstrosh përgjegjëshmëri në afate kohore të përcaktuara etj .
Në praktikë, që në moshë të re përpiqemi ti edukojmë fëmijët të zbatojnë disa rregulla. Dalëngadalë gjatë jetës individi nis të kuptojë vlerën e vertetë të zbatimit të tyre në mënyrë të përpiktë. pas hapi ai arrin të përvetësojë edhe koncepte të tjera, si: kooperimi; drejtësia; mirëkuptimi etj. Prandaj Piazhe e karakterizon këtë veprimtari si proces ku fëmija zbulon kontratën e tij shoqërore. Në këtë mënyrë, individi jo vetem vendos raporte me realitetin në të cilin jeton; por ndërgjegjësohet për atë që në të vërtetë duhet të bëjë e duhet të jetë. Në të gjithë këtë proces roli i familjes është parësor: Në këtë fazë zhvillimi; krijimi i steriotipeve të gabuara krijon vështërsi për marrjen e përgjegjësive; të cilat rriten në mënyrë të përshkallëzuar së bashku me fëmijën. Prandaj metodat e edukimit familjar; orientimi, komunikimi dhe parimet e organizimit të punës konkrete kërkohet të përshtaten e të modelohen me veçoritë individuale të secilit fëmijë. Mbi këtë bazë realizohet në mënyrë të natyrshme dhe pa sforcime kontrata me realitetin shoqëror; e cila zgjerohet ditë. Hap çdo
## Vajzat e djemtë-orientime të identifikuara, adoleshenca mbetet universale
Qëllimi 1 çdo akti moral të njeriut është krijimi një gjithnjë me synim për të siguruar kushte sa më normale; të realizuar barazi për të gjithë. Kur një normë shoqërore shkon kundër të drejtave individuale të njeriut; përkundrejt qoftë edhe të një minorance, ajo normë normalisht del e paligjshme; e papranueshme; prandaj duhet ndërruar sa më shpejt të jetë e mundur: Përveç linjave të përbashkëta për të për
dyja gjinitë, ka edhe dallime të cilat në punën edukative është e domosdoshme të trajtohen në mënyrë të individualizuar: Vajzat edhe djemtë sillen në përshtatje me pozitën në shoqëri. Vlerësimet e tyre janë rrjedhojë jo vetëm i giykimit; por edhe e përvojës. Ata kanë besim e binden për veprimet që kryejnë; gjithnjë mendojnë për vete, për probleme etiko-morale. Zbulimi botës subjektive, nxjerrja në e fshehtësisë së saj, shkakton një periudhë kalimtare mbylljeje. Kjo tregon se adoleshentët kanë filluar përjetimin e vetes dhe të botës që rrethon. Zhgënjimet dhe vështërsitë jetësore mund të sjellin gjendje kritike psikike, të cilat çojnë në dilemën a ia vlen të jetohet. pah<eos> |
<bos>Gjatë procesit të zhvillimit vajzat vazhdojnë të marrin tipare të identifikuara me nënat e tyre dhe të manifestojnë një ndjenjë të theksuar kujdesi e ndihme ndaj të tjerëve. Fëmijët e moshave të vogla kuptojnë shumë mirë gjendjen emocionale të përsonave që rrethojnë dhe përpiqen të reagojnë në mënyrë sa më të përshtatshme. Fillimisht djemtë orientohen drejt atyre që njohin më mirë, ndërsa reth moshës 9-10-vjeçare kjo ndjeshmëri shndërrohet në ndjenja altruizmi dhe kujdesi të vertetë ndaj problemeve të ndryshme të karakterit universal. Për zhvillimin e kësaj ndjeshmërie, luajnë
një sërë studimesh dhe vëzhgimesh të kryera; është arritur në përfundimin se zhvillimi femrave është orientuar kryesisht drejt marrjes nën kujdes. Në të kundërt; te zhvillimi meshkujve. Këto orientime të identifikuara shpjegojnë edhe arsyen pse vajzat e ndërtojnë identitetin e tyre në një raport të thellë e shumë të fortë me nënën, figurë kryesore që kujdeset për to; kurse djemtë e zhvillojnë realisht identitetin pikërisht në momentin e ndarjes nga nëna. Prandaj këtë kohë ata e vlerësojnë si më të rëndësishmen në jetën e tyre të pavarur. Sipas
një roltë rëndësishëm dhe disa faktorë kulturorë, të cilët kanë forcë më të madhe në shoqëritë tradicionale se në shoqëritë moderne. Në shoqëritë e ashtuquajtura postindustriale duket se një problem kyç është edukimi ndjenjës së solidaritetit. Sidoqoftë, në periudhën e adoleshencës sjellja morale për një kohë të gjatë merr vlerat e familjes; prindërit vazhdojnë të mbahen si modele morale për ta.
Do të doja që mos të kishte moshë ndërmjet dhjetë dhe njëzet e tre vjetëve ose që rinia të flinte gjithë këtë interval kohor; sepse në këtë periudhë ka vetëm mashtrime deri në përdhunime, vjedhje; sharje; rrahje etj. Këtë përcaktim e kam shkëputur prej një testi të bërë me disa vajza maturante. Përgjigje të tilla ose të përafërta me to dhanë rreth 8,5% të pjesëmarrëseve; pra një numër i kufizuar i këtyre vajzave janë të zhgënjyera dhe të pakënaqura me periudhën më të mirë të jetës së tyre. Shkaqet mund të jenë të shumta; por dukuri të tilla ndeshen kudo në shoqërinë tonë, %jë e cila shtron domosdoshmërinë e parandalimit, por edhe të shërimit të këtyre plagëve nëpërmjet projekteve të mirëfillta edukative.
Prirja karakteristike e të rinjve është se duan të marrin e të trajtojnë gjithçka seriozisht. Ata kërkojnë të jenë të respektuar. Në disa raste këto dukuri krijojnë edhe një farë mbingarkese dhe humbje të panevojshme energjish; gjë që e ngadalëson procesin e zhvillimit. Nëse këtë dukuri arrijmë ta vëmë në baraspeshë, pjesëmarrja e adoleshentëve në jetën shoqërore e familjare do të jetë më pozitive; më terheqëse dhe më prodhimtare. Në të kundërt, dështimet; zhgënjimet dhe mungesa e perspektivës sjellin çrregullime të mëdha. Kjo është më e theksuar tek tipat sentimentalë; veçanërisht tek vajzat.
Adoleshenca; pavarsisht se shfaqet në mënyrë të ndryshme sipas kulturave të caktuara, karakterizohet nga disa
dukuri të veçanta që mund të merren si universale. Adoleshenca është një kohë e zhvillimeve të shumta, në të cilën veprojnë faktorë të natyrës biologjike psikologjike e shoqërore. Ndryshimet somatike të pubertetit; hyrja në një shkollë; ndikojnë ndjeshëm në raportin e adoleshentit me vetveten dhe me të tjerët. Puberteti biologjik është koha kur arrihet statusi biologjik i të rriturit. Vëmendja në këtë kohë drejtohet më tepër tek trupi, tek pamja e jashtme, tek përshtypja që u lihet të tjerëve, tek pranimi ose jo i tyre. Të gjitha këto ndryshime bëjnë që çdo individ të trajtohet në mënyrë të ndryshme nga të tjerët, a shumë të individualizuar. pak
Ndryshimet fizike shoqërohen me përvoja emocionale intensive: ndryshimet trupore çojnë në kërkimin e qëndrimeve e të vlerësimeve të reja me vetveten dhe të tjerët. Zhvillimi më i ngadaltë i disave shkakton ankth dhe paqartësi. Ndryshime të shumta në raport me botën që na rrethon; janë të nxitura nga ngacmuesit; të cilët bëhen tërheqës për adoleshentin. Në këtë kuptim, relacionet shoqërore; miqësia; dashuria e mosmarrëveshjet familjare marrin kuptim të veçantë dhe mund të bëhen objekt preokupimi për adoleshentin. Shumë ide dhe mendime të konsoliduara vihen në diskutim edhe për faktin se përballimi i së ardhmes duket vështirë. Adoleshenti në këtë periudhë kërkon të riorganizohet në vetvete. Ndryshimi është gjenetik dhe ka të bëjë me kalimin nga varësia fëminore në pozicionin e të rriturit gjatë një intinerari a shumë të gjatë që ndryshon sipas kulturave. Njëkohësisht; ky proces synon për të fituar forcën riprodhuese; forcën e çiftëzimit, forcën në shoqëri e mbi të gjitha vetërealizimi si individ, si njeri. Konfliktet e të rinjëve me më të rriturit shkaktojnë vështirësi, të cilat mund të përshkallëzohen sipas disa niveleve; që përkojnë me tiparet pak
karakterit dhe veçoritë e personalitetit të tyre. Përveç ndryshimeve brenda së njëjtës gjini dhe të gjinive të ndryshme; ka ndryshime të ndjeshme individuale që lidhen me stilin konjitiv. Aftësia për të përvetësuar rregulla; njohuri dhe sjellje, përcaktohet sipas variacioneve intelektuale të çdo individi. Adoleshentët impulsivë kanë një ritëm të shpejtë në fitimin e aftësive të të kuptuarit. Ata mendojnë dhe përgjigjen menjëherë, ndërsa të rinjët reflektivë duan kohë përpara se të përgjigjen dhe vlerësojnë alternativën më të drejtë. Adoleshentët janë mbase të ngathtë për tu ndërgjegjësuar për rritjen e tyre të vrullshme; e cila sjell edhe shqetësime të natyrave të ndryshme që shfaqet në qëndrime dhe sjellje në jo raste të paparashikuara. Kjo bën që prindërit dhe mësuesit edhe të zhgënjehen për momentin, duke vënë në pikëpyetje shumë nga mendimet që kishin krijuar më në vlerësimet e tyre për të rinjtë. Reagimet shfaqen të ndryshme tek individë të veçantë; por kjo dukuri është më e shprehur dhe më e dallueshme për djemtë dhe vajzat; e cila ndodh për shumë arsye. gjë pak parë gjë
Janë djemtë ata që krijojnë alarm me veprimet e tyre të papritura kundër normave e kundër autoriteteve në familje; në shkollë e bashkësi. Situata e vuajtjeve të djemve shprehet nëpërmjet veprimeve, kundërshtimeve dhe aksioneve të përditshme. Vajzat vuajnë në heshtje e vetmi; fshihen në dhimbjet e tyre. Prandaj ato i mbajnë dhe i përjetojnë më tepër së brendshmi këto dukuri. Mjafton këtu të përmendim problemet e paraqitjes së jashtme; mënyrën e shijen e të ushqyerit etj. Në këto kushte, familja dhe shkolla është me vend të sjellin tek psikologu të rinjtë më problematikë me shpresën se një specialist i tillë arrin ti kthejë aksionet në mendime dhe të modifikojë sadopak veprimet e tyre. Në raste të kundërta kemi posoja deri të pariparueshme. Ndryshimet<eos> |
<bos>në mes të djemve dhe të vajzave shikohet edhe tek elaborimi riprodhimit; domethënë formimi i aftësive materne dhe paterne; të cilat tek vajzat janë evidente, spektakolare e prodhojnë mendime; ëndrra e fantazi, ndërsa tek djemtë ato dukuri shfaqen të heshtura; të rastësishme dhe jo aq të thella. Dallimet ndërmjet sekseve; jo sa ngjashmëritë, na terheqin vemendjen dhe nxisin një farë interesi studimor: Edhe në paraqitje ka ndryshime të ndjeshme: femra është më e shkurtër; zotëron më më e lehtë. Vajzat hyjnë më shpejt në pubertet dhe kanë 25% më tepër aftësi për të dalluar ngjyrat. Djemtë përballojnë më shpejt depresionin. Ata janë më të ndjeshëm ndaj shijeve dhe kanë më shumë prirje të kryer akte të padëshiruara; janë më tepër agresivë, sidomos në planin fizik. Ndryshime vërehen edhe në krijimin e marrëdhënieve shoqërore dhe në mënyrën e ndërtimit të komunikimit. Në sjelljen e meshkujve pasqyrohet pothuajse gjithnjë shqetësimi për superioritet e pavarësi, ndërsa tek femrat vërehet më shumë prirja për vartësi e nënshtrim; që shoqërohet me buzëqeshje dhe tolerim të ndërhyrjeve. pak pak për gjë
Kështu, meshkuj dhe femra në adoleshencën e tyre ndjekin rrugë të ndryshme zhvillimi. Ata shprehin e përjetojnë në mënyra të veçanta vuajtjet dhe shqetësimet; që shkaktohen kur perkorsi evolutiv pëson një ndalim duke reaguar në mënyra të ndryshme: vajzat dëmtojnë trupin e e familjen. Djemtë luftojnë për pavarësi. Ata e përcaktojnë identitetin e tyre të ndarë nga njerëzit që përkujdesen për taNdërsa vajzat e mirëpresin pavarësinë. Ato e përcaktojnë identitetin e tyre përmes lidhjeve shoqërore. Djemtë përfshihen në veprimtari me grupe të mëdhaja; ndërsa vajzat në grupe më të kufizuara, me më agresivitet; me më tepër pak
përfshirje; me intimitete diskutimesh e marrëdhëniesh. Në grupet shoqërore djemtë shpërndajnë informacion; ndërsa vajzat ndajnë ide për të dhënë ndihmesë e mbështetje.
## Tranzicioni moral
Në pamje të parë, qëndrimi socialopolitik e çështjet publike duket se janë interesave dhe vemendjes së adoleshentëve. Duke i vlerësuar nga ky këndvështrim; mund të themi se ata janë të lirë, të painteresuar: Prandaj ngjajnë sikur rrinë në heshtje. Shoqëria e të rriturve është e domosdoshme dhe mjaft e nevojshme që të dekodifikojë të gjitha mesazhet e të rinjve. Jo vetëm ato që kanë të bëjnë me miqësinë, me raportet ndërmjet bashkëmoshatarëve; me raportet me familjen e me relacionet e dashurisë etj-, ku për probleme të tilla adoleshentët nuk del se rrinë të njanshëm e të heshtur. Ka faktorë të mjaftueshëm pse adoleshentët propozojnë shndërrimin relacional në botën e dashurisë dhe jo në atë të politikës. larg
Të rinjtë kanë dëshirë, veçanërisht gjatë viteve të shkollës së mesme, të jenë gjithnjë e më të pavarur. Kjo vërehet në veshjen e tyre, në pjesëmarrjen në diskutime, në mendimet e vlerësimet që shfaqin; në teknikat që përdorin për zgjidhjen e problemeve. Ata janë të shqetësuar se çfarë të tjerët thonë e mendojnë për ta. Të gjitha këto krijojnë një periudhë stuhie, trazirash dhe stresi, të cilat; veç të tjerash, rrjedhin dhe nga prirja ti zgjidhur të gjitha gjërat përnjëherë. Jo në raste adoleshentët që dështojnë, manifestojnë akte brutaliteti e vandalizmi. Reagime të tilla të rënda amortizohen me marrëdhënie të ngrohta, me shprehje të besimit reciprok; me qëndrime dashamirëse, me respekt për pak
duke shmangur vërejtjet, britmat dhe ironinë. Vlerësimi anëve pozitive, krijimi i besimit në aftësitë dhe mundësitë që kanë të rinjtë, krijojnë kushte reale për të ndërtuar projektin e suksesshëm edukativ Të rinjtë që kanë vlerësim të tepruar në shkollë apo familje, pa baza e arritje konkrete, rrezikohen të shndërrohen në idhuj të rremë. Baraspesha e kërkesave, kritikave e vërejtjeve me vlerësimet dhe vetëvlerësimet kërkohet të ruajnë raporte që të shërbejnë për nxitje e motivim të mëtejshëm.
Koha e adoleshencës mund të karakterizohet si kalim ndërmjet moralit të detyruar dhe bashkëpunimit. Në fund të shkollës së mesme vajzat kanë më shumë çrregullime emocionale se djemtë. Ato janë të shqetësuara dhe në disa raste të frikësuara për të ardhmen e tyre. Ato shfaqen të çorientuara në punë të ndryshme. Në mësime marrin vlerësime të pakënaqshme. Adoleshentët me çrregullime emocionale bëhen depresivë. Niveli dhe shkalla e prekjes së tyre nga depresioni varet nga cilësitë e karakterit. Ata të cilët ndjehen të paaftë për të realizuar detyrat; të painteresuar për shokët; familjen dhe që sundohen nga mendimi negativ; kanë shfaqje tipike depresive. Shkaqet e burimet e depresionit janë të ndryshme, por më së shpeshti për adoleshentët mbeten dështimet në jetën e përditshme; edhe në mësime të cilat analizohen e vlerësohen me përgjegjshmërinë karakteristike të moshës së tyre. Nëse një adoleshent për dështimin në një provim fajëson veten, ai fillon të mendojë dhe mund të arrijë në përfundimin se është me mangësi mendore. Duke e mbështetur dështimin kështu në një tezë të padrejtë, ai fillon të inatoset me veten. Thellimi një mendimi të tillë pesimist e vetëfajësues nuk është tjetër; veçse një ndjenjë depresioni e mungesës së shpresës. Gjendjet shpirtërore i japin ngiyrë mendimit, kur ndjehemi gjë
të lumtur; kujtojmë e mendojmë gjëra të bukura. Nëse gjendja shpirtërore errësohet; mendimet marrin udhë të tillë, fillojnë e grumbullohen ide e mendime të errëta dhe ngjarje negative. Në këtë moment marrëdhëniet e adoleshentëve zbehen; sjellja ndryshon; ata ndjehen të vetmuar; të veçuar nga të tjerët dhe pa perspektivë për të ardhmen; gjë e cila mund të nxisë përvoja negative. Për tu dhënë fund situatave të tilla, kërkohet një punë këmbëngulëse. Në raste të tilla, fëmijëve në kohën e përshtatshme u duhet dhënë një shpjegim alternativ për shqetësimin dhe dështimet e mundshme; për të kuptuar shkakun e tyre të vërtetë. Prandaj është mirë që të rinjtë të marrin informacion për mundësitë e aftësitë që në të vertetë kanë, gjë që do ti ndihmojë për të krijuar sfondin emocional pozitiv për ti motivuar në veprimtaritë e ardhshme. Krijimi i përfytyrimeve dhe i besimit për arritje më të mira, rrit dëshirën e nivelin e kërkesave dhe të synimeve për objektiva më të lartë.
## Vlerësimi i motivon të rinjtë
Nëse adoleshentët nuk vlerësohen apo dyshojnë se mendimet e tyre u lihen pas dore pasqyrimi i kësaj gjendjeje do të ndikojë në marrëdhëniet me prindërit, si dhe me të tjerët; duke u bërë gjithnjë e më problematikë në familje dhe në shoqëri. Krijimi i një sistemi sa më të drejtë vlerësimi; pa teprime; fyerje; por dhe pa sentimentalizëm; krijon kushte dhe jep mundësi për ta kthyer atë në një mjet të vërtetë motivues edukimi. Vlerësimi në adoleshencë ka lidhje sidomos me motivimin mësimor: Prandaj në disa raste kur në këtë proces nuk tregohet kujdesi duhur; lindin keqkuptime dhe shkaktohen përjetime të rënda.<eos> |
<bos>Koncepti për vetveten ndikon vazhdimisht gjatë gjithë veprimtarisë njerëzore, por në momente të caktuara vetëvlerësimi bëhet më i dukshëm. Pikëpamjet teorike dhe studimet bashkëkohore rreth këtij problemi janë të shumta dhe të ndryshme. James ka thënë se vetëvlerësimi bazohet në vlerësimin që i bën individi mënyrës së funksionimit të tij në vende të rëndësishme për të. Nëse ai frekuenton mjedise që nuk kanë ndonjë interes për të, vërejmë se vetëvlerësimi është në nivele të ulta. Mead, një tjetër studiues i kësaj fushe, thekson se për formimin e vetëvlerësimit një rol të veçantë kanë giykimet dhe vlerësimet e të tjerëve. Për këtë arsye vërejmë shpesh se individi bën të vetat sjellje që nuk përkasin atij, të cilatjanë të të tjerëve. Psikologia Suzan Tharter mbështet idenë se vetëvlerësimi është i ndikuar drejtpërdrejt nga ajo si individët ndjehen të aftë, të frytshëm dhe të nevojshëm në mjedise ku suksesi ka shumë rëndësi për ta. Edhe vlerësimi që ata bëjnë ndaj sjelljeve të të tjerëve; është lidhur me vlerësimin që kanë për veten e tyre. Kjo dukuri është e dukshme në adoleshencë, megjithëse vazhdon të ndeshet edhe më vonë, gjatë gjithë jetës. Adoleshenti kur ndjehet i vlerësuar dhe i mbështetur nga faktorë që i vlerëson të rëndësishëm; nxitet e fiton energji të reja. Problemet fizike, sidomos për vajzat, janë faktorë vendimtarë për përcaktimin e vetëvlerësimit. Paraqitja e jashtme ka më tepër vlerë krahasuar edhe me aftësinë shkollore apo sjellje të tjera. Në adoleshencë prindërit dhe mësuesit ndikojnë në mënyrë të ndjeshme për zhvillimin e vetvetes; shkallë-shkallë rritet edhe roli moshatarëve dhe të njohurve në rrethe të ngushta në këtë fushë. Për tu theksuar është fakti se ka një vartësi të veçantë ndërmjet faktorëve kulturorë; shoqërorë dhe vetjakë në formimin e konceptit të vetëvlerësimit.
Ideja e vetes lind dhe zhvillohet gjatë gjithë qenies së
njeriut. Ajo është një ndër elementet më të rëndësishme që ndikon jo thjesht për mbijetesë, por për një prirje pozitive identifikimi. Me shpresën se do të lënë përshtypje të mira tek të tjerët; jo njerëz shpenzojnë shumë energji, mund të bëjnë sakrifica të mëdha dhe kufizime të vazhdueshme. Ata shqetësohen për vetëparaqitjen, vëzhgojnë me vëmendje sjelljen e të tjerëve për të qortuar sjelljen e tyre. Adoleshentët shqetësohen nga fakti si i perceptojnë të tjerët; si i vlerësojnë ata. Nga ana tjetër; ata luftojnë të paraqitet sa më dinjitozë dhe të aftë në lidhjet që realizojnë. Secili adoleshent shpreh interes se çfarë mendojnë shokët dhe prindërit e tij për të. Për të lënë një përshtypje të mirë; nga secili prej tyre mund të mbahen qëndrime dhe të kryhen veprime te të cilat nuk besohet plotësisht; por veprohet vetëm se shtyhen më tepër nga ideja e administrimit të mendimit të të tjerëve. Prandaj është me vlerë ti ruajmë të rinjtë nga vlera e mendimeve dhe e përshtypjeve të të tjerëve, që ato të mos kthehen në mënyrë të menduari dhe të vepruari; pasi reagimi dhe rregullimi marrëdhënieve shoqërore vetëm mbi këtë bazë, nuk jep ndonjë përfundim të dëshiruar: pak
Këtu do treguar kujdes edhe përsa takon vetëvlerësimit. Në përgjithësi, ai zhvillohet në vartësi të asaj që individi kupton se shkon mirë në mjediset; të cilat për të
Madje shpesh qëndrime të tilla të stërzmadhuara; duke mos e përputhur sjelljen me situatën konkrete, kthejnë adoleshentët në njerëz qesharakë, në mizantropë a don kishotë të kohëve moderne. Të rinjtë që drejtohen nga bindjet e tyre të brendshme, që veprojnë ashtu siç besojnë; kanë rezultate më të larta në të gjitha fushat e jetës. Prandaj mënyra e sjelljes;, qëndrimet apo veprimet është mirë të ndryshojnë vetëm riu të ketë motive të qarta, pa ndonjë trysni për të rivlerësuar qëndrimet dhe sjelljet e mëparshme. pasi
kanë rëndësi; pasi në to ai ka sukses. Në ato veprimtari që vlerësohen të pasukseshme, ndikimi në vetëvlerësim s'përmban ndonjë motivim të brendshëm. Të rinjtë që nuk e mbajnë veten për të zotin në veprimtarinë mësimore; shfaqen me pasoja edhe në zhvillimin e personalitetit. Vetëvlerësimi; pra për të qenit i aftë, është domosdoshmëri për të krijuar atmosferën e ngrohtë psikologjike; përkrahjen dhe nxitjen arritje të kënaqshme. Në këtë drejtim, jo pak interes paraqesin edhe giykimet e të tjerëve. Ajo çka ata mendojnë, vlerësojnë e shprehin; ndikon dukshëm në qëndrimin dhe sjelljen e të rinjve. Kjo nuk duhet vlerësuar thjeshtë dhe vetëm si ndikim i mendimit të të tjerëve në kuptim të tij klasik; por si një shtysë reale, vlerësuese që na nxit për të ecur përpara. Këtë proces nuk duhet ta ngatërrojmë me manitë që kanë disa individë, të cilët për nga vlera që i japin vlerësimit të çfarëdoshëm të të tjerëve; duket sikur jetojnë për botën; jo për veten e tyre. Pavarësisht nga lëkundjet në nivelet e vetëvlerësimit; mund të flasim për një farë stabilizimi të personalitetit të adoleshentit, që lidhet me formimin e konceptit unë' në kufinjtë e paraadoleshencës dhe të moshës së rritur. Në këtë moshë respekti për veten është më i lartë, rritet aftësia vetërregulluese dhe vetëkontrolluese për sjelljet; qëndrimet dhe emocionet. Kemi një qëndrushmëri morale të personalitetit që dallohet në veprimet dhe sjelljet e adoleshentëve në shkollë, familje dhe në kryerjen e detyrave të ndryshme. për
Prirja e vlerësimit nuk është karakteristike vetëm për periudhën e adoleshencës; por edhe më tej; gjatë gjithë jetës së njeriut. Pavarësisht se në çfarë moshe e shkalle zhvillimi është individi, ai ka nevojë të brendshme të ndjehet i vlerësuar jo thjesht për kënaqësi; por si një tregues për nxitje të mëtejshme.
Njeriu që ndjehet mbështetur e 1 vlerësuar nga bashkëpuntorët e tij, të cilët natyrisht mbahen të rëndësishëm për të, do të ketë më tepër shtysa për të përjetuar një vlerësim pozitiv për vetveten. Perceptimi që kanë individët mbi sjelljen e të tjerëve; është i lidhur me vetëvlerësimin e tyre. Natyrisht që shkalla e këtij ndikimi ndryshon në vartësi me nivelin e formimit dhe me moshën e subjektit.
Në shumë analiza pas studimesh të njohura, të kryera në vende të ndryshme me një nivel të lartë shkollimi, vërtetohet fakti se prindërit dhe mësuesit ndikojnë mjaft dhe kanë një rol të pazëvendësueshëm në zhvillimin e konceptit të vetvetes. Kjo ka të bëjë me të gjithë të rinjtë që bëjnë jetë të organizuar: Ndërsa për pakicat e detyruara nga kushte të caktuara për të jetuar nëpër rrugë, janë moshatarët e tyre, të cilët ndikojnë më shumë në këtë drejtim. Një dukuri e tillë shpjegohet me faktin se shpesh bashkëshoqëruesit e tyre mbeten e vetmja pikë referimi për ta. E njëjta gjë ndodh gjatë rritjes së individit; sepse lidhjet shoqërore sjellin mënyra të<eos> |
<bos>Në konceptin e vlerësimit të vetes ka një kuptim domethënës gjendja fizike, pranimi nga ana bashkëmoshatarëve, aftësia shkollore; sjellja etj. Problemet që lidhen me anën fizike, kanë më tepër vlerë për vajzat se për djemtë. Prandaj në shumë raste ato bëhen në mënyrë të menjëhershme të pakënaqura me një situatë të pafavorshme; qoftë dhe e krijuar rastësisht. Ky qëndrim te to ndeshet me shpesh se te meshkujt. Është kjo arsyeja që një adoleshente sapo fillon të ndjehet se nuk është e këndshme; tërheqëse; e bukur; do të ketë edhe një nivel më të ulët vlerësimi nga moshatarët e saj djem. Ky fakt sjell një lloj nënshtrimi e tërheqjeje në vetvete; të cilat shkaktojnë dhimbje dhe në ndonjë rast edhe brenga; të cilat mund të lënë gjurmë e të mbarten për një kohë të gjatë.
reja të të menduarit dhe të sjelljes. Ky moment vlerësohet jo vetëm në konceptimin e një shembllimi që mund të kopjohet apo të modelohet; por në drejtim të përvojës së fituar:
## Përpjekje për sisteme sjelljesh të reja
Adoleshenti e zhvillon konceptin për veten dhe për të tjerët pikërisht për faktin se në këtë moshë kanë rëndësi dhe vlerësohen lidhjet e raportet e panumërta shoqërore. Ky koncept është shoqëruar me zhvillimin e ndjenjave të natyrave të ndryshme. Shumë studiues mbështesin teorinë e evolimit të vetvetes të karakterizuar nga një vazhdimësi përvojash dhe zbulimesh, ku çdo njëra prej tyre mund të shmanget duke zgjedhur diçka tjetër më të re. Në praktikë kjo është mënyra e funksionimit të çdo njeriu. Dëshira për ndryshim të vazhdueshëm zë vendin e qëndrueshmërisë që mbisundonte më parë. Në adoleshencë dallohen qartë karakteristika të tilla, si: paqartësia, lëkundshmëria, mosvendosmëria, humbja nëpër qindra mendime dhe ide të ndryshme.
Nëse raportet shoqërore të fëmijëve bazohen nga largësia që kanë, apo nga aftësitë fizike; kjo lidhje mund të mbarojë në momentin kur fëmijët fillojnë të frekuentojnë shkolla të ndryshme. pas hapi me rritjen zhvillohet dhe koncepti i kohës. Tashmë një shok është ai me të cilin kalojnë një etapë kohore të rëndësishme, me të cilin ndahen të mirat e të këqijat pa formuar pakënaqësi, por afrimitet; besueshmëri e ndërsjellë etj. Aftësia dhe mundësia e të folurit, e shkëmbimit të pikëpamjeve për gjëra të rëndësishme dhe të parëndësishme etj -, përbëjnë bazën dhe themelin e shoqërisë së vërtetë të adoleshentëve. Problemet e shumta që lindin Hap
në këtë etapë, për cilësinë e shoqërimit; kërkojnë të trajtohen me kujdes të veçantë, larg recetave të gatshme. Më tepër vlerë merr në raste të tilla ndërgjegjësimi dhe bindja. Këshillat; urdhrat; diktati dhe moralizimetjo në raste janë me pasoja negative. Ato ngjallin pakënaqësi të brendshme dhe në momente të caktuara sjellin kundërveprimin e të rinjve. pak
Në praktikë; të vegjëlit e pranojnë në heshtje faktin që prindërit dhe mësuesit të jenë autoritarë; duke i dhënë kësaj një nuancë të pranueshme apo më të rëndë se Ndërsa të rinjtë nuk e shohin më veten në këtë nivel. Ata e dinë se duhet vetëm të ndjekin rregullat për të qenë brenda normave, pra e pranojnë në formë të bëjnë çfarë u thonë të tjerët. Prandaj përpiqen në shumicën e rasteve që ti përcaktojnë sa të jetë e mundshme vetë rregullat; veprimet dhe mënyrat e sjelljes. Falë këtij zhvillimi; nuk janë të pakta rastet në të cilat adoleshentët përfytyrojnë dhe përpiqen të praktikojnë sisteme sjelljesh shoqërore të reja të shmangur e për të kapërcyer padrejtësitë; të cilat i vlerësojnë si të tilla në jetën e përditshme. Prandaj ata gjithnjë luftojnë të ndërtojnë me shumë pasion një shoqëri sa më të drejtë njerëzor bie ndesh me moralin që ndeshin në shoqëri; i cili jo rrallë është i zhveshur në një farë mase nga humanizmi; toleranca dhe mirësia. Autoriteti prindërve dhe mësuesve është mirë të kuptohet qartë; të trajtohet e të përceptohet ai si diçka e drejtë në kuptimin relativ të këtij koncepti, për të shmangur keqkuptimin me një autoritet të rremë, të detyruar e dhunues; i cili nuk buron nga mirëkuptimi dhe toleranca, por lind mbi bazën e nënshtrimit të padiskutueshëm. Prindër që fitojnë një autoritet të tillë, pra që kërkojnë nënshtrim të plotë të fëmijëve të tyre, kanë prirje ndëshkuese dhe agresive. Ata përpiqen ti bindin fëmijët me të bërtitur; me ulërima. kaq. për
Nëpërmjet dhunës përpiqen ti mësojnë ata që të zgjidhin e të përballen me problemet e jetës. Dhuna brenda familjes në dhunë, prandaj në familje të tilla prodhohet edhe përqindja më e lartë e prindërve të ardhshëm abuzues dhe të kontigjenteve të të rinjve të përfshirë në krime. Këtu do vënë në dukje se edhe kujdesi i tepruar dhe shfaqjet e ngushta emocionale në mënyrë të vazhdueshme, nuk janë të frytshme; sepse nxisin pasivitetin; varësinë dhe shkaktojnë vështirësi komunikimi në mjedise jofamiljare. Edukimi nëpërmjet kontradiktave në marrëdhëniet prind-fëmijë ka pasoja negative; të cilat pasqyrohen në zhvillimin e përgjthshëm të personalitetit të të riut. Prandaj këmbëngulet që raportet në marrëdhëniet familjare është e domosdoshme të ndërtohen drejt. Ato kërkohet të jenë të ndërsjella; përveç kontrollit; merr vlerë vemendja e kujdesi për fëmijën; dashuria, respekti; pranimi dhe trajtimi tij sipsas veçorive individuale moshore. Fëmija mëson nga shembulli, nga modeli që i jepet në çdo moment; por ai ka nevojë të lejohet të rritet edhe siç dëshiron; me një pavarësi të arsyeshme; e cila çliron energji e zhvillim. çon ku,
## Lindja e projektit për jetën
Psikologu amerikan Stanley ka argumentuar shkencërisht, ndër të tjera\_ edhe shumë veçori të adoleshencës. Ai, duke vënë përballë njëra-tjetrës botën e fëmijës dhë të adoleshentit; e ka përcaktuar këtë të fundit, pra botën e adoleshentit; si lindje e re apo rilindje. Kjo ndodh se në këtë moshë është koha e ndryshimeve dhe e shpërthimeve të mëdha, të menjëhershme, të cilat për nga përmasat e shpejtësia e veprimeve dhe të dukurive, mund të krahasohen me vërshimin e rrëmbyeshëm të një katarakti.
Ajo që më parë dukej si një ëndërr; papritmas është bërë realitet; fillon të marrë trajta të vërteta, lind projekti i ri, që i përket të ardhmes së afërt, jetës. Fëmija është orientuar kryesisht drejt botës së jashtme dhe dukurive të saj të shumta; ndërsa adoleshenti është i interesuar më shumë drejt zhvillimit të një jete të brendshme, pra të unit; që ka karakter intensiv. Kjo realizohet në bazë të aftësisë së autoeksplorimit;, kapërcimit, kalimit nga njëra tek tjetra; të cilat vijnë shpesh edhe në mënyrë dramatike. Për këtë arsye, etapa e adoleshencës është gjithënjë e shoqëruar me ndjenja e vështrime të kundërta; me gjendje shpirtërore herë entuziaste; herë pasive; e fjetur. Kalimi i menjëhershëm nga njëra gjendje në tjetrën shkakton edhe trauma. Prandaj vëmendja e edukatorëve kërkohet të përqendrohet; së pari, në shmangien e faktorëve që i krijojnë ato. Ndërsa në rastet kur ndodhin; është e domosdoshme të mbahen nën kontroll të plotë të ulur sa të jetë e mundshme ndikimet e tyre negative. për<eos> |
<bos>Kjo mënyrë vështrimi e përjetuar nga brenda, por edhe shoqërimi me të tjerët dhe me botën në marrëdhënie të shumëllojshme provokon; pa dyshim, një farë përhumbjeje, shpërndarjeje, e cila, nëse manifestohet për një kohë të gjatë, e bën adoleshentin të paaftë të zgjedhë në jetë një rrugë të tijën. Kjo shpjegohet edhe me faktin se çdo zgjedhje që bën; 1 jep atij përshtypjen; edhe iluzive, se po humbet një sërë mundësish, të cilat i dalin përpara dhe që mbeten pa u shfrytëzuar:. Megjithatë, edhe të shmangurit; edhe tërheqja përballë zgjedhjeve, sjellin një Iloj shpërndarjeje apo pamundësie për të provuar e të vepruar në realizimin e projekteve rreth vetes dhe vendit që i takon të zërë në botën që e rrethon. Prandaj kërkohet vendosja e një baraspeshe dinamike në këtë drejtim. qoftë për
Lindja e ndjenjës së të rriturit varet nga mjedisi në të cilin rritet adoleshenti; shfrytëzimi i kohës, veprimtaritë në të edhe me moshatarët e tij. Rol kyç në këtë fushë ka sistemi i marrëdhënieve në të cilat është përfshirë fëmija; pranimi apo mospranimi 1 tij nga prindërit, mësuesit dhe moshatarët. Zbulimi botës së brendshme dhe përjetimet e thella në marrëdhëniet e reja ndikojnë vetënjohje të përshkallëzuar; në të cilën ka jo edhe doza pasioni. Evolucioni i vetes; në raste të tilla; merr rëndësi të veçantë. Ai merret dhe përforcohet si një vazhdimësi përvojash dhe eksplorimesh; ku secila prej tyre mund të braktiset për të parapëlqyer apo për të përqafuar një tjetër. Kështu krijohet një nga mënyrat tipike të të funksionuarit të jetës njerëzore në epokën tonë; në të cilën nxitja e ndryshimit të krijon idenë e të duket se ka zënë vëndin e qëndrueshmërisë, të jetës së rregullt:. Kjo dukuri është e lidhur edhe me paqartësinë shpërndarëse; e cila përbën një nga tiparet më të dallueshme të adoleshencës. Krijimi 1 përfytyrimit për një model të ëndërruar apo për një formë të plotë të projektit shoqërohet me interesa intelektuale e estetike; me shfaqjen e padurimit dhe me prirjen për pavarësi prej të rriturve. për pak
## Formimi i identitetit
Në lidhje me formimin e identitetit në moshën adoleshencës; Erikson ka thënë se ky proces është rrjedhojë pozitive e konflikteve jetësore; të cilat i japin ritmin ciklit të jetës nga lindje gjer në vdekje. Adoleshentët për të përballuar vështirësitë me mjetet sa më racionale, duhet të kenë një mbështetje të veçantë shoqërore; e cila u jep atyre edhe një farë sigurie.
Shpërndarja e vetes përbën zgjidhjen negative të të njëjtit konflikt. Psikologët e kanë përshkrur "identitetin" si një lloj ose si vendosje e një baraspeshe ndërmjet impenjimit dhe konfuzionit rreth vlerave shoqërore.
Sipas Marcias nivelet e indentitetit janë katër:
Marcia e ka lokalizuar interesin e tij llojin dhe mënyrat e impenjimit të çdo adoleshenti përballë realitetit në të cilin ndodhet. Çdo impenjim është cilësuar si një nivel indentiteti dhe çdo nivel është i përcaktuar mbi dy mundësi. E para është eksplorimi alternativave të mundshme në fushën e punës; të politikës etj. E dyta është impenjimi me alternativën e zgjedhur për
- Fitimi i indentitetit;
- Bllokimi i indentitetit;
- Vonesa;
Kush ka fituar identitetin; e ka arritur atë falë një procesi eksplorimi në të cilin indetifikimet e mëparshme janë radhitur në një paraqitje të vetes, e cila nga ana cilësore është superiore nga shuma e komponentëve që e përbëjnë. Duke formuar identitetin; adoleshenti braktis konceptin e vetvetes; që është krijuar në bazë të opinionit të prindërve, duke e zëvendësuar me atë që formohet nga vlerësimet që vijnë nga moshatarët. Ky koncept iriivetvetes përmban aspektin fizik, tërheqjen seksuale dhe inteligjencën. Po u vlerësua negativisht një nga këto elemente; shkaktohet ankthi. Duhet kaluar një përvojë eksplorimi; duhet kaluar kriza e zgjedhjeve të zhvillimit për të arritur stacionin e dëshiruar; për kapjen e të cilit ka shumë mundësi; megjithëse ai mbetet i njëjtë.
- Përhapja e indentitetit.
Ndërsa adoleshentët që janë në 'nivel bllokimi' ende nuk kanë filluar asnjë lloj eksplorimi të nevojshëm për të formuar një identitet origjinal. Kështu, identifikimi me njerëz
të tjerë të afërt e të rëndësishëm qëndron si e vetmja alternativë për të zgjidhur problemin, për tu rritur në kuptimin e vertetë të këtij koncepti.
Përhapja korrespondon fazës që shoqërohet me identifikime të zbehta dhe të momentit; pa zhvillimin e një interesi të vërtetë, cili çon në marrjen e impenjimeve moshore.
Ekziston një anologji ndërmjet vonesës dhe përhapjes Të dyja janë indikatorë të një mungese impenjimi të saktë në drejtim të identifikimit të realitetit në të cilin veprojmë. Në fazën e vonesës kemi një lloj sforcimi eksplorimi drejt roleve shoqërore konveniente e të përshtatshme me natyrën e veçoritë individuale të çdo subjekti.
Pengesat drejt fitimit të identitetit janë të shumta: Disa janë të lidhura me një Iloj sjelljeje të karakterit mbrojtës të familjes; e cila e detyron dhe e bën individin të mos dijë, të mos jetë i aftë të kapërcejë identifikimet fëminore. Rezultati kësaj gjendjeje është mungesa e eksplorimit; bllokimi 1 identitetit në një nivel zhuillimi të karakterit pothuajse primitiu: Mbrojtja që u bëhet të rinjve nga prindërit e tyre; mbajtja nën kontroll për gjithçka në jo pak raste; jep ndikime negative në edukim.
Shpërndarja është niveli në të cilin individi nuk arrin të kalojë të bëjë dallimin ndërmjet vetes reale dhe ideales.
Ndoshta është paksa paradoksale, por e njëjta gjë ndodh dhe kur individi jeton në mjedise jashtëzakonisht të varfra me mjete nxitëse. Kjo gjendje përgatit një tip të veçantë mjedisor; nga cili adoleshenti nuk mund të shkëputet lehtë. Kështu, duke qenë se nuk ka alternativa të tjera të zgjedhur; adoleshentit mbetet të përcaktojë identitetin e tij në të vetmen mënyrë që kushtet i mundësojnë. pak për
Ai nuk merr përsipër detyra; pasi mendon se do të gjejë diçka më të rëndësishme për tu përshtatur me normat shoqërore. Nga ana tjetër; nuk arrin të eksplorojë alternativat; që ka përpara, sepse zotërohet nga ankthe të shumta dhe konflikte të brendshme; të cilat pengojnë procesin normal të zhvillimit të individit.
Vonesa është faza në të cilin individi ëndërron; ka objektiva gjithnjë e më ambicozë. Mbase për këtë, nxitja dhe eksplorimi në një farë mase janë të bllokuara. Kjo kohë mund të vlerësohet si momenti kur individi përpiqet të dallojë në vetvete realen dhe idealen. Nëse njeriu do të dijë të shfrytëzojë paknaqësinë që lind nga shkaqe të ndryshme, pa lënë vend zhgënjimit, ndjenjës së impotencës, pamundësisë etj. , sforcimi i tij mund të ndihmojë për të fituar identitetin. Kjo shoqërohet edhe me përcaktimin e projekteve ambicioze për jetën. Ndërsa përzgjatja e kësaj faze do ti ngjajë një periudhe përhumbëse; e cila do të shoqërohet me një frustacion; që shkaktohet prej mundësive të pashfrytëzuara.
Nëse ka shqetësime të dukshme në rrugën e zhvillimit të konceptit të vetvetes në moshë të re, krijmi i identitetit do të shoqërohet me komplikime; të cilat janë pasojë e tyre. Këto shqetësime mund të vijnë si rrjedhojë e paaftësisë. Prandaj zhvillimi në një moment të caktuar lidhet me mjedisin shoqëror; mund të jetë edhe rrjedhojë limiteve të rënda që vijnë nga vetë mjedisi që na rrethon.
Të gjitha këto procese mund ti shpjegojmë me fjalë me këto argumente: pak<eos> |
<bos>Mundësia e të përballuarit në mënyrë pozitive me këto dhe vështirësi të tjera të mëdha në dukje, lehtësohen nga mbështetja shoqërore. Në jetën e çdo njeriu; zgjidhja e detyrave të zhvillimit; nga më të lehtat gjerë tek më të vështirat; realizohet falë mbeshtetjes shoqërore, tek e cila individi
shpreson dhe pret ndihmë konkrete. Parësore është familja; e cila është përgjegjëse kryesore. Por për realizimin e procesit të edukimit; ka edhe mjaft faktorë të tjerë, vlera e të cilëve është e madhe dhe në momente të caktuara mbetet vendimtare. Përfitimi i identitetit zgjat shumë. Ai arrihet pas përvojash e identifikimesh; duke provuar; si një aktor; situata reale, njohje personash, vëzhgime, shfaqje ndjenjash të ndryshme: habi, irritim e kënaqësi.
## Bindjet pjesë e identitetit
Duke u nisur nga mosha e adoleshentëve; e cila është mjaft e ndjeshme; bindjet morale bëhen pjesë e rëndësishme e identitetit të tyre personal. Për këtë arsye moralin si kategori mund ta përcaktojmë si një respekt të veçantë për rregullat dhe normat shoqërore, për drejtësi; të paturit kujdes për të tjerët etj.
- Ndërtimi i raporteve të reja me moshatarë të të dyja gjinive;
Përsa përket detyrave me të cilat përballohen e pavarësisë si një ndër çeshtjet kryesore të kësaj moshe. Në një studim të tij, ai ka paraqitur një listë me dhjetë detyra që vlerësohen si më vendimtaret; të cilat mendohet se e dallojnë adoleshencën nga grup-moshat e tjera:
- Përfitimi i një roli shoqëror;
- Të ketë pavarësi emotive nga prindërit dhe të tjerët;
- Të pranojë dhe të përdorë në mënyrë të frytshme trupin e tij;
- Të arrijë një siguri që rjedh nga pavarësia ekonomike;
- Të orientohet e të përgatitet drejt një pune e profesioni;
- Të përgatitet drejt në jetën familjare (martesa);
- Të ketë sjellje shoqërore të përgjegishme;
- Të zhvillojë intelektin;
- Të fitojë një sistem vlerash etike, të cilat duhet ti shërbejnë si udhëheqje e sjelljes në jetë.
Adoleshenca është periudha e jetës me më shumë ndryshime; të cilat rrjedhin me shpejtësi; me intesitetin e vrullit të tyre dhe në mjaft raste të krijojnë idenë se ndodhin pa ndonjë kontroll të vetëdijshëm. Objektivi që ka çdo fëmijë për tu bërë sa më 1 rritur, për të vepruar lirë dhe pavarur jo vetëm e shoqëron atë gjatë gjithë periudhës së adoleshencës; por edhe e mundon në çdo e streson dhe e detyron që shpesh me veprimet e pakontrolluara të dalë jashtë vetvetes. Kërkesa për të fituar hapësira më të mëdha, mbetet permanente. Kjo edhe për arsye se në shumë raste ato u mungojnë në mënyrë të pakuptueshme. Një dukuri e tillë shpjegohet kryesisht nga mungesa e emancipimit të brezit më të rritur; i cili, i mbërthyer nga psikologjia e më të fortit; e më të diturit; vë në plan të dytë në mjaft raste arsyen. parë hap,
Në shoqërinë që po ndërtojmë, demokratike komplekse; sidomos në kohën e trazicionit; vështirësitë që duhen përballuar; nuk janë të njëjta dhe të ngjashme për të gjithë njerëzit. Disa prej tyre janë pjesë e udhëtimit'" njerëzor; por disa nga ato në një masë të ndjeshme nuk janë të pashmangshme.
## Kreu
## TEORI TË EVOLUCIONIT MENDOR DHE TË SJELLJEVE SHOQËRORE
## Të menduarit abstrak e refleksiv
nga fëmijëria në adoleshencë shoqërohet me të strukturave mendore, të mentalitetit; me lindje mendimesh, idesh, objektivash, interesash, synimesh dhe dëshirash të tjera. Mosha e re; ende pa identitet të formuar; nuk mendon përtej asaj që është veprim i çastit; pavarësisht se është e mbushur nga dëshira për të kërkuar.
fëmijëve ndryshon tërësisht nga struktura psikike e të rriturve. Piazhe mbështet teorinë e psikologjisë së zhvillimit mendor: Intelekti, sipas tij, krijon forma përshtatjeje tek fëmijët nëpërmjet asimilimit të skemave mendore. Ai ka bërë përcaktimin e niveleve të zhvillimit mendor; të cilat sipas teorisë së tij janë:
- sensomotor; që karakterizohet nga ndikimi marrëdhënieve me mjedisin dhe krijimi 1 përfaqësimeve simbolike;
- konceptual, që përfaqësohet nga pasqyrime të brendshme dhe lojëra simbolike;
Ndërsa Bowlby ka zhvilluar teorinë e atakimit; për të cilën janë të rëndësishme lidhjet e para afektive për formimin e sjelljeve shoqërore. Perceptimi nuk qëndron në përgjigjen ndaj një nxitësi, por është një proces i brendshëm i ndikuar nga vlera, motivime dhe besime personale. Njeriu ka qëllime dhe parapritje në lidhje me realitetin. Me zhvillimin e pandërprerë të shkencave shoqërore, zhvillohen modele përcaktuese; unishkakore; të cilat nxjerrin në pah shkaqet e sjelljes të mbështetura tek mjedisi ose tek faktori biologjik prej nga përcaktohet rryma e sjelljes, bazuar tek modeli nxitjepërgjigje. Zhvillimi mendor është mënyra me të cilën fëmija njeh dhe percepton botën dhe realitetin. Janë veçuar disa reflekse që shmangen me rritjen e fëmijës, si: rrotullimi kokës, thithja e gishtave; përqafimi virtual etj. Procesin e të folurit, Skinner e trajton si imitim, ndërsa Komski e karakterizonte si proces aktiv dhe kreativ
- intuitive, që përmbledh operacione mendore, operacione konkrete dhe operacione formale.
Zhvillimi 1 emocioneve bëhet paralel me zhvillimin shoqëror e mendor. Ka një sistem motivimi që e orienton individin dhe ka të bëjë me mjedisin rrethues. Motivimi nis nga një ndryshim i brendshëm i organizmit që mund të jetë i karakterit:
abiologjik; b. emotiv;
Disa nga motivimet parësore janë: të ushqyerit, të pushuarit; seksualiteti. Ndërsa si sistem motivues mund të përmendim kujdesin dhe bashkëveprimin. Zhvillimi shoqëror e ndjeshmja është
paraadoleshenca. Ndjeshmërinë e kësaj faze e shton ndjenja e kundërshtimit dhe e konfliktit; që shfaqet sidomos në familje. Kjo është një ndër arsyet kryesore pse fëmija tërhiqet lehtësisht nga grupe të padëshiruara; që në të vërtetë nuk i përkasin atij, por i bëhen pjesë kryesore e veprimtarisë së përditshme; sa mund të shkaktojnë edhe sjellje shoqërisht të rrezikshme.
Në adoleshencë individi arrin të mendojë në mënyrë abstrakte. Në përgjithësi, të rinjtë mendojnë e paraqesin jo vetëm botën familjare, shkollore dhe shoqërore, siç është në realitet, por edhe siç mund të jetë, nëse kushtet ndryshojnë. Kjo bën që ata të zgjerojnë mundësitë e të menduarit, të analizojnë e të vlerësojnë botën që i rrethon.
Adoleshentët përfytyrojnë hipoteza të ndryshme dhe pasojat që rrjedhin prej tyre. Kjo aftësi ka qenë e pranishme riu bëhet 1 vetdijshëm për forcën mendore që zotëron. Vlerësimi dhe mbajtja e qëndrimit për mendimet e tij dhe të tjerëve; për cilësinë e raporteve të ndryshme, përgatit kalimin nga egoizmi fëminor në altruizmin e të rriturve. Rezultatet e mira në mësime ndikojnë në rritjen e besimit, por kapaciteti të menduarit përtej mundësive reale shton kriticizmin dhe nxit zgjidhje jo të drejta për të ardhmen. Në adoleshencë zhvillohet procesi i individualitetit dhe krijohen projekte duke marrë vendime veten e tyre. Tani interesat e të rinjve ndryshojnë, ata përpiqen të kuptojnë e të shpjegojnë përsenë; shkaqet e mjaft gjërave etj . Në këtë moment shfaqen ide dhe mendime të pavarura; prandaj lindin edhe përplasje me mendimet e të rriturve. Mënyra ereetë menduarit dhe të arsyetuarit vihet re, në radhë të parë, në lidhje me kushtet dhe jetesën në familje. e prekin adoleshentin në çdo hap të jetës së përditshme; mbahet një për<eos> |
<bos>qëndrim më i tërhequr; por pranohen ashtu siç janë. Fakti se adoleshentët fillojnë të mendojnë ndryshe, bën që të përftohet një sjellje jokoherente për prindërit dhe të rriturit; e cila kritikohet shpesh. Zhvillimi i të menduarit abstrakt përfaqëson një nga karakteristikat më universale të adoleshencës. Studiues të shumtë këtë dukuri e vlerësojnë si një ndryshim të pashmangshëm dhe të detyrueshëm të zhvillimit njerëzor. Mendimi abstrakt dhe të arsyetuarit mund të arrihet vetëm në një mjedis shoqëror; që e nxit dhe e mbështet pandërprerë atë. Zmadhimi kapacitetit të të menduarit nuk u përket thjesht disa fushave. Interesat për të bërë udhëtime, për të njohur vende të reja, interesat për probleme kulturore apo për probleme të ndryshme që lidhen me botën institucionale, të gjitha këto lidhen edhe me hapësirat kohore. Sjellja aktuale e të rinjve në të tashmen ndikohet jashtëzakonisht nga ajo çka do të ndodhë në të ardhmen; çka ata presin; prandaj manifestohet frika, shpresa etj. Adoleshentët; në një farë mënyre, shpesh herë vënë re sesi në kohën dhe kushtet në të cilat jetojnë, disa nga objektivat; që dëshironin të realizonin; mbesin thjesht ëndrra të paarritshme apo kështjella në ajër. Ky moment përfaqëson shkallën më të lartë të abstraksionit; që ka të bëjë me të ardhmen e tyre. Dallimi ndërmjet ideales dhe reales realizohet kur 1 korrespondon realiteti objektivit që përcaktojmë. Kjo ndodh tek çdo individ që ka dhe bën projekte. Të rinjtë jetojnë një përvojë të vaçantë; ata kanë një projekt; 1 prindër e mësues, u kërkojne idealen të rinjve dhe, njëkohësisht; shpesh i trajtojnë si ëndërrimtarë, duke i qortuar që të mbajnë këmbët në tokë, gjë e cila krijon një farë paqartësie. gjë
Për zhvillimin normal të adoleshentve ndikojnë një kompleks faktorësh; ndër më mbizotëruesit mund të veçojmë: faktorët kulturorë, shoqërorë e vetjakë, të cilët përthyhen tek njëri-tjetri, si dhe veprojnë e diktojnë reciprokisht; gjë e cila përcaktohet sipas peshës së tyre të rëndesës në nivele të caktuara të zhvillimit të individit.
Adoleshentët impenjohen; shqetësohen e interesohen për të ardhmen dhe zhvillimin e tyre, pikërisht për këtë përpiqen të provojnë dhe janë kërkuesit e përhershëm të të menduarin refleksiv e racional.
"Mendoj se mendoj' 'Di që një tjetër i rëndësishëm për mua mendon se unë mendoj' Unë jam. janë disa nga përfundimet që përpiqen të argumentojnë adoleshentët. Ky motivim për tu vetëpyetur vjen si rrjedhojë e një sërë procesesh; të cilat shkojnë nga ato fiziko-biologjike; deri në proceset shoqërore, lidhjet e raportet e caktuara; të mbartura ose të krijuara rishtas. Adoleshentët arrijnë të bëjnë dallime; të kuptojnë dhe të shpjegojnë sjelljet e tyre duke identifikuar sjellje të natyrave të ndryshme në bazë të njerëzve me të cilët kanë bashkëpunuar ose me të cilët ndodhen përballë, por pa u ndikuar vetëm prej tyre. Ata vazhdimisht e krahasojnë veten me bashkëmoshatarët dhe bëhen gjithënjë e më të vetëdijshëm për dallimet që në të vërtetë ekzistojnë. Kjo bën që gjithmonë të mbajnë qëndrim mbi atë që janë dhe atë që duhet të bëhen. Vendosja e vetes në raport me të tjerët dhe botën që 1 rrethon, ndonjëherë shkakton një lloj shpërndarjeje; krijon një ndjesi dështimi; e cila, nëse zgjat në kohë, sjell paaftësi zgjedhjeje të mundësive, të cilat krijohen nga frika e dështimit. Adoleshentët mësohen të përballen me vështërsitë dhe kur dalin triumfues; fitojnë besim më të madh te vetja. Arritjet nxisin e shtyjnë përpara, sidomos kur pasqyrohen në vlerësimet e më të rriturve. Ndërsa në
fëmijëri kjo aftësi thuajse nuk ekziston; ose është në një nivel të ulët; adoleshenti aftësohet të shpjegojë. Ai u jep një kuptim të caktuar; lidh kohën e tashme me të kaluarën, me atë që ndërton, imagjinon, parashikon dhe shpreson të jetë ardhmja e tij jo e largët. Të menduart refleksiv u krijojnë mundësi të rinjve të analizojnë idetë abstrakte; të përcaktojnë gabimet dhe mosmarrëveshjet në vlerësimet dhe giykimet e veta. Zhvillimi nivelit të inteligjencës zgjeron interesin për problemet që përmbajnë më tepër abstraksion; duke krijuar në shumë raste edhe ide vetjake Formimi 1 bazave botëkuptimore shprehet e manifestohet me pikëpamjet më të qarta dhe më përgjithësuese për të ardhmen; fakte këto që flasin për një nivel më të lartë të operacioneve të të menduarit.
Adoleshentët përfitojnë nga mundësia e të arsyetuarit:. Ata fillojnë të zhvillojnë të menduarit abstrakt duke arritur të përgjithësojnë jetën familjare; shkollore; shoqërore e politike. Jo vetëm siç është, por edhe si duhet të jetë në një moment tjetër; nëse disa situata do të jenë të ndryshme nga ato që janë në kohën e tashme. Kjo sjell zhvillimin e mendimit të pavarur për diçka; e cila, ndonëse nuk shihet e preket në të tashmen, mund të ekzistojë, pra të mendohet e të luftohet për të arritur një botë tjetër më ideale. Natyra e kësaj moshe karakterizohet nga ëndërrime, të cilat shërbejnë si motive të jetës së tyre. Këtu ia vlen të nënvizojmë se ëndërrimet nuk duhet të ndikohen nga iluzionet; që adoleshentët të mos perceptojnë në mënyrë të gabuar ngjarjet dhe vetëm me qellim për të mbështetur bindjet e tyre; apo të kërkojnë arsye të paqëna për të shpjeguar paqëndrushmërinë e gjendjes së tyre shpirtërore.
## matet inteligjenca?
Ka studiues që mendojnë se egziston një inteligjencë e përgjithshme që përfshin arsyetimin, shkathtësinë e të folurit; aftësinë për të kryer detyrat e ngarkuara etj. Aktualisht; verifikimi 1 inteligjencës bëhet duke vlerësuar aftësitë e të folurit; shkathtësitë e të parit; orientimin hapësinor dhe aftësinë manipuluse . Pasuria gjenetike ka një rëndësi të pakundërshtueshme për të përcaktuar bazat e zhvillimit të personalitetit; por është e nevojshme që kjo të realizohet në shoqëri dhe në një mjedis të përshtatshëm për zhvillimin normal të inteligjencës.
Nga studimi i fëmijëve dhe të rinjve binjakë është vënë re se pasuria gjenetike luan rol në masën 50% në të gjithë formimin e tyre. Duhet theksuar këtu se faktorët shoqërorë kanë përparësi mbizotëruese para se fëmijët të shkojnë në shkollë Kjo tregon rolin e rëndësishëm dhe të pazëvendësueshëm të familjes në formimin intelektual të adoleshentëve.
Jo rrallë në literaturën shkencore kanë tërhequr vëmendjen edhe faktorë të tjerë. Kështu, në kohën e sotme po bëhet një debat i ashpër rreth çështjes së ndikimit të racës në zhvillimin e intelektit të individit. Por, sado që të mënjanohen paragiykimet; përsëri ndjehet prania e ndikimit të tyre. Në ShBA rezultatet e testeve të iteligjencës flasin për superioritetin e të bardhëve; por nuk vërtetohet se ky fakt është për shkak të racës, por rrjedhojë e ndikimit të ndryshimeve të theksuara të gjendjes shoqërore ku ndodhen përfaqësues të tyre të ndryshëm.
Testet e ndryshme japin të dhëna edhe për inteligjencën verbale; joverbale dhe vlerën e saj të përgjithshme. Ato kanë<eos> |
<bos>sepse kanë edhe kufizime; të cilat rrjedhin kryesisht nga cilësia e analizës së tyre. Për të patur informacion të saktë për këto probleme; duhet të merren në vlerësim faktorë të ndryshëm intelektualë, pa i veçuar artificialisht ata. Vetëm mbi bazën e njohjes së inteligjencës së përgjithme mund të shpjegojmë 2/3 e ndryshimeve dhe të suksesit të të rinjve. Në këtë moshë lidhjet shpirtërore prind-mësues-adoleshent kanë një rol të ndjeshëm në arritjen e rezultateve të kënaqshme në edukim. Sistemimi e vetëdija kanë epërsi kundrejt këmbënguljes dhe pavetëdijes edhe në rastet kur niveli i inteligjencës është njëjtë. Kjo gjë vertetohet me shkallën e përvojës; nivelin e shprehive dhe rezultatet në mësime. Në këtë vështrim edhe prapambetja mendore mund të klasifikohet si zhvillim intelektual vonuar; por kjo ka mjaft rëndësi të njihet e të përcaktohet që në moshë të hershme të fëmijëve. Në këtë kategori të rinjsh nuk përfshihen kontigjentet të cilat lindin si pasojë e dëmtimeve ose të rënies së strukturave nervore. Në jetën e përditshme; prapambetja mendore mund të jetë e lehtë, relative ose e rëndë. Karakteristikat e këtyre grupeve janë të shumta, por ndër më të thjeshtat; të cilat duhet ti dallojmë të gjithë, mund të përmendim: mungesa e interesit; paaftësia në të menduarit abstrakt; artikulimi i dobët, reagimi ngadalshëm ndaj ngacmuesve, ruajtja e gjendjes emocionale për një kohë të gjatë; mungesa e aftësisë për përshtatshmëri në rrethana të ndryshme, mungesa e bashkërendimit të veprimit të sistemit muskulor etj. Për grupe me probleme më të thella të prapambetjes mendore, çrregullimi reagimeve psikoemocionale është më i rëndë.
## lidhet disleksia me inteligjencën?
Jo vetëm nga prapambetje në mësime, por edhe për shkaqe psikofizike ka mjaft fëmijë që manifestojnë vështirësi dhe çrregullime në të shprehur: Vështirësitë e tyre për të lexuar; për të shkruar dhe pjesërisht edhe në të folur; janë këto dukuri që lidhen me shprehitë artikuluese dhe në të shprehurit e mendimit për disa kategori nxënësish, të cilat paraqesin probleme të natyrës dislektike.
Për të gjithë duhet të jetë e qartë se disleksia nuk është pasojë e inteligjencës së ulët. Në historinë e njerëzimit janë përmendur shumë personalitete të famshme me shfaqje dislektike. Ajnshtajni ka filluar të lexojë në moshën 9-vjeçare, Leonardo da Vinçi ka shfaqur disleksinë e tij në të shkruar; Tomas Edison; mjeshtri madh zbulimeve të shumta; aparateve fotografike; mikrofonave, telefonave etj , nuk mësoi kurrë shkronjat e alfabetit dhe tabelat e matematikës; ndërsa mësoi të shkruante shumë vonë dhe shumë e shumë të tjerë. Përkundrazi njerëzit me inteligjencë të ulët nuk janë dislektikë.
Shfaqje të para që manifestohen nga kategori të tilla fëmijësh, janë ngatërrimi i orientimit majtas-djathtas; veshja mbrapsht e rrobave dhe këpucëve; paaftësi në shqiptimin e tingujve etj. Prindërit dhe mësuesit në këto raste është mirë të jenë të vëmendshëm dhe të bindur se këto dukuri nuk lidhen me mungesën e inteligjencës së fëmijës. Nëse do të arrinin në një përfundim të tillë jo të saktë, do të ishte një veprim sa i gabuar aq edhe i dëmshëm.
Për të dalluar një dislektik nga një person me inteligjencë të ulët bëhen testime të veçanta. Në mungesë të përcaktimeve me përgjegjësi shpesh fëmijët dislektikë kanë përfunduar në grupin e fëmijëve handikapë dhe janë trajtuar si të tillë.
## Cili është ndikimi i kushteve shoqërore?
Kontigjente dislektikësh ndeshën kryesisht në zonat të dhunshën, në fëmijët e familjeve të emigrantëve që nuk shëndet të dobët, tek fëmijët me mungesa në të ushqyer; tek fëmijët e familjeve që nuk u kanë nxitur në fëmijërinë e hershme dëshirën për të mësuar; në familje të prirura drejt analfabetizmit etj.
Një mangësi e tillë ka lidhje të drejtpërdrejtë me veprimtarinë e trurit. Në raste të veçanta mund të kenë ndikuar sëmundje të ndryshme; të cilat kanë sjellë çrregullime në funksionimin normal të trurit; veçanërisht në aparatin e të folurit, në sistemin viziv dhe levizor:
- Qendron mënjanë dhe tregon mungesë dëshire për të qendruar me fëmijët e tjerë;
Për të parandaluar një dukuri të tillë, është mirë që këto elemente të kapen që në moshat më të vogla, kur fëmija ende nuk ka hyrë në shkollë dhe ka dhënë raste sjelljeje që duhet të shqetësojnë prindërit, të tilla si:
- Nuk merr mbi vete përgjegjësi sado të vogla;
- Ka vështërsi në ritregimin e gjërave;
- Nuk tregohet kureshtar për të njohur ngjarje e dukuri;
- Tregon fare interes të mësuar; pak për
- 1 kryhen veprimet e ndryshme pa asnjë rend;
- 1 përdor lodrat pa ndonjë qëllim të caktuar;
- Nuk paraqet interes tu përgjigjet pyetjeve që i bëhen etj.
Përgjithësisht, kur fillojnë të shkojnë në shkollë, këta fëmijë lihen mënjanë, nuk përgjigjen e nuk shkruajnë si të tjerët; nuk nxiten, nuk aktivizohen. Në këtë kohë fillojnë të
shprehen dukshëm shqetësimet e prindërve; por tashmë është mjaft vonë.
Për nxënës të tillë nuk duhet humbur kohë. Që ata të fillojnë të punojnë si të tjerët dhe madje ta kërkojnë suksesin; rolin kryesor e kanë mësuesi dhe prindi. Ata në bashkëpunim të ngushtë, duhet të rritin përpjekjet për motivimin e tyre. Vetë nxënësit duhet të mbështeten me mënyra dhe forma pune për të bërë që të kuptojnë se mund ti kapërcejnë vështirësitë, të ndjejnë se mësuesit dhe prindërit i kanë në krah të tyre. Pavarësisht reagimit të çastit; i cili shpesh është negativ; asnjëherë nuk duhet rreshtur në përdorimin e formave të larmishme që ndihmojnë për mënjanimin e çrregullimeve nëpërmjet një komunikimi të ngrohtë e dashamirës.
Dalëngadalë vërehet se këta fëmijë kanë vështirësi në të mësuarit e matematikës, nuk dallojnë dot kuptimet e shenjat < , > + = nuk përcaktojnë drejt format; shkruajnë gabim numrat e ngjashëm etj. Ata shfaqin vështërsi edhe në orientimin e përcaktimin për format, ngiyrat; drejtimet; nuk i kuptojnë shpesh konceptet abstrakte; kanë vështirësi për të emërtuar sendet dhe njerëzit. Gjithashtu; ata lexojnë shumë ngadalë dhe shpesh hezitojnë për të lexuar; vendosin theksin gabim në fjalë të ndryshme; lexojnë duke i përsëritur nga dy ose më shumë herë fjalët që i kanë lexuar; shtojnë ose heqin vend e pa vend fjalë në një tekst; jo rrallë ata u shtojnë ose u heqin fjalëve parashtesa ose prapashtesa; nuk respektojnë shenjat e pikësimit; krijojnë paqartësi në leximin dhe bëjnë gabime të shumta kur shkruajnë; nuk i dallojnë dhe si pasojë nuk i shkruajnë të gjitha shkronjat; kur fjalën e kanë dëgjuar në largësi etj. keq
## Nga pjekuria biologjike në pjekurinë shoqërore
Procesi i shndërrimit fizik të adoleshentëve shoqërohet me modifikimin e marrëdhënieve me prindërit dhe bashkëmoshatarët. Ata nëpërmjet autoerotizmit; njohin veten e tyre, përvojat e munguara dhe të gjykuara negativisht në kohë të mëparshme. Thuhet shpesh se kjo dukuri sjell verbim; shurdhim; paralizim dhe demoralizim. Disa studiues shprehin shqetësimin e tyre se autoerotizmi mund të bëhet formë kënaqësie dhe mund ta largojë adoleshentin nga dëshira për tu vendosur në marrëdhënie me seksin tjetër: Një dukuri e tillë mund ta çojë atë në vetizolim.<eos> |
<bos>Nevoja e adoleshentit për tu rritur; e bën atë të pushtetshëm dhe e vendos në lidhje të ngushta sentimentale që vlerësohen si rrugë e mënyra për të shuar ndjenjat afektive ose për të shuar pulsionet. Në kohën e sotme adoleshentët kanë një vizion stereotip për seksualitetin. Djemtë kërkojnë lidhje që tu sjellin kënaqësi imediate, ndërsa vajzat një raport të qëndrueshëm dhe romantik. Në fakt, zgjedhja që secili bën, varet shumë nga perspektivat të cilat afron mjedisi dhe nga presioni bashkëmoshatarëve. Ka adoleshentë që gëzojnë më hapësira lirie, veçanërisht vajzat për motive fetare ose etike janë shumë të kontrolluara. Adoleshentët marrin mesazhe kontraditore për seksin nga televizioni, publiciteti, shtypi dhe bashkëmoshatarët; të cilët shpesh nxisin veprime të ndërsa edukatorët dhe prindërit kërkojnë të jenë të kujdesshëm. Adoleshenti mund të ketë arritur pjekurinë biologjike, por jo pjekurinë shoqërore për një veprimtari të tillë. Ai megjithëse ka nevojë të shprehë seksualitetin e tij, nuk mund ta bëjë. Sipas disa statistikash, raportet e para seksuale pak lira,
Ndonëse vetë të rinjtë shprehen se do të ishte më mirë që një veprimtari e tillë të fillohet më vonë; mbase pas moshës 18 vjeç. Mundësia për të zgjedhur në mënyrë të vetëdijshme një partner ka disa përparësi; si: bën që të kesh me kë të shkëmbesh mendimet, të kesh mbështetje efektive, të vendosësh një baraspeshë të drejtë ndërmjet dashurisë dhe seksualitetit:
Një adoleshent nuk mund të bëjë vetë zgjedhje të lirë dhe të vetëdijshme; sepse kontrollohet rreptësisht nga familja. Ai mund të parapëlqejë që të jetë edhe agresiv për të kapërcyer pengesat ose mund të bëhet apatik dhe i paaftë për të marrë nisiativën. Por; liria e plotë mund të çojë adoleshentin në vlerësimin e partnerit seksual si një të nevojave të çastit; sa për ta përdorur dhe për ta hedhur; pra pa vlerë; që mund të sigurohet madje edhe në mënyrë të dhunshme. gjë
## Misteri i dëshirës
Psikoanalisti italian Fornari ka dhënë mendime për raportin ndërmjet seksualitetit dhe kulturës. Ai i trajton si të pandara aspektet natyror dhe kulturor: Pa këtë lidhje, nuk mund të flasim seksualitet njerëzor; 1 cili është karakterizuar nga dëshira që lind vetëm tek njeriu. Efekti skenave erotike, që transmeton media televezive; është ndjeshëm. Shfaqje të tilla provokojnë zbulimin e parakohshëm të mistereve të seksit dhe kjo rrezikon shuarjen e kuriozitetit. Nga një pikë shikimi; mbulimi 1 organeve gjenitale me anë të rrobave mund të merret si pengesë ndaj seksualitetit. Por, njëkohësisht; një veprim i tillë mund të japë për
edhe efektin e kundërt; pra të nxisë forcimin e dëshirës. Ka mjaft studiues që e konsiderojnë të rëndësishme pengesën në shtimin e kësaj dëshire.
Fornari kësaj pyetjeje i përgjigjet në këtë mënyrë: Fakti që dallon seksualitetin e kafshëve nga ai i njerëzve është përcaktuar nga pamja e jashtme (ritmi ciklik) . Tek kafshët është zhdukur dhe është zëvendësuar nga një eksitim qendrueshëm dhe i vazhdueshëm. Kjo shpjegohet me faktin se me zhvillimin e turpit dhe me përdorimin e veshjes; njeriu ka arritur të kontrollojë veprimtarinë seksuale: duke u veshur; e frenon dhe në rastin e realizohet një kontroll kulturor i eksitimit. Situata misterioze tek njeriu bëhet tërheqëse për faktin se sekreti shton dëshirën. Veshja dhe zhveshja nuk mjaftojnë për të shpjeguar kalimin nga veprimtaria ciklike në stabilitet të erotizmit tek njeriu. Seksualiteti njerëzor një ka origjinë. Fëmija i përjashtuar nga dhoma e prindërve; shërben si bazë e dëshirës së përhershme njerëzore; si tension i vazhdueshëm drejt sekretit; që ushqen gatishmërinë e vazhdueshme për tu eksituar. Dëshira e pjesëmarrjes e prodhuar nga përjashtimi; përqendrohet në pavetëdijen njerëzore e bëhet një strukturë e qëndrueshme. Njohja e këtij fakti ka shumë rëndësi edhe për qëndrueshmërinë e dëshirës së të rriturit. Prandaj me të drejtë konsideroheti domosdoshëm edukimin seksual jo vetëm për adoleshentët; por edhe për të rriturit. Idetë e deformuara për seksualitetin, të cilat fëmija i merr që në fëmijërinë e parë, modifikohen me vështirësi. Fëmija në këtë kohë, duke mos kuptuar aktin seksual për të cilin dëgjon ose mund të shohë, krijon përshtypjen e një dhune të babait kundër nënës.
Po çfarë e përcakton tek njeriu eksitimin seksual: natyra apo kultura?
Eksitimi seksual shoqëron perceptimin e çdo gjëje që ka të bëjë me seksin. Tek vajzat një perceptim paqartë 1 aktit seksual mund të shkaktojë ndjenjën e frikës ndaj një akti të tillë. Kështu ato mund të bëhen depresive. Kur të rriten, nuk do ta kenë të lehtë të lëshohen ndaj burrit në aktin seksual. Është kjo arsyeja që jo rrallë vajza të tilla u ngjasojnë bashkëshortëve si imorale.
Edukimit seksual ia shton vështirësitë edhe topografia anatomike; pasi mund të themi se organet seksuale janë të lidhura me funksione të tjera. Kështu, krijohet përshtypja tek fëmijët sikur kemi të bëjmë me ndonjë gjë të pistë, prandaj në fëmijërinë e parë ata habiten si të mëdhenjtë bëjnë gjëra të tilla. Anët teknike të instruktimit seksual nuk mund të ndahen nga anët etike. Nevojitet të dilet nga tentimi egoist veprimtarisë seksuale; për tu bërë i ndërgjegjshëm për tjetrin e të plotësuar nevojat e tij, por kurrë të mos trajtohet personi si objekt ose instrument për realizimin e kënaqësisë . Duhet të synohet drejt një harmonie ndërmjet elementeve trupore dhe shpirtërore. Ka mendime se informacioni seksual dhe liria në realizimin e akteve erotike nuk janë domosdoshmërisht pozitive. Në vendet skandinave një revolucion shpejtë seksual ka favorizuar ushtrimin erotik; por jo aktet e dashurisë. Problemi qëndron në faktin se dihet shumë rreth jetës seksuale, por është mjaft e vështirë që tu shpjegohen ato fëmijëve dhe adoleshentëve. Prandaj mësuesi gjendet përherë përballë një kurioziteti të jashtëzakonshëmtë të rinjve. Pasuria ekzistenciale e adoleshentëve do të integrohet e do të pasurohet gjithnjë e më tepër në shkollë me njohjen e veprave artistike të njerëzimit. Vetëm kështu mund të bashkohet seksualiteti me dashurinë dhe bukurinë. Përvojat e adoleshentëve janë intensive, në të cilat seksualiteti dhe poezia, seksualiteti dhe për
lumturia; seksualiteti dhe dëshprimi janë të lidhura ngushtë. Në bazë të çdo vepre arti ka thuajse një histori dashurie plot konflikte; shpresa e deluzione. Në to përshkruhet me ndjenja jo vetëm intensiteti i pasionit; por dhe tensioni, zhgënjimet e konfliktet në dashuri dhe në shoqëri, gjëra që prekin nga afër të gjithë të rinjtë. Në këtë rrugë ata jo vetëm emocionohen, por përfitojnë përvoja, të cilat do ti ndihmojnë në jetën e tyre emocionale. Njerëzit kanë nevojë të domosdoshme të ndryshojnë veten para se të fillojnë misionin për të ndryshuar botën.
## Personaliteti formohet shkallë-shkallë
Tiparet e personalitetit dhe sjellja shoqërore shkojnë paralel me mendimin për qëndrimet dhe sjelljet. Veprimi i njeriut ndikohet nga motivimet dhe prirjet e tij të brendshme; pa hedhur poshtë e pa mohuar vlerën e faktorëve kulturorë dhe shoqërorë. Qëndrimet e brendshme parashikojnë në mënyrë të përsosur një veprim të veçantë dhe sjelljen e individit në situata të çfarëdoshme. Përshtatshmëria dhe bindja janë dukuri universale, por dallojnë nga ndikimi kulturës. Shoqëria dhe familja janë përgjegjëse për edukimin e fëmijëve të tyre. Ato nderohen ose turpërohen nga prodhimi që nxjerrin në dritë. Tiparet e personalitetit përmbajnë aspekte të cilat e bëjnë individin njëlloj si të tjerët; të ngjashëm me ta ose një person të vetëm, të papërsëritshëm. Prandaj personaliteti vlerësohet si mënyra e të qenurit; mënyra e të vazhdimsi, koherencë në marëdhëniet ndërmjet individit dhe botës përreth tij .<eos> |
<bos>Bashkësia e këtyre karakteristikave që mishërohen tek
një iindivid, megjithë ndryshimet; na lejon që të jemi vetvetja; që të kemi të njëjtën prirje për të vepruar; pavarësisht nga ndryshimi i situatave.
Kam njohur fëmijë të ndryshëm; që secili prej tyre gëzohej kur shokët e tij merrnin nota më të ulta se ai, edhe kur ata nuk arrin rezultate të mira. Por kur rritet, një tip i tillë ka vështirësi e dobësi në formim. Ai nuk do ti ndajë meritat dhe arritjet me të tjerët. Persona të tillë ndjehen të lumtur kur 1 gëzojnë të vetëm sukseset.
Po trajtoj një shembull.
Dihet se personaliteti formohet dalëngadalë gjatë zhvillimit për tërë jetën. Ai është rrjedhojë e ndeshjes së predispozitave tona me realiten që na rrethon. Njëkohësisht; edhe trashëgimia dhe mjedisi bashkëveprojnë që nga lindja dhe përcaktojnë atë që do të jemi. Ndërsa inteligjenca e pajisur me aftësi pasqyrimi ndihmon në mënyrë aktive për të ardhmen e njeriut; duke seleksionuar dhe duke e shndërruar mjedisin. Duke u kthyer tek shembulli i personit egoist; nuk është e thënë që ai të mbetet i tillë tërë jetën. Disa rrethana mund të në modifikimin e sjelljeve të tij. Psh. një fatkeqësi, e cila mund ti ndodhë, bën që të tjerët të modifikojnë bindjet e tyre e si rrjedhojë edhe ai mund të ndryshojë sjellje. çojnë
Të rinjtë manifestojnë paqëndrushmëri personaliteti. Synimet; prirjet dhe tiparet e kundërta luftojnë e bashkëjetojnë me njëra-tjetrën. Ata në disa raste e vlerësojnë veten si qendra e gjithësisë, futen në marrëdhënie pasionante; por edhe ndërpresin ato menjëherë, papritmas; ashtu siç filluan. Shpesh ata përfshihen nga entusiazmi pa asnjë përmasë në shoqëri, shkollë e familje dhe shpejt mund të bien në vetmi e mbyllje. Binden e nënshtrohen ndaj drejtuesve, por rebelohen dhe nuk pranojnë asnjë pushtet mbi vete, duke
manifestuar kokëfortësi të pashembullt e sjellje brutale; megjithëse janë jashtzakonisht të ndjeshëm. Ata shpesh mbizotërohen nga ndjenja idealiste, por ndodh që njëkohësisht menjëherë të tregohen egoistë e të dhënë materialisht. Dalëngadalë kur te ata fillon pjekja dhe përqendrimi; bëhet shkëputja nga ndjenja e dyzimit; e cila është më tepër remenishencë e paraadoleshencës. Pra adoleshentët dalin vrullshëm nga korrnizat që përshkruam më lart; dhe përpiqen në mënyra të ndryshme të kapercejnë periudhën kalimtare për tu bashkuar me të rriturit. Për këtë arsye ata shpesh tundohen nga një ngacmim emocional, cili shoqërohet me ndrojtje; frikë e padurim.
Kuptimi dhe vlerësimi për perspektivën rrit besimin në vetvete, por nxit e motivon edhe për një dinamikë të re zhvillimi. Mosha e parapubertetit apo mosha e re shkollore; që përbën një nivel të rëndësishëm zhvillimi; lidhet kryesisht me edukimin e dashurisë për punën. Fëmijët ndjejnë domosdoshmërinë e përvetësimit të njohurive. Në këtë proces të formimit të tyre, ata janë të ndjeshëm ndaj
Tek adoleshentët rritet e forcohet synimi për të ardhmen; duke krijuar një perfytyrim jetësor larg ëndrrave të fillimit të kësaj moshe. Është koha kur 1 shërbehet qëllimit për të mësuar; për të realizuar gjëra me vlerë, duke menduar seriozisht për perspektivën e jetës. Gjithnjë e më shumë ata largohen nga fantazia e moshës, vetëpërmbahen e vetëkufizohen duke u ndërgjegjësuar çdo ditë e më tepër për të ardhmen që i pret. Në këtë kohë të rinjtë e përjetojnë veten herë si fëmijë, herë si tepër të rritur; sikur i kanë provuar të gjitha. Kështu kuptohet se dalëngadalë bëhet kalimi sipas radhës i të tanishmes dhe së ardhmes, duke rritur pikësynimin për këtë të fundit, jo pse ndjehet aktualisht; por se në të ardhmen do të jetë edhe më mirë. keq
vlerësimeve të të tjerëve. Tek ta fillon të shfaqet ndjenja e të qenit kompetent. Nëse rezultatet e punës mësimore janë të ulta; fëmija fillon të përjetojë ndjenjën e paaftësisë, të inferioritetit; të injorancës dhe ndjenjën e të mos ndjerit mirë në mes të moshatarëve. Kështu, në të kundërtën e të ndjerit kompetent; fillon të shfaqet ndjenja e të qenit i pavlefshëm.
Jeta na bën të besojmë se çdo element i personalitetit ka polin pozitiv dhe polin negativ; që mund të përkojnë me persona të hapur dhe të mbyllur. Në jetën e përditshme vlerësohen dhe kërkohen personat që vendosin raporte me të tjerët; flasin lirshëm në publik, mbrojnë idetë e tyre dhe kanë aftësi bashkëpunimi e pune në grupe. Por suksesi në jetë nuk varet shumë nga karakteri. praktika na jep shembuj të shumtë e të ndryshëm: një person rigoroz mund Sepse
Në procesin e të mësuarit në këtë etapë fillon të shfaqet identifikimi profesional ose lidhja e fëmijve me profesione të ndryshme. Mosha e mesme e adoleshencës apo rinia e hershme; siç quhet ndryshe; përbën fazën kyç të formimit të personalitetit. Në këtë kohë ata përjetojnë fundin e fëmijërisë së tyre. Ky është fund i një rruge të gjatë jetësore dhe shënon formimin e identitetit. Në këtë identitet përmblidhen e shndërrohen identifikimet e mëparshme dhe shtohen tipare të reja të moshës. Fusha e marrëdhënieve shoqërore del se është zgjeruar së tepërmi. Ky identitet plotësuar personalitetit u jep mundësi të rinjve të zgjidhin detyrën më të rëndësishme në përcaktimin drejt të rrugës së jetës. Në të kundërt, nëse të rinjtë nuk e konceptojnë veten në mjedisin shoqëror; shfaqet tipari 1 identitetit difuz; tipar ky që shfaqet me ekzistencën e një dëshire të të rinjve për të mos u futur në jetën e të rriturve Duke u ndjerë të shqetësuar në bashkëpunimin me të rriturit, ata në raste të tilla; priren drejt një vetëmbylljeje të vazhdueshme.
të ketë sukses në punë dhe shkencë, ndërsa një person sentimental dhe konfuz mund të bëhet artist etj. Raste të tilla ndeshen rëndom në jetë. Prandaj do mbajtur parasysh se gjykimet e bazuara mbi vlerat jo rrallë janë të fshehura në gjuhën e psikologjisë shoqërore, si dhe është me vlerë të kërkohet të bëhet një interpretim i drejtë, përpara se të bëhet etiketimi i një veprimtarie njerëzore. Në të kundërt; jemi të pambrojtur ndaj përcaktimeve të gabuara.
## Kreu II
## ADOLESHENTËT DHE FAMILJA
## Prindër dhe adoleshentë \_ raport tepër 1 vështirë
ë kushtet e sotme ku fëmija krijon raporte me institucione të ndryshme; që nga çerdhja, kopshti etj-, kërkesa për autonomi duket se shfaqet që në moshë të vogël. Por ajo bëhet më e theksuar sidomos gjatë adoleshencës. Për këtë moshë, emancipimi nga prindërit dhe zhvillimi vetvetes janë detyra të rëndësishme që shkojnë paralel me njëra-tjetrën; që kërkojnë një mënyrë sa më të përshtatëshme zgjidhjeje. Ky problem duhet vlerësuar jo njëanshmërisht; sikur u përket vetëm adoleshentëve; të cilët po rriten; por si një proces zhvillimi i prindërve dhe fëmijëve, të cilët përpiqen të krijojnë lidhje të ndërsjella efektive pa përçarje e marrëdhënie të pandreqshme. Rritja nuk është e njëjtë për të gjithë adoleshentët. Kjo gjë sjell pasoja psikologjike. Prandaj kërkohet të drejtohet me kujdes e pjekuri procesi i kalimit nga kontrolli familjar në pavarësi; paralelisht me zgjerimin e vetëdijes dhe të njohurive edhe për intimitetin
seksual. Është koha kur të rinjtë përcaktojnë te vetvetja personin që do të bëhet, pra zgjedhin vlera dhe ideale në të cilat ata besojnë. Këta objektiva realizohen edhe përmes zhvillimit të marrëdhënive të drejta dhe zgjidhjes së mosmarrëveshjeve prind-adoleshent; ku natyrisht këta të fundit kanë nevojë për mbrojtje; por edhe për autonomi.<eos> |
<bos>Rrjeti prind-adoleshent-shoqëri ka vlerë të madhe edukative; por marrëdhëniet ndërmjet palëve duhet të jenë të hapura; të qëndrushme dhe me mbështetje emotive. Qëndrimi indiferent apo përkujdesja e tepruar nga prindërit; raportet e mbyllura dhe të lëvizshme shoqërore sjellin deformim të personalitetit të adoleshentëve. Ndihma më e madhe që mund tu jepet të rinjve nga prindërit; është vendosja e raporteve të drejta gjatë dialogut; pa pengesa dhe pa paqartësi të roleve që kanë. Në raste të tilla nuk mjaftojnë vetëm qortimet e kritikat. Të mbahet parasysh se ato nuk duhet të shndërrohen në qëllim parësor; por me adoleshentët të bisedohet hapur; në mënyrë të sinqertë. Pra, të rinjtë të dëgjohen e të vlerësohen pa dyshime; pa interesa. Kështu përftohen ide dhe argumente; të cilët mund të përdoren nga të rinjtë në të ardhmen. Edhe në trajtimin e sjelljeve jonormale; prindërit të vlerësojnë një bashkësi elementesh, të cilat në formë të veçuar nuk luajnë ndonjë ndikim të madh; por kur bashkohen janë me pasoja tepër negative. Neglizhenca; indiferentizmi; mungesa e lirisë apo e vlerësimit nga ana e prindërve shkakton agresivitet dhe inat te të rinjtë. Nga niveli i ulëti aftësive giykuese për të perceptuar veprimet e prindërve; mund të ndodhë që adoleshenti të dalë jashtë kontrollit. Shumë studiues kanë theksuar se raportet prind fëmijë në adoleshencë modelohen dhe zhvillohen njëkohësisht me vetë vlerat e çdo shoqërie në një moment të saj të caktuar historik. Duhet pranuar se familja nuk është
ivetmi faktor i shoqërimit të fëmijëve në procesin e gjatë dhe të mundimshëm të edukimit. Prandaj është e kuptueshme se raporti prind-fëmijë nuk mund të kuptohet më vetëm me termin e vjetër tradicional të varësisë së të dytëve ndaj të parëve; vartësi që shoqëron fëmijën jo vetëm gjatë moshës së adoleshencës; por gjer në momentin e daljes nga familja e lindjes; për të formuar një familje të re dhe për të ndërtuar një jetë të pavarur. Kjo është një fazë kritike për të dyja palët, jo vetëm për adoleshentin; po edhe për prindin. Prandaj duhen menduar e duhen gjetur mënyra adekuate ndarjeje. Ndarja për adoleshentin do të thotë krijimi i një autonomie në kuptimin relativ të këtij termi, gjithnjë me shpresë se mund të mbështetet vazhdimisht dhe se do të ketë më tepër përkrahje jo vetëm të karakterit psikologjik nga familja prej së cilës shkëputet. Ndërsa për prindërit, në raste të tilla flitet për një ndarje që shkakton më tepër dhimbje me shijen e një humbjeje të përkohshme; të cilën duhet ta pranojnë e ta përjetojnë me një shikim, me një zemërgjerësi nga kufinjtë e mëparshëm familjarë. Pra, tani i biri a e bija janë jashtë, por vazhdojnë të mbeten ende pjesë e familjes për kujdesin e shqetësimin e domosdoshëm, që ajo u afron. Ndërsa vetë prindërit shpresojnë tek ata për të njëjtën ndihmë në të ardhshmen kur të jenë tepër të moshuar.
Familja është një sistem dinamik i hapur; në të cilin çdo përfaqësues saj është 1 lidhur në mënyrë të pavarur; e shprehur me ndikime të ndërsjella dydrejtimshe. Duke u nisur nga kjo bazë, për të vazhduar më tej në kuptimin e zhvillimit shoqëror; duhet pasur parasysh ndikimi që ushtrojnë prindërit dhe vëllezërit mbi adoleshentin; si dhe ndikimin që kanë ndryshimet; të cilat ndodhin tek adoleshenti në raportet familjare. Sistemi familjar synon të funksionojë në mënyrë të vazhdueshme e të qëndrueshme, duke tentuar të gjejë
baraspesha të reja e forma të larmishme organizative, që i sherbejnë rregullimit sa më normal të familjes; për të gjitha rastet kur lindin kriza të përkohshme apo konflikte të hapura ose të mbyllura. Ky proces shoqërohet me vështirësi të shumta. Në situata të caktuara lindin probleme të thella psikologjike, që meritojnë vemendje, qetësi dhe profesionalizëm në trajtimin e tyre. Ato janë jo vetëm të karakterit të rritjes; por edhe rrjedhojë e vetë natyrës delikate të misionit familjar; 1 cili në çdo çast përshkohet prej problemeve të natyrave dhe karaktereve të ndryshme.
Një tjetër proces është përcaktimi sforcimit të adoleshentit; i cili arrihet me synimin për të fituar një qëndrim origjinal, gjë që realizohet duke kaluar identifikimet e ndryshme të bëra me familjarët ose me persona të tjerë të rritur. Kjo ndodh shpesh në nivelin e bllokimit; sidomos te
Gjatë progresit; rritjes në moshë, dhe me fitimin nga ana e adoleshentit të kapacitetit e aftësisë për të arsyetuar në mënyrë abstrakte e refleksive, raportet ndërmjet të rriturve e fëmijëve brenda familjes synojnë të bëhen, nësë nuk ekzistojnë; sa më adekuate, të përshtatshme; më simetrike e të barabarta. Këtu bëhet fjalë për prindër; të cilët përpiqen të komunikojnë në mënyrë sa më efektive me fëmijtë, për të ruajtur një raport të drejtë me djalin a vajzën. Kjo kërkon durim dhe aftësi për të gjetur një rrugë sa më racionale; që të rinjtë të çlirohen nga tutela e prindërve. Ngarkesa psikologjike jo rrallë çon në prishjen e marrëdhënieve të ngrira në mes të dyja palëve. Natyrshëm lëshimet kërkohen të jenë reciproke dhe të sunduara jo thjeshtë nga pragmatizmi; por; në radhë të parë, nga objektiviteti. Ndërsa në familjet ku ndërtohen raporte fiktive, ose ku krijohen palë, të cilat luftojnë për të ruajtur pozicionet e tyre; gjendja përshkohet gjithnjë nga pasiguri e trazira të shpallura ose jo.
fëmijë profesionistësh, të cilët pa asnjë Iloj përcaktimi apo orientimi përpiqen të marrin vlerat; aftësitë dhe stilin e punës së babait ose të nënës; domethënë imitojnë e marrin përsipër role të frymëzuara apo të nxitura nga figura familjare ose të tjera të rritura; me të cilat kanë të bëjnë. Në këtë mënyrë, ata e bindin veten për të arritur këtë ideal. Ky proces shënon një lloj rritjeje efektive edhe të koncepteve mendore, të cilat lejojnë e bëjnë të mundshme individin të nxisë mundësitë e eksplorimit të shumë alternativave; që i ofrohen. Kjo sjell edhe një shndërrim të raporteve familjare, ku çdo komponent gjen një pozicion të ri në lidhje me të tjerët. Adoleshentët kërkojnë gjithnjë e më shumë autonominë e tyre, ndërsa prindërit hezitojnë përballë kësaj kërkese të tërheqjes së kontrollit; që gjer në atë moment ushtrohej mbi vajzën apo djalin.
Në fazën e formimit të personalitetit të adoleshentit cilësia e komunikimit ndërmjet komponentëve familjarë është veçanërisht e rëndësishme, përcaktuese jo vetëm për adoleshentin; por për të ardhmen e vetë familjes. Këtu nuk bëhet fjalë për ruajtjen e gjendjes, por krijimin e marrëdhënieve sa më efektive dhe të pranuara nga të dyja për palët.
Nga kjo situatë e papërshtatshme lindin tensione e mosmarrëveshje të ndryshme; të cilat nuk mund të mbyllen me masën e shpejtësisë që i lind. Në shumë raste ndodh që të prishen seriozisht raportet. Kjo ngjet vetëm nëse të rriturit këmbëngulin të ruajnë vazhdimisht me adoleshentin të njëjtin raport të krijuar në moshën e fëmijërisë. Ky fakt bën që krejt natyrshëm të ndjehen tej mase të lodhur etë bezdisur nga kundërshtimet e ngacmimet e tyre të vazhdueshme.
Raportet prindër-adoleshentë nuk janë të njëjta dhe të një forme të prerë. Ato kanë veçoritë e tyre, të cilat varen si nga gjinia e adoleshentit; edhe nga figurat prindërore, nëna apo babai.<eos> |
<bos>Dihet se në marrëdhënit që vendosin; adoleshentët bëjnë dallim ndërmjet nënës e babait për shkak të veçorive të secilit, kohës që kalojnë, por dhe nga mënyra e komunikimit. Përgjithësisht, në krahasim me baballarët; nënat janë disi më të hapura në trajtimin e problemeve; në ndihmën që ofrojnë, në vlerësimin e ndjenjave. Afrimiteti dhe kujdesi nënave ndjehet më shumë nga vajzat. Komunikimi nënë-vajzë është përcaktuar si shumë më i hapur se ati me djalin. Vajzat e konsiderojnë babain paksa më të largët nga nëna, më të interesuar në problemet e zemrës: Për më tepër, ato e vlerësojnë si shumë kritik qëndrimin e tyre në marrëdhëniet dyshe, pasi ndjehen se i trajtojnë sipas imazhit që babai ka krijuar për to me kohë, që kur ishin të vogla; pa marrë parasysh ndryshimet që kanë ndodhur në të vertetë. pak
Djemtë flasin veten e tyre në mënyrë më të ndryshme se vajzat; por duket se nuk bëjnë dallime tek të dy prindërit rreth asaj që mund të flasin e tu tregojnë. Marrëdhëniet; pra raportet at-djalë, janë përgjithësisht asimetrike; babai ndjehet jo i respektuar dhe i nderuar; pa dashamirësinë që pret të shpërblehet prindi. Janë të shumta rastet që ndeshen në jetën e përditshme për të cilat djemtë duket se kërkojnë këshilla, por u duket shumë më e vështirë të arrijnë të flasin për probleme emotive, ndjenjash dhe përjetimesh. Edhe raporti nënë-djalë duket si i bazuar mbi autoritetin. Nëna shihet si ajo që kontrollon më nga afër; por me qëndrim dashamirës. Mbase për këtë mund të jetë objekt afrimiteti ndonjë gjë rutinë, por shpesh herë ky interes vlerësohet si tepërt. Për këtë arësye shfaqen prirje shkëputjeje dhe mënjanimi; duke u ruajtur marrëdhëniet e ngrohta në planin formal. për
## Nga buron konflikti?
Në çdo kohë kanë ekzistuar konfliktet prind-fëmijë dhe vëllezër-motra si pasojë e ndryshimeve në kërkesat për objektiva dhe zgjedhje të ndryshme. Në përgjithësi; një burim tyre janë edhe marrëdhëniet që vendosen, pasi adoleshentët nuk kanë dëshirë të pranojnë më vartësinë. Ajo shkakton dyshime edhe në skemat mendore të deritanishme, prandaj irritohen shpesh dhe në ndonjë rast kërkojnë të heqin dorë nga ndihma dhe mbikqyrja. Tani me 'shumë siguri ata fillojnë të rishikohen; e ardhmja imagjinuar u vihet përball vështirësive të jetës së vërtetë. Në këto momente kritike kemi një riorganizim të sistemit të Me kalimin nga kontrolli në pavarësi adoleshentët përpiqen të shmangin edhe kontrollin emotiv të prindërve. Për këtë kërkojnë ortakëri; pra mbështetje nga bashkëmoshatarët e tyre për të kapërcyer pengesat emocionale.
Me rritjen, vazhdimisht adoleshenti shton kërkesat. Prandaj prindërit duhet të ndryshojnë shumë gjëra për të mos krijuar mosmarrëveshje të panevojshme. Këtu ia vlen të vihet në dukje se ka nuanca të veçanta e dallime edhe në marrëdhëniet e komunikimin me nënën dhe babain. Zhvillimi brendshëm 1 adoleshentëve në jo raste bie ndesh me ato që kërkojnë prindërit. Këta të fundit duke qenë se kanë frikë se mos sjelljet e gabuara të fëmijëve do të vazhdojnë gjithë jetën;, shpesh bëhen të mërzitshëm me përsëritjen pa vend të lloj-lloj kërkesash. Disa herë qëndrime të tilla bëhen ekstreme, si pasojë e të cilave thellohet më tej konflikti. Nga një qëndrim tillë; si dhe nga praktikat që ndiqen; me kufizimet; rregullat dhe mungesën e vlerësimit; jo rrallë lindin mosmarrëveshje. pak
Në raportin prindër-fëmijë është e padiskutueshme që prirja e prindërve për të ruajtur një lloj largësie nga fëmijët në emër të forcimit të autoritetit, bëhet burim pashmangshëm mosmarrëveshjesh. Kjo është e lidhur dhe e kushtëzuar nga shkalla e niveli 1 lidhjeve emocionale; që ekziston në marrëdhëniet e prindërve me djalin apo me vajzën. Në familjet pa ndonjë lloj interesi nuk krijohet mundësi konflikte reale. Ato ndodhin në familjet me probleme ekonomike, vështirësi pozicionimi në shoqëri, me sëmundje etj. , arsye këto të mjaftueshme për të kufizuar në maksimum marrëdhëniet e nevojshme. Një dukuri e tillë mund tu përkasë edhe prindërve të një niveli shkollimi të mesëm apo të lartë; që poshtë një perdeje moderniteti e lejueshmërie; në pamje të parë, nuk arrijnë të ndërtojnë ndonjëherë raporte të thelluara, të qëndrueshme domethënëse me fëmijët e tyre. Mungesa e konflikteve në këto raste, duhet venë në dukje se nuk shihet e vlerësohet nga të rinjtë si sinjal kuptimi apo kujdesi. Përkundrazi; krijohen kushte për një revoltë të brendshme të pashpallur; e cila shpërthen në çastin, kur askush nuk e Përfshirja në konflikte, nëse vlerësohet drejt, mund të konsiderohet si gjithëpërfshirje e kujdes; që mund të nxisë marrëdhënie të reja dhe të përmirësuara. Paqja në familjen e adoleshentit mund të arrihet si përfundim zgjidhjes së një konflikti të hapur të administruar me kujdes; në të cilin njohin dallimet dhe ngjashmëritë e tyre. Ruajtja e mbajtja e një qëndrimi të drejtë, të baraspeshuar; pa shfrytëzuar dobësitë e prindërve; por sidomos ato të adoleshetëve; të cilët janë më të ekspozuar në këtë drejtim; përbën një kusht të rëndësishëm për krijimin e gjendjes së shëndoshë në familje. për pret. palët
Ka edhe tipa prindërish, të cilët veprojnë ndryshe, që përpiqen të monitorojnë dhe të mbajnë nën vëzhgim të
pandërprerë lëvizjet; qëndrimet dhe sjelljet e fëmijëve. Nga ana tjetër; nuk duhet të mendojmë se adoleshenca është gjithnjë e sunduar domosdo nga konflikte; edhe pse procesi zhvillimit të fëmijëve mbi dhjetë vjeç është bashkudhëtar i pashmangshëm me pavarësisht nga përmasat dhe kohëzgjatja e tyre. Më tepër nga fakti se perceptimet janë të sakta apo të gabuara për palët në konflikt; merr më shumë rëndësi bilanci; që për njërën llogaritet si përfitim; ndërsa për tjetrën humbje. to, palë
- Mënyra e të veshurit;
Arsyet e konfliktit nuk mund të merren vetëm si pasojë superioriteti apo dualitet pashpallur; por mbi të gjitha si rrjedhojë e pikëpamjeve të ndryshme, të përplasjes së dy këndëvështrimeve, të dy mentaliteteve për problemet e normale dhe pjesë e zhvillimit. Këto konflikte përgjithësisht nuk u përkasin çështjeve fondamentale të tipit politik; besimit apo moralit; por janë të lidhura më shumë me probleme të një niveli më të ulët, si:
- Mënyra e kalimit të kohës së lirë;
- Ndihmesa në punët e shtëpisë dhe përdorimi të hollave;
- Orari i kthimit në shtëpi;
- Shqetësimi 1 prindërve në lidhje me raportet sentimentale të fëmijëve, por sidomos raportet e vajzave; me idenë e frikës se këto lidhje mund të deformojnë zhvillimin e adoleshentëve.
Mosmarrëveshjet lindin edhe në momentin kur prindërit sillen me të rinjtë sikur të ishin fëmijë të vegjël, kur aspak rezultatet, kur nuk shtrojnë kërkesa të argumentuara, kur nuk janë të rregullt dhe nuk krijojnë marrëdhënie të ngrohta me ta etj. për
Edhe në lidhje me trajtimin e dy termave të rëndësishëm: autoriteti dhe legjitimiteti; ndeshemi me shfaqje të ndryshme. Përgjithësisht vihet re se adoleshentët e pranojnë, e njohin autoritetin e atyre që kanë të drejtë për ta ushtruar: Konkretisht; të pranuar autoritetin e prindërve; fëmijët, para së gjithash, duhet të jenë të bindur; të ndërgjegjësohen me këmbëngulje e durim në lidhje me çdo çështje; vlerën dhe dobinë e saj. Njëkohësisht; është mirë që 1 gjithë ky proces të përballohet me një klimë respekti të ndërsjellë. për
Paragiykimet për rrethin e tyre shoqëror;<eos> |
<bos>Siç del nga mjaft studime të kryera në këtë fushë, është vënë re se për sa i përket aspektit moral, sjelljeve të lira dhe të përcaktuara nga norma shoqërore, adoleshentët në shumicë ndajnë me prindërit të njëjtin vlerësim në lidhje me qëndrimin ndaj autoritetit. Por në praktikë ndodh ndryshe. Përsëri vërehen probleme të tjera të shumta; të cilat adoleshentët me të drejtë i marrin si ndërhyrje të panevojshme në të drejtat e tyre vetjake; të tilla si:
- Për kohën që duhet të qëndrojnë jashtë shtëpisë, pra jashtë kontrollit;
- Për rregullat mbrojtëse kur kalojnë nga një vend në një tjetër etj.
- Për mjediset e ndryshme që frekuentojnë me shoqërinë e tyre;
Pra; prirjet e prindërve për të ushtruar autoritet pa kushte, të kontrolluar gjithçka bëjnë fëmijët e tyre, sjell për pasojë mosmarrëveshje, të cilat në rastet kur janë të pashpallura; kanë pasoja tepër negative në edukimin e të rinjve. Edhe kërkesat e forta' të shoqëruara me ftohje të marrëdhënieve emocionale, ndërlikojnë procesin dhe krijohen mundësi për humbje të lidhjeve prind-fëmijë. Dihet për
se dashuria prindërore është e domosdoshme, por ajo e vetme nuk përbën një kusht të mjaftueshëm për zhvillimin e suksesshëm të personalitetit të të rinjve.
## Pranimi dhe kontrolli
Sjellja prindërore apo modeli që praktikohet nëpër familje të ndryshme është e natyrave të larmishme e të shumëllojshme. Në këtë drejtim, nuk mund të jepen përkufizime të prera. Secili përdor atë mënyrë apo metodë, që e vlerëson më efektive. Psikologia amerikane Diana Baumrind pranimin dhe kontrollin mbi fëmijët e të rinjtë bazon mbi dy qëndrime fondamentale; të cilat janë:
b.Kontrolli, i cili qëndron në drejtimin e fëmijës, në ndihmën e studiuar me zgjidhjet që bën, duke i mësuar e duke i afruar ritme jetese që i përshtaten karateristikave të tij individuale. Kontrolli shpesh herë bëhet si në nivelin psikologjik, duke u treguar pranishëm, duke e nxitur dhe duke e kontrolluar; ashtu edhe në aspektin e sjelljes; duke e nxitur të zgjedhë, duke kritikuar ose duke vlerësuar zgjedhjet që bën; por gjithnjë duke respektuar individualitetin e subjektit.
a. Pranimi; i cili ka të bëjë me faktin se prindi duhet të pranojë fëmijën për atë që në të vertetë është, duke vlerësuar cilësitë, të cilat ka synuar ti modifikojë me çdo çmim sipas imazhit të tij.
Në çdo stil edukimi familjar; këto qëndrime janë të paraqitura në mënyra të ndryshme; por duhen praktikuar në mënyrë krijuese; pavarësisht nga fakti se prindërit mund të jenë që të dy me apo pa nivel të lartë formimi. Me qëndrimin që shfaqet; përcaktohet edhe karakteri i prindërve.
Psh. , prindërit që shumë pranimin e kontrollin si në anën psikologjike, edhe në sjelljen në lidhje me moshën e fëmijës, përcaktohen si hijerëndë. Ndërsa vlerësohen si prindër më sjellje të përgjegishme përkundrejt fëmijëve, ata që ushtrojnë në mënyrë të ndërgjegjshme një funksion mbështetjeje; ata që shërbejnë si udhërrëfyes në edukimin e tyre, që tregohen të ndjeshëm ndaj nevojave, por lënë të dallojnë dhe të kenë parasysh kapacitetin; aftësitë e fëmijëve. Të tillë prindër kërkojnë detyrime në përshtatshmëri me aftësitë që kanë realisht, diskutojnë dhe përpiqen tu hapin rrugë adoleshentëve drejt lidhjeve të ngushta shoqërore; por më e rëndësishme është se e vlerësojnë dhe e pranojnë gjithnjë mendimin e tyre.
Përkundrejt qëndrimit hijerëndë; është stili autoritar Këtu është e domosdoshme të bëhet dallimi ndërmjet tyre. Te autoritarët bëjnë pjesë prindërit të cilët kanë përvetësuar modelin e kontrollit, ndërsa thuajse s'e njohin pothuajse aspak ëmbëlsinë prindërore. Ata kontrollojnë dhe përpiqen ti modifikojnë fëmijët në bazë të idealeve, ëndrrave dhe dëshirave të tyre; vazhdimisht ata shprehin vlerësime për sjelljen e fëmijëve; duke u diktuar një lloj të sjelluri standard; të cilin e marrin shpesh si të vetmen mënyrë pozitive të
Ky model më shumë se të gjitha modelet e tjera lejon dhe bën të mundshme një hyrje të lehtë dhe të natyrshme në mjedisin shoqëror; duke qenë se tashmë të rinjtë kanë fituar aftësinë për të pasur një qëndrim kritik të vlerësimit të ngjarjeve dhe të dukurive të ndryshme me të cilat përballen në jetën e përditshme. Aftësimi për të mbajtur qëndrim kritik bën më të sigurtë në vetvete të rinjtë, u jep një mundësi vetëkontrolli, për më tepër u jep mundësinë të zhvillojnë sjellje të drejta në vartësi të kushteve ku ndodhen e veprojnë.
veprimtarisë së tyre. Për prindër të kësaj natyre bindja ndaj autoritetit është virtut; prandaj përpiqen ta rrënjosin këtë tek fëmijët, duke ndërhyrë shpesh edhe me përdorimin e ndëshkimeve Ata kundërshtojnë njohjet shoqërore dhe kërkojnë që fëmijët të ndjekin rregullat e këshilluara; pa u dhënë ndonjë shpjegim. Ata janë kaq të vendosur në këtë rrugë, derisa arrijnë të prodhojnë frikë, ankth; fiksacion tek fëmijët e tyre. Në këto kushte nuk është e vështirë të kuptohet se fëmijë të tillë, të edukuar nga prindër autoritarë në jetë janë:
- Egocentrikë;
- Shfaqin sjellje negative ndaj të tjerëve etj.
- Kanë nivel të ulët vetëvlerësimi;
Të gjitha këto karakteristika sjellin probleme përshtatjeje ose sjelljeje mënjanuese përkundrejt shoqërisë.
Më së fundi, kemi një kategori tjetër prindërish; të cilët përcaktohen si lejues dhe pranues. Prindër të tillë pranojnë pa mëdyshje dëshirat e fëmijëve edhe pse shpesh janë të pakuptimta. Ata nuk kërkojnë sjellje të rregullta dhe të përgjegjshme në familje, lejojnë që fëmijët të marrin dhe të bëjnë vetë zgjedhjet e tyre. Përpiqen ti kontrollojnë dhe nuk 1 shtyjnë të respektojnë standardet e përcaktuara; përpiqen ti bindin fëmijët duke arsyetuar e duke u shpjeguar atyre pa ushtruar pushtetin; të cilin duhet ta zbatojnë. Shpesh ata nuk ofrojnë asnjë Iloj mbështetjeje për formimin e fëmijëve, 1 lejojnë ata të bëjnë gjithçka munden; janë indiferentë e të painteresuar. Për këtë arsye, kjo kategori prindërish perceptohen nga ana e fëmijëve si të largët dhe jo të aftë tu garantojë ndonjë mbështetje aq të domosdoshme ta. Prindërit lejues e pranues përgjithësisht nuk tregojnë interes për atë çka bëjnë fëmijët, gjë e cila e dëmton në përmasa të mëdha procesin e edukimt të adoleshentëve. për
## Përjetim i marrëdhënieve të brezave
Në çdo kohë kanë ekzistuar mosmarrëveshje ndërmjet brezave, si një dukuri që shprehet në zhvillimin e vazhdueshëm të shoqërisë. Është e kuptueshme që këtu ndikon edhe formimi i brezit të moshuar; mënyra e tij e jetesës, ndryshimet e vrullshme që ndodhin etj. Por në tërësinë e tyre kemi edhe dukuri të qëndrueshme, të cilat jo rrallë ndikojnë edhe ato në krijimin e një klime të papërshtatshme. Ndoshta një dukuri e tillë lidhet me bindjen e të moshuarve që të shmangin në veprimtarinë e bijve ato dukuri që në jetën e tyre kanë dalë të pasuksesshme. Ka këtu vend edhe për pamundësinë tiu përgjigjur kërkesave në rritje. për<eos> |
<bos>Trupi që ndryshon; zbulimi i seksualitetit, prirja për autonomi, imitimi bashkëmoshatarëve, mbrojtja nga paragjykimet; ndryshueshmëria dhe identifikimi janë sfida për prindërit dhe vetë adoleshentët. Për të qenë koherentë, prindërit; apo edhe përgjithësisht të rriturit; duhet të drejtojnë; të mbështesin, të kujdesen e të respektojnë të rinjtë. Ndryshimet mes brezave nuk janë më ato të dikurshmet; por ato janë të pranishme gjithnjë për zgjedhjet; sjelljet, objektivat etj. Kur nuk arrihet mirëkuptimi; të rinjtë dalëngadalë u shmangen të rriturve dhe vjen një moment që përpiqen të ruhen dhe nuk dëshirojnë të përballen më me ta. Ata edhe kur në thelb nuk i pranojnë apo i qortojnë të rriturit në heshtje, i trajtojnë e i vlerësojnë si të pranueshëm prindërit e vet ose u qajnë hallin si varfanjakë, të cilët; pavarësisht nga niveli arësimor që mund të kenë, koha i ka lënë prapa. Megjithëse jo për gjithçka që ndodh nuk është faji i tyre; përsëri ata nuk arrijnë ta kuptojnë jetën ashtu siç kërkohet. Ndonëse nga mjediset familjare vjen duke u zhdukur armiqësia e hapur; për shkak të përmbajtjës apo të
lodhjes reciproke, në thelb ajo mbetet e njëjtë. Kur adoleshentët thonë "pleqtë e mi' që nënkupton prindërit e tyre, ata shprehen me rezerva edhe pse e dinë që jeta për ta ka ende shumë të papritura. Në fakt; një qëndrim tillë nuk është krejtësisht pa të Me të ata shprehin një dyqëndrimësi. Pleqtë janë pak si giyshërit që do të dëshironin ti kishin afër, ndërkohë që i kanë larg ose kanë vdekur. Por janë edhe pleqtë; sepse ndoshta prindërit lëvizin në një botë të vjetër në krahasim me të rinjtë, që presin një ndryshim të shoqërisë. Presin të tjera përligije, të tjera qëllime; në një mjedis ku gjithçka duket e mbyllur; me prirje për ta frenuar jetën; për ta mbajtur atë të pandryshueshme; në vendnumëro: Në kohën që jetojmë, adoleshentët janë bërë thuajse të huaj për prindërit, pasi ata nuk flasin të njëjtën gjuhë; veshjet e të pandërprerë etj.\_ kanë sjellë të tjera kërkesa. Prandaj të rinjtë nuk kanë ato mendime; sjellje e qëndrime, të cilat do ti dëshironin prindërit e tyre. gjë keq.
Në shoqërinë tonë krahas zhvillimit; ndeshim edhe dukuri të dëmshme, të padëgjuara vite më ose të prostitucioni; të cilat me shtrirjen që kanë marrë, po kthehen në një rrezik serioz për të ardhmen e shoqërisë; në përgjithësi, dhe të familjes, në veçanti. Këto dukuri vazhdojnë të mbeten burime konflikti mes të rinjve dhe prindërve të tyre. Përgjithësisht, ata që nuk notojnë në ujëra të tilla, nuk kanë mosmarrëveshje të ashpra me prindërit. Në këtë mënyrë, konfliktet mes të rinjve dhe prindërve janë ngritur në nivele të reja, me tipare e trajta të ndryshuara; krahasuar edhe me ato të disa dhjetëvjeçarëve të mëparëshëm. Nëse dikur mund të lindte një konflikt për një mosrespektim orari; apo për diçka tjetër të përafërt; tani kjo nuk ka më atë rëndësi që kishte. parë
Probleme më të mëdha kanë dalë në skenë. Prirje që shpesh trajtohen si negative nga prindërit; duken shumë argëtuese nga të rinjtë. Mosmarrëveshjet që ndodhin në jetën e përditshme; të rinjve u duken si një rrënim të bindjeve e të psikologjisë së prindërve, thënë shkurt; si një dështim në ëndrrën e tyre për të jetuar. Këtu ata vënë re tatëpjetën; paefektshmërinë; lodhjen dhe dështimin e prindërve.
Këto qëndrime nxiten e realizohen nga siguria që rrjedh prej përvojave të mëparshme; të cilat vlerësohen gjithnjë si të suksesshme, të provuara e si të vetmet rrugë që duhen shkelur të realizuar idealet edukative. Secili prej nesh ka një botë të brendshme, që mund ta quajmë fushë perceptive' e 'përbërë nga emocione; ndjenja; motivime etj. të cilat na lejojnë të flasim për botën e brendshme; një fushë që shkon nga individualiteti deri tek ndjenjat dhe përvojat e jetuara. Nuk mund të dimë kurrë se çfarë ndjejnë dhe mendojnë adoleshentët me të cilët kërkojmë të vihemi në marrëdhënie, nëse nuk kuptojmë sa i rëndësishëm është fakti që të dimë se me çfarë këndvështrimi e shohin ata botën, çfarë idesh dhe mendimesh kanë ngjarje e dukuri që rrethojnë. Ky element kërkon një vlerësim të posaçëm; sepse ka të bëjë drejtpërdrejt me fatin dhe rrugën që do të marrë e ardhmja e fëmijëve. Duhet të largojmë nga mendja faktin se adoleshentët duhet të jetojnë e të zhvillohen në përshtatje për për
Probleme të kësaj natyre komunikimi u përkasin disa fushave, sepse në jo pak raste objektivat dhe qëndrimet e prindërve nuk mbështeten dhe nuk nxisin një raport të drejtë e të pëlqyeshëm marrëdhëniesh me adoleshentët. traditës, më tepër synohet që adoleshentët të sillen e të veprojnë sipas skemave të përcaktuara nga prindërit. Vetëm në këtë mënyrë, gjithnjë sipas tyre, të rinjtë, do të ruhen dhe do të rriten të shëndetshëm. Sipas
marrin atë formë që dëshirojmë tu japim ne, të rriturit, pa vlerësuar e pa respektuar tiparet e veçoritë e tyre individuale, pa mbajtur parasysh ndryshimet e shpeshta e të shpejta që ndodhin në psikologjinë njerëzore.
Objektivat; qëllimet dhe kërkesat tona 'çfarë presim nga bijtë tanë' bëjnë që të krijohet një "mur ilartë" ndërmjet nesh dhe adoleshentëve; mur të cilin edhe po e prekëm, kurrë nuk do të mund ta kapërcejmë, vështirë se shkëputemi pa dëmtime prej tij . Ndonjëherë problemet nuk janë edhe aq të vështira. Mosmarrëveshjet lindin edhe nga gjëra fare të zakonshme; të thjeshta. Psh. , një prind kërkon ta bëjë fëmijën e tij biolog; por fëmijës mund ti pëlqejë dhe ka prirje letërsi. Kështu lind konflikti ndërmjet kërkesës së prindërve, dëshirës së tyre, dhe prirjeve të vetë subjektit; %jë e cila përgatit jo vetëm një përplasje interesash; por vë në pikëpyetje të ardhmen e adoleshentit. Për çdo të ri, përveç raportit që duhet të vendosë me prindërit e tij, është e domosdoshme të gjejë mënyrën të ndërtojë edhe raporte me bashkëmoshatarët e vet, që janë në ndryshim të vazhdueshëm përsa 1 përket mënyrës së sjelljes, të veshjes etj. Me rëndësi është që ti lejojmë fëmijët të bëjnë gjithnjë zbulime rreth jetës së tyre dhe të përcaktojnë një rrugë të drejtë zhvillimi. Problemi është se disa prindër kërkojnë ti detyrojnë fëmijët që të sillen në veprimtarinë e tyre si të ishin ata vetë. Një gjë e tillë nuk arrihet. Secili mund të bëjë çfarë dëshiron; madje edhe gabime, por ne duhet të jemi të gatshëm pranë tyre të ndikojmë në rastet më të rënda për të ndalur më të keqen; të pariparueshmen. Kjo lloj pranie apo ky vëzhgim kërkohet të jetë ispecializuar; sa më ndjeshëm; por gjithnjë rezultativ në momentin e duhur: Nga ana e adoleshentëve prindërit krahasohen me prindër të tjerë "më të mirë" më të hapur; për pak i
që japin më shumë liri për bashkëmoshatarët. Prandaj prindërit duhet të përballen çdo ditë me çështje nga më të ndryshmet që ngrejnë bijtë e tyre, të cilat përmbajnë në vetvete një lojë të vazhdueshme të ideve e bindjeve filozofike.<eos> |
<bos>Në fund të fundit; do mbajtur parasysh se qëllimi prindërve është gjithnjë i mirë; ti ndihmojnë fëmijët; që të bëhen e të veprojnë të pavarur nga skemat e parafabrikuara. Kjo kërkon që të rriturit të zotërojnë forcën e mjaftueshme për të kuptuar e për të pranuar gabimet e tyre. E gjitha kjo bëhet me synimin që adoleshenti të fitojë aftësi e besimin në vetvete; për të realizuar prirjet dhe talentin e tij.
## Nevoja për baraspesha të tjera
Për të arritur rezultatet e dëshiruara në edukim; familja është e domosdoshme të identifikojë disa aspekte të veçanta, të cilat ndikojnë në procesin e zhvillimit të personalitetit të fëmijëve; si:
- 2. Të mbështetet te informacionet e kohës për metodat e edukimit,
- 1. Të njihen vështirësitë vetjake veprimit të edukimit, gjatë
- 3. Të sigurohet bashkëpunim efektiv prind-fëmijë,
- 5. Të njihet realiteti familjar; po kështu dhe realiteti shoqëror.
- 4. Të mbështeten fëmijët për plotësimin e nevojave materiale,
E rëndësishme është që të zotërohen e të realizohen përgjegjësitë e secilit komponent të familjes dhe të njihet si i përjetojnë së brendshmi fëmijët problemet që kanë,
pavarësisht nga mjedisi ku kanë lindur; pra konkretisht si ndjehet në familje, në bashkësi apo në shkollë. Vetëm pas një veprimtarie të tillë mund të përcaktohet një strategji e përbashkët për të realizuar objektivat për të përballuar problemet dhe vështirësitë, që lindin në këtë proces të ndërlikuar. Qëllimi i mbështetjes së familjes është krijimi e forcimi i një sistemi racional për të edukuar fëmijtë me cilësitë e virtytet më të mira, me besim në vetvete dhe tek njëri-tjetri. Në këtë drejtim; kërkohet që prindërit e fëmijët të rishikojnë vazhdimisht sjelljet dhe qendrimet e tyre. [ rëndësishëm mbetet vlerësimi i vetvetes dhe isistemit me të cilin veprohet në marrëdhëniet që vendosen.
Mbetet aktuale thënia e njohur e A. Frend, se: "Unë them që është normale për një adoleshent që për një kohë të ketë sjellje jokoherente dhe të paparashikuara. Një i ri arrin të dojë dhe njëkohësisht të urrejë prindërit e tij, të revoltohet kundër tyre, të ndiejë turp kur është duke biseduar me nënën e tij në prani të të tjerëve, e papritmas të dëshirojë të bashkëbisedojë me gjithë zemër me të" . Prandaj mendoj se është e nevojshme që çdo adoleshenti ti lihet koha dhe liria e domosdoshme për të vepruar e për ta gjetur vetë rrugën e tij . Por kjo s'është e lehtë. Për ta realizuar këtë prindërit kanë nevojë për ndihmë dhe këshilla, për vetëpërsosje. Secili prej nesh ka ndeshur e ka përjetuar situata që përshkruam më lart ose të ngjashme me to; por në pak raste qëndrimi që ka mbajtur; mund të ketë qenë i njëjtë apo i përafërt. Prandaj lind edhe domosdoshmëria e zotërimit të disa mekanizmave universalë të edukimit për çdo prind, pavarësisht nga përvoja vetjake që në një moment të caktuar mund të zotërojë.
Adoleshenca mund të merret si fillimi një aventure ose një lindjeje të re. Ajo shoqërohet me një numër të pacaktuar nxitjesh të brendshme dhe të jashtme; të cilat herë
shfaqen e herë jo. Shkallë-shkallë inteligjenca dhe qëndrueshmëria pësojnë ndryshime të mëdha, të cilat pasqyrohen në marrëdhëniet në familje, në shkollë dhe shoqëri. Nëse nuk analizojmë drejt këto dukuri, do të krijojmë ide të gabuara. Për këtë arsye në disa raste na duket sikur e kemi këmbyer fëmijën, na krijohet ideja sikur nuk e njohim atë. Konfliktet; kriza, revolta dhe shpërthimet të ngjajnë me një thyrje a përmbysje të pazëvendësueshme; të cilat ndodhin në të vërtetë. Por ato sjellin një qëndrim të ri, një zhvillim më të lartë fizik e psikik, një forcë të re ende të pazbuluar në universin e shpirtit; që ngjason me një vullkan; cili shoqërohet me shpërthime; me interesa; nevoja dhe aspirata të reja. Kriza psikologjike e kësaj moshe merr një pamje interesante, duke u gërshetuar me reaksione fiksasione, paaftësi; dyshime.
Paralelisht me pjekurinë seksuale në këtë periudhë shfaqen dukuri tranzitore edhe në planin psikologjik. Ndjenjat e reja që lindin, paraqiten me ngarkesë të ndryshme tek djemtë dhe vajzat; me orientim drejt funksioneve seksuale të burrit e gruas. Kemi një largim psikofiziologjik të dyja sekseve në moshën e adoleshencës me mospërputhje; hallakatje të
Kjo periudhë mund të përjetohet edhe si dramë e shpërthimeve të mëdha për shkak të reagimit ndaj mjedisit përreth, i cili kundërpërgjigjet mënyrës së re të sjelljes së adoleshentit. Është koha e një revolte apo e një kryengritjeje të madhe; që të krijon idenë e gabuar sikur po rrëzohet gjithçka e ndërtuar me sakrifica deri në këto momente. Kjo luftë e heshtur; në mjaft raste e pashpallur; kërkon vendosjen e marrëdhënieve të reja, pranimin e një marrëveshjeje të re dhe jo kurrësesi pajtimin formal apo tërheqjen pa kushte të ndonjërës palë; gjë e cila do të shënonte shkatërrimin e gjithë procesit të edukimit.
vajzave dhe padurim sentimental të djemve. Siguria dhe qetësia e mëparshme vihet në sprovë. Mjedisi familjar dhe shoqëror janë po ata që ishin; por brenda vetes gjërat kanë ndryshuar: Prandaj ndihet tronditja në trup dhe në shpirt:. Kështu lindin shqetësimet ta kapërcyer këtë situatë të papritur anormale, prandaj për këtë arsye në jo raste adoleshentëve u dalin përpara përfytyrimet e kohës së kaluar; kur ishin të lumtur. për pak
Kjo moshë e ashpër me të papritura përbën për të rinjtë një shqetësim të madh, ajo karakterizohet nga shpenzime të mëdha energjish. Kureshtja, ndërhyrjet; veprimtaria e fshehur; impulset etj. sjellin ankth dhe në ndonjë rast fajësi për manifestime të ndaluara. Në vitet e para të adoleshencës; fëmija bëhet rival i nënës dhe babait; për shkak të ndalesave dhe moralizimeve të pafundme Ëndërrimet; aventurat e bota imagjinare që krijohet nga kjo moshë, kërkojnë kohë dhe liri për të menduar e për të vepruar; jo përndjekje e kontroll për gjithçka. Edukimi realizohet me efektivitet kur të rriturit mendojnë dhe besojnë se statusi i fëmijës ka ndryshuar; se ai nuk është më i tillë jo thjeshtë në paraqitjen e jashtme; por kryesisht në botën e brendshme; gjë të cilën duhet ta pranojnë në të gjitha përmasat e saj. Pavarësia; revolta; mbyllja në vetvete; zemërimi, kundërshtimi janë tipare të adoleshentëve. Shfaqje të tilla bëjnë thirrje; por edhe kryengritje për më tepër për të njohur unin" e tyre. Këto dukuri nuk janë ndarë në mënyrë të përpjesshme me shqetësimet që kanë në fakt adoleshentët. Vetëvlerësimi nuk varet vetëm nga situata e përgjithshme, por nga orientimet vetjake të të rinjve, që përcaktojnë elementet plotësuese e vlerësuese të qenies së 'unit" Krizat; kthesat dhe ndërlikimet sjellin rishikim të pozicioneve dhe shoqërohen edhe me zhgënjime të mëdha. Thellësia e dëshpërimit në disa raste është e madhe, prandaj liri,
kërkohet maturi dhe profesionalizëm në marrëdhëniet prind fëmijë apo mësues-nxënës . Një farë agresiviteti që manifestohet në këto lidhje, është real në të tëra mjediset; prandaj nuk duhet lënë jashtë vëmendjes përpjekja dhe lufta për shmangien deri në mënjanimin e tyre të plotë.
Paragjykimet, penalizimet; alarmet e panevojshme krijojnë një gjendje shkatërruese; e cila lë pasoja shpesh të pariparueshme në karakterin e të rinjve. Adoleshenca është mosha e ndryshimeve të vrullshme; e cila karakterizohet nga zhvillime fiziologjike dhe psikike të pakonceptueshme në kufij kohorë. Lind një botë e re mbi një lumë me ëndrra, por është përballë tyre një mal me pengesa; të cilat në shumë gati<eos> |
<bos>Edhe veprimet e fëmijëve që jo rrallë venë në drejtim të kundërt me ato që kërkojnë apo këshillojnë prindërit; nuk duhet të alarmojnë askënd, sepse janë në natyrën zhvillimeve fiziologjike dhe psikike të kësaj moshe. Vlerësimi 1 ndryshimeve të mëdha që ndodhin nga çasti në çast; nuk bëhet me moralizime apo me receta të gatshme, por me veprime të studiuara, shpesh të padeklaruara. Megjithëse inteligjenca është e zhvilluar edhe në drejtim të mendimit abstrakt; varësia nga mendimi i të rriturve edhe në këtë moshë mbetet mbizotërues. Kriza e rritjes të krijon idenë e gabuar apo iluzive sikur edhe egzistenca po shkatërrohet; prandaj ndarja në dy kampe, dy breza të ndryshëm, merr trajta të qarta, here-herë me qëndrime armiqësore. Çdo rritur mbart brenda vetes fëmijërinë; por edhe çdo fëmijë ndërton në imagjinatën e tij dhe përjeton vazhdimisht imazhin e një të rrituri. Ky fakt duhet të sherbejë jo vetëm për mirëkuptim në marrëdhëniet e përditshme; por në krye të gjithçkaje prindi duhet të bindet në ndërgjegjen e tij, që të mos e trajtojë adoleshentin si fëmijë, mos ta ndalojë atë që të sillet kur ka nevojë si i rritur. gati
raste janë të karakterit subjektiv dhe të paargumentuara. Prandaj kërkohet maturi e shumë përkushtim për të ndërtuar e për të manifestuar sjellje të tjera, të cilat kënaqin të dyja palët. Kontradiktat e brezave veprojnë në mënyrë të çuditshme. Kjo gjë është vështirë të kapet. Më tepër dallohen pasojat e tyre. Idetë, pikëpamjet, konceptet dhe, përgjithësisht, botëkuptimi dy apo tre brezave që bashkëjetojnë, kanë ndryshime. Kjo është e shpjegueshme; por jo rrallë qëndrimet janë edhe përjashtuese, duke mos marrë parasysh as rreziqet e ndarjes së përhershme. Nëse nuk tregohet vëmendje dhe nuk praktikohet mirëkuptimi e respekti i ndërsjellë, ashtu pa u ndjerë; siç vepron një brejtës padukshëm, gërryhen hapësirat në mes brezave. Në disa raste këto marrëdhënie acarohen në atë masë, sa nuk mund të flitet për riparimin e tyre. Vetëm atëherë kujtohen për të keqen që i ka zënë, gjithmonë sipas mënyrës së tyre. Prandaj edukatorët, të kultivuar ose jo; kërkohet të jenë të përgatitur për këto sfida; për të triumfuar mbi to; pa çmim e kosto të papërballueshme. Nuk mjafton thjeshtë ta duash fëmijën, ti plotësosh kushtet e kërkesat e panumërta, por mbi të gjitha duhet të dish ta duash e ta vlerësosh; ta edukosh për të fituar përmasat e të rriturit. Kështu plotësohen ëndrrat e fëmijës dhe ideali vështirë, por asnjëherë e pamundshme për tu realizuar: Studiusi Hall thekson se "në agimin e adoleshencës prishet uniteti dhe harmonia e vjetër me natyrën, fëmija tërhiqet nga parajsa e tij dhe duhet të hyjë në të përmes një ngjitjeje të gjatë, duhet të nënshtrojë mbretërinë e lartësisë së njeriut; të flakë tej sferën e re dhe të zhvillojë një histori më moderne të natyrës së vet psikofizike" Ndërsa Platoni mendonte se gjendja e pastabilizuar emocionale e adoleshentëve nxitet nga impulse natyrore, të cilat prodhojnë gjaknxehtësi, xhelozi palët
dhe trazira të tjera psikike. Nëse e vlerësojmë me vëmendje këtë nivel moshor; arrijmë në përfundimin se adoleshenca mund të karakterizohet si kohë e alternimit të entusiazmit, të pasionit e të tërheqjes intelektuale me indiferencën, neglizhencën dhe apatinë; e cila shoqërohet me kënaqësi e eufori të menjëhershme; me dhimbje e melankoli ekstreme. Kjo moshë, duke e pranuar veten si 1 vetmi objekt rëndësishëm dhe qendër e gjithësisë, vallzon ndërmjet atyre që ndjen e di dhe atyre që mendon e bën. Prandaj jo rrallë adoleshentët përfshihen nga entuziazmi i pakontrolluar dhe papritmas bien në vetmi; oshilacione këto; të cilat duhen mbajtur nën kontroll të vazhdueshëm. Për këto shkaqe, ka studiues që mendojnë se në periudhën e adoleshencës ndërpritet zhvillimi personalitetit; gjë e cila argumentohet me sjelljet e tyre të pavetëdijshme dhe të paparashikueshme.
## Kërkesa për statusin e të rriturit
Në të vërtetë, të gjitha qendrimet e turbullimet emocionale janë të pashmangshme. Ato rrjedhin, përveç faktorëve të tjerë, edhe nga përvoja; që kërkon të fitojë adoleshenti për tu bërë i pavarur. Prandaj në këtë moshë kemi shfaqje të vetmisë, të mbylljes në vetvete dhe paqartësi. Adoleshenti dalëngadalë i kapërcen shprehitë e fëmijërisë . Ai arrin të kalojë krizën e identitetit dhe të shohë qartë se ç'lloj personi është, çduhet të bëjë me veten e tij. Natyra e zhvillimit të adoleshentit çon në konflikte ndërmjet tyre dhe prindërve; përgjithësisht ndërmjet të rinjve dhe të rriturve. Rinia përballet me pengesa për të fituar statusin e të rriturit. Hendeku që mund të krijohet në këtë moshë, kërcënon seriozisht procesin e edukimit; që mund të shembë shumë
gjëra të ndërtuara me sakrifica të mëdha. Rebelimi i të rinjve rrjedh e shtohet sidomos nga kontrolli për gjithçka. Prirja e të rriturve për mbizotërim me komunikime të kontrolluara, predikimi për kohën e artë të rinisë së tyre, të cilën e këshillojnë si modelin e provuar të suksesit, kthehet në ritual të përditshëm. Kjo nostalgji për kohën e kaluar është e shpjegueshme. Por pavarsisht nga cikli historik, zhvillimi jetës njerëzore ka ligjet e veta, të cilat nuk mund të komandohen nga dëshirat subjektive të askujt, pandaj kërkohet në çdo kohë një taktikë e re edukimi.
Adoleshentët kanë individualitetin karakterin personalitetin e tyre që është divers, ashtu si i të rriturve; që mbart një baraspeshë ndërmjet vlerave dhe antivlerave. Detyra e të rriturve mbetet që zhvillimi mundësisht të jetë përshkallëzuar; jo me shpërthime e kërcitje; sepse kjo moshë rrezikohet nga tërheqja e antivlerave si rrjedhojë e kundërshtive që e karkterizojnë këtë periudhë të jetës. Nga anketimet e kryera me një grup të rinjsh të shkollave të mesme, afër 80% e tyre kërkojnë të jenë të pavarur nga të tjerët; që të afirmojnë vlerat individuale të personalitetit; prandaj kur u këshillohet ndonjë veprimtari; shfaqin më tepër pakënaqësi. Vetë ndërgjegjësia e të rinjve se me personalitetin që zotërojnë; u takon një vend në mjedisin që i rrethon; është një cilësi e re me mjaft vlerë, që i dallon ata nga fëmijëria e mëparshme. Njohja e aftësive të tyre i shtyn adoleshentët jo vetëm të marrin informacion për gjithçka, por edhe për të arritur një pozitë më të lartë shoqërore. Këtu buron konflikti me të rriturit, të cilët dyshojnë dhe nuk besojnë në aftësitë e të rinjve. Këta të fundit me të drejtë kërkojnë statusin e tyre në destinacionin e ri shoqëror; i cili shoqërohet me hopin në sferën intelektuale e njohëse, emocionale e volitive dhe zhvillimit të personalitetit; në përgjithësi. Bota e brendshme<eos> |
<bos>psikike gjatë procesit të rritjes shoqërohet me një përjetim të thellë emocional. Duke menduar vendin që ka adoleshenti; por edhe ku dëshiron të arrijë, kërkesat që shtron ndaj vetës së tij vijnë në rritje për të zhvilluar botëkuptimin; interesat; aftësitë dhe karakterin. Kështu lind ndërgjegjshmëria që shoqërohet nga një formim i ri, i cili shprehet në raportet e reja më dinamike jo vetëm me moshatarët; por edhe me të rriturit. Duke qenë më realist në këto marrëdhënie, adoleshentët ndjehen të frenuar; të paplotësuar dhe në disa raste të pavlerësuar. Pikërisht; në këtë moment kemi një sistem më të plotë mendimi e vlerësimi dhe një konceptim të nuk është i njëtrajtshëm. Prirja për pavarësi e adoleshentit nuk ka të bëjë me shkëputjen e tij nga shoqëria, por me afirmimin dinjitoz të personalitetit të tij në shoqëri, që realizohet me zhvillime të brendshme dhe të jashtme. Varësia e të rinjve ka natyrë shoqërore, morale dhe sidomos ekonomike. Në një përgjigje që japin adoleshentët e pyetur; vetëm 40% e tyre kërkojnë dhe vlerësojnë këshillat që marrin nga drejtime të ndryshme.
Piazhe mendon se formimi i të menduarit në periudhën tranzitore nga fëmijëria në adoleshencë kalon nëpër një serë nivelesh;, e cila lidhet me presionin biologjik për tu përshtatur në mjedisin përkatës. Rritja intelektuale e adoleshentit manifestohet në mënyrën e përvetësimit të dijeve; të thellimit dhe zgjerimit të ndjenjave intelektuale. Ajo shprehet në veprimtarinë e tyre studimore; duke vlerësuar gjithnjë e më shumë jo vetëm pamjen e jashtme të gjërave; por sidomos thelbin e tyre. Në këto momente lind ndjenja e braktisjes së nënshtrimit; që shoqërohet me idenë e barazisë me të rriturit; gjë e cila shkakton rebelim idealist. Hapja, sinqeriteti, konformizmi me të rriturit; në disa raste rrjedh nga gjë
papjekuria. Kështu prodhohen qendrime të dyzuara e shpesh hipokrite; të cilat duhet të kurohen që në shfaqjen e tyre. Kërkesa për qëndrim të rregullt duhet të jetë e vazhdueshme; ajo duhet shoqëruar me ngrohtësi, mbështetje, pranim, respekt; besim ajo duhet të mbështetet në shpjegime racionale për vlerat e saj morale. Metodat e ndëshkimit; sharjet; fyerjet etj ., ndikojnë në krijimin e reflekseve negative të sjelljes, bëjnë të rinjtë të pandjeshëm ndaj moralit prindëror dhe me mangësi në bilancin e përgjithëshëm. Prindi duhet të udhëheqë formimin e personalitetit të adoleshentit përmes shembullit të tij. Në këtë kuptim; edhe kontrolli ndaj tyre të synojë tujap sa më shumë hapësira e pavarësi. Djemtë kanë aftësi zhvillimi e giykimi moral më të shpejtë se vajzat; sepse kanë më shumë liri në mjediset brenda dhe jashtë familjes: Por këto të fundit janë më të ndjeshme dhe më të respektueshme.
## Atmosfera familjare
Formimi moral s'ka të bëjë vetëm me mësimin formal të vlerave morale, por sidomos me zhvillimin e qëndrimit të drejtë dhe të pjekurisë emocionale. Prandaj ndër faktorët familjarë që ndikojnë me përparësi në edukimin e adoleshentëve, mund të veçojmë, krijimin e një atmosfere të ngrohtë familjare me një klimë respekti, besimi dhe pranimi fëmijës ashtu siç është, me anët pozitive dhe negative që ka, pa i dramatizuar ato; sidomos këto të fundit.
Lidhur mesa trajtuam më sipër; tërheqja emocionale e fëmijëve ndaj prindërve për të zhvilluar vetëdijen dhe për të krijuar raporte të favorshme komunikimi; përcaktohet nga disa faktorë:
- Shkëmbimi 1 ndërsjellë e ritmik informacionit ndërmjet fëmijëve e prindërve pa pengesa e kufizime.
- Kërkesat e vazhdueshme të shoqëruara me ngrohtësi mbështetje, me ndihmë e shpjegime racionale, duke shmangur qëndrimin e rreptë për një disiplinë të panevojshme dhe, sidomos; dhunën fizike.
- Kontrolli i prindërve ndaj fëmijëve, duke synuar në dhënien këtyre të fundit të autonomisë dhe të pavarsisë së plotë.
- Tërheqja e vazhdueshme prej shembullit të prindit për formimin e identitetit të fëmijës.
Vetëm me vendosjen e marrëdhënieve të drejta dhe të mirëkuptimit ndërmjet brezave të ndryshme; do të arrijmë të kemi një familje të shëndoshë, që do të luajë rolin e saj si njësi themelore e strukturës së shoqërisë. Kjo formë organizimi ka ekzistuar pothuajse që me lindjen e njeriut. Në këtë rrugë të gjatë në mes problemesh të shumta, ajo ka mbijetuar dhe sërish qëndron si formë efektive e organizimit shoqëror. S'mund të ketë shoqëri të shëndoshë, pa një familje të shëndoshë. Kjo është arsyeja, përse edukimit familjar duhet kushtuar një rëndësi e dorës së parë.
Dukuri të ndryshme negative që janë vërejtur në marrëdhëniet brenda familjes, veçanërisht në këto vitet e fundit;, lidhen edhe me nivelin e lartë të stresit;, në përpjekjet për tiu përshtatur ndryshimeve të vlerave në shoqëri dhe familje. Edhe përpjekjet për përballimin e konkurrencës në punësim; arsimim; strehim dhe për një jetë më të mirë, në përgjithësi, janë një faktor vendimtar në rritjen dhe akumulimin e problemeve familjare. Ndryshimet politike; shoqërore dhe ekonomike që po ndodhin; po shoqërohen me një rënie të theksuar të nivelit të punës së shkollës; si dhe në uljen e nivelit arsimor të shoqërisë, çka përbëjnë një rrezik tjetër që dhuna dhe abuzimi në familje të vazhdojë të jenë të pranishme për një kohë të gjatë në jetën tonë të përditshme.
Mungesa e arsimimit; duke u shoqëruar me mungesën e njohurive për jetën, për familjen; për ligjin; për të drejtat; për mënyrën e komunikimit e të trajtimit të konflikteve, në përgjithësi; mungesa e mundësive për një jetë më të mirë, do të vazhdojë të prodhojë familje monstra për aq kohë sa të ekzistojnë këto dukuri. Po kështu; pabarazia e theksuar shoqërore apo individualizimi ekstrem i varfërisë; mungesa e burimeve mbështetëse socialekonomike, mungesa përgjegjësive kolektive për nivelin e jetesës; janë faktorë që mbyllin dritën e perspektivës dhe sjellin rënien e perdes së zezë për shumë familje. 'Kur varfëria vjen tek dera; dashuria fluturon nga dritarja" përcaktohet në një fjalë të urtë popullore. Në momente të tilla krize; jo vetëm që numri i të sëmurëve mendorë është në rritje, por dhe kujdesi apo edukata e trajtimit të çrregullimeve të tilla paraqitet në nivelet më të ulta\_ Po kështu, krijohet një klimë favorizuese shpërthimin e krimeve të ndryshme; ku dhe krimet e rënda do të jenë më të shumta. Humbja e besimit në institucionet shtetërore për zgjidhjen e konflikteve bën që jo pak individë të shmangen nga përpjekjet për një jetë më të mirë. Të gjitha këto shkaktojnë që, në plan të parë, të dalë vetëgiygjësia për përballimin e problemeve që krijohen. për
## Kriza e komunikimit
Kriza e madhe e komunikimit që po thellohet gjithnjë e më shumë, ka prekur edhe familjen; duke ndihmuar kështu që ajo të kthehet nga një strehë paqeje në një vatër armiqësie "Ndero nënën dhe babain tënd' ky është parimi më i rëndësishëm mbi të cilin qëndron forca e një familjeje. Prindërit, duke u ndodhur në moshën e mesme; kuptojnë<eos> |
<bos>dhe ndjejnë mangësitë, që kanë ndikuar në plotësimin e dëshirave dhe të qëllimeve të tyre në jetë. Ndryshe nga në moshën e adoleshencës krijohet një prirje për të qenë i pavarur në problemet e shkollës; të shoqërisë; të argëtimit etj. Tek të rinjtë ndeshet prirja për ta ndjerë veten sikur secili prej tyre di gjithçka dhe vetëm kur e pëson; e kupton se prindërit e kishin mirë që në fillim; kur përpiqeshin ta ndalonin të kryente ndonjë veprim apo sjellje jo të rregullt. Mes mungesës së përvojës së të rinjve dhe qartësisë së prindërve pasojat e veprimeve të fëmijëve të tyre; është hapësira që bëhet shkas për konflikte të vazhdueshme në familje. ata; për ndodhur nën një trysni në rritje, prindi ndjen një rënie të autoritetit të tij . Kështu lind një papajtueshmëri mes autonomisë në ngjitje të fëmijës dhe autoritetit në rënie të prindit. Pasoja të kësaj papajtueshmërie janë konfliktet e vazhdueshme mes tyre. Në këtë tension dypalësh vërehet prirja e adoleshentit për të mos toleruar në qëndrimet e tij. Kjo mungesë fleksibiliteti nga ata shoqërohet dhe me kundërshti të plotë të prindërve; të cilët ndiehen të sigurtë në saktësinë e qëndrimeve të tyre në të mirë të fëmijëve. Zhvillimi intelektual të rinjve shoqërohet me shtimin e njohurive për botën, duke ndërtuar pikëpamje botëkuptimore për të, por kjo bëhet duke u mbështetur më shumë tek vetja, tek përjetimet vetjake. Krizat, kthesat dhe ndërlikimet e tjera më vonë bëjnë që të rishikohen shumë nga qëndrimet e tyre të mëparshme. Është koha kur ata përpunojnë një sistem bindjesh të qarta dhe në mënyrë të ndjeshme, edhe të qëndrueshme. Ata e ndjejnë se janë në prag të jetës së rritur; prandaj e ardhmja jo i vetëm tërheq, por edhe u shkakton shqetësime botëkuptimore.
Të rinjtë fillojnë të qëndrojnë gjithnjë e më larg shtëpisë. Të dhënat tregojnë se mbi 28 % e të rinjve të anketuar shprehen se pjesën më të madhe të kohës e kalojnë jashtë familjes. Përvoja e tyre e hidhur në vitet e rinisë nuk i lejon prindërit të marrin pjesë në entuziazmin e të rinjve për shumë që ata dëshirojnë të realizojnë. Në disa familje bëhen diskutime të për mënyrën e veshjes, për qëndrimin ndaj seksit të kundërt; ndaj përdorimit të drogës; alkoolit; duhanit; orarit të kthimit në shtëpi, zgjedhjes së shokëve me të cilët shoqërohen; kërkesave të tepruara të tyre etj. Dëshira e madhe për të mbrojtur fëmijtë nga gabimet, bën që prindërit të përpiqen të kontrollojnë gjithçka që ata mund të bëjnë. Shumë të rinj të vetëdijshëm për gabimet e bëra, përpiqen ti fshehin ato. Ata bëjnë një jetë të dyfishtë; duke kryer kështu shumë gjëra pa dijeninë e prindërve. gjëra ashpra
Në të gjitha këto zhvillime dalin edhe disa paqartësi; si, Nëse ka dallime mes personaliteteve të prindërve që abuzojnë dhe atyre që nuk abuzojnë apo cilat veti të personalitetit favorizojnë abuzimin etj. Në kërkim të psh.:
Mjaft studiues të ndryshëm theksojnë se abuzimi mbi fëmijët është një problem me pasoja në zhvillimet e mëvonshme të vetë familjes. Studimet provojnë se shumica e prindërve që keqtrajtojnë fëmijët; kanë qenë dhe vetë të keqtrajtuar nga prindërit e tyre në fëmijëri. Keqtrajtimi kryhet më dendur në familjet, ku ekzistojnë probleme në mes bashkëshortëve prindër (si neglizhenca apo keqtrajtime ndaj njëri-tjetrit) , po ashtu dhe në familjet me prindër të divorcuar: Stresi dhe përdorimi i alkoolit nga prindërit janë faktorë të tjerë negativë që ndikojnë shtimin e numrit të keqtrajtimeve. Përgjithësisht; rastet më të shumta të abuzimit vërehen në familjet me prindër me nivel të ulët ekonomik; arsimor dhe shoqëror: Ndërsa viktima të keqtrajtimit bien më shpesh fëmijët me kufizime fizike apo mendore.
përgjigjeve këto paqartësi; veçohen edhe disa mëdyshje që anojnë nga efektet negative të prindërve që ndikojnë mbi pasardhësit. Prindërit abuzues në përgjithësi janë impulsivë; të papjekur (më shpesh të rinj në moshë) , të padurueshëm, të pavullnetshëm; të pavëmendshëm, mosbesues dhe indiferentë. Në raste të tilla, autoriteti i kryetarit të familjes; i trashëguar me forma të vjetëruara; bëhet shkak për abuzim:. Prindërit shpesh friksohen në humbjen e autoritetit në sytë e fëmijës. Ndaj ata ushtrojnë edhe dhunë për ta ruajtur me çdo kusht atë. Edhe vetë personaliteti i fëmijës mund të bëhet shkak i problemeve; kur nuk përshtatet me personalitetin e prindit. E thënë ndryshe, sjellja e fëmijës ndikon në sjelljen e prindit dhe sjellja e prindërve ndikon në sjelljen e fëmijës. Kështu, dukuri të tilla, si: kokëfortësia, zënkat në shtëpi apo jashtë saj; shkelja e rregullave; sjelljet dëmtuese etj , përbëjnë burime të mundshme të përdorimit të dhunës ndaj fëmijëve. për
Në vartësi të shkallës së tij, abuzimi mund të shkaktojë probleme në zhvillimin fizik të fëmijës, probleme neurologjike; probleme në të menduarit;, në të shprehurit, çrregullime emocionale, shoqërore etj. Sjellja e fëmijëve të abuzuar nuk është e qartë. Shfaqje të agresivitetit; mosbesimi; frika pa shkak etj., dëmtojnë vazhdimisht botën e brendëshme emocionale, duke lënë pasoja edhe në shëndetin e tyre mendor dhe fizik.
Paprekshmëria dhe respektimi i dinjitetit të personit janë elemente të rëndësishme dhe gjurmëlënëse në formimin e personalitetit të njeriut. Këto parime duhen respektuar maksimalisht që në fëmijërinë e hershme. Prindërit; duke qenë personat që merren më shumë me fëmijët e tyre; por dhe përsonat më pak të informuar për mënyrat e trajtimit të drejtë të fëmijëve; janë përgjegjës të formimit të karaktereve të pëlqyeshme apo të papëlqyeshme në shoqëri.
Një dukuri tjetër që ndikon këtu, është edhe rivaliteti ndërmjet motrave dhe vëllezërve; cili shpesh shkakton probleme në marrëdhëniet në mes tyre; por jo urrejtje për njëri-tjetrin. Dashuria mes pjesëtarëve të familjes është mbisunduese, çka vërehet dhe në marrëdhëniet nga jashtë, ku vëllezërit dhe motrat do të reagonin menjëherë kundrejt çdo ngacmimi që mund ti vinte ndonjërit prej tyre nga të tjerët.
Të shkosh mirë me vëllezërit dhe motrat, është kusht për të marrëdhënie njerëzore të mira jashtë shtëpisë dhe për të gëzuar respektin e shoqërisë. Me kalimin e viteve; motrat dhe vëllezërit krijojnë familjet e veta; duke ndodhur kështu shpërbërja natyrale e familjes së fëmijërisë. Përgjithësisht; në traditën tonë prindërit jetojnë me njërin nga djemtë (atë më të dashurin ose më të voglin) . Marrëdhëniet mes ish-pjesëtarëve të së njëjtës familje bëhen më serioze, por më të rregullta. Prindërit; tashmë të moshuar; vazhdojnë të duan me të njëjtën forcë fëmijtë e tyre. Kjo dashuri e madhe për fëmijtë tani fillon të shprehet në një formë tjetër; përmes dashurisë për nipërit dhe mbesat. Përgjithësisht, familjet e krijuara të reja vazhdojnë të mbajnë lidhje të ngushta; ato mbështesin njëra-tjetrën në kapërcimin e problemeve të shumta të jetës. patur
Në raste të veçanta; sidomos në fshat; prona dhe mënyra e ndarjes së saj, bëhet shkaktare e lindjes së kontradiktave, që çon në marrëdhënie jo të mira mes vëllezërve. Sjanë të rralla rastet për problemet e mësipërme, mirëkuptimi mes tyre ndërpritet ose konfliktet të marrin përmasa të mëdha. Jo rrallë dukuri të tilla shkaktojnë edhe viktima. Asgjë nuk mund ta përligjë këtë lindje armiqësie, përveç nivelit të ulët kulturor; si dhe ndikimit të kushteve të rënda ekonomike. ku,<eos> |
<bos>Në mënyrë të përmbledhur; mund të themi me bindje të plotë se konfliktet në familje nuk zgjidhen me forcë, po kështu edhe në shkollë. Adoleshenca është mosha e konflikteve më të thella me prindërit, egziston një vështirësi e tejskajshme për tu mirëkuptuar ndërmjet të rriturve dhe të rinjve. Prindërit në disa raste nuk mund ti kontrollojnë veprimet dhe sjelljet e tyre. Ata nuk mund të dallojnë përkujdesjen ndaj fëmijëve; paaftësi e cila lind një farë revolte ndërmjet brezave. Këto kontradikta nuk kanë të bëjnë aspak me çështje themelore të tipit moral.
Konfliktet janë të shpeshta në moshën e rinisë, por më tepër u përkasin çështjeve me më interes; si: mënyra e veshjes; oraret e lëvizjes; ndjenjat e ndryshme etj. Përmes tërësisë së konflikteve që të rinjtë arrijnë ti kalojnë pa pasoja; stërviten për të krijuar atë që mund ta quanim arti i trajtimit të konflikteve. Duke 1 parë konfliktet në kuadrin e problemeve të shumta që shoqërojnë njeriun; ato meritojnë një vëmendje të veçantë. Pa e dashur konfliktin; por duke e pranuar dhe duke e mirëtrajtuar atë kur vjen; synohet të shuhet ai në mënyrë të përshkallëzuar si një vatër zjarri; sepse kur përhapet shumë, rrezikon "të djegë gjithë shtëpinë' edhe çatinë. Për adoleshentët; autoriteti vlerësohet vetëm si e drejtë për të dhënë ndihmën e duhur për kapërcimin e vështirësive që dalin. Prandaj autoriteti 1 prindërve pranohet vetëm kur ekziston një klimë respekti e ndërsjellë mes palëve. Kontrolli që duhet të egzistojë për zgjedhjet e adoleshentëve dhe pranimi tyre pa modifikime të detyruara; janë faktorë të rëndësishëm në marrëdhëniet prind-adoleshent: Zgjedhjet duhen vlerësuar si në planin psikologjik, ashtu në ato të sjelljes, pa ndonjë detyrim të dhunshëm. Në tërë këtë kompleksitet, shkolla; familja dhe institucionet e tjera të shoqërisë, synojnë ti aftësojnë njerëzit dhe ti trajtojnë pak
konfliktet përpara se ata të bien viktima të tyre. Nga analiza e të dhënave që dalin nga anketa të shumta të zhvilluara me të rinj; vërehet se ata, në përgjithësi, janë të njohur me parimet e përgjithshme të trajtimit të konfliktit. Mbi 80% e të anketuarve tanë, si rrugë kryesore për zgjidhjen e konflikteve përmendin: mirëkuptimin; bashkëpunimin; marrëveshjen; ndërmjetësimin, bashkëbisedimin etj. Kuptohet se të anketuarit janë të qetë, e shikojnë konfliktin nga larg; prandaj përgjigjen masivisht për një mënjanim të tij paqësor: Në fakt, po këta persona kur zhyten vetë në konflikte; harrojnë fjalët e thëna dhe e trajtojnë problemin krejt ndryshe, duke dëshmuar për mospajisjen e tyre me veglat e domosdoshme socialpsikologjike për shuarjen a parandalimin e tyre.
Anketat e shumta nxjerrin në pah se shumica e nxënësve adoleshentë janë kritikë ndaj mësuesve; duke u
Një mjedis ku konfliktet lindin nga veprimet e të rinjve, është edhe shkolla. Në të, nisur edhe nga vetë marrëdhëniet që vendosen; ndeshen shpesh probleme që lindin ndërmjet nxënësve me mësuesit e tyre; si dhe ndërmjet vetë nxënësve. Nxënës të shpërqendruar; që s' arrijnë të dëgjojnë e të kryejnë detyra, nxënës që nuk u pëlqen disiplina në shkollë, krijojnë situata të vështira për mësuesit. Në raste të tilla ata zemërohen. Kjo ndodh sidomos kur disiplina u duket e tepërt, e pamerituar ose e nxitur nga paragiykime. Ndodh kur vlerësimi u duket jo i drejtë, kur nuk u kushtohet vëmendje e veçantë ose vërejnë se diferencohen, sidomos kundrejt një kategorie nxënësish që etiketohen si "të përkëdhelurit" . Një dukuri e tillë nxit edhe mosmarrëveshjet ndërmjet vetë nxënësve, të cilat shfaqen më shumë në qëndrimin dhe në shoqëritë e ngushta të rinjve me sekse të ndryshme; problem ky që ka një fushëpamje mjaft të gjerë.
ankuar për ta se janë të mërzitshëm ose se u mungon humori. Shpesh dhe nxënës që kanë dëshirë për të mësuar; ankohen se kanë mësues të paaftë. Entuziazmi dhe dëshira e nxënësit për të mësuar; i jep jetë mësuesit dhe orës së mësimit jep gjallëri. Një nxënës i vëmendshëm dhe i interesuar për atë që zhvillohet në klasë, mund të përfitojë njëllojë si nga një mësues i mërzitshëm, ashtu dhe nga një mësues zbavitës.
Ndëshkimi mëson dikë se çfarë nuk duhet të bëjë, por nuk e mëson se çfarë duhet të bëjë. Prandaj, krahas ndëshkimit; duhet të afirmohet e të mësohet sjellja pozitive. Shembulli nëpërmjet qortimit jo rrallë përvetësohet fare më lehtë se një ndëshkim pa dhënë rrugëzgjidhje.
Prindërit në shtëpi, mësuesit në klasë, drejtuesit në punë etj.\_ me format e ndëshkimit që përdorin; shpesh bëhen shkaktarë të problemeve të mëdha në familjet e adoleshentëve; në shkollë dhe në shoqëri. Duke e nxjerrë një fëmijë nga shtëpia, si haraç të një sjelljeje të padëshiruar; pa vetëdije do të krijohen mundësi të reja tek fëmija për sjellje edhe më të pahijshme. Të godasësh një nxënës në shkollë ose ta fyesh atë, do të thotë të kesh përgatitur terrenin për tu përballur me një sjellje të tij edhe më të pahijshme. Të pushosh një punëtor me moshë të re nga puna për shkaqe jothelbësore, do të thotë të përballesh me një reagim të tij shumë të fortë. Studiuesit theksojnë se ndëshkimet e forta nuk janë të frytshme. Forca e ndëshkimit është mirë të jetë në përputhje me shkallën e sjelljes së padëshiruar. Ndëshkimi; që të jetë me efekt; duhet të përdoret sa herë që shfaqet sjellja e padëshiruar dhe jo me hope. Vonesat në ndëshkim ulin frytshmërinë e tij. Ndëshkimi për të qenë sa më edukues, duhet të jetë i larmishëm dhe në përshtatje të plotë për sjelljen që kryhet dhe jo në përgjithësi dhe i njëjtë për të gjitha veprimet.
Edukimi i fëmijëve nga prindërit; si dhe lejimi i tyre që të marrin pjesë në edukimin e prindërve, është një art vështirë që nuk mbaron kurrë së përvetësuri. Në mjaft raste; fëmija që rritet në familje me probleme; nuk ka aftësi për të mbajtur nën kontroll impulset negative, nuk ka aftësi për të zgjidhur problemet; për të ndjerë mirëkuptimin dhe për të kontrolluar zemërimin. Mungesa e modeleve pozitive; dhuna e ushtruar në familje; dhuna e pasqyruar në media etj., jo ndikojnë që të rinjtë ti vlerësojnë zgjedhjet e dhunshme si të pranueshme. Por ndeshen edhe raste që fëmijë të rritur në mjedise të dhunshme; nën ndikimin e mjedisit shoqëror; si dhe të intuitës, të bëhen mbrojtës të flaktë të trajtimit nor mal dhe të vendosjes së marrëdhënive të drejta brenda familjes e më gjerë. pak<eos> |
<bos>Në ditët tona më shumë se kurrë vështirësitë për një përputhje të plotë të normave të moralshme me veprimet e të rinjve janë shtuar së tepërmi nga orientimi shoqërisë kryesisht nga materializmi dhe jo nga idealet e bashkëndara. Në këtë vështrim, personaliteti i fëmijës mbetet i çorientuar; paqëndrueshëm dhe i paaftë të bëjë zgjedhje vendimtare që japin kuptim të vërtetë jetës. Prindërit nuk duhet të pengojnë bijtë e tyre që të zgjedhin dhe të realizojnë atë që e shikojnë të mundshme; por duhet ti nxisin dhe ti ndihmojnë ata. Po marrim një shembull. Themi se martesa duhet të jetë e lirë nga çdo pengesë; ajo duhet të jetë një zgjedhje e vetë atyreve që vendosin për një akt të tillë. Mirëpo jo rrallë prindërit ndërhyjnë, ndoshta nxjerrin edhe pengesa, ndërkohë që duhet ti ndihmojnë fëmijtë për tu përgatitur për martesë, që ta kryejnë atë në mënyrën më të përshtatshme. Është detyrë e prindërve dhe një përgjegjësi shumë e madhe për të bërë shoqërimin edukativ të fëmijëve në jetë, që ata të bëjnë zgjedhjet e nevojshme. Në këtë
mënyrë ata do të mund të tregojnë se i duan fëmijët e tyre, kështu u dëshirojnë të mirën jo vetëm në kuptimin e përgjithshëm; por edhe duke sakrifikuar për ta realizuar këtë në realitet. gjë
## Nga marrëdhëniet etike në afektive
Prindërit vazhdimisht përpiqen që fëmijët të kalojnë nga marrës të ndjenjave në dhurues të tyre. Për këtë, ata i drejtojnë fëmijët të edukohen që të veprojnë drejt; të jenë të ndershëm; të sinqertë, të sjellshëm, të përvuajtur; të pastër; punëtorë, kurajozë dhe paqedashës; të dinë të thonë po ose jo në momentin e duhur dhe me pëlqim të ndërsjellë. Njëkohësisht; prindërit përpiqen të plotësojnë edhe kërkesat e fëmijëve. Po kështu; për rastet kur u duhet të ndërhyjnë që ti ndalojnë për diçka fëmijët e tyre; është mirë ta argumentojnë veprimin qortimi; duke këmbëngulur vazhdimisht që fëmijët të binden për atë që kanë bërë.
Ndër format që dalin me sukses në një veprimtari të tillë, është edhe heqja dorë e prindërve nga qëndrimi i prerë autoritar; i cili shkakton rebelim e frikë dhe për pasojë ndikon që të formohen fëmijë të dobët dhe egoistë. Fëmijëria është një moshë shumë e rëndësishme për të ardhmen. Këtu vendosen rrënjët e personalitetit; nga cili do të varen zhvillimet e mëvonëshme pozitive ose negative. Në saj të dashurisë, butësisë dhe përkrahjes prindërore, fëmijët formojnë besimin e nevojshëm për të pranuar vetveten dhe botën. Ja pra pse i duhet thënë ndal në mënyrë të prerë një qëndrimi të ftohtë, autoritarist; ti pritet rruga dhunës dhe keqtrajtimit të fëmijëve.
Me futjen e fëmijëve në moshën e adoleshencës, duken sikur problemet për prindërit shtohen. Kjo moshë është në kërkim të identitetit të vet. Shoqërimi nëpërmjet shembullit edukativ nga prindërit në këtë periudhë është i rëndësishëm. Lënia vetem në morinë e probleme të tyre nuk është një zgjidhje e mirë. Qëndrimi mospranues ndaj problemeve të fëmijëve të kësaj moshe është i gabuar; ashtu si dhe respektimi 1 ideve dhe i zgjedhjeve të tyre pa diskutim; është një tjetër dobësi që të çon në dorëheqje reciproke. Të mbahet parasysh se ndonjëherë është më i pëlqyeshëm kundërshtimi se pranimi i menjëhershëm i propozimeve me prejardhje nga shoqëria. Përgjegjësia edukative e prindërve është e madhe dhe ajo s'mund të delegohet tek ndonjë person tjetër:. Shkolla dhe strukturat e tjera të shoqërisë bashkëpunojnë me prindërit, por nuk mund ti zëvendësojnë ata
Ja dhe një pikëpyetje tjetër: Çfarë ndodh në historinë e formimit të adoleshentëve që i shpie në një farë qetësie? Në përgjithësi; ata nuk synojnë që të mohojnë babanë, autoritetin, normat; principet e realitetit në të cilin veprojnë. Kriza e autoritetit atëror ka çuar në krijimin e formave të marrëdhënive më të ngrohta. Baballarët veprojnë për të formuar subjekte etike; domethënë qytetarë të mirë, por nuk mendojnë të transmetojnë vlera të padiskutushme. Në të kundërt; ata janë të mendimit se është e rëndësishme të vendosin një dialog të mirë për të ndërtuar një pasqyrim bindës të botës.
Shumë adoleshentë janë formuar në mënyrë të tillë që presin me padurim dhe menjëherë suksesin. Mosrealizimi këtij suksesi sjell vuajtje, komplekse, shqetësim edhe ndëshkim. Në këto raste, adoleshenti tërhiqet nga çdo gjë që duket sikur e dënon. Kjo shprehet më shumë në shkollë gjatë veprimtarisë mësimore dhe jashtë saj .
Prindërit me një qortim që bëjnë, ndoshta edhe për diçka rutinë, i ftojnë fëmijët e tyre që të ndihen fajtorë e, mbi të gjitha, këmbëngulin me kokëfortësi tu japin mesazhe për të kuptuar se kanë prishur raportin afektiv me ta. Në raste të tilla; ndërhyrja ngjall te fëmijët një veprim moralizues. Mamaja kur qorton fëmijën, kujton gjithnjë faktin se ekzistonte një raport besimi, por sjellja e keqe e fëmijës e prishi marrëdhënien e mëparshme.
Në rastet kur normat në marrëdhëniet prind-fëmijë janë të rrepta, mosmarrëveshja është e padiskutushme. Në momente të tilla, ajo duhet eleminuar që në shfaqjen e saj për të mos lejuar që të shndërrohet në një konflikt dramatik, që në shumë raste krijohet edhe artificialisht. Këtu luan rol pozitiv vendosja e bashkëbisedimit dhe respekti ndërsjellë. Vetëm kështu komunikimi ndërmjet tyre bëhet efektiv: Kur realizohet kjo; themi se kemi arritur të zotërohen sistemet e vlerësimit dhe të kontrollit.
Duhet theksuar se mënyra e re e organizimit të jetës në konsumit me labirintet e saj krijon ndarje; që përjetohen në jo konfliktit me adoleshentët mund të arrihet nëpërmjet normave mite, dënime të përqendruara tek ndjenja e fajit jo tek frika. Nëse fëmija ka frikë brenda mureve të shtëpisë, ai e imagjinon dhe e përjeton këtë dukuri edhe jashtë saj, në grupet shoqërore; në shkollë e gjetkë. Gjendja shpirtërore dhe ndjenja e fajit ndikojnë reciprokisht në ndryshoret e personalitetit. pak
Njerëzit kanë dallime në sjellje dhe në qëndrimin ndaj të tjerëve në situata të ndryshme; sidomos kur këta të fundit kanë nevojë për ndihmë, e cila në mjaft raste përcaktohet nga prirja dhe aftësia vetjake e subjektit. Rritja e shkallës së
ndërgjegjësimit te adoleshentët ngushton; ndonjëherë e shmang plotësisht; ndjenjën e fajit dhe vendos baraspeshën e nevojshme; gjë e cila ndikon edhe në përmirësimin e imazhit të tyre në grup e më gjerë. Qëndrimi prindërve, trajtimi; komunikimi; stili edukativ dhe; përgjithësisht; marrëdhëniet e tyre me të rinjtë kanë ndikim të madh. Dhe nëse këto marrëdhënie janë të ndërtuara mbi bazën e besimit, të dashurisë, respektit e harmonisë; janë një garanci për një prodhim pozitiv; pra për një brez të rinjsh me ideale, parime dhe norma shoqërore tw dëshiruara.
## Kreu IV
## RAPORTET ME INSTITUCIONET SHKOLLORE
## Mësuesi dhe modelet shoqërore
doleshentët përballen me botën institucionale; ndër Itë cilat nga më kryesoret për ta është shkolla. Për të arritur integrim me të rriturit; ata orientohen ndaj të gjitha strukturave shoqërore. Në shkollë adoleshentët provojnë, njëkohësisht, raporte të shumëllojshme, të ndryshme, asimetrike në lidhje me pushtetin që ushtrohet mbi ta, i cili vepron një pjesë të madhe të kohës edhe mbi shokët e bashkëmoshatarët e tyre.<eos> |
<bos>Raportet zhvillohen brenda një kuadri shkollor; norma sjelljeje të ndryshme me ato; të cilat zbatohen në mjedise të tjera. Adoleshenti edukohet që të vlerësojë mësuesin jo vetëm nga mosha, por nga roli që luan në këtë institucion, pra në shkollë. Raporti mësues-adoleshent realizohet drejt kur mësuesi zotëron aftësi vetjake mbi aftësitë profesionale. Mjedisi shkollor është territor i privilegjuar; ku analizohet e zhvillohet procesi shoqëror e mendor
adoleshentit; cili e ndjek gjatë gjithë jetës së tij. Prandaj kur shkolla nuk funksionon mirë, nuk dëmtohet diçka në aspektin individual, por kryesisht në atë shoqëror; sepse nxiten sisteme sjelljesh jo të dëshiruara.
Detyra e shkollës është që ti formojë të rinjtë për të përballuar jetën, sepse atyre u duhet të kenë si aftësi shkencore; ashtu dhe të përgatiten me shprehitë e nevojshme për marrëdhëniet shoqërore. Të rinjtë përgjithësisht janë të vetëdijshëm për rëndësinë e shkollës; por një vlerësim dhe përkushtim më të madh për të tregojnë në mënyrë të veçantë i vazhdueshëm prindërve mbarvajtjen në shkollë, shkakton tek adoleshentët shqetësim; ankth, frikë e tension Ata, të cilët nuk shkojnë mirë në mësime dhe nuk gjejnë rrugë të besueshme alternative për jetën; rrezikojnë të bien në depresion. Prandaj raportet e nxënësve me shokët; sidomos; me mësuesit luajnë një rol të rëndësishëm në formimin e tyre psikologjik. Nuk është e thënë se një njeri që nuk ka sukses në mësime, do të dështojë në jetë. Gjatë rritjes ai ndryshon dhe ka plot mundësi të tjera alternative ku mund të vihet në provë dhe të ketë sukses. Mësuesi përbën për nxënësit një model shoqëror. Prandaj ai duhet të ketë aftësi relacionale që të jetë në sintoni të plotë me nxënësit. Vëmendja e mësuesit nuk duhet të përqendrohet vetem tek disa nxënës të çfardo niveli qofshin; por tek të gjithë, pa asnjë dallim. Tregues i zhvillimit të plotë të të rinjve për jetën nuk është vetëm shkolla. Nxënësit që për motive të ndryshme janë të detyruar të lënë shpejt shkollën; mund ta bazojnë vlerësimin e tyre tek fusha të tjera; si: sporti, muzika; puna etj. Këto alternativa kërkojnë një vemendje dhe vlerësim serioz nga mësuesit e prindërit. Në jo raste kërkimi i vetëvlersimit mund të çojë deri në sfidën e rregullave shoqërore, por jo rrallë edhe në të kundërtën; për pak
në demotivim; kompleksim; depresion, mbyllje në vetvete; humbje perspektive etj.
Shkolla është një nga institucionet ekstrafamiljare, të cilës shoqëria 1 ka besuar detyrën më të rëndësishme, përgatitjen e të rinjve për jetën shoqërore. Përpara shumë kohësh në traditët tonë për vetë kushtet e jetesës në rrethe të mbyllura; kjo ishte vetëm detyrë e familjes, fare e rrethit shoqëror: Ndërsa sot me zhvillimin e gjithanshëm; me hapjen e shoqërisë, shkollës i kërkohet edhe ky rol. Pra, tani janë familja dhe shkolla që përgjigjen; sipas disa raporteve të reja që janë vendosur; për edukimin e brezit të ri me njohuritë, aftësitë dhe shprehitë më të domosdoshme; për ti bërë ata qytetarë të devotshëm për shoqërinë. Shkolla është mjedisi ku mësohet, këtu realizohet hyrja në marrëdhënie me të barabartët për të fituar elemente; të cilat i lejojnë të rinjtë të bëhen protagonistë të mjedisit kulturor ku ata kanë lindur e rriten. Nga pjesëmarrja shoqërore rrjedh roli 1 njohur shoqëror. Edhe në pjesën më të madhe të testimeve të zhvilluara; shkolla është vlerësuar për rolin e saj në këto drejtime. Ajo mbahet edhe si një nga përvojat më të vështira për tu përballuar. Kjo për faktorë që lidhen me familjen; komunitetin dhe vetë nivelin e shkollës. pak
Për më tepër; ndryshimet që ndodhin në adoleshencë; ndikojnë në rezultatet e përvetësimit të njohurive, si dhe në formimin e përgjithshëm. Kjo ndodh sepse zhvillimi fiziologjik shoqërohet dhe sjell një cilësi të re të interesave, synimeve, qëllimeve dhe, mbi të gjitha, të shkallës së të menduarit. Zhvillimi fizik, psikik dhe shoqëror i të rinjve nuk realizohet në një formë të vetme. Kjo vërehet jo vetëm tek të rinj të veçantë, por sidomos është më e theksuar për gjini të ndryshme.
Përvojat shkollore fëmijët i përjetojnë në mënyra të
ndryshme, sidomos vajzat. Ato duket se e bëjnë me problematike këtë përvojë, shprehin vështirësi përballë problemeve me të cilët përballen; kanë më shumë një shpirt kritik, janë më të rregullta; më të sakta, më të përpikta, por shumë të ndjeshme. Ndërsa dukuria e shpërbërjes; e humbjes shkollore shkakton dhimbje në masë më të vogël tek vajzat; të cilat, në përgjithësi, janë më të prirura ti kapërcejnë pengesat që ndeshin në jetë. Vështirësitë shkollore, prapambetja në mësime, mbetja në klasë, braktisja e shkollës etj., janë dukuri që përjetohen me shumë brenga prej djemve. Ata duken se diskutojnë më me vullnet për problemet e shkollës. Veçse një dukuri e tillë është më e pranueshme më shumë në zonat rurale, ku në mjaft raste vajzat bien nën ndikimin e shfaqjeve patriarkale; deri sa bien edhe pre të fanatizmit. Ndërsa në qendrat e mëdha urbane vajzatjanë më të interesuara për shkollën, më të kujdesshme; më të rregullta dhe përpiqen më shumë për arritje më të larta në mësime. Prandaj; edhe ndërprerja e shkollës është dukuri që shfaqet në mënyrë më masive tek djemtë se tek vajzat. Në tërësi, suksesi shkollor ka ndikim të drejtpërdrejtë mbi disa faktorë, përvojat realizuese, vetëvlerësimi; koncepti për vetveten etj., të cilat manifestohen e përjetohen me veçori specifike si nga djemtë, edhe nga vajzat. pak
Ekziston një mentalitet i përhapur; sipas të cilit të jesh i suksesshëm në shkollë; do të thotë të kesh rezultate; të jesh inteligjent Ndërsa në të kundërt je një individ që vlen ose aspak në familje e shoqëri. Ky vlerësim nxirret pa analizuar në thelb shkaqet reale që sjellin në të vërtetë suksesin apo dështimin: Vështirësitë shkollore përgjithësisht janë simptoma e një gjendjeje të shkaktuar nga një përvojë e hidhur shkollore: rendiment i ulët; nivel i ulët i punës së shkollës; vështirësi përshtatjeje; perceptim negativ vetes; pak
që rrjedhin si një ballafaqim me mësuesit dhe me moshatarët; në bazë të aftësisë; shoqërisë; aspektit fizik dhe mjaft faktorëve të tjerë. Vështirësia mund të jetë rrjedhojë e një pozicioni nga një nivel në një tjetër. Këtu flitet për cikle shkollore; por mund të ndodhë edhe në një periudhë më të shkurtër kohore. Cilësi në edukim arrijnë shkollat që krijojnë një klimë pozitive; ku harmonizohen faktorët e brendshëm me faktorët e jashtëm. Komunikimi, bashkëpunimi; fleksibiliteti, besimi, vendimmarrja sa më e gjerë, motivimi; monitorimi dhe vlerësimi janë faktorë bazë për një strategji efektive mësimdhënieje. Puna me adoleshentët duhet të udhëhiqet drejt realizimit të objektivave duke praktikuar teknika; ide e teknologji të reja.
## Bashkëpunëtorë të ngushtë të të njëjtit proces
Raporti mësues-nxënës është shumë rëndësishëm. Përveç shokëve dhe familjes janë mësuesit e vetmja pikë referimi drejt së cilës synohet të arrihet. Marrëdhëniet mësuesnxënës, ndryshe nga marrëdhëniet e tjera, kanë epërsi për shtimin e mundësive të zgjedhjes së alternativave të identifikimit apo të modeleve të sjelljeve. Me ndihmën e mësuesit zhvillohet aftësia perceptuese shoqërinë në tërësi, pasi lidhjet mësues-nxënës nuk janë të ngarkuara si ato me prindërit. Ato janë më kohore dhe më të lirshme. për<eos> |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.